Υ.Π.Σ.Ε. Δ.Λ.Π 16 Εισήγηση 6

Υ.Π.Σ.Ε Δ.Λ.Π 16 Εισήγηση 6 1

Απόσβεση Λογιστική υλικών πάγιων στοιχείων Απόσβεση είναι η διαδικασία επιμερισμού της αποσβεστέας αξίας ενός περιουσιακού στοιχείου στο χρόνο της παραγωγικής του ζωής oεπιβάλλεται από τη λογιστική αρχή της συσχέτισης εξόδων και εσόδων oοι αποσβέσεις διακρίνονται σε τακτικές και πρόσθετες oη απόσβεση διαφέρει από τα άλλα λειτουργικά έξοδα διότι δεν προκαλεί καμιά ταμειακή εκροή Αλλά μειώνει το φορολογητέο εισόδημα. 2

Αίτια των αποσβέσεων Εκμετάλλευση των παγίων Η ένταση εκμετάλλευσης επηρεάζει το ρυθμό μείωσης της χρησιμότητας των παγίων Πάροδος του χρόνου Η μοναδική αιτία μείωσης της χρησιμότητας για τα περισσότερα άυλα πάγια Οικονομική απαξίωση Η χρήση των πάγιων γίνεται ασύμφορη όταν νέα πάγια παράγουν το ίδιο έργο πιο οικονομικά ή με το ίδιο κόστος παράγουν έργο που είναι ποιοτικά ή ποσοτικά ανώτερο Ανεπάρκεια των παγίων Δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις νέες συνθήκες της αγοράς 3

Σημασία της απόσβεσης Επηρεάζει αρνητικά την κερδοφορία των επιχειρήσεων Συμβάλει στην επανείσπραξη των κεφαλαίων που έχουν επενδυθεί στα αποσβέσιμα πάγια. Μειώνει τη φορολογική επιβάρυνση των επιχειρήσεων 4

Υπολογισμός του εξόδου της απόσβεσης Ωφέλιμη ζωή (useful life) Η ζωή του πάγιου κατά τη διάρκεια της οποίας η εκμετάλλευση του παγίου είναι οικονομικά συμφέρουσα Αποσβεστέα αξία Εκφράζει το κόστος του συνόλου των υπηρεσιών που αναμένεται ότι θα προσφέρει το πάγιο στη διάρκεια της ωφέλιμης ζωής του Αποσβεστέα αξία=κόστος κτήσης υπολειμματική αξία Υπολειμματική αξία (residual/salvage value) Πιθανή καθαρή ρευστοποιήσιμη αξία του παγίου στο τέλος της ωφέλιμης ζωής του Μέθοδος υπολογισμού Το σύνολο των αποσβέσεων κατά την ωφέλιμη ζωή είναι ανεξάρτητο της μεθόδου 5

Υπολογισμός του εξόδου της απόσβεσης Αναπόσβεστη αξία Είναι η αποσβεστέα αξία μειωμένη με το σύνολο των αποσβέσεων (σωρευμένες αποσβέσεις) του παγίου Αναπόσβεστη αξία= αποσβεστέα αξία αποσβεσμένη αξία Λογιστική αξία Αντιπροσωπεύει την αξία που έχει ακόμα το πάγιο για την επιχείρηση σύμφωνα με τα στοιχεία των λογιστικών βιβλίων της Λογιστική αξία = κόστος κτήσης αποσβεσμένη αξία 6

Λογιστική υλικών πάγιων στοιχείων Παράγοντες για τον υπολογισμό της Απόσβεσης Κόστος Ωφέλιμη ζωή Υπολειμματική αξία 7

Λογιστική υλικών πάγιων στοιχείων Μέθοδοι Απόσβεσης Η διοίκηση επιλέγει την μέθοδο που πιστεύει ότι μετρά καλύτερα την συνεισφορά των περιουσιακών στοιχείων της στην ωφέλιμη ζωή τους. I. μέθοδος σταθεράς (γραμμικής) απόσβεσης II. φθίνουσα μέθοδος III. μέθοδος των παραγόμενων μονάδων 8

Περίοδος Απόσβεσης Η απόσβεση ενός ΥΠΣΕ ξεκινά όταν το ΥΠΣΕ είναι έτοιμο για χρήση και σταματά με τη διαγραφή του ΥΠΣΕ. Τα γήπεδα έχουν συνήθως απεριόριστη ωφέλιμη ζωή και επομένως δεν αποσβένονται. Τα κτίρια έχουν περιορισμένη ωφέλιμη ζωή και άρα αποσβένονται. Αν όμως το κόστος των γηπέδων περιέχουν κόστη αποσυναρμολόγησης, μετακίνησης και αποκατάστασης, τότε αυτό το μέρος αποσβένεται 9

Μέθοδος υπολογισμού απόσβεσης Κάθε μέθοδος διέπεται από διαφορετικές υποθέσεις σχετικά με τα αιτία της αναμενόμενης μείωσης της χρησιμότητας των παγίων Η μέθοδος απόσβεσης που χρησιμοποιείται πρέπει να αντανακλά τον ρυθμό με τον οποίο τα οικονομικά οφέλη του περιουσιακού στοιχείου αναλίσκονται από την επιχείρηση Όχι αναγκαστικά σταθερή Αν αυτός ο ρυθμός δεν μπορεί να καθορίζεται αξιόπιστα, η σταθερή μέθοδος πρέπει να χρησιμοποιείται Το έξοδο της απόσβεσης για κάθε περίοδο πρέπει να καταχωρείται στην ΚΑΧ 10

Λογιστική υλικών πάγιων στοιχείων Παράδειγμα : Η εταιρία Ζ αγόρασε ένα μικρό φορτηγό στις 2 Ιανουαρίου, 2012. Κόστος 13.000 Υπολειμματική αξία 1.000 Ωφέλιμη ζωή 5 Ωφέλιμη ζωή σε χλμ. 100.000 Ζητείται: να υπολογισθούν οι αποσβέσεις με την χρήση: (a) Σταθεράς απόσβεσης (b) μέθοδος των παραγόμενων μονάδων (c) φθίνουσα μέθοδος 11

Λογιστική υλικών πάγιων στοιχείων Σταθερά απόσβεση To έξοδο είναι το ίδιο ποσό κάθε έτος. Αποσβεστέο Κόστος = Κόστος μείον υπολειμματική αξία. Illustration 9-8 12

Λογιστική υλικών πάγιων στοιχείων Σταθερά απόσβεση Αποσβεστέο Ετήσιο Συσσωρευμένες Έτος Κόστος Ποσοστό Έξοδο Αποσβέσεις 2012 12.000 x 20% = 2.400 x 2.400 2013 12.000 x 20% = 2.400 4.800 2014 12.000 x 20% = 2.400 7.200 2015 12.000 x 20% = 2.400 9.600 2016 12.000 x 20% = 2.400 12.000 Ημερολογιακή εγγραφή: 2012 Αποσβέσεις (έξοδο) 2400 Αποσβεσθέντα 2400 13

Μέθοδος μειούμενης ή φθίνουσας ετήσιας απόσβεσης Βασίζεται στη υπόθεση ότι η απόσβεση είναι συνάρτηση του χρόνου λειτουργίας και αντανακλά την παρατηρούμενη μείωση της απόδοσης του παγίου Οι πιο διαδεδομένες παραλλαγές της είναι: Η μέθοδος του αθροίσματος των αριθμών των ετών της ωφέλιμης ζωής Η μέθοδος του σταθερού συντελεστή επί φθίνοντος υπολοίπου 14

Λογιστική υλικών πάγιων στοιχείων Φθίνοντος υπολοίπου Επιταχυνόμενη μέθοδος. Μειώνει το ποσό της ετήσιας απόσβεσης στην ωφέλιμη ζωή του παγίου. Το ποσοστό εφαρμόζεται στην λογιστική αξία. 15

Μέθοδος του σταθερού συντελεστή επί φθίνοντος υπολοίπου Ο νόμος προβλέπει ότι σε περίπτωση που η επιχείρηση εφαρμόζει τη φθίνουσα μέθοδο απόσβεσης και σε μια χρήση η αναπόσβεστη αξία (αποσβεστέα αξία αποσβεσμένη αξία) που προκύπτει μετά τον καταλογισμό των αποσβέσεων είναι μικρότερη του 10% της αποσβεστέας αξίας του παγίου, η επιχείρηση δικαιούται να αποσβέσει στη χρήση αυτή το πάγιο ολοσχερώς. 16

Λογιστική υλικών πάγιων στοιχείων (Διπλού) Φθίνοντος υπολοίπου Φθίνον Αρχική Υπόλοιπο Ετήσια Συσσωρευμένες Λογιστική Έτος Λογιστική αξία x Ποσοστό = Απόσβεση Αποσβέσεις Αξία 2012 13,000 40% 5,200 5,200 7,800 2013 7,800 40 3,120 8,320 4,680 2014 4,680 40 1,872 10,192 2,808 2015 2,808 40 1,123 11,315 1,685 2016 1,685 40 685* 12,000 1,000 Ημερολογιακή εγγραφή 2012 Αποσβέσεις 5,200 Συσσ.Αποσβέσεις 5,200 * Υπολογισμός του 674 (1,685 x 40%) προσαρμόσθηκε σε 685. 17

Λογιστική υλικών πάγιων στοιχείων Μέθοδος των παραγόμενων μονάδων Οι εταιρίες εκτιμούν το συνολικό αριθμό μονάδων και υπολογίζουν το κόστος ανά μονάδα. Το έξοδο ποικίλει βασιζόμενο στον αριθμό των παραγόμενων μονάδων. Το αποσβεστέο κόστος είναι το κόστος μείον την υπολειμματική αξια 18

Λογιστική υλικών πάγιων στοιχείων Μέθοδος των παραγόμενων μονάδων Ωρες Ποσοστό Ετήσια Συσσ. Λογιστική Έτος Χρησιμοποίησης x Ώρα = Απόσβεση Αποσβέσεις Αξία 2012 15,000 0.12 1,800 1,800 11,200 2013 30,000 0.12 3,600 5,400 7,600 2014 20,000 0.12 2,400 7,800 5,200 2015 25,000 0.12 3,000 10,800 2,200 2016 10,000 0.12 1,200 12,000 1,000 Ημερολογιακή εγγραφή 2012 Αποσβέσεις 1800 Συσσ.Αποσβέσεις 1800 19

Λογιστική υλικών πάγιων στοιχείων Σύγκριση των μεθόδων απόσβεσης Κάθε μέθοδος είναι αποδεκτή γιατί αναγνωρίζει την μείωση της υπηρεσίας του παγίου με ένα λογικό και συστηματικό τρόπο. 20

Λογιστική υλικών πάγιων στοιχείων Γνωστοποιήσεις για τις αποσβέσεις στις Σημειώσεις των Χ.Κ 2.16. Ενσώματες ακινητοποιήσεις Οι αποσβέσεις έχουν υπολογιστεί με τη σταθερή μέθοδο καθ όλη τη διάρκεια της ωφέλιμης ζωής των περιουσιακών στοιχείων Οι ωφέλιμες ζωές των ενσώματων ακινητοποιήσεων συνοψίζονται παρακάτω: Κτίρια 12-25 χρόνια Μηχανολογικός εξοπλισμός 8-10 χρόνια Αυτοκίνητα 7-10 χρόνια Λοιπός εξοπλισμός 3-7 χρόνια Οι υπολειμματικές αξίες, οι ωφέλιμες ζωές και οι μέθοδοι απόσβεσης επανεξετάζονται και προσαρμόζονται εάν είναι απαραίτητο στο τέλος κάθε χρήση. 21

Λογιστική υλικών πάγιων στοιχείων Αναθεώρηση ωφέλιμης ζωής Η ωφέλιμη ζωή ενός στοιχείου πρέπει να αναθεωρείται όταν υπάρχει σημαντική μεταβολή των προσδοκιών και οι αποσβέσεις της τρέχουσας και των μελλοντικών χρήσεων να προσαρμόζονται ανάλογα. 22

Λογιστική υλικών πάγιων στοιχείων Αναθεώρηση ωφέλιμης ζωής Λογίζονται για την περίοδο της αλλαγής και των μελλοντικών περιόδων (Change in Estimate). Δεν υπολογίζονται αναδρομικά 23

Λογιστική υλικών πάγιων στοιχείων Παράδειγμα: Η εταιρία Πεντέλη Α.Ε, αγόρασε ένα μηχάνημα αξίας 510,000 για το οποίο εκτιμήθηκε ωφέλιμη ζωή 10 ετών με υπολειμματική αξία 10,000. Έχουν υπολογισθεί αποσβέσεις για τα 7 έτη με σταθερά μέθοδο. Το 2012 (έτος 8), αποφασίζεται ότι η εκτιμώμενη ωφέλιμη ζωή θα είναι 15 έτη με υπολειμματική αξία 5,000. Ερωτήσεις: Ποια είναι η σωστή εγγραφή για τις αποσβέσεις του προηγούμενου έτους; Δεν απαιτείται εγγραφή Να υπολογίσετε τις αποσβέσεις για το 2012. 24

Λογιστική υλικών πάγιων στοιχείων Κόστος μηχανήματος 510,000 Υπολειμματική αξία - 10,000 Βάση υπολ.αποσβέσεων 500,000 Μετά από 7 έτη Ωφέλιμη ζωή(αρχική) 10 έτη Ετήσιες Αποσβέσεις 50,000 x 7 έτη= 350,000 Ισολογισμός (Δεκ. 31, 2011) Πάγια Υλικά Στοιχεία: Μηχάνημα 510,000 Συσσ.Αποσβέσεις 350,000 Καθαρά Λογιστική Αξία (NΒV) 160,000 Πρώτα, υπολογίζουμε την λογιστική αξία (NBV) κατά την ημέρα της αλλαγής της εκτίμησης. 25

Λογιστική υλικών πάγιων στοιχείων Λογιστική αξία 160,000 Υπολειμματική αξία (νέα) 5,000 Βάση αποσβέσεων 155,000 Υπόλοιπη ωφέλιμη ζωή 8 έτη Ετήσιες Αποσβέσεις 19,375 Μετά από 7 έτη Υπολογισμός Αποσβέσεων για το 2012 Ημερολογιακή εγγραφή για το 2012 και τα μελλοντικά έτη. Αποσβέσεις 19,375 Συσσ.Αποσβέσεις 19,375 26

Λογιστική υλικών πάγιων στοιχείων Απομάκρυνση παγίων Οι εταιρίες απομακρύνουν τα πάγια υλικά στοιχεία με τρεις τρόπους Απόσυρση (Retirement), Πώληση η ανταλλαγή 27

Απομάκρυνση παγίων Διακοπή εκμετάλλευσης Ενημέρωση του λογαριασμού των συσσωρευμένων αποσβέσεων με την απόσβεση για το διάστημα από την αρχή της τρέχουσας χρήσης μέχρι την ημέρα της απόσυρσης του παγίου Τα υπόλοιπα των λογαριασμών του παγίου και των συσσωρευμένων αποσβέσεων μεταφέρονται σε ειδικούς λογαριασμούς παγίων εκτός εκμετάλλευσης Ακούσια απομάκρυνση Κλοπή ή ολική Καταστροφή Το ύψος της (έκτακτης, μη λειτουργικής) ζημίας είναι ίσο με τη λογιστική αξία που έχει το πάγιο κατά την ημέρα της απομάκρυνσης του Μερική καταστροφή Η (μη λειτουργική) ζημία είναι μικρότερη από τη λογιστική αξία κατά το ποσό των εσόδων που μπορεί να προέλθουν από την πώληση του κατεστραμμένου παγίου Τα έσοδα καταχωρούνται στη πίστωση του λογαριασμού του παγίου Εκούσια απομάκρυνση Πώληση Ανταλλαγή 28

Εκούσια απομάκρυνση Πρέπει να υπολογισθεί η λογιστική αξία του παγίου κατά την ημέρα της απομάκρυνσης του Υπολογίζουμε την απόσβεση από την αρχή του έτους μέχρι τη στιγμή της απομάκρυνσης Μεταφέρουμε το πιστωτικό υπόλοιπο του λογαριασμού αποσβεσμένα στον κύριο λογαριασμό του παγίου Μεταφέρουμε το υπόλοιπο της πρόβλεψης για υποτίμηση ή απαξίωση του παγίου στην πίστωση του κύριου λογαριασμού του παγίου Μεταφέρουμε το υπόλοιπο της επιχορήγησης παγίων επενδύσεων (εάν η κτήση του παγίου έχει επιχορηγηθεί) στην πίστωση του κύριου λογαριασμού του παγίου Το νέο μειωμένο χρεωστικό υπόλοιπο του λογαριασμού του παγίου δείχνει τη ζητούμενη λογιστική αξία Συσχετίζεται η λογιστική αξία του παγίου με τα καθαρά έσοδα που προκύπτουν από την απομάκρυνσή του και προκύπτει ένα αποτέλεσμα 29

Εκούσια απομάκρυνση Τα Καθαρά έσοδα από την πώληση του πάγιου είναι ίσα με την τιμή πώλησης τοις μετρητοίς μειωμένη κατά το πόσο των εξόδων διάθεσης Τα ακαθάριστα έσοδα (τιμή τοις μετρητοίς) καταχωρούνται στη πίστωση του λογαριασμού του παγίου Τα έξοδα διάθεσης καταχωρούνται στην χρέωση του λογαριασμού του παγίου Τα Καθαρά έσοδα από την ανταλλαγή του παλαιού παγίου για την αγορά νέου παγίου είναι ίσα με την τρέχουσα τιμή του παλαιού παγίου μειωμένη κατά το πόσο των εξόδων που γίνονται για την ανάλλαγη του. Τρέχουσα είναι η τιμή στην οποία ο προμηθευτής του νέου παγίου αποκτά το παλαιό Αν δεν είναι δυνατό να καθοριστεί η τρέχουσα τιμή του παλαιού παγίου, τότε θεωρείται ότι είναι ίση με την τιμή τοις μετρητοίς του νέου παγίου μειωμένη κατά το πόσο α) των μετρητών ή άλλων αξίων που εκχωρούνται στον προμηθευτή και β) των εξόδων που γίνονται για την απομάκρυνση του παλαιού παγίου Το νέο υπόλοιπο του λογαριασμού δείχνει το αποτέλεσμα από την απομάκρυνση του παγίου Εάν είναι πιστωτικό, μεταφέρεται στην πίστωση του λογαριασμού κέρδη Εάν είναι χρεωστικό, μεταφέρεται στην χρέωση του λογαριασμού ζημιές 30

Εκούσια απομάκρυνση Παράδειγμα πώλησης παγίου Την 2/1/01 η ΧΨΩ ΑΕ αγόρασε ένα μηχάνημα αντί 5.000 με μετρητά. Η υπολειμματική αξία υπολογίστηκε σε 800 κι η ωφέλιμη ζωή σε 7 χρόνια. Στις 30/6/06 η επιχείρηση πώλησε το μηχάνημα αντί 2.000 και κατέβαλε 100 για έξοδα πώλησης. 31

Εκούσια απομάκρυνση Παράδειγμα πώλησης παγίου Αποσβέσεις μηχανημάτων 300 Συσ.Αποσβ. μηχανήματα 300 Συσ.Αποσβ. 3300 Μηχανήματα 3300 Μηχανήματα 100 Ταμείο 100 Ταμείο 2000 Μηχανήματα 1800 Κέρδη 200 32

Μέθοδος Κόστους ΥΠΣΕ θα πρέπει να καταχωρούνται Κόστος κτήσης Μείον σωρευμένες αποσβέσεις Μείον σωρευμένες ζημίες απομείωσης 33

Μέθοδος Αναπροσαρμογής ΥΠΣΕ των οποίων η δίκαιη αξία μπορεί να επιμετρηθεί αξιόπιστα θα πρέπει να εμφανίζεται στην αναπροσαρμοσμένη αξία, η οποία είναι: Δίκαιη αξία κατά την ημέρα της αναπροσαρμογής Μείον σωρευμένες αποσβέσεις Μείον σωρευμένες ζημίες απομείωσης Όταν ένα ΥΠΣΕ αναπροσαρμόζεται, ολόκληρη η κατηγορία των ΥΠΣΕ θα πρέπει να αναπροσαρμοστεί 34

Συχνότητα των Αναπροσαρμογών Οι αναπροσαρμογές θα πρέπει να γίνονται με επαρκή περιοδικότητα για να διασφαλιστεί ότι η λογιστική αξία δεν διαφέρει σημαντικά από τη δίκαιη αξία κατά την ημερομηνία του Ισολογισμού π.χ. Ετήσια αναπροσαρμογή όταν υπάρχουν σημαντικές και ακαθόριστες αλλαγές στις δίκαιες αξίες Αναπροσαρμογή κάθε 2-3 χρόνια όταν υπάρχουν επουσιώδης αλλαγές στη δίκαιη αξία 35

Δίκαιη Αξια Για τη δίκαιη αξία των γηπέδων και κτιρίων υπάρχουν ενδείξεις της αγοράς και συνήθως καθορίζεται από επαγγελματίες εκτιμητές. Η εύλογη αξία των μηχανημάτων είναι η αγοραία αξία τους προσδιοριζόμενη με τη μέθοδο της εκτίμησης. Αν δεν υπάρχουν ενδείξεις της αγοράς για τη δίκαιη αξία λόγω ειδικής φύσης του ΥΠΣΕ ή γιατί τέτοια ΥΠΣΕ σπάνια πωλούνται, η δίκαιη αξία υπολογίζεται είτε με χειρισμό μέσω λογαριασμού αποτελεσμάτων είτε με βάση το αποσβεσμένο κόστος αντικατάστασης. 36

Σωρευμένη Απόσβεση κατά την Αναπροσαρμογή Οι σωρευμένες αποσβέσεις κατά την αναπροσαρμογή μπορούν να χειριστούν με 2 τρόπους : 1) αναπροσαρμόζονται ανάλογα με τη μεταβολή στην προ αποσβέσεων αξία του πάγιου στοιχείου, ούτως ώστε η λογιστική αξία του, μετά την αναπροσαρμογή, να είναι ίση με την αναπροσαρμοσμένη αξία του π.χ. ΥΠΣΕ Κόστος 100000 Σωρευμ. Αποσ. 20000 = 80000 Αναπροσαρμοσμένη αξία = 90000 Χ Σωρευμ Αποσ. 10000, Π Αποθ.Αναπροσαρμογής 10000 2) συμψηφίζονται με την προ αποσβέσεων αξία του πάγιου στοιχείου και η καθαρή αξία να αναμορφώνεται στην αναπροσαρμοσμένη αξία του πάγιου στοιχείου π.χ. ΥΠΣΕ Κόστος 100000 Σωρευμ. Αποσ. 20000 = 80000 Αναπροσαρμοσμένη αξία = 90000 - Χ Σωρευμ. Αποσ. 20000, Π ΥΠΣΕ Κόστος 20000 - Χ ΥΠΣΕ Κόστος 10000, Π Αποθ.Αναπροσαρμογής 10000 37

Πραγματοποίηση του Αποθεματικού Αναπροσαρμογής Κάποιο μέρος του Αποθεματικού Αναπροσαρμογής μεταφέρεται στα Αποτελέσματα σε νέο με τη χρήση του ΥΠΣΕ. Το ποσό θα είναι η διαφορά μεταξύ της: Απόσβεσης βάσης της αναπροσαρμοσμένης αξίας και Απόσβεσης βάση του αρχικού κόστους Το υπόλοιπο του Αποθεματικού Αναπροσαρμογής μεταφέρεται στα Αποτελέσματα σε νέο όταν το ΥΠΣΕ διαγράφεται (διάθεση/απόσυρση). Η μεταφορά από το Αποθεματικό Αναπροσαρμογής στα Αποτελέσματα σε νέο δεν γίνεται μέσω της Κατάστασης Αποτελεσμάτων π.χ. Χ Αποθεματικό Αναπροσαρμογής Π Αποτελέσματα εις νέο X X 38

Αποθεματικό Αναπροσαρμογής Αύξηση στη λογιστική αξία του ΥΠΣΕ: Πίστωση κατευθείαν στο Αποθεματικό Αναπροσαρμογής. Μείωση στη λογιστική αξία του ΥΠΣΕ: Αναγνώριση στα Αποτελέσματα. μια μείωση λόγω υποτιμήσεως πρέπει να βαρύνει άμεσα τo σχετικό Αποθεματικό Αναπροσαρμογής. 39