Οδηγίες για τη Συντήρηση και Λειτουργία της Εγνατίας Οδού

Transcript

1 Οδηγίες για τη Συντήρηση και Λειτουργία της Εγνατίας Οδού. Ε. Ευαγγελίδης ρ. Πολιτικός Μηχανικός, Εγνατία Οδός Α.Ε. ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Η εταιρεία «Εγνατία οδός Α.Ε.» εκτός από την µελέτη και κατασκευή της Εγνατίας Οδού είναι υπεύθυνη και για τη λειτουργία, συντήρηση και εκµετάλλευση του αυτοκινητοδρόµου. Προϋποθέσεις για την βέλτιστη συντήρηση και λειτουργία του αυτοκινητόδροµου είναι όλες οι συσχετιζόµενες ενέργειες και δράσεις να βασίζονται σε σύγχρονες προδιαγραφές και οδηγίες. Η Εγνατία Οδός Α.Ε. βασιζόµενη σε σύγχρονες διεθνείς προδιαγραφές και λαµβάνοντας υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του έργου και την έλλειψη σχετικών προδιαγραφών στην Ελλάδα, συνέταξε Οδηγίες για τη Συντήρηση και Λειτουργία της Εγνατίας Οδού. Με την παρούσα ανακοίνωση επιδιώκεται η γνωστοποίησή τους στον τεχνικό κόσµο. Λέξεις Κλειδιά: προδιαγραφές, οδηγίες, αυτοκινητόδροµος, συντήρηση, λειτουργία 1. ΓΕΝΙΚΑ Η Εγνατία Οδός ως τµήµα του ιευρωπαϊκού Οδικού δικτύου αποτελεί έναν από τους πιο σύγχρονους και υψηλών προδιαγραφών οδικούς άξονες που κατασκευάζονται στην Ελλάδα. Ήδη ένα µεγάλο µέρος του αυτοκινητοδρόµου έχει παραδοθεί σε κυκλοφορία. Για τη βέλτιστη συντήρηση και λειτουργία του αυτοκινητόδροµου πρέπει όλες οι συσχετιζόµενες δράσεις και ενέργειες να βασίζονται σε σύγχρονες προδιαγραφές και οδηγίες. Η Εγνατία Οδός Α.Ε. (ΕΟΑΕ) λόγω της έλλειψης σχετικών προδιαγραφών στην Ελλάδα ανέπτυξε οδηγίες για την συντήρηση και λειτουργία της Εγνατίας οδού, βασιζόµενη σε σύγχρονες διεθνείς προδιαγραφές λαµβάνοντας υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και ιδιαιτερότητες του έργου. Οι οδηγίες που έχουν µέχρι σήµερα συνταχθεί είναι: α) Οδηγίες Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων Τεύχος 1: Στοιχειώδης Συντήρηση που εγκρίθηκαν µε την υπ αριθµ. 3β/156/10-Ω/ απόφαση του ΥΠΕΧΩ Ε και β) - Οδηγίες Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων - Στοιχειώδης Συντήρηση Η/Μ Εγκαταστάσεων Σηράγγων. - Οδηγίες Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων - Κύρια Συντήρηση Οδοστρωµάτων (Μέρος 1 ο : Χαρακτηριστικά της Λειτουργικής και οµικής Κατάστασης των Οδοστρωµάτων). - Οδηγίες Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων - Χειµερινή Συντήρηση. 1

2 - Οδηγίες Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων - Υγιεινή και Ασφάλεια. - Κανονισµός Λειτουργίας Εγνατίας Οδού. που εγκρίθηκαν µε την υπ αριθµ. 1α/ο/8/60/ απόφαση του ΥΠΕΧΩ Ε. Στα παρακάτω κεφάλαια θα γίνει µια συνοπτική παρουσίαση των παραπάνω οδηγιών και θα αναφερθούν τα πρώτα συµπεράσµατα από την εφαρµογή τους. 2. Ο ΗΓΙΕΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ ΡΟΜΩΝ ΤΕΥΧΟΣ 1: ΣΤΟΙΧΕΙΩ ΗΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ. Οι Οδηγίες Στοιχειώδους Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων χωρίζονται σε δύο µέρη α) την στοιχειώδη συντήρηση της οδού και β) τη στοιχειώδη συντήρηση των τεχνικών. Το τεύχος αυτό αναφέρεται στη στοιχειώδη συντήρηση του αυτοκινητόδροµου, την τεχνική αστυνόµευση της οδού καθώς και τη δυνατότητα χρησιµοποίησης ενός πληροφοριακού συστήµατος ιαχείρισης Στοιχειώδους Συντήρησης που θέτει τις απαιτήσεις συντήρησης για την οδό και τα στοιχεία της. Όπως αναφέρεται στις οδηγίες «η στοιχειώδης συντήρηση περιλαµβάνει τις εργασίες συντήρησης που εκτελούνται κατά τακτά χρονικά διαστήµατα στα πλαίσια της απρόσκοπτης λειτουργίας της οδού. Η συχνότητα των εργασιών στοιχειώδους συντήρησης εξαρτάται είτε µόνο από τις περιβαλλοντικές συνθήκες (κυκλική όπως π.χ. η συντήρηση πρασίνου, ο καθαρισµός του συστήµατος αποχέτευσης κλπ) είτε από την κυκλοφορία της οδού σε συνδυασµό µε τις περιβαλλοντικές συνθήκες (µη κυκλική όπως η πλήρωση λάκκων, η αποκοµιδή σκουπιδιών κλπ)». Τα στοιχεία του αυτοκινητόδροµου που αποτελούν το αντικείµενο της στοιχειώδους συντήρησης κατηγοριοποιούνται α)στα οδοστρώµατα, β) στις νησίδες, κρασπεδόρειθρα και πεζοδρόµια, γ) στην αποχέτευση, δ) στα επιχώµατα ορύγµατα, ε) στο πράσινο, στ) στον εξοπλισµό ασφάλειας και προστασίας, ζ) στη σήµανση, η) στις ηλεκτροµηχανολογικές εγκαταστάσεις και ι) στην καθαριότητα της οδού. Στον αυτοκινητόδροµο θα εκτελείται τεχνική αστυνόµευση που είναι «... το σύνολο των ενεργειών και δράσεων που απαιτούνται για την επισήµανση των φθορών των στοιχείων αυτής και τον εντοπισµό επικείµενων κινδύνων για τους χρήστες.» Για την υλοποίηση της τεχνικής αστυνόµευσης στον αυτοκινητόδροµο θα πραγµατοποιούνται καθηµερινά περιπολίες ασφαλείας και εβδοµαδιαία επιθεωρήσεις ασφαλείας µε σκοπό τον εντοπισµό των αναγκών της στοιχειώδους συντήρησης. Επίσης, θα διεξάγονται προγραµµατισµένα λεπτοµερείς επιθεωρήσεις των στοιχείων της οδού για τον εντοπισµό φθορών οι οποίες θα αποκαθίστανται ύστερα από προγραµµατισµό των εργασιών κύριας συντήρησης. Οι συχνότητες των λεπτοµερών επιθεωρήσεων εξαρτώνται από το είδος των στοιχείων της οδού και παρατίθενται αναλυτικά στις οδηγίες (π.χ. λεπτοµερής επιθεώρηση της οριζόντιας σήµανσης µία φορά το έτος) Οι φθορές που εντοπίζονται από την τεχνική αστυνόµευση, διακρίνονται στις φθορές, Κατηγορίας 1 (φθορές που χρήζουν άµεσης προσοχής καθώς συνεπάγονται άµεσο ή επικείµενο κίνδυνο για τους χρήστες του αυτοκινητόδροµου) και στις φθορές Κατηγορίας 2 (όλες οι λοιπές φθορές). 2

3 Οι οδηγίες δίνουν και τους χρόνους αποκατάστασης των φθορών ανάλογα µε την κατηγορία που ανήκουν. Έτσι οι φθορές κατηγορίας 1 πρέπει να αποκαθίστανται ή να σηµαίνονται κατά τη διάρκεια της τεχνικής αστυνόµευσης, αν είναι δυνατόν, αλλιώς πρέπει να πραγµατοποιούνται µόνιµες ή προσωρινές επισκευές το ταχύτερο δυνατόν. Οι προσωρινές επισκευές θα πραγµατοποιούνται εντός 24 ωρών από την επισήµανση της φθοράς ενώ οι µόνιµες πρέπει να πραγµατοποιούνται εντός 28 ηµερών. Οι φθορές κατηγορίας 2 αποκαθίστανται στα πλαίσια προγραµµατισµένων εργασιών συντήρησης. Επίσης, για κάθε κατηγορία στοιχείων του αυτοκινητόδροµου παρουσιάζονται ενδεικτικά οι παρατηρούµενες φθορές, οι µονάδες µέτρησής τους, τα όρια µε βάση τα οποία θα συντηρούνται στα πλαίσια της στοιχειώδους συντήρησης καθώς και ενδεικτικές µέθοδοι αποκατάστασής τους. 3. Ο ΗΓΙΕΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ ΡΟΜΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩ ΗΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ Η/Μ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΣΗΡΑΓΓΩΝ. Οι οδηγίες στοιχειώδους Συντήρησης Η/Μ Εγκαταστάσεων Σηράγγων αποτελούν ένα πλαίσιο βασικών αρχών για τη στοιχειώδη συντήρηση των σηράγγων της Εγνατίας Οδού και ειδικότερα των ηλεκτροµηχανολογικών εγκαταστάσεων αυτών και των βοηθητικών τους κτιρίων (υποσταθµοί, αντλιοστάσια, κλπ.). Στις Οδηγίες δίδονται αρχικά οι βασικές αρχές οργάνωσης της συντήρησης των σηράγγων. Η στοιχειώδης συντήρηση των σηράγγων διακρίνεται στην τακτική (περιοδική ανά τακτά χρονικά διαστήµατα) και στην έκτακτη (διορθωτική για την επιδιόρθωση αποκατάσταση βλάβης ή φθοράς). Για κάθε κατηγορία συντήρησης (τακτική ή έκτακτη) παρουσιάζονται αναλυτικές οδηγίες όσον αφορά τον προγραµµατισµό των εργασιών συντήρησης, το προσωπικό, τα ανταλλακτικά, τη διαχείριση των απαιτούµενων αναφορών καθώς και τις απαραίτητες ενέργειες για την εξοικονόµηση ενέργειας στις δοκιµές του εξοπλισµού. Όπως και για την ανοικτή οδοποιία έτσι και στις σήραγγες είναι απαραίτητη η διενέργεια τεχνικής αστυνόµευσης. Η τεχνική αστυνόµευση των σηράγγων διακρίνεται α)στις Περιπολίες Ασφαλείας (καθηµερινά), β) στις Επιθεωρήσεις Ασφαλείας (ανά χρονικά διαστήµατα που δεν θα υπερβαίνουν τις 7 ηµέρες), γ) στις Επιφανειακές Επιθεωρήσεις δ) στις Λεπτοµερείς Επιθεωρήσεις (ανά τακτά χρονικά διαστήµατα ανάλογα µε τα εγχειρίδια συντήρησης και λειτουργίας του εξοπλισµού), ε) στις Γενικές Επιθεωρήσεις (ανά χρονικά διαστήµατα που δεν θα υπερβαίνουν το 1 έτος), στ) στις Κύριες Επιθεωρήσεις (ανά χρονικά διαστήµατα που δεν θα υπερβαίνουν τα 3 έτη) και ζ) στις Ειδικές Επιθεωρήσεις. Οι φθορές που εντοπίζονται από την τεχνική αστυνόµευση των σηράγγων εντάσσονται σε τρεις κατηγορίες: Κατηγορία 1 (κύριες ή επείγουσες), Κατηγορία 2.1 (δευτερεύουσες) και Κατηγορία 2.2 (συνήθεις). Οι φθορές κατηγορίας 1 πρέπει να αντιµετωπίζονται, εάν είναι πρακτικά εφικτό, άµεσα κατά τη διενέργεια της τεχνικής αστυνόµευσης και εντός των χρόνων απόκρισης, προσωρινής και οριστικής αποκατάστασης που αναφέρονται στις οδηγίες. Οι φθορές κατηγορίας 2.1 θα αποκαθίστανται εντός προκαθορισµένων χρόνων απόκρισης και αποκατάστασης, ενώ οι φθορές κατηγορίας 2.2 θα αποκαθίστανται στα πλαίσια προγραµµατισµένων εργασιών συντήρησης ή κατόπιν ρητής εντολής της Υπηρεσίας. Ο χρόνος αποκατάστασης των φθορών διακρίνεται α) στον χρόνο απόκρισης συντήρησης, β) στον χρόνο προσωρινής αποκατάστασης βλάβης και γ) στον χρόνο οριστικής αποκατάστασης βλάβης. 3

4 Στις οδηγίες δίδονται για τις βασικές κατηγορίες του ηλεκτροµηχανολογικού εξοπλισµού των σηράγγων (συστήµατα αερισµού, εγκαταστάσεις πυρασφάλειας, συστήµατα επικοινωνιών και διαχείρισης κυκλοφορίας, συστήµατα SCADA, παροχή και διανοµή ισχύος, παροχή ισχύος έκτακτης ανάγκης, εγκαταστάσεις κτιρίου εξυπηρέτησης σήραγγας και εγκαταστάσεις αντλιοστασίου) αναλυτικές οδηγίες και έντυπα δελτίων εργασιών που αφορούν την επιθεώρηση την συντήρηση και τις δοκιµές τους. 4. Ο ΗΓΙΕΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ ΡΟΜΩΝ ΚΥΡΙΑ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ Ο ΟΣΤΡΩΜΑΤΩΝ (ΜΕΡΟΣ 1ο: ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΚΑΙ ΟΜΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ Ο ΟΣΤΡΩΜΑΤΩΝ). Το πρώτο µέρος των Οδηγιών Κύριας Συντήρησης Οδοστρωµάτων αναφέρεται στα χαρακτηριστικά της λειτουργικής και δοµικής κατάστασης των οδοστρωµάτων. Ως κύρια συντήρηση των οδοστρωµάτων ορίζεται το σύνολο των εργασιών που αποκαθιστούν πλήρως τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του οδοστρώµατος ενισχύοντας τη δοµική αντοχή του και εκτελούνται έπειτα από προγραµµατισµό. Για τον προγραµµατισµό των εργασιών κύριας συντήρησης είναι απαραίτητη η διενέργεια περιοδικών επιθεωρήσεων και µετρήσεων των χαρακτηριστικών του οδοστρώµατος µε σκοπό την αξιολόγηση της λειτουργικής και δοµικής κατάστασής του. Για τον προσδιορισµό της λειτουργικής και δοµικής κατάστασης των οδοστρωµάτων, εξετάζονται τα παρακάτω χαρακτηριστικά: α) αντιολισθηρότητα, β) οµαλότητα, γ) επιφανειακή υφή και δ) επιφανειακές φθορές. Για τον προσδιορισµό της δοµικής κατάστασης των οδοστρωµάτων εξετάζεται η δοµική αντοχή (φέρουσα ικανότητα του οδοστρώµατος). Για την κύρια συντήρηση των οδοστρωµάτων, καθορίζονται δύο επίπεδα εξυπηρέτησης και αντίστοιχα επίπεδα επέµβασης, Σχήµα 1: α) Επίπεδο διερεύνησης ή προειδοποίησης (στοιχειώδης συντήρηση): Καθορίζεται από το κατώτερο ανεκτό επίπεδο των χαρακτηριστικών του οδοστρώµατος. Αποτελεί προειδοποίηση για το φορέα διαχείρισης ώστε να προβεί σε συστηµατική τεχνοοικονοµική αξιολόγηση του οδοστρώµατος, για την αναγκαιότητα επεµβάσεων µεγάλης έκτασης. Στο στάδιο της διερεύνησης, ενδέχεται να απαιτηθεί η εκτέλεση εργασιών στοιχειώδους συντήρησης ή συµπληρωµατικής σήµανσης για την ασφάλεια των χρηστών. β) Επίπεδο επέµβασης (εργασίες συντήρησης µεγάλης έκτασης): Καθορίζεται από το επίπεδο των χαρακτηριστικών του οδοστρώµατος που επιβάλλουν την επέµβαση µε εργασίες συντήρησης µεγάλης κλίµακας. Στις Οδηγίες γίνεται εκτενής αναφορά των µετρούµενων χαρακτηριστικών του οδοστρώµατος (αντιολισθηρότητα, οµαλότητα κλπ), της µεθοδολογίας µέτρησής τους, καθώς και της συχνότητας µέτρησής τους. Για κάθε ένα χαρακτηριστικό του οδοστρώµατος πρέπει να καθορίζεται ένα κατώτερο όριο προειδοποίησης και επέµβασης. Ο καθορισµός των ορίων προειδοποίησης και επέµβασης είναι υψίστης σηµασίας για την ασφάλεια των χρηστών της οδού και για τη διάθεση των απαιτούµενων πόρων. Ανάλογα µε τις επιτρεπόµενες ταχύτητες, την ποιότητα της επιφανειακής στρώσης, τα 4

5 γεωµετρικά χαρακτηριστικά της οδού, τις επικρατούσες καιρικές συνθήκες, τη δυνατότητα διάθεσης οικονοµικών πόρων κλπ, καθορίζονται ψηλότερα ή χαµηλότερα όρια προειδοποίησης και επέµβασης. Σχήµα 1. Κατάσταση οδοστρώµατος και επεµβάσεις συντήρησης Τα όρια για την Εγνατία οδό καθορίζονται ανά τµήµατα, ύστερα από µετρήσεις, για τον προσδιορισµό των µετρούµενων χαρακτηριστικών, σε συνδυασµό µε τους παράγοντες που προαναφέρθηκαν. Θα πρέπει να συνταχθεί σχετική εξειδικευµένη µελέτη από οµάδα ειδικών, για την πλήρη τεκµηρίωση µε τεχνικά και οικονοµικά στοιχεία των ορίων που θα προταθούν. Με την ίδια µελέτη θα καθορισθεί και η συχνότητα µετρήσεων των χαρακτηριστικών του οδοστρώµατος µετά την παρέλευση της τριετίας από την έναρξη των πρώτων µετρήσεων. Τέλος, στις οδηγίες γίνεται αναφορά στην αποκατάσταση των οδοστρωµάτων και στην συµβολή της βέλτιστης διαχείρισής τους µε την βοήθεια συστηµάτων διαχείρισης οδοστρωµάτων (pavement management systems). 5. Ο ΗΓΙΕΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ ΡΟΜΩΝ ΧΕΙΜΕΡΙΝΗ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ. Η χειµερινή συντήρηση αφορά στις απαιτούµενες εργασίες για την αντιµετώπιση του πάγου και την αποµάκρυνση του χιονιού από το οδόστρωµα του αυτοκινητόδροµου, ώστε να εξασφαλίζεται κατά τη διάρκεια του χειµώνα η οµαλή και ασφαλής κυκλοφορία. Αρχικά στις οδηγίες χειµερινής συντήρησης καλύπτονται οργανωτικά θέµατα. Γίνεται αναφορά στις καιρικές συνθήκες (χειµερινή περίοδος) και δίδονται οι ορισµοί των Σταθµών Αποχιονισµού και Σταθµών Ανεφοδιασµού. Η οργάνωση της δοµής για τη χειµερινή συντήρηση στην Εγνατία οδό βασίζεται στους σταθµούς αποχιονισµού, οι οποίοι θα λειτουργούν στα Κέντρα ιοίκησης Αυτοκινητοδρόµων (Κ Α), στα Παραρτήµατα τους (ΠΚ Α) και στους Σταθµούς Ανεφοδιασµού (ΣΑ) άλατος. Στις Οδηγίες αναφέρονται οι βασικές λειτουργίες των σταθµών αποχιονισµού και οι απαραίτητες κτιριακές και υπαίθριες εγκαταστάσεις τους, οι λειτουργικές διαδικασίες για τη χειµερινή συντήρηση (σχέδια αποχιονισµού, βάρδιες προσωπικού, χρόνοι απόκρισης και επέµβασης, φάσεις χειµερινής συντήρησης κτλ.) 5

6 Οι κύριες δράσεις της χειµερινής συντήρησης διακρίνονται α) στην προληπτική συντήρηση, β) στον αποχιονισµό και γ) στην αντιµετώπιση του πάγου. Για τις παραπάνω δράσεις δίδονται αναλυτικές οδηγίες που αφορούν τις απαιτούµενες εργασίες, τις απαιτούµενες ποσότητες άλατος, τον τρόπο διασποράς άλατος στο κατάστρωµα της οδού, κτλ. Κατά τη διάρκεια των εργασιών χειµερινής συντήρησης ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στη διάστρωση του άλατος, στα δροµολόγια που πρέπει να ακολουθούν τα αποχιονιστικά µηχανήµατα, στην µεθοδολογία εκχιονισµού (µε χρήση λεπίδας ή µε εκτόξευση χιονιού) και στην αποµάκρυνση ακινητοποιηµένων οχηµάτων από το κατάστρωµα της οδού. Για όλες τις παραπάνω εργασίες δίδονται οι απαραίτητες κατευθύνσεις και οδηγίες. Για τον εντοπισµό των τµηµάτων του αυτοκινητόδροµου που παρουσιάζουν προβλήµατα λόγω επίστρωσης χιονιού ή πάγου καθώς επίσης και για τον εντοπισµό των στοιχείων της οδού στα οποία έχει επιστρωθεί χιόνι, προκαλώντας δυσλειτουργία ή επικίνδυνες συνθήκες για την κίνηση των οχηµάτων (π.χ. πινακίδες σήµανσης), θα εκτελούνται χειµερινές περιπολίες και επιθεωρήσεις. Οι χειµερινές περιπολίες θα διεξάγονται κατά τη διάρκεια της περιόδου χειµερινής συντήρησης ή όποτε απαιτούνται, προκειµένου να εξασφαλιστεί η έγκαιρη και κατάλληλη εκτέλεση των εργασιών συντήρησης καθώς και η ασφαλής κυκλοφορία των οχηµάτων. Οι επιθεωρήσεις διακρίνονται στις έκτακτες και τις περιοδικές. Οι έκτακτες επιθεωρήσεις πραγµατοποιούνται µετά από έκτακτα γεγονότα και περιορίζονται στην περιοχή που υπέστη τις συνέπειες του έκτακτου γεγονότος (έκτακτο γεγονός θεωρείται η πτώση χιονιού ή πάγου από πρανή ή οποιοδήποτε γεγονός µπορεί να προκληθεί από δυσµενείς καιρικές συνθήκες). Οι περιοδικές επιθεωρήσεις εκτελούνται τουλάχιστον µια φορά το χρόνο πριν την έναρξη της χειµερινής περιόδου και ελέγχονται τα απαιτούµενα µηχανήµατα και ο εξοπλισµός, η καταλληλότητα του προσωπικού και τα αποπαγωτικά υλικά (αλάτι, άµµος κτλ). Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίδεται στην κατάσταση των µηχανηµάτων αποχιονισµού, στην εκπαίδευση και αξιολόγηση του προσωπικού χειµερινής συντήρησης καθώς και στην βέλτιστη δυνατή συντήρηση των οχηµάτων αποχιονισµού και του λοιπού εξοπλισµού χειµερινής συντήρησης (αποθήκες άλατος. χοάνες φόρτωσης κτλ). Το κυριότερο αντιπαγωτικό υλικό που χρησιµοποιείται στην Ελλάδα είναι το αλάτι. Στις οδηγίες παρουσιάζονται οι ιδιότητες του άλατος, ο ενδεδειγµένος τρόπος µεταφοράς και αποθήκευσής του, οι επιδράσεις του άλατος στον εξοπλισµό του αυτοκινητοδρόµου και γενικά στο περιβάλλον ενώ παρουσιάζονται συνοπτικά τα αντιπαγωτικά υλικά που χρησιµοποιούνται διεθνώς. Το τελευταίο µέρος των οδηγιών αναφέρεται στην πρόγνωση του καιρού και στα συστήµατα πρόγνωσης παγετού. Η πρόγνωση των καιρικών συνθηκών αφορά τη γενική πρόβλεψη των καιρικών συνθηκών (24ωρη ή 2 έως 5 ηµερών) και την πρόβλεψη επί συγκεκριµένης τοποθεσίας. Και για τις δύο περιπτώσεις αναφέρονται τα στοιχεία που είναι απαραίτητα να περιλαµβάνουν τα δελτία πρόγνωσης καιρικών συνθηκών. Τα συστήµατα πρόγνωσης παγετού, συντελούν αποτελεσµατικά στη βελτίωση της οικονοµίας και της αποτελεσµατικότητας των εργασιών χειµερινής συντήρησης. Στις οδηγίες δίδονται πληροφορίες σχετικά µε την επιλογή των σηµείων επί του αυτοκινητόδροµου για την τοποθέτηση αισθητήρων θερµοκρασίας οδοστρώµατος καθώς και τις απαραίτητες οργανωτικές αλλαγές για τη µέγιστη αξιοποίηση των συστηµάτων πρόγνωσης παγετού. 6

7 6. Ο ΗΓΙΕΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ ΡΟΜΩΝ ΥΓΙΕΙΝΗ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ. Οι Οδηγίες Υγιεινής και Ασφάλειας ασχολούνται µε τα θέµατα υγιεινής και ασφάλειας που αφορούν στην συντήρηση του αυτοκινητοδρόµου. Ο Aνάδοχος Συντήρησης είναι υπεύθυνος για όλα τα ζητήµατα, που αφορούν την ασφάλεια, τόσο του προσωπικού του εντός των Κέντρων ιοίκησης Αυτοκινητοδρόµων (Κ Α), των Παραρτηµάτων τους (ΠΚ Α) και των Σταθµών Ανεφοδιασµού (ΣΑ), όσο και του προσωπικού του και των τρίτων για όλες τις εργασίες που εκτελεί στον αυτοκινητόδροµο. Στις οδηγίες αρχικά αναφέρονται οι ατοµικές υποχρεώσεις όσων βρίσκονται επί τόπου του έργου καθώς και οι υποχρεώσεις των αναδόχων συντήρησης. Επίσης γίνεται αναφορά στην εκτίµηση επαγγελµατικού κινδύνου όσον αφορά τα έργα συντήρησης του αυτοκινητοδρόµου. Οι οδηγίες περιγράφουν τους κανόνες υγιεινής και ασφάλειας που πρέπει να τηρούνται στους χώρους εργασίας που αφορούν όλες τις εργασίες λειτουργίας και συντήρησης των αυτοκινητοδρόµων. Περιλαµβάνονται οι εξής χώροι εργασίας: α) τα Κέντρα ιοίκησης Αυτοκινητοδρόµου, τα Παραρτήµατα τους και οι Σταθµοί Ανεφοδιασµού, β) ο αυτοκινητόδροµος και γ) περιορισµένοι χώροι. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται κατά τη χρήση επικίνδυνων υλικών και κατά την εκτέλεση χειρωνακτικών εργασιών. Και για τις περιπτώσεις αυτές δίνονται οι κατάλληλες οδηγίες. Ένα µεγάλο κεφάλαιο των οδηγιών υγιεινής και ασφάλειας ασχολείται µε τον ηλεκτρισµό στον χώρο εργασίας. Στο κεφάλαιο αυτό δίνονται οδηγίες για εργασία σε χώρους όπως εγκαταστάσεις µέσης και χαµηλής τάσης, για εργασία µε ηλεκτρικά ενεργό εξοπλισµό, για τους χώρους πινάκων ηλεκτρικής διανοµής, για τα ηλεκτροπαραγωγά ζεύγη (Η/Ζ), και για τα συστήµατα αδιάλειπτης τροφοδοσίας (UPS). Υπάρχουν κίνδυνοι οι οποίοι σχετίζονται µε τον εξοπλισµό χειµερινής συντήρησης και τα οχήµατα, ορισµένοι εκ των οποίων ενδέχεται να οδηγήσουν σε ατυχήµατα αυτοτραυµατισµού. Οι τραυµατισµοί οφείλονται σε άµεση σωµατική επαφή µε τα µηχανήµατα, εµπλοκή ή εκτίναξη σωµατιδίων άλατος από τα κινούµενα µέρη των οχηµάτων και του εξοπλισµού χειµερινής συντήρησης και ολισθήµατα, παραπατήµατα και πτώσεις σε ολισθηρές επιφάνειες ή επιφάνειες µε εµπόδια. Ο Ανάδοχος Συντήρησης πρέπει να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες, ώστε να διασφαλίζει ότι το εργατικό προσωπικό γνωρίζει όλους τους κινδύνους που συνεπάγεται η εργασία µε εξοπλισµό χειµερινής συντήρησης. Οι οδηγίες δίνουν κατευθύνσεις σχετικά µε τα θέµατα αυτά. Τέλος, γίνεται αναφορά στον εξοπλισµό ατοµικής προστασίας. Ο Ανάδοχος Συντήρησης υποχρεούται να συµµορφώνεται µε τις απαιτήσεις που επιβάλλονται από το Π 396/94 «Σχετικά µε τις ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας και τη χρήση από τους εργαζόµενους εξοπλισµών ατοµικής προστασίας κατά την εργασία τους» και να ακολουθεί συστηµατική µέθοδο για τη διασφάλιση κατάλληλης προστασίας του προσωπικού. Επιπλέον και εφόσον απαιτείται πρέπει να γίνεται κατάλληλη εκπαίδευση σχετικά µε τη χρήση του Εξοπλισµού Ατοµικής Προστασίας (ΕΑΠ). Κατά την επιλογή του ΕΑΠ (είδος και µορφή) πρέπει να λαµβάνονται υπόψη, µεταξύ άλλων, το µέγεθος και το είδος του κινδύνου, οι αναθυµιάσεις, η σκόνη, ο θόρυβος κλπ., οι ειδικοί εργασιακοί περιορισµοί, όπως εργασία σε περιορισµένους χώρους, οι ανάγκες των χρηστών από την άποψη της άνεσης, ευκολίας κίνησης και χρήσης, καθαρισµού, συντήρησης και αντικατάστασης, καθώς και οι συγκεκριµένοι ισχύοντες κανονισµοί. Ο Ανάδοχος Συντήρησης πρέπει να διασφαλίζει, ότι γίνεται εκτίµηση όλων των ζητηµάτων που αφορούν εργασίες που απαιτούν ΕΑΠ, συµπεριλαµβάνοντας τόσο τις εργασίες όσο και τα αντικείµενα που απαρτίζουν τον εξοπλισµό. 7

8 7. ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΓΝΑΤΙΑΣ Ο ΟΥ. Οι Οδηγίες Λειτουργίας της Εγνατίας Οδού συντάχθηκαν µε σκοπό τον προσδιορισµό των σχέσεων της Εταιρίας «Εγνατία Οδός ΑΕ» µε τους χρήστες της οδού έχοντας ως στόχο να παρέχονται στους χρήστες υποδοµές υψηλής ποιότητας υπό αποδεκτούς οικονοµικούς όρους και να εξασφαλίζεται η παροχή υψηλού και οµοιόµορφου επιπέδου υπηρεσιών άνεσης και ασφάλειας. Για τη σύνταξη του κανονισµού λειτουργίας της Εγνατίας Οδού λήφθηκαν υπόψη κατά κύριο λόγο ο Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας, η λοιπή κείµενη νοµοθεσία καθώς και η διεθνής πρακτική στα θέµατα λειτουργίας αυτοκινητοδρόµων. Στο Α Μέρος του κανονισµού δίδονται οι γενικοί ορισµοί και η περιοχή ισχύος του. Το Β Μέρος του κανονισµού αναφέρεται στη Λειτουργία του Αυτοκινητόδροµου. Συγκεκριµένα γίνεται αναφορά: α) στον χαρακτηρισµό, στις προσβάσεις και στη χρήση της Εγνατίας Οδού (λειτουργία ως αυτοκινητόδροµος, είσοδοι και έξοδοι, χρήση Εγνατίας Οδού και απαγορεύσεις) β) στην κυκλοφορία και ασφάλεια (ασφάλεια από τη διεξαγωγή της κυκλοφορίας, συνεχής λειτουργία και διακοπές λειτουργίας, διακοπή παρεµπόδιση κυκλοφορίας από ΟΚΩ και τρίτους, κυκλοφορία επί της Εγνατίας Οδού, στάση στάθµευση οχήµατος, µεταφορά υπερµεγεθών και υπέρβαρων οχηµάτων, µεταφορά επικίνδυνων φορτίων, φωτεινές πινακίδες µεταβλητού µηνύµατος, θέσεις εκτροπής εκτάκτου ανάγκης στην κεντρική νησίδα, ενηµέρωση των χρηστών της Εγνατίας οδού), γ) στη συντήρηση, επίβλεψη και αστυνόµευση (εργασίες κατασκευής συντήρησης, τεχνική αστυνόµευση, επιτήρηση ασφαλείας της Εγνατίας Οδού, οχήµατα άµεσης ανάγκης), δ) στα έκτακτα περιστατικά (τύποι εκτάκτων περιστατικών, ατυχήµατα, βλάβη οχήµατος υπηρεσία οδικής βοήθειας, αποµάκρυνση οχηµάτων, συντονισµός µε αρµόδιες υπηρεσίες άµεσης ανάγκης, σχέδια αντιµετώπισης εκτάκτων αναγκών, οµάδες άµεσης επέµβασης, φθορές στην Εγνατία οδό, διαδικασία είσπραξης αξιώσεων της εταιρίας) και ε) σε λοιπές διατάξεις (δραστηριότητες στην Εγνατία οδό, απόθεση - εγκατάλειψη ή απόρριψη αντικειµένων ή υλών, προστασία δεδοµένων προσωπικού χαρακτήρα, πληροφορίες παράπονα). Το Γ Μέρος του κανονισµού αναφέρεται στη Λειτουργία των Σηράγγων της Εγνατίας οδού. Καθορίζεται ένα βασικό πλαίσιο αρχών και κανόνων για τη λειτουργία των σηράγγων της Εγνατίας Οδού, στο οποίο περιγράφονται τα δικαιώµατα και οι υποχρεώσεις κάθε εµπλεκοµένου φυσικού ή νοµικού προσώπου, µε κύριο στόχο την επαύξηση της ασφάλειας των σηράγγων και του επιπέδου παροχής υπηρεσιών προς όλους στους χρήστες της οδού. Συγκεκριµένα γίνεται αναφορά στον εξοπλισµό και επιτήρηση σηράγγων, στη διαχείριση κυκλοφορίας κλείσιµο σήραγγας, στην είσοδο πεζών σε σήραγγα, στην είσοδο οχηµάτων σε σήραγγα, στην απαγόρευση εισόδου σε σήραγγα επικίνδυνου οχήµατος, στην κίνηση οχηµάτων εντός σήραγγας, στην ακινητοποίηση οχήµατος εντός σήραγγας, στην παροχή βοήθειας / αποµάκρυνση οχήµατος εκτός σήραγγας, στην διαχείριση εκτάκτων περιστατικών σε σήραγγες και στην αναµετάδοση δηµόσιων ή ιδιωτικών ραδιοφωνικών σταθµών σε σήραγγες. 8. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ Ο ΗΓΙΩΝ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ ΡΟΜΩΝ. Η ΕΟΑΕ εκτελεί τις εργασίες συντήρησης και λειτουργίας του αυτοκινητοδρόµου µε εξωτερικούς συνεργάτες (αναδόχους συντήρησης και λειτουργίας). Η εφαρµογή των οδηγιών συντήρησης αυτοκινητοδρόµων αποτελούν µέρος των υποχρεώσεων των αναδόχων. Οι Οδηγίες Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων σε συνδυασµό µε την ανάπτυξη λειτουργικών διαδικασιών που αναπτύχθηκαν 8

9 από την Εγνατία Οδός Α.Ε θέτουν το πλαίσιο για τη βέλτιστη συντήρηση και λειτουργία της Εγνατίας οδού. Η ΕΟΑΕ στα πλαίσια εφαρµογής των οδηγιών συντήρησης αυτοκινητοδρόµων έχει προβεί στις παρακάτω δράσεις: α) Εγκατάσταση και λειτουργία Συστήµατος ιαχείρισης Στοιχειώδους Συντήρησης. (Σ ΣΣ). Το Σ ΣΣ δίνει τη δυνατότητα της λεπτοµερούς γνώσης του εξοπλισµού και της πραγµατικής κατάστασης της οδού µετά από την αξιολόγηση και καταγραφή των στοιχείων που προκύπτουν από την τεχνική αστυνόµευση της οδού και τα παράπονα ή αιτήµατα τρίτων. Έτσι είναι δυνατός ο έγκαιρος προγραµµατισµός των εργασιών συντήρησης και ο έλεγχος της απόδοσης των αναδόχων. β) Λειτουργική ιαδικασία Τεχνικής Αστυνόµευσης Αποκατάστασης Φθορών της οδού. Η διαδικασία αυτή περιγράφει τις ενέργειες των εµπλεκοµένων στις εργασίες διεξαγωγής της Τεχνικής Αστυνόµευσης που περιλαµβάνει τις Περιπολίες & Επιθεωρήσεις Ασφαλείας και τις Λεπτοµερείς Επιθεωρήσεις καθώς και τις ενέργειες Αποκατάστασης Φθορών, όπως αυτές ορίζονται στις οδηγίες στοιχειώδους συντήρησης της Εγνατίας Οδού. γ) Λειτουργική ιαδικασία Τεχνικής Επιθεώρησης Ηλεκτροµηχανολογικών Εγκαταστάσεων Η/Μ Σηράγγων Αποκατάστασης Βλαβών. Η διαδικασία αυτή περιγράφει τις ενέργειες των εµπλεκοµένων στις εργασίες διεξαγωγής των τεχνικών επιθεωρήσεων των Η/Μ εγκαταστάσεων σηράγγων που περιλαµβάνουν τις Περιπολίες και τις Επιθεωρήσεις Ασφαλείας και τις Λεπτοµερείς Επιθεωρήσεις καθώς και τις ενέργειες Αποκατάστασης Βλαβών, όπως αυτές ορίζονται στις Οδηγίες Στοιχειώδους Συντήρησης Η/Μ Εγκαταστάσεων Σηράγγων της Εγνατίας Οδού. δ) Συλλογή χαρακτηριστικών του οδοστρώµατος (αντιολισθηρότητα, οµαλότητα, επιφανειακή υφή και φέρουσα ικανότητα) σύµφωνα µε τις οδηγίες Κύριας Συντήρησης Οδοστρωµάτων. Μετά το πέρας των µετρήσεων θα προσδιοριστούν οι τελικές συχνότητες µετρήσεων των χαρακτηριστικών του οδοστρώµατος και θα τεθούν τα όρια προειδοποίησης και επέµβασης για κάθε µετρούµενο χαρακτηριστικό. ε) Θερµική χαρτογράφηση τµηµάτων της Εγνατίας οδού που παρουσιάζουν έντονα φαινόµενα παρουσίας παγετού. Οι µετρήσεις αυτές θα χρησιµοποιηθούν για την βέλτιστη εγκατάσταση συστηµάτων πρόβλεψης παγετού στην Εγνατία οδό σύµφωνα µε τις Οδηγίες Χειµερινής Συντήρησης. στ) Λειτουργική ιαδικασία Οµάδων Άµεσης Επέµβασης. Η διαδικασία περιγράφει τις ενέργειες και τα καθήκοντα του προσωπικού των Οµάδων Άµεσης επέµβασης (ΟΑΕ). Η διάθεση ΟΑΕ προβλέπεται από τις Οδηγίες Λειτουργίας της Εγνατίας Οδού. ζ) Λειτουργική διαδικασία ιαχείρισης Αρχείων Προσωπικών εδοµένων από Κλειστά Κυκλώµατα Τηλεόρασης (ΚΚΤ). Η διαδικασία καθορίζει τις αρµοδιότητες και ενέργειες των εµπλεκοµένων στη συλλογή και επεξεργασία δεδοµένων ήχου και εικόνας που λαµβάνονται από Κλειστά Κυκλώµατα Τηλεόρασης (ΚΚΤ) που βρίσκονται εγκατεστηµένα σε διάφορα τµήµατα της Εγνατίας Οδού και συνιστούν βάσει της σχετικής νοµοθεσίας δεδοµένα προσωπικού χαρακτήρα. η) Λειτουργική ιαδικασία ιαχείρισης Πρωτοκόλλου απάνης για την Αποκατάσταση Ζηµιών στην Εγνατία Οδό. Η διαδικασία περιγράφει τις ενέργειες των εµπλεκοµένων στη διαδικασία αξίωσης από την εταιρεία αποκατάστασης ζηµιών που προκαλούνται από τρίτους στον 9

10 αυτοκινητόδροµο Εγνατία οδός σύµφωνα µε τις διατάξεις του Νόµου 3212/2003, άρθρο 17, παρ. 4. και τον Κανονισµός Λειτουργίας της Εγνατίας Οδού. θ) Λειτουργική ιαδικασία Χορήγησης Αδειών ιέλευσης Υπερµεγεθών / Υπέρβαρων Οχηµάτων και Μηχανηµάτων από την Εγνατία Οδό. Η διαδικασία περιγράφει τις ενέργειες των εµπλεκοµένων στη χορήγηση αδειών διέλευσης µέσω του αυτοκινητόδροµου της Εγνατίας Οδού των αυτοκινήτων οχηµάτων, των µηχανηµάτων έργων και των υπ αυτών ρυµουλκούµενων των οποίων οι διαστάσεις, το βάρος, το φορτίο και οι ανά άξονα επιβαρύνσεις υπερβαίνουν τα καθοριζόµενα από τη νοµοθεσία ανώτατα όρια της κάθε περίπτωσης. ι) Λειτουργική ιαδικασία Καθηκόντων Χειριστών Κέντρου Ελέγχου Κυκλοφορίας (Κ.Ε.Κ.) σε Κανονική Λειτουργία. Η διαδικασία περιγράφει την οργάνωση, τα καθήκοντα και τις αρµοδιότητες των Χειριστών των Κέντρων Ελέγχου Κυκλοφορίας (ΚΕΚ), όπως ορίζεται στον Κανονισµό Λειτουργίας της Εγνατίας Οδού. κ) Λειτουργική ιαδικασία Καθηκόντων Χειριστών Κέντρου Ελέγχου Κυκλοφορίας (Κ.Ε.Κ.) για την Αντιµετώπιση Οδικών Συµβάντων. Η διαδικασία περιγράφει την οργάνωση, τα καθήκοντα και τις αρµοδιότητες των Χειριστών των Κέντρων Ελέγχου Κυκλοφορίας (ΚΕΚ) για την αντιµετώπιση των οδικών συµβάντων, όπως ορίζεται στον Κανονισµό Λειτουργίας της Εγνατίας Οδού και σύµφωνα µε το Σχέδιο Αντιµετώπισης Οδικών Συµβάντων. 9. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ. Οι Οδηγίες Συντήρησης Αυτοκινητοδρόµων σε συνδυασµό µε τις αντίστοιχες λειτουργικές διαδικασίες που συντάχθηκαν από την ΕΟΑΕ θέτουν τις βάσεις για την βέλτιστη λειτουργία και συντήρηση της Εγνατίας Οδού µε τελικό σκοπό την καλύτερη εξυπηρέτηση των χρηστών της οδού. Η ανάπτυξη και χρήση νέων τεχνολογιών τόσο στην κατασκευή όσο και στην συντήρηση και λειτουργία των αυτοκινητοδρόµων επιβάλλουν ώστε οι ενέργειες και δράσεις ενός Φορέα διαχείρισης αυτοκινητοδρόµων να είναι υπό διαρκή εξέλιξη, βελτίωση και αναµόρφωση. Η Εγνατία Οδός αποτελεί έναν σύγχρονο αυτοκινητόδροµο της Ελλάδας και της Ευρώπης γενικότερα. Οι Οδηγίες Συντήρησης και Λειτουργίας Αυτοκινητοδρόµων που παρουσιάστηκαν στην παρούσα ανακοίνωση συντάχθηκαν για να καλύψουν τις υφιστάµενες ανάγκες συντήρησης και λειτουργίας του αυτοκινητοδρόµου της Εγνατίας Οδού αλλά παράλληλα καλύπτουν και ένα τεράστιο κενό που υπήρχε µέχρι σήµερα στα ζητήµατα προδιαγραφών συντήρησης και λειτουργίας της οδού γενικότερα. Εξυπακούεται ότι οι συγκεκριµένες προδιαγραφές θα πρέπει να υποστούν τον σχολιασµό όλων των φορέων δηµόσιων και ιδιωτικών που συµµετέχουν στο έργο της συντήρησης και λειτουργίας οδών προκειµένου αφ ενός να εµπλουτιστούν µε τα στοιχεία της Ελληνικής εµπειρίας και εφ ετέρου να χρησιµεύσουν ως ενιαίος οδηγός και για τους υπόλοιπους αυτοκινητοδρόµους της Ελλάδας που ανήκουν στο ιευρωπαϊκό Οδικό δίκτυο. 10