مقایسهي مقاومت به شکست دو گونه روکش و IPS emax در بازسازي هاي تمام سرامیکی *** ** * عزت ا جلالیان لیلا مقدم مونا صادق * ** دانشیار دندانپزشک گروه آموزشی پروتز ثابت دانشکده ي دندانپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی *** دانشجوي دندانپزشکی چکیده بیان مساله: یکی از دشواري هاي بزرگ روکش هاي تمام سرامیکی امکان شکستن آنها در برابر نیروهاي کناري است با این حال اطلاعات کافی در باره ي مقاومت انواع روکش تمام سرامیکی در برابر شکست در دسترس نیست هدف: هدف از این بررسی آزمایشگاهی مقایسه ي مقاومت به شکست و تعیین شایع ترین نقاط شکست در دو گونه روکش تمام سرامیکی بود مواد و روش: الگوه يا در این بررسی تجربی 10 روکش کاملا قرینه از جنس IPS emax و بر روي یک آزمایشگاهی از جنس کروم کبالت مربوط به دندان سانترال بالا ساخته شد که داراي دو میلی متر تراش اینسایزال و مارژین دیپ چمفر بود ضخامت کور 7 / 0 تا 0/8 میلی متر بوده و روي آن پرسلن به صورت لایه لایه قرار گرفت همه ي روکش ها با سمان رزینی دوال کیور وارولینک 2 II) (Dual Cure Variolink بر روي داي چسبانده و به دستگاه وسیله Universal Testing Machine آزمون با سرعت 1 میلی متر بر دقیقه و نیروي فشاري برابر پنج کیلوگرم با زاویه ي 30 درجه در سطح پالاتال تا زمان شکست روکش در زیر نیروي فشاري قرار گرفتند سپس نمونه ها از نظر جاي شکست با مشاهده بررسی شدند واکاوي آماري داده ها به وسیله ي آزمون نمونه ي تی مستقل (α=0/05) انجام گرفت (Indipendent Sample T-Test) یافتهها: میانگین نیروي منجر به شکست براي 385 نیوتن (SD=79/96) و براي IPS emax 380 نیوتن (SD=106/28) بود شایع ترین جاي شکست در دو گروه لبه ي اینسایزال و سطح باکال بود میزان نیروي منجر به شکست در دو گروه با هم اختلاف آماري معنادار نداشت (0/05<p) نتیجه گیري: با توجه به این که میانگین مقاومت به شکست دو روش بسیار بیشتر از نیرو هاي موجود در درون دهان است بنابراین هر دوي آنها براي ساخت روکش هاي تمام سرامیک در ناحیه ي دندان هاي جلویی مناسب هستند واژگان کلیدي: روکش تمام سرامیک مقاومت به شکست تاریخ دریافت مقاله: 86/1/23 تاریخ پذیرش مقاله: 86/9/11 مجله دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز 1387 دورهي نهم شمارهي یک: صفحهي 51 تا 57 نویسندهي مسوول مکاتبات: عزت ا جلالیان تهران خیابان پاسداران خیابان گلستان پنجم پلاك 18 دانشکدهي دندانپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی- گروه آموزشی پروتز ثابت پست الکترونیک: drejalalian@yahoocom تلفن : 88716868 021 51
ه ب مقایسهي مقاومت به شکست دو گونه روکش و IPS emax در عزت ا جلالیان و همکاران -3 IPS emax نسبت به IPS Em 2 اپسیتی درآمد یکی از دشواريهاي بزرگ روکشهاي تمام سرامیکی امکان شکستن آنها در برابر نیروهاي کناري است (1) از مشکلات روکشهاي رایج که به وسیلهي فلز حمایت میشود اثرات سمی شیمیایی و حساسیتی است افزون بر آن تفاوت رنگ آنها با رنگ طبیعی دندان معضلی دیگر است در نتیجه ي پیشرفت دانش و آگاهی بیماران از زیبایی دندان ها شماري فزون از بیماران روکشهاي همرنگ دندان و بیفلز را برتر میدانند از مهمترین برتريهاي روکشهاي تمام سرامیکی زیبایی وسازگاري بافتی آنهاست ( 2 3 4 و 5 ) IPS emax و جزو روکشهاي لاست وکس ( بوده و شامل یک Lost Wax) کور درونی است که در فرایند فشار همراه دما Heat ) (ing اینگاتها در مولدي تزریق میشوند که درون انوستمنت رفرکتوري نتیجه ذوب موم و زا( وجود میآید Investment) (Refractory در (7 6) سیستمEm2 IPS شامل کپینگ سرامیک جنس از ( Li2o2sio2) فریم و رك لیتیوم ديسیلیکاتگلاس است که بر روي آن فلورواپاتیت گلاس سرامیک به روش لایه لایه قرار میگیرد (6) سیستم IPS emax شامل اینگاتهاي لیتیوم ديسیلیکات گلاس سرامیک (Li2o2sio2) است که براي روش فشاري استفاده میشود و بر روي آن سرامیک لایه لایه قرار نان فلورو اپاتیک گلاس سرامیک به روش (7) میگیرد (8 7) تفاوت IPS emax و IPS Em 2-1 مقاومت IPS emax 400 مگاپاسکال است درحالیکه مقاومت IPS Em 2 350 مگاپاسکال است 2- از IPS emax میتوان بریج جلویی و پشتی که نخستین پره مولر تا نخستین از 2 IPS Em مولر) ساخت در حالی تنها میتوان بریج جلویی ساخت بالاتر دارد -4 لایه گذاري Layering) (Ceramic در IPS emax از در حالی که در گونهي نان فلورواپاتیک گلاس سرامیک است گلاس سرامیک است 5- دماي پخت ونیر IPS Em 2 از جنس فلورو اپاتیت در ( IPS Eris ) 755 درجه سانتیگراد است در حالی که در IPS ceram) (IPS emax 749 درجهي emax سانتیگراد است در پژوهشی که در سال 1998 انجام گرفت مقاومت به شکست سه گونه روکش تمام سرامیک In Ceram IPS Em و Procera all ceram مقایسه شد که هیچ اختلاف معنادار از نظر مقاومت به شکست به دست نیامد در سال 2003 پژوهشی بر روي مقاومت به شکست بریجهاي سه واحدي جلویی فایبر کامپوزیت و تمام سرامیک در شرایط آزمایشگاهی انجام گرفت که نتایج این بررسی نشان داد که استیکنت (Sticknet) مقاومت به شکست بالاتري نسبت به Em2 و Connect/Belle glass دارد در پژوهشی دیگر مقاومت به شکست سه گونه روکش تمام سرامیک Procera all و In Ceram Zirconia ceram مقایسه شد که هیچ اختلاف معنا داري به دست نیامد (12) با توجه به گفتار یاد شده و ناکافی بودن بررسی- هاي انجام شده این بررسی با عنوان «مقایسهي مقاومت به شکست دو گونه روکش و IPS emax در بازسازيهاي تمام سرامیکی» انجام گرفت نتایج این بررسی در انتخاب گونهي روش تمام سرامیکی براي بازسازي دندانهاي جلویی میتواند سودمند باشد مواد و روش در این بررسی تجربی آزمایشگاهی یک داي 52
استاندارد * از جنس رزین فراهم شد سپس این داي به روش کاملا استاندارد تراش داده شد به گونه اي که خط انتهاي آن شامل یک میلی متر تراش دیپچمفر 1/5 میلی متر تراش 1/3 اینسایزالی و دو میلی متر تراش لبه ي اینسایزال است (نگارهي 1) نگاره ي 1: داي استاندارد (10) با استفاده از پوتی و واش اسپیدکس (تولیدي اپاداناتک کشور ایران) از داي تراش خورده قالب گرفته شد سپس به وسیله ي این قالب داي از جنس دورالی فراهم شد و در یک الگوي مومی با زاویه ي 30 درجه مانت گردید و سپس در فرایند ریختگی هر دو به فلز (از جنس کروم کبالت) تبدیل شدند(دلیل تعویض داي رزینی به داي فلزي این بود که در پیش آزمون داي رزینی زیر فشار شکست) بر روي داي 50 میکرومتر (دو لایه) داي اسپیسر زده شد سپس این داي استاندارد 20 بار وکس اپ up) (Wax شد و هر بار به وسیلهي گیج از سطوح باکال لینگوال مزیال دیستال و لبهي اینسایزال بررسی شدند که در همه ي نواحی 0/7 تا 0/8 میلی متر بود واکس آپها به صورت چهار تایی به اسپروفرمر متصل شده سپس در درون سیلندر قرار گرفته و درون سیلندر از اینوستمنت فسفات باندد (تولیدي کارخانهي ایوکولارویوادنت (Ivocloarvivadent) کشور لیختنشتاین شهر شاین) پر شد سپس در درون کوره در دماي 900 درجه ي سانتی گراد واکس آپها ذوب شده و * ابعاد داي استاندارد: بلندي اینسایزوسرویکالی 12 میلیمتر پهناي مزیودیستالی 8 میلیمتر و پهناي باکولینگوالی 7 میلیمتر اینوستمنت پخته شد پس از مرحلهي پیش دمایی سیلندر به دستگاه EP600 (کوره تزریق ساخت کارخانهي IvoclarVivadent کشور لیختنشتاین شهر شاین) وارد شده و در دماي 920 درجه ي سانتیگراد در خلاء اینگاتها تزریق شده و به این ترتیب کورها آماده گردید پس از آن روي کورها به صورت لایه لایه پودرگذاري شد وبراي پخت پرسلن روکش ها در درون کوره قرار گرفتند Eris) IPS بر روي کورهاي IPS Em2 به مدت 6 دقیقه در دماي 755 درجهي سانتی گراد و IPS emax ceram بر روي کورهاي IPS emax سانتی گراد) به مدت 5 دقیقه در دماي 749 درجهي پس از پخت پرسلن براي یکسان بودن ضخامت در همهي نمونهها با استفاده از کولیس روکشها اندازهگیري شده و بر پایه ي داي استاندارد تنظیم شدند (نگارهي 2) نگاره ي 2: روکش پس از سمان کردن به این ترتیب 10 روکش از جنس IPS Em 2 براي داي فلزي تهیه شد و 10 روکش از جنس IPS emax روکشها شمارهگذاري شدند (نگارهي 3) (شماره- ي 1 تا 10 براي IPS و 11 تا 20 براي IPS Em emax ( و با سمان رزینی Dual cure Variolink II hybrids) (fine particle تکتک بر روي داي فلزي در زیر نیروي پنج کیلو گرم چسبانده شدند سمان اضافی به وسیلهي اسپاتول به راحتی از روي داي جدا شد سپس روکش ها زیر دستگاه اینسترون برده شده و 53
مقایسهي مقاومت به شکست دو گونه روکش و IPS emax در عزت ا جلالیان و همکاران نیرو از سطح پالاتال با سرعت یک میلیمتر بر دقیقه و 30 درجه نسبت به محور طولی دندان وارد شد و تا زمان شکست روکش تمام سرامیکی ادامه پیدا کرد (نگارههاي 4 و 5) شد و در برگههاي اطلاعاتی ثبت گردید (نگارهي 6 ) نگاره ي 6: شکست روکش (لبه ي اینسایزال و سطح باکال و سطح لینگوال) نگاره ي 3: روکش هاي شماره گذاري شده پس از تعیین میانگین و انحراف معیار میزان نیروي منجر به شکست نمونهها در دو گروه از تست نمونهاي کولموگروو-اسمیموو براي تعیین تبعیت دادهها از توزیع طبیعی استفاده شد با توجه به این که دادهها از توزیع طبیعی پیروي کردنداز آزمون نمونهي مستقل براي مقایسهي مقادیر نیرو در دو گروه استفاده شد همهي کارهاي آماريبااستفاده از نرمافزار آماري 11/5 spss با درنظر گرفتن 0/05= α انجام گردید یافتهها نگارهي 4: جاي وارد آمدن نیرو (بر گرفته شده از سایت نگارهي 5: شکست روکش (IvoclarVivadent (لبهي اینسایزال و سطح باکال) نتایج به دست آمده از مقاومت و نیروي منجر به شکست روکشهاي تمام سرامیکی بهوسیلهي رایانه ثبت گردید سپس روکشها از نظر جاي شکست (سطح پالاتال باکالو لبهياینسایزال) به روش مشاهده بررسی نیروي منجربه شکست در گروه میانگین ± 79/96 385 نیوتن و در گروه IPS emax است میانگین برابر ± 106/28 380/06 نیوتن بوده میزان نیروي منجر به شکست در دو گروه با یکدیگر اختلاف آماري معنادار نداشت (0/91 = p) میزان پراکندگی دادهها ) سن بت انحراف معیار به میانگین= (CV در گروه IPS emax بیشتر از گروه بود همچنین نمودار کاپلان- مایر (Kaplan-meier) میزان درصد مقاومت به شکست نمونهها در گروهها در زیر آمده است (نمودار 2) فراوانی موارد ناحیه شکست در دو گروه به تفکیک در نمودار 3 آمده است بیشترین موارد ناحیه شکست در دو گروه در لبه اینسایزال و سطح باکال بود 54
گروهها نمودار 1: نمودار error bar میانگین (مربع) و حدود اطمینان 95 درصد میانگین نیروي منجربه شکست روکشهاي تمام سرامیکی IPS Em IPSو emax درصد شکست (نیوتن) نیرو نیرو (نیوتن) نمودار 2: نمودار کاپلان - مایر درصد مقاومت به شکست در گروههاي IPS emax و را نشان می دهد فراونی شکست 10 8 6 4 2 0 9 9 4 IPS Em IPS e-max پالانال باکال اینسایزال نمودار 3: فراوانی ناحیه ي شکست در گروه IPS emax و 55
مقایسهي مقاومت به شکست دو گونه روکش و IPS emax در عزت ا جلالیان و همکاران جدول 1: میانگین و انحراف معیار نیروي منجر به شکست در دو گونه بازسازي تمام سرامیکی IPS emax & pv t انحراف معیار میانگین مقاومت به شکست گونهي سرامیک 0/91 0/ 117 79/ 96 385/ 00 0/91 0/ 117 106/ 28 380/ 06 ips emax بحث در این بررسی که براي مقایسه ي مقاومت به شکست دو روش روکشی تمام سرامیک IPS emax, انجام گرفت مشخص شد که میانگین مقاومت به شکست در گروه برابر با 385 نیوتن و براي گروه با 380/06 نیوتن است IPS emax گروه 2 برابر با توجه به نتایج میزان مقاومت به شکست در IPS emax اندکی بیشتر از گروه IPS Em است اما اختلاف آماري معنادار مشاهده نشد از آنجایی کهروکشهاي IPS emax و IPS Em 2 توانایی اچینگ و باندینگ دارند پس از باند شدن به دندان مقاومت آنها در برابر شکست بالاتر میرود در این بررسی چون از داي فلزي اي استفاده شده بود که قابلیت اچینگ و باندینگ نداشت سمان رزینی Variolink II تنها به عنوان نگهدارنده بود بنابراین در دهان به علت باند میکرومکانیکی کامپوزیت- دندان این مقاومت قاعدتا بالاتر از نتایج بررسی کنونی حاضر خواهد بود با توجه به این که میزان مقاومت به شکست در این دو گونه روکش تمام سرامیکی بالاتر از میزان نیرویی است که در دهان بر این روکش ها وارد میگردد (180N) به ویژه پس از باند شدن بنابراین میتوان آنها را جایگزین روکش- هاي PFM کرد مقاومت به شکست روکش هاي متصل به فلز 400 مگاپاسکال است از آنجا که این دو گونه روکش اختلاف آماري معنادار از نظر مقاومت به شکست نداشتند (0/91=p) بنابراین هر دوي آنها براي ساخت روکشهاي تمام سرامیکی در ناحیه ي جلویی مناسب هستند و برتري از نظر مقاومت به شکست در آنها وجود ندارد در بررسیهاي شرکت IvoclarVivadent (تولیدکنندهي این دو فرآورده) مشخص شده که مقاومت 350 مگاپاسکال و IPS (6) emax 400 مگاپاسکال است در بررسی کنونی مقاومت 481/25 مگا پاسکال و درگروه IPS emax 475/075 مگاپاسکال بود (GNeiva) سرامیکی در پژوهشی که به وسیله ي جی نیوا و همکاران انجام شد سه گونه روکش تمام Procera all ceram In ceram IPS Em بررسی شدند که اختلاف آماري معنادار از نظر مقاومت به شکست در آنها دیده نشد در این بررسی مشخص شد که میزان نیروي منجر به شکست برايEm IPS 222/45 نیوتن میباشد در بررسی کنونی میزان نیروي منجر به شکست براي 385 نیوتن بود Pallis) در پژوهشی دیگر که به وسیله ي پالیس K) و همکاران انجام گرفت اختلاف آماري معنادار از نظر مقاومت به شکست در سه روش روکشی تمام سرامیک Inceram Procera all ceram zirconia نیروي منجر به شکست براي بررسی 771 نیوتن است نیروي منجر به شکست به دست نیامد میزان IPS Em 2 2 در این (12) در بررسی کنونی میزان IPS Em 385 نیوتن بود این اختلاف میتواند ناشی از جاي وارد آمدن نیرو سرعت وارد آمدن نیرو با افزایش سرعت مقاومت به شکست کاهش مییابد و تفاوت سطح انتقال 56
دهنده نیرو باشد با افزایش سطح تماس مقاومت به شکست افزایش مییابد نتیجهگیري با توجه به این که دو روش تمام سرامیکی مقاومت بسیار بالا در برابر شکست دارند و میزان نیروي منجر به شکست آنها بسیار بالاتر از میزان نیرویی است که در دهان بر آنها وارد میگردد بنابراین می توان نتیجه گرفت که آنها جایگزینی بسیار مناسب براي روکشهاي PFM هستند در این صورت میتوان از عوارض ناشی از روکش هاي PFM در دهان بیماران جلوگیري کرد نظر به این که میزان مقاومت به شکست در دو گروه یکسان بود انتخاب هر یک از روش هاي یاد شده مناسب است ****** References 1 Cunningham J Dental Materials 20th ed, London: Mc Grow Hill; 2005 p 567-589 2 Haller B, Klaiber B, Hofmann N Bonded all-ceramic restorations with the IPS- Em system Practice Periodont and Aesthetic Dent 1994; 5: 39-48 3 Ferracane JL Using posterior composites appropriately J Am Dent Assoc 1992; 123: 53-58 4 Torrado E, Ercoli C, Al Mardini M, Graser GN, Tallents RH, Cordaro L A comparison of the porcelain fracture resistance of screw-retained and cement-retained implant-supported metalceramic crowns J Prosthet Dent 2004; 91: 532-537 5 Kolbeck C, Rosentritt M, Lang R, Behr M, Handel G University of Regnsburg, Germany, Fracture strength of anterior 3unit FPD:FRC and All-Ceramic Quint Int 2006; 37: 731-735 6 Nevia G Resistance to fractureof 3 all ceramic system J Prosthet Dent 1998; 80: 450-456 7 Potikent N, Chichel G Invitro fracture resistance of 3 restored with all ceramic system J Prosthet Dent 2004; 92: 491-495 8 Pdisk K Fracture resistance of 3 all ceramic system J Prosthet Dent 2004; 91: 561-569 9 Beham G IPS-Em: A new ceramic technology Ivoclar-Vivadent Report No6 1990; 37: 3-12 10 Oktun M Fracture strength and fracture toughness of dental core ceramics J Prosthet Dent 2006; 96: 154-164 11 Neiva G, Yaman P, Dennison JB, Razzoog ME, Lang BR Resistance to fracture of three allceramic systems J Esthet Dent 1998; 10: 60-66 12 Pallis K, Griggs JA, Woody RD, Guillen GE, Miller AW Fracture resistance of three allceramic restorative systems for posterior applications J Prosthet Dent 2004; 91: 561-569 57