Φυτοπροστασία Αµπέλου

Φυτοπροστασία Αµπέλου ΣΤ Εξάµηνο ΤΜΗΜΑ ΟΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΤΩΝ Διδάσκων Στέφανος Σ. Ανδρεάδης 1

Έντοµα Εχθροί Αµπέλου 2 ΤΜΗΜΑ ΟΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΤΩΝ

Εχθροί Αµπέλου

Έντοµα - Εχθροί Αµπέλου 1/2 1. Lobesia botrana (LEPIDOPTERA: Tortricidae) 2. Eupoecilia ambiguella (LEPIDOPTERA: Tortricidae) 3. Viteus vitifoliae (HEMIPTERA: Phylloxeridae) 4. Drepanothrips reuteri (THYSANOPTERA: Thripidae) 5. Frankliniella occidentalis (THYSANOPTERA: Thripidae) 6. Empoasca vitis (HOMOPTERA: Cicadellidae) 7. Byctiscus betulae (COLEOPTERA: Attelabidae) 8. Otiorrhynchus sulcatus (COLEOPTERA: Curculionidae)

Έντοµα - Εχθροί Αµπέλου 2/2 9. Planococcus ficus (HOMOPTERA: Pseudococcidae) 10. Pulvinaria vitis (HOMOPTERA: Coccidae) 11. Anomala vitis (COLEOPTERA: Scarabaeidea) 12. Drosophila suzukii (DIPTERA: Drosophilidae)

Lobesia botrana v ΤΑΞΗ : Lepidoptera v ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ : Tortricidae v ΓΕΝΟΣ : Lobesia v ΕΙΔΟΣ : L.botrana vκοινη ΟΝΟΜΑΣΙΑ: σκουλήκι των σταφυλιών, ευδεµίδα της αµπέλου 3

ΞΕΝΙΣΤΕΣ Ø Πολυφάγο είδος Αµπέλι Λαμβάνεται υπόψη για την παρακολούθηση του πληθυσμού και την εκτίμηση της δυναμικής του Ανθοταξίες ελιάς Νεαρούς καρπούς δαµασκηνιάς & ακτινιδιάς Δεν φαίνεται πέραν του αµπελιού να µπορεί να συµπληρώσει >1 γενεά 5

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Διαχειµάζει µε τη µορφή νύμφης κάτω από ξερούς φλοιούς των πρέµνων, σε σχισµές σε πασσάλους ή ακόµη και στο έδαφος στα υπολείµµατα της καλλιέργειας 5

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Παρουσιάζει 3-4 γενεές/έτος Η πτήση των ενηλίκων της διαχειµάζουσας γενεάς διαρκεί περίπου 3 εβδοµάδες Σύζευξη και ωοτοκία στις ανθοταξίες u ΓΕΝΕΕΣ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΠΡΟΝΥΜΦΩΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ 1 η γενεά Απρίλιο-Μάιο Μάιο-Ιούνιο (ανθοφάγος) 2 η γενεά Ιούνιο Ιούλιο-Αύγουστο (καρποφάγος) 3 η γενεά Αύγουστο-Σεπτέµβριο Απρίλιο-Μάιο (καρποφάγος) (επόµενου έτους) 6

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ-ΖΗΜΙΕΣ Προνύμφες 1 ης γενεάς Εισέρχονται στα κλειστά άνθη και τρώνε τους στήµονες και τον ύπερο 8

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ-ΖΗΜΙΕΣ Προνύμφες 1 ης γενεάς Συνδέουν µε µετάξινους ιστούς τα άνθη σχηµατίζοντας χαρακτηριστική «φωλιά» Νυµφώνονται στην προσβεβληµένη ανθοταξία και στη συνέχεια τα ενήλικα ωοτοκούν στις άγουρες ράγες, τους ποδίσκους ή τους άξονες των βοτρύων

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ-ΖΗΜΙΕΣ Προνύμφες 2 ης γενεάς Καταστρέφουν τις άγουρες ράγες έως ότου συµπληρώσουν την ανάπτυξή τους Η νύµφωση γίνεται µέσα σε ράγες ή κάτω από ξηρούς φλοιούς και τα ενήλικαωοτοκούν στους βότρυς

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ-ΖΗΜΙΕΣ Προνύμφες 3 ης γενεάς Προσβάλλουν τις ώριµες ράγες και υφαίνουν το βοµβύκιο 11

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ-ΖΗΜΙΕΣ Έμμεσες ζημίες Στις προσβεβληµένες ράγεςδιευκολύνεται η ανάπτυξη του Botrytis cinerea που προκαλεί τη «φαιά σήψη» 12

ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ Διαχειµάζει ως νύµφη Κάτω απο$ ξηρούς φλοιούς πρέµνων και άλλων ξενιστών, ή στο έδαφος Εµφάνιση προνυµφών 2 ης γενεάς Εισέρχονται στις άγουρες ράγες και τις καταστρέφουν. Συνδέουν µε νήµατα τις προσβεβληµένες ράγες. Μπαίνουν σε νέες ράγες σε σηµείο επαφής µε την διπλανη$ ράγα. Νύµφωση προνυµφών 2 ης γενεάς Εντός των ραγών ή σε άλλα καταφύγια Έξοδος ενηλίκων την άνοιξη Ωοτοκούν στα κλειστα$ άνθη, ποδί σκους, βράκτια ή σε νεαρα$ φύλλα, βλαστούς (αν δεν υπάρχουν ταξιανθίες) Έξοδος ενηλίκων 1 ης γενεάς Ωοτοκούν στις άγουρες ράγες, ποδίσκους, άξονες των βοτρύων Έξοδος ενηλίκων 2 ης γενεάς Ωοτοκούν στους βότρεις Εµφάνιση προνυµφών 1 ης γενεάς Ανοίγουν οπές στα άνθη, καταστρέφοντας τους στήµονες και τον ύπερο. Συνδέουν τα άνθη που προσβάλλουν µε µετάξινουςιστούς Νύµφωση προνυµφών 1 ης γενεάς σε βοµβύκιο στα άνθη ή κάτω απο$ φλοιούς ή στο έδαφος Εµφάνιση προνυµφών 2 ης γενεάς Προσβάλλουν τις ώριµες ράγες ή αυτές που είναι έτοιµες να ωριµάσουν

ΑΝΑΠΤΥΞΗ καιεπιβιωση Η ανάπτυξη και επιβίωση των προνυµφών επηρεάζεται σε σηµαντικό βαθµό τόσο από την ποικιλία της αμπέλου όσο και από το στάδιο ωρίμανσης των ραγών Διάρκεια ανάπτυξης προνύµφης Σουλτανίνα Ποσοστό επιβίωσης προνυµφών άγουρες ράγες ώριµες ράγες άγουρες ράγες ώριµες ράγες 27 ηµέρες 20 ηµέρες 30% Βικτώρια 80% Σουλτανίνα 12

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΧΡΟΝΟΥ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΕΝΤΟΜΟΥ ΚΑΛΗ ΓΝΩΣΗ ΒΙΟ- ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΟΜΟΥ 15

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΧΡΟΝΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Γεωργικές Προειδοποιήσεις 16

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΧΡΟΝΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Παρακολούθηση πληθυσµού µε φερομονικές παγίδες αξιόπιστο ς εύκολος ü Τοποθέτησή τους νωρίς την άνοιξη ü Έλεγχος ανά τακτά χρονικά διαστήµατα

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΧΡΟΝΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Παρακολούθηση πληθυσµού µε φερομονικές παγίδες ΠΡΟΣΟΧΗ!!! αριθμός συλλήψεων επίπεδο προσβολής ü Συλλήψεις από φεροµονικές παγίδες ü Παρακολούθηση ωοτοκιών ü Εξέλιξη προσβολών ü Εµπειρία προηγούµενων ετών Αξιολόγηση συλλήψεων σε συνεργασία µε τοπικούς Γεωπόνους 18

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΧΡΟΝΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Παρακολούθηση πληθυσµού µε φερομονικές παγίδες 350 2 η γενεά ωοτοκία 300 νεαρές προνύµφες ανεπτυγµένες προνύµφες Αρσενικά/παγίδα 250 200 150 100 1 η γενεά 3 η γενεά έναρξη νύµφωσης 50 0 20/4 5/5 20/5 4/6 19/6 4/7 19/7 3/8 18/8 2/9 17/9 2/10 17/10 Ηµεροµηνία Συλλήψεις αρσενικών ατόµων ευδεµίδας της αµπέλου στην περιοχή Οφρυνίου Καβάλας 19

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ Αµέσως µετά το µέγιστο των συλλήψεων: ρυθµιστές ανάπτυξης Με την εµφάνιση των νεαρών προνυµφών: προνυµφοκτόνα 350 2 η γενεά ωοτοκία Αρσενικά/παγίδα 300 250 200 150 100 1 η γενεά 3 η γενεά νεαρές προνύµφες ανεπτυγµένες προνύµφες έναρξη νύµφωσης 50 0 20/4 5/5 20/5 4/6 19/6 4/7 19/7 3/8 18/8 2/9 17/9 2/10 17/1 Ηµεροµηνία 0 Παράδειγµα καταπολέµησης

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΣΥΝΘΕΤΙΚΑ ΕΝΤΟΜΟΚΤΟΝΑ v ΑΒΕΡΜΕΚΤΙΝΕΣ (abamectin) v ΑΝΘΡΑΝΙΛΙΚΑ ΔΙΑΜΙΔΙΑ (chlorantraniliprole) v ΔΙΑΚΥΛΥΔΡΑΖΙΝΕΣ (ρυθµιστής ανάπτυξης/µιµητικό εκδυσόνης) (methoxyfenozide) v ΟΡΓΑΝΟΦΩΣΦΟΡΙΚΑ (chlorpyrifos-methyl) v ΟΞΑΔΙΑΖΙΝΩΝ (indoxacarb) v ΠΥΡΕΘΡΙΝΟΕΙΔΗ (cypermethrin, lambda cyhalothrin, esfenvalerate, alpha-cypermethrin, acrinathrin,deltamethrin) v ΣΠΙΝΟΣΥΝΕΣ (spinosad) (εδαφοµύκητας) 21

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΑ ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ vbacillus thuringiensis subsp.aizawai vbacillus thuringiensis subsp.kurstaki -Εκλεκτικό (ενδοτοξίνη του B.t.) -Εφαρµογή µε την εµφάνιση των πρώτων προνυµφών πρώτης ηλικίας (L 1 ) -Μία έως δύο εφαρµογές ανά γενεά µε µεσοδιάστηµα 7ηµερών -Κυρίως σε οινοποιήσιµες 22

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΑ ΕΝΤΟΜΟΚΤΟΝΑ v να εφαρµόζονται τα σκευάσµατα σύμφωνα με τις οδηγίες χρήσης v εναλλαγή µε σκευάσµατα διαφορετικού τρόπου δράσης v να μην πραγματοποιούνται δύο συνεχόμενες εφαρμογές µε το ίδιο προϊόν, αλλά να εναλλάσσεται µε άλλο που έχει διαφορετικό τρόπο δράσης 23

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ØΜΕΘΟΔΟΣ ΠΑΡΕΜΠΟΔΙΣΗΣ ΣΥΖΕΥΞΗΣ & ΣΥΓΧΥΣΗΣ ΦΥΛΟΥ Τοποθέτηση εξατµιστήρων/διαχυτήρων ελκυστικής φεροµόνης φύλου [(e,z)-7,9-dodecadienyl acetate] Diffuseur Rak Εξατµιστήρας δύο (2) θαλάµων Isonet L Σωλήνες HDPE µε σύρµα αλουµινίου 24

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ØΜΕΘΟΔΟΣ ΠΑΡΕΜΠΟΔΙΣΗΣ ΣΥΖΕΥΞΗΣ & ΣΥΓΧΥΣΗΣ ΦΥΛΟΥ 25

ØΜΕΘΟΔΟΣ ΠΑΡΕΜΠΟΔΙΣΗΣ ΣΥΖΕΥΞΗΣ & ΣΥΓΧΥΣΗΣ ΦΥΛΟΥ - maximum ανάρτηση 50εξατµιστήρων/στρέµµα (σε όλες τις εξωτερικές σειρές των πρέµνων σε ζώνη πλάτους 10 µέτρων περιµετρικά, ένας (1) εξατµιστήρας ανά 2 µέτρα και 25 εξατµιστήρες/στρέµµα οµοιόµορφα κατανεµηµένοι, εσωτερικά της περιµέτρου του αµπελώνα) ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ - minimum έκταση 100 στρεµµάτων (e,z)-7,9-dodecadienyl acetate - ανάρτηση εξατµιστήρων σε ύψος 1-2 m από το έδαφος (σκιερό µέρος) - η εφαρµογή της µεθόδου δεν αποκλείει την είσοδο γονιµοποιηµένων θηλυκών από γειτονικούς αµπελώνες - συχνά συνιστάται να προστατευθεί µε εντοµοκτόνο η περιφερειαή ζώνη του αµπελώνα 26

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ØΜΕΘΟΔΟΣ ΠΑΡΕΜΠΟΔΙΣΗΣ ΣΥΖΕΥΞΗΣ & ΣΥΓΧΥΣΗΣ ΦΥΛΟΥ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ 1. Ελαχιστοποίηση χηµικών υπολειµµάτων 2. εν απαιτείται ελάχιστο χρονικό διάστηµα πριν τη συγκοµιδή 3. Φιλικό προς τον χρήστη, τον καταναλωτή και το περιβάλλον 4. Συµ βατό µε την ωφέλιµη πανίδα 5. Συµβατό σε προγράµµατα Ολοκληρωµένης ιαχείρισης (IPM) 6. εν αναπτύσεται ανθεκτικότητα απο$ το έντοµο εχθρό 7. Μεγάλη διάρκεια δράσης 27

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ØΜΕΘΟΔΟΣ ΠΑΡΕΜΠΟΔΙΣΗΣ ΣΥΖΕΥΞΗΣ & ΣΥΓΧΥΣΗΣ ΦΥΛΟΥ ΥΨΗΛΕΣ ΠΡΟΣΒΟΛΕΣ -Κατά την πρώτη χρονιά εγκατάστασης της µεθόδου σε αµπελώνες µε ιστορικό πολύ υψηλών προσβολών από την ευδεµίδα, συνιστάται µια εφαρµογή µε ένα εγκεκριµένο εντοµοκτόνο σκεύασµα που έχει ως δραστική ουσία ρυθμιστή ανάπτυξης εντόμων, στην έναρξη της πτήσης της 2 ης γενεάς ώστε να µειωθεί ο πληθυσµός του εντόµου. Τις επόµενες χρονιές συστήνεται να γίνεται επέµβαση µε ρυθµιστή ανάπτυξης εντόµων μόνο στην περιμετρική ζώνη του ίδιου αµπελώνα. ΑΜΠΕΛΩΝΕΣ ΠΟΥ ΣΥΝΟΡΕΥΟΥΝ -Για την επιτυχή εφαρµογή της µεθόδου σύγχυσης των ενηλίκων θα πρέπει στους αμπελώνες που συνορεύουν με την περιοχή εγκατάστασης των εξατμιστήρων να εφαρµόζεται επιµεληµένο πρόγραµµα φυτοπροστασίας για την αντιµετώπιση της ευδεµίδας. 28

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ØΜΕΘΟΔΟΣ ΠΑΡΕΜΠΟΔΙΣΗΣ ΣΥΖΕΥΞΗΣ & ΣΥΓΧΥΣΗΣ ΦΥΛΟΥ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ -Για την παρακολούθηση της αποτελεσµατικής εφαρµογής της µεθόδου προτείνεται εγκατάσταση δικτύου φερομονικών παγίδων (1 παγίδα ανά 20-25 στρέμματα) εντός της έκτασης εφαρμογής και δύο παγίδων σε αντίθετες κατευθύνσεις εκτός της περιοχής εφαρμογής και σε απόσταση τουλάχιστον 500m από την περίµετρο. Η αποτελεσµατική λειτουργία της µεθόδου ταυτοποιείται όταν οι εσωτερικές παγίδες παρακολούθησης δεν συλλαµβάνουν ή συλλαµβάνουν λιγότερα αρσενικά άτοµα της ευδεµίδας σε σχέση µε τις περιφερειακές παγίδες. ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΖΩΗΣ ΕΞΑΤΜΙΣΤΗΡΩΝ -Δεν θα πρέπει να συμπίπτει με την κρίσιμη περίοδο (προστασία απο$ 2η και 3η γενεα$ ). Εάν η τοποθέτηση γίνει πολυ$ νωρίς: η µείωση της φεροµόνης µπορεί να συµπέσει µε την εποχη$ που ωοτοκούν τα ενήλικα της 2ης γενεάς άρα οι προνύµφες της 3ης γενεάς ενδεχοµένως να προκαλέσουν σηµαντικές ζηµιές. Εάν πάλι η τοποθέτηση γίνει πολυ$ αργα$ : ήδη έχουν αρχίσει οι ωοτοκίες απο$ τα ενήλικα της 1ης γενεάς άρα οι προνύµφες θα προκαλέσουν ζηµιές νωρίς την περίοδο. 29

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ØΜΕΘΟΔΟΣ ΠΑΡΕΜΠΟΔΙΣΗΣ ΣΥΖΕΥΞΗΣ & ΣΥΓΧΥΣΗΣ ΦΥΛΟΥ ΕΛΛΑΔΑ - Το 2016 εφαρµογή της µεθόδου αυτής σε έκταση περίπου 4.000 στρ. - Το 2017 εφαρµογή της µεθόδου αυτής σε έκταση περίπου 3.400 στρ. (εκ των οποίων 3.000. στρ για την ευδεµίδα και 400 στρ για τον ψευδόκοκκο) - Κυρίως σε αµπελώνες µε οινοποιήσιµες ποικιλίες - Κυρίως σε αµπελώνες της Ν. Ελλάδος (Ν. Κορινθίας) - Πρόβλεψη για το 2018? αύξηση της έκτασης προς εφαρµογή Απαιτήσεις της αγοράς για προϊόντα χωρίς υπολείμματα Κίνητρα από το ΥΠ.Α.Α.Τ. μέσω του Π.Α.Α. 2014-2020 Νέα προϊόντα με άδεια έγκρισης στην ελληνική αγορά 30

ØΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ Στην Ευρώπη (Γαλλία, Ιταλία) εφαρμόζεται μαζική εξαπόλυση του παρασιτοειδούς Trichogramma spp. κυρίως σε καλλιέργειες με οινοποιήσιμες ποικιλίες που εφαρμόζουν τη μέθοδο της παρεμπόδισης σύζευξης ή σύγχυσης φύλου.

Eupoecilia ambiguella vταξη : Lepidoptera vοικογενεια : Tortricidae vγενοσ :Eupoecilia vειδοσ : E. ambiguella vκοινη ΟΝΟΜΑΣΙΑ: κοχυλίδα της αµπέλου 3

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Υπάρχει κυρίως στη Β. Ευρώπη (2 γενεές ανά έτος) ενώ νοτιότερα κυριαρχεί η ευδεµίδα Στην Ελλάδα δεν προκαλεί σηµαντικές ζηµιές συνυπάρχει όµως µε την ευδεµίδα σε ορισµένες περιοχές 5

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Ενήλικο: 6-7 mm (διακρίνεται εύκολα από την ευδεµίδα της αµπέλου, διότι φέρει κιτρινωπές πρόσθιες πτέρυγες µε µια σκοτεινόχρωµη ζώνη κοχυλίδα ευδεµίδα 5

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Προνύµφη: 11-12 mm µε ερυθρωπό χρωµατισµό (ευδεµίδα κιτρινοπράσινη) 5

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ-ΖΗΜΙΕΣ Ζηµ ίες όπως και στην ευδεµίδα 8

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ Καταπολέµηση όπως και στην ευδεµίδα Παρακολούθηση µε φεροµονικές παγίδες 8

Viteusvitifoliae Τάξη: Homoptera Οικογένεια:Phylloxeridae Γένος: Viteus Είδος: vitifoliae Κοινό όνομα: φυλλοξήρα της αµπέλου

Viteus vitifoliae

Viteusvitifoliae

Viteus vitifoliae

Viteusvitifoliae

Viteus vitifoliae

ΞΕΝΙΣΤΕΣ Είδη του γένους Vitis: τααµερικάνικα είδη είναι οι κύριοι ξενιστές του εντόµου, ενώ η ευρωπαϊκή άµπελοςδευτερεύων.

Viteus vitifoliae Πολυµορφική αφίδα Αμερικανικά είδη> 5 µορφές κηκιδόβια ή φυλλόβια (gallicola) ριζόβια (radicicola) φυλογόνα (sexupara) αρσενικά θηλυκά

Viteusvitifoliae Στην ευρωπαϊκή άµπελο κυριαρχεί η ριζόβια µορφή όπου νύσσει και µυζεί χυµούς: -δηµιουργία φυµατίων στα ριζίδια -δηµιουργία εξογκωµάτων στις ρίζες -σήψη προσβεβληµένων µερών -καταστροφή ριζικού συστήµατος οπότε στο υπέργειο µέρος του φυτού παρατηρείται: -καθυστερηµένη βλάστηση -χλώρωση, ξήρανση φύλλων -πρόωρη φυλλόπτωση -τελικά ξήρανση όλου του φυτού

Viteusvitifoliae Επέκταση προσβολής - Κατά κηλίδες ή κατά γραµµές Εξάπλωση ριζόβιας φυλλοξήρας Άτοµα που µετακινούνται στο έδαφος Άτοµ α που µετακινούνται στην επιφάνεια κατά µήκος ρωγµών του εδάφους Φυτικά µέρη από προσβεβληµένα εδάφη Μολυσµένο χώµα, πασσάλους, εργαλεία κ.ά.

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Διαχειµάζει ως κυρίως ως προνύµφη στο έδαφος ή σε προστατευµένες θέσεις Την άνοιξη τα Θεμελιωτικά ή ιδρυτικά κηκιδόβια άτοµα αποθέτουν 300-500 αυγά µέσα στην κηκίδα Ακολουθούν 4-7 γενεές µε κηκιδόβια και λίγα ριζόβια άτοµα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Φθινόπωρο Μετακίνηση κηκιδόβιων στις ρίζες όπου δίνουν προνύµφες που διαχειµάζουν Αυξάνει ο αριθµός των ριζόβιων Ορισµένα αυγά ριζόβιων δίνουν φυλογόνα άτομα πτερωτά, αρρενογόνα και θηλυγόνα Μετακίνηση σε γειτονικά πρέµνα (1-8) αυγά Άπτερα αρσενικά και θηλυκά

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Προσβολή ριζικού συστήματος όμοια σε Αµερικανικά είδη και Ευρωπαϊκή άµπελο Ωστόσο στα Αµερικανικά είδη δηµιουργείται γρήγορα φελλώδης ιστός που αποµονώνει την προσβολή και εµποδίζει την επέκταση σήψης.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Στην κάτω επιφάνεια του φύλλου φέρει κηκίδες φυλλοξήρας

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Νεαρός βλαστός αµπέλου: στην κάτω επιφάνεια των φύλλων διακρίνονται οι κηκίδες της φυλλοξήρας

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Σοβαρά προσβεβληµένος νεαρόςβλαστός

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Κηκίδες φυλλοξήρας

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Αλλοιώσεις σε ρίζες αµπέλου από προσβολή φυλλοξήρας

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Προσβεβληµένες ρίζες

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ Χρησιµοποίηση ανθεκτικών φυτών µε υποκείµενα Αµερικανικά είδη (Vitis riparia, V. rupestris, V. berlandieri, V. labrusca) ή διασταυρώσεις µε ευρωπαϊκή µε κυρίαρχη ανθεκτικότητα Ειδική νομοθεσία

Drepanothrips reuteri Τάξη: Thysanoptera Οικογένεια: Thripidae Γένος: Drepanothrips Είδος: D. reuteri Κοινό όνομα: θρίπας της αµπέλου

Drepanothrips reuteri

ΞΕΝΙΣΤΕΣ Ευρωπαϊκή άµπελος Αµερικάνικα Vitis και υβρίδια τους και ιδιαίτερα V. riparia Φουντουκιά Ιτιά Δρυς Σφένδαµος

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Διαχειµάζει ως ενήλικο (πιθανώς συζευγµένο θηλυκό) κάτω από τους ξηρούς φλοιού των πρέµνων

ΖΗΜΙΕΣ Προσβάλει κυρίως τη νεαρή βλάστηση προκαλώντας µικροφυλλία, παραµορφώσεις των φύλλων και βραχυγονάτωση, παρεµποδίζοντας έτσι την κανονική ανάπτυξη του φυτού. Το τυπικό σύμπτωμα προσβολής από τον Drepanothrips reuteri, είναι ο δακτυλιωτός ερυθρός µεταχρωµατισµός που σε περιπτώσεις έντονων προσβολών µπορεί να συνοδεύεται από διάσπαρτη ερυθρίαση ακανόνιστου σχήµατος και καστανόχρωµες γραμμώσεις, κυρίως σε ώριμες ράγες. Επιπλέον τα σηµεία προσβολής µπορεί να αποτελέσουν οπές εισόδου για παθογόνα, όπως π.χ. βοτρύτης (δευτερογενείς προσβολές).

ΖΗΜΙΕΣ

ΖΗΜΙΕΣ

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ Όχι συνήθως καταπολέµηση

Frankliniella occidentalis Τάξη: Thysanoptera Οικογένεια: Thripidae Γένος: Frankliniella Είδος: occidentalis Κοινό όνομα: Θρίπας της Καλιφόρνιας

Frankliniella occidentalis

ΞΕΝΙΣΤΕΣ Πολυφάγο είδος Προσβάλλει περίπου 240 είδηφυτών Άµπελο Πιπεριά θερµοκηπίου Φασολιές Ανθοκοµικά φυτά

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Διαχειµάζει ως ενήλικο στο έδαφος ή πάνω σε χαµηλή βλάστηση και ως νύµφη στο έδαφος Έχει 5-7 γενεές τοέτος

Η ζηµία γίνεται συνήθως από την άνθιση έως την καρπόδεση. ΖΗΜΙΕΣ Νύσσουν και µυζούν τρυφερούς φυτικούς ιστούς, όπως µέρη ανθέων, νεαρούς καρπούς, τρυφερά φύλλα. Προκαλεί χλωρωτικά στίγµατα ή κηλίδες, ουλές, εσχαρώσεις, ρωγµές και παραµορφώσεις οργάνων. Είναι φορέας του κηλιδωτού µαρασµού της τοµάτας, του ραβδωτού µωσαϊκού του καπνού και άλλων ιών των φυτών. Η διάβρωση που προκαλεί στους φυτικούς ιστούς διευκολύνει την είσοδο βακτηρίων και µυκήτων.

ΖΗΜΙΕΣ λευκή «άλω» λευκή «άλω» λευκή «άλω» Παραµόρφωση καρπού

ΖΗΜΙΕΣ Θρίπας της Καλιφόρνιας κυκλικές εσχαρώσεις Θρίπας της αµπέλου γραµµικές εσχαρώσεις Τοξικότητα από χαλκούχα

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ Χηµική καταπολέµηση: Στις επιτραπέζιες ποικιλίες 2 ψεκασµοί (1 ος νωρίς την άνοιξη και 2 ος στην καρπόδεση) -spinosad (εδαφοµύκητας) -πυρεθρινοειδή (acrinathrin) -καρβαµιδικά (methiocarb) -άλατα καλίου λιπαρών οξέων Βιολογική καταπολέµηση: -µε αρπακτικά Orius sp., Anthocoris sp. -µε παράσιτα (εντοµοπαθογόνοι νηµατώδεις) -µε παρασιτοειδή

Empoasca vitis Τάξη: Hemiptera Οικογένεια: Ciccadellidae Γένος: Empoasca Είδος: vitis Κοινό όνομα: τζιτζικάκι της αµπέλου

Empoasca vitis

Empoasca vitis προνύµφη ενήλικο αυγό προνύµφη

ΞΕΝΙΣΤΕΣ v v Πολυφάγο είδος Κυρίως όµως το αµπέλι και λιγότερο την πατάτα, τα τεύτλα, τα σιτηρά και άλλες καλλιέργειες

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Είναι πολύ µικρά έντοµα πηδητικά και πολύ κινητικά, που περπατάνε πολύ γρήγορα και µε πλάγια βήµατα. Διαχειµάζει ως ενήλικο σε προστατευόµενες θέσεις. Έχει 1-3 γενεές το έτος.

ΖΗΜΙΕΣ Νύσσουν και µυζούν φύλλα, βλαστούς και άλλα όργανα των φυτών ξενιστών τους, προκαλώντας χλωρωτικές κηλίδες (κίτρινες ή ερυθρές ανάλογα µε την ποικιλία) και συστροφή των φύλλων µε την µορφή καρουλιάσµατος προς τα κάτω της περιφέρειας του ελάσµατος

ΖΗΜΙΕΣ Τα φύλλα γίνονται δερµατώδη και παχύτερα και παρουσιάζουν µεταχρωµατισµό στις θέσεις των νεύρων.

ΖΗΜΙΕΣ Είναι φορείς ιώσεων Επίσης µπορούν ζαχαρικού τίτλου κλιµατίδων να προκαλέσουν µείωση του και ανεπαρκή ξυλοποίηση των Συνήθως όµως δεν προκαλούν σοβαρές ζηµιές, διότι οι πληθυσµοί τους διατηρούνται σε ανεκτά επίπεδα από τη δράση των φυσικών τους εχθρών.

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ Καλλιεργητικά µέτρα: -περιορισµός αζωτούχας λίπανσης -περιορισµός αυτοφυούς βλάστησης -αποµάκρυνση φύλλων βάσης Χηµική καταπολέµηση: -καλιούχα άλαταλιπαρών οξέων -πυρεθρινοειδή (deltamethrin) -νεονικοτινοειδή (thiamethoxam) -OP (chlorpyriphos) Βιολογική καταπολέµηση: -Anargus sp.

Byctiscus betulae Τάξη: Coleoptera Οικογένεια: Attelabidae Γένος: Byctiscus Είδος: betulae Κοινό όνομα: τσιγαρολόγος της αµπέλου

Byctiscus betulae

Byctiscus betulae κελί «τσιγάρο» ενήλικο ενήλικο

ΞΕΝΙΣΤΕΣ Αμπέλι Αχλαδιά Φουντουκιά Καστανιά Σημύδα Λεύκα Ιτιά καιάλλα δασικά δένδρα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Έχει 1 γενεά το έτος. Διαχειµάζει ως ενήλικο συνήθως στο έδαφος µέσα στο κελί νύµφωσης ή σε καταφύγια πάνω ή κοντά στα δένδρα.

ΖΗΜΙΕΣ Το θηλυκό ωοτοκεί σε φύλλο ή οµάδα φύλλων (περί τα τέλη Μαΐου µε µέσα Ιουνίου), τυλίγοντας χαρακτηριστικά το έλασµα και δηµιουργεί µία στενόµακρη θήκη σαν «τσιγάρο». Κόβει εν µέρει το µίσχο έτσι ώστε το φύλλο να µαραθεί και να µπορέσει να το τυλίξει. Σε κάθε θήκη µπορεί να ωοτοκήσει έως 5-6 αυγά αλλά συνήθως αποθέτει 1.

ΖΗΜΙΕΣ Οι προνύµφες αναπτύσσονται τρώγοντας το εσωτερικό του συνεστραµµένου φύλλου (20-25 µέρες).

ΖΗΜΙΕΣ Αµπέλι

ΖΗΜΙΕΣ Αµπέλι

ΖΗΜΙΕΣ Σηµύδα Ιτιά

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ Χηµική καταπολέµηση: -1 ψεκασµός είναι αρκετός -πυρεθρινοειδή (deltamethrin) Καλλιεργητικά µέτρα: -έγκαιρη συλλογή και κάψιµο των «τσιγάρων», πριν πέσουν οι προνύµφες στο έδαφος και νυµφωθούν

Otiorrhynchus sulcatus Τάξη: Coleoptera Οικογένεια: Curculionidae Γένος: Otiorrhynchus Είδος: sulcatus Κοινό όνοµα: ωτιόρρυγχος της αμπέλου

Otiorrhynchus sulcatus Νύμφη Προνύμφη Ενήλικο

ΞΕΝΙΣΤΕΣ Αµπέλι Γιγαρτόκαρπα και άλλα είδη Rosaceae

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Έχει 1 γενεά το έτος. Διαχειµάζει ως ανεπτυγµένη προνύµφη σε κελί στο έδαφος. Η ζηµία µπορεί να οφείλεται σε διάφορα είδη του γένους και όχι µόνο στο συγκεκριµένο είδος. Τα ενήλικα την ηµέρα κρύβονται στο έδαφος ή άλλα καταφύγια και τη νύχτα ανεβαίνουν στο πρέµνο και αρχίζουν την τροφική τους δραστηριότητα.

ΖΗΜΙΕΣ Τη νύχτα ανεβαίνουν στο φύλλωµα και τρέφονται µε τους οφθαλµούς, τα νεαρά εµβόλια, τους τρυφερούς βλαστούς, τα φύλλα (προκαλώντας ακανόνιστες κηλίδες σε όλο το έλασµα και όχι µόνο περιµετρικά) ή ακόµα και τις ανθοταξίες.

ΖΗΜΙΕΣ Ζηµία όµως µπορεί να προκαλέσει και η προνύµφη τρώγοντας ριζίδια, ρίζες και υπόγειο φλοιό των πρέµνων. Την κύρια ζηµία την προκαλούν τα ενήλικα.

ΖΗΜΙΕΣ

ΖΗΜΙΕΣ

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ Χηµική καταπολέµηση: -1 ψεκασµός είναι αρκετός Βιολογική καταπολέµηση: -εντοµοπαθογόνους νηµατώδης Καλλιεργητικά µέτρα: -περιορισµός αζωτούχας λίπανσης -ακαλλιέργεια επί των γραµµών

Planococcus ficus Τάξη: Homoptera Οικογένεια: Pseudococcidae Γένος: Planococcus Είδος: P. ficus Κοινό όνομα: ψευδόκκοκος της αµπέλου 30

ΞΕΝΙΣΤΕΣ Σχετικά µεγάλο εύρος ξενιστών που περιλαµβάνει καλλιεργούµενα και αυτοφυή φυτά (όπως αμπέλι, µηλιά, συκιά, ροδιά κ.ά.) αλλά και διάφορα καλλωπιστικά φυτά (πικροδάφνη, φίκος, ντάλια κ.ά.)

ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ vτο ενήλικο θηλυκό είναι άπτερο vτο σώµα του είναι μαλακό, ελλειψοειδές και ελαφρά πεπλατυσµένο µε διακριτά άρθρα v Έχει vέχει µήκος 1.4-3.2 mm και πλάτος 0.8-2.2mm χρώµα ρόδινο µε κηρώδη επικάλυψη vπεριµετρικά του σώµατός του φέρει 18 ζευγάρια κοντών κηρωδών αποφύσεων και κάθε απόφυση φέρει δύο τρίχες σχήµατος κώνου

ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ Έντονος διμορφισμός φύλου στο στάδιο του ενηλίκου Ενήλικο αρσενικό άτομα άπτερα Ενήλικα θηλυκά άτομα με καλυμμένο το σώμα τους με κηρώδης σκόνη

ΒΙΟΛΟΓΙΑ vέχει 3-4 γενεές το έτος 25 20 15 10 5 vδιαχειµάζει σε όλα τα στάδια κάτω από το φλοιό των πρέµνων και τους βραχίονες vτο θηλυκό, κατά την ωοτοκία, εκκρίνει κηρώδη νημάτια και σχηµατίζει μεγάλο βαμβακώδη ωόσακκο, περίπου ίσο µε το µέγεθος του σώµατός του, όπου τοποθετεί κατά µέσο όρο 400-500 αυγά χρώµατος ωχροκίτρινου 0 23/ 4 30/ 4 7/5 14/5 21/5 28/ 5 4/6 11/6 18/6 25/ 6 2/7 9/7 16/7 23/ 7 30/ 7 6/8 13/8 20/ 8 Μεγάλο αναπαραγωγικ ό δυναµικό 27/ 8 3/9 10/9 17/9 24/ 9 1/10 8/10

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Αυγά εντός λευκού βαμβακώδη ωόσακκου 3

ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ v Τον χειμώνα τα αυγά, οι προνύµφες και τα ενήλικα µπορούν να βρεθούν κάτω από το φλοιό, µέσα στους αναπτυσσόµενους οφθαλµούς και πάνω στις ρίζες vτην άνοιξη αύξηση θερµοκρασιών αύξηση πυκνότητας ψευδόκοκκου µετακίνηση προς τους βραχίονες υπέργεια µέρη του φυτού vστο τέλος της άνοιξης και το καλοκαίρι και τα βρίσκεται σε όλα τα µέρη του αµπελιού συµπεριλαµβανοµένων των φύλλων και των βοτρύων v Μετά τη συγκομιδή µείωση πυκνότητας

ΖΗΜΙΕΣ Το έντοµο τρέφεται σε όλα τα μέρη του φυτού ακόµα και στις ρίζες, ιδιαίτερα όπου το έδαφος είναι ελαφρύ. Η ζηµία στα φυτά προκαλείται τόσο από τις προνύμφες όσο και τα ενήλικα θηλυκά άτομα. Τα αρσενικά άτομα δεν τρέφονται.

ΖΗΜΙΕΣ Όταν τρέφεται κάτω από το φλοιό του κορµού του πρέµνου, όπου νύσσει και μυζά χυμό, τον κάνει να φαίνεται «βρεγμένος» καλύπτοντάς τον µε κηρώδη και μελιτώδη εκκρίματα µε επακόλουθη ανάπτυξη καπνιάς σε µεγάλο βαθµό και αποφύλλωση. 117

Planococcus ficus Τρέφεται κάτω από το φλοιό του κορμού του πρέμνου 3

ΖΗΜΙΕΣ Κηρώδη και μελιτώδη εκκρίματα 119

ΖΗΜΙΕΣ Κηρώδη και μελιτώδη εκκρίματα 12

ΖΗΜΙΕΣ Ανάπτυξη καπνιάς 121

ΖΗΜΙΕΣ Αποφύλλωση 12

ΖΗΜΙΕΣ Η ζηµιά που προκαλείται είναι κυρίως έμμεση καθώς οι καρποί υφίστανται σηµαντική υποβάθμιση ως προς την εμπορική τους αξία από την ανάπτυξη καπνιάς στα µελιτώδη εκκρίµατα του εντόµου, σε σηµείο να είναι ακατάλληλοι για οινοποιία ή παραγωγή χυμού. 12

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ Καλλιεργητικά μέτρα: -Καλός αερισμός των πρέµνων (όχι πυκνή βλάστηση) -Αποφυγή χρήσης υπερβολικής αζωτούχας λίπανσης -Αποφυγή φύτευσης αμπελιού σε αγροτεµάχιο που πριν φιλοξενούσεπρέµνα προσβεβληµένα από ψευδόκοκκο -Καταστροφή µε θρυµµατισµό των κλαδευµάτων µακριά από τη ζώνη των ριζών του αµπελιού -Λήψη κατάλληλων μέτρων καθαρισμού (εξοπλισµού, ρούχων, κ.ά.) -Κάλυψη πρέμνων (στη βάση) με ταινίες που φέρουν κολλώδη ουσία για τον περιορισµό µετακίνησης 124

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΧΡΟΝΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Γεωργικές Προειδοποιήσεις 12

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΧΡΟΝΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Παρακολούθηση πληθυσµού µε φερομονικές παγίδες ü Τοποθέτησή τους νωρίς την άνοιξη ü Έλεγχος ανά τακτά χρονικά διαστήµατα 12

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΧΡΟΝΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Παρακολούθηση πληθυσµού µε φερομονικές παγίδες Φερομονικές παγίδες Συνθετική φεροµόνη φύλου που τα θηλυκά χρησιµοποιούν για να προσελκύσουν τα πτερωτά ενήλικα αρσενικά Πυκνότητα παγίδων: Ανάρτηση παγίδων: Έλεγχος παγίδων: Αλλαγή φεροµόνης: 1 παγίδα/4 στρ. οι φεροµονικές παγίδες θα πρέπει να αναρτώνται πάνω από τους βραχίονες και κοντά στο κέντρο του πρέµνου κάθε 3-4ηµέρες κάθε 6-8εβδοµάδες ανάλογα με την πυκνότητα του πληθυσμού του ψευδόκοκου και την ευαισθησία της ποικιλίας 12

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΣΥΝΘΕΤΙΚΑ ΕΝΤΟΜΟΚΤΟΝΑ -Παραφινέλαια (χειµερινοί ή θερινοί πολτοί). Εφαρµογή επί των πρέµνων πριν την άνθηση ιδιαίτερα σε αµπελώνες που την προηγούµενη χρονια'( είχαν υψηλούς πληθυσµούς. Με την εµφάνιση των κινητών ερπουσών µορφών του εντόµου: -Οργανοφωσφορικά (chlorpyrifos methyl) -Ρυθµιστές ανάπτυξης (pyriproxyfen µιµητικό νεανικής ορµόνης: έχει και ωοκτόνο δράση) -Τετραµικά οξέα (spirotetramat παρεµποδιστής βιοσύνδεσης λιπιδίων) 128

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ Αριθµός σκευασµάτων = περιορισµένος Στις Η.Π.Α. (Καλιφόρνια) συνιστάται η εφαρμογή ριζοποτισμάτων κατά την άνθηση αλλά και αργότερα στην καρπόδεση με νεονικοτινοειδή (π.χ. imidacloprid, thiamethoxam κ.ά.) Επέκταση εφαρμογής? Στην Ευρώπη (Γαλλία, Ιταλία) εφαρμόζεται με ιδιαίτερη επιτυχία η μέθοδος της σύγχυσης φύλου Έγκριση 120 ημερών και στην Ελλάδα Νέες ομάδες δ.ο. π.χ. σουλφοξαμίνες Τελικό στάδιο έγκρισης (σε πανευρωπαϊκό επίπεδο) 129

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ - αρπακτικά έντομα (Coleoptera: Coccinelidae) Cryptolaemus montrouzieri Nephus includens Nephus bisignatus - ιθαγενή παρασιτοειδή (Hymenoptera: Encyrtidae) Αnagyrus pseudococci (20-90% παρασιτισµός) Leptomastidea abnormis Προσοχή! Είναι αποτελεσματικό εναντίον των τελευταίων γενεών Η φεροµόνη φύλου του P. ficus έχει συνάµα και καϊροµονική δράση που ενισχύει τη δράση του Anagyrus pseudococci Franco et al.2008 13

Pulvinaria vitis Τάξη: Homoptera Οικογένεια: Coccidae Γένος: Pulvinaria Είδος: P. vitis Κοινό όνομα: 30

ΞΕΝΙΣΤΕΣ Πολυφάγο (φουντουκιά, τριανταφυλλιά, άµπελος, ιτιά κ.ά.) 128

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Σώµα ωοειδές, σκοτεινό-καστανό χρωµατισµό, µε λευκά κηρώδη νήµατα στο πίσω µέρος (ωόσακκος) 129

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Νύµφη: φέρει πορτοκαλί-καστανό χρωµατισµό 1 γενεά/έτος 130

ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ Διαχειµάζει ως νύµφη ή ενήλικο Κυρίως ως ανεπτυγµένη νύµφη (3ης ηλικίας) Κάτω από φλοιούς των φυτών-ξενιστών Απρίλιο-Μάιο Εµφάνιση ενηλίκων Ωοτοκούν παρθενογενετικά 1500-2000 αυγά/θηλυκό Ιούνιος-Ιούλιος Νύµφες 1ης ηλικίας Εγκαθίστανται στην κάτω επιφάνεια των φύλλων Κυρίως στο κεντρικό νεύρο αλλά και στα άλλα νεύρα Σεπτέµβριος-Οκτώβριος Νύµφες 3ης ηλικίας Αύγουστος-Σεπτέµβριος Νύµφες 2ης ηλικίας Στάδιο που διαχειµάζει 131

ΖΗΜΙΕΣ Μύζηση ιστών Έκκριση άφθονου µελιτώµατος Ανάπτυξη καπνιάς Συνήθως οι ζηµιές είναι σποραδικές 132

Καταπολέµηση Προσοχή: έγκαιρος προσδιορισµός του χρόνου εµφάνισης των προνυµφών 1ης ηλικίας (κατά το άνοιγµα του ωόσακκου)

Είναι ιδιαίτερα δραστικό σε κοκκοειδή και αλευρώδεις όταν εφαρµόζεται στα πρώτα στάδια ανάπτυξής τους Χηµική Καταπολέµηση - άλατα καλιούχου λιπαρών οξέων (δρα δια επαφής και έχει άµεση δράση knock down κατά προνυµφών και ενηλίκων) - pyriproxyfen (ρυθµιστής ανάπτυξης, µιµητικό της ορµόνης νεότητας των εντόµων, µε διελασµατική κίνηση. Επιδρά µέσω επαφής και κατάποσης στη µορφογένεση, την αναπαραγωγή και την εµβρυογένεση των εντόµων, ανάλογα µε το στάδιο ανάπτυξής τους (αυγό, προνύµφη, νύµφη, ενήλικο), παρεµποδίζοντας την οµαλή εξέλιξη και ενηλικίωση τους. Έχει επίδραση: α) στα αυγά ηλικίας 1-3 ηµερών όπου η εκκόλαψη περιορίζεται ή επιβραδύνεται και παρατηρούνται µετεµβρυακές αλλαγές, β) αναστέλλει την µεταµόρφωση των προνυµφών, γ) προκαλεί παρεµπόδιση της έκδυσης των νυµφών και της εµφάνισης των ενηλίκων και δ) έχει στειρωτικές ιδιότητες στα θηλυκά, µε αποτέλεσµα µειωµένη ωοτοκία και ελάττωση της βιωσιµότητας των αυγών.

Anomala vitis Τάξη: Coleoptera Οικογένεια: Scarabaeidae Γένος: Anomala Είδος: A. vitis Κοινό όνομα: 30

ΞΕΝΙΣΤΕΣ Πολυφάγο είδος: άµπελο, καλλωπιστικά, καρποφόρα, δασικά, κ.ά. 136

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Ενήλικο: µήκους 1.5 mm και χρώµα πράσινο µεταλλικό Προνύµφη: εδαφόβια κυρτή (Scarabaeidae) 1 γενεά/έτος 137

ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ Διαχειµάζει ως προνύµφη στο έδαφος Άνοιξη: νύµφωση Καλοκαίρι: Ενηλικίωση Κάτω από φλοιούς φυτών ξενιστών Συχνά τα ενήλικα εξέρχονται µαζικά σε σµήνη Προκαλούν ζηµιές σε άµπελο και άλλους ξενιστές Τρώνε τα φύλλα (αφήνουν µόνο τα κύρια νεύρα), τους οφθαλµούς, τις τρυφερές κορυφές των βλαστών και τους καρπούς Ωοτοκία Προτιµά αµµώδη και ελαφρά εδάφη (για αυτό το συναντάµε σε παραθαλάσσιες και παραποτάµιες περιοχές) Οι προνύµφες προσβάλλουν τη ρίζα (όχι όµως αξιόλογες ζηµιές) 138

Καταπολέµηση Συνήθως οι ζηµιές είναι σποραδικές Αν χρειαστεί, ψεκασµός µε ένα κατάλληλο εντοµοκτόνο

Drosophila suzukii Τάξη: Diptera Οικογένεια: Drososphilidae Γένος: Drosophila Είδος: D. s uzukii Κοινό όνομα: δροσόφιλα 30

ΞΕΝΙΣΤΕΣ Πολυφάγο είδος: ακτινιδιά, λωτός, συκιά, φράουλα, µηλιά, κερασιά, δαµασκηνιά, βερικοκιά, αχλαδιά, βατόµουρο, σµέουρα, µύρτιλλα, φραγκοστάφυλλο, άµπελο, κ.ά. 141

ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ Τα ενήλικα έχουν χρώμα κίτρινο-καφε, με μαύρες ζώνες στην κοιλια και ζωηρού κόκκινου χρώματος οφθαλμούς. Τα αρσενικά (2,6-2,8 mm) έχουν μια διακριτή μαύρη κηλίδα στην άκρη των πρόσθιων πτερύγων, καθώς επίσης και δύο σειρές από σκουρόχρωμα χτένια σε κάθε πρόσθιο ταρσο, τα οποία βοηθούν στη σύζευξη. Τα θηλυκά (3,2-3,4 mm) δεν έχουν κανένα από τα δύο αυτά χαρακτηριστικα. Ωστόσο φέρουν έναν χαρακτηριστικό μεγάλο, πριονωτό ωοθέτη με τον οποίον εισάγουν τα αυγά τους στους καρπούς. 142

ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ 143

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Κάθε θηλυκο* αποθέτει, κατά μέσο όρο, 1-3 αυγα* σε κάθε οπή ωοτοκίας και συνολικά > από 300 αυγα* σε όλη τη ζωη* του. Τα θηλυκά ωοτοκούν και σε πεσµένους, σηπόµενους καρπούς. Η προνύμφη φτάνει τα 3,5 mm μήκος, έχει λευκό κυλινδρικό σώμα, λεπτυνόμενο προς το πρόσθιο μέρος και με προεξέχοντα αναπνευστικά τρήματα στο οπίσθιο μέρος. Έχει τρεις προνυμφικές ηλικίες μέχρι τη νύμφωση, η οποία λαμβάνει χώρα εντός ή εκτός του καρπού. Η νύμφη έχει μήκος 2-3 mm, χρώμα καστανέρυθρο, ενώ φέρει δύο μικρές προεξοχές στην οπίσθια άκρη. 144

ΖΗΜΙΕΣ Οι ζημιές προκαλούνται απο τις προνύμφες που τρέφονται με τη σάρκα των καρπών με αποτέλεσμα σε σύντομο χρονικό διάστημα ο καρπός αρχίζει να μαλακώνει γύρω από το σημείο της προσβολής. 145

ΖΗΜΙΕΣ Ακολουθούν δευτερογενείς προσβολές από μύκητες, βακτήρια, αλλα και έντομα, με αποτέλεσμα τη σήψη των καρπών. 146

Καταπολέµηση Έγκαιρη διαπίστωση της προσβολής (με φερομονικές παγίδες) βοηθά στην επιτυχή καταπολέμηση του εντόμου.

Καταπολέµηση Καλλιεργητικά μέτρα Καταστροφή προσβεβλημένων καρπών Χημική καταπολέμηση Α) Με ψεκσμούς καλύψεως φυλλώματος με την εμφάνιση των πρώτων ατόμων με: -acetamiprid -betacyfluthrin -καλιούχα άλατα λιπαρών οξέων -παραφινέλαια -spinosad (δολωματικοί ψεκασμοί) Β) Με τοποθέτηση παγίδων με τροφικό ελκυστικό και deltamehtrin

Καταπολέµηση Μετασυλλεκτικά μέτρα Για τον περιορισμό της διασποράς του εντόμου συνιστάται η λήψη μετασσυλεκτικών μέτρων, όπως είναι η ψύξη, ο υποκαπνισμός και η ακτινοβόληση των προϊόντων. Βιολογική καταπολέμηση Με είδη παρασιτοειδών του γένους Phaenopria (Hymenoptera: Diapriidae) και Ganaspis (Hymenoptera Figitidae)