3.3. Η λειτουργία της Διεύθυνσης 3.3.1. Εισαγωγή Πολύ σημαντική λειτουργία της επιχείρησης Περιλαμβάνει πολλές επιμέρους διαδικασίες, απαραίτητες για: την υλοποίηση των στόχων την ανάπτυξη των επιχειρηματικών εργασιών 1. ηγεσία 2. υποκίνηση 3. εξουσιοδότηση 4. συντονισμός 5. επικοινωνία
3.3.2. Ηγεσία Συνηθισμένες φράσεις, που όπως: «Οι ηγέτες γεννιούνται δεν γίνονται» «Αυτός είναι χαρισματικός ηγέτης» Αυτές οι φράσεις δείχνουν ότι ο ηγέτης είναι ένα ιδιαίτερο άτομο, και οι επιχειρήσεις έχουν καταλάβει ότι δεν αρκεί να διαθέτουν απλά στελέχη στην ηγεσία τους, αλλά χαρισματικά στελέχη που μπορούν να εμπνέουν και καθοδηγούν τα άτομα. Ηγέτης :το άτομο που ηγείται μιας ομάδας και κάνει τα άλλα άτομα να τον ακολουθούν «εθελοντικά και πρόθυμα» Παραδείγματα: δάσκαλος, πατέρας, προϊστάμενος Ηγέτης μπορεί να είναι οποιοσδήποτε, ανεξάρτητα από το επίπεδο ιεραρχικής πυραμίδας που ανήκει, και πετυχαίνει εξαιρετικά αποτελέσματα με ικανοποιημένους υφισταμένους και συνεργάτες.
Στην καθημερινή πρακτική των επιχειρήσεων μπορούμε να συναντήσουμε 4 βασικές κατηγορίες ηγετικών τύπων Ονομασία Χαρακτηριστικά ηγέτη Τύπος εργαζόμενου Αυτοκρατορικός ή εξουσιαστικός Λαμβάνει αποφάσεις μόνος του Δίνει εντολές και απαιτεί να τον υπακούν Συγκεντρώνει όλες τις εξουσίες και δεν εμπιστεύεται τους υφισταμένους του Γραφειοκρατικός Διοικεί βάσει οδηγιών με έμφαση στην εκτέλεση του έργου Συμπεριφορά καθοριζόμενη από κανόνες, οδηγίες, εγκυκλίους Απευθύνεται στα ανώτερα κλιμάκια, όταν αντιμετωπίζει προβλήματα Πρωτοδιοριζόμενος χωρίς εμπειρία Εποχιακό προσωπικό Άτομα που θέλουν καθοδήγηση και δεν παίρνουν πρωτοβουλίες Εργαζόμενοι που ακολουθούν συγκεκριμένες οδηγίες και διαδικασίες, όπως λογιστές, εφοριακοί, προσωπικό αγορών και προμηθειών
Κατηγορίες ηγετικών τύπων (συνέχεια) Ονομασία Χαρακτηριστικά ηγέτη Τύπος εργαζόμενου Δημοκρατικός Συνεργάζεται με τους υφισταμένους του και ζητά τη γνώμη τους και τη συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων Λαμβάνει πάντα υπόψη του τους υφισταμένους του Χαλαρός Μεταβιβάζει εξουσία στους υφισταμένους του και ξεχνά τις υποχρεώσεις του Δίνει λίγες οδηγίες και παρέχει μεγάλο βαθμό ελευθερίας στους υφισταμένους του Εργαζόμενοι με πολλές γνώσεις εμπειρία, ικανότητες Επιθυμούν ανάληψη ευθυνών Εκφράζουν τα παράπονα τους και προτείνουν λύσεις για τα προβλήματα τους Εργαζόμενοι που μπορούν να υποκινηθούν μόνοι τους Ειδικό τεχνικό προσωπικό, άτομα με εξειδικευμένες γνώσεις
Κατηγορίες ηγετικών τύπων (συνέχεια) Παρατηρώντας τους 4 ηγετικούς τύπους, καθένας μπορεί να είναι αποτελεσματικός ανάλογα με τα άτομα στα οποία απευθύνεται (άλλοι εργαζόμενοι μπορεί να είναι αποτελεσματικοί με το εξουσιαστικό στυλ και άλλοι με το δημοκρατικό) Το στοιχείο που διαφοροποιεί τα 4 ηγετικά στυλ είναι η συμπεριφορά του ηγέτη, που μπορεί να είναι: προσανατολισμένη προς την εκτέλεση του έργου προσανατολισμένη προς τις ανθρώπινες σχέσεις Μία εφαρμογή αυτής της θεωρίας αποτελεί και η τεχνική του Διευθυντικού Πλέγματος ή Διοικητικής Σχάρας
Η τεχνική του Διευθυντικού Πλέγματος Στηρίχθηκε στο διάγραμμα που κατασκεύασαν οι Blake, Mouton. Πρόκειται για ένα τετράγωνο που: οριζόντια διαιρείται από το 1-9 και μετρά το ενδιαφέρον του διοικητικού στελέχους για την παραγωγή και την εκτέλεση του έργου κάθετα διαιρείται από το 1-9, μετρά το ενδιαφέρον του διοικητικού στελέχους για τις ανθρώπινες σχέσεις. Οι 81 θέσεις που προκύπτουν αντιπροσωπεύουν όλους τους τύπους ηγετικής συμπεριφοράς ενός διοικητικού στελέχους. Το πλέγμα αυτό δείχνει 5 βασικά σημεία, μέσα στα οποία μπορεί να εμφανιστεί μια ηγετική συμπεριφορά. Κάθε σημείο έχει 2 ψηφία: πρώτο ψηφίο: ενδιαφέρον στελέχους για παραγωγή δεύτερο ψηφίο: ενδιαφέρον στελέχους για ανθρώπους
Η τεχνική του Διευθυντικού Πλέγματος (συνέχεια)
Η τεχνική του Διευθυντικού Πλέγματος (συνέχεια) Οι Blake και Mouton μετά από έρευνες κατέληξαν στα εξής συμπεράσματα για τους τύπους διοίκησης : O (1,1) τύπος διοίκησης: χαμηλό ενδιαφέρον για την παραγωγή, αλλά και για τα άτομα. Το στέλεχος έχει εγκαταλείψει την εργασία του και το μόνο που κάνει είναι να μεταφέρει εντολές προς τους υφισταμένους του. Αποτελεί τον χείριστο τρόπο διοίκησης Ο (1,9) τύπος διοίκησης: χαμηλό ενδιαφέρον για παραγωγή και υψηλό για τα άτομα. Το στέλεχος ενδιαφέρεται για την ικανοποίηση των υφισταμένων του με δημιουργία θετικού εργασιακού κλίματος, όχι όμως και για την υλοποίηση των στόχων
Η τεχνική του Διευθυντικού Πλέγματος (συνέχεια) Ο (9,1) τύπος διοίκησης : υψηλό ενδιαφέρον για τη παραγωγή και χαμηλό ενδιαφέρον για τα άτομα Ο ηγέτης ενδιαφέρεται αποκλειστικά για την επίτευξη των στόχων και αντιμετωπίζει τους εργαζομένους σαν εργαλεία παραγωγής, ενώ διοικεί με αυταρχικό τρόπο. Ο (5,5) τύπος διοίκησης: μέτριο ενδιαφέρον τόσο για την παραγωγή όσο και για τα άτομα Ο ηγέτης προσπαθεί να βρει μια ισορροπία μεταξύ των απαιτήσεων για παραγωγή και την ικανοποίηση των εργαζομένων Ο (9,9) τύπος διοίκησης: υψηλό ενδιαφέρον τόσο για την παραγωγή, όσο και για τα άτομα. Ο ηγέτης δημιουργεί ατμόσφαιρα εμπιστοσύνης με τους υφισταμένους, ενώ παράλληλα τους καθοδηγεί για την επίτευξη των στόχων. Πρόκειται για την ιδανική ηγετική συμπεριφορά.
Προσόντα ηγετικών στελεχών Η αντίληψη ότι ο ηγέτης γεννιέται και δεν γίνεται θεωρείται ξεπερασμένη, αφού για να είναι κάποιο στέλεχος αποτελεσματικό πρέπει να έχει κάποια προσόντα:
Προσόντα ηγετικών στελεχών H αγορά έχει ανάγκη από εξειδικευμένα στελέχη. Η εξειδίκευση αυτή αποκτάται αρχικά σε ειδικές σχολές management και στη συνέχεια με την επαγγελματική πείρα. Σήμερα τα υψηλά προσόντα και απόλυτη εξειδίκευση ανοίγουν τις πόρτες της απασχόλησης. Απαραίτητο προσόν θεωρείται η γνώση της πληροφορικής και συγκεκριμένα ο προγραμματισμός, η χρήση του διαδικτύου και η δημιουργία ιστοσελίδων. Εξίσου απαραίτητη είναι και η ενημέρωση για τις νέες τάσεις της αγοράς και η απασχόληση σε κλάδους αιχμής. Συνεπώς, καλές σπουδές, διαρκής ενημέρωση, επαγγελματική εμπειρία αποτελούν κλειδιά για την επιτυχία στην αγορά εργασίας.