ISSN: 2476-5066 www.uctjournals.com فصلنامه مطالعات مدیریت و حسابداری دوره 4 شماره 2 تابستان 1397 صفحات -123 130 بررسي ارتباط بين سهم بازار با نقدینگي سهام شركتهای پذیرفته شده در بازار بورس اوراق بهادار تهران *2 محمدرضا عسگری 1 و علي كلهر 1 عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسالمی دانشیار واحديادگار امام )ره( شهرری Asgari@iausr.ac.ir 2 کارشناس ارشد مديريت * دانشگاه ازاد اسالمی واحد يادگار امام )ره( شهرری گروه مديريت بازرگانی ايران تهران چکيده هدف کلی اين تحقیق بررسی سهم بازار شرکتهای پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به تفکیک صنايع مختلف وتأثیر آن بر میزان نقدشوندگی سهام اين شرکتها می باشد.اين تحقیق شامل دو فرضیه می باشد. 1 (بین سهام بازار با میزان نقدشوندگی سهام شرکت ها رابطه معنا داری وجود دارد 2 (با تغییر در سطح عدم تقارن اطالعاتی شرکت رابطه بین سهم بازار با نقدشوندگی سهام تغییر می کند. متغیر مستقل شامل سهم بازار محصول و عدم تقارن اطالعاتی و متغیر وابسته شامل نقدشوندگی سهام می باشد.جامعه آماری هفت گروه صنعتی از شرکت های پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است و روش نمونه گیری سیستماتیک می باشد که نمونه آماری اين تحقیق شامل 174 شرکت است ودوره تحقیق 6 ساله از سال 83 تا 88 می باشد. نتايج تجزيه و تحلیل آماری بیانگر اين است که رابطه ی بین سهم بازار محصول با درجه نقدشوندگی خطی و مستقیم است ودر شرکتهای با عدم تقارن اطالعاتی در مقايسه با ساير شرکت ها افزايش درسهم بازار محصول شرکت تأثیرات مثبت کمتری بر نقدشوندگی سهام دارد. واژههای كليدی: عدم تقارن اطالعاتی نقدشوندگی سهام سهم بازار محصول 123
مقدمه يکی از اساسی ترين عوامل بقای يک واحد انتفاعی بازار محصوالت آن می باشد. واحدهای انتفاعی اعم از تولیدی و خدماتی خروجی حاصل از عملیات و پردازش خود را به فروش می رسانند. در بازار رقابتی محصول شرکتها در جهت دستیابی به سهم بیشتر از بازار تالش می کنند. افزايش سهم بازار 1 هب صورت يک هدف سنتی واحدهای انتفاعی در آمده است. مهمترين مزيت باال بودن سهم بازار صرفه جويی های حاصل شده در مقیاس تولید می باشد.تولید کنندگان دريافته اند در صورت تولید انبوه از يک طرف هزينه های آنها کاهش می يابد و از طرف ديگر تجربیات گرانبهائی به منظور تولید با صرفه تر برای ايشان ايجاد می گردد. تمامی اين عوامل به شرکتها کمک می کنند که کارآيی بیشتری داشته باشند و اين امر به افزايش بازدهی آنها منجر می شود. در اين تحقیق ارتباط بین بین سهم بازار محصول با درجه نقدشوندگی سهام 2 و تاثیر عدم تقارن اطالعاتی 3 بر اين ارتباط در شرکتهای پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بررسی شده است. در اين تحقیق کلیاتی از تحقیق ارائه می شود. ابتدا مسئله تحقیق مطرح و ضرورت انجام آن تبیین می گردد. سپس با توجه به مسئله و سواالت تحقیق فرضیاتی تدوين و ارائه می شود. در ادامه روش تحقیق بصورت کلی تشريح می شود و در انتها اصطالحات تخصصی تحقیق بصورت عملیاتی تعريف و تبیین می شود. بيان مسئله شرکتها به عنوان واحدهای اقتصادی همواره به دنبال سودآوری و دستیابی به ثروت بیشتر می باشند. در اين راستا شرکتها وظیفه انجام فعالیت اقتصادی را بر دوش خود دارند و انتظار می رود در انجام فعالیت اقتصادی سعی در کاهش هزينه ها و افزايش درآمدهای خود داشته باشند. شرکتها به منظور کسب مزيت رقابتی از منابع خود در جهت بهبود موقعیت نسبی خويش نسبت به رقبا استفاده می کنند و ارتقای موقعیت شرکت سبب شکل گیری فرصت های بهتری در آينده می شود.در مطالعات سازماندهی صنعتی سهم بازار و رشد آن به عنوان شاخص های مهم عملکردی شرکت شناخته شده اند و همچنین رابطه مثبت بین سهم بازار و سود اقتصادی به اثبات رسیده است.)نوروش و ديانتی 1383 ( در پارادايم ساختار- رفتار- عملکرد دو رويکرد رقابتی برای توضیح اين رابطه ارايه شده است.اولین رويکرد نظريه تبانی 4 است که بر مبنای آن با متمرکز شدن سهم بازار در میان تعداد معدودی از شرکت های مقتدر آنان قیمت محصول را باالتر از سطح قیمت بازار رقابت کامل تعیین می کنند و درنتیجه به سود متعارف باالتری دست می يابند. براساس دومین رويکرد که ديدگاه کارايی 5 است کسب سهم بازار ناشی از افزايش کارايی شرکت و نوآوری بوده و صرفه جويی های ناشی از مقیاس آن سودهای اقتصادی را برای شرکت به همراه می آورد.)کیت 1990( 6 نقدشوندگی سهام تحت تأثیر حجم معامالت و تعداد دفعات معامالت می باشد. دارايی هايی را می توان نقدشونده به حساب آورد که به سرعت و با حداقل هزينه تبديل به نقد شوند. قدرت نقدشوندگی شرکت را می توان از عواملی همچون حجم معامالت شرکت تعداد سهام معامله شده تعداد دفعات معامله تعداد خريدار و... شناسايی کرد و در اين راستا بازارهای ثانويه به منظور افزايش قدرت نقدشوندگی سرمايه گذاريها برای سرمايه گذاران ايجاد شده اند تا وجوه سرمايه گذاری بلندمدت را به ويژگی نقدشوندگی نزديک نموده واطمینان دستیابی سريع به وجه نقد حاصل آيد.اين قابلیت در بازار سهام شرکتهايی که طرحهای بلندمدت دارند محدود است و کمتر ايجاد می گردد.)آيتکن و فورد )2003 7 3-Market Share 4-Liquidity 5-Asymmetric Information 6-Cahoot Opinion 7-Efficiency Opinion 8-Keith 9-Aitken, M., & Comerton-Forde, C 124
شرکتهايی که سهم بیشتری از بازار را تصاحب می کنند جريانات نقدی پايدارتری دارند. اين امر بدلیل توانايی اين شرکتها در 8 تعیین قیمت محصوالت و تولیدات در يک بازار رقابتی محصول می باشد. در واقع اين شرکتها توانايی رهبری قیمت در بازار را دارند. از طرفی هر چه جريانات نقدی يک شرکت پايدارتر باشد اعتماد بازار سرمايه به سهام اين شرکت بیشتر شده و حجم معامالت و به تبع آن نقد شوندگی سهام بیشتر می شود. بنابراين می توان انتظار داشت سهام شرکتهايی که سهم بیشتری از بازارمحصوالت را در اختیار دارند نقد شوندگی بیشتری نسبت به سهام ساير شرکتها دارد. اگر در يک معامله بالقوه يک طرف اطالعات بیشتری نسبت به طرف ديگر داشته باشد عدم تقارن اطالعات وجود دارد. اين مشکل شامل اطالعات حسابداری 9 هم می باشد. مديران شرکت های سهامی درباره ارزش شرکت نسبت به سهامداران بیرون از شرکت اطالعات بیشتری دارند. شرکت هايی که قیمت سهام شان زير ارزش واقعی است انگیزه دارند که منابع اضافی برای اطالعات مالی صرف کنند تا پیام بدهند که سهام آنها کمتر از واقع ارزش گذاری شده است. شرکت هايی که سهام آنها بیشتر از واقع ارزش گذاری شده است. تلويحا" اين موضوع را با عدم ارائه اطالعات اضافی اعالم می کنند و قیمت سهام تنزيل می 10 يابد.عدم تقارن اطالعاتی در بازارهای سرمايه از طريق اندازه گیری دامنه تفاوت فیمت های پیشنهادی خريد و فروش شناسايی می شود. اين نوع شناسايی بر اين پايه استوار است که افراد مطلع از وضعیت شرکت و سهام آن قیمتهای پیشنهادی خريد و فروش خود را براساس اطالعاتی ارائه می کنند که سايرين از آن مطلع نیستند. اين افراد غالبا شامل مديران يا سهامداران نهادی 11 هستند و منابع اطالعاتی آنها در داخل شرکت می باشد. عدم تقارن اطالعاتی دارای پیامدهای نامطلوب متفاوتی از قبیل افزايش هزينه های معامالت ضعف بازار نقد شوندگی پايین و بطور کلی کاهش سود حاصل از معامالت در بازار سرمايه خواهد شد. بنظر می رسد که با تغییر در سطح عدم تقارن اطالعاتی رابطه بین سهم بازار و نقد شوندگی تحت تاثیر قرار بگیرد. )قائمی و وطن پرست 1388( مسئله اصلی تحقیق حاضر بررسی اين امر است که آيا میزان سهم شرکتها از بازار محصوالتشان اين تاثیرات می شود پيشينه تحقيق می تواند در نقدشوندگی سهام آنها موثر واقع شود و آيا عدم تقارن اطالعاتی باعت کاهش و افزايش شدت تحقيقات انجام شده درخصوص تاثيرات سهم بازار سوريسکی) 200412( با معرفی معیار تغییر در سهم بازار به عنوان شاخص عملکرد شرکت به بررسی رابطه بین سود و بازده سهام با در نظر گرفتن فرصتهای رشد آتی پرداخت. او با استفاده از دو مدل بازده پیش بینی نشده و قیمت سهام دريافت که رابطه بین عملکرد جاری و آتی شرکت تحت تأثیر تغییرات سهم بازار بوده و سودهای جاری شرکت های دارای رشد سهم بازار حاوی اطالعات سودمندی برای سرمايه گذاران است. تس )198913( به آزمون اين فرضیه پرداخت که اگر در صنايع مختلف فرصتهای آتی رشد متفاوت باشند آن گاه سودآوری نیز در اين صنايع برای سرمايه گذاران دارای مفاهیم متفاوتی از جريانات نقدی آتی است.وی دريافت که سرمايه گذاران نسبت به سودآوری صنايع دارای رشد باال در برابر صنايع با رشد پايین واکنش مطلوبتری نشان میدهند.اين واکنش به اين علت است که افزايش سودآوری مستلزم رشد بیشتر جريانات نقدی آتی صنايع دارای رشد باال نسبت به صنايع با رشد پايین است. سینايی و رشیدیزاد )1388( تحقیقی با عنوان بررسی ارتباط بین تغییرات سهم بازار با ارزشگذاری عايدات و فرصتهای رشد آتی شرکتها انجام دادند. اين پژوهش با استفاده از اطالعات مربوط به 168 شرکت پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای 1380 تا 1385 انجام شد. به منظور آزمون فرضیه های پژوهش از تکنیکهای آماری رگرسیون چندگانه و ساده 10 - cash flows 11 - Accounting Information 12-Bid-Ask Spread 13-Institutional Shareholders 14 - Swirsky s 15 - Tse Senyo 125
بهره گرفته شد. نتايج بازگوکننده اين بود که رابطه بین عملکرد جاری و آتی به طور معناداری وابسته به تغییرات سهم بازار بوده و اين رابطه تا سه سال آينده تداوم می يابد. هم چنین به منظور ارزيابی تأثیر تغییرات سهم بازار بر عملکرد جار ی از دو مدل بازده پیش بینی نشده و قیمت استفاده شد که نتايج بازگوکننده اين بود که مربوط بودن سودهای جاری با ارزش با رشد در سهم بازار افزايش می يابد.اما بین معیارهای سنجش تغییرات سهم بازار و فرصت های رشد رابطه معناداری مشاهده نشد. تحقيقات انجام شده درخصوص نقدشوندگي سهام چن 14 و همکاران )2007( ارتباط بین حاکمیت شرکتی و نقدشوندگی سهام را بر مبنای رتبه بندی S&P که مبتنی بر میزان شفافیت و افشای اطالعات می باشد مورد بررسی قرار دادند. اين محققان دريافتند شرکت هايی که افشای اطالعات کمتری دارند دچار عدم تقارن جدی در مورد اطالعات می شوند. شواهد اين تحقیق نشان می دهد که رابطه مستقیمی بین حاکمیت شرکتی و نقدينگی سهام برقرار است و هزينه های نقدينگی سهام برای آن دسته از شرکت هايی که شیوه های ضعیف افشاء اطالعات را بکار می گیرند بیشتر است. نتايج تحقیق آن ها نشان داد که افشاء ضعیف يک شرکت همراه با حاکمیت شرکتی ضعیف بوده و ريسک عدم تقارن باالتری دارد که در نهايت باعث شکاف قیمتی بیشتر توسط بازار سازان می شود. اين محققان از رتبه بندی های S&P T&D و 15 قمیتی به عنوان معیار ارزيابی نقد شوندگی استفاده نمودند. به عنوان متغییرهای حاکمیت شرکتی و از شکاف قیمتی 16 17 کارا و متوسط شکاف يحیی زاده فر و خرمدين) 1387 ( نقش عوامل نقد شوندگی و ريسک عدم نقدشوندگی بر مازاد بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران را بررسی نمودند. در ا ين تحقیق از الگوی سری زمانی برای يک دوره زمانی از فروردين سال 1387 1384 است. بطور ماهانه در بورس اوراق بهادار تهران بهره گیری شده که تمامی شرکت های موجود در بورس تا اسفند سال وراق بهادار را که سهام آنها حداقل 100 روز در طی حداقل 9 ماه در بورس مورد معامله قرار گرفته باشند را شامل می شود. همچنین بمنظور کاهش همبستگی بین اين متغیرها از روش تشکیل پرتفوی استفاده شده است. نتايج اين تحقیق نشان می دهد که تمامی متغیرهای مستقل چهارگانه بر متغیر وابسته تحقیق تأثیر معنی دار داشته اند. بدين معنی که تأثیر عدم نقدشوندگی و اندازه شرکت بر مازاد بازده سهام منفی اما تأثیر مازاد بازده بازار و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار بر مازاد بازده سهام مثبت بوده فرضيه های تحقيق محقق پس از تعقل درباره مسئله پس از بررسی تجارب و مطالعات مقدماتی درباره جوابهای ممکن به تدوين فرضیه می پردازد. فرضیه يک بیان مبتنی بر حدس مبهم و يا يک جواب مستدل می باشد. به عبارت ديگر فرضیه حدسی است زيرکانه و علمی درباره پیامد پژوهش. در اين تحقیق فرضیه های ذيل تدوين و آزمون شده است. (بین سهم بازار با میزان نقد شوندگی سهام شرکتها رابطه معنی داری وجود دارد. 2 (با تغییر در سطح عدم تقارن اطالعاتی شرکت رابطه بین سهم بازار با نقد شوندگی سهام تغییر می کند. روش تحقيق در هر تحقیق ابتدا بايد ماهیت اهداف و دامنه آن مشخص شود تا بتوان با استفاده از قواعد و ابزار و از راه های معتبر به واقعیت ها دست يافت. فرآيند تحقیق فرآيندی است که طی آن محقق می کوشد با پردازش علمی و منظم درون دادها فرضیه های خود را به بوته آزمايش بگذارد. 16 - chen & et al. 17 - Standard and poors 18-Ttansparency and Disclosure 19 - half spread 126
روش تحقیق از نوع توصیفی و همبستگی است. توصیفی به اين دلیل که هدف آن توصیف کردن شرايط يا پديده های مورد بررسی است و برای شناخت بیشتر شرايط موجود می باشد و همبستگی به دلیل اينکه در اين تحقیق رابطه بین متغیرها موردنظر است. تحقیق حاضر به بررسی روابط بین متغیرها پرداخته و در پی اثبات وجود اين رابطه در شرايط کنونی براساس داده های تاريخی می باشد. روش مورد نظر برای بررسی همبستگی بین متغیرها رگرسیون می باشد. در اين نوع تحقیق رابطه میان متغیرها براساس هدف تحقیق تحلیل می گردد. اين تحقیقات دارای يک متغیر وابسته و يک يا چند متغیر مستقل هستند که میزان اثر متغیرهای مستقل در متغیر وابسته از طريق آزمونهای رگرسیون برازش می شود. براين اساس تعدادی از شرکتهای پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران انتخاب شده و داده های مربوط به آنها در طول سالهای 1383 تا 1388 جمع آوری می شود و پس از محاسبه و برآورد متغیرهای اساسی تحقیق رابطه میان اين متغیرها مورد تجزيه و تحلیل آماری قرار می گیرد. جامعه آماری و نمونه تحقيق جامعه بزرگترين مجموعه از موجودات است که دريک زمان معین مطلوب ما قرار می گیرند و حداقل دارای يک صفت مشخصه می باشند. صفت مشخصه صفتی است که بین همه عناصر جامعه آماری مشترک و متمايز کننده جامعه آماری از ساير جوامع می باشد. شرط الزم برای هر تحقیقی وجود اطالعات در دسترس می باشد که در وضعیت کنونی ايران تنها اطالعات مربوط به شرکتهای پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران موجود می باشد. لذا با توجه به ماهیت تحقیق و نیز وجود برخی ناهماهنگی ها میان شرکتهای پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران شرکتهای عضو سازمان بورس اوراق بهادار تهران که شرايط ذيل را دارا می باشند بعنوان جامعه تحقیق انتخاب گرديده است: 1. سال مالی شرکت منتهی به 29 اسفند ماه هر سال باشد. 2. شرکت طی سالهای 1379 تا 1387 تغییر سال مالی و تغییر فعالیت نداشته باشد. 3. شرکت در طی دوره مورد تحقیق وقفه معامالتی نداشته باشد 4. حداقل از ابتدای سال مالی 1379 در بورس اوراق تهران پذيرفته شده باشند و طی سالهای 1379 تا 1387 از بورس اوراق بهادار نیز خارج نشده باشند. 5. اطالعات مالی مورد نیاز جهت محاسبه متغیرهای تحقیق در مورد آن شرکتها در طول دوره تحقیق در دسترس باشند. 6. جزء شرکتهای سرمايه گذاری هلدينگ بانک واسطه گری و لیزينگ نباشد. فرض می شود که جامعه آماری در طول زمان ثابت بوده و نتايج اين پژوهش برای شرکتهايی که در شرايط فوق صدق می کند قابل تعمیم است. در اين تحقیق از روش سرشماری استفاده گرديده به اين معنی که نمونه تمام اعضای جامعه در نظر گرفته شده است جامعه آماری اين پژوهش 7 گروه صنعتی از شرکت های پذيرفته شده در بورس اوراق بهادارتهران به شرح ذيل می باشد: 1 (گروه شرکت های فلزات اساسی. 2 (گروه شرکت های خودرو وساخت قطعات 3 (گروه شرکت های مواد و محصوالت دارويی 4 (گروه شرکت های سیمان آهک گچ 5 (گروه شرکت های محصوالت شیمیايی 6 (گروه غذايی به جز قند و شکر 7 (ماشین آالت و تجهیزات 127
متغيرهای تحقيق و شيوه اندازه گيری آنها متغیرها يکی از عناصر اصلی تحقیق می باشند.متغیر چیزی است که میتواند از لحاظ مقدار تغییر کند و معموال میتواند ارزشهای عددی متفاوتی را بپذيرد. بنابراين هر چیزی که وجود داشته باشد متغیر است ودرواقع ويژگیهايی است که پژوهشگر آنها را مشاهده کنترل و يا دخل وتصرف میکند. مهمترين و مفیدترين راه برای طبق بندی متغیرها تقسیم بندی آنها به دو نوع مستقل و وابسته است.اين نوع طبقه بندی بدلیل کاربرد کلی سادگی و اهمیت ويژه ای که در مفهومی کردن و طرح ريزی پژوهش و همچنین تهیه گزارش نتايج آن دارد بسیار مفید و ارزنده است. متغير مستقل سهم بازار محصول: سهم شرکت از بازار محصول به میزان موفقیت شرکت در تصاحب بازار و جذب مشتری بستگی دارد. دراين تحقیق برای اندازه گیری اين متغیر از نسبت فروش شرکت به کل فروش صنعت مربوطه استفاده شده است. عدم تقارن اطالعاتی: اگر در يک معامله بالقوه يک طرف اطالعات بیشتری نسبت به طرف ديگر داشته باشد عدم تقارن اطالعات وجود دارد. در اين تحقیق عدم تقارن اطالعاتی از طريق تفاوت بین قیمتهای پیشنهادی خريد و فروش در بازار سهام بدست می آيد. متغير وابسته نقدشوندگی سهام: يک دارايی هنگامی نقدشونده محسوب می شود که بتواند باسرعت و هزينه ای کم به وجه نقد تبديل شود. نقدشوندگی سهام شرکت در بورس تعیین می شود و متاثر باشد. از مقاديری همچون تعداد خريداران تعداد دفعات معامله شده تعداد روزهای معامله شده تعداد شرکتها حجم معامالت طی دوره و تعداد سهام معامله شده طی دوره و میزان ارزش روز می برای محاسبه نقد شوندگی از مقاديری همچون تعداد خريداران تعداد دفعات معامله شده تعداد روزهای معامله شده تعداد شرکتها حجم معامالت طی دوره و تعداد سهام معامله شده طی دوره و میزان ارزش روز استفاده می شود. 2. تعريف متغیرهای تحقیق :Liquidityit سطح نقد شوندگی سهام هر شرکت MarketShareit :سهم بازار هر شرکت :Sizeit اندازه شرکت) لگاريتم طبیعی دارايیهای شرکت( Ε: باقیمانده مدل رگرسیونی شیوه آزمون فرضیه اول فرضیه اين تحقیق بیان می کند که بین سهم بازار با میزان نقدينگی سهام شرکتها رابطه معنی داری وجود دارد. جهت آزمون فرضیه اول از يک مدل رگرسیونی که در آن نقدينگی سهام شرکت)اندازه گیری شده به روش اول يا روش دوم( تابعی از میزان سهم بازار بعنوان متغیر مستقل و اندازه شرکت بعنوان متغیر کنترل تلقی شده است استفاده می شود. مدل مذکور بشکل ذيل می باشد. Liquidityit=β1+β2MarketShareit+β3Sizeit+ε بیان آماری فرضیه به شرح زير می باشد H0: β2=0 H1: β2 0 نتایج آزمون فرضيه در اين پژوهش تاثیر میزان سهم بازار محصول شرکتها بر نقدشوندگی سهام آنها در بورس اوراق بهادار و نقش عدم تقارن اطالعاتی در اين ارتباط بررسی شده است. شرکتهايی که سهم بیشتری از بازار را تصاحب می کنند جريانات نقدی پايدارتری دارند. اين امر بدلیل توانايی اين شرکتها در تعیین قیمت محصوالت و تولیدات در يک بازار رقابتی محصول می باشد. در واقع 128
اين شرکتها توانايی رهبری قیمت در بازار را دارند.از طرفی هر چه جريانات نقدی يک شرکت پايدارتر باشد اعتماد بازار سرمايه به سهام اين شرکت بیشتر شده و حجم معامالت و به تبع آن نقد شوندگی سهام بیشتر می شود. بنابراين می توان انتظار داشت سهام شرکتهايی که سهم بیشتری از بازارمحصوالت را در اختیار دارند نقد شوندگی بیشتری نسبت به سهام ساير شرکتها دارد. شيوه آزمون فرضيه دوم: با تغییر در سطح عدم تقارن اطالعاتی شرکت رابطه بین سهم بازار با نقد شوندگی سهام تغییر می کند. در آزمون فرضیه دوم متغیر عدم تقارن اطالعاتی) ABS ( بعنوان يک متغیر مداخله گر به مدل آزمون فرضیه اضافه شده است. مدل مذکور بشکل ذيل می باشد. Liquidityit=β1+β2ABSit+ β3marketshareit + β4marketshareit*absit +β5sizeit*absit+ε در معادله رگرسیونی فوق β3 ارتباط بین سهم بازار محصول با نقدشوندگی سهام را در کلیه شرکتهای نمونه آماری نشان می دهد. همچنین β4 ارتباط بین سهم بازار محصول با نقدشوندگی سهام را با توجه به سطح عدم تقارن اطالعاتی شرکتهای نمونه آماری نشان می دهد. نتايج آزمون برای الگوهای رگرسیونی فرضیه دوم: در فرضیه دوم تحقیق پیش بینی شده است که با تغییر در سطح عدم تقارن اطالعاتی شرکت رابطه بین سهم بازار با نقد شوندگی سهام تغییر می کند. اگر در يک معامله بالقوه يک طرف اطالعات بیشتری نسبت به طرف ديگر داشته باشد عدم تقارن اطالعات وجود دارد. اين مشکل شامل اطالعات حسابداری هم می باشد. مديران شرکت های سهامی درباره ارزش شرکت نسبت به سهامداران بیرون از شرکت اطالعات بیشتری دارند. شرکت هايی که قیمت سهام شان زير ارزش واقعی است انگیزه دارند که منابع اضافی برای اطالعات مالی صرف کنند تا پیام بدهند که سهام آنها کمتر از واقع ارزش گذاری شده است. عدم تقارن اطالعاتی در بازارهای سرمايه از طريق اندازه گیری دامنه تفاوت قیمت های پیشنهادی خريد و فروش شناسايی می شود. اين نوع شناسايی بر اين پايه استوار است که افراد مطلع از وضعیت شرکت و سهام آن قیمتهای پیشنهادی خريد و فروش خود را براساس اطالعاتی ارائه می کنند که سايرين از آن مطلع نیستند. اين افراد غالبا شامل مديران يا سهامداران نهادی هستند و منابع اطالعاتی آنها در داخل شرکت می باشد. عدم تقارن اطالعاتی دارای پیامدهای نامطلوب متفاوتی از قبیل افزايش هزينه های معامالت ضعف بازار نقد شوندگی پايین و بطور کلی کاهش سود حاصل از معامالت در بازار سرمايه خواهد شد. بنظر می رسد که با تغییر در سطح عدم تقارن اطالعاتی رابطه بین سهم بازار و نقد شوندگی تحت تاثیر قرار بگیرددوبه عبارت ديگر عدم تقارن اطالعاتی ارتباط بین سهم بازار محصول و نقدشوندگی سهام را تحت تاثیر قرار داده است و در شرکتهای با عدم تقارن اطالعاتی در مقايسه با ساير شرکتها افزايش در سهم بازار محصول شرکت تاثیرات مثبت کمتری بر نقدشوندگی سهام دارد. براين اساس ادعای مطرح شده در فرضیه دوم تحقیق در سطح اطمینان %95 پذيرفته می شود نتيجه گيری. در الگوی آزمون فرضیه اول هدف بررسی ارتباط بین سهم بازار محصول با درجه نقدشوندگی سهام است. نتايج حاکی از ارتباط مسقیم و معنی دار بین اين دو متغیر می باشد و در واقع پیش بینی فرضیه اول مبنی وجود ارتباط معنی دار بین سهم بازار محصول با درجه نقدشوندگی سهام در سطح اطمینان %95 پذيرفته شد. در فرضیه دوم تحقیق تاثیر عدم تقارن اطالعاتی بر شدت ارتباط بین سهم بازار محصول با درجه نقدشوندگی سهام بررسی شد. نتايج نشان داد که با وارد نمودن متغیر عدم تقارن اطالعاتی به الگوی آزمون فرضیه میزان ارتباط بین سهم بازار محصول با درجه نقدشوندگی سهام کاهش می يابد. بنابراين نتايج تحلیل آماری برای فرضیه دوم تحقیق منجر به پذيرش اين فرضیه گرديد. 129
نتايج حاصل از آزمون فرضیات بصورت خالصه در جدول 3 ارائه شده است. فرضیه بین سهم بازار با میزان نقد شوندگی سهام شرکتها رابطه معنی داری وجود دارد. با تغییر در سطح عدم تقارن اطالعاتی شرکت رابطه بین سهم بازار با نقد شوندگی سهام تغییر می کند. پيشنهادهای برآمده از تحقيق نوع آزمون رگرسیون رگرسیون نوع ارتباط مستقیم مستقیم نتیجه تايید فرضیه تايید فرضیه براساس نتايج حاصل از آزمون فرضیات پیشنهاداتی حوزه کاربردی و پیشنهاداتی برای تحقیقات آتی بشرح ذيل ارائه می شود. در حوزه کاربردی پیشنهاد می شود که سرمايه گذاران در ارزيابی شرکتهای پذيرفته شده در بورس عالوه بر بررسی متغیرهای سنتی عملکرد و سوددهی به ساختار مالکیتی شرکتها و محیط گزارشگری آنها نیز توجه داشته باشند. هرچند ارقام و معیارهای مطلوب بازار ممکن است در کوتاه مدت تاحدودی منافع سهمامداران اقلیت را تامین نمايد ولی چنانچه ارزيابی دقیقی از ساختار مالکیتی و حاکمیتی شرکت صورت نگیرد ممکن است در بلندمدت سهامداران جزء به بازده انتظاری مورد نظر خود دست نیابند. درجه کیفیت افشای شرکتهای پذيرفته شده در بورس بصورت دوره ای از طرف سازمان بورس منتشر می شود. سرمايه گذاران بالقوه می توانند در تصمیم گیريهای خريد و فروش خود از اين اطالعات بعنوان معیاری جهت ارزيابی محیط اطالعاتی شرکتها استفاده نمايند. همچنین به مديران واحدهای اقتصادی و تولیدی توصیه می شود با باال بردن قدرت بازار محصوالتشان راه را برای تامین مالی کم هزينه از طريق جلب اعتماد بازار سرمايه هموار نمايند. در حوزه پژوهشی به محققان آتی پیشنهاد می شود که تاثیر سهم بازار محصول را بر متغیرهای درون شرکتی مانند کارآيی و معیارهای عملکردی شرکت و همچنین بازده سهام شرکتها بررسی نمايند. منابع و ماخذ 1( قائمی محمدحسین و محمدرضا وطن پرست.) 1388 ( بررسی نقش اطالعات حسابداری در کاهش عدم تقارن اطالعاتی در بورس اوراق بهادار تهران " فصلنامه بررسیهای حسابداری و حسابرسی شماره 41 پايیز 1384 2 (نوروش ايرج و زهرا ديانتی ديلمی 1383 مديريت مالی جلد اول انتشارات دانشگاه تهران ص 67. 3 (يحیی زاده فر محمود و جواد خرمدين) 1387 (" نقش عوامل نقدشوندگی و ريسک عدم نقدشوندگی بر مازاد بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران" بررسیهای حسابداری و حسابرسی شماره 53 4)Aitken, M., & Comerton-Forde, C. (2003). How should liquidity be measured? Pacific- Basin Finance Journal, Vol. 3, No. 11,pp. 45 59. 5)Swirsky s.the implications of market share changes on the market's pricing of earnings. the Florida state university 2004; college of business, spring. 130