Δπηβιέπνπζα: Γξ. Καθαιηάγθνπ Όιγα

Σκήκα Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο Δπηβιέπνπζα: Γξ. Καθαιηάγθνπ Όιγα Οπγάνυζη και ςποδοσή Γιεθνούρ Βοήθειαρ Πολιηικήρ Πποζηαζίαρ. Δξέηαζη ηυν απμοδιοηήηυν ζε εθνικό και ηοπικό επίπεδο. πγγξαθή: ΣδίκαΑλαζηαζία Β ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΔΙΡΑ ΑΘΗΝΑ, 2008 1

Πεξίιεςε Οη θαηαζηξνθέο, ζπρλά, έρνπλ ζεκαληηθέο πεξηβαιινληηθέο, νηθνλνκηθέο θαη θνηλσληθέο επηπηψζεηο. Δμαηηίαο απηνχ, ε ζπλεξγαζία γηα ηελ αληηκεηψπηζε κεγάισλ εθηάθησλ αλαγθψλ θαζίζηαηαη αλαγθαία. ηα πιαίζηα ηεο αλάγθεο απηήο, έρνπλ ζπζηαζεί κεραληζκνί ακνηβαίαο παξνρήο βνήζεηαο ζε δηεζλέο επίπεδν (Οξγαληζκφο Ζλσκέλσλ Δζλψλ, Δπξσπατθή Έλσζε, Οξγαληζκφο Βνξεηναηιαληηθνχ πκθψλνπ, θ.α.) αιιά θαη ζε δηκεξέο επίπεδν (δηκεξείο ζπκθσλίεο). Παξάιιεια, αλαπηχρζεθαλ αξθεηνί θαλφλεο θαη νδεγίεο γηα ηελ δηαρείξηζε ηεο Γηεζλνχο Βνήζεηαο απφ ηελ πιεγείζα ρψξα. ηα πιαίζηα απηήο ηεο εξγαζίαο, δηεξεπλάηαη ην εζληθφ ζεζκηθφ πιαίζην ζε ζπλδπαζκφ κε ην δηεζλέο πιαίζην, ζεζκηθφ ή κε, ζρεηηθά κε ηελ νξγάλσζε θαη ππνδνρή Γηεζλνχο Βνήζεηαο ζε κεγάιεο έθηαθηεο αλάγθεο. Καηαγξάθνληαη νη αξκνδηφηεηεο, νη ελέξγεηεο θαη νη πφξνη ησλ εκπιεθφκελσλ εζληθψλ θνξέσλ, βάζεη ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο θαη ησλ πξαγκαηηθψλ γεγνλφησλ ζην ζεηζκφ ηνπ Αηγίνπ (1995) θαη ζηηο δαζηθέο ππξθαγηέο (θαινθαίξη 2007). Απψηεξνο ζηφρνο, είλαη ε δηεξεχλεζε πηζαλψλ ηξφπσλ βειηίσζεο ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο νξγάλσζεο θαη ππνδνρήο Γηεζλνχο Βνήζεηαο, ζε πεξίπησζε κεγάιεο έθηαθηεο αλάγθεο, ζην κέιινλ. Abstract Disasters, very often, have important environmental, economic and social consequences. On account of this reason, cooperation in dealing with emergencies is essential. For this reason, various systems for the provision of mutual assistance have been set up, at international level (United Nations, European Union, NATO, etc) but also, at bilateral level (bilateral agreements). In parallel, guidelines for the international assistance management by the disaster country have been developed. In this essay, national legal framework is being examined in combination with the international framework (legal or not), concerning the management and the reception of International Assistance during emergencies. The competences, the activities and the resources of the national organization are being recorded, based on Civil Protection legal framework and on the real events that took place during the Egio earthquake and the forest fires (summer 2007). 2

The ultimate aim, is to examine the application of other methods for the enhancement of the International Assistance management operation during emergencies. 3

Πίλαθαο πεξηερνκέλσλ Δηζαγσγή... 6 Κεθάιαην 1: Γηεζλήο πλεξγαζία ζε ζέκαηα Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο... 10 1. Κχξηνη ιφγνη ακνηβαίαο παξνρήο βνήζεηαο ζε δηεζλέο επίπεδν ζε πεξηπηψζεηο κεγάισλ θαηαζηξνθψλ... 10 2. Πεγέο Γηεζλνχο Βνήζεηαο... 15 2.1 Δπξσπατθή Έλσζε... 15 2.2 Οξγαληζκφο Ζλσκέλσλ Δζλψλ... 19 2.3 Οξγαληζκφο Βνξεηναηιαληηθνχ πκθψλνπ (North-Atlantic Treaty Organization-NATO)... 22 2.4 Γηκεξείο πκθσλίεο... 25 Κεθάιαην 2:Γηεζλήο πξαθηηθή ζε ζέκαηα νξγάλσζεο θαη ππνδνρήο Γηεζλνχο Βνήζεηαο... 28 2.1 Οξγαληζκφο Ζλσκέλσλ Δζλψλ... 28 2.2 Δπξσπατθή Έλσζε... 31 2.3 Οξγαληζκφο Βνξεηναηιαληηθνχ πκθψλνπ (ΝΑΣΟ)... 37 2.4 Γηκεξείο πκθσλίεο... 41 2.5 Άιιεο Πξσηνβνπιίεο θαη Πξνγξάκκαηα... 46 2.5.1 Πξσηνβνπιία Αδξηαηηθήο Ηνλίνπ... 46 2.5.2 Πξφγξακκα «Δπξσπατθή Γχλακε Άκεζεο Δπέκβαζεο 4» (Force d Intervention Rapide Europèenne 4-FIRE 4)... 49 Κεθάιαην 3:Αξκφδηνη θνξείο γηα νξγάλσζε θαη ππνδνρή Γηεζλνχο Βνήζεηαο ζε εζληθφ θαη ηνπηθφ επίπεδν... 51 3.1 Αξκφδηεο Αξρέο γηα ηελ ππνδνρή νξγάλσζε θαη αμηνπνίεζε ηεο Γηεζλνχο Βνήζεηαο.... 51 3.1.1 Αξκνδηφηεηεο ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο α θαη β βαζκνχ... 57 3.2 Αξκφδηα εζληθή Αξρή θαη δηαδηθαζία ππνβνιήο αηηήκαηνο γηα ιήςε Γηεζλνχο Βνήζεηαο... 60 3.3 Αξκφδηνη θνξείο γηα αλάιεςε ηεο δαπάλεο γηα ηελ δηνηθεηηθή κέξηκλα ησλ νκάδσλ Γηεζλνχο Βνήζεηαο... 62 3.4 Αλάγθε χπαξμεο ζρεδίνπ γηα ηελ νξγάλσζε θαη ππνδνρή ηεο Γηεζλνχο Βνήζεηαο... 64 4

Κεθάιαην 4: Οξγάλσζε θαη ππνδνρή δηεζλνχο βνήζεηαο ζηηο πεξηπηψζεηο: ζεηζκφο Αηγίνπ 1995 & δαζηθέο ππξθαγηέο 2007... 66 4.1. Πεξηπηψζεηο θαηά ηηο νπνίεο ε Διιάδα δέρηεθε δηεζλή βνήζεηα... 66 4.2 Τπνδνρή θαη Οξγάλσζε ηεο Γηεζλνχο Βνήζεηαο ζην ζεηζκφ ηνπ Αηγίνπ ην 1995... 68 4.3 Τπνδνρή θαη νξγάλσζε Γηεζλνχο Βνήζεηαο ην θαινθαίξη ηνπ 2007... 70 Κεθάιαην 5: Καηάινγνο... 74 5.1 Πεξηερφκελα Καηαιφγνπ... 74 5.2 Καηάινγνο... 75 πκπεξάζκαηα... 84 πληνκνγξαθίεο... 88 Πίλαθαο Δηθνλνγξάθεζεο... 92 Βηβιηνγξαθία... 93 Παξάξηεκα... 99 Παξάξηεκα Η: Δξσηεκαηνιφγηα πλεληεχμεσλ... 100 Παξάξηεκα ΗΗ: Καηάινγνο ηεο Δπηηξνπήο ρεδηαζκνχ γηα ηελ Δζσηεξηθή Υεξζαία Μεηαθνξά ηνπ ΝΑΣΟ... 106 Παξάξηεκα ΗΗΗ: Γείγκα ηεο εμνπζηνδφηεζεο ηνπ επηθεθαινχο ηεο νκάδαο παξνρήο βνήζεηαο, δείγκα ηεο θαηάζηαζεο γηα ηνλ εμνπιηζκφ θαη ηα πιηθά ππνζηήξημεο... 109 5

Δηζαγσγή Ζ παξνχζα εξγαζία κε ζέκα «Οξγάλσζε θαη ππνδνρή Γηεζλνχο Βνήζεηαο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο. Δμέηαζε ησλ αξκνδηνηήησλ ζε εζληθφ θαη ηνπηθφ επίπεδν» ζηνρεχεη ζηελ αλάιπζε ηνπ ζέκαηνο ηεο νξγάλσζεο θαη ππνδνρήο Γηεζλνχο Βνήζεηαο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο (ΠΠ) ζε πεξηπηψζεηο κεγάισλ εθηάθησλ αλαγθψλ, ζηελ θαηαγξαθή ησλ αξκνδηνηήησλ ζε εζληθφ θαη ηνπηθφ επίπεδν θαη θαη επέθηαζε ζηελ παξνπζίαζε ησλ θπξηνηέξσλ θαη πην απαξαίηεησλ ελεξγεηψλ, κέζσλ θαη πφξσλ, πνπ ζα πξέπεη λα πξαγκαηνπνηεζνχλ θαη λα δηαηεζνχλ, αληίζηνηρα, γηα ηελ απνηειεζκαηηθφηεξε δηαρείξηζε ηεο δηεζλνχο ζπλδξνκήο κειινληηθά απφ ηε ρψξα. Χο Γηεζλήο Βνήζεηα ΠΠ ζηα πιαίζηα ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, λνείηαη ε ιήςε νκάδσλ επέκβαζεο, θαζψο θαη ελαέξησλ θαη ρεξζαίσλ κέζσλ κε ην αληίζηνηρν πξνζσπηθφ θαη φρη ε ιήςε αλζξσπηζηηθήο βνήζεηαο, φπσο είλαη ε ιήςε πφξσλ θαη πιηθψλ γηα ηελ δηνηθεηηθή κέξηκλα ησλ πιεγέλησλ (θαγεηφ, ξνχρα θ.α.) ή ε ιήςε δσξεψλ θαη νηθνλνκηθήο ελίζρπζεο. Μεηαμχ ησλ θχξησλ θαη ζπρλφηεξσλ θαηαζηξνθψλ, πνπ πιήηηνπλ ηελ Διιάδα είλαη νη ζεηζκνί θαη νη δαζηθέο ππξθαγηέο. Οη επηπηψζεηο ησλ θαηαζηξνθψλ απηψλ, έρνπλ ζεκαληηθφ πεξηβαιινληηθφ, νηθνλνκηθφ θαη θνηλσληθφ θφζηνο. Γηα ην ιφγν απηφ, ε παξνχζα εξγαζία επηθεληξψλεηαη θπξίσο ζηηο δχν απηέο θαηεγνξίεο θαηαζηξνθψλ θαη εμεηάδεη ηηο ινηπέο πεξηιεπηηθά. Ζ Διιάδα έρεη αηηεζεί θαη ιάβεη Γηεζλή Βνήζεηα ΠΠ κφλν ζε πεξηπηψζεηο ζεηζκψλ θαη δαζηθψλ ππξθαγηψλ. Απφ ηηο πεξηπηψζεηο απηέο θαη γηα ηελ θαηαγξαθή ησλ πξαγκαηηθψλ γεγνλφησλ θαη ησλ δξάζεσλ, επηιέρζεθε ε πεξίπησζε ηνπ ζεηζκνχ ηνπ Αηγίνπ ην 1995 θαη ησλ δαζηθψλ ππξθαγηψλ ην θαινθαίξη ηνπ 2007, σο παξαδείγκαηα ιήςεο Γηεζλνχο Βνήζεηαο πξηλ θαη κεηά: ηε ζεζκνζέηεζε ηεο Γεληθήο Γξακκαηείαο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο (ΓΓΠΠ) θαη ηνπ Δπξσπατθνχ Μεραληζκνχ ΠΠ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Γηα ηε ζχληαμε ηεο εξγαζίαο: Δμεηάζηεθε ην πθηζηάκελν ζεζκηθφ πιαίζην Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο, γηα λα θαηαγξαθνχλ νη αξκνδηφηεηεο ησλ εκπιεθφκελσλ θεληξηθψλ θαη ηνπηθψλ θνξέσλ, νη νπνίεο αλαθέξνληαη ζηελ ππνδνρή θαη ζηελ νξγάλσζε ηεο Γηεζλνχο Βνήζεηαο, θαζψο 6

θαη νη ζρεηηθνί θαλφλεο θαη θαηεπζπληήξηεο νδεγίεο, πνπ ηζρχνπλ θαη εθαξκφδνληαη ζε Δπξσπατθφ θαη δηεζλέο επίπεδν, αλεμάξηεηα αλ εκπεξηέρνληαη ζε εζληθφ ζεζκηθφ θείκελν, ή φρη. Γηεμήρζε έξεπλα ζην δηαδίθηπν γηα ηε δηεξεχλεζε ηεο δηεζλνχο πξαθηηθήο θαη άιισλ βέιηηζησλ πξαθηηθψλ ζρεηηθά κε ην ζέκα. Διήθζεζαλ ζπλεληεχμεηο γηα ηε ζπιινγή ζηνηρείσλ ζρεηηθά κε ηηο δξάζεηο, πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη απφ ηνπο αξκφδηνπο θνξείο γηα ηελ πινπνίεζε ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπο. πγθεθξηκέλα ειήθζεζαλ νη παξαθάησ ζπλεληεχμεηο: 1. πλέληεπμε απφ ηελ θ. Αζαλαζνπνχινπ Γήκεηξα, πξντζηακέλε ηεο Γηεχζπλζεο Οηθνλνκηθνχ θαη Γηνηθεηηθήο Τπνζηήξημεο ηεο Γεληθήο Γξακκαηείαο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο (ΓΓΠΠ), γηα ηελ απνζαθήληζε ησλ αξκφδησλ θνξέσλ αλάιεςεο ησλ δαπαλψλ, πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηε δηνηθεηηθή κέξηκλα γηα ηε Γηεζλή Βνήζεηα. 2. πλέληεπμε απφ ηελ Γξ. Όιγα Καθαιηάγθνπ, ηνπ Σκήκαηνο Γηεζλψλ ρέζεσλ ηεο ΓΓΠΠ, γηα ζπιινγή ζηνηρείσλ ζρεηηθά κε ην Μεραληζκφ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, κε ηε Πξσηνβνπιία Αδξηαηηθήο θαη Ηνλίνπ, κε ηηο δηκεξείο ζπκθσλίεο ζε ζέκαηα Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο θαη εηδηθά, ζρεηηθά κε ηε Μεηθηή Διιελν-Σνπξθηθή Δθεδξηθή Μνλάδα Αληηκεηψπηζεο Καηαζηξνθψλ. 3. πλέληεπμε απφ ηνλ θ. Αγγειφπνπιν Νίθν, πξντζηάκελν Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ηεο Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο Αραΐαο, γηα ηε ζπκβνιή ησλ Ννκαξρηαθψλ Απηνδηνηθήζεσλ ζηελ ππνδνρή θαη νξγάλσζε ηεο Γηεζλνχο Βνήζεηαο, θαζψο θαη γηα ηελ θαηαγξαθή ησλ πξαγκαηηθψλ γεγνλφησλ θαη ησλ δξάζεσλ, πνπ εθηειέζζεθαλ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ ζεηζκνχ ηνπ Αηγίνπ ην 1995. 4. πλέληεπμε απφ ηνλ θ Κσλζηαληίλν Υνιέβα, Πνιηηηθφ Μεραληθφ, εθπξφζσπν ηνπ Οξγαληζκνχ Αληηζεηζκηθνχ ρεδηαζκνχ θαη Πξνζηαζίαο (ΟΑΠ) γηα ηε δηαρείξηζε δηεζλνχο βνήζεηαο ζην ζεηζκφ ηνπ Αηγίνπ, (1995), γηα ηελ ζπιινγή ζπκπιεξσκαηηθψλ 7

ζηνηρείσλ γηα ηελ ππνδνρή θαη νξγάλσζε δηεζλνχο βνήζεηαο, θαζψο θαη γηα ηελ δηεζλή πξαθηηθή ζην ζέκα απηφ. 5. πλέληεπμε απφ ηνλ αληηζπληαγκαηάξρε θ. Αλαζηφπνπιν, ηνπ Κέληξνπ Δπηρεηξήζεσλ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ηεο ΓΓΠΠ, γηα ηελ θαηαγξαθή ηεο δηαδηθαζίαο ππνβνιήο αηηήκαηνο δηεζλνχο ζπλδξνκήο, γηα ηε ζπιινγή ζηνηρείσλ, ζρεηηθά κε ηα ππνβιεζέληα αηηήκαηα δηεζλνχο ζπλδξνκήο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ θαινθαηξηνχ ηνπ 2007, θαζψο θαη γηα ηε ζπκβνιή ηνπ Κέληξνπ Δπηρεηξήζεσλ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ζηελ νξγάλσζε ηεο Γηεζλνχο Βνήζεηαο. 6. πλέληεπμε απφ ηε Γξ. αΐλε Κάιιε, Ππξαγφο, Δηδηθφο πλεξγάηεο ηνπ Γεληθνχ Γξακκαηέα ΠΠ γηα ηε ζπιινγή ζηνηρείσλ, ζρεηηθά κε ηε δηνηθεηηθή κέξηκλα ηεο δηεζλνχο βνήζεηαο θαηά ηελ δηάξθεηα ηνπ θαινθαηξηνχ ηνπ 2007, γηα ηε ζπιινγή ζηνηρείσλ, ζρεηηθά κε ηελ (Διιελνγαιιηθή) Κνηλή Μνλάδα Υεξζαίσλ Γπλάκεσλ γηα δαζηθέο ππξθαγηέο, γηα ην Πξφγξακκα Εςπωπαϊκή Δύναμη Άμεζηρ Επέμβαζηρ 4,( Force d Intervention Rapide Europèenne 4-FIRE 4) θαζψο θαη γηα ηελ άζθεζε πνπ δηεμήρζε ζηα πιαίζηα απηνχ, «Άζθεζε αξδελία 2008». Σέινο, ζπιιέρζεθαλ ζηνηρεία απφ ηε ζπλάληεζε εξγαζίαο (Workshop) κε ζέκα, Διασείπιζη Διεθνούρ Σςνδπομήρ και Κοινέρ Μονάδερ Ανηιμεηώπιζηρ Δαζικών Πςπκαγιών, πνπ έιαβε ρψξα ζηηο 14 θαη 15 Οθησβξίνπ 2008, ζηα πιαίζηα ηεο Διιελνζνπεδηθήο ζπλεξγαζίαο θαη δηνξγαλψζεθε απφ ηελ Γεληθή Γξακκαηεία Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο. Γηάξζξσζε Γηπισκαηηθήο αλά θεθάιαην: Κεθάιαην 1: ην θεθάιαην απηφ παξνπζηάδνληαη ζηαηηζηηθά ζηνηρεία γηα ηηο θαηαζηξνθέο, πνπ πιήηηνπλ ηνλ πιαλήηε, ηελ Δπξψπε θαη ηελ Διιάδα εηδηθφηεξα. Αλαδεηθλχεηαη ην κέγεζνο ησλ επηπηψζεψλ ηνπο θαη ε ζεκαζία ηεο δηεζλνχο ζπλεξγαζίαο θαη ηεο παξνρήο θαη ιήςεο βνήζεηαο γηα ηελ αληηκεηψπηζε θαη ειαρηζηνπνίεζή ηνπο. Καηαγξάθνληαη νη θπξηφηεξεο πεγέο Γηεζλνχο Βνήζεηαο: Δπξσπατθή Έλσζε (ΔΔ), Οξγαληζκφο Ζλσκέλσλ Δζλψλ (ΟΖΔ), Οξγαληζκφο Βνξεηναηιαληηθνχ πκθψλνπ (ΝΑΣΟ) θαη Γηκεξείο πλεξγαζίεο. Καηαγξάθνληαη, επίζεο, ηα κέζα, ην δπλακηθφ θαη νη πφξνη, πνπ απηνί δχλαληαη λα πξνζθέξνπλ. 8

Κεθάιαην 2: ην θεθάιαην απηφ δηεμάγεηαη δηεξεχλεζε ησλ θπξηνηέξσλ πξαθηηθψλ ζρεηηθά κε ηελ νξγάλσζε θαη ππνδνρή δηεζλνχο βνήζεηαο, βάζεη ησλ εγρεηξηδίσλ θαη ησλ θαλφλσλ, πνπ έρνπλ εθδψζεη θαη εθαξκφδνπλ, αληίζηνηρα, Γηεζλείο Οξγαληζκνί (ΟΖΔ, ΝΑΣΟ, ΔΔ) γηα ηηο απνζηνιέο δηεζλνχο βνήζεηαο. Παξνπζηάδεηαη ην πεξηερφκελν δηκεξψλ ζπκθσληψλ θαη νη δξάζεηο άιισλ πξσηνβνπιηψλ (Πξσηνβνπιία Αδξηαηηθήο Ηνλίνπ) θαη πξνγξακκάησλ (Πξφγξακκα EU FIRE 4) σο πξνο ην ππφ εμέηαζε ζέκα. Κεθάιαην 3: ην θεθάιαην απηφ θαηαγξάθνληαη νη θνξείο θαη νη αξκνδηφηεηεο ηνπο ζχκθσλα κε ην πθηζηάκελν εζληθφ λνκηθφ πιαίζην ζρεηηθά κε: ηελ ππνβνιή αηηήκαηνο δηεζλνχο ζπλδξνκήο, ηελ νξγάλσζε, ππνδνρή θαη αμηνπνίεζε ηεο Γηεζλνχο Βνήζεηαο, θαζψο θαη ηελ αλάιεςε ηεο δαπάλεο γηα ηελ παξνρή δηνηθεηηθήο κέξηκλαο πξνο ηηο δηεζλείο απνζηνιέο. Κεθάιαην 4: ην θεθάιαην απηφ αλαθέξνληαη νη πεξηπηψζεηο θαηά ηηο νπνίεο ε Διιάδα έιαβε Γηεζλή Βνήζεηα γηα ηελ αληηκεηψπηζε κίαο κεγάιεο θαηαζηξνθήο. Γίλεηαη πξνζπάζεηα, επίζεο, λα θαηαγξαθνχλ ηα πξαγκαηηθά γεγνλφηα, νη ελέξγεηεο θαη ηα πξνβιήκαηα, πνπ πξνέθπςαλ θαηά ηελ ππνδνρή θαη νξγάλσζε ηεο Γηεζλνχο Βνήζεηαο ζηηο πεξηπηψζεηο ηνπ ζεηζκνχ ηνπ Αηγίνπ ην 1995 θαη ησλ δαζηθψλ ππξθαγηψλ ην θαινθαίξη ηνπ 2007. Κεθάιαην 5: ην θεθάιαην απηφ γίλεηαη πξνζπάζεηα δεκηνπξγίαο ελφο θαηαιφγνπ, ν νπνίνο πεξηιακβάλεη ηηο ελέξγεηεο ησλ εκπιεθνκέλσλ θνξέσλ θαη ησλ δηαηηζέκελσλ κέζσλ, ζε θάζε ζηάδην ηεο δηαδηθαζίαο ιήςεο δηεζλνχο βνήζεηαο. Ο θαηάινγνο ζπληάρζεθε βάζεη: ησλ βέιηηζησλ πξαθηηθψλ, πνπ δηεξεπλήζεθαλ ζε δηεζλέο επίπεδν, ηεο εζληθήο λνκνζεζίαο θαη ησλ ελεξγεηψλ, αιιά θαη ησλ πξνβιεκάησλ πνπ πξνέθπςαλ θαηά ηηο πεξηπηψζεηο ηνπ ζεηζκνχ ζην Αίγην ην 1995 θαη ησλ δαζηθψλ ππξθαγηψλ ην 2007. 9

Κεθάιαην 1: Γηεζλήο πλεξγαζία ζε ζέκαηα Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο 1. Κύπιοι λόγοι αμοιβαίαρ παποσήρ βοήθειαρ ζε διεθνέρ επίπεδο ζε πεπιπηώζειρ μεγάλυν καηαζηποθών Καηά ηελ δηάξθεηα ηεο δεθαεηίαο 1994-2003 ν αξηζκφο ησλ θπζηθψλ θαη ηερλνινγηθψλ θαηαζηξνθψλ ζεκείσζε δξακαηηθή αχμεζε παγθνζκίσο. Απφ ην 1994 κέρξη ην 1998 νη θαηαγεγξακκέλεο θαηαζηξνθέο ήηαλ θαηά κέζν φξν 428 ζε εηήζηα βάζε, ελψ απφ ην 1999 κέρξη ην 2003 ν δείθηεο απηφο απμήζεθε θαηά ηα 2/3, θαζψο ηα θαηαγεγξακκέλα θαηαζηξνθηθά γεγνλφηα έθηαζαλ ηα 707. 1 ηελ Δπξψπε ε πην ζπρλή θπζηθή θαηαζηξνθή είλαη νη πιεκκχξεο. Καηά ηελ δεθαεηία 1995-2004 ζεκεηψζεθαλ ζηελ Δπξψπε ππεξδηπιάζηα γεγνλφηα θαηαζηξνθηθψλ Χάρτης 1: Λεθάλεο απνξξνήο ηεο Δπξώπεο, πνπ επιήγεζαλ κία ή πεξηζζόηεξεο θνξέο από πιεκκπξηθά γεγνλόηα ηεο πεξηόδνπ 1998-2002 Πεγή: απνπληδάθε, 2007 ζει.42 1 απνπληδάθε,2007 ζει. 36-38 10

πιεκκπξψλ απφ ηα αληίζηνηρα νπνηαζδήπνηε άιιεο εθδνρήο θπζηθήο θαηαζηξνθήο (199 ζπλνιηθά). Ζ Δπξψπε ππνθέξεη επίζεο απφ αλεκνζχειιεο, αθξαίεο ζεξκνθξαζίεο, δαζηθέο ππξθαγηέο θαη ζεηζκνχο (94 ζπκβάληα, 63, 46, θαη 50 αληίζηνηρα θαηά ηελ πξναλαθεξφκελε πεξίνδν). Χζηφζν νη θνληθφηεξεο θαηαζηξνθέο γηα ηελ Δπξψπε ηελ ίδηα πεξίνδν ήηαλ νη αθξαίεο ζεξκνθξαζίεο θαη νη ζεηζκνί πνπ ηεο θφζηηζαλ 32.888 θαη 20.727 αλζξψπηλεο δσέο αληίζηνηρα. Σειείσο δηαθνξεηηθή εηθφλα δίλεη ε θαηαλνκή ησλ πιεγέλησλ. Σα ζπκβάληα μεξαζίαο είλαη απηά πνπ πιήηηνπλ ή ησλ νπνίσλ νη επηπηψζεηο δηαρένληαη ζε κεγαιχηεξνπο πιεζπζκνχο (7.063.000 θάηνηθνη) θαη αθνινπζνχλ νη αλεκνζχειιεο θαη νη πιεκκχξεο κε επηπηψζεηο ζε 6.636.000 θαη 5.784.000 θαηνίθνπο αληίζηνηρα. Οη ζεηζκνί επίζεο, παξά ηε γεσγξαθηθή εζηίαζε ηνπ θπζηθνχ θαηλνκέλνπ, πξνθάιεζαλ θαηά ηελ πξναλαθεξφκελε δεθαεηία απψιεηεο θαη βιάβεο ζε 2.175.000 Δπξσπαίνπο θαηνίθνπο. 2 Χάρτης 2: Ππθλόηεηα πιεζπζκνύ θαη αξηζκόο ζαλάησλ από ηνπο κεγάινπο ζεηζκνύο ηεο αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ ηεο πεξηόδνπ 1998-2002 Πεγή: απνπληδάθε, 2007 ζει. 45 Ζ πνηθηιία ησλ γεσθπζηθψλ θαη θιηκαηηθψλ ζπλζεθψλ ηεο Δπξψπεο ηελ θαζηζηνχλ επάισηε απέλαληη ζε έλα επξχ θάζκα αθξαίσλ θπζηθψλ δηαδηθαζηψλ. Σα κεγάια πνηάκηα ζπζηήκαηα ηεο Γπηηθήο, Κεληξηθήο θαη Αλαηνιηθήο Δπξψπεο αιιά θαη ηα κηθξφηεξα πνηάκηα θαη ξέκαηα ησλ ρσξψλ ηεο Μεζνγείνπ θαζηζηνχλ ηηο αληίζηνηρεο πεξηνρέο εππαζείο ζηηο 2 απνπληδάθε, 2007, ζει.40-41 11

πιεκκχξεο. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, ε Νφηηα Δπξψπε είλαη επηξξεπήο ζηηο μεξαζίεο, νη ρψξεο ηεο Μεζνγείνπ θαη ηεο Αλαηνιηθήο Δπξψπεο ζηηο δαζηθέο ππξθαγηέο, ε Γπηηθή Δπξψπε θαη νη Βξεηαληθέο Νήζνη ζηηο ζχειιεο, νη νξεηλέο πεξηνρέο, φπσο απηέο ησλ Άιπεσλ, ησλ Ππξελαίσλ θαη ησλ Καξπάζησλ, ζηηο ρηνλνζηηβάδεο/θαηνιηζζήζεηο θαη ηέινο νξηζκέλα γεσγξαθηθά δηακεξίζκαηα ηεο Κεληξηθήο θαη Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ ζηνπο ζεηζκνχο θαη ηηο εθαηζηεηαθέο εθξήμεηο. 3 Ζ Δπξψπε πιήηηεηαη θαη απφ αηπρήκαηα ηερλνινγηθνχ ραξαθηήξα, φπσο νη εθξήμεηο ζε εξγνζηάζηα θαη νη δηαξξνέο ρεκηθψλ νπζηψλ. Μεηαμχ ησλ πξνζθάησλ παξαδεηγκάησλ ζπγθαηαιέγνληαη, ε έθξεμε ζην ρεκηθφ εξγνζηάζην AZF ζηελ Σνπινχδε ηεο Γαιιίαο ηνλ επηέκβξην ηνπ 2002 πνπ είρε σο απνηέιεζκα ηνλ ζάλαην 29 αηφκσλ θαη ηελ πξφθιεζε εθηεηακέλσλ δεκηψλ θαζψο θαη ε δηαξξνή θπαληνχρσλ αιάησλ απφ έλα νξπρείν ζηελ Baia Mare ηεο Ρνπκαλίαο ην 2000, πνπ δειεηεξίαζε κεγάιν ηκήκα ηνπ Γνχλαβε. 4 Ηδηαίηεξα ζεκαληηθή θαίλεηαη ε αλεζπρία ησλ επξσπαίσλ πνιηηψλ γηα ηελ αχμεζε ησλ θπζηθψλ θαη ηερλνινγηθψλ θαηαζηξνθψλ. χκθσλα κε έξεπλα ηνπ Δπξσβαξνκέηξνπ πνπ δεκνζηεχηεθε ηνλ Μάξηην ηνπ 2008 ζε εξψηεζε ζρεηηθά κε ηελ επηινγή ησλ 5 θπξηνηέξσλ πεξηβαιινληηθψλ ζεκάησλ πνπ ηνπο αλεζπρνχλ ηδηαηηέξσο, βάζεη δνζείζαο ιίζηαο, αλέδεημαλ σο ηέηαξην θαη πέκπην θχξην δήηεκα αλεζπρίαο ηηο ηερλνινγηθέο θαη ηηο θπζηθέο θαηαζηξνθέο αληίζηνηρα. (δηάγξακκα 1). 5 3 απνπληδάθε, 2007 ζει 40-41 4 http://ec.europa.eu/environment/civil/pdfdocs/focus_el.pdf, (ηειεπηαία επίζθεςε 1/11/2008) 5 http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_295_en.pdf, (ηειεπηαία επίζθεςε 2/11/2008) 12

Διάγραμμα 1: Σα θύξηα πεξηβαιινληηθά πξνβιήκαηα πνπ απαζρνινύλ ηνπο Δπξσπαίνπο Πνιίηεο Πεγή: Δπξσβαξφκεηξν, http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_295_en.pdf (ηειεπηαία επίζθεςε 2/11/2008) Όια ηα παξαπάλσ ζηαηηζηηθά ζηνηρεία δείρλνπλ πσο δελ ππάξρεη πεξηνρή ηεο Δπξψπεο ή ηνπ πιαλήηε, πνπ λα κελ απεηιείηαη απφ ηηο θαηαζηξνθηθέο επηπηψζεηο πνπ έρνπλ ζπρλά νη θαηαζηξνθέο. Απηφ έρεη ζαλ απνηέιεζκα ε δηεζλήο ζπλεξγαζία λα θαζίζηαηαη ζπρλά αλαγθαία γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ ζπλεπεηψλ κηαο θαηαζηξνθήο. Ζ ζεκαζία χπαξμεο κεραληζκψλ ακνηβαίαο βνήζεηαο κεηαμχ ησλ θξαηψλ αλαδεηθλχεηαη θαη απφ ηελ δξάζε φζσλ έρνπλ ζπζηαζεί κέρξη ζήκεξα. Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα απνηειεί ν Δπξσπατθφο Μεραληζκφο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο, ν νπνίνο απφ ηελ 13

ζχζηαζή ηνπ κέρξη ζήκεξα έρεη ελεξγνπνηεζεί αξθεηέο θνξέο εληφο θαη εθηφο ηεο ΔΔ. Δλδεηθηηθά, παξνπζηάδεηαη ράξηεο κε ηηο πεξηπηψζεηο επέκβαζεο ηνπ Κέληξνπ Παξαθνινχζεζεο θαη Πιεξνθνξηψλ (Monitoring and Information Centre-MIC) ηνπ Δπξσπατθνχ Μεραληζκνχ ΠΠ εληφο θαη εθηφο ηεο ΔΔ κεηά ην 2002. 6 Χάρτης 3: Δπεκβάζεηο ηνπ MIC εληόο θαη εθηόο ηεο EE κεηά ην 2002 Πεγή: Barnier, 2006 http://ec.europa.eu/commission_barroso/president/pdf/rapport_barnier_en.pdf (ηειεπηαία επίζθεςε 30/10/2008) 6 http://ec.europa.eu/commission_barroso/president/pdf/rapport_barnier_en.pdf (ηειεπηαία επίζθεςε 30/10/2008) 14

2. Πηγέρ Γιεθνούρ Βοήθειαρ 2.1 Δπξσπατθή Έλσζε Ζ ΠΠ απνηειεί κία απφ ηηο πνιηηηθέο πνπ δηαρεηξίδεηαη ε Γεληθή Γηεχζπλζε Πεξηβάιινληνο ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο κέζσ ηεο Μνλάδαο ΠΠ. Γελ ζπληζηά απηφλνκε πνιηηηθή ζηα πιαίζηα ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (ΔΔ) αιιά ηνκέα φπνπ ε Κνηλφηεηα κπνξεί λα αλαπηχζζεη κέηξα ζχκθσλα κε ηελ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο - subsidiarity principle (Maastricht, 1992). Γειαδή, ε ΠΠ ζηελ ΔΔ δελ απνζθνπεί ζηελ ππνθαηάζηαζε ησλ κέηξσλ ΠΠ ησλ θξαηψλ-κειψλ (ΚΜ), αιιά ζηελ πξνζηαζία ηεο δσήο θαη ηεο πεξηνπζίαο ησλ πνιηηψλ έλαληη ησλ θηλδχλσλ απφ θπζηθέο, ηερλνινγηθέο θαη πεξηβαιινληηθέο θαηαζηξνθέο θαη ζηνρεχεη ζηε κείσζε ησλ ζπλεπεηψλ ηνπο ζε Δπξσπατθφ επίπεδν θαη πέξαλ απηνχ, ζπκπιεξσκαηηθά κε ηηο εζληθέο πνιηηηθέο ζηνλ ηνκέα. Έηζη ε Δπηηξνπή κέζα απφ ηελ ζχζηαζε ελφο λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ γηα ηελ Δπξσπατθή ΠΠ εγθαζίδξπζε έλα πιαίζην ψζηε λα επηηπγράλεηαη απνηειεζκαηηθή θαη ηαρεία ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ εζληθψλ ππεξεζηψλ ΠΠ ζε πεξηπηψζεηο, φπνπ ε ζπλεξγαζία κεηαμχ ηνπο θαζίζηαηαη απαξαίηεηε. 7 Έλα απφ ηα θχξηα φξγαλα εθαξκνγήο ηεο πνιηηηθήο ΠΠ ζηελ ΔΔ είλαη ν Δπξσπατθφο Μεραληζκφο ΠΠ, ν νπνίνο ζπζηήζεθε κε ηελ Απφθαζε 2001/792/ΔΚ ηνπ πκβνπιίνπ, θαη αλαδηαηππψζεθε κε ηελ Απφθαζε 2007/779/ΔΚ ηνπ πκβνπιίνπ. θνπφο ηνπ Μεραληζκνχ ΠΠ είλαη λα δηεπθνιπλζεί ε εληζρπκέλε ζπλεξγαζία ησλ επεκβάζεσλ γηα ηελ παξνρή βνήζεηαο ΠΠ. ηνλ Μεραληζκφ ΠΠ ηεο ΔΔ ζπκκεηέρνπλ ηα 27 ΚΜ θαη νη ρψξεο ηνπ ΔΟΥ 8. Βάζεη ηεο Απφθαζεο 2007/779/ΔΚ ηνπ πκβνπιίνπ αξ.2 5,6 νξίδεηαη πσο «ν Μεραληζκφο απαξηίδεηαη απφ κία ζεηξά ζηνηρείσλ θαη δξάζεσλ, κεηαμχ ησλ νπνίσλ είλαη: Ζ ζπγθξφηεζε θαη δηαρείξηζε ελφο θέληξνπ παξαθνινχζεζεο θαη πιεξνθφξεζεο (ΚΠΠ, Monitoring and Information Centre-MIC), ην νπνίν είλαη πξνζπειάζηκν θαη ηθαλφ λα αληηδξά άκεζα, 24 ψξεο εκεξεζίσο, θαη λα εμππεξεηεί ηα θξάηε κέιε θαη ηελ Δπηηξνπή γηα ηνπο ζθνπνχο ηνπ Μεραληζκνχ, θαη ε δεκηνπξγία θαη δηαρείξηζε θνηλνχ ζπζηήκαηνο επηθνηλσληψλ θαη πιεξνθφξεζεο ζε θαηαζηάζεηο εθηάθηνπ αλάγθεο (ΚΔΠΔΑ, Common Emergency Communication and 7 Καθαιηάγθνπ, 2008 8 Δπξσπατθφο Οηθνλνκηθφο Υψξνο: Ηζιαλδία, Λίρηελζηατλ, Ννξβεγία 15

Information System-CECIS ) πνπ εμαζθαιίδεη ηελ επηθνηλσλία θαη ηελ απφ θνηλνχ πξφζβαζε ζηηο πιεξνθνξίεο κεηαμχ ηνπ ΚΠΠ θαη ησλ ζεκείσλ επαθήο ησλ θξαηψλ κειψλ» 9 Έηζη, ν Μεραληζκφο ΠΠ ελεξγνπνηείηαη κέζσ ηνπ MIC, ην νπνίν δηαρεηξίδεηαη ε Μνλάδα ΠΠ ηεο ΔΔ, απφ νπνηνδήπνηε ζπκκεηέρσλ θξάηνο ην νπνίν ρξεηάδεηαη δηεζλή βνήζεηα γηα ηελ αληηκεηψπηζε κηαο κεγάιεο θαηαζηξνθήο. Έλα θξάηνο, ζπλήζσο, ελεξγνπνηεί ηνλ Μεραληζκφ ΠΠ φηαλ νη ζπλέπεηεο κίαο θαηαζηξνθήο δελ είλαη δπλαηφλ λα αληηκεησπηζζνχλ απφ εζληθά κέζα ΠΠ. Όηαλ ην MIC δερζεί έλα αίηεκα γηα βνήζεηα ην δηαβηβάδεη ακέζσο κέζσ ηνπ CECIS ζηα εζληθά ζεκεία επαθήο, ηα νπνία εθπξνζσπνχλ ηη αξρέο ΠΠ ησλ ζπκκεηερφλησλ θξαηψλ ζην Μεραληζκφ ΠΠ. ηε ζπλέρεηα ηα ζπκκεηέρνληα θξάηε, αθνχ αμηνινγήζνπλ ηα κέζα θαη/ή ην δπλακηθφ πνπ κπνξνχλ λα δηαζέζνπλ βάζεη ηνπ αηηήκαηνο, ελεκεξψλνπλ ην MIC, είηε είλαη ζε ζέζε λα απνζηείινπλ βνήζεηα είηε φρη. Σν MIC, αθνχ αληηζηνηρήζεη ηα πξνζθεξφκελα κέζα κε ηα αηηνχκελα, ελεκεξψλεη ηελ αηηνχζα ρψξα γηα ην είδνο θαη ηελ πνζφηεηα ηεο πξνζθεξφκελεο βνήζεηαο. Οπνηεζδήπνηε ιεπηνκέξεηεο αθνξνχλ ζε δηεθπεξαησηηθά δεηήκαηα γηα ηελ απνζηνιή ηεο απνδερζείζαο απφ ηελ πιεγείζα ρψξα βνήζεηαο (ππνδνρή, κεηαθνξά, έθδνζε visa, δαζκνί, θ.α.) ζπκθσλνχληαη απεπζείαο κεηαμχ ηεο απνζηέιινπζαο θαη ηεο αηηνχζαο ρψξαο. Αλ είλαη αλαγθαίν κπνξεί λα δεηεζεί απφ ην MIC λα δηεπθνιχλεη ηηο αλσηέξσ δηεπζεηήζεηο. Οη νκάδεο επέκβαζεο, θαζψο θαη ε βνήζεηα πνπ απνζηέιιεηαη είλαη ππφ ηελ δηεχζπλζε ησλ εζληθψλ αξρψλ ηεο πιεγείζαο ρψξαο, ε νπνία δηαηεξεί ην δηθαίσκα λα δεηήζεη απφ ηηο Δπξσπατθέο δπλάκεηο λα ζηακαηήζνπλ ηελ επηρεηξεζηαθή ηνπο δξάζε νπνηαδήπνηε ζηηγκή. Οη νκάδεο ππφθεηληαη ζηελ εζληθή λνκνζεζία θαη νθείινπλ λα ιεηηνπξγνχλ ζχκθσλα κε ηνπο εζληθνχο θαλφλεο θαη δηαδηθαζίεο, πνπ δηέπνπλ ηελ δξάζε ηνπο. 10 εκείν Δπαθήο γηα ηελ ρψξα καο είλαη ην Κέληξν Δπηρεηξήζεσλ ΠΠ (ΚΔΠΠ) ηεο ΓΓΠΠ. 11 Πξφζθαηα, ε Δπηηξνπή κε ηελ Απφθαζε 2008/73/ΔΚ «Γηα ηελ ηξνπνπνίεζε ηεο απφθαζεο 2004/277/ΔΚ, Δπξαηφκ, φζνλ αθνξά ζηνπο θαλφλεο εθαξκνγήο ηεο απφθαζεο 2007/779/ΔΚ, Δπξαηφκ πεξί θνηλνηηθνχ κεραληζκνχ ΠΠ» θαζφξηζε ηα θχξηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ Μνλάδσλ ΠΠ (Modules). 9 Απφθαζε 2007/779/ΔΚ, Δπξαηφκ ηνπ πκβνπιίνπ 10 http://ec.europa.eu/environment/civil/prote/mic.htm (ηειεπηαία επίζθεςε 19/10/2008) 11 Καθαιηάγθνπ,2008 16

Μνλάδα ΠΠ, ζχκθσλα κε ην αξ. 3 5 ηεο Απφθαζεο 2007/779/ΔΚ ηνπ πκβνπιίνπ, νξίδεηαη, «ε απηάξθεο θαη απηφλνκε νξγάλσζε ηθαλνηήησλ ησλ θξαηψλ κειψλ ή ε θηλεηή επηρεηξεζηαθή νκάδα ησλ θξαηψλ κειψλ, ζχκθσλα κε πξνθαζνξηζκέλα θαζήθνληα θαη αλάγθεο, πνπ απνηειείηαη απφ ζπλδπαζκφ αλζξψπηλσλ θαη πιηθψλ πφξσλ θαη πξνζδηνξίδεηαη βάζεη ηεο ηθαλφηεηαο επέκβαζεο ή ηνπ θαζήθνληνο (ησλ θαζεθφλησλ) πνπ δχλαηαη λα αλαιάβεη.» 12 ηελ Απφθαζε 2008/73/ΔΚ ηεο Δπηηξνπήο νξίδνληαη Οκάδεο Σερληθήο Τπνζηήξημεο νη νπνίεο απνηεινχληαη απφ αλζξψπηλνπο θαη πιηθνχο πφξνπο, πνπ ζπγθξνηνχλ ηα θξάηε κέιε γηα ηελ δηεθπεξαίσζε ηνπ έξγνπ ππνζηήξημεο ησλ Μνλάδσλ ΠΠ. πγθεθξηκέλα, ζηελ αλσηέξσ απφθαζε νξίδνληαη, ν ζθνπφο, νη ηθαλφηεηεο, ηα επηκέξνπο ζηνηρεία ηνπο, ν ρξφλνο αλάπηπμήο ηνπο θαζψο θαη ε δπλαηφηεηα παξακνλήο ηνπο ζηελ πιεγείζα ρψξα. Παξάιιεια, θαζνξίδνληαη ν απαηηνχκελνο βαζκφο γηα ηελ απηάξθεηα θαη ηελ δηαιεηηνπξγηθφηεηα ηεο Μνλάδαο ΠΠ. Βάζεη ηεο αλσηέξσ απφθαζεο αλαζεσξνχληαη νη βάζεηο δεδνκέλσλ ηνπ Μεραληζκνχ ζε νκάδεο επέκβαζεο θαη θαζηεξψλνληαη νη Μνλάδεο ΠΠ. Έηζη, νη ρψξεο πνπ ζπκκεηέρνπλ ζην Μεραληζκφ νξίδνπλ: 13 Μνλάδεο ΠΠ ζε 13 πεδία, νη νπνίεο πιεξνχλ ηηο πξνδηαγξαθέο πνπ νξίδεη ε αλσηέξσ απφθαζε, θαη Οκάδεο Σερληθήο Τπνζηήξημεο. Σνλ Μάην ηνπ 2008, ε ΓΓΠΠ δήισζε κέζσ ηνπ CECIS ηηο Μνλάδεο ΠΠ, πνπ δηαζέηεη ε Διιάδα σο ζπλεηζθνξά ζηα κέζα ηνπ Δπξσπατθνχ Μεραληζκνχ ΠΠ θαη νη νπνίεο ελ δπλάκεη κπνξνχλ λα θηλεηνπνηεζνχλ γηα ηελ πξνζθνξά βνήζεηαο ζε πεξηπηψζεηο εθηάθησλ αλαγθψλ εληφο θαη εθηφο ηεο Έλσζεο. 14 Οη θχξηνη ζηφρνη πνπ αλακέλεηαη λα επηηεπρζνχλ κέζα απφ ηελ ιεηηνπξγία απηψλ ησλ Μνλάδσλ είλαη ε αλάπηπμε ζηελήο ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ησλ θξαηψλ-κειψλ, ε δηεχξπλζε ησλ δπλαηνηήησλ απφθξηζεο ηεο θνηλνηηθήο ΠΠ, θαζψο θαη ε δηεπθφιπλζε ηεο πιεγείζαο απφ 12 Απφθαζε 2007/779/ΔΚ, Δπξαηφκ ηνπ πκβνπιίνπ 13 Απφθαζε 2008/73/ΔΚ, Δπξαηφκ ηεο Δπηηξνπήο 14 Καθαιηάγθνπ,2008 17

κεγάιεο θαηαζηξνθέο ρψξαο ζηελ, φζνλ ην δπλαηφλ, απνηειεζκαηηθφηεξε ελζσκάησζε θαη νξγάλσζε ησλ νκάδσλ απηψλ. 15 15 Παξνπζίαζε Γξ. αΐλε Κ. απφ Workshop, Οθηψβξηνο 2007 18

2.2 Οξγαληζκόο Ηλσκέλσλ Δζλώλ Ζ Γεληθή πλέιεπζε ησλ Ζλσκέλσλ Δζλψλ (ΖΔ) πηνζέηεζε ηνλ Γεθέκβξε ηνπ 1991 ην Φήθηζκα 46/182, ην νπνίν είρε σο ζθνπφ λα ελδπλακψζεη ηελ απφθξηζε ησλ ΖΔ ζε ζχλζεηεο έθηαθηεο αλάγθεο θαη θπζηθέο θαηαζηξνθέο. Δπηπιένλ ζηφρνο ηνπ ελ ιφγσ Φεθίζκαηνο ήηαλ ε βειηίσζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ησλ αλζξσπηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ ησλ ΖΔ. 16 Βάζεη ηνπ παξαπάλσ Φεθίζκαηνο, ζπζηήζεθε ε ζέζε ηνπ πληνληζηή Δθηάθησλ Αλαγθψλ (Emergency Relief Coordinator, ERC). O πληνληζηήο Δθηάθησλ Αλαγθψλ είλαη ππεχζπλνο γηα ηελ εθπξνζψπεζε ηνπ Γεληθνχ Γξακκαηέα ησλ ΖΔ ζε κεγάιεο θαη ζχλζεηεο έθηαθηεο αλάγθεο, θαζψο θαη γηα ηηο δξάζεηο ησλ ΖΔ ζε θπζηθέο θαηαζηξνθέο. 17 ηε ζπλέρεηα, ν Γεληθφο Γξακκαηέαο ησλ ΖΔ ζχζηεζε ηε Γηεχζπλζε Αλζξσπηζηηθψλ Τπνζέζεσλ (Department of Human Affairs), ε νπνία ην 1998 αλαδηνξγαλψζεθε ζε Γξαθείν γηα ηνλ πληνληζκφ ησλ Αλζξσπηζηηθψλ Τπνζέζεσλ (Office for the Coordination of Humanitarian Affairs, OCHA) θαη έρεη πιένλ σο αξκνδηφηεηεο ηνλ ζπληνληζκφ ηεο απφθξηζεο ζε αλζξσπηζηηθά ζέκαηα, ηελ αλάπηπμε πνιηηηθψλ θαη ηελ αλζξσπηζηηθή ππεξάζπηζε. Παξάιιεια, εθρψξεζε ζηνλ πληνληζηή Δθηάθησλ Αλαγθψλ ηελ ηδηφηεηα ηνπ απεπζείαο ππνθείκελνπ ζηνλ Γεληθφ Γξακκαηέα (Under-Secretary-General) γηα δεηήκαηα πνπ αθνξνχλ ζε Αλζξσπηζηηθέο Τπνζέζεηο ηδξχνληαο γηα ηελ δηνηθεηηθή ππνζηήξημή ηνπ γξαθεία ζηελ Νέα Τφξθε θαη ζηελ Γελεχε. Βάζεη ηνπ παξαπάλσ Φεθίζκαηνο, ζπζηήλεηαη, επίζεο, ε Γηαξθήο Γηυπεξεζηαθή Δπηηξνπή (Inter-Agency Standing Committee, IASC), κέζσ ηεο νπνίαο εθηεινχληαη νη ζπληνληζηηθέο αξκνδηφηεηεο ηνπ Γξαθείνπ OCHA. ηελ IASC πξνεδξεχεη ν πληνληζηήο Δθηάθησλ Αλαγθψλ θαη ζπκκεηέρνπλ φινη νη εηαίξνη ζε αλζξσπηζηηθά ζέκαηα φπσο ππεξεζίεο, ρξεκαηνδνηηθά ηακεία θαη πξνγξάκκαηα ηνπ ΟΖΔ, ην Δξπζξνζηαπξηθφ Κίλεκα, θαζψο θαη πνιινί κε-θπβεξλεηηθνί νξγαληζκνί (ΜΚΟ). 18 16 http://ochaonline.un.org/aboutocha/historyofocha/tabid/4393/language/en-us/default.aspx (ηειεπηαία επίζθεςε 10/9/2008) θαη Καθαιηάγθνπ, 2008 17 http://ochaonline.un.org/aboutocha/historyofocha/tabid/4393/language/en-us/default.aspx (ηειεπηαία επίζθεςε 10/9/2008) θαη Καθαιηάγθνπ, 2008 18 http://ochaonline.un.org/aboutocha/historyofocha/tabid/4393/language/en-us/default.aspx (ηειεπηαία επίζθεςε 10/9/2008) θαη Καθαιηάγθνπ, 2008 19

Ο OCHA αλαπηχζζεη θαη δηαηεξεί έλα ζχζηεκα αληηκεηψπηζεο εθηάθησλ αλαγθψλ ην νπνίν ζηνρεχεη ζηελ βειηίσζε ηεο αλζξσπηζηηθήο βνήζεηαο ζε έθηαθηεο αλάγθεο. Σν ηκήκα ησλ Τπεξεζηψλ Έθηαθηεο Αλάγθεο ηνπ OCHA, πνπ εδξεχεη ζηελ Γελεχε είλαη επηθνξηηζκέλν κε ηελ αλάπηπμε, ηελ θηλεηνπνίεζε θαη ηνλ ζπληνληζκφ ηεο επηρεηξεζηαθήο δξάζεο θαη θηλεηνπνίεζεο ζπζηεκάησλ θαη κεραληζκψλ δηεζλνχο εκβέιεηαο, ηα νπνία δχλαληαη λα αλαπηχζζνληαη εληφο ζχληνκνπ ρξνληθνχ δηαζηήκαηνο θαη αθνξνχλ ζε φιεο ηηο θαηεγνξίεο θαηαζηξνθψλ θαη εθηάθησλ αλαγθψλ: Η Διεθνήρ Σςμβοςλεςηική Ομάδα Έπεςναρ και Διάζωζηρ (International Search and Rescue Advisory Group, INSARAG) απνηειεί έλα δηαθξαηηθφ δίθηπν ππφ ηελ αηγίδα ησλ ΖΔ, ην νπνίν αζρνιείηαη κε ζέκαηα έξεπλαο θαη δηάζσζεο ζε αζηηθφ πεξηβάιινλ( Urban Search and Rescue, USAR) θαη ηα ζρεηηδφκελα κε απηφ δεηήκαηα απφθξηζεο ζε θαηαζηξνθέο. θνπφο ηεο INSARAG είλαη, ε παξνρή κηαο βάζεο γηα ηελ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ θαη ν θαζνξηζκφο πξνδηαγξαθψλ γηα ηελ δηεζλή βνήζεηα έξεπλαο θαη δηάζσζεο ζε αζηηθφ πεξηβάιινλ (USAR) θαη ηέινο, ε αλάπηπμε κίαο κεζνδνινγίαο γηα ην δηεζλή ζπληνληζκφ θαη ζπλεξγαζία, πνπ αθνξά ζηελ απφθξηζε ζε έθηαθηεο αλάγθεο πξνθαινχκελεο απφ ζεηζκνχο. ηελ INSARAG πεξηιακβάλνληαη ρψξεο πνπ εκθαλίδνπλ πςειή επηθηλδπλφηεηα ζε ζεηζκνχο θαζψο θαη νη ζπλήζεηο εηαίξνη (θξάηε ή ΜΚΟ), πνπ αληαπνθξίλνληαη ζε ηέηνηνπ είδνπο θαηαζηξνθέο. 19 Οη πξνδηαγξαθέο ηνπ INSARAG εκπεξηέρνληαη ζε έλα θείκελν «Καηεπζπληήξηεο Οδεγίεο INSARAG», ην νπνίν ελεκεξψλεηαη θάζε θνξά πνπ πξνθχπηνπλ λέα ζηνηρεία θαη βέιηηζηεο πξαθηηθέο απφ ηελ αμηνιφγεζε ησλ δηεζλψλ επηρεηξήζεσλ αληηκεηψπηζεο θαηαζηξνθψλ. Μέζσ ησλ Καηεπζπληήξησλ Οδεγηψλ, παξέρνληαη θαηάιιειεο νδεγίεο ζηηο πςεινχ ζεηζκηθνχ θηλδχλνπ ρψξεο γηα ηελ δεκηνπξγία ζπζηεκάησλ θαη κεραληζκψλ έξεπλαο θαη δηάζσζεο ζε αζηηθφ πεξηβάιινλ (USAR) θαζψο θαη έλαο θαηάινγνο κε ηηο ειάρηζηεο απαηηήζεηο γηα ηηο νκάδεο έξεπλαο θαη δηάζσζεο ζε αζηηθφ πεξηβάιινλ, νη νπνίεο πξνβιέπεηαη φηη ζα ζπκκεηάζρνπλ ζε δηεζλείο επηρεηξήζεηο. Δπηπιένλ, νη θαηεπζπληήξηεο νδεγίεο INSARAG νξίδνπλ δηαδηθαζίεο ζπληνληζκνχ θαη ζπλεξγαζίαο γηα φζνπο 19 http://ochaonline.un.org/toolsservices/emergencyrelief/tabid/1089/language/en-us/default.aspx (ηειεπηαία επίζθεςε 10/9/2008) θαη Καθαιηάγθνπ, 2008 20

ζπκκεηέρνπλ ζηελ αληηκεηψπηζε κεγάισλ θαηαζηξνθψλ, είηε απηνί αλήθνπλ ζην εζληθφ είηε ζην δηεζλέο επίπεδν. 20 Ζ νκάδα INSARAG έρεη δεκηνπξγήζεη επίζεο κία απεπζείαο (on-line) εθαξκνγή γηα ηελ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ θαη ηελ δηεπθφιπλζε ηνπ ζπληνληζκνχ, ε νπνία ρξεζηκνπνηείηαη απφ ηνπο δηαρεηξηζηέο ηεο θαηαζηξνθήο θαη ηνπο δηεζλείο νξγαληζκνχο πνπ εκπιέθνληαη ζηελ αληηκεηψπηζε θαηαζηξνθψλ. Ζ απεπζείαο (on-line) εθαξκνγή νλνκάδεηαη Δηθνληθφ Κέληξν Δπηρεηξήζεσλ (Virtual OSOCC) θαη θαηά θχξην ιφγν δηεπθνιχλεη ηελ δηαδηθαζία ιήςεο απνθάζεσλ ζε πεξηπηψζεηο, πνπ ππάξρεη ή πξφθεηηαη λα ππάξμεη δηεζλήο βνήζεηα. 21 Η ομάδα Εκηίμηζηρ Καηαζηποθών και Σςνηονιζμού ( United Nations Disaster Assessment and Coordination, UNDAC) απνηειεί κία νκάδα, ε νπνία βξίζθεηαη ζε δηαξθή επηθπιαθή θαη απνηειείηαη απφ επαγγεικαηίεο ζηελ δηαρείξηζε θαηαζηξνθψλ, νη νπνίνη νξίδνληαη θαη ρξεκαηνδνηνχληαη απφ ηα ζπκκεηέρνληα θξάηε, ην OCHA, ην UNDP, θαη δηάθνξεο άιιεο Τπεξεζίεο ησλ ΖΔ, πνπ αζρνινχληαη κε δεηήκαηα αλζξσπηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ φπσο είλαη ην WFP, ε UNICEF, θαη ν WHO. Μεηά απφ αίηεκα ηεο πιεγείζαο ρψξαο ε νκάδα UNDAC δχλαηαη λα αλαπηπρζεί εληφο σξψλ γηα ηελ εθηίκεζε ησλ βαζηθψλ αλαγθψλ θαη γηα ηελ ππνζηήξημε ησλ Δζληθψλ Αξρψλ θαη ηνπ απεζηαικέλνπ ζπληνληζηή ησλ ΖΔ, ψζηε λα επηηεπρζεί θαιχηεξνο ζπληνληζκφο ηεο δηεζλνχο βνήζεηαο ζην πεδίν. 22 20 http://ochaonline.un.org/coordination/fieldcoordinationsupportsection/insarag/tabid/1436/language/en- US/Default.aspx (ηειεπηαία επίζθεςε 10/9/2008) θαη Καθαιηάγθνπ, 2008 21 http://ocha.unog.ch/virtualosocc/(y0dfev2afbqrxy45kjax3prr)/vologin.aspx (ηειεπηαία επίζθεςε 10/9/2008) θαη Καθαιηάγθνπ, 2008 22 http://ochaonline.un.org/toolsservices/emergencyrelief/tabid/1089/language/en-us/default.aspx (ηειεπηαία επίζθεςε 10/9/2008) θαη Καθαιηάγθνπ, 2008 21

2.3 Οξγαληζκόο Βνξεηναηιαληηθνύ πκθώλνπ (North-Atlantic Treaty Organization- NATO) Σν Βνξεηναηιαληηθφ χκθσλν είλαη κία ζπκκαρία 26 ρσξψλ απφ ηε Βφξεηα Ακεξηθή θαη ηελ Δπξψπε, πνπ δεζκεχνληαη λα εθπιεξψζνπλ ηνπο ζηφρνπο ηεο Βνξεηναηιαληηθήο πκθσλίαο. χκθσλα κε ηελ Ηδξπηηθή πλζήθε, ζεκειηψδεο ζθνπφο ηνπ ΝΑΣΟ είλαη ε δηαζθάιηζε ηεο ειεπζεξίαο θαη ηεο αζθάιεηαο ησλ θξαηψλ κειψλ κε πνιηηηθά θαη ζηξαηησηηθά κέζα. 23 Απφ πνιχ λσξίο, κφιηο ην 1956, δηαηππψζεθαλ νη πξψηεο απφςεηο γηα ηελ ππνζηήξημε ησλ ζηξαηησηηθψλ αξρψλ ηνπ ΝΑΣΟ απφ πνιηηηθά κέζα. Έηζη, ζήκεξα, ε δνκή ηνπ ΝΑΣΟ απνηειείηαη απφ δχν ζθέιε: ην πνιηηηθφ ζθέινο θαη ην ζηξαηησηηθφ. 24 Έλα απφ ηα θχξηα έξγα ηεο πκκαρίαο ζηα πιαίζηα ηνπ πνιηηηθνχ ηεο ζθέινπο είλαη ν Πνιηηηθφο ρεδηαζκφο Δθηάθησλ Αλαγθψλ (Civil Emergency Planning, CEP). θνπφο ηνπ CEP είλαη ε ζπιινγή, αλάιπζε θαη αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ, ζρεηηθά κε ηηο εζληθέο δξάζεηο ζρεδίαζεο, έηζη ψζηε λα δηαζθαιηζηεί, ε φζν ην δπλαηφλ, απνηειεζκαηηθφηεξε ρξήζε ησλ πνιηηηθψλ κέζσλ ζε πεξηπηψζεηο εθηάθησλ αλαγθψλ ζηα πιαίζηα πάληα ησλ ζηφρσλ ηεο πκκαρίαο. 25 Κχξην φξγαλν ζηα πιαίζηα ησλ πνιηηηθψλ εθηάθησλ αλαγθψλ είλαη ε Αλψηαηε Δπηηξνπή Πνιηηηθήο ρεδίαζεο ζε πεξηπηψζεηο Δθηάθησλ Αλαγθψλ (Senior Civil Emergency Planning Committee, SCEPC).Τπφ ηελ δηεχζπλζε ηεο SCEPC ιεηηνπξγνχλ 8 επηηξνπέο κία εθ ησλ νπνίσλ αζρνιείηαη κε ηα ζέκαηα Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο. Οη Δπηηξνπέο απηέο δξνπλ ζπκβνπιεπηηθά πξνο ηελ SCEPC ζε δεηήκαηα, ζρεηηθά κε θξίζεηο θαη ππνζηεξίδνπλ ηηο ζηξαηησηηθέο αξρέο ηνπ ΝΑΣΟ θαζψο θαη ηα θξάηε κέιε σο πξνο ηελ αλάπηπμε θαη δηαηήξεζε ησλ θαηάιιεισλ κεραληζκψλ γηα ηελ ρξήζε ησλ πνιηηηθψλ κέζσλ. 26 23 http://www.nato.int/nato-welcome/index.html (ηειεπηαία επίζθεςε 18/10/2008) 24 http://www.nato.int/issues/cep/evolution.html (ηειεπηαία επίζθεςε 18/10/2008) 25 http://www.nato.int/issues/cep/index.html (ηειεπηαία επίζθεςε 18/10/2008) 26 http://www.nato.int/issues/cep/role.html (ηειεπηαία επίζθεςε 18/10/2008) 22

Ζ Γεληθή Γξακκαηεία Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ζπκκεηέρεη ελεξγά ζηηο εξγαζίεο ηεο Δπηηξνπήο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο (Civil Protection Committee CPC) θαη ζπλεξγάδεηαη ζηελά κε ηα άιια θξάηε κέιε ηνπ ΝΑΣΟ ζηα ζέκαηα ηεο πνιηηηθήο πξνζηαζίαο 27. ε επηρεηξεζηαθφ επίπεδν ε SCEPC έρεη ζηελ δηάζεζή ηεο ην Δπξσ-Αηιαληηθφ Κέληξν ρεδηαζκνχ Απφθξηζεο θαη πληνληζκνχ ζε πεξηπηψζεηο Καηαζηξνθψλ (Euro- Atlantic Disaster Response Coordination Center, EADRCC). 28 Σν Κέληξν ηδξχζεθε ην 1998 απφ ην πκβνχιην Δπξσ-Αηιαληηθήο πλεξγαζίαο (Euro-Atlantic Partnership Council, EAPC) σο ην έλα απφ ηα δχν θχξηα ζηνηρεία ηεο πνιηηηθήο ηνπ EAPC «Απμεκέλεο Πξαθηηθήο πλεξγαζίαο γηα ηελ Αληηκεηψπηζε Γηεζλψλ Καηαζηξνθψλ» (Enhanced Practical Cooperation in International Disaster Relief). Σν άιιν ζηνηρείν είλαη ε Δπξσ-Αηιαληηθή Οκάδα Αληηκεηψπηζεο Καηαζηξνθψλ (Euro-Atlantic Disaster Response Unit, EADRU), ε νπνία είλαη κία ad hoc, πνιπεζληθή δχλακε απνηειενχκελε απφ πνιηηηθφ θαη ζηξαηησηηθφ δπλακηθφ θαη κέζα, θαη ε νπνία αλαπηχζζεηαη ζε πεξηπηψζεηο κεγάισλ θπζηθψλ ή ηερλνινγηθψλ θαηαζηξνθψλ ζε θξάηνο-κέινο ηνπ EAPC. 29 To EADRCC ιεηηνπξγεί ζε 24σξε βάζε, ψζηε λα είλαη ηθαλφ λα αληαπνθξηζεί ζε νπνηαδήπνηε πνιηηηθή έθηαθηε αλάγθε πξνθχςεη ζηα γεσγξαθηθά φξηα δξάζεο ηνπ EAPC. Έλα θξάηνο κέινο ηνπ ΝΑΣΟ (είηε εηαίξνο απηνχ), ην νπνίν πιήηηεηαη απφ κία θαηαζηξνθή θαη ηνπ νπνίνπ νη δπλάκεηο δελ επαξθνχλ γηα ηελ αληηκεηψπηζή ηεο, κπνξεί νπνηαδήπνηε ζηηγκή λα ππνβάιεη αίηεκα γηα βνήζεηα ζην EADRCC. Σν EADRCC πξνσζεί ην αίηεκα ζην ΝΑΣΟ θαη ζηνπο εηαίξνπο απηνχ, νη νπνίνη απνθξίλνληαη, είηε κέζσ ηνπ Κέληξνπ θαη/είηε απεπζείαο ζηελ πιεγείζα ρψξα θαη ελεκεξψλνπλ γηα ηελ βνήζεηα πνπ κπνξνχλ λα πξνζθέξνπλ. 30 Σν Κέληξν ηεξεί θάθειν κε ηελ βνήζεηα πνπ πξνζθέξεηαη (ζπκπεξηιακβαλνκέλεο θαη ηεο βνήζεηαο πνπ πξνζθέξεηαη θαη απφ άιινπο δηεζλείο νξγαληζκνχο), ηεο βνήζεηαο πνπ έρεη γίλεη απνδεθηή απφ ηελ πιεγείζα ρψξα, ησλ αθξηβψλ εκεξνκεληψλ, πνπ έθηαζε ε βνήζεηα 27 http://www.civilprotection.gr/index_gr.php?nodeid=66 (ηειεπηαία επίζθεςε 18/10/2008) 28 http://www.nato.int/issues/cep/role.html (ηειεπηαία επίζθεςε 18/10/2008) 29 http://www.nato.int/issues/eadrcc/index.html (ηειεπηαία επίζθεςε 18/10/2008) 30 http://www.nato.int/issues/eadrcc/practice.html (ηειεπηαία επίζθεςε 18/10/2008) 23

ζηελ πιεγείζα ρψξα, ηεο επηπιένλ βνήζεηαο πνπ δεηείηαη (ή ησλ ελεκεξψζεσλ γηα ηελ δήηεζε βνήζεηαο), θαζψο θαη ηεο θαηάζηαζεο πνπ επηθξαηεί ζηελ πιεγείζα ρψξα. Απηέο νη πιεξνθνξίεο απνζηέιινληαη ζηα θξάηε κέιε ηνπ ΝΑΣΟ κέζσ εκεξήζησλ αλαθνξψλ γηα ηελ εμειηζζφκελε θαηάζηαζε, θαζψο θαη κέζσ ηεο πξνβνιήο ηνπο ζηελ ηζηνζειίδα ηνπ ΝΑΣΟ 31. εκείν επαθήο ηεο ρψξαο καο κε ην Κέληξν γηα ηελ απνζηνιή ή αληαπφθξηζε ζε αίηεκα γηα απνζηνιή ή παξνρή βνήζεηαο, αληίζηνηρα, είλαη ην Κέληξν Δπηρεηξήζεσλ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ηεο ΓΓΠΠ. 32 31 http://www.nato.int/issues/eadrcc/practice.html (ηειεπηαία επίζθεςε 18/10/2008) 32 Καθαιηάγθνπ,2008 24

2.4 Γηκεξείο πκθσλίεο Ζ ΓΓΠΠ ζχκθσλα κε ην αξ.6 4 εδ.ζ Ν.3013/02 είλαη αξκφδηα γηα λα «πξνσζεί ηηο ζρέζεηο ηεο ρψξαο ζηνλ ηνκέα ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο κε ηνπο αξκφδηνπο δηεζλείο νξγαληζκνχο θαη αληίζηνηρνπο θνξείο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο άιισλ ρσξψλ» 33 Γηα ηελ επίηεπμε απηνχ ηνπ ζθνπνχ, ε ΓΓΠΠ πξνσζεί θαη παξαθνινπζεί ηελ ζχλαςε δηκεξψλ θαη πνιπκεξψλ ζπκθσληψλ, θαζψο θαη ηελ ζχλαςε δηεζλψλ ζπκβάζεσλ πνπ έρνπλ σο αληηθείκελν ηελ ζπλεξγαζία ζε ζέκαηα ΠΠ. Σν αληηθείκελν ησλ ζπκθσληψλ πνηθίιεη αλάινγα κε ην είδνο ηεο ζπλεξγαζίαο (δεκηνπξγία δηαθξαηηθνχ ζπζηήκαηνο έγθαηξεο πξνεηδνπνίεζεο, απνζηνιή θαη ιήςε βνήζεηαο θ.α.), αιιά θαη αλάινγα κε ην είδνο ηεο θαηαζηξνθήο (θπζηθέο θαηαζηξνθέο, δαζηθέο ππξθαγηέο, ηερλνινγηθέο θαηαζηξνθέο θ.α.). Οη δηκεξείο ζπκθσλίεο ζπρλά αθνξνχλ ζηελ ακνηβαία ζπλεξγαζία γηα ηελ αληηκεηψπηζε θαηαζηξνθψλ. 34 Αλαθέξεηαη, εηδηθά, ε δεκηνπξγία κηαο θνηλήο κνλάδαο αληηκεηψπηζεο θαηαζηξνθψλ ε Μεικηή Δλληνο-Τοςπκική Δθεδπική Μονάδα Ανηιμεηώπιζηρ Καηαζηποθών-JHET- SDRU, ε πξσηνβνπιία γηα ηε ζχζηαζε ηεο νπνίαο μεθίλεζε κεηά ηνπο θαηαζηξνθηθνχο ζεηζκνχο ηνπ 1999 ζηελ Διιάδα θαη ζηελ Σνπξθία. Ζ πξφηαζε απηή πηνζεηήζεθε κε ηελ απφθαζε A/RES/54/30 Emergency Response to Disasters, 22/11/1999 ηεο 54 εο Οινκέιεηαο ησλ Ζλσκέλσλ Δζλψλ. 35 Απφ Διιεληθήο πιεπξάο ζηελ JHET-SDRU ζπκκεηέρνπλ ε ΓΓΠΠ, ην Τπνπξγείν Δμσηεξηθψλ, ην Ππξνζβεζηηθφ ψκα (Π), ην Δζληθφ Κέληξν Άκεζεο Βνήζεηαο (ΔΚΑΒ), ν Οξγαληζκφο Αληηζεηζκηθνχ ρεδηαζκνχ (ΟΑΠ). Απφ ην Τπνπξγείν Δμσηεξηθψλ (ΤΠΔΞ) αλαηέζεθε ν ζπληνληζκφο ησλ εκπιεθνκέλσλ ππεξεζηψλ ζηε ΓΓΠΠ. 36 33 Ν. 3013/02 34 πλέληεπμε Γξ.Καθαιηάγθνπ Ο. 35 Καθαιηάγθνπ, 2008 36 Καθαιηάγθνπ,2008 θαη Ν.3339/2005 25

Σν πξσηφθνιιν ππεγξάθε ζηελ Αζήλα ην Ννέκβξην ηνπ 2001 απφ ηνπο Τπνπξγνχο Δμσηεξηθψλ Διιάδαο θαη Σνπξθίαο θαη θπξψζεθε κε λφκν ην 2005 (Ν. 3339/2005). 37 Με ην πξσηφθνιιν απηφ ξπζκίδεηαη ε ιεηηνπξγία ηεο Μνλάδαο. Αλαθέξεηαη ν κέγηζηνο αξηζκφο κειψλ θάζε κέξνπο (40 άηνκα). Σν ειιεληθφ κέξνο ζηειερψλεηαη κε άηνκα απφ ηηο ππεξεζίεο ηεο ΓΓΠΠ, Π, ΔΚΑΒ, ΟΑΠ, ΤΠΔΞ. Οξίδεηαη, επίζεο, ε ζχζηαζε πληνληζηηθήο Δπηηξνπήο 10 αηφκσλ ( 5 άηνκα απφ ην θάζε αληηζπκβαιιφκελν κέξνο), ε νπνία έρεη σο αξκνδηφηεηα ηελ επίβιεςε ηεο ζπλεξγαζίαο ησλ δχν κεξψλ. Οη επηρεηξεζηαθνί ηνκείο ηεο Κνηλήο Μνλάδαο είλαη θαηαζηξνθέο ιφγσλ ζεηζκψλ, πιεκκπξψλ θαη θαηνιηζζήζεσλ. Ζ κνλάδα απηή κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη ζε πεξηπηψζεηο εθηάθησλ αλαγθψλ ζηε πεξηνρή ηεο Μεζνγείνπ θαη ζηελ επξχηεξε πεξηνρή πνπ γεηηληάδεη κε ηελ Διιάδα θαη ηελ Σνπξθία, ρσξίο φκσο λα πεξηνξίδεηαη ζ απηήλ, ελψ ε αλάπηπμή ηεο γίλεηαη θαηφπηλ νκνθψλνπ απνθάζεσο ησλ δχν κεξψλ. 38 Έλα εμίζνπ ζεκαληηθφ παξάδεηγκα θνηλήο κνλάδαο αληηκεηψπηζεο θαηαζηξνθψλ, απνηειεί ε πξνζπάζεηα Διιάδαο θαη Γαιιίαο γηα ηελ δεκηνπξγία ηεο πξψηεο Κοινήρ Μονάδαρ Φεπζαίυν Γςνάμευν για δαζικέρ πςπκαγιέρ HE-FRA/17JTF. 39 Ζ ηδέα γελλήζεθε θαηά ηελ θνηλή επηρείξεζε Διιήλσλ θαη Γάιισλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηεο θσηηάο ηνπ Πάξλσλα. ηε ζπλέρεηα, κε θνηλή απφθαζε ηνπ Γεληθνχ Γξακκαηέα ΠΠ θαη ηνπ γάιινπ νκνιφγνπ ηνπ, δεκηνπξγήζεθε κία Διιελνγαιιηθή νκάδα εξγαζίαο, ε νπνία κεηά απφ 2 ζπλαληήζεηο ππέβαιε ηελ θνηλή αλαθνξά ηεο ζην Γεληθφ Γξακκαηέα ΠΠ θαη ζηνλ γάιιν νκφινγφ ηνπ. Ζ αλαθνξά εμαθξηβψλεη ηελ ζπκβαηφηεηα ησλ δχν κνληέισλ (ηνπ γαιιηθνχ θαη ηνπ ειιεληθνχ) δηαρείξηζεο δαζηθψλ ππξθαγηψλ. Δπνκέλσο, αθνχ ε ειιελνγαιιηθή νκάδαο εξγαζίαο δηαπίζησζε, πσο ε ζχλζεζε ησλ νκάδσλ θαη ν εμνπιηζκφο, πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζε Διιάδα θαη Γαιιία είλαη παξφκνηνο, πξνηείλεη ηελ αλάπηπμε ζηελήο ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ησλ δχν ρσξψλ ζε ηαθηηθφ επίπεδν ζε ζέκαηα ζρεηηθά κε ηελ αλάπηπμε ελαέξησλ θαη ρεξζαίσλ κέζσλ δαζνππξφζβεζεο, αιιά θαη ζε ζέκαηα εθηίκεζεο θηλδχλνπ θαηά ηελ θάζε ησλ επηρεηξήζεσλ. Ζ πξσηνηππία ηεο ζπγθεθξηκέλεο επηθείκελεο δηκεξνχο ζπκθσλίαο έγθεηηαη ζηε δεκηνπξγία κίαο θνηλήο κνλάδαο δαζνππξφζβεζεο κε ρεξζαίεο δπλάκεηο. πγθεθξηκέλα, ε HE-FRA/17JTF (Joint Forest Fires 37 Καθαιηάγθνπ,2008 38 Ν.3339/2005 39 Παξνπζίαζε Γξ. αΐλε θαη Παξνπζίαζε Παλαγησηάθε απφ Workshop, Οθηψβξηνο 2008 26

Task Forces, Κνηλή Μνλάδα Αληηκεηψπηζεο Γαζηθψλ Ππξθαγηψλ) ζα απνηειείηαη απφ 30 άηνκα (15 απφ θάζε ρψξα) θαη ζα δχλαηαη λα επηρεηξήζεη πέξα απφ ηε Γαιιία θαη ηελ Διιάδα θαη ζε ηξίηεο ρψξεο. Δηδηθφηεξα, ε ελ ιφγσ θνηλή κνλάδα ζα είλαη δηαζέζηκε γηα επηρεηξήζεηο ζηηο δχν ρψξεο πξνέιεπζεο, αιιά θαη γηα επηρεηξήζεηο ζηα πιαίζηα ηνπ Πξνγξάκκαηνο FIRE 5, θαη ζηα πιαίζηα ηνπ Δπξσπατθνχ Μεραληζκνχ ΠΠ εληφο θαη εθηφο ηεο ΔΔ. 40 40 Παξνπζίαζε Γξ. αΐλε θαη παξνπζίαζε Παλαγησηάθε απφ Workshop, Οθηψβξηνο 2008 27

Κεθάιαην 2:Γηεζλήο πξαθηηθή ζε ζέκαηα νξγάλσζεο θαη ππνδνρήο Γηεζλνύο Βνήζεηαο 2.1 Οπγανιζμόρ Ηνυμένυν Δθνών Οη θαηεπζπληήξηεο νδεγίεο ηνπ INSARAG ζηνρεχνπλ ζην λα παξάζρνπλ κηα κεζνδνινγία, ηελ νπνία ζα κπνξνχζαλ λα αθνινπζήζνπλ νη ρψξεο γηα ηελ βέιηηζηε δπλαηή δηαρείξηζε ηεο απφθξηζεο ησλ δηεζλψλ νκάδσλ έξεπλαο θαη δηάζσζεο ζε αζηηθφ πεξηβάιινλ (USAR teams), ζηελ πεξίπησζε, πνπ έρνπλ πιεγεί απφ κηα μαθληθή θαηαζηξνθή θαη ηεο νπνίαο νη επηπηψζεηο είλαη επξείαο θιίκαθαο, φπσο ε θαηάξξεπζε ππνδνκψλ δσηηθήο ζεκαζίαο. Δπίζεο, πεξηγξάθνπλ ελ ζπληνκία ην ξφιν ησλ ΖΔ ζηνλ επί ηφπνπ ζπληνληζκφ ηεο βνήζεηαο πξνο ηελ πιεγείζα ρψξα. Όπσο ζεκεηψλεηαη ζην Φήθηζκα ησλ ΖΔ 57/150 ζηηο 16 Γεθεκβξίνπ ην 2002, νη ρψξεο, πνπ εκθαλίδνπλ κεγάιε επηθηλδπλφηεηα ζε ζεηζκνχο ή άιιεο θαηαζηξνθέο, νη νπνίεο είλαη πνιχ πηζαλφ λα πξνμελήζνπλ ζνβαξέο επηπηψζεηο ζε ππνδνκέο δσηηθήο ζεκαζίαο, παξνηξχλνληαη ζην λα ελζσκαηψζνπλ ηηο θαηεπζπληήξηεο νδεγίεο INSARAG ζηα εζληθά ζρέδηα αληηκεηψπηζεο εθηάθησλ αλαγθψλ. Οη θαηεπζπληήξηεο νδεγίεο INSARAG απεπζχλνληαη, αθελφο ζηηο απνθξηλφκελεο ρψξεο θαη ζηηο δηεζλείο νκάδεο έξεπλαο θαη δηάζσζεο ζε αζηηθφ πεξηβάιινλ, πνπ απηέο δηαζέηνπλ, θαη αθεηέξνπ, ζηηο πιεγείζεο ρψξεο. Ζ κεζνδνινγία, φπσο απηή νξίδεηαη ζηηο Καηεπζπληήξηεο Οδεγίεο, παξέρεη έλαλ κεραληζκφ γηα ηελ πξνεηνηκαζία, ηε ζπλεξγαζία θαη ην ζπληνληζκφ φισλ ησλ ηνπηθψλ θαη δηεζλψλ ζπκκεηερφλησλ. Απηφ ζα έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηελ θαηαλφεζε ηνπ ηξφπνπ ηεο, φζν ην δπλαηφλ, απνηειεζκαηηθφηεξεο επηρεηξεζηαθήο ελζσκάησζεο ηεο βνήζεηαο απφ ηηο δηεζλείο νκάδεο έξεπλαο θαη δηάζσζεο ζε αζηηθφ πεξηβάιινλ, απφ φια ηα δηνηθεηηθά επίπεδα ηεο πιεγείζαο ρψξαο, έηζη ψζηε λα εμαζθαιηζηεί ε φζν ην δπλαηφλ απνηειεζκαηηθφηεξε ρξήζε ησλ δηαζέζηκσλ πφξσλ έξεπλαο θαη δηάζσζεο ζε αζηηθφ πεξηβάιινλ. 41 Βάζεη ησλ θαηεπζπληήξησλ γξακκψλ INSARAG, ε πιεγείζα ρψξα, γηα ηελ απνηειεζκαηηθφηεξε ιεηηνπξγία ησλ δηεζλψλ νκάδσλ έξεπλαο θαη δηάζεζεο ζε αζηηθφ πεξηβάιινλ, πξέπεη λα πξνβεί ζηηο παξαθάησ ελέξγεηεο αλάινγα κε ηελ θάζε θηλεηνπνίεζεο ΠΠ: 42 41 http://www.usar.nl/upload/docs/insarag_guidelines_july_2006.pdf ςελ 9(τελευταία επίςκεψη 10/10/2008) 42 http://www.usar.nl/upload/docs/insarag_guidelines_july_2006.pdf (τελευταία επίςκεψη 10/10/2008) 28

Φάζε Πξφιεςεο-Πξνεηνηκαζίαο: Γηαηήξεζε ελφο εζληθνχ ζεκείνπ επαθήο. Αλάπηπμε θαη δηαηήξεζε ησλ νκάδσλ έξεπλαο θαη δηάζσζεο ζε αζηηθφ πεξηβάιινλ ζχκθσλα κε ηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο θαη ηελ κεζνδνινγία INSARAG. Δθαξκνγή θαη δηαηήξεζε κηαο δηαδηθαζίαο γηα ηελ ζχληαμε ελφο αηηήκαηνο γηα δηεζλή βνήζεηα ηελ ρξνληθή ζηηγκή πνπ απαηηείηαη. Δθαξκνγή θαη δηαηήξεζε κεζφδσλ θαη δηαδηθαζηψλ γηα ηελ ππνδνρή ησλ δηεζλψλ νκάδσλ έξεπλαο θαη δηάζσζεο ζε αζηηθφ πεξηβάιινλ απφ ηελ ρψξα ζε πεξίπησζε θαηαζηξνθήο, φπνπ πεξηιακβάλνληαη νη αθφινπζεο ελέξγεηεο: 1. Δγθαζίδξπζε ηνπ Κέληξνπ Τπνδνρήο θαη Αλαρψξεζεο (Reception Departure Center). 2. Τπνζηήξημε ησλ δεηεκάησλ, πνπ αθνξνχλ ζηελ έθδνζε visa έηζη ψζηε λα δηεπθνιπλζεί ε είζνδνο ζηελ ρψξα ησλ δηεζλψλ νκάδσλ έξεπλαο θαη δηάζσζεο ζε αζηηθφ πεξηβάιινλ. 3. Έθδνζε άδεηαο εηζφδνπ γηα: Δμεηδηθεπκέλν εμνπιηζκφ επηθνηλσλίαο. Δμνπιηζκφ έξεπλαο θαη δηάζσζεο θαζψο θαη ηαηξηθφ εμνπιηζκφ. θπιηά έξεπλαο θαη δηάζσζεο. Ηαηξνθαξκαθεπηηθά γηα έθηαθηε αλάγθε. 4. Παξνρή αζθάιεηαο γηα ην πξνζσπηθφ, ηνλ εμνπιηζκφ θαη ην OSOCC. 5. Πξνεηνηκαζία γηα ηελ ππνζηήξημε ησλ απαηηήζεσλ, γηα ηελ δηνηθεηηθή κέξηκλα ησλ νκάδσλ έξεπλαο θαη δηάζσζεο ζε αζηηθφ πεξηβάιινλ, φπνπ πεξηιακβάλνληαη κεηαθξαζηέο, νδεγνί, θαχζηκα, κεηαθνξά, λεξφ, ράξηεο θιπ. 6. Αλάπηπμε ηεο δπλαηφηεηαο ηαθηηθήο ελεκέξσζεο ηνπ VIRTUAL OSOCC θαη ησλ νκάδσλ έξεπλαο θαη δηάζσζεο ζε αζηηθφ πεξηβάιινλ. Φάζε Κηλεηνπνίεζεο Όηαλ απαηηεζεί, πξέπεη λα απνζηαιεί ην αίηεκα γηα δηεζλή βνήζεηα ην ζπληνκφηεξν δπλαηφ. Πξέπεη λα ζπκπεξηιεθζεί ζην εζληθφ ζρέδην αληηκεηψπηζεο θαηαζηξνθψλ ε ζχζηαζε ηεο Σνπηθήο Αξρήο Γηαρείξηζεο ηεο Έθηαθηεο Αλάγθεο (Local Emergency Management Authority-LEMA) θαη ε επηρεηξεζηαθή αλάπηπμε ησλ νκάδσλ έξεπλαο θαη δηάζσζεο ζε αζηηθφ πεξηβάιινλ ηεο εκεδαπήο. 29

χζηαζε ηνπ Κέληξνπ Τπνδνρήο θαη Αλαρψξεζεο (Reception and Departure Centre- RDC). Άκεζε δηεμαγσγή αμηνιφγεζεο ηεο θαηάζηαζεο θαη ησλ αλαγθψλ. Πξέπεη λα θαηαγξαθνχλ, βάζεη πξνηεξαηνηήησλ, νη αλάγθεο ηεο δηεζλνχο βνήζεηαο θαη λα αλαθνηλσζνχλ νη απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο ζηελ δηεζλή θνηλφηεηα ην ζπληνκφηεξν δπλαηφ, κέζσ ηνπ UN OCHA θαη ηνπ VIRTUAL OSOCC. Παξνρή ηαθηηθήο ελεκέξσζεο γηα ηελ εμειηζζφκελε θαηάζηαζε κέζσ ηνπ VIRTUAL OSOCC. Αλαθνίλσζε ηεο κε πεξαηηέξσ αλάγθεο γηα επηπιένλ νκάδεο έξεπλαο θαη δηάζσζεο ζε αζηηθφ πεξηβάιινλ. Φάζε Δπηρεηξήζεσλ χζηαζε LEMA γηα ηελ δηαρείξηζε ηεο θαηαζηξνθήο. Ύπαξμε αληηπξνζψπνπ ζην Κέληξν Τπνδνρήο θαη Αλαρψξεζεο θαη ζην OSOCC ψζηε λα δηαζθαιηζηεί φηη ππάξρεη ζχγθιηζε κεηαμχ ησλ εζληθψλ πξνηεξαηνηήησλ θαη ηεο δηεζλνχο βνήζεηαο. Υξήζε ησλ δηεζλψλ ζπζηεκάησλ ζπληνληζκνχ, πνπ παξέρνληαη απφ ηηο δνκέο ησλ νκάδσλ UNDAC, ηνπ Κέληξνπ Τπνδνρήο θαη Αλαρψξεζεο θαη ηνπ OSOCC. Πξνεηνηκαζία ησλ απαξαίηεησλ κεραληζκψλ γηα ηελ πιήξε ελζσκάησζε ησλ νκάδσλ έξεπλαο θαη δηάζσζεο ζε αζηηθφ πεξηβάιινλ ζηηο εμειηζζφκελεο επηρεηξήζεηο. Φάζε απνθιηκάθσζεο Αλαθνίλσζε ηεο ιήμεο ηεο θάζεο επηρείξεζεο ησλ νκάδσλ έξεπλαο θαη δηάζσζεο ζε αζηηθφ πεξηβάιινλ. Παξνρή ηεο απαξαίηεηεο δηνηθεηηθήο κέξηκλαο γηα ηελ απνρψξεζε ησλ δηεζλψλ νκάδσλ. 30

2.2 Δςπυπαφκή Ένυζη Γηα λα δηαζθαιηζηεί ε απνηειεζκαηηθή δηαρείξηζε ηεο ακνηβαίαο ζπλδξνκήο κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ, ζε πεξίπησζε θπζηθψλ θαη ηερλνινγηθψλ θαηαζηξνθψλ, εθδφζεθε Φήθηζκα ηνπ πκβνπιίνπ θαη ησλ αληηπξνζψπσλ ησλ θπβεξλήζεσλ ησλ θξαηψλ κειψλ, ζπλειζφλησλ ζηα πιαίζηα ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 8εο Ηνπιίνπ 1991, πνπ θαζνξίδεη ηνπο θαλφλεο απφ ηνπο νπνίνπο απνξξένπλ νη βαζηθέο ππνρξεψζεηο ησλ θξαηψλ κειψλ θαηά ηελ απνζηνιή θαη ιήςε νκάδσλ δηεζλνχο βνήζεηαο. Σν Φήθηζκα νξίδεη φηη: 43 ε πεξίπησζε θαηαζηξνθήο, ε βνήζεηα παξέρεηαη κε ηελ ηαρεία απνζηνιή επηηφπνπ ζσζηηθψλ νκάδσλ εθνδηαζκέλσλ κε εμνπιηζκφ θαη πιηθφ βνήζεηαο γηα ηε δηάζσζε θαη ηελ πξνζηαζία ησλ πξνζψπσλ, ησλ πξαγκάησλ θαη ηνπ πεξηβάιινληνο. Οη ζσζηηθέο νκάδεο ζα πξέπεη λα δηαζέηνπλ επηκειεηεηαθή απηνλνκία, θαζψο θαη απηάξθεηα γηα 48 ψξεο ην ιηγφηεξν. ηε ζπλέρεηα, κεηά ηελ εμάληιεζε ησλ πξνκεζεηψλ, ην αηηνχλ θξάηνο κέινο ζα εμαζθαιίδεη ηνλ πιήξε εθνδηαζκφ ησλ ζσζηηθψλ νκάδσλ, θαζψο θαη ηνλ αλεθνδηαζκφ ηνπ εμνπιηζκνχ ηνπο. Ζ δηεχζπλζε ησλ επηρεηξήζεσλ είλαη αξκνδηφηεηα ηνπ θξάηνπο κέινπο, πνπ δεηεί βνήζεηα (αηηνχλ θξάηνο κέινο). Οη αξρέο ηνπ αηηνχληνο θξάηνπο κέινπο νξίδνπλ θαηεπζπληήξηεο γξακκέο θαη ππνδεηθλχνπλ ηα ελδερφκελα φξηα ησλ θαζεθφλησλ, πνπ αλαηίζεληαη ζηηο ζσζηηθέο νκάδεο, ρσξίο λα ππεηζέξρνληαη ζηηο ιεπηνκέξεηεο ηεο εθηέιεζήο ηνπο, γηα ηελ νπνία ππεχζπλν είλαη ην πξφζσπν πνπ έρεη νξηζζεί απφ ην θξάηνο κέινο πνπ πξνζθέξεη ηε βνήζεηα σο επηθεθαιήο (ζην εμήο "πξνζθέξνλ θξάηνο κέινο"). Σν αηηνχλ θξάηνο κέινο ιακβάλεη ηα αλαγθαία κέηξα γηα λα εμαζθαιίζεη ηελ αζθάιεηα ηνπ πξνζσπηθνχ ηεο ζσζηηθήο νκάδαο ηνπ πξνζθέξνληνο θξάηνπο κέινπο. Γηα ηελ απνηειεζκαηηθή παξνρή ηεο βνήζεηαο, νη ζσζηηθέο νκάδεο έρνπλ πξφζβαζε ζε θάζε κέξνο, φπνπ απαηηείηαη ε βνήζεηά ηνπο, ζχκθσλα κε ηηο νδεγίεο ησλ αξκφδησλ γηα ηηο επηρεηξήζεηο αξρψλ. Σν αηηνχλ θξάηνο κέινο πξέπεη λα δεκηνπξγήζεη 43 Φήθηζκα 91/C198/01 ηνπ πκβνπιίνπ 31

ηηο πξνυπνζέζεηο, πνπ επηηξέπνπλ ηε ιεηηνπξγία ησλ κέζσλ πνπ είλαη αλαγθαία γηα ηελ παξνρή βνήζεηαο θαη ηελ εμαζθάιηζε ησλ επηθνηλσληψλ. Σν αηηνχλ θξάηνο κέινο κειεηά ηηο δηαδηθαζίεο κε ηηο νπνίεο κπνξεί λα επηηεπρζεί ηαρέσο ε ρνξήγεζε ησλ αδεηψλ πνπ απαηηνχληαη ηδίσο γηα ηε δηελέξγεηα ησλ εθηάθησλ κεηαθνξψλ θαζψο θαη ηηο ιεπηνκέξεηεο ηεο δσξεάλ ρξεζηκνπνίεζεο ησλ ππνδνκψλ, γηα ηηο νπνίεο δεηείηαη θαλνληθά ε πιεξσκή δηθαηψκαηνο δηέιεπζεο ή δηνδίσλ, ή ιηκεληθψλ ή αεξνιηκεληθψλ ηειψλ. Γηα λα εμαζθαιηζζεί ε απνηειεζκαηηθφηεηα θαη ε ηαρχηεηα ηεο παξνρήο βνήζεηαο, ηα αηηνχληα θξάηε κέιε θαζψο θαη ηα θξάηε κέιε δηειεχζεσο, εάλ ππάξρνπλ, θαηαβάιινπλ θάζε πξνζπάζεηα λα πεξηνξίζνπλ ζην ειάρηζην ηηο δηαδηθαζίεο ειέγρνπ θαζψο θαη ηηο δηαηππψζεηο εηζφδνπ ζην έδαθφο ηνπο, ησλ ζσζηηθψλ νκάδσλ, ηνπ εμνπιηζκνχ θαη ηνπ ζσζηηθνχ πιηθνχ πνπ πξννξίδνληαη γηα ηελ εθπιήξσζε ηεο απνζηνιήο ηνπο, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ ηαηξηθνχ πιηθνχ θαη ησλ θαξκάθσλ. Γηα ην ζθνπφ απηφ, ππνβάιιεηαη έλα νκαδηθφ πηζηνπνηεηηθφ, πνπ εθδίδεηαη απφ ηηο αξκφδηεο αξρέο ηνπ πξνζθέξνληνο θξάηνπο κέινπο, ζην νπνίν πξνζδηνξίδεηαη ε απνζηνιή θαη ε ζχλζεζε ηεο ζσζηηθήο νκάδαο, θαζψο θαη πιήξεο θαηάινγνο ηνπ εμνπιηζκνχ θαη ηνπ ζσζηηθνχ πιηθνχ, ζην κέηξν ηνπ δπλαηνχ θαηά ηελ είζνδν ζην έδαθνο ηνπ αηηνχληνο θξάηνπο κέινπο, ή ην αξγφηεξν έλα κήλα κεηά ηελ εκεξνκελία εηζφδνπ. Σα θξάηε κέιε επηηξέπνπλ ζηα αεξνζθάθε ησλ άιισλ θξαηψλ κειψλ πνπ ζπκκεηέρνπλ άκεζα ζηηο επηρεηξήζεηο ή κεηαθέξνπλ πιηθφ λα ππεξίπηαληαη ηνπ εδάθνπο ηνπο, θαζψο θαη λα πξνζγεηψλνληαη θαη λα απνγεηψλνληαη ζε πξνθαζνξηζκέλα κέξε. Οη πηήζεηο πξέπεη λα νξγαλψλνληαη θαη λα εθηεινχληαη ζχκθσλα κε ηνπο θαλνληζκνχο πηήζεο θαη ρξεζηκνπνίεζεο ηνπ ελαεξίνπ ρψξνπ, πνπ ηζρχνπλ ζην ζπγθεθξηκέλν θξάηνο κέινο. Δθηφο αληηζέηνπ ζπκθσλίαο κεηαμχ ησλ ελδηαθεξνκέλσλ θξαηψλ κειψλ, ηα έμνδα ηεο βνήζεηαο ηελ νπνία παξέρεη ην πξνζθέξνλ θξάηνο, αλαιακβάλεη ην αηηνχλ θξάηνο κέινο. Σν πξνζθέξνλ θξάηνο κπνξεί λα παξάζρεη ζην ζχλνιν ή ελ κέξεη δσξεάλ βνήζεηα, ιακβάλνληαο, ηδηαίηεξα, ππφςε ηε θχζε ηεο θαηαζηξνθήο θαη ην κέγεζνο ησλ δεκηψλ πνπ ππέζηε ην αηηνχλ θξάηνο κέινο. 32

Σν πξνζθέξνλ θξάηνο κέινο κπνξεί, επίζεο, αλά πάζα ζηηγκή λα παξαηηεζεί ηειείσο ή ελ κέξεη απφ ηελ απαίηεζε επηζηξνθήο ησλ εμφδσλ. Καζ' φιε ηε δηάξθεηα ησλ επηρεηξήζεσλ ζηελ επηθξάηεηα ηνπ αηηνχληνο θξάηνπο κέινπο, ην θξάηνο απηφ αλαιακβάλεη κε δηθά ηνπ έμνδα ηε ζηέγαζε, ηε ζπληήξεζε θαη ηνλ αλεθνδηαζκφ ησλ ζσζηηθψλ νκάδσλ ηνπ πξνζθέξνληνο θξάηνπο κέινπο κεηά ηελ εμάληιεζε ησλ απνζεκάησλ ηνπο. Δπηπιένλ, κεηά ηελ ζχζηαζε ηνπ Μεραληζκνχ ΠΠ ην 2001, εθδφζεθε ην 2003 (ηειεπηαία αλαζεψξεζε ήηαλ ην 2005) απφ ηελ Μνλάδα ΠΠ ηεο ΔΔ ην Εγσειπίδιο για ηιρ επεμβάζειρ βοήθειαρ ζηα πλαίζια ηος Εςπωπαϊκού Μησανιζμού για ηη Σςνεπγαζία ζηην ΠΠ (EU Handbook on assistance interventions in the frame of Community Mechanism for Cooperation in Civil Protection). Οη δηαδηθαζίεο πνπ πεξηγξάθνληαη ζε απηφ ην εγρεηξίδην έρνπλ σο ζθνπφ λα δξάζνπλ επηθνπξηθά πξνο ηηο αξρέο θαη ηηο θαηεπζπληήξηεο νδεγίεο πνπ εθαξκφδνληαη απφ ηα θξάηε-κέιε γηα ηηο νκάδεο δηεζλνχο βνήζεηαο θαη γη απηφ θπξίσο ζπλνςίδεη ηνπο θαλνληζκνχο πνπ εθαξκφδνληαη, ζηηο πεξηπηψζεηο απφθξηζεο ζηα πιαίζηα ηνπ Κνηλνηηθνχ Μεραληζκνχ. Σν ελ ιφγσ εγρεηξίδην έρεη σο ζθνπφ ηελ παξνρή νδεγηψλ ζε πξαθηηθφ επίπεδν θαζψο θαη πξνηάζεηο ζρεηηθά κε ηελ απνζηνιή θαη ηηο επεκβάζεηο νκάδσλ αιιά θαη κεκνλσκέλσλ αηφκσλ ζηα πιαίζηα ηνπ Κνηλνηηθνχ Μεραληζκνχ ψζηε λα δηεπθνιπλζεί ε εληζρπκέλε ζπλεξγαζία, ζηηο πεξηπηψζεηο επηρεηξήζεσλ βνήζεηαο γηα ηελ ΠΠ. Δκπεξηέρεη φια ηα θξίζηκα ζηνηρεία πνπ ζα πξέπεη λα πξνεηνηκαζηνχλ αιιά θαη λα πξαγκαηνπνηεζνχλ ζηελ πεξίπησζε κίαο ηέηνηαο απνζηνιήο θαη επέκβαζεο. Οη πιεξνθνξίεο πνπ παξέρνληαη αθνξνχλ ζε φιεο ηηο θάζεηο κίαο επηρείξεζεο. 44 Οη πιεξνθνξίεο πνπ δίλνληαη αλάινγα κε ηελ θάζε εμέιημεο ηεο επηρείξεζεο ησλ μέλσλ νκάδσλ βνήζεηαο είλαη: 45 Φάζε Πξνεηνηκαζίαο: Απνηειεί ηελ πξψηε θαη ηελ ηειεπηαία θάζε ηνπ θχθινπ απνζηνιήο, θαζψο ηα απνηειέζκαηα θάζε απνζηνιήο ζα πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππφςε θαηά ηελ 44 http://www.brs.dk/brhs/eu-trainingprogramme/eu%20documents/eu%20handbook.pdf ζει.4 (ηειεπηαία επίζθεςε 8/11/2008) 45 http://www.brs.dk/brhs/eu-trainingprogramme/eu%20documents/eu%20handbook.pdf ζει.7 33