Πίνακας 5.1 Ολική και επιµέρους ειδική κατανάλωση κτιρίων στην Ελλάδα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΕΙΣ ΚΤΙΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΚΑΙ ΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 5.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΕΙΣ ΙΑΦΟΡΩΝ ΤΥΠΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Από τις πιο εκτεταµένες και αξιόπιστες έρευνες-µελέτες που έχουν γίνει για να την καταγραφή της ενεργειακής ς σε διάφορους τύπους κτιρίων σε επίπεδο χώρας είναι εκείνη που διεξήγαγε η Οµάδα Φυσικής Κτιριακού Περιβάλλοντος του Πανεπιστηµίου Αθηνών. [«Ενεργειακές Επιθεωρήσεις σε ηµόσια και Εµπορικά Κτίρια στην Ελλάδα» - Συνέδριο : Περιφερειακός Ενεργειακός Σχεδιασµός Χίος 1991]. Κατά τη διάρκειά της καταγράφηκαν οι ενεργειακές καταναλώσεις σε 1.155 κτίρια και κρίνεται σκόπιµο να παρατεθούν ορισµένα συνοπτικά συµπεράσµατα. Έτσι στον Πίνακα 5.1 δίδεται η ολική αλλά και οι επιµέρους ειδικές ετήσιες ενεργειακές καταναλώσεις (στρογγυλοποιηµένες) για το δείγµα των παραπάνω κτιρίων, σε kwh/m 2. Τύπος κτιρίου ροσισµός (kwh/m 2 ) Θέρµανση (kwh/m 2 ) Φωτισµός (kwh/m 2 ) Ηλ.συσκευές (kwh/m 2 ) (kwh/m 2 ) Γραφεία 24 95 20 48 187 Εµπορικά 18 74 19 41 152 Σχολεία 2 66 16 8 92 Νοσοκοµεία 3 299 52 53 407 Ξενοδοχεία 11 198 24 40 273 Γυµναστήρια - 52 24 8 84 Πίνακας 5.1 Ολική και επιµέρους ειδική κτιρίων στην Ελλάδα Εξ άλλου, για τον υπολογισµό των συνολικών δυνατοτήτων εξοικονόµησης, µελετήθηκε ένας αριθµός από δηµόσια και εµπορικά κτίρια στην Ελλάδα και συντάχθηκαν τρία σενάρια, τα οποία περιγράφονται παρακάτω και τα αποτελέσµατα των οποίων δίδονται στον αντίστοιχο Πίνακα 5.2. 137

1 ο Σενάριο: Το σενάριο αυτό αναφέρεται στο "νοικοκύρεµα" των κτιρίων και προβλέπει απλώς τη βέλτιστη συντήρηση των υπαρχόντων συστηµάτων και τη χρησιµοποίηση τεχνικών και συστηµάτων ιδιαίτερα µικρού κόστους. Συγκεκριµένα, το σενάριο αυτό προβλέπει τη χρήση νυχτερινού αερισµού κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, τη συντήρηση του συστήµατος θέρµανσης, ώστε να βελτιωθεί κατά 10% η απόδοση λειτουργίας του, και την αντικατάσταση όλων των λαµπτήρων µε λαµπτήρες απόδοσης 54 lm/w. Τύπος κτιρίου Ποσοστό (%) εξοικ. (1 ο Σενάριο) Ποσοστό (%) εξοικ. (2 ο Σενάριο) Ποσοστό (%) εξοικ. (3 ο Σενάριο) Γραφεία 17 18 20 Εµπορικά 9 22 39 Σχολεία 12 19 42 Νοσοκοµεία 12 23 54 Ξενοδοχεία 22 28 44 Πίνακας 5.2: Ποσοστά εξοικον. για τα τρία σενάρια επεµβάσεων 2 ο Σενάριο: Το δεύτερο σενάριο προχωρά σε επιπλέον επεµβάσεις σε σχέση µε το πρώτο και περιλαµβάνει τη χρήση τεχνικών νυχτερινού αερισµού, τη βελτίωση της απόδοσης του συστήµατος θέρµανσης κατά 10%, την επιπλέον µόνωση του εξωτερικού κελύφους του κτιρίου ώστε να µειωθεί ο συντελεστής απωλειών κατά 10% καθώς και την αντικατάσταση όλων των λαµπτήρων µε αντίστοιχους φθορισµού απόδοσης 80 lm/w 3 ο Σενάριο: το σενάριο αυτό προβλέπει αφενός τη χρήση ανεµιστήρων οροφής, την αύξηση της απόδοσης των συστηµάτων θέρµανσης κατά 10% και τη χρήση λαµπτήρων ισχύος περί τα 110 lm/w, και αφετέρου τη µόνωση όλων των κτιρίων, ώστε πληρούνται οι όροι που έχουν τεθεί από τον ελληνικό Κανονισµό Θερµοµόνωσης Κτιρίων. Όπως προκύπτει από τα παραπάνω στοιχεία, η εξοικονόµηση στα δηµόσια και εµπορικά κτίρια στην Ελλάδα είναι δυνατή σε ποσοστά που κυµαίνονται από 10 έως και 50%. 138

5.2 ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΚΤΙΡΙΑΚΟ ΤΟΜΕΑ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ Και στην Κρήτη είναι διαπιστωµένη η σηµαντική και µε αυξητικές τάσεις στον κτιριακό τοµέα, λόγω της αξιόλογης οικονοµικής ανάπτυξης και της ανόδου του βιοτικού επιπέδου των τελευταίων δεκαετιών. Η Κρήτη, ωστόσο, παρουσιάζει ιδιαίτερα ενεργειακά προβλήµατα, όπως : Υψηλό κόστος της προµηθευόµενης, λόγω γεωγραφικής θέσης (νησί). Εξάρτηση από εισαγόµενη πρωτογενή ενέργεια, κυρίως πετρέλαιο. Εποχιακές διακυµάνσεις στην ζήτηση. Χαµηλό βαθµό αξιοπιστίας και ασφάλειας των ενεργειακών συστηµάτων. Ειδικούς περιβαλλοντικούς περιορισµούς, κυρίως λόγω τουρισµού. Παράλληλα, η µη ορθολογική χρήση της έχει ως συνέπεια υπερβολικές ενεργειακές καταναλώσεις και αυξηµένη ζήτηση ισχύος, που συντελούν και αυτές στο λεγόµενο «ενεργειακό πρόβληµα της Κρήτης». Από πληθώρα µελετών και ενεργειακών καταγραφών (βλ. παρακάτω παρ. 5.2.2 και 5.2.3), τόσο στις κατοικίες όσο και στα λοιπά κτίρια (ξενοδοχεία, γραφεία, εµπορικά κλπ), έχει καταδειχθεί ότι η παρούσα ενεργειακή κατάσταση δεν είναι καθόλου ενθαρρυντική. Υπάρχουν σηµαντικά περιθώρια λήψης µέτρων ορθολογικής χρήσης και εξοικονόµησης, που µπορούν, αν υλοποιηθούν έστω και µερικώς, να επιφέρουν µια αξιόλογη µείωση στη ζήτηση (και κυρίως ισχύος) και να αµβλύνουν τα προβλήµατα της «οριακής επάρκειας» στη νήσο. 5.2.1 Υπάρχουσα κατάσταση ηµόσιων κτιρίων στην Κρήτη Ειδικά για τα δηµόσια κτίρια της Κρήτης, στις παρακάτω παραγράφους παρατίθενται ορισµένα στοιχεία που βοηθούν στο να γίνει σαφέστερο και πιο συγκεκριµένο το πρόβληµα της «ενεργειακής σπατάλης» σε αυτά. Στους πίνακες 5.3 5.4 5.5 που ακολουθούν δίδεται αρχικά µια εικόνα των δηµοσίων κτιρίων στην Περιφέρεια Κρήτης, όπως προέκυψε από απαντήσεις σε αντίστοιχα ερωτηµατολόγια [στο πλαίσιο της µελέτης 139

«Ενεργειακή επισκόπηση και αξιολόγηση ηµοσίων κτιρίων» Πρόγραµµα ΥΠ.ΕΣ...Α 1999 Ν. Ζωγραφάκης, Ενεργειακό Γραφείο Περιφέρειας Κρήτης]. Παρουσιάζονται στοιχεία που αφορούν 172 ηµόσιες Υπηρεσίες και τον σχετιζόµενο µε αυτές αριθµό των κτιρίων ανά Νοµό, το καθεστώς ιδιοκτησίας τους και το έτος κατασκευής τους κλπ. Στη συνέχεια παρουσιάζονται παρόµοια στοιχεία που αφορούν όµως µόνο τα κτίρια γραφείων (εκτός δηλ. Νοσοκοµεία, Σχολεία, Αστυνοµία, Στρατό κλπ), καθώς και στοιχεία που αφορούν την ύπαρξη θερµοµόνωσης, καθώς και την ύπαρξη εγκαταστάσεων θέρµανσης και κλιµατισµού. ΚΡΗΤΗ : ΗΜΟΣΙΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ & ΚΤΙΡΙΑ Αριθµός Υπηρεσιών Αριθµός κτιρίων ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 70 268 ΛΑΣΙΘΙΟΥ 31 80 ΡΕΘΥΜΝΟΥ 35 108 ΧΑΝΙΩΝ 36 124 172 580 Πίνακας 5.3 (α): ηµόσιες Υπηρεσίες και κτίρια στην Κρήτη ΚΡΗΤΗ : ΚΑΘΕΣΤΩΣ Ι ΙΟΚΤΗΣΙΑΣ ΗΜΟΣΙΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ Ι ΙΟΚΤΗΤΑ ΚΤΙΡΙΑ ΕΝΟΙΚΙΑΖΟΜΕΝΑ Αριθµός % Αριθµός % ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 186 69,5 82 30,5 268 ΛΑΣΙΘΙΟΥ 46 57,5 34 42,5 60 ΡΕΘΥΜΝΟΥ 66 61 42 39 108 ΧΑΝΙΩΝ 87 70 37 30 124 385 66,4 195 33,6 580 Πίνακας 5.3 (β): Κατάσταση δηµοσίων κτιρίων στην Κρήτη 140

ΚΡΗΤΗ : ΕΤΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΗΜΟΣΙΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ Πριν το 1979 Μετά το 1979 εν απάντησαν Αριθµός % Αριθµός % Αριθµός % ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 143 53,4 102 38 23 8,6 268 ΛΑΣΙΘΙΟΥ 49 61,3 26 32,5 5 6,2 80 ΡΕΘΥΜΝΟΥ 51 47,2 48 44,5 9 8,3 108 ΧΑΝΙΩΝ 73 58,9 50 40,3 1 0,8 124 316 54,5 226 39 38 6,5 580 Πίνακας 5.3 (γ): Κατασκευή ηµοσίων κτιρίων στην Κρήτη Σηµείωση : Τα στοιχεία των Πινάκων (α), (β), (γ) προέκυψαν από 172 απαντήσεις που δόθηκαν σε σύνολο 352 επιστολών που στάλθηκαν σε αντίστοιχες ηµόσιες Υπηρεσίες της Κρήτης. ΚΡΗΤΗ : ΗΜΟΣΙΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ & ΚΤΙΡΙΑ ΓΡΑΦΕΙΩΝ Αριθµός Υπηρεσιών Αριθµός κτιρίων ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 62 113 ΛΑΣΙΘΙΟΥ 26 35 ΡΕΘΥΜΝΟΥ 21 50 ΧΑΝΙΩΝ 27 47 146 245 Πίνακας 5.4 (α): ηµόσιες Υπηρεσίες και κτίρια γραφείων στην Κρήτη ΚΡΗΤΗ : ΚΑΘΕΣΤΩΣ Ι ΙΟΚΤΗΣΙΑΣ ΗΜΟΣΙΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΓΡΑΦΕΙΩΝ Πριν το 1979 Μετά το 1979 εν απάντησαν Αριθµός % Αριθµός % Αριθµός % ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 48 42,5 64 56,6 1 0,9 113 ΛΑΣΙΘΙΟΥ 17 48,6 16 45,7 2 5,7 35 ΡΕΘΥΜΝΟΥ 26 52 23 46 1 2 50 ΧΑΝΙΩΝ 25 53,2 22 46,6 - - 47 116 54,5 125 51 4 1,7 245 Πίνακας 5.4 (β): Κατάσταση ηµοσίων κτιρίων γραφείων στην Κρήτη 141

ΚΡΗΤΗ : ΕΤΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΗΜΟΣΙΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΓΡΑΦΕΙΩΝ Πριν το 1979 Μετά το 1979 εν απάντησαν Αριθµός % Αριθµός % Αριθµός % ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 65 57,5 40 35,4 8 7,1 113 ΛΑΣΙΘΙΟΥ 23 65,8 10 28,06 2 5,6 35 ΡΕΘΥΜΝΟΥ 26 52 21 42 3 6 50 ΧΑΝΙΩΝ 24 51 19 40,5 4 8,5 47 138 56,4 90 36,7 17 6,9 245 Πίνακας 5.4 (γ): Κατασκευή ηµοσίων κτιρίων γραφείων στην Κρήτη ΚΡΗΤΗ : ΗΜΟΣΙΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ & ΚΤΙΡΙΑ ΓΡΑΦΕΙΩΝ - ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΣ ΑΥΤΟ ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΣ ΧΩΡΙΣ ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟ Αριθµός % Αριθµός % Αριθµός % ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 21 18,6 47 41,6 45 39,8 113 ΛΑΣΙΘΙΟΥ 2 5,8 12 34,2 21 60 35 ΡΕΘΥΜΝΟΥ 8 16 15 30 27 54 50 ΧΑΝΙΩΝ 7 14,9 23 49 17 36,1 47 38 15,5 97 39,6 110 44,9 245 Πίνακας 5.5 (α): Κτίρια Γραφείων & συστήµατα κλιµατισµού στην Κρήτη ΚΡΗΤΗ : ΗΜΟΣΙΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ & ΚΤΙΡΙΑ ΓΡΑΦΕΙΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΜΕ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΧΩΡΙΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΘΕΡΜΑΝΣΗ Αριθµός % Αριθµός % ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 58 51,3 55 48,7 113 ΛΑΣΙΘΙΟΥ 9 25,7 26 74,3 35 ΡΕΘΥΜΝΟΥ 25 50 25 50 50 ΧΑΝΙΩΝ 28 59,6 19 40,4 47 ΣΥΝΟΛΩ 120 49 125 51 245 Πίνακας 5.5 (β): Κτίρια Γραφείων & κεντρική θέρµανση στην Κρήτη 142

ΚΡΗΤΗ : ΗΜΟΣΙΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ & ΚΤΙΡΙΑ ΓΡΑΦΕΙΩΝ - ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΣΗ ΜΕ ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΣΗ ΧΩΡΙΣ ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΣΗ Αριθµός % Αριθµός % ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 37 32,8 76 67,2 113 ΛΑΣΙΘΙΟΥ 8 22,9 27 77,1 35 ΡΕΘΥΜΝΟΥ 13 26 37 74 50 ΧΑΝΙΩΝ 12 25,5 35 74,5 47 70 28,6 175 71,4 245 Πίνακας 5.5(γ): Κτίρια Γραφείων µε / χωρίς θερµοµόνωση στην Κρήτη 5.2.2 Ενεργειακή ηµόσιων κτιρίων στην Κρήτη Στην Κρήτη, δεν έχει γίνει εκτεταµένη και συστηµατική ενεργειακή καταγραφή σε δηµόσια κτίρια. Ωστόσο, από µερικές σχετικές µελέτες που έχουν γίνει στα πλαίσια ευρωπαϊκών προγραµµάτων ή εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, µπορεί να σχηµατιστεί µια καλή εικόνα για την ενεργειακή τους κατάσταση και να καταδειχθεί η σπατάλη σε ένα µεγάλο ποσοστό ηµόσιων κτιρίων. Κυρίως όµως, τεκµηριώνονται οι δυνατότητες ενεργειακών παρεµβάσεων σε αυτά και τα αναµενόµενα από την πραγµατοποίησή τους θετικά αποτελέσµατα. Στον Πίνακα 5.6 παρουσιάζονται συνοπτικά τα αποτελέσµατα ενεργειακών επιθεωρήσεων (ή απλών καταγραφών) που έγιναν σε διάφορους τύπους ηµόσιων κτιρίων στην Κρήτη. 143

Κτίριο-Είδος κτιρίου Συνολικό εµβαδόν m² Θερµαινό µενο εµβαδόν m² Κλιµατιζό µενο εµβαδόν m² (kwh/year) ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ Ετήσια ειδική Ειδική η.ε. για όµοια κτίρια χώρας θερµικής (kwh/year) ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ Ετήσια ειδική θερµικής Ειδική θ.ε. για όµοια κτίρια χώρας Έτη αναφοράς ΠΗΓΗ µετρήσεων 1 2 ος Παιδικός Σταθµός Ηρακλείου 650 556 0 8052 12,4 16 12000 21,6 53 1994 1 2 6 ος Παιδικός Σταθµός Ηρακλείου 705 612 0 8241 14,0 16 24500 40 53 1994 1 3 ηµαρχείο Ηρακλείου 2116 1940 41338 19,5 23 44000 22,7 83 1994 1 4 ηµ. κτίριο Πλ. ασκαλογιάννη 1800 1723 31686 17,6 23 33000 19,2 83 1994 1 5 Βικελαία ηµοτική Βιβλιοθήκη 1240 856 252 28397 22,9 25 42000 49,1 93 1994 1 6 ηµ. κτίριο οδού Ανδρόγεω b 3730 2140 2140 36622 9,8 23-0 - 1994 1 7 Νοµαρχία Ηρακλείου 1830 1600 1600 116200 63,5 60-0 - 1994 1 8 1 ο ηµ. Σχολείο Αρχανών 1476 1476 0 5036 3,4 16 70000 47,4 69 1994 1 9 Γυµναστήριο Αρχανών 1637 1582 0 11600 7,1 32 63500 40,1 52 1994 1 10 FO.R.T.H. 17500 15815 (*) 1026000 58,6 (*) 400000 25,3 (*) 1994 1 11 Γραφεία Περιφ. Κρήτης 726 726 253 40555 55,9 60 67530 93-1998-01 2 12 Α.Τ.Ε. (Υποκατάστηµα) 401 401 401 65770 164,0 (*) 23330 58,2 (*) 1998-00 2 13 Γραφεία Λιµ.Ταµείου Ηρακλείου 1015 997 997 34105 33,6 23 33140 32,7 83 2000-02 a 3 14 ηµαρχείο Ν. Αλικαρνασσού 260 260 260 33004 126,9 60-0 - 2000-02 3 15 ΠΕ.ΠΑ.Γ.Ν.Η. 58349 43576 8311700 142,4 108 16696329 286,1 299 1995-99 4 16 Γενικό Νοσοκοµείο Χανίων 42500 7374275 173,5 108 12228465 287,7 299 2003-04 5 17 Γενικό Νοσοκοµείο Αγ.Νικολάου 7890 Ελάχιστο 901736 114,3 108 (*) (*) 299 2001-02 6 ΥΠΟΜΝΗΜΑ : a : Η ηλεκτρική ενέργεια από υπολογισµό b : Όχι σε πλήρη χρήση (*) : Μη διαθέσιµα στοιχεία ΠΗΓΕΣ : (1) Κτενιαδάκης Μιχ., Ζωγραφάκης Νικ., " ιαχείριση σε δηµόσια κτίρια των Ευρ. Νησιών : Η περίπτωση της Κρήτης" (2) Περδικογιάννη Παρ., Πτυχιακή εργασία-τει Κρήτης (3) Στυλιανού Μάριος, Πτυχιακή εργασία-τει Κρήτης (4) Πρακτικά 2ου συνεδρίου Νοσοκοµειακού Management (5) Τ.Υ. Νοσοκοµείου Χανίων (6) ΕΗ+Τ.Υ. Νοσοκοµείου Αγ.Νικολάου Πίνακας 5.6 : Ενεργειακές καταναλώσεις διαφόρων δηµοσίων κτιρίων στην Κρήτη 144

Σε πολλά κτίρια οι σχετικοί δείκτες της ειδικής ενεργειακής ς φαίνονται να είναι µικρότεροι του εθνικού µέσου όρου για παρόµοια κτίρια, αλλά αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι οι επικρατούσες εσωτερικές συνθήκες στα κτίρια αυτά δεν ήταν ικανοποιητικές (χαµηλή εσωτερική θερµοκρασία κατά το χειµώνα, ελλιπής φωτισµός, ανυπαρξία κλιµατισµού κλπ), και βέβαια στις ήπιες κλιµατολογικές συνθήκες της Κρήτης. Ωστόσο, οι δυνατότητες παρεµβάσεων εξοικονόµησης είναι και σ' αυτές τις περιπτώσεις αξιοσηµείωτες. Ένα ενδιαφέρον ποσοτικό αποτέλεσµα περιέχεται στη µελέτη για τα εννέα (9) πρώτα κτίρια του Πίνακα 5.6 [ΠΗΓΗ (1)] : Οι περισσότερο «ελκυστικές», από οικονοµική σκοπιά, επεµβάσεις ορθολογικής χρήσης και εξοικ. είναι οι σχετικά µικρού κόστους (όπως η ρύθµιση των καυστήρων, οι µονώσεις στις η/µ εγκαταστάσεις, η αντικατάσταση λαµπτήρων πυράκτωσης, η βελτίωση των συστηµάτων αυτοµατισµού κλπ). Αυτές οι επενδύσεις έχουν Απλή Περίοδο Αποπληρωµής µικρότερη των 5 ετών(καθεµιά), αντιπροσωπεύουν το 22% περίπου του κόστους των συνολικών επενδύσεων που προτάθηκαν, αλλά συνεισφέρουν κατά 63% στο σύνολο της εξοικονόµησης. Η υλοποίηση µόνο των παραπάνω επεµβάσεων θα επιφέρει µια µείωση στη συνολική ενεργειακή της τάξης του 11% και, σ αυτή την περίπτωση, η µέση Απλή Περίοδος Αποπληρωµής θα είναι µόλις 2,3 έτη. Αν υλοποιηθούν όλες οι προταθείσες επεµβάσεις θα προκύψει εξοικονόµηση άνω του 25%, µε ολική (µέση) Απλή Περίοδο Αποπληρωµής 6,5 έτη. 145

5.2.3 Ενεργειακή άλλων τύπων κτιρίων στην Κρήτη Σε κτίρια του καθαρά οικιακού και εµπορικού τοµέα δεν υπάρχουν σηµαντικά και πλήρως τεκµηριωµένα στοιχεία για την Κρήτη. Στον Πίνακα 5.7 παρουσιάζονται στοιχεία ενεργειακών καταναλώσεων σε 18 κατοικίες στο Ηράκλειο, µε διαφορετικά συστήµατα θέρµανσης, όπως αυτά προέκυψαν στα πλαίσια εκπαιδευτικής δραστηριότητας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Κρήτη έχουν οι κτιριακές εγκαταστάσεις των πολλών ξενοδοχειακών συγκροτηµάτων της νήσου, όπου και έχουν γίνει αρκετές ενεργειακές επιθεωρήσεις και καταγραφές στα πλαίσια ευρωπαϊκών ή εθνικών ενεργειακών προγραµµάτων (Ε.Π.Ε., Ε.Π.«Ανταγωνιστικότητα» κ.α.) ή εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων. Κυρίως όµως, τεκµηριώνονται οι δυνατότητες ενεργειακών παρεµβάσεων ορθολογικής χρήσης και εξοικονόµησης σε αυτά και τα αναµενόµενα από την πραγµατοποίησή τους θετικά αποτελέσµατα. Ο ειδικός δείκτης ενεργειακής ς που θεωρείται περισσότερο αντιπροσωπευτικός στα ξενοδοχεία είναι η ενέργεια ανά διανυκτέρευση, σε kwh/διαν. Στον Πίνακα 5.8 δίνονται ενδεικτικά στοιχεία ενεργειακών καταναλώσεων για δύο µεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήµατα στο Ηράκλειο, ΠΡΙΝ και ΜΕΤΑ την πραγµατοποίηση συνδυασµένων ενεργειακών επενδύσεων. Η συνήθως επιτυγχανόµενη µείωση στη συνολική ενεργειακή είναι της τάξης του 10%, αλλά σε κάποια ξενοδοχεία υπάρχουν περιθώρια εξοικονόµησης µέχρι και 25%, µε επεµβάσεις που είναι οικονοµικά συµφέρουσες. 146

ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ Είδος θέρµανσης κατοικίας Πλήθος κατοικιών Είδος κατοικιών Ελάχιστη ετήσια ειδική Μέγιστη ετήσια ειδική ειδική Ελάχιστη ετήσια ειδική θερµικής Μέγιστη ετήσια ειδική θερµικής ειδική θερµικής ΠΗΓΗ 1 ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΜΕ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ 9 5 Π+4 Ε 12,7 86,8 43,2 56 161 111 7 2 3 4 ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΜΕ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ (ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΣ) ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΜΕ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ (ΣΟΜΠΕΣ) ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΜΕ ΒΙΟΜΑΖΑ (ΚΑΥΣΟΞΥΛΑ) 2 2ΜΟ 63,6 85,3 74,5-0 - 7 4 2 Π+2ΜΟ 45,0 88,2 a 63,7-0 - 7 3 1 Π+2ΜΟ 21,4 124,1 b 61,8-0 - 7 ΜΟ=Μονοκατοικία, Π= ιαµέρισµα µε προστατευµένη οροφή, Ε= ιαµέρισµα µε εκτεθειµένη οροφή a : Mε ηλιακό θερµοσίφωνα b : Mε ηλεκτρικό θερµοσίφωνα ΠΗΓΕΣ : (7) Πετρουλάκη Μ.-Φερετζάκη Μ., Πτυχιακή εργασία-τει Κρήτης Πίνακας 5.7 : Ενεργειακές καταναλώσεις διαφόρων κατοικιών στην Κρήτη 147

ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ Ξενοδοχείο αρ. κλινών ιανυκτερεύσεις (µέση ετήσια) Συνολική ετήσια (kwh/year) ειδική (kwh/διαν.) ΠΡΙΝ ειδική (kwh/διαν.) META Συνολική ετήσια καυσίµου (L/year) ειδική καυσίµου (L/διαν.) ΠΡΙΝ ειδική καυσίµου (L/διαν.) ΜΕΤΑ ΠΗΓΗ 1 ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΟ Α. - 1080 κλίνες 198159 3571500 18,023 13,94 2963800 1,476 1,255 8 2 ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΟ Β. - 650 κλίνες 108665 1317600 12,125 11,06 73160 ΠΕΤΡ. 13575 LPG 0,673 0,535 0,125 0,125 ΠΗΓΕΣ : (8) Ηµερίδα ΚΑΠΕ-ΠΕΡΙΦ. «Προώθηση Ολοκληρωµένων Ενεργειακών Υπηρεσιών στα ηµόσια Κτίρια της Κρήτης», Ηράκλειο 3-4- 2003. Παρουσίαση των Ζ. Ασσαριωτάκη Μ. Κτενιαδάκη. 8 Πίνακας 5.8 : Ενεργειακές καταναλώσεις ξενοδοχείων στην Κρήτη 148