ΠΟΡΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΞΑΓΩΓΩΝ 2002-2003

Θεσσαλονίκη, 1 Απριλίου, 2004 ΠΟΡΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΞΑΓΩΓΩΝ 2002-2003 Το ακόλουθο ενηµερωτικό σηµείωµα εκπονήθηκε από το Ινστιτούτο Εξαγωγικών Ερευνών και Σπουδών του ΣΕΒΕ και αναλύει την πορεία των ελληνικών εξαγωγών για το διάστηµα 1998-2002, καθώς και για το α επτάµηνο του 2003. Τα εν λόγω στοιχεία προέρχονται από την επίσηµη στατιστική υπηρεσία της Ε.Ε., Eurostat. Επιπροσθέτως, χρησιµοποιήθηκαν και στοιχεία από την ΕΣΥΕ, τα οποία αφορούν το α εντεκάµηνο του 2003 και είναι τα τελευταία διαθέσιµα προσωρινά στοιχεία. 1. ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ 2003 1.1. Πρώτο εντεκάµηνο 2003 (ΕΣΥΕ) Πίνακας 1: Το ελληνικό εξωτερικό εµπόριο, σε χιλ. ευρώ α' εντεκάµηνο α' εντεκάµηνο Μεταβολή 2002 2003 Εισαγωγές 27.825,7 33.316,9 19,7% Εξαγωγές 10.042,5 10.762,8 7,2% Συνολικό Εµπόριο 37.868,2 44.079,7 16,4% Εµπορικό Ισοζύγιο (17.783,2) (22.554,1) 26,8% Εξαγωγές/Εισαγωγές 36,1% 32,3% -10,5% Οι ελληνικές εξαγωγές κατά το διάστηµα Ιανουαρίου-Νοεµβρίου 2003 κατέγραψαν αύξηση της τάξεως του 7,2% συγκριτικά µε το αντίστοιχο διάστηµα του 2002. Αξίζει ακόµη να σηµειωθεί ότι οι ελληνικές εξαγωγές χωρίς τα πετρελαιοειδή, για το ίδιο πάντα διάστηµα σηµείωσαν µεγαλύτερη αύξηση της τάξεως του 8,6%. Ωστόσο, ιδιαίτερα υψηλή αύξηση παρουσιάστηκε και στις ελληνικές εισαγωγές. Πιο συγκεκριµένα, το πρώτο εντεκάµηνο του 2003, οι ελληνικές εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 19,7% σε σχέση µε το πρώτο εντεκάµηνο του 2002, ενώ οι εισαγωγές µη συµπεριλαµβανοµένων των πετρελαιοειδών σηµείωσαν

µικρότερη αύξηση της τάξεως του 19,3%. Κατά συνέπεια, το έλλειµµα του εµπορικού ισοζυγίου για τη χώρα µας διευρύνθηκε ακόµη περισσότερο σηµειώνοντας αύξηση της τάξεως του 26,8% (αντίστοιχα το έλλειµµα του εµπορικού ισοζυγίου για τη χώρα µας χωρίς τα πετρελαιοειδή σηµείωσε αύξηση της τάξεως του 26,1%). 1.2. Πρώτο επτάµηνο 2003 (Eurostat) Πίνακας 2: Το ελληνικό εξωτερικό εµπόριο, σε χιλ. ευρώ Ιαν.-Ιούλ. 2002 Ιαν.-Ιούλ. 2003 Μεταβολή Εισαγωγές 18.839.629 22.248.895 18,1% Εξαγωγές 6.674.999 6.807.050 2,0% Συνολικό Εµπόριο 25.514.628 29.055.946 13,9% Εµπορικό Ισοζύγιο (12.164.631) (15.441.845) 26,9% Εξαγωγές/ Εισαγωγές 35,4% 30,6% Οι ελληνικές εξαγωγές κατά το διάστηµα Ιανουαρίου-Ιουλίου 2003 αυξήθηκαν µόλις κατά 2%, σε σχέση µε την αντίστοιχη περίοδο του 2002, φτάνοντας στα επίπεδα των 6,8 δισ. ευρώ. Ωστόσο, σηµαντικά υψηλότερη αύξηση σηµείωσαν οι εισαγωγές της χώρας µας για το ίδιο πάντα διάστηµα, καταγράφοντας ετήσια αύξηση της τάξης του 18,1%. Άµεση συνέπεια των παραπάνω εξελίξεων ήταν η περαιτέρω διεύρυνση του εµπορικού ελλείµµατος της Ελλάδας, το οποίο για την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουλίου του 2003 ξεπέρασε τα 15,4 δισ. ευρώ έχοντας καταγράψει ετήσια αύξηση της τάξης του 26,9%. Πίνακας 3: Οι ελληνικές εξαγωγές ανά χώρα, σε χιλ. ευρώ Ιαν.-Ιούλ. 2003 Μερίδιο Γερµανία 847.638 12,6% Ιταλία 752.265 11,2% Η.Π.Α. 488.101 7,2% Ην. Βασίλειο 484.007 7,2% Βουλγαρία 429.871 6,4% Κύπρος 304.146 4,5% Γαλλία 297.909 4,4% Τουρκία 264.960 3,9% Ισπανία 240.338 3,6% Π.Γ..Μ. 192.460 2,9% Ρουµανία 183.241 2,7% Ολλανδία 177.697 2,6% Αλβανία 177.199 2,6% Ρωσία 153.008 2,3% Σερβία/ Μαυροβούνιο 107.412 1,6% 2

Βέλγιο 105.481 1,6% Σουηδία 66.725 1,0% Ελβετία 66.251 1,0% Πολωνία 62.787 0,9% Ισραήλ 59.257 0,9% Αυστρία 58.949 0,9% Σύνολο εξαγωγών 6.807.050 100,0% Όπως προκύπτει από την ανάλυση των εξαγωγών της χώρας µας ανά χώρα για την εξεταζόµενη περίοδο, το µεγαλύτερο µέρος κατευθύνεται στη Γερµανία (12,6%) και την Ιταλία (11,2%). Ακολουθούν οι Ην. Πολιτείες και το Ην. Βασίλειο µε ισάξια µερίδια 7,2% και η Βουλγαρία µε 6,4%. Πίνακας 4: Οι ελληνικές εξαγωγές ανά γεωγραφική περιοχή, σε χιλ. ευρώ Ιαν.-Ιούλ. 2002 Ιαν.-Ιούλ. 2003 Μερίδιο Μεταβολή Ευρωπαϊκή Ένωση 2.866.005 3.194.330 47,3% 11,5% Λοιπές Ευρωπαϊκές 115.463 92.010 1,4% -20,3% ιεύρυνση 619.513 541.914 8,0% -12,5% Βαλκάνια 1.330.727 1.392.874 20,6% 4,7% Πρώην Σοβιετικές ηµοκρατίες 257.622 219.746 3,3% -14,7% Αφρική 240.747 210.004 3,1% -12,8% 3

Βόρεια Αµερική 437.483 529.900 7,9% 21,1% Κεντρική & Νότια Αµερική 124.855 53.566 0,8% -57,1% Εγγύς & Μέση Ανατολή 325.446 241.799 3,6% -25,7% Ασία 286.304 221.042 3,3% -22,8% Ωκεανία 54.580 49.349 0,7% -9,6% Σύνολο εξαγωγών 6.674.999 6.807.050 100,0% 2,0% Στην ανά γεωγραφική περιοχή ανάλυση ξεχωρίζουν η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα Βαλκάνια, καθώς απορροφούν το 47,3% και το 20,6% των ελληνικών εξαγωγών, αντίστοιχα. Επιπλέον, µαζί µε τη Βόρεια Αµερική αποτελούν τις µοναδικές γεωγραφικές περιοχές όπου σηµειώθηκε θετική µεταβολή των ελληνικών εξαγωγών για την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουλίου 2003, σε σχέση µε το αντίστοιχο διάστηµα του 2002. Από τις υπόλοιπες γεωγραφικές περιοχές, όπου σηµειώθηκε µείωση των εξαγωγών, ξεχωρίζουν η Κεντρική και Νότια Αµερική µε ποσοστιαία πτώση 57,1%, η Εγγύς και Μέση Ανατολή µε 25,7%, η Ασία µε 22,8% και οι Λοιπές Ευρωπαϊκές µε 20,3%. Πίνακας 5: Οι ελληνικές εξαγωγές στις χώρες-µέλη της Ε.Ε., σε χιλ. ευρώ Ιαν.-Ιούλ. 2003 Μερίδιο Γαλλία 297.909 9,3% 4

Ολλανδία 177.697 5,6% Γερµανία 847.638 26,5% Ιταλία 752.265 23,5% Ην. Βασίλειο 484.007 15,2% Ιρλανδία 26.542 0,8% ανία 48.916 1,5% Πορτογαλία 43.592 1,4% Ισπανία 240.338 7,5% Βέλγιο 105.481 3,3% Λουξεµβούργο 2.472 0,1% Σουηδία 66.725 2,1% Φινλανδία 41.799 1,3% Αυστρία 58.949 1,8% Σύνολο εξαγωγών 3.194.330 100,0% Εξετάζοντας τις ελληνικές εξαγωγές στις χώρες-µέλη της Ε.Ε. για την ίδια πάντα εξεταζόµενη περίοδο, παρατηρούµε ότι το µεγαλύτερο µέρος κατευθύνεται στη Γερµανία (26,5%) και την Ιταλία (23,5%). Ακολουθούν οι εξαγωγές στο Ην. Βασίλειο µε µερίδιο 15,2%, στη Γαλλία µε 9,3% και την Ισπανία µε 7,5%. Πίνακας 6: Οι ελληνικές εξαγωγές στις χώρες των Βαλκανίων, σε χιλ. ευρώ Ιαν.-Ιούλ. 2002 Ιαν.-Ιούλ. 2003 Μερίδιο Μεταβολή Τουρκία 243.689 264.960 19,0% 8,7% Ρουµανία 186.832 183.241 13,2% -1,9% Βουλγαρία 347.105 429.871 30,9% 23,8% Αλβανία 205.571 177.199 12,7% -13,8% Κροατία 16.377 28.378 2,0% 73,3% Βοσνία/ Ερζεγοβίνη 6.570 9.352 0,7% 42,3% Σερβία/ Μαυροβούνιο 112.314 107.412 7,7% -4,4% Π.Γ..Μ. 212.270 192.460 13,8% -9,3% Σύνολο εξαγωγών 1.330.727 1.392.874 100,0% 4,7% Από τις χώρες των Βαλκανίων, κυριότερο προορισµό των ελληνικών εξαγωγών αποτελεί η Βουλγαρία µε µερίδιο 30,9%, ακολουθούµενη από την Τουρκία µε 19%, την Π.Γ..Μ. 13,8%, τη Ρουµανία µε 13,2% και την Αλβανία µε 12,7%. Σε σύγκριση µε το αντίστοιχο επτάµηνο του 2002, σηµαντικά αυξηµένες εµφανίζονται οι εξαγωγές της χώρα µας στη Βουλγαρία µε αύξηση 23,8%, στην Κροατία, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και την Τουρκία. Σε αντίθεση, µειωµένες παρουσιάζονται οι εξαγωγές µας προς την Αλβανία, την Π.Γ..Μ., τη Σερβία και τη Ρουµανία. Πίνακας 7: Οι ελληνικές εξαγωγές στις χώρες της ιεύρυνσης, σε χιλ. ευρώ 5

Ιαν.-Ιούλ. 2002 Ιαν.-Ιούλ. 2003 Μερίδιο Μεταβολή Μάλτα 96.647 47.704 8,8% -50,6% Εσθονία 4.311 4.252 0,8% -1,4% Λετονία 3.989 3.826 0,7% -4,1% Λιθουανία 5.362 3.717 0,7% -30,7% Πολωνία 72.705 62.787 11,6% -13,6% Τσεχία 38.707 39.639 7,3% 2,4% Σλοβακία 12.374 12.415 2,3% 0,3% Ουγγαρία 49.118 39.209 7,2% -20,2% Σλοβενία 16.967 24.220 4,5% 42,7% Κύπρος 319.332 304.146 56,1% -4,8% Σύνολο εξαγωγών 619.513 541.914 100,0% -12,5% Αναφορικά µε τις υπό ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση χώρες, το συντριπτικά µεγαλύτερο µερίδιο των ελληνικών εξαγωγών για την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουλίου 2003 κατευθύνθηκε προς την Κύπρο, σε ποσοστό που ξεπέρασε το 56% και µε αξία πάνω από 304 εκατ. ευρώ. Στις επόµενες θέσεις συναντούµε την Πολωνία µε µερίδιο 11,6% και τη Μάλτα µε 8,8%. Επίσης, χαρακτηριστικό είναι ότι οι τρεις πρώην Σοβιετικές δηµοκρατίες (Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία) απορρόφησαν συνολικά µόλις το 2,2% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών προς τις χώρες της ιεύρυνσης. Αξίζει ακόµη να επισηµανθεί το γεγονός, ότι αύξηση σε σχέση µε την αντίστοιχη περίοδο Ιανουαρίου-Ιουλίου του 2002, σηµείωσαν µόνο οι εξαγωγές µας προς τη Σλοβενία (42,7%), την Τσεχία (2,4%) και τη Σλοβακία (0,3%). Η µεγαλύτερη µείωση καταγράφηκε στις εξαγωγές προς τη Μάλτα (50,6%), τη Λιθουανία (30,7%), την Ουγγαρία (20,2%) και την Πολωνία (13,6%). Πίνακας 8: Οι ελληνικές εξαγωγές ανά κλάδο, σε χιλ. ευρώ Ιαν.-Ιούλ. 2002 Ιαν.-Ιούλ. 2003 Μερίδιο Μεταβολή Τρόφιµα 1.260.849 1.146.803 16,8% -9,0% Ποτά & Καπνά 345.792 357.597 5,3% 3,4% Μη µεταλλικά ορυκτά 285.335 265.344 3,9% -7,0% Χηµικά & Πλαστικά 717.828 977.739 14,4% 36,2% Πετρελαιοειδή 628.270 485.662 7,1% -22,7% Ξύλο & Χαρτί 115.667 129.875 1,9% 12,3% Κλωστοϋφαντουργία & Ένδυση 1.433.292 1.504.615 22,1% 5,0% Μέταλλα 836.185 885.430 13,0% 5,9% Μηχανές & Συσκευές 753.456 728.515 10,7% -3,3% Οχήµατα 151.260 171.066 2,5% 13,1% Άλλα 147.064 154.405 2,3% 5,0% Σύνολο 6.674.999 6.807.050 100,0% 2,0% 6

Επιχειρώντας µια κλαδική ανάλυση των ελληνικών εξαγωγών, παρατηρούµε ότι η µερίδα του λέοντος ανήκει στον κλάδο της κλωστοϋφαντουργίας και ένδυσης µε ποσοστό 22,1%, ενώ ακολουθούν τα τρόφιµα και τα χηµικά και πλαστικά µε µερίδια 16,8% και 14,4%, αντίστοιχα. Κατά την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουλίου 2003, οι µεγαλύτερες αυξήσεις σε σχέση µε το αντίστοιχο διάστηµα του 2002 εµφανίστηκαν στους κλάδους των χηµικών και πλαστικών µε 36,2%, των οχηµάτων µε 13,1% και του ξύλου και χάρτου µε 12,3%. Αντιθέτως, η µεγαλύτερη µείωση καταγράφηκε στον κλάδο των πετρελαιοειδών και ήταν της τάξης του 22,7%. Επιπλέον, ο κλάδος της κλωστοϋφαντουργίας και ένδυσης σηµείωσε αύξηση της τάξης του 5%, η οποία ωστόσο οφείλεται σε µεγάλο βαθµό στις εξαγωγές δερµάτινων και γουναρικών. Ο κλάδος των τροφίµων σηµείωσε µείωση της τάξης του 9%, ενώ ο κλάδος των ποτών και καπνών αύξηση της τάξης του 3,4%. Πίνακας 9: Οι ελληνικές εξαγωγές ανά προϊόν, σε χιλ. ευρώ Ιαν.-Ιούλ. Ιαν.-Ιούλ. Μερίδιο Μεταβολή 2002 2003 Ενδύµατα και συµπληρώµατα του ενδύµατος, πλεκτά 696.463 684.916 10,1% -1,7% Ορυκτά καύσιµα, λάδια και ασφαλτώδεις ύλες 628.270 485.662 7,1% -22,7% Λέβητες, µηχανές, συσκευές και µηχανικές επινοήσεις και µέρη 410.523 398.512 5,9% -2,9% 7

Αργίλιο και τεχνουργήµατα από αργίλιο 357.451 389.423 5,7% 8,9% Βαµβάκι 310.402 335.299 4,9% 8,0% Μηχανές, συσκευές και υλικά ηλεκτρικά και τα µέρη τους 342.932 330.003 4,8% -3,8% Φαρµακευτικά προϊόντα 79.443 301.335 4,4% 279,3% Καπνά και υποκατάστατα καπνού 267.827 281.897 4,1% 5,3% Πλαστικές ύλες 274.328 275.709 4,1% 0,5% Παρασκευάσµατα λαχανικών και φρούτων 325.202 234.350 3,4% -27,9% Λίπη και έλαια 133.115 200.689 2,9% 50,8% Καρποί και φρούτα νωπά 251.770 188.361 2,8% -25,2% Χυτοσίδηρος, σίδηρος και χάλυβας 127.677 158.915 2,3% 24,5% Τεχνουργήµατα από χυτοσίδηρο, σίδηρο ή χάλυβα 144.169 153.340 2,3% 6,4% Ψάρια και µαλακόστρακα, µαλάκια 131.667 147.264 2,2% 11,8% Ενδύµατα και συµπληρώµατα του ενδύµατος, σταθερά 112.535 118.740 1,7% 5,5% Αλάτι. Θείο. Γύψος, ασβέστης και τσιµέντα 133.363 112.806 1,7% -15,4% Χαλκός και τεχνουργήµατα από χαλκό 129.601 107.534 1,6% -17,0% Γουνοδέρµατα και γουναρικά. 78.686 102.398 1,5% 30,1% Αιθέρια έλαια και καλλυντικά παρασκευάσµατα 69.585 99.548 1,5% 43,1% Γαλακτοκοµικά 75.178 83.986 1,2% 11,7% Τεχνουργήµατα από πέτρες, γύψο, τσιµέντο, αµίαντο, µάρµαρο 69.173 82.908 1,2% 19,9% Αερόπλοια ή διαστηµόπλοια 68.820 79.550 1,2% 15,6% Ποτά, αλκοολούχα υγρά και ξύδι 77.965 75.700 1,1% -2,9% Χαρτί και χαρτόνια 65.949 72.731 1,1% 10,3% εψικά και βαφικά εκχυλίσµατα. Χρώµατα 37.591 70.031 1,0% 86,3% Όργανα και συσκευές φωτογραφίας µέτρησης, ελέγχου ή ακριβείας 64.413 65.540 1,0% 1,7% Παρασκευάσµατα µε βάση τα δηµητριακά 52.831 63.653 0,9% 20,5% Λαχανικά 109.083 63.616 0,9% -41,7% Σύνολο εξαγωγών 6.674.999 6.807.050 100,0% 2,0% Τέλος, όσον αφορά τα κατά κύριο λόγο εξαγόµενα ελληνικά προϊόντα για την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουλίου 2003, η κατάταξη είχε ως εξής: πλεκτά ενδύµατα και συµπληρώµατά τους, πετρελαιοειδή, µηχανές και συσκευές, αλουµίνιο, βαµβάκι, ηλεκτρικές µηχανές και συσκευές, φαρµακευτικά προϊόντα, καπνά και πλαστικές ύλες. Ωστόσο, σε σύγκριση µε το αντίστοιχο διάστηµα Ιανουαρίου-Ιουλίου 2002, οι εξαγωγές πλεκτών ενδυµάτων σηµείωσαν µικρή µείωση της τάξης του 1,7%. Αντίστοιχα, οι εξαγωγές πετρελαιοειδών κατέγραψαν πτώση της τάξης του 22,7%, των µηχανών και συσκευών 2,9% και των ηλεκτρικών µηχανών και συσκευών 3,8%. Ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι η αύξηση που κατέγραψε ο κλάδος των φαρµακευτικών προϊόντων υπερδιπλασιάζοντας την αξία τους, ενώ αύξηση κατέγραψαν και οι εξαγωγές αλουµινίου (8,9%), βαµβακιού (8%), καπνού (5,3%) και πλαστικών υλών (0,5%). 8

2. ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ 1998-2002 2.1. Γενικά Στοιχεία Οι ελληνικές εξαγωγές κατά το 2002, σύµφωνα πάντα µε τα επίσηµα στοιχεία της Eurostat, υπολογίστηκαν σε 10,8 δισ. ευρώ παρουσιάζοντας ετήσια µείωση της τάξεως του 5,6%. Η πτώση αυτή στη συνολική αξία των ελληνικών εξαγωγών καταγράφηκε για δεύτερη συνεχόµενη χρονιά, καθώς και για την περίοδο 2000-2001 παρουσιάστηκε το ίδιο φαινόµενο. Οι ελληνικές εισαγωγές αυξήθηκαν το 2002 κατά 3,8% σε σχέση µε το 2001 και ανήλθαν σε 32,7 δισ. ευρώ. Το έλλειµµα του εµπορικού ισοζυγίου αυξήθηκε το 2002 για τη χώρα µας κατά 1,8 δισ. ευρώ, σηµειώνοντας το µεγαλύτερο έλλειµµα κατά τη διάρκεια της εξεταζόµενης περιόδου 1998-2002. Πίνακας 10: Το ελληνικό εξωτερικό εµπόριο, σε χιλ. ευρώ 9

1998 1999 2000 2001 2002 Μέση Ετήσια Τάση Ετήσια Τάση Ελληνικές Εισαγωγές 27.020.702 28.644.159 32.157.670 31.506.509 32.693.834 4,9% 3,8% Ελληνικές Εξαγωγές 9.693.477 10.386.041 11.862.052 11.426.546 10.782.614 2,7% -5,6% Συνολικό Εµπόριο 36.714.179 39.030.200 44.019.722 42.933.055 43.476.448 4,3% 1,3% Εµπορικό Ισοζύγιο (17.327.225) (18.258.118) (20.295.618) (20.079.963) (21.911.220) 6,0% 9,1% Εξαγωγές / Εισαγωγές 35,9% 36,3% 36,9% 36,3% 33,0% Σε επίπεδο γεωγραφικών περιοχών, για το 2002, παρατηρείται αύξηση του µεριδίου (41% 44%) των εξαγωγών µας σε χώρες-µέλη της Ε.Ε. για πρώτη φορά από το 1999, ενώ η αξία τους υπολογίστηκε σε 4,8 δισ. ευρώ. Αύξηση σηµειώθηκε και στο µερίδιο των ελληνικών εξαγωγών προς την Ασία (3,5% 4,4%), ενώ επιπλέον για τη διάρκεια της εξεταζόµενης πενταετίας καταγράφηκε µέση ετήσια αύξηση η οποία ξεπέρασε το 20%. Σηµαντικό παραµένει το µερίδιο των ελληνικών εξαγωγών στα Βαλκάνια, το οποίο αγγίζει το 20% επί του συνόλου των εξαγωγών της χώρας µας. Ωστόσο, για το 2002 σηµειώθηκε µείωση στα 2,17 δισ. ευρώ από 2,5 δισ. ευρώ το 2001, ενώ η µέση ετήσια τάση υπολογίστηκε σε 9,4%. Όσον αφορά τα υπόλοιπα γεωγραφικά τµήµατα, ανοδικά κινήθηκαν το 2002 οι εξαγωγές ελληνικών προϊόντων στην Αφρική και την Ωκεανία, ενώ πτωτικά στις λοιπές Ευρωπαϊκές χώρες και τις χώρες της διεύρυνσης, στη Βόρεια, Κεντρική και Νότια Αµερική, στην Εγγύς και Μέση Ανατολή και στις πρώην Σοβιετικές δηµοκρατίες. 2.2. Οι ελληνικές εξαγωγές κατά γεωγραφική περιοχή Πίνακας 11: Οι ελληνικές εξαγωγές κατά γεωγραφική περιοχή, σε χιλ. ευρώ 1998 1999 2000 2001 2002 Μέση Ετήσια Τάση Μερίδιο 2002 Μερίδιο 2001 Eυρωπαϊκή Ένωση 5.207.093 5.591.177 5.155.664 4.679.691 4.790.880-2,1% 44,0% 41,0% Λοιπές Ευρωπαϊκές 150.427 225.716 269.072 264.129 186.680 5,5% 1,7% 2,3% χώρες ιεύρυνση 691.195 711.523 963.958 1.108.028 958.562 8,5% 8,8% 9,7% Αφρική 338.719 301.029 454.724 406.102 431.526 6,2% 4,0% 3,6% Β. Αµερική 519.006 608.968 773.534 723.364 653.577 5,9% 6,0% 6,3% Κεντρ. & Ν. Αµερική 142.098 170.949 236.415 189.500 167.276 4,2% 1,5% 1,7% Εγγύς & Μέση 415.156 423.294 618.537 542.461 508.939 5,2% 4,7% 4,8% Ανατολή Ασία 225.740 262.973 353.284 397.769 478.115 20,6% 4,4% 3,5% Ωκεανία 63.398 61.197 83.916 69.928 81.087 6,3% 0,7% 0,6% Βαλκάνια 1.485.057 1.655.890 2.504.527 2.530.416 2.170.025 9,4% 19,9% 22,2% 10

Πρώην Σοβιετικές 375.334 318.039 404.443 494.947 466.122 5,6% 4,3% 4,3% δηµοκρατίες Σύνολο εξαγωγών 9.693.477 10.386.041 11.862.052 11.426.546 10.782.614 2,7% 100,0% 100,0% Όπως προαναφέρθηκε, οι συνολικές εξαγωγές της χώρας µας προς τις χώρες των Βαλκανίων για το 2002 σηµείωσαν πτώση της τάξεως του 14,2%, έπειτα από µια σταθερή ανοδική πορεία που κατέγραψαν την περίοδο 1998-2002. Πιο αναλυτικά, οι εξαγωγές κατέγραψαν ετήσια πτώση σε όλες τις χώρες των Βαλκανίων, µε µοναδική εξαίρεση τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη όπου σηµειώθηκε οριακή ετήσια αύξηση. Το γεγονός αυτό δεν επηρέασε τη µέση ετήσια τάση, η οποία παρέµεινε σε θετικά επίπεδα για όλες τις χώρες ανεξαιρέτως, µε τις τρεις πρώτες θέσεις στο σχετικό πίνακα να καταλαµβάνουν η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η Αλβανία και η Ρουµανία. Όσον αφορά την κατάταξη µε βάση την αξία των εξαγωγών έχει ως εξής: στην πρώτη θέση βρίσκεται, µε µεγάλη διαφορά, η Βουλγαρία και ακολουθούν η Τουρκία, η ΠΓ Μ και η Αλβανία µε µικρές µεταξύ τους διαφορές. Πίνακας 12: Οι ελληνικές εξαγωγές στις χώρες των Βαλκανίων, σε χιλ. ευρώ 1998 1999 2000 2001 2002 MET Μερίδιο Τουρκία 308.408 316.065 631.463 394.923 368.221 4,5% 17,0% Ρουµανία 180.369 200.529 415.490 399.050 297.637 13,3% 13,7% Βουλγαρία 393.884 391.330 487.997 636.875 586.352 10,5% 27,0% Αλβανία 173.106 210.599 269.339 392.169 340.970 18,5% 15,7% Κροατία 16.716 19.467 25.622 27.390 26.663 12,4% 1,2% Βοσνία-Ερζεγοβίνη 5.604 12.508 22.565 13.073 13.079 23,6% 0,6% Σερβία- 166.529 104.259 142.287 206.627 190.142 3,4% 8,8% Μαυροβούνιο ΠΓ Μ 240.441 401.133 509.764 460.309 346.961 9,6% 16,0% Σύνολο 1.485.057 1.655.890 2.504.527 2.530.416 2.170.025 9,9% 100,0% Αναφορικά µε τις ελληνικές εξαγωγές στις χώρες της διεύρυνσης, παρατηρήθηκε συρρίκνωση για το 2002 σε ποσοστό 13,5% για πρώτη φορά µετά από 4 χρόνια διαδοχικών αυξήσεων. Ωστόσο, ετήσια αύξηση των εξαγωγών µας καταγράφηκε στην Εσθονία, στην Λετονία, στην Ουγγαρία και την Λιθουανία. Το µεγαλύτερο µερίδιο ανήκει στην Κύπρο (54,3%) µε την Πολωνία (12,8%) και την Μάλτα (11,6%) να καταλαµβάνουν τη δεύτερη και την τρίτη θέση αντίστοιχα. Όλες οι χώρες κατέγραψαν θετική µέση ετήσια τάση και η υψηλότερη καταγράφηκε στις εξαγωγές προς την Εσθονία (27,5%), ενώ ακολούθησαν η Σλοβακία µε 11,1%, η Ουγγαρία µε 10,4%, η Λετονία µε 10,3% και η Πολωνία µε 10,1%. 11

Πίνακας 13: Οι ελληνικές εξαγωγές στις χώρες της διεύρυνσης, σε χιλ. ευρώ 1998 1999 2000 2001 2002 MET Μερίδιο Μάλτα 93.320 105.503 147.772 171.302 111.639 4,6% 11,6% Εσθονία 2.857 2.090 2.718 5.132 7.539 27,5% 0,8% Λετονία 4.671 6.294 5.485 6.155 6.922 10,3% 0,7% Λιθουανία 7.346 6.436 9.314 8.226 8.716 4,4% 0,9% Πολωνία 83.448 79.706 95.646 129.727 122.469 10,1% 12,8% Τσεχία 47.765 45.436 58.409 66.302 62.727 7,0% 6,5% Σλοβακία 13.456 10.675 14.269 20.440 20.513 11,1% 2,1% Ουγγαρία 48.086 46.307 54.616 65.680 71.311 10,4% 7,4% Σλοβενία 20.045 20.601 23.831 34.908 26.693 7,4% 2,8% Κύπρος 370.201 388.475 551.898 600.156 520.033 8,9% 54,3% Σύνολο 691.195 711.523 963.958 1.108.028 958.562 8,5% 100,0% Επιχειρώντας µια κλαδική ανάλυση των εξαγωγών της χώρας µας, παρατηρούµε ότι την πρωτοκαθεδρία διεκδικούν η κλωστοϋφαντουργία και ένδυση και τα τρόφιµα µε µερίδια 21,1% και 19,7% αντίστοιχα. Ωστόσο, ετήσια αύξηση για το 2002 κατέγραψαν οι εξαγωγές οχηµάτων, ξύλου και χάρτου, µηχανών και συσκευών, κλωστοϋφαντουργίας και ένδυσης και χηµικών και πλαστικών. Αξίζει να επισηµανθεί, ότι οι εξαγωγές κλωστοϋφαντουργίας και ένδυσης της χώρας µας ακολούθησαν σταθερά πτωτική πορεία κατά τη διάρκεια της τριετίας 1999-2001, ενώ το 2002 σηµειώθηκε ετήσια αύξηση της τάξεως του 2,3%, ενώ επιπλέον σε ετήσια βάση αυξήθηκε και το µερίδιο του εν λόγω κλάδου σε σχέση µε το σύνολο των ελληνικών εξαγωγών από 19,9% σε 21,1%. Τέλος, πρέπει ακόµη να σηµειωθεί ότι ο µοναδικός κλάδος µε σταθερά ανοδική πορεία κατά τη διάρκεια της εξεταζόµενης περιόδου 1998-2002 είναι ο κλάδος των χηµικών και πλαστικών. Σε ετήσια βάση, το 2002, οι εξαγωγές χηµικών και πλαστικών κατέγραψαν οριακή ετήσια αύξηση της τάξεως του 0,2%, ενώ το µερίδιο τους σε σχέση µε το σύνολο των ελληνικών εξαγωγών αυξήθηκε το 2002 από 11,3% σε 12%. 2.3. Οι ελληνικές εξαγωγές κατά παραγωγικό κλάδο Πίνακας 14: Οι ελληνικές εξαγωγές κατά κλάδο, σε χιλ. ευρώ 1998 1999 2000 2001 2002 Μέση Μερίδιο 12

Ετήσια Τάση Τρόφιµα 2.124.460 2.294.101 2.016.210 2.192.176 2.123.029 0,0% 19,7% Ποτά & Καπνά 537.181 608.694 557.106 504.179 504.027-1,6% 4,7% Μη µεταλλικά ορυκτά 535.192 503.227 543.711 534.056 445.970-4,5% 4,1% Χηµικά & Πλαστικά 815.711 932.988 1.206.170 1.292.220 1.295.520 12,3% 12,0% Πετρελαιοειδή 655.640 942.783 1.745.612 1.294.886 924.575 9,0% 8,6% Ξύλο & Χαρτί 143.125 153.989 189.151 182.554 197.695 8,4% 1,8% Κλωστοϋφαντουργία 2.460.738 2.458.290 2.405.316 2.270.576 2.275.890-1,9% 21,1% & Ένδυση Μέταλλα 1.031.659 1.018.358 1.439.584 1.508.127 1.295.224 5,9% 12,0% Μηχανές & Συσκευές 863.605 927.945 1.218.071 1.162.756 1.226.182 9,2% 11,4% Οχήµατα 216.720 210.312 294.345 191.522 250.145 3,7% 2,3% Άλλα 309.446 335.354 246.776 293.494 244.357-5,7% 2,3% Σύνολο 9.693.477 10.386.041 11.862.052 11.426.546 10.782.614 2,7% 100,0% Πιο συγκεκριµένα, τα κύρια ελληνικά εξαγόµενα προϊόντα για το 2002 ήταν: τα ενδύµατα και τα συµπληρώµατά τους, τα ορυκτά καύσιµα, λάδια και ασφαλτώδεις ύλες, οι λέβητες, µηχανές και µηχανικές επινοήσεις, το αργίλιο και τα τεχνουργήµατά του, οι µηχανές, οι συσκευές και µηχανικές επινοήσεις, τα παρασκευάσµατα φρούτων και λαχανικών, οι πλαστικές ύλες, οι καρποί και τα νωπά φρούτα, καθώς και το βαµβάκι. Πίνακας 15: Οι ελληνικές εξαγωγές ανά προϊόν, σε χιλ. ευρώ 1998 1999 2000 2001 2002 Ετήσια Τάση Μερίδιο Ενδύµατα και συµπληρώµατα του ενδύµατος, πλεκτά 1.098.956 1.140.491 1.087.950 1.002.048 1.073.815 7,2% 10,0% Ορυκτά καύσιµα, λάδια και ασφαλτώδεις ύλες 655.640 942.783 1.745.612 1.294.886 924.575-28,6% 8,6% Λέβητες, µηχανές, συσκευές και µηχανικές επινοήσεις και µέρη 452.100 474.798 527.309 539.876 656.568 21,6% 6,1% Αργίλιο και τεχνουργήµατα από αργίλιο 467.337 483.976 552.054 674.233 602.847-10,6% 5,6% Μηχανές, συσκευές και υλικά ηλεκτρικά και τα µέρη τους 411.505 453.147 690.762 622.880 569.614-8,6% 5,3% Παρασκευάσµατα λαχανικών και φρούτων 571.449 476.491 516.263 515.451 555.249 7,7% 5,1% Πλαστικές ύλες 234.853 278.972 324.668 366.792 457.212 24,7% 4,2% Καρποί και φρούτα νωπά 471.191 475.641 471.859 548.050 433.926-20,8% 4,0% Βαµβάκι 440.402 523.195 506.042 442.260 431.485-2,4% 4,0% Καπνά και 399.269 473.737 422.372 381.129 380.645-0,1% 3,5% 13

υποκατάστατα καπνού Φαρµακευτικά προϊόντα 118.968 170.920 258.927 342.750 271.497-20,8% 2,5% Τεχνουργήµατα από χυτοσίδηρο, σίδηρο ή χάλυβα 160.490 122.404 127.011 224.158 249.748 11,4% 2,3% Λίπη και έλαια 325.861 534.279 268.693 275.188 226.459-17,7% 2,1% Ψάρια και µαλακόστρακα, µαλάκια 210.525 265.864 230.296 216.641 222.600 2,8% 2,1% Αλάτι. Θείο. Γύψος, ασβέστης και τσιµέντα 277.370 262.811 285.027 284.018 209.391-26,3% 1,9% Γουνοδέρµατα και γουναρικά. 257.362 208.172 213.623 245.768 207.233-15,7% 1,9% Χαλκός και τεχνουργήµατα από χαλκό 144.617 144.329 206.348 214.551 201.954-5,9% 1,9% Ενδύµατα και συµπληρώµατα του ενδύµατος, σταθερά 301.711 257.356 241.870 189.281 180.483-4,6% 1,7% Χυτοσίδηρος, σίδηρος και χάλυβας 195.500 200.514 447.850 279.328 169.095-39,5% 1,6% Αερόπλοια ή διαστηµόπλοια 97.284 92.041 163.204 38.612 134.669 248,8% 1,2% Λαχανικά 111.339 99.272 88.712 117.862 129.366 9,8% 1,2% Ποτά, αλκοολούχα υγρά και ξύδι 137.912 134.957 134.734 123.050 123.382 0,3% 1,1% Γαλακτοκοµικά 106.734 108.401 116.045 131.028 119.332-8,9% 1,1% Αιθέρια έλαια και καλλυντικά παρασκευάσµατα 74.928 82.904 110.081 116.343 116.086-0,2% 1,1% Σύνολο 9.693.477 10.386.041 11.862.052 11.426.546 10.782.614 100,0% 14