ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ - ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ-ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ-ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ Τομέας Παιδαγωγικής Εργαστήριο Πειραματικής Παιδαγωγικής Ακαδημαϊκό έτος: 2015-2016 Επιμορφωτικό Σεμινάριο: ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΕΣ, ΣΥΣΤΗΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ Υπεύθυνοι Σεμιναρίου και Επιμορφωτές: Ιωάννης Μαρμαρινός - Ομότιμος Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (Ε.Κ.Π.Α.). Άννα Σιγανού - Σχολική Σύμβουλος ΠΕ06 (Αγγλικής Φιλολογίας), Δρ. Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης (Ε.Κ.Π.Α.), MSc. Κοινωνική Ανθρωπολόγος. Διάρκεια: 48 ώρες (12 συναντήσεις των 4 διδακτικών ωρών) Στόχος του σεμιναρίου To επιμορφωτικό βιωματικό σεμινάριο έχει στόχο να αναπτύξει διάφορες στρατηγικές επικοινωνίας τόσο στη διαπροσωπική επαφή με κάθε μαθητή όσο και στο σύνολο της σχολικής τάξης ως συστήματος αλλά και να: υποκινήσει και να διαμορφώσει αποτελεσματικά κίνητρα μάθησης και αυτόέκφρασης για τους μαθητές του. τροποποιήσει θετικά δυσλειτουργικές μορφές συμπεριφοράς, να βελτιώσει την αυτό-εκτίμηση και τις δημιουργικές δεξιότητες των μαθητών του και να τους βοηθήσει να αξιοποιήσουν το προσωπικό τους δυναμικό. τους εμφυσήσει την επιθυμία αλλαγής βοηθώντας τους να γνωρίσουν τις δυνατότητες επιλογής τους. διαχειρίζεται αποτελεσματικά συγκρούσεις. θέτει στόχους, να σχεδιάζει και να υλοποιεί αποτελεσματικά το πρόγραμμά του. συντελέσει στη δημιουργία και διαχείριση των προσωπικών στρατηγικών που θα οδηγήσουν στην επίτευξη των στόχων που θα θέσουν οι μαθητές για τους εαυτούς τους. Επιπλέον η εκπαίδευση αυτή δίνει έμφαση στη σημαντική έννοια της προσωπικής και συλλογικής δόμησης του χρόνου: εντοπισμός της προσωπικής "άγκυρας" (παρελθόν, παρόν, μέλλον) γνώση της προσωπικής δόμησης του χρόνου και κυρίως ικανότητα εναρμόνισης και συνάφειας των διαφορετικών δομών του χρόνου μέσα στην ομάδα. 1
Εισαγωγικά Η εκπαίδευση των εκπαιδευτικών, τόσο των εν ενεργεία όσο και των μελλόντων να διδάξουν, αποτελεί στα πλαίσια της σύγχρονης κοινωνίας μία εξαιρετικά σημαντική υπόθεση. Οι πληροφορίες και οι γνώσεις στις μέρες μας παράγονται και απαξιώνονται με ταχύτατους ρυθμούς και επιφέρουν ραγδαίες κοινωνικές αλλαγές, ενώ παράλληλα οι κοινωνικές ανάγκες γίνονται ολοένα και συνθετότερες, ολοένα και πιο πιεστικές. Τίθεται επιτακτική λοιπόν και η ανάγκη για αναμόρφωση και εμπλουτισμό της εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών με τρόπους τέτοιους που θα τους επιτρέψουν να αναπτύξουν το προσωπικό τους δυναμικό, να βελτιώσουν τη συμπεριφορά τους, να αυξήσουν τις επικοινωνιακές τους δεξιότητες και την αποτελεσματικότητά τους, ως πρόσωπα και ως επαγγελματίες. Μέχρι πρόσφατα το μεγαλύτερο μέρος των μελετών που αφορούν στη διδακτικήμαθησιακή διαδικασία υπήρξαν "αντικειμενικές". Οι "αντικειμενικές" έρευνες μελετούν, γενικά, τα πρόσωπα που έχουν το πρόβλημα. Η προσέγγιση μας, μέσω του προγράμματος αυτού, είναι η μελέτη της υποκειμενικής εμπειρίας των ατόμων που έχουν και τη λύση. Το παρόν εκπαιδευτικό πρόγραμμα προτείνει να εξεταστεί η υποκειμενική εμπειρία των διαδικασιών μάθησης. Να απαντηθεί δηλαδή το ερώτημα : "όχι τι απόκτησα ως γνώση, αλλά πώς μαθαίνω και τι μαθαίνω;", "γιατί το μαθαίνω", αλλά πρώτιστα: "ποιος είμαι εγώ που μαθαίνω". Το διδάσκειν είναι πάνω απ' όλα η συνειδητοποίηση ότι δεν γνωρίζουμε τα πάντα σε ένα δεδομένο θέμα, καθώς και η διαρκής διερώτηση σχετικά με την αποτελεσματικότητα μας, την ευθύνη μας, τη σκοπιμότητα των δράσεών μας. Ο δάσκαλος πλέον είναι διαμεσολαβητής, σύμβουλος, υποστηρικτής των μαθητών του, συμπορεύεται και συνεργάζεται μαζί τους και τους καθοδηγεί ως ένας "εμπειρότερος μαθητής" στην αναζήτηση, διερεύνηση και ανακάλυψη της γνώσης. Σε αυτή τη διαδικασία απαραίτητο είναι να γνωρίζει τη διδακτική μεθοδολογία και να την έχει προσεγγίσει βιωματικά. Οι «καλές πρακτικές» μπορούν να τον εμπνεύσουν και να του δώσουν ιδέες που πιθανόν να υλοποιήσει προσαρμοσμένες στο εκάστοτε εκπαιδευτικό του πλαίσιο. Ο εκπαιδευτικός οφείλει να παρέχει στους μαθητές του τις μεθόδους και τα μέσα για να αποκτήσουν πρόσβαση στη γνώση, τους επιτρέπει να αυτενεργούν και να αυτοκατευθύνουν τη μάθησή τους κάνοντας, μέσα σε κάθε δεδομένο πλαίσιο, τις δικές τους ανοιχτές επιλογές. Μεταβιβάζει, βέβαια, το περιεχόμενο μιας επιστήμης διαμέσου αυτής της σχέσης που δημιουργεί με τους μαθητές του. Διδάσκω, λοιπόν, πρώτα ανθρώπους και μετά Μαθηματικά. Γι' αυτό θεωρείται σήμερα εξίσου σημαντική με τη γνώση που θα υποστηρίξει το διδακτικό του έργο και η επικοινωνιακή - διαδραστική γνώση και εμπειρία που θα του επιτρέψει να λειτουργήσει ως σύμβουλος-παιδαγωγός και εμψυχωτής. 2
Μεθοδολογία- Εκπαιδευτικές Τεχνικές Εισήγηση Επίδειξη Συζήτηση Ομαδοσυνεργατική μέθοδος Σχέδια εργασίας (projects) Διερευνητική μέθοδος Παιγνίδι ρόλων Βιωματικές ασκήσεις Καταιγισμός ιδεών (brain storming) Μελέτη περίπτωσης Επίλυση προβλημάτων Προσομοίωση Περιεχόμενο του σεμιναρίου Το σεμινάριο περιλαμβάνει τις παρακάτω θεματικές ενότητες: 1η ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Τι είναι η Συναλλακτική Ανάλυση (Σ. Α.). 1.1 Το Σύστημα Γονέας- Εγώ-Παιδί (Γ.Ε.Π.). 1.2 Οι καταστάσεις του ΕΓΩ. 1.3 Οι Συναλλαγές ή οι Τρόποι Επικοινωνίας. 1.4 Το συμβόλαιο και πώς να πετύχεις τη μεταστροφή μιας ακατάλληλης συμπεριφοράς σε επιτυχημένη επιλογή. 2η ΕΝΟΤΗΤΑ 2. Η σχέση δασκάλου - μαθητή και ο ρόλος του ασυνειδήτου. 2.1 Το αίτημα δασκάλων - γονιών. 2.2 Από το αίτημα στην επιθυμία. 2.3 Απόλαυση και επιθυμία. 2.4 Αναστολή, άγχος και απόλαυση. 2.5 Η σχολική αποτυχία ως αποκάλυψη του υποκειμένου. 2.6 Το Όνομα - του - Πατέρα και ο αποκλεισμός του. 2.7 Το στοματικό αντικείμενο, το βλεμματικό αντικείμενο, η πρωκτική ενόρμηση και ο φαντασιακός φαλλός. α. Ενορμήσεις και διανοητική αναστολή. β. Η ασυνείδητη επικοινωνία. 3
3η ΕΝΟΤΗΤΑ 3. Τι είναι η Συστημική Προσέγγιση. 3.1 Σχέση Εκπαιδευτικού και «εσωτερικού παιδιού». 3.2 Επάγγελμα Οικογένεια. Οι δυναμικές που αναδύονται μέσα από τη σχέση. 3.3 Σχέσεις Εκπαιδευτικού Μαθητή, Εκπαιδευτικού Οικογένειας και Σχολείου Οικογένειας. 3.4 Ο Εκπαιδευτικός ως «πρόσωπο Κύρους». 3.5 Κρίση στη σχέση Εκπαιδευτικού Εκπαιδευόμενου. 3.6 Αντιμετώπιση «αποκλίνουσας συμπεριφοράς εκπαιδευομένου». 4η ΕΝΟΤΗΤΑ 4.1 Διαδικασία αξιολόγησης. Στόχος: η βελτίωση ή η τιμωρία; 4.2 Ομαδοσυνεργατική διδασκαλία. 4.3 Μέθοδος σχεδίου εργασίας (project) - Ερευνητική εργασία. 4.4 Διαδικασία υλοποίησης Ευρωπαϊκών προγραμμάτων στη σχολική εκπαίδευση. 4.5 Ο «σύμβουλος καθηγητής» - ο «σύμβουλος μαθητής». 4.6 Μουσικοκινητικός αυτοσχεδιασμός ως εργαλείο ανάπτυξης συνεργατικών δεξιοτήτων. 4.7 Διαχείριση προβλημάτων σχολικής τάξης. Το παράδειγμα της σχολικής βίας Που απευθύνεται Το σεμινάριο απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς, τόσο των εν ενεργεία όσο και των μελλόντων να διδάξουν. Στους συμμετέχοντες θα δοθεί Βεβαίωση Παρακολούθησης Επιμορφωτικού Σεμιναρίου από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Ε.Κ.Π.Α.). Διαδικαστικά: Έναρξη σεμιναρίου: 20 / 10 / 2015 10 / 11 / 2015 (*) (*) ΔΙΝΕΤΑΙ ΠΑΡΑΤΑΣΗ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΠΙΘΥΜΙΑ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΩΝ. Λόγω του βιωματικού χαρακτήρα του σεμιναρίου, που έχει σαν αποτέλεσμα περιορισμένο αριθμό θέσεων, παρακαλούμε για την όσο το δυνατόν γρηγορότερη αποστολή της δήλωσης ενδιαφέροντος και όχι στη λήξη της προθεσμίας αποστολής. Διάρκεια: 48 ώρες, 12 συνεδρίες των 4 διδακτικών ωρών Ώρες μαθημάτων κάθε Τρίτη 17:00-20:30 (Το ωράριο μαθήματος είναι : 17:00 18:30, διάλειμμα 15-20 λεπτών και 18:50 20:30) Η τιμή συμμετοχής ανά εκπαιδευόμενο: 150 Ευρώ Οι ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ πρέπει να σταλούν έως: 28/10/2015 Απαιτείται ελάχιστος αριθμός συμμετεχόντων για την υλοποίηση: 14 άτομα. 4
ΔΗΛΩΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ Τη δήλωση συμμετοχής μπορείτε να τη βρείτε στην: www.ergastirio.ppp.uoa.gr και να την αποστείλετε, ως συνημμένο αρχείο, στο email: ergastirio@ppp.uoa.gr στις ακόλουθες συμβατές μορφές αρχείου μόνο: Δήλωση σε μορφή Acrobat (pdf) Δήλωση σε μορφή Word (doc) συμβατή με όλες τις εκδόσεις Word Οι ενδιαφερόμενοι παρακαλούνται να προσέξουν να μην στείλουν τα αρχεία σε μορφή μη συμβατή π.χ. docx (έκδοση Word 2007 και νεότερες) κ.λ.π. Η διαδικασία μέχρι την έναρξη του σεμιναρίου με χρονολογική σειρά: 1) Λήγει η προθεσμία αποστολής των δηλώσεων συμμετοχής (28/10/2015) 2) Βγαίνει ανακοίνωση στην ιστοσελίδα του Εργαστηρίου («Ανακοινώσεις» - http://www.ergastirio.ppp.uoa.gr/anakoinoseis.html), που ενημερώνει εάν μπορεί να συγκροτηθεί τμήμα ή όχι. Εάν συγκροτήθηκε τμήμα, το σεμινάριο μπορεί να ξεκινήσει και η ανακοίνωση σας ενημερώνει και για το χρονικό διάστημα που το Εργαστήριο θα σας στείλει το email με τις οδηγίες κατάθεσης των διδάκτρων και όποια άλλη πληροφορία σας είναι απαραίτητη (π.χ. αίθουσα κ.λ.π.). 3) Το Εργαστήριο στέλνει το email με τις οδηγίες σε όσους δήλωσαν συμμετοχή. 4) Οι συμμετέχοντες ακολουθούν τις οδηγίες που τους στάλθηκαν και μέχρι την έναρξη του σεμιναρίου ελέγχουν ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ τις «Ανακοινώσεις» στην ιστοσελίδα μας, για οποιαδήποτε έκτακτη ανακοίνωση που αφορά το σεμινάριό τους. Το Εργαστήριο επικοινωνεί μαζί σας, μετά τη λήξη της προθεσμίας αποστολής δηλώσεων συμμετοχής, αποκλειστικά με ηλεκτρονικό τρόπο (email). Η κατάθεση της συμμετοχής σας, σε τραπεζικό λογαριασμό του Πανεπιστημίου, θα γίνει σύμφωνα με τις οδηγίες που θα λάβετε. 5
Επισημάνσεις: 1) Τα χρήματα της οικονομικής συμμετοχής δεν μπορούν να επιστραφούν σε περίπτωση μη παρακολούθησης του σεμιναρίου. 2) Δυνατότητα απουσιών: 10% επί του συνόλου των ωρών παρακολούθησης του σεμιναρίου. 3) ) Οι ενδιαφερόμενοι παρακαλούνται να ελέγχουν τακτικά και οπωσδήποτε έως και την έναρξη του σεμιναρίου τις νεότερες ανακοινώσεις, για έκτακτες εξελίξεις (http://www.ergastirio.ppp.uoa.gr/anakoinoseis.html). Σε κάθε επικοινωνία με το Εργαστήριο παρακαλείστε να αναφέρετε τον τίτλο του σεμιναρίου που ενδιαφέρεστε, ώστε να μπορείτε να εξυπηρετηθείτε άμεσα. Ο Δ/ντής του Εργαστηρίου Πειραματικής Παιδαγωγικής Αναπλ. Καθηγητής Γ. Παπακωνσταντίνου 6