ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Ο ΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Ιωάννα X. Καρακαϊδού Πολιτικός Μηχανικός, MBA gkara@egnatia.gr 1
ιαχείριση της Οδικής Υποδοµής Η διαχείριση αφορά τρεις ενότητες: 1) Θέσπιση του οργανωτικού και νοµικού πλαισίου που αφορά τις οδούς, 2) Παρακολούθηση και έλεγχο των δηµόσιων και ιδιωτικών φορέων που τις διαχειρίζονται, και 3) Κατανοµή των διαθέσιµων πόρων µε το µέγιστο δυνατό όφελος για το κοινωνικό σύνολο 2
Οι Ελληνικοί Αυτοκινητόδροµοι του ιευρωπαϊκού Οδικού ικτύου (ΕΚ 1692/1996) 3
Έργα Κατασκευής Αυτοκινητοδρόµων Τµήµα (Σύµφωνα µε τα «πακέτα» παραχωρήσεων) 1) Ιονία Οδός Αντίρριο-Ιωάννινα ΠΑΘΕ (Τµήµα Μεταµόρφωση-Σκάρφεια) Σχηµατάρι-Χαλκίδα Μήκος (χλµ.) 196 175 11 Προϋπολογ ι-σµός (δις ) Τρόπος Υλοποίησης 1,4 παραχώρηση 2) Άξονας Κεντρικής Ελλάδος Σκάρφεια-Παναγιά (Εγνατία Οδός)- κατασκευή 175 ΠΑΘΕ (Τµήµα Σκάρφεια-Ράχες)-συντήρηση/λειτουργία 57 3) Κόρινθος-Τρίπολη-Καλαµάτα- Λεύκτρο-Σπάρτη 4) Ελευσίνα-Κόρινθος-Πάτρα Πάτρα-Πύργος-Τσακώνα 1,5 παραχώρηση 205 1 παραχώρηση 365,4 2 παραχώρηση 5) Τµήµα ΠΑΘΕ (Μαλιακός-Κλειδί) 230 1 παραχώρηση 6) Εγνατία Οδός Ηγουµενίτσα-Κήποι Σιάτιστα-Κρυσταλλοπηγή Θεσσαλονίκη-Προµαχώνας Αρδάνιο-Ορµένιο Σύνολο 2.384,4 13,4 970 6,5 ηµόσιο έργο 4
ραστηριότητες Συντήρησης Οδών Κατηγορία εργασίας Στοιχειώδης συντήρηση Εργασίες επαναλαµβανόµενες εξαρτώµενες από τις επιδράσεις του περιβάλλο- ντος ή και της κυκλοφορίας Κύρια συντήρηση Εργασίες προγραµµατισµένες ανά τακτά διαστήµατα Εργασίες προγραµµατισµένες ανάλογα µε τη φθορά του στοιχείου της οδού Ειδικές εργασίες Εργασίες αποκατάστασης βλαβών από χρήση Χειµερινή συντήρηση Είδος εργασίας Κυκλική / επαναλαµβανόµενη συντήρηση Προληπτική συντήρηση οµική συντήρηση Μη Μη προγραµµατισµέν η προγραµµατισµέν η Παράδειγµα Κοπή πρασίνου Καθαρισµός οχετών Πλήρωση ρωγµών Επούλωση λάκκων ιάστρωση λεπτοτάπητα (αντιολισθηρή στρώση) Ανακατασκευή οδοστρώµατος Αντικατάσταση αρµών/εφεδράνων γεφυρών Αποκατάσταση στηθαίων Καθαρισµός οδοστρ/τος µετά από ατύχηµα Αποχιονισµός-διασπορά άλατος για την αντιµετώπιση παγετού 5
ραστηριότητες Λειτουργίας Οδών (1/4) Είδος Υπηρεσίας Τεχνική αστυνόµευση Έλεγχος-επιθεωρήσεις οδικής ασφάλειας (safety auditsinspections) Επιθεώρηση Η/Μ εγκαταστάσεων οδού και σηράγγων Επιθεώρηση τεχνικών έργων (γεφυρών, οχετών, σηράγγων, τοίχων, επιχωµάτων) Λειτουργία σηράγγων Περιγραφή Περιπολία ανά τακτά διαστήµατα για την επισήµανση φθορών της οδού και τον εντοπισµό επικειµένων κινδύνων για τους χρήστες. Επισήµανση µελανών σηµείων - Σύνταξη εκθέσεων και προτάσεων. Επισήµανση φθορών και βλαβών του Η/Μ εξοπλισµού. Άρση επικειµένων κινδύνων λόγω βλαβών - ιενέργεια δοκιµών, µετρήσεων, ελέγχων σύµφωνα µε τις οδηγίες των κατασκευαστών των εξοπλισµών και τα δελτία προληπτικής συντήρησης - Τήρηση αρχείων επιθεωρήσεων και συντηρήσεων. Επισήµανση φθορών και βλαβών - Άρση επικειµένων κινδύνων λόγω βλαβών - ιενέργεια δοκιµών, µετρήσεων, ελέγχων σύµφωνα µε τη µελέτη και τα δελτία προληπτικής συντήρησης - Τήρηση αρχείων επιθεωρήσεων και συντηρήσεων. Χειρισµός των συστηµάτων που είναι εγκατεστηµένα στη σήραγγα (πχ. CCTV, τηλέφωνα SOS, σύστηµα SCADA/TMS, RWIS) - ιαχείριση εκτάκτων συµβάντων βάσει προκαθορισµένων σεναρίων. 6
ραστηριότητες Λειτουργίας Οδών (2/4) Είδος υπηρεσίας ιαχείριση κυκλοφορίας µε τηλεµατικά µέσα Επέµβαση σε έκτακτα περιστατικά Συλλογή στοιχείων (από εγκαταστάσεις στην οδό/ τροχαίων ατυχηµάτων) Έκδοση αδειών διέλευσης βαρέων οχηµάτων και µηχανηµάτων έργων Περιγραφή Χειρισµός του συστήµατος επιτήρησης και ελέγχου κυκλοφορίας. Επικοινωνία µε το κοινό µέσω των τηλεφώνων SOS. ιαχείριση εκτάκτων συµβάντων βάσει προκαθορισµένων σεναρίων. Εξασφάλιση ασφαλούς και οµαλής διεξαγωγής της κυκλοφορίας. Σε περίπτωση εκτάκτου συµβάντος παροχή συνδροµής στις Υπηρεσίες Εκτάκτου Ανάγκης. Παροχή συνδροµής στους χρήστες. Συγκέντρωση /επεξεργασία δεδοµένων από µηχανήµατα, µετρητές, όργανα, πληροφοριακά συστήµατα της οδού. Συγκέντρωση των στοιχείων οδικών συµβάντων και των τροχαίων ατυχηµάτων. Χορήγηση ειδικής αδείας για την κυκλοφορία οχηµάτων των οποίων οι διαστάσεις, το φορτίο και οι ανά άξονα επιβαρύνσεις υπερβαίνουν τα καθοριζόµενα ανώτατα όρια (άρθρο 53 του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας). 7
ραστηριότητες Λειτουργίας Οδών (3/4) Είδος υπηρεσίας Έγκριση κυκλοφοριακών συνδέσεων Έκδοση αδειών τοµής Εφαρµογή αποφάσεων έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων ιαχείριση πρωτοκόλλων φθοράς Περιγραφή Έγκριση της µελέτης κυκλοφοριακής σύνδεσης των πρατηρίων υγρών καυσίµων και λοιπών εγκαταστάσεων στο εθνικό, επαρχιακό και ηµοτικό ή Κοινοτικό ίκτυο (Β. 465/70 όπως ισχύει σήµερα). Χορήγηση αδείας διενέργειας τοµής στο δίκτυο των εθνικών και επαρχιακών οδών (άρθρο 25 του Ν. 1418/1984). Ηχοµετρήσεις, λήψη αντιθορυβικών µέτρων, παρακολούθηση της ποιότητας των νερών απορροής στους αποδέκτες, παρακολούθηση της πανίδας, έλεγχος διάθεσης απορριµµάτων κλπ. Για κάθε αµέσως ή εµµέσως προκαλουµένη βλάβη στοιχείου της οδού συντάσσεται πρωτόκολλο φθοράς και διεκδικείται η αποζηµίωσή της από το πρόσωπο που την προκάλεσε (άρθρο 24 του από 25/28.11.1929 Π όπως αντικαταστάθηκε µε το άρθρο 4 του Α.Ν.1966/1939 (ΦΕΚ Α 385). 8
ραστηριότητες Λειτουργίας Οδών (4/4) Είδος υπηρεσίας Έλεγχος επεµβάσεων χρηστών/ παροδίων ιαχείριση αιτηµάτων κοινού Περιγραφή Παράνοµη τοποθέτηση διαφηµιστικών πλαισίων Παράνοµες αµµοληψίες από κοίτη ρεµάτων σε περιοχές τεχνικών έργων Κατάληψη/ παράνοµη χρήση απαλλοτριωµένων εκτάσεων Έλεγχος ελάχιστης απόστασης κτιρίων (Π. 209/1998) Έλεγχος παράνοµων προσβάσεων (καταστρατήγηση του κλειστού χαρακτήρα του αυτοκινητοδρόµου) Κλοπές/ φθορές περιουσιακών στοιχείων της οδού Στάθµευση σε λωρίδα έκτακτης ανάγκης αυτοκινητοδρόµου Εµπορικές δραστηριότητες χωρίς άδεια στο έρεισµα της οδού Παράνοµη χρήση νερού/ ρεύµατος εγκαταστάσεων του Κυρίου του Έργου Απάντηση σε αιτήµατα, παράπονα, επισηµάνσεις τρίτων. 9
Άρθρο 10 Ν.2696/1999 Mission Statement? «...αποστολή των φορέων συντήρησης οδών, ως εχόντων τις αρµοδιότητες ή την εξουσία επί του πράγµατος, επί του οποίου διεξάγεται δηµόσια κυκλοφορία είναι η υποχρέωση λήψης κάθε µέτρου, ώστε από τη δηµόσια κυκλοφορία να µη δηµιουργείται κίνδυνος ή ζηµία τρίτων προσώπων ή άλλων έννοµων αγαθών». 10
Ειναι ιαχρονική η Νοµοθεσία; Προεδρικό ιάταγµα της 25/28 Νοεµ. 1929 «Περί κωδικοποιήσεως των περί κατασκευής και συντηρήσεων οδών κειµένων διατάξεων» Νόµος 3155/1955 «Περί κατασκευής και συντηρήσεως οδών» Άρθρο 7 του Ν. 3481/2006 «Συντήρηση Οδών» 11
Προτάσεις για το Μέλλον Ένα πλήρες, σύγχρονο νοµικό και κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας των οδών που θα περιλαµβάνει τουλάχιστον τα ακόλουθα: Ιεράρχηση και κωδικοποίηση του οδικού δικτύου. Ανάθεση της εποπτείας του βασικού οδικού δικτύου σε ένα µόνον ηµόσιο Φορέα, όπως γίνεται σε όλες τις χώρες του ανεπτυγµένου κόσµου. Καταχώρηση των οδών, ως περιουσιακών στοιχείων (assets) του Κράτους, σε βάσεις δεδοµένων (µητρώο οδών). Καθιέρωση κοινών κανονισµών Συντήρησης και Λειτουργίας, κοινών διαδικασιών και ολοκληρωµένων, κοινών συστηµάτων πληροφοριών, ώστε να εξασφαλίζεται η διαλειτουργικότητα των συστηµάτων. ηµιουργία εποπτικών µηχανισµών του Κράτους για την διαρκή παρακολούθηση και τον έλεγχο των Φορέων ιαχείρισης. Καθιέρωση διαδικασιών εκπαίδευσης και διαπίστευσης του τεχνικού προσωπικού συντήρησης και λειτουργίας οδικών έργων και του προσωπικού των υπηρεσιών εκτάκτου ανάγκης. Εκπόνηση προτύπων συµβατικών τευχών για την ανάθεση έργων συντήρησης και λειτουργίας οδών. Εξασφάλιση επαρκούς χρηµατοδότησης της συντήρησης του δικτύου. 12