Η ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΝΥΠΟΘΗΚΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΕ ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΑΓΟΡΕΣ

Η ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΝΥΠΟΘΗΚΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΕ ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΑΓΟΡΕΣ Έκθεση της οµάδας φόρουµ για τις ενυπόθηκες πιστώσεις Ευρωπαϊκή Επιτροπή Γενική ιεύθυνση Εσωτερικής Αγοράς Η παρούσα έκθεση δηµοσιεύεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι απόψεις που διατυπώνονται αντιπροσωπεύουν τις απόψεις της οµάδας και των µελών της και όχι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. 1

Επαφές Προεδρείο και συντάκτες της οµάδας φόρουµ για τις ενυπόθηκες πιστώσεις Eric Ducoulombier: eric.ducoulombier@cec.eu.int, 0032(0)22965467 Harsha Shewaram: harsha.shewaram@cec.eu.int, 0032(0)22965174 Γενική ιεύθυνση Εσωτερικής Αγοράς Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2

ΕΠΙΤΕΛΙΚΗ ΣΥΝΟΨΗ 1. Οι αγορές ενυπόθηκων πιστώσεων της ΕΕ αποτελούν σηµαντικό µέρος της οικονοµίας της ΕΕ. Στα τέλη του 2002, η αξία των τρεχόντων στεγαστικών ενυπόθηκων δανείων ανερχόταν σε 4 τρισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί περίπου στο 40% του ΑΕΠ της ΕΕ-15. Σε ορισµένες αγορές θα µπορούσε να επιτευχθεί µεγαλύτερη ενοποίηση, παρόλο που οι απόψεις διίστανται όσον αφορά τη φύση και την έκταση αυτής της ενοποίησης καθώς και το κόστος και τα οφέλη που συνεπάγεται. Οι αγορές εξακολουθούν να µην υπόκεινται σε ειδικές τοµεακές ρυθµίσεις σε επίπεδο ΕΕ. Η µόνη παρέµβαση που έγινε µέχρι στιγµής σε αυτό το επίπεδο ήταν η ώθηση που δόθηκε µέσω της σύστασης της Επιτροπής για την κατάρτιση ενός εθελοντικού κώδικα δεοντολογίας για την προσυµβατική πληροφόρηση σχετικά µε τα στεγαστικά δάνεια ("κώδικας δεοντολογίας"). 2. Τον Μάρτιο του 2003, η Επιτροπή ίδρυσε την οµάδα φόρουµ για τις ενυπόθηκες πιστώσεις, η εντολή της οποίας περιλαµβάνει τρεις πτυχές: προσδιορισµός των φραγµών για την οµαλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς ενυπόθηκων πιστώσεων αξιολόγηση των επιπτώσεων των φραγµών αυτών στη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και διατύπωση συστάσεων στην Επιτροπή για την άρση των φραγµών αυτών. 3. Η έκθεση της οµάδας φόρουµ παρουσιάζει τα πορίσµατα και τις συστάσεις της. Η Επιτροπή συγκέντρωσε και προσάρµοσε τις εργασίες της οµάδας για την κατάρτιση της έκθεσης, η οποία αντιπροσωπεύει τις απόψεις της οµάδας φόρουµ και όχι της Επιτροπής. Οι απόψεις της Επιτροπής, µε τις συγκεκριµένες απαντήσεις της στις συστάσεις της οµάδας φόρουµ, θα διατυπωθούν σε ανακοίνωση που θα εκδοθεί το 2005. 4. Τα µέλη της οµάδας φόρουµ είναι εµπειρογνώµονες από όλες τις οµάδες που συµµετέχουν στην αγορά ενυπόθηκων πιστώσεων συµπεριλαµβανοµένου του τραπεζικού τοµέα, ενώσεων καταναλωτών, τοπογράφων και συµβολαιογράφων. Η επιλογή των µελών της οµάδας έγινε κατά τρόπο αντιπροσωπευτικό της γεωγραφικής κάλυψης της ΕΕ κατά το χρόνο που σχηµατίστηκε η οµάδα, δηλαδή της ΕΕ-15, στην οποία εστιάζεται η παρούσα έκθεση. Οι εργασίες της οµάδας φόρουµ πραγµατοποιήθηκαν στο πλαίσιο της εκτεταµένης αναθεώρησης του προγράµµατος δράσης για τις χρηµατοπιστωτικές υπηρεσίες, που 3

αποσκοπεί στον προσδιορισµό των µελλοντικών προτεραιοτήτων της Επιτροπής στον τοµέα των χρηµατοπιστωτικών υπηρεσιών. 5. Η οµάδα φόρουµ επικεντρώθηκε σε πέντε βασικούς τοµείς οι οποίοι, κατά την άποψη των µελών της, έχουν καθοριστική σηµασία για την αξιολόγηση του βαθµού ενοποίησης των αγορών ενυπόθηκων πιστώσεων της ΕΕ: εµπιστοσύνη του καταναλωτή, νοµικά θέµατα, θέµατα εγγυήσεων, θέµατα διανοµής και χρηµατοδότηση. Οι διάφορες απόψεις που διατυπώθηκαν από τα µέλη της οµάδας φόρουµ χρησιµοποιήθηκαν από την Επιτροπή για τη σύνταξη έκθεσης η οποία είναι ιδιαίτερα διεξοδική τόσο ως προς το φάσµα των καλυπτόµενων θεµάτων όσο και ως προς το βαθµό της ανάλυσής τους. Οι απόψεις που διατυπώνονται δεν αντανακλούν αναγκαστικά τις απόψεις των σωµατείων ή των συλλόγων στους οποίους µπορεί να ανήκουν οι εµπειρογνώµονες. 6. Επίκεντρο των συζητήσεων σχετικά µε την εµπιστοσύνη του καταναλωτή ήταν η σκοπιµότητα µιας (περαιτέρω) δεσµευτικής νοµοθεσίας για την προστασία του καταναλωτή και η εξέταση του κόστους και των ωφελειών µιας τέτοιας νοµοθεσίας. Οι συστάσεις εστιάζονται ιδίως στην ανάγκη διεξαγωγής περαιτέρω ερευνών και παροχής κατευθύνσεων σχετικά µε τις ενυπόθηκες πιστώσεις στην ΕΕ, στην ενθάρρυνση της παροχής των πληροφοριών που προβλέπονται στον κώδικα δεοντολογίας και στην εναρµόνιση ορισµένων βασικών πτυχών όπως είναι το συνολικό ετήσιο πραγµατικό επιτόκιο και οι ποινές πρόωρης εξόφλησης. Οι απόψεις διέφεραν ως προς τον ακριβή χαρακτήρα αυτής της εναρµόνισης και τα συναφή θέµατα, πράγµα που οδήγησε στη διατύπωση χωριστών συστάσεων των εκπροσώπων του κλάδου και των καταναλωτών καθώς και κοινών συστάσεων της οµάδας φόρουµ. Όσον αφορά τα νοµικά θέµατα, το ζήτηµα που κυριάρχησε ήταν η προτεινόµενη αναθεώρηση της συνθήκης της Ρώµης έτσι ώστε να υπάρχει η ευχέρεια ελεύθερης επιλογής της νοµοθεσίας για τις συµβάσεις ενυπόθηκων πιστώσεων καταναλωτών, πρόταση που αµφισβητήθηκε έντονα από τους εκπροσώπους καταναλωτών στην οµάδα φόρουµ οι οποίοι είχαν την άποψη ότι µια τέτοια εξέλιξη περικλείει σοβαρούς κινδύνους µε αρνητικές επιπτώσεις για την εµπιστοσύνη και την προστασία του καταναλωτή. Άλλες συστάσεις στον τοµέα αυτό αφορούν ποικίλα άλλα θέµατα όπως οι βάσεις δεδοµένων για θέµατα πιστώσεων, τα πρότυπα αποτίµησης και οι διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης. Το θέµα των εγγυήσεων περιλαµβάνει λεπτοµερή αξιολόγηση των δυσχερειών που αντιµετωπίζουν οι αλλοδαποί δανειοδότες για την πρόσβαση στα εθνικά συστήµατα κτηµατολογίων, και διατυπώνονται οι ανάλογες συστάσεις. Στα θέµατα των εγγυήσεων περιλαµβάνονται επίσης οι συστάσεις που αποσκοπούν στη διευκόλυνση της δυνατότητας µεταβίβασης των ενυπόθηκων πιστώσεων, µε πρόταση να διερευνηθεί από την Επιτροπή η 4

ιδέα ενός "ευρωπαϊκού συστήµατος ενυπόθηκης πίστης". Στο κεφάλαιο που αφορά τη διανοµή εξετάζονται πέντε δίαυλοι διανοµής, µεταξύ των οποίων το ιαδίκτυο, που δεν έχει ακόµα δοκιµαστεί αρκετά, και το οποίο, σύµφωνα µε την άποψη της οµάδας φόρουµ, παρουσιάζει περιορισµένες δυνατότητες επέκτασης εφόσον απαιτούνται τα κατάλληλα εχέγγυα που θα εξασφαλίζουν σε επαρκή βαθµό την προστασία και την εµπιστοσύνη του καταναλωτή. Το τελευταίο κεφάλαιο σχετικά µε τη χρηµατοδότηση περιλαµβάνει διεξοδική ανάλυση των δυνατοτήτων που υπάρχουν για µια δευτερογενή αγορά µε µεγαλύτερη ρευστότητα και µια πιο αποτελεσµατική χρήση των υπαρχόντων µηχανισµών χρηµατοδότησης, παράγοντες που θεωρούνται καθοριστικής σηµασίας για τη δηµιουργία των συνθηκών αγοράς που µπορούν να ενθαρρύνουν την περαιτέρω ενοποίηση των αγορών ενυπόθηκων πιστώσεων της ΕΕ. 7. Οι διαβουλεύσεις της οµάδας φόρουµ οδήγησαν στη διατύπωση 48 συστάσεων που καλύπτουν ένα ευρύ φάσµα τοµέων. Η Επιτροπή καλείται να εξετάσει τις συστάσεις αυτές ως ένα ενιαίο σύνολο, καθώς η ανάληψη δράσης σε επίπεδο µεµονωµένων συστάσεων δεν µπορεί να δώσει την αναγκαία ώθηση που θα οδηγούσε στην περαιτέρω ενοποίηση της αγοράς αυτής. 5

ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ ΦΟΡΟΥΜ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1 Η Επιτροπή θα πρέπει να διατυπώσει έναν ορισµό του διασυνοριακού δανεισµού και να αναλάβει την παρακολούθησή του µε στατιστικά στοιχεία ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ Κοινές συστάσεις 2 Η Επιτροπή θα πρέπει να χρηµατοδοτήσει έρευνα για το κόστος και τις ωφέλειες της περαιτέρω ενοποίησης της αγοράς ενυπόθηκων πιστώσεων. 3 Η Επιτροπή θα πρέπει να ενθαρρύνει την παροχή πληροφοριών όπως αυτές που χορηγούνται σήµερα µέσω του τυποποιηµένου ευρωπαϊκού δελτίου πληροφοριών που δηµιουργήθηκε στο πλαίσιο του κώδικα δεοντολογίας, και τούτο σε στάδιο που διευκολύνει τη χρήση και τη σύγκριση των πληροφοριών αυτών. 4 Οι εκπρόσωποι των καταναλωτών και οι περισσότεροι εκπρόσωποι του κλάδου τάσσονται υπέρ της εναρµόνισης των ποινών πρόωρης εξόφλησης από την Επιτροπή. Υπάρχει διάσταση απόψεων σχετικά µε τη φύση αυτής της εναρµόνισης. Περισσότερες λεπτοµέρειες υπάρχουν στις συστάσεις 10 και 18. 5 Η Επιτροπή θα πρέπει να εναρµονίσει το συνολικό ετήσιο πραγµατικό επιτόκιο, τόσο ως προς τη µέθοδο υπολογισµού όσο και τη βάση υπολογισµού. Περισσότερες λεπτοµέρειες υπάρχουν στις συστάσεις 11 και 16. 6 Η Επιτροπή θα πρέπει να χρηµατοδοτήσει έρευνα σχετικά µε την αξία που έχει για τον καταναλωτή µια προσυµβατική πληροφόρηση όπως εκείνη που παρέχεται από το τυποποιηµένο ευρωπαϊκό δελτίο πληροφοριών που δηµιουργήθηκε στο πλαίσιο του κώδικα δεοντολογίας. 7 Η Επιτροπή πρέπει να δηµιουργήσει και να διατηρήσει οδηγό σε απευθείας σύνδεση σχετικά µε τα κυριότερα νοµικά και άλλα θέµατα των διασυνοριακών ενυπόθηκων πιστώσεων. Ειδικές συστάσεις των εκπροσώπων των καταναλωτών 6

8 Η Επιτροπή θα πρέπει να ενθαρρύνει τις προσπάθειες για τη δηµιουργία ενός τυποποιηµένου εντύπου για συµβάσεις ενυπόθηκων πιστώσεων. 9 Η Επιτροπή θα πρέπει να θεσπίσει δεσµευτικούς κανόνες προστασίας του καταναλωτή για συµβάσεις ενυπόθηκων πιστώσεων µε µια ελάχιστη εναρµόνιση, που θα οριστούν σε ανώτατο επίπεδο και θα καλύπτουν τους εξής τοµείς: Υποχρέωση παροχής "των καλύτερων δυνατών συµβουλών". Πρέπει να λαµβάνονται υπόψη οι απαιτήσεις και οι ανάγκες των καταναλωτών και να προσδιορίζονται σε ένα µόνιµο µέσο οι λόγοι όλων των συµβουλών που παρέχονται σε καταναλωτές σχετικά µε ενυπόθηκες πιστώσεις ανεξαρτήτως της πηγής (συµπεριλαµβανοµένων των υποκαταστηµάτων και των ενδιάµεσων φορέων). ικαίωµα προσφυγής του καταναλωτή (δικαστική και εξωδικαστική). Παροχή συνοπτικών πληροφοριών πριν τη σύναψη σύµβασης κατά τις πρώτες επαφές µεταξύ του καταναλωτή και του οργανισµού δανειοδότησης ή του ενδιάµεσου φορέα µέσω ενός οµοιόµορφου τυποποιηµένου ευρωπαϊκού δελτίου πληροφοριών που θα περιλαµβάνει τα εξής: τις προµήθειες, τα διοικητικά τέλη ή τέλη φακέλου, το συνολικό ποσό που δανείζεται και που πρέπει να εξοφλήσει ο καταναλωτής (συµπεριλαµβανοµένου του ΣΕΠΕ, του επιτοκίου υπολογισµού, της περιόδου ανατοκισµού, της λειτουργίας των κυµαινόµενων επιτοκίων και του συνολικού οφειλόµενου τόκου), το κόστος των προϊόντων οµαδοποιηµένης πώλησης (άµεσο κόστος και επιπτώσεις στο επιτόκιο), είδος προϊόντος, περίοδος χρηµατοδοτικού ανοίγµατος και ποινές πρόωρης εξόφλησης (συµπεριλαµβανοµένων συγκεκριµένων παραδειγµάτων για τις ποινές) και πίνακες χρεολυσίων. 10 Η Επιτροπή θα πρέπει να εξασφαλίσει ότι παρέχεται στους καταναλωτές το δικαίωµα λύσης µιας συµφωνίας ενυπόθηκου δανείου οποιαδήποτε στιγµή και υπό οποιεσδήποτε συνθήκες. Οι τυχόν επιβαρύνσεις που επιβάλλονται στον καταναλωτή που επιθυµεί να ασκήσει το δικαίωµα αυτό πρέπει: (α) να είναι αναλογικές σε σχέση µε τη διάρκεια του ανοίγµατος (π.χ. δεν πρέπει να επιτρέπεται η επιβολή ποινής πρόωρης εξόφλησης µετά τα πρώτα έτη της συµφωνίας) (β) να υπολογίζονται µε 7

δίκαιο και αντικειµενικό τρόπο για να αντανακλούν το (ενδεχόµενο) κόστος στο οποίο υποβάλλεται ο δανειοδοτικός οργανισµός στις αγορές χονδρικής και να υπόκεινται σε ανώτατο όριο που ορίζεται από το νόµο και (γ) να προσδιορίζονται σαφώς στο περιληπτικό κείµενο της προσυµβατικής πληροφόρησης µε τη χρησιµοποίηση συγκεκριµένων παραδειγµάτων. 11 Η Επιτροπή θα πρέπει να εναρµονίσει το συνολικό ετήσιο πραγµατικό επιτόκιο, σε σχέση τόσο µε τη µέθοδο υπολογισµού όσο και τη βάση υπολογισµού. Οι εκπρόσωποι των καταναλωτών τάσσονται υπέρ ενός ευρύτερου ορισµού που περιλαµβάνει όλες τις συναφείς επιβαρύνσεις και ενός ελάχιστου βαθµού εναρµόνισης. 12 Η Επιτροπή πρέπει να εξασφαλίσει ότι οι µηχανισµοί προσφυγής και επιβολής ή οι δεσµευτικοί κανόνες παρέχουν στους καταναλωτές µια ελάχιστη ισοδύναµη προστασία σε όλη την ΕΕ, τουλάχιστον στο υψηλότερο επίπεδο που υφίσταται σήµερα. Ειδικές συστάσεις εκπροσώπων του κλάδου 13 Η Επιτροπή καλείται να αποκλείσει όλα τα εξασφαλισµένα δάνεια από την πρόταση οδηγίας σχετικά µε τις πιστώσεις σε καταναλωτές, σύµφωνα µε την πρώτη ανάγνωση του Κοινοβουλίου, έτσι ώστε οι ενυπόθηκες πιστώσεις να µην υπόκεινται σε δύο διαφορετικά νοµοθετικά καθεστώτα. 14 Στις χώρες εκείνες οι οποίες προβλέπουν δεσµευτικούς κανόνες προσυµβατικής πληροφόρησης για προσφορές ενυπόθηκων πιστώσεων, η Επιτροπή θα πρέπει να εξασφαλίσει την εναρµόνιση των κανόνων αυτών µε το τυποποιηµένο ευρωπαϊκό δελτίο πληροφοριών, έτσι ώστε να εφαρµόζεται µια µόνο σειρά κανόνων. 15 Η Επιτροπή πρέπει να διασφαλίσει ότι ο κώδικας δεοντολογίας για τα στεγαστικά δάνεια θα διατηρηθεί µε τη σηµερινή µορφή του που λειτουργεί σε αυτορυθµιστική βάση. Σε κάθε περίπτωση, πριν από οποιαδήποτε αξιολόγηση της λειτουργίας του, θα πρέπει να συζητηθεί µε όλους τους ενδιαφερόµενους φορείς η µεθοδολογία της αξιολόγησης αυτής. 16 Η Επιτροπή θα πρέπει να εναρµονίσει το συνολικό ετήσιο πραγµατικό επιτόκιο, σε σχέση τόσο µε τη µέθοδο υπολογισµού 8

όσο και τη βάση υπολογισµού. Οι εκπρόσωποι του κλάδου τάσσονται υπέρ ενός στενού ορισµού που περιορίζεται στις επιβαρύνσεις που επιβάλλονται από το δανειοδοτικό οργανισµό για το κέρδος του κατά το χρόνο χορήγησης του δανείου, και υπέρ της πλήρους εναρµόνισης. 17 Η Επιτροπή θα πρέπει να εξασφαλίσει την άρση των εκ του νόµου υποχρεωτικών ανωτάτων ορίων για τα επιτόκια και τη διακύµανση των επιτοκίων. 18 Η Επιτροπή πρέπει να εξασφαλίσει την άρση των εκ του νόµου προβλεπόµενων ανωτάτων ορίων για τις ποινές πρόωρης εξόφλησης. Ορισµένοι εκπρόσωποι του κλάδου τάσσονται υπέρ της πρότασης να εναρµονιστούν πλήρως οι όροι για την άσκηση του δικαιώµατος πρόωρης εξόφλησης, ιδίως για τα δάνεια σταθερού επιτοκίου, και να περιοριστεί το δικαίωµα αυτό σε ορισµένα µόνο πιθανά ενδεχόµενα όπως είναι η πώληση του ακινήτου, η ανεργία ή ο θάνατος. Όλοι οι εκπρόσωποι του κλάδου πιστεύουν ότι οι δανειοδοτικοί οργανισµοί θα πρέπει να έχουν το δικαίωµα να ζητήσουν πλήρη αποζηµίωση για ζηµίες (ιδίως εκείνες που συνδέονται µε τη χρηµατοδότηση) και για το κόστος που συνεπάγεται η πρόωρη εξόφληση. ΝΟΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 19 Η Επιτροπή πρέπει να εξασφαλίσει ότι η εφαρµοστέα (ουσιώδης) νοµοθεσία για τις ενυπόθηκες οφειλές και κάθε συναφή συµφωνία σχετικά µε την εξασφάλιση είναι εκείνη του κράτους µέλους στο οποίο βρίσκεται το ακίνητο (lex rei sitae). 20 Οι εκπρόσωποι του κλάδου θεωρούν ότι η Επιτροπή πρέπει να εξασφαλίσει ότι η εφαρµοστέα νοµοθεσία για τη σύµβαση ενυπόθηκου δανείου καθορίζεται από γενικό κανόνα περί συγκρούσεως των νοµοθεσιών µε βάση την αρχή της ελεύθερης επιλογής των αντισυµβαλλοµένων. Η σύµβαση της Ρώµης θα πρέπει να τροποποιηθεί κατάλληλα, εφόσον πληρούνται ορισµένοι ουσιώδεις κανόνες. Τα κράτη µέλη δεν θα δύνανται πλέον να επιβάλλουν πρόσθετους εθνικούς κανόνες προστασίας του καταναλωτή στις διασυνοριακές συµβάσεις ενυπόθηκων δανείων. Για περαιτέρω λεπτοµέρειες βλέπε τις συστάσεις του κλάδου 13-18. 9

21 Οι εκπρόσωποι των καταναλωτών δεν συµφωνούν µε τη σύσταση 20 που προβλέπει ότι η εφαρµοστέα νοµοθεσία για τη σύµβαση ενυπόθηκου δανείου θα πρέπει να καθορίζεται από γενικό κανόνα περί σύγκρουσης των νοµοθεσιών µε βάση την αρχή της ελεύθερης επιλογής των αντισυµβαλλοµένων και, συνεπώς, απορρίπτουν την πρόταση για ανάλογη τροποποίηση της σύµβασης της Ρώµης. Αντίθετα, τάσσονται υπέρ της διατήρησης των ειδικών κανόνων για την προστασία του καταναλωτή που περιλαµβάνονται στη σύµβαση της Ρώµης και ζητούν τη συµπληρωµατική προστασία που προβλέπεται στη συστάσεις 8-12 σχετικά µε την εµπιστοσύνη του καταναλωτή. 22 Η Επιτροπή θα πρέπει να εφαρµόσει µια βραχυπρόθεσµη λύση που θα περιλαµβάνει τα εξής: συγκέντρωση των πληροφοριών σχετικά µε τις υφιστάµενες βάσεις δεδοµένων για πιστώσεις σε όλα τα κράτη µέλη προώθηση της σύναψης ενός µνηµονίου συνεργασίας µεταξύ των ιδιοκτητών/φορέων ελέγχου αυτών των βάσεων δεδοµένων, για να διευκολυνθεί η πρόσβαση σε εθνικές βάσεις δεδοµένων για τους αλλοδαπούς δανειοδοτικούς οργανισµούς µε τους ίδιους όρους όπως και για τους εγχώριους δανειοδοτικούς φορείς και για να διευκολυνθεί η συγκρισιµότητα των δεδοµένων και ανάπτυξη ενός σχεδίου για την αξιολόγηση της αποτελεσµατικότητας του µνηµονίου συνεργασίας κατά τη διάρκεια πιλοτικής φάσης διάρκειας τριών έως πέντε ετών. 23 Η Επιτροπή θα πρέπει να εξετάσει µε ποιους τρόπους θα ενθαρρύνει τα κράτη µέλη να αναπτύξουν βάσεις δεδοµένων µε στοιχεία τόσο θετικού (δανειοδότηση πελατών) όσο και αρνητικού περιεχοµένου (ποσοστό αθέτησης υποχρέωσης πληρωµής), λαµβάνοντας υπόψη το κόστος και τις ωφέλειες αυτών των βάσεων δεδοµένων. 24 Οι εκπρόσωποι του κλάδου πιστεύουν ότι η Επιτροπή πρέπει να εξασφαλίσει ότι θα παρέχεται η δυνατότητα στα χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα που διενεργούν διασυνοριακές δανειοδοτήσεις: να δέχονται αποτιµήσεις που καταρτίζονται σύµφωνα µε διεθνώς αναγνωρισµένα πρότυπα αποτίµησης της επιλογής τους, χωρίς να υπόκεινται σε πρόσθετους εθνικούς κανόνες 10

να αναθέτουν σε οποιοδήποτε επαγγελµατία εκτιµητή που είναι µέλος διεθνώς αναγνωρισµένου οργανισµού αποτίµησης να πραγµατοποιεί την αποτίµηση, χωρίς να υπόκειται σε πρόσθετους εθνικούς κανόνες. 25 Οι εκπρόσωποι του κλάδου πιστεύουν ότι η Επιτροπή πρέπει να διασφαλίσει ότι τα χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα που πραγµατοποιούν διασυνοριακές δανειοδοτήσεις, και ο εκτιµητής που έχει τη έδρα του στη χώρα όπου βρίσκεται το ακίνητο, θα δύνανται να δέχονται υποχρεωτικούς κανόνες για πρότυπα ή για τους εκτιµητές που επικρατούν στη χώρα του ενός ή του άλλου, αντίστοιχα (αµοιβαία αναγνώριση κανόνων). 26 Αντίθετα, οι εκπρόσωποι των καταναλωτών πιστεύουν ότι η Επιτροπή θα πρέπει να διασφαλίσει την υιοθέτηση ουδέτερων διεθνών προτύπων αποτίµησης, ή ενός µόνο προτύπου αποτίµησης έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η συγκρισιµότητα. 27 Η Επιτροπή θα πρέπει να µεριµνήσει για την υποχρεωτική θέσπιση υψηλών προτύπων αποτίµησης και την συνεκτίµηση σε όλες τις εκθέσεις αποτίµησης ορισµένων βασικών κριτηρίων σε σχέση µε τον κίνδυνο όπως εκείνα που συνιστώνται από την ευρωπαϊκή οµοσπονδία ενυπόθηκων πιστώσεων (αναφέρονται στο παράρτηµα IV), κατά περίπτωση. 28 Η Επιτροπή θα πρέπει πρώτα: Να προβεί σε αξιολόγηση των διαδικασιών αναγκαστικής εκτέλεσης εντός ενός έτους. Στη συνέχεια, να παρακολουθεί τη λειτουργία των διαδικασιών αναγκαστικής εκτέλεσης και να προβαίνει σε αξιολόγηση των αποτελεσµάτων κάθε τρία έτη. Τα αποτελέσµατα αυτά θα πρέπει να παρουσιαστούν µε τη µορφή ενός επίσηµου πίνακα βαθµολόγησης για την ΕΕ σχετικά µε τη διάρκεια και το κόστος των διαδικασιών αναγκαστικής εκτέλεσης σε κάθε κράτος µέλος και να οδηγήσουν στη διατύπωση συστάσεων ή την ανάληψη δράσεων για βελτιώσεις εκ µέρους της Επιτροπής. 29 Στη συνέχεια, εφόσον είναι απαραίτητο, η Επιτροπή θα πρέπει να προωθήσει µέτρα για να εξασφαλίσει ότι η διάρκεια των διαδικασιών αναγκαστικής εκτέλεσης δεν υπερβαίνει µια συγκεκριµένη χρονική περίοδο, π.χ. δύο έτη µετά το πρώτο βήµα της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης. 11

ΘΕΜΑΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ 30 Η Επιτροπή θα πρέπει να εξασφαλίσει ότι: όλα τα βάρη που επηρεάζουν την ακίνητη περιουσία πρέπει να εγγράφονται σε ένα δηµόσιο µητρώο έτσι ώστε να είναι δεσµευτικά και να παράγουν αποτελέσµατα έναντι τρίτων µερών, ανεξάρτητα από το χαρακτήρα τους η δηµιουργία, τροποποίηση ή άρση ενός βάρους επί ακινήτου περιουσίας 1 θα παράγει αποτελέσµατα έναντι τρίτων µερών µόνο κατά τη στιγµή της εγγραφής στο δηµόσιο µητρώο και στην περίπτωση που υπάρχουν περισσότερα βάρη για το ίδιο ακίνητο η τάξη προτεραιότητας είναι εκείνη που προσδιορίζεται στο δηµόσιο µητρώο. 31 Σχετικά µε την κατάθεση αιτήσεων εγγραφής/κοινοποίησης, η Επιτροπή θα πρέπει να επιτρέπει στα κράτη µέλη να αποφασίζουν ότι η τάξη προτεραιότητας καθορίζεται σύµφωνα µε τη χρονική στιγµή κατά την οποία παραλαµβάνεται η αίτηση αυτή (και όχι σύµφωνα µε την ηµεροµηνία της πραγµατικής εγγραφής). Σε µια τέτοια περίπτωση, τα κράτη µέλη θα πρέπει να εξασφαλίσουν ότι οι αιτήσεις που κατατίθενται θα εγγράφονται ή θα απορρίπτονται από το δηµόσιο µητρώο µε τη σειρά της παραλαβής τους. 32 Η Επιτροπή θα πρέπει να εξασφαλίσει ότι τα δηµόσια µητρώα θέτουν στη διάθεση όλων των µερών ή των εκπροσώπων τους όλες τις σχετικές πληροφορίες. 33 Η Επιτροπή πρέπει να εξασφαλίσει ότι τα κράτη µέλη µεριµνούν έτσι ώστε η αρµόδια αρχή πιστοποίησης του δηµοσίου µητρώου θα λαµβάνει κρατική αποζηµίωση. Στην περίπτωση που η ευθύνη αυτή ανατίθεται σε τρίτο, το µέρος αυτό θα πρέπει να καλύπτεται από κατάλληλη ασφάλεια επαγγελµατικής ευθύνης για το ποσό που απαιτείται. 34 Η Επιτροπή πρέπει να εξασφαλίσει ότι τα κράτη µέλη δεν διατηρούν και δεν θεσπίζουν πρόσθετες απαιτήσεις «νοµιµοποίησης/επικύρωσης» για αυθεντικά µέσα που έχουν συνταχθεί επίσηµα σε άλλα κράτη µέλη. 12

35 Γενικότερα, η Επιτροπή θα πρέπει να παρέχει οικονοµική ενίσχυση στην πρωτοβουλία EULIS, για να καθιστά δυνατή και να ενθαρρύνει την ανάπτυξή της σε όλη την ΕΕ. 36 Η Επιτροπή πρέπει να εξασφαλίσει ότι θα καταστούν πιο ευέλικτες οι σχέσεις εξάρτησης των ενυπόθηκων οφειλών και των εγγυήσεων που τις εξασφαλίζουν. Στις χώρες όπου υπάρχει απαίτηση ισχυρής εξάρτησης µεταξύ του δανείου και της εγγύησης, αυτή θα πρέπει να αντικατασταθεί από συµπληρωµατική συµφωνία µε τη µορφή ιδιωτικής συµφωνίας µεταξύ του δανειοδοτικού οργανισµού και του ιδιοκτήτη του υποθηκευόµενου ακινήτου. Η σχέση µεταξύ του δανείου και της εγγύησης θα πρέπει να αντιµετωπίζεται µε τρόπο ώστε να καθίσταται δυνατή η προσαρµογή της ανάλογα µε τις ανάγκες των µερών. 37 Η Επιτροπή θα πρέπει να εξασφαλίσει ότι τα κράτη µέλη θα επιτρέπουν στο δανειοδοτικό οργανισµό ή σε οποιονδήποτε δικαιούχο βάρους επί ακίνητης περιουσίας, να διορίζει εκπρόσωπο (εκπρόσωπος µητρώου υποθηκών) έναντι του δηµοσίου µητρώου. Η ιδιότητα του προσώπου αυτού πρέπει να γνωστοποιείται στο µητρώο η οποία δεν θα πρέπει να επηρεάζει το νοµικό πλαίσιο του µητρώου. Το πρόσωπο αυτό θα έχει δικαίωµα: να εκδώσει περιλήψεις τίτλων κυριότητας να εγκρίνει µεταβολή όσον αφορά την τάξη των βαρών επί της εν λόγω ακίνητης περιουσίας και να παρέχει δικαιώµατα προνοµιακής ικανοποίησης µεταξύ των δικαιούχων κατά την κρίση του να εγκρίνει, να υποβάλλει και να καταθέτει εγγραφές και κοινοποιήσεις να εγκρίνει οποιαδήποτε µεταβολή ή µεταβίβαση του βάρους για λογαριασµό (και επ ονόµατι) του ιδιοκτήτη του βάρους και να ενεργεί για λογαριασµό του ιδιοκτήτη του βάρους σε σχέση µε την εξάλειψη ή την ακύρωση του βάρους. 38 Η Επιτροπή θα πρέπει να διερευνήσει την έννοια της "ευρωυποθήκης", παραδείγµατος χάρη µέσω µελέτης, έτσι ώστε να αξιολογήσει κατά πόσον θα µπορούσε να συµβάλει στην 13

προώθηση της ενοποίησης της αγοράς ενυπόθηκης πίστης της ΕΕ. 39 Η Επιτροπή θα πρέπει να ενθαρρύνει τα κράτη µέλη να αυξήσουν τη δυνατότητα µεταβίβασης υποθηκών µε τη θέσπιση πανευρωπαϊκών οργανισµών εξασφάλισης. ΘΕΜΑΤΑ ΙΑΝΟΜΗΣ 40 Η Επιτροπή θα πρέπει να αξιολογήσει και να διασφαλίσει την ίση µεταχείριση των τοπικών και των αλλοδαπών τραπεζών µε βάση την αρχή: ίδιες επιχειρηµατικές δραστηριότητες, ίδιοι κίνδυνοι, ίδιοι κανόνες. 41 Η Επιτροπή θα πρέπει να επανεξετάσει τη νοµοθεσία που αφορά τις διασυνοριακές υπηρεσίες και την ίδρυση υποκαταστηµάτων έτσι ώστε να συµπεριλαµβάνει και την ίδρυση γραφείων αντιπροσώπων, προκειµένου να εξασφαλιστεί η άρση τυχόν δυσανάλογων φραγµών στην ίδρυση τέτοιων γραφείων. 42 Η Επιτροπή θα πρέπει να θεσπίσει ένα σύστηµα εποπτείας για τους ανεξάρτητους ενδιάµεσους φορείς µε βάση τις ακόλουθες αρχές: καταχώρηση σε αρµόδια αρχή στο κράτος µέλος καταγωγής κατάλληλες επαγγελµατικές γνώσεις και ικανότητες (προσδιορίζονται από το κράτος µέλος καταγωγής συµπεριλαµβανοµένων των κριτηρίων καταλληλότητας τα οποία πρέπει να πληροί ο ενδιάµεσος φορέας) ασφαλιστική κάλυψη επαγγελµατικών κινδύνων και σύστηµα καταγγελιών/προσφυγών σύµφωνα µε τις απαιτήσεις για άλλους ενδιάµεσους φορείς για λόγους συνεκτικότητας. Επιπλέον, οι εκπρόσωποι των καταναλωτών είχαν την άποψη ότι στο πλαίσιο ενός τέτοιου συστήµατος θα πρέπει να προβλέπεται εξ αρχής δήλωση σχετικά µε τη σχέση µεταξύ του καταναλωτή και του ενδιάµεσου φορέα σχετικά µε όλες τις πληρωµές συµπεριλαµβανοµένων των όλων των προµηθειών ή τελών και ότι θα πρέπει να τηρούνται αρχεία για όλες τις πληροφορίες και τις συµβουλές που παρέχονται σε καταναλωτές. Στο πλαίσιο της παρούσας σύστασης, οι εκπρόσωποι των καταναλωτών επισήµαναν την ανάγκη να εξεταστεί η σύσταση 9 που διατυπώθηκε από τους ίδιους, και ειδικότερα σε σχέση µε την υποχρέωση παροχής των "καλύτερων δυνατών συµβουλών". 14

43 Η Επιτροπή θα πρέπει να επανεξετάσει ποιες ενέργειες στον τοµέα των ενυπόθηκων πιστώσεων απαιτούν γραπτές διαδικασίες ή/και εν γένει φυσική παρουσία και να επανεξετάσει ειδικότερα τη νοµοθεσία για τη νοµιµοποίηση εσόδων από παράνοµες δραστηριότητες, έτσι ώστε να αρθούν οι νοµοθετικοί φραγµοί που υφίστανται σήµερα για τη µεγαλύτερη χρήση του ιαδικτύου. 44 Η Επιτροπή θα πρέπει να εξασφαλίσει τη συνεκτικότητα, ιδίως όσον αφορά τις απαιτήσεις πληροφοριών, µεταξύ των διαφόρων οδηγιών που επηρεάζουν τα προϊόντα χρηµατοπιστωτικών υπηρεσιών. ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ 45 Η Επιτροπή πρέπει να εναρµονίσει τη νοµοθεσία σχετικά µε το διαχωρισµό των περιουσιακών στοιχείων, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η ίση πρόσβαση στην τιτλοποίηση για εντολείς που βρίσκονται σε διαφορετικές χώρες. 46 Η Επιτροπή θα πρέπει να θεσπίσει νοµοθεσία που αναγνωρίζει το νοµικό διαχωρισµό του µέσου τιτλοποίησης από τον εντολέα τιτλοποίησης απαιτήσεων στην περίπτωση αφερεγγυότητας/χρεωκοπίας του εντολέα αυτού, ακόµη και αν το µέσο τιτλοποίησης αποτελεί τµήµα του ίδιου οµίλου εταιρειών όπως και ο εντολέας. 47 Η Επιτροπή θα πρέπει να διερευνήσει και να αντιµετωπίσει προβλήµατα φορολογικών στρεβλώσεων, προκειµένου να εξασφαλιστεί η κατάργηση των διαφορών που υπάρχουν στη φορολογική αντιµετώπιση µεταξύ των τοπικών και των αλλοδαπών φορέων δανειοδότησης. 48 Η Επιτροπή θα πρέπει να διερευνήσει και να προσαρµόσει τις εθνικές νοµοθεσίες που εµποδίζουν τη συγκέντρωση εγγυήσεων ενυπόθηκων πιστώσεων από διαφορετικούς εκδότες που έχουν την έδρα τους σε διαφορετικές χώρες. 15