ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 16/11/2014 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΘΕΜΑ 1 Ο Να επλέξετε την φράση που συμπληρώνε ορθά κάθε μία από τς ακόλουθες προτάσες: 1. Τα μονοκύτταρα αποτελούν κατηγορία: Α. Λεμφοκυττάρων Β. Μακροφάγων Γ. Φαγοκυττάρων Δ. Αντσωμάτων 2. Τα φαγοκύτταρα παράγοντα: Α. Στα δευτερογενή λεμφκά όργανα Β. Στον θύμο αδένα Γ. Στον ερυθρό μυελό των οστών Δ. Στον νωταίο μυελό 3. Μηχανσμό άμυνας του δέρματος δεν αποτελεί: Α. Η λυσοζύμη Β. Το γαλακτκό οξύ Γ. Η φυσολογκή μκροχλωρίδα Δ. Η βλέννα 4. Παθητκή τεχνητή ανοσία επτυγχάνετα με: Α. Τη μεταφορά αντσωμάτων δα μέσου του πλακούντα Β. Τον εμβολασμό Γ. Τον ορό αντσωμάτων Δ. Τη μεταφορά αντγόνων Σελίδα 1 από 7
5. Αντγόνο γα έναν ανθρώπνο οργανσμό δεν είνα δυνατό να αποτελεί/-ούν: Α. Η γύρη Β. Συστατκά φαρμάκων Γ. Ο τοξίνες Δ. Τα αντγόνα στοσυμβατότητάς του ΜΟΝΑΔΕΣ 25 ΘΕΜΑ 2 Ο Α. Να γράψετε τ είνα το συμπλήρωμα κα πώς συμβάλλε στην άμυνα του ανθρώπνου οργανσμού. Το συμπλήρωμα αποτελεί αντμκροβακή ουσία της μη εδκής άμυνας. Πρόκετα γα ένα σύμπλοκο 20 πρωτεϊνών στον ορό του αίματος με αντμκροβακή δράση. (Μονάδες 3) Κατά την ανοσοβολογκή απόκρση κα αφού έχουν εκκρθεί τα αντσώματα από τα πλασματοκύτταρα, τα αντσώματα συνδέοντα εδκά με τα αντγόνα. Η σύνδεση αντγόνου αντσώματος μεταξύ άλλων- προκαλεί την ενεργοποίηση του συμπληρώματος. (Μονάδες 3) Β. Φλεγμονή: Να γράψετε τα συμπτώματα της φλεγμονής. Να εξηγήσετε πώς προκαλείτα ο πόνος, τ είνα το νώδες κα ποος ο ρόλος του. (2+2+2) Όπως στη θεωρία του σχολκού ή του φροντστηρακού ββλίου. Γ. Να αναφέρετε τα δευτερογενή λεμφκά όργανα κα τον ρόλο που επτελούν στην άμυνα. Να γράψετε επίσης τον ρόλο του θύμου αδένα στην άμυνα. ΜΟΝΑΔΕΣ 7 (5+2) Δευτερογενή λεμφκά όργανα είνα ο αμυγδαλές, ο λεμφαδένες, ο σπλήνας κα ο λεμφκός στός κατά μήκος του γαστρεντερκού σωλήνα. Στα δευτερογενή λεμφκά όργανα πραγματοποείτα η ανοσοβολογκή απόκρση. Στον θύμο αδένα δαφοροποούντα κα ωρμάζουν τα Τ-λεμφοκύτταρα. Δ. Να εξηγήσετε σε ποο χαρακτηρστκό της εδκής άμυνας στηρίζετα η λετουργία του εμβολίου. Σελίδα 2 από 7
Αρθμός αντσωμάτων ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 2014-2015 Με το εμβόλο εσέρχοντα στον οργανσμό νεκροί ή εξασθενημένο μκροοργανσμοί ή τμήματά τους. Το εμβόλο, όπως θα έκανε κα ο ίδος ο μκροοργανσμός, ενεργοποεί το ανοσοβολογκό σύστημα κα παράγοντα αντσώματα κα κύτταρα μνήμης. Έτσ, σε κάθε επόμενη επαφή με το αντγόνο γα το οποίο το άτομο εμβολάστηκε, τα κύτταρα μνήμης παράγουν αμέσως μεγάλες ποσότητες αντσωμάτων. Συνεπώς, η λετουργία του εμβολίου στηρίζετα στο χαρακτηρστκό της «μνήμης» της εδκής άμυνας, δότ το ανοσοβολογκό σύστημα έχε την κανότητα να θυμάτα την επαφή του με ένα αντγόνο κα να αντδρά πολύ γρήγορα σε κάθε επόμενη επαφή του με το αντγόνο αυτό. ΘΕΜΑ 3 Ο Τον χεμώνα του 2014, στο Ηράκλεο της Κρήτης παρουσάστηκε επδημία λομώξεων του αναπνευστκού συστήματος οφελόμενη σε έναν ό. Κατά τη δάρκεα της επδημίας προσδορίστηκαν τα αντσώματα στο αίμα δαφόρων ατόμων, μεταξύ των οποίων τα άτομα Κ κα Λ. Παρότ αμφότερα τα άτομα μολύνθηκαν από τον ό, ο Κ εμφάνσε συμπτώματα της λοίμωξης, ενώ ο Λ δεν ασθένησε. Η μεταβολή της συγκέντρωσης των αντσωμάτων κατά του ού, συναρτήσε του χρόνου, στο αίμα αυτών των ατόμων απεκονίζετα στς γραφκές παραστάσες: 1 2 Μόλυνση 3 6 9 12 15 Χρόνος (ημέρες) Α. Να εξηγήσετε ποα καμπύλη (1, 2) από τη γραφκή παράσταση αντστοχεί στα αντσώματα στο αίμα καθενός από τα εν λόγω άτομα. ΜΟΝΑΔΕΣ 4 Σελίδα 3 από 7
Η καμπύλη 1 αντστοχεί στα αντσώματα στον οργανσμό του ατόμου Λ κα η καμπύλη 2 στα αντσώματα του ατόμου Κ. Γα την ατολόγηση, γράφουμε την παράγραφο της δευτερογενούς ανοσοβολογκής απόκρσης, όπως στο σχολκό ή το φροντστηρακό ββλίο. Β. Να εξηγήσετε με ποους τρόπους έδρασαν τα μακροφάγα γα την αντμετώπση του ού στον οργανσμό του ατόμου Κ. Τα μακροφάγα ως φαγοκύτταρα αντμετώπσαν το μκρόβο με φαγοκυττάρωση, δηλαδή εγκλώβσαν το μκρόβο στο εσωτερκό τους κα το κατέστρεψαν. (Μονάδες 1) Τα μακροφάγα είνα υπεύθυνα γα το 1 ο στάδο της ανοσοβολογκής απόκρσης, το οποίο κα περγράφουμε, όπως στο σχολκό ή το φροντστηρακό ββλίο. (Μονάδες 3) Εππλέον, κατά την ανοσοβολογκή απόκρση κα αφού έχουν εκκρθεί τα αντσώματα από τα πλασματοκύτταρα, τα αντσώματα συνδέοντα εδκά με τα αντγόνα. Η σύνδεση αντγόνου αντσώματος μεταξύ άλλων- προκαλεί την αναγνώρση του μκροοργανσμού από τα μακροφάγα με σκοπό την ολοκληρωτκή του καταστροφή. (Μονάδες 2) Γ. Να περγράψετε τους τρόπους με τους οποίους ενεργοποήθηκαν τα Β-λεμφοκύτταρα στον οργανσμό του ατόμου Κ προκεμένου να παράγουν μεγάλες ποσότητες κατάλληλων αντσωμάτων. Τα Β-λεμφοκύτταρα φέρουν στην επφάνεά τους εδκές πρωτεΐνες-υποδοχείς που ονομάζοντα ανοσοσφαρίνες ή αντσώματα. Κάθε Β-λεμφοκύτταρο δαθέτε πρωτεΐνεςυποδοχείς που αναγνωρίζουν ένα μόνο αντγόνο. Μετά την είσοδο του αντγόνου αυτού στον οργανσμό, τα αντσώματα στην επφάνεα του Β-λεμφοκυττάρου συνδέοντα με αυτό. Εξ ατίας αυτής της σύνδεσης, το Β-λεμφοκύτταρο υφίστατα δαδοχκές δαρέσες από τς οποίες προκύπτουν τα πλασματοκύτταρα κα τα Β-λεμφοκύτταρα μνήμης. Τα πλασματοκύτταρα παράγουν κα εκκρίνουν μεγάλες ποσότητες αντσωμάτων, ίδων με αυτά που υπήρχαν στην επφάνεα του αρχκού Β-λεμφοκυττάρου. (Μονάδες 3) Στο 2 ο στάδο της ανοσοβολογκής απόκρσης, τα ενεργοποημένα από το εκτεθεμένο τμήμα του μκροβίου στην επφάνεα του μακροφάγου βοηθητκά Τ-λεμφοκύτταρα παράγουν ουσίες που ενεργοποούν τα Β-λεμφοκύτταρα, ώστε αυτά να δαρεθούν κα να δαφοροποηθούν σε πλασματοκύτταρα κα Β-λεμφοκύτταρα μνήμης. (Μονάδες 3) Σελίδα 4 από 7
Δ. Να περγράψετε δύο μηχανσμούς, τόσο εδκής όσο κα μη εδκής άμυνας, με τους οποίους ο οργανσμός του ατόμου Κ αντμετώπσε τον ό, μετά την είσοδό του στα κύτταρα της αναπνευστκής οδού. Μηχανσμό της μη εδκής άμυνας που ενεργοποείτα μετά την είσοδο του ού στα κύτταρα του ανθρώπου αποτελούν ο ντερφερόνες. Ο μαθητές έπρεπε να περγράψουν τς ντερφερόνες, όπως στο σχολκό ή το φροντστηρακό ββλίο. Επίσης, ο πυρετός παρεμποδίζε τη δράση των κυτταρκών ενζύμων κα συνεπώς τον πολλαπλασασμό των ών. Δεδομένου ότ ο οί χρησμοποούν τα κυτταρκά ένζυμα αφού εσέλθουν στα κύτταρα του οργανσμού, ο μαθητές θα μπορούσαν να γράψουν τον πυρετό. Όποον από τους δύο μηχανσμούς περγράψουν ο μαθητές, λαμβάνουν 3 Μονάδες. Μηχανσμό της εδκής άμυνας που ενεργοποείτα μετά την είσοδο του ού στα κύτταρα αποτελούν τα κυτταροτοξκά Τ-λεμφοκύτταρα. Συνεπώς, γράφουμε το 2β στάδο της ανοσοβολογκής απόκρσης. (Μονάδες 3) Ε. Να αναφέρετε (ονομαστκά) ποα κύτταρα της εδκής άμυνας ενεργοποήθηκαν στον οργανσμό του ατόμου Λ στο δάστημα αυτό. ΜΟΝΑΔΕΣ 3 Το άτομο Λ επτελεί δευτερογενή ανοσοβολογκή απόκρση. Συνεπώς, στον οργανσμό του ενεργοποούντα τα: Βοηθητκά Τ-λεμφοκύτταρα μνήμης, Β-λεμφοκύτταρα μνήμης, Κυτταροτοξκά Τ-λεμφοκύτταρα μνήμης (πρόκετα γα ό!), Κατασταλτκά Τ-λεμφοκύτταρα. Σελίδα 5 από 7
Βοηθητκά Τ- HIV HIV ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 2014-2015 ΘΕΜΑ 4 Ο Στη γραφκή παράσταση Α απεκονίζετα η μεταβολή του αρθμού των HIV στο αίμα ενός ατόμου τς πρώτες 21 εβδομάδες μετά τη μόλυνσή του από τον ό. Στη γραφκή παράσταση Β απεκονίζετα η μεταβολή του αρθμού των ών (καμπύλη 1) κα των βοηθητκών Τ- λεμφοκυττάρων (καμπύλη 2) στο αίμα του ίδου ατόμου 6 έως 12 χρόνα μετά τη μόλυνση. 0 3 6 9 12 15 18 21 Χρόνος (εβδομάδες) Γραφκή παράσταση Α 1 2 6 7 8 9 10 11 12 Χρόνος (έτη) Γραφκή παράσταση Β Α. Να εξηγήσετε πού οφείλετα η μεταβολή του αρθμού των ών τς πρώτες 6 εβδομάδες μετά τη μόλυνση. Επίσης, να γράψετε γα ποο λόγο 12 περίπου εβδομάδες μετά τη μόλυνση ο ός πρακτκά δεν ανχνευόταν στο αίμα του ατόμου. ΜΟΝΑΔΕΣ 8 (4+4) Στάδο της μόλυνσης από τον HIV, όπως στο σχολκό ή το φροντστηρακό ββλίο. Σελίδα 6 από 7
Στάδο του φορέα, όπως στο σχολκό ή το φροντστηρακό ββλίο. Β. Τον 9 ο χρόνο μετά τη μόλυνση ο ασθενής νοσηλεύτηκε σε νοσοκομείο, με έντονα τα συμπτώματα της ασθένεας. Ο θεράποντες ατροί του χορήγησαν την εδκή αγωγή γα το AIDS, καθώς κα ένα κοκτέλ αντβοτκών. i. Να περγράψετε το στάδο της ασθένεας στο οποίο βρσκόταν το άτομο σε αυτό το χρονκό δάστημα. ii. Να γράψετε ποα φάρμακα περλαμβάνε η αγωγή γα το AIDS κα με ποο τρόπο αυτά δρουν. iii. Δεδομένου ότ τα αντβοτκά δεν είνα αποτελεσματκά κατά των ών, γα ποο λόγο ο θεράποντες ατροί ορθώς- χορήγησαν κοκτέλ αντβοτκών στον ασθενή; ΜΟΝΑΔΕΣ 12 (5+4+3) i. Τελκό στάδο, εκδήλωση της ασθένεας, όπως στο σχολκό ή το φροντστηρακό ββλίο. ii. Η αγωγή γα το AIDS περλαμβάνε τα λεγόμενα αντρετροϊκά φάρμακα, δηλαδή το AZT κα το DCC. Τα φάρμακα αυτά αναστέλλουν την αντίστροφη μεταγραφή του ού. Ωστόσο, τα συγκεκρμένα φάρμακα προκαλούν σοβαρές παρενέργεες κα γα αυτό χορηγούντα από εδκούς γατρούς κα σε εδκά ατρκά κέντρα. iii. Η αντμετώπση των ασθενών με AIDS περλαμβάνε τη φαρμακευτκή αντμετώπση των ευκαρακών λομώξεων. Πολλές από αυτές είνα εύλογο ότ προκαλούντα από βακτήρα, μύκητες ή κα πρωτόζωα, γα τα οποία τα αντβοτκά είνα αποτελεσματκά. Συνεπώς, ο θεράποντες ατροί χορήγησαν το κοκτέλ αντβοτκών, προκεμένου να αντμετωπίσουν τς ευκαρακές λομώξες που προκαλούντα από άλλα μκρόβα εκτός του HIV ή άλλων ών, τα οποία το εξασθενημένο ανοσοβολογκό σύστημα του ασθενή δεν είνα δυνατό να αντμετωπίσε. Γ. Είνα γνωστό ότ το ανοσοβολογκό σύστημα των ασθενών με AIDS αντδρά έναντ του HIV, αλλά δεν εξασφαλίζε ανοσία. Να γράψετε τ ονομάζετα ανοσία κα με ποους τρόπους το ανοσοβολογκό σύστημα αντδρά έναντ του εν λόγω ού. ΜΟΝΑΔΕΣ 5 (3+2) Γα τον ορσμό της ανοσίας, όπως στο σχολκό ή το φροντστηρακό ββλίο. Το ανοσοβολογκό σύστημα του ατόμου που μολύνθηκε από τον HIV, αναγνωρίζε τον ό κα αντδρά παράγοντας εδκά αντσώματα κα εδκά κυτταροτοξκά Τ-λεμφοκύτταρα. Ωστόσο, η παρουσία τόσο των αντσωμάτων, όσο κα των εδκών κυτταροτοξκών Τ-λεμφοκυττάρων δεν σημαίνε ανοσία, δότ ο ός συνυπάρχε με αυτά. Σελίδα 7 από 7