Επεξεπγαζία και Παποχή Πολυμεζικών Υπηπεζιών ζε πεπιβάλλον Cloud Computing

ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΤ ΣΜΗΜΑ ΜΗΥΑΝΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΤΣΗΜΑΣΩΝ ΣΕΧΝΟΛΟΓΙΕ ΔΙΚΣΤΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ & ΤΠΟΛΟΓΙΣΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΣΙΚΗ ΕΡΓΑΙΑ Επεξεπγαζία και Παποχή Πολυμεζικών Υπηπεζιών ζε πεπιβάλλον Cloud Computing ΦΤΣΙΛΗ ΗΛΙΑ (icsdm11035) Επιβλζπων Κακθγθτισ: Δρ. κιάνθσ Χ Επιτροπι: κιάνθσ Χ., Βουγιοφκασ Δ., Μαραγκουδάκθσ Εμ. άμοσ, 24 Ιανουαρίου, 2012 1

Πεπίληψη Σν Cloud computing ελ έηε 2013 βξίζθεηαη παληνχ. ε νπνηνδήπνηε πεξηνδηθφ ηερλνινγίαο, ζε ζρεηηθέο ηζηνζειίδεο θαη blogs, ζίγνπξα γίλεηαη αλαθνξά ζην cloud computing. ηελ παξνχζα εξγαζία γίλεηαη αλαθνξά ζην Cloud Computing θαη ηελ παξνρή θαη ησλ πνιπκεζηθψλ ππεξεζηψλ ζε πεξηβάιινλ Cloud, κε ζθνπφ λα θαηαλνήζνπκε νζν γίλεηαη ηελ έλλνηα θαη ηελ δνκή ηνπ Cloud Computing. Ζ απνζαθήληζε ηνπ φξνπ θαζψο θαη ε επεμήγεζε ηνπ ηξφπνπ ιεηηνπξγίαο απνηεινχλ ηνλ ζηφρν ηνπ πξψηνπ θεθαιαίνπ ελψ ζην δεχηεξν πσο γίλεηαη ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο απηήο ζε mobile ζπζθεπέο. Οη πάξνρνη ππεξεζηψλ απνηεινχλ ην ζέκα ηνπ ηξίηνπ θεθαιαίνπ. ην ηέηαξην θεθάιαην γίλεηαη κηα παξνπζίαζε ησλ εθαξκνγψλ πνπ ηξέρνπλ ζε πεξηβάιινλ Cloud θαη ηέινο ζην πέκπην θεθάιαην γίλεηαη παξνπζίαζε ηεο ππεξεζίαο Onlive, ηελ αξρηηεθηνληθή ηεο θαη γεληθά φηη αθνξά ην Cloud Gaming. Σε όλους όσους με αγαπούν και αγαπώ!!! Copyright Φπηηιήο Ηιίαο, 2013 Με επηθύιαμε παληόο δηθαηώκαηνο. All rights reserved. Απαγνξεύεηαη ε αληηγξαθή, απνζήθεπζε θαη δηαλνκή ηεο παξνύζαο εξγαζίαο, εμ νινθιήξνπ ή ηκήκαηνο απηήο, γηα εκπνξηθό ζθνπό. Επηηξέπεηαη ε αλαηύπσζε, απνζήθεπζε θαη δηαλνκή γηα ζθνπό κε θεξδνζθνπηθό, εθπαηδεπηηθήο ή εξεπλεηηθήο θύζεο, ππό ηελ πξνϋπόζεζε λα αλαθέξεηαη ε πεγή πξνέιεπζεο θαη λα δηαηεξείηαη ην παξόλ κήλπκα. Εξσηήκαηα πνπ αθνξνύλ ηε ρξήζε ηεο εξγαζίαο γηα θεξδνζθνπηθό ζθνπό πξέπεη λα απεπζύλνληαη πξνο ην ζπγγξαθέα. Οη απόςεηο θαη ηα ζπκπεξάζκαηα πνπ πεξηέρνληαη ζην παξόλ έγγξαθν εθθξάδνπλ ην ζπγγξαθέα θαη δελ πξέπεη λα εξκελεπζεί όηη αληηπξνζσπεύνπλ ηηο επίζεκεο ζέζεηο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αηγαίνπ. 2

Περιεχόμενα ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 Ο :CLOUD COMPUTING... 8 1.1 Ειςαγωγι ςτο Cloud Computing.... 8 1.1.1 Σι είναι το cloud computing... 9 1.1.2 Οριςμόσ του cloud computing... 9 1.2 Ιςτορικι αναδρομι... 10 1.3 Προςδοκίεσ... 11 1.4 Cloud Components... 12 1.4.1 Clients... 12 1.5 Βαςικά χαρακτθριςτικά... 13 1.6 Μοντζλα υπθρεςιών... 15 1.7 Cloud Computing μοντζλα υποδομισ (infrastructure models)... 18 1.7.1 Δθμόςια «φννεφα» (Public clouds)... 19 1.7.2 Ιδιωτικά «φννεφα» (Private clouds)... 20 1.7.3 Τβριδικά «φννεφα» (Hybrid clouds)... 21 1.7.4 Κοινοτικά «φννεφα» (Community clouds)... 22 1.8 Intercloud... 23 1.9 Οι ανθςυχίεσ του cloud computing... 24 1.9.1 Ζλεγχοσ... 24 1.9.2 Επίδοςθ, κακυςτζρθςθ (latency), αξιοπιςτία... 25 1.9.3 Αςφάλεια και προςταςία... 26 1.9.4 Διαφάνεια... 26 1.9.5 Αξιοπιςτία... 26 1.10 Οι κίνδυνοι του «Cloud computing» ςτα τρία κφρια μοντζλα του... 27 1.10.1 Οι κίνδυνοι για το SaaS... 27 1.10.2 Οι κίνδυνοι για το PaaS... 27 1.10.3 Οι κίνδυνοι για το IaaS... 28 3

1.11 Η Αςφάλεια ςτο Cloud Computing... 28 1.11.1 Θζματα αςφάλειασ του Cloud... 28 1.11.2 Διαςτάςεισ του «Cloud Security»... 29 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 Ο : MOBILE CLOUD COMPUTING... 31 2.1 Mobile Broadband Networks... 32 2.1.1 Networks Standards... 32 2.2 Video Streaming... 36 2.3 Video Standards Codecs... 37 2.3.1 MPEG Moving Picture Experts Group... 37 2.3.2 H.264... 37 2.3.3 WMV Windows Media Video... 37 2.3.4 HTML5 Video... 37 2.3.5 VP8 Google video... 38 2.4 Δυνατότθτεσ τερματικών... 38 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο : ΠΑΡΟΧΟΙ ΥΠΗΡΕΙΩΝ CLOUD COMPUTING... 40 3.1 Βαςικοί πάροχοι... 40 3.2 Amazon... 40 3.2.1 Amazon CloudFront... 41 3.2.2 Amazon Elastic Compute Cloud (Amazon EC2)... 41 3.2.3 Simple Storage Service (S3)... 42 3.3 Google... 42 3.3.1 Google App Engine... 42 3.3.2 Google Cloud Storage... 43 3.3.3 Google Prediction API... 43 3.4 Microsoft Azure... 44 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο : ΕΦΑΡΜΟΓΕ CLOUD COMPUTING... 49 4.1 Σν Dropbox... 50 4.2 Tonido: Πάρε το desktop ςου μαηί, χωρίσ τον υπολογιςτι!... 51 4

4.3 Google Cloud Print, εκτφπωςθ από παντοφ... 53 4.4 Google Drive... 54 4.5 Jolicloud... 54 4.5.1 Κυριότερα χαρακτθριςτικά του Jolicloud/Joli OS... 55 4.6 Vimeo... 56 4.7 BBC (British Broadcasting Corporation)... 56 4.8 ITEA ACDC... 57 4.9 Cloud +... 58 4.9.1 Cloud + drive... 59 4.9.2 Εφρεςθ τθλεφώνου... 59 4.9.3 Παίξτε ζναν ιχο. τείλτε ζνα μινυμα προειδοποίθςθσ.... 60 4.9.4 Κλειδώςτε το τθλζφωνό ςασ... 60 4.9.5 Δθμιουργία αντιγράφων αςφαλείασ των δεδομζνων ςασ... 60 4.10 Flickr... 60 4.11 Office 365... 60 4.12 Pithos... 61 4.13 Apple s icloud... 61 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Ο : CLOUD GAMING... 63 5.1 Cloud Gaming Οριςμόσ... 63 5.2 Εξζλιξθ-Cloud Gaming Market... 63 5.3 ONLIVE CLOUD GAMING SERVICE... 65 5.3.1 Σι είναι θ Onlive... 66 5.3.2 Πώσ λειτουργεi... 67 5.3.3 Σο πρόβλθμα... 68 5.4 Παράδειγμα εφαρμογισ cloud gaming... 69 5.5 υμπεράςματα Εφαρμογισ - Ζρευνασ... 71 5.6 Μελλοντικζσ Εργαςίεσ... 72 5.6.1 Nvidia: Σζλοσ οι κονςόλεσ, ώρα για Cloud Gaming... 72 5

5.6.2 Μελλοντικι Εξζλιξθ... 74 5.6.3 Σο The Pirate Bay βρίςκεται πια ςτα... ςφννεφα!... 74 5.7 Μπροςτά οι Ελλθνεσ ςτo cloud computing... 75 5.8 υμπεράςματα... 77 Bιβλιογραφία... 79 Κατάλογοσ Εικόνων Εικόνα 1: Γενική ιδέα cloud... 8 Εικόνα 2: Το ζύννεθο... 9 Εικόνα 3: The Cloud Evolution... 11 Εικόνα 4: πάροτοι σπηρεζιών Cloud Computing... 12 Εικόνα 5: Βαςικά ςτοιχειά ενόσ ςυςτήματοσ Cloud... 12 Εικόνα 6: Software-as-a-Service... 16 Εικόνα 7: Platform-as-a-Service... 17 Εικόνα 8: Infrastructure-as-a-Service... 18 Εικόνα 9: Τα μοντζλα ανάπτυξησ των cloud computing υπηρεςιών... 19 Εικόνα 10: Ένα δημόζιο «Σύννεθο» παρέτει σπηρεζίες ζε πολλούς πελάηες, και ζσνήθως ηοποθεηούνηαι ζε μια εγκαηάζηαζη για εσκολία.... 20 Εικόνα 11: ιδιωηικό «Σύννεθο» ανήκοσν ζε μία μόνο επιτείρηζη ή οργανιζμό... 21 Εικόνα 12: Υβριδικό «Σύννεθο» είναι ζσνδσαζμός ηων ιδιωηικών, δημοζίων και κοινοηικών «Σύννεθων»... 22 Εικόνα 13: Κοινοηικό «Σύννεθο»... 22 Εικόνα 14: Μονηέλα «Σύννεθων»... 23 Εικόνα 15: Σενάριο ηοσ Intercloud... 24 Εικόνα 16: Ζρευνα IDC... 27 Εικόνα 17: Google App Engine... 43 Εικόνα 18: Μορφή Windows Azure... 44 Εικόνα 19: Συςτατικά Windows Azure... 45 Εικόνα 20: Αρχιτεκτονική Dropbox... 50 Εικόνα 21: Interface Tonido... 52 Εικόνα 22: Λειτουργία Tonido μζςω κινητοφ τηλεφώνου... 53 Εικόνα 23: Interface Jolicloud... 55 Εικόνα 24: Υποδομή prism... 57 Εικόνα 25: Μελλονηική σποδομή ACDC project... 58 Εικόνα 26: Εφαρμογζσ Cloud +... 59 Εικόνα 27: Ενηοπιζμός ηηλεθώνοσ μέζω Google maps... 59 Εικόνα 28: Μενοφ Apple s icloud... 62 Εικόνα 29: Μενοφ Onlive cloud gaming service... 66 Εικόνα 30: Αρχιτεκτονική cloud gaming... 67 6

Εικόνα 31: Αρχιτεκτονική Onlive... 68 Εικόνα 32: Καθυςτζρηςη ανάλογα την ςφνδεςη... 68 Εικόνα 33: Είςοδοσ ςε εφαρμογή cloud gaming... 69 Εικόνα 34: Διαθήμιζη ζσνεργαζίας Onlive-Lg... 69 Εικόνα 35: Είζοδος ζηην Arena... 70 Εικόνα 36: Αγορά ή δοκιμή παιτνιδιού... 71 Εικόνα 37: Δομή cloud ςε GPU... 72 Εικόνα 38: Αζθάλεια ζηο cloud... 77 7

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο :CLOUD COMPUTING 1.1 Ειςαγωγή ςτο Cloud Computing. Ζ ηερλνινγία Cloud Computing (CC) βξίζθεηαη ζρεδφλ παληνχ. Αλ πάξνπκε ηα ζεκαληηθφηεξα πεξηνδηθά ηεο πιεξνθνξηθήο ηερλνινγίαο ή αλ επηζθεθηνχκε αληίζηνηρνπο δηθηπαθνχο ηφπνπο ή blogs ζα δνχκε, φηη ππάξρνπλ αλαθνξέο ζην λέν απηφ θαηλφκελν. Παξφηη ην CC είλαη έλα λέν trend, πνπ ρξεζηκνπνηείηαη φιν θαη ζπρλφηεξα, ππάξρεη έλαο πξνβιεκαηηζκφο ζρεηηθά κε ην ηη ηειηθά πεξηθιείεη ν φξνο, θαζφηη είλαη κηα ηερλνινγία ζε εμέιημε πνπ δηαξθψο κεηαβάιιεη ηα φξηα ηεο. Εηθόλα 1: Γεληθή ηδέα cloud Σν εξψηεκα πνπ ηίζεηαη, αθφξα ηελ σξηκφηεηα ηεο αγνξάο θαη ηεο ηδίαο ηερλνινγίαο ηνπ Cloud Computing, θαη αλ ηειηθά απηή ε ηερλνινγηθή πξφηαζε αμίδεη φιε απηή ηε δεκνζηφηεηα. Μεξηθνί ακθηβάινπλ, γηα παξάδεηγκα ην 2008 ν CEO ηεο Oracle Larry Ellison ραξαθηήξηζε ππεξβνιή ηε ζπδήηεζε ζρεηηθά κε ην Cloud Computing, ιέγνληαο φηη ν φξνο έρεη ππέξ ρξεζηκνπνηεζεί (γηα ινγνχο Marketing), κε απνηέιεζκα λα ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηα πάληα ζην θφζκν ηεο πιεξνθνξηθήο. "Ζ βηνκεραλία ππνινγηζηψλ είλαη ε κφλε βηνκεραλία πνπ θαζνδεγείηαη πεξηζζφηεξν κεηά ηε κφδα ησλ γπλαηθψλ", είπε ζε κηα νκάδα απφ αλαιπηέο ηεο Oracle. 8

1.1.1 Σι είναι το cloud computing ήκεξα αλ θάλνπκε ηελ εξψηεζε ζε δηαθνξεηηθνχο αλζξψπνπο «Ση είλαη ην Cloud computing» ζα δηαπηζηψζνπκε φηη δελ ππάξρεη κηα απιή απάληεζε. Οη απφςεηο γηα ηα είδε ηνπ δηαθνξνπνηνχληαη. Γηα θάπνηνπο, απηφ αλαθέξεηαη ζηελ πξφζβαζε ηνπ ινγηζκηθνχ θαη ηελ απνζήθεπζε δεδνκέλσλ ζην "ζχλλεθν" αλαπαξάζηαζε ηνπ Internet ή έλα δίθηπν θαη ηε ρξήζε ησλ ζπλαθψλ ππεξεζηψλ. Παιαηφηεξα ήηαλ γλσζηφ σο utility computing, grid computing,αιιά φπσο φιεο νη ηερλνινγίεο ρξεηάδνληαη ην ρξφλν ηνπο γηα λα σξηκάζνπλ θαη λα γίλνπλ θαη νηθνλνκηθά ειθπζηηθέο. Σν Cloud computing είλαη ε παξνρή ηεο πιεξνθνξηθήο σο ππεξεζία θαη φρη σο έλα πξντφλ, ζχκθσλα κε ηελ νπνία κνηξάδνληαη πφξνπο, ινγηζκηθφ θαη πιεξνθνξίεο παξέρνληαη ζηνπο ππνινγηζηέο θαη ζε άιιεο ζπζθεπέο, απφ έλα βνεζεηηθφ πξφγξακκα (φπσο ην ειεθηξηθφ δίθηπν) κέζσ δηθηχνπ (ζπλήζσο ηνπ Ίληεξλεη). Εηθόλα 2: Σν ζχλλεθν Σν National Institute of Standards and Technology έρεη νξίζεη κε κεγάιε ζαθήλεηα θαη αθξίβεηα φιεο απηέο ηηο έλλνηεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ην cloud computing, έηζη ψζηε λα δεκηνπξγήζεη έλαλ πξφηππν, θνηλφ θψδηθα επηθνηλσλίαο πνπ ζα βνεζήζεη ζηελ επθνιφηεξε θαη απνηειεζκαηηθφηεξε αληαιιαγή απφςεσλ κεηαμχ ησλ ελδηαθεξνκέλσλ γηα ηα ζπγθεθξηκέλα ζέκαηα. Οη νξηζκνί πνπ έρεη δψζεη ην National Institute of Standards and Technology παξνπζηάδνληαη παξαθάησ. 1.1.2 Οριςμόσ του cloud computing Σν cloud computing είλαη έλα κνληέιν πνπ επηηξέπεη επέιηθηε, on-demand δηθηπαθή πξφζβαζε ζε έλα θνηλφρξεζην ζχλνιν παξακεηξνπνηήζηκσλ ππνινγηζηηθψλ πφξσλ (π.ρ. δίθηπα, servers, απνζεθεπηηθνί ρψξνη, εθαξκνγέο θαη ππεξεζίεο), ην νπνίν κπνξεί λα ηξνθνδνηεζεί γξήγνξα θαη λα δηαηεζεί κε ειάρηζηε πξνζπάζεηα δηαρείξηζεο ή αιιειεπίδξαζε κε ηνλ πάξνρν ηεο ππεξεζίαο. Απηφ ην cloud κνληέιν πξνσζεί ηελ δηαζεζηκφηεηα θαη απνηειείηαη απφ πέληε βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά, ηξία κνληέια παξνρήο ππεξεζηψλ, θαη ηέζζεξα κνληέια αλάπηπμεο. 9

1.2 Ιςτορική αναδρομή Ζ βαζηθή ηδέα ηνπ Cloud Computing ρξνλνινγείηαη απφ ηε δεθαεηία ηνπ 1960, φηαλ ν John McCarthy είρε εθθξάζεη ηελ ηδέα απηή φηη «ε ππνινγηζηηθή δηαδηθαζία κπνξεί θάπνηα κέξα λα νξγαλσζεί σο εληαία θνηλσθειήο ππεξεζία. ρεδφλ φια ηα ζχγρξνλα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ Cloud Computing (elastic provision, provided as a utility, online, illusion of infinite supply), ε ζχγθξηζε κε ηε βηνκεραλία ειεθηξηθήο ελέξγεηαο θαη ηε ρξήζε ησλ δεκφζησλ, ηδησηηθψλ, θξαηηθψλ θαη θνηλνηηθψλ κνληέισλ είρε δηεξεπλεζεί εθηελψο απφ ηνλ Douglas Parkhill's 1966 book, The Challenge of the Computer Utility. Ζ πξαγκαηηθή έλλνηα "χλλεθσλ" δαλείδεηαη ζηνηρεία απφ ηα ηειεθσληθά ζπζηήκαηα ησλ εηαηξεηψλ ηειεπηθνηλσληψλ, νη νπνίεο κέρξη ηε δεθαεηία ηνπ 1990 πξφζθεξαλ θαηά θχξην ιφγν point-to-point ζρήκα δεδνκέλσλ, αξρίδνληαο λα πξνζθέξνπλ Virtual Private Network (VPN) αλάινγα ηεο πνηφηεηαο ησλ πξνεγνχκελσλ ππεξεζηψλ, ζε πνιχ ρακειφηεξν θφζηνο. Ζ ηερλνινγία «χλλεθσλ» είρε ρξεζηκνπνηεζεί γηα λα ππνδειψζεη ην ζεκείν νξηνζέηεζεο κεηαμχ απηνχ πνπ ήηαλ επζχλε ηνπ παξφρνπ απφ απηφ ηνπ ρξήζηε.σν Cloud Computing επεθηείλεη ην φξην απηφ ηνπ παξφρνπ γηα ηελ επηθάιπςε ησλ ππεξεζηψλ, θαζψο θαη ηεο ππνδνκήο ηνπ δηθηχνπ. Ζ πξψηε επηζηεκνληθή ρξήζε ηνπ φξνπ «Cloud Computing» γίλεηαη ζε κηα δηάιεμε ην 1997 απφ RamnathChellappa. Ζ Amazon δηαδξακάηηζε θαζνξηζηηθφ ξφιν ζηελ αλάπηπμε ηνπ cloud computing κε ηνλ εθζπγρξνληζκφ ησλ datacenters ηεο κεηά ηε «θνχζθα» θαη απνηπρία ηνπ dot-com, ε νπνία, φπσο θαη ηα πεξηζζφηεξα δίθηπα ππνινγηζηψλ, ρξεζηκνπνηνχζαλ κφιηο ζην 10% ηεο ρσξεηηθφηεηαο θαη ησλ πφξσλ ηνπο θάζε ζηηγκή. Έηζη ε Amazon μεθίλεζε κηα λέα πξνζπάζεηα γηα ηελ αλάπηπμε ππεξεζηψλ λα παξέρνπλ ην Cloud Computing ζε εμσηεξηθνχο πειάηεο, θαη δεκηνπξγήζεθε ην Amazon Web Service (AWS) ην 2006. Σν 2007, ε Google, ε IBM θαη παλεπηζηήκηα μεθίλεζαλ κηα κεγάιεο θιίκαθαο εξεπλεηηθά έξγα πιεξνθνξηθήο γηα ηελ ηερλνινγία «χλλεθσλ». ηηο αξρέο ηνπ 2008, δεκηνπξγήζεθε ην ε πξψηε ζπκβαηή πιαηθφξκα AWS API αλνηθηνχ θψδηθα γηα ηελ αλάπηπμε ηδησηηθψλ «χλλεθσλ». Έσο ηα κέζα ηνπ 2008, ε Gartner«είδε» κηα επθαηξία γηα ην Cloud Computing γηα ηε δηακφξθσζε ηεο ζρέζεο κεηαμχ ησλ θαηαλαισηψλ θαη ησλ ππεξεζηψλ πιεξνθνξηθήο, εθείλνπο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ εηαηξίεο παξνρήο ππεξεζηψλ θαη ζε εθείλνπο πνπ ηηο πξνζθέξνπλ θαη επηζήκαλε φηη «νη δνκέο αιιάδνπλ απφ εηαηξεία ζε εηαηξεία φπνπ αλήθεη ην πιηθφ θαη ηελ ηδηνθηεζία ησλ ζηνηρείσλ ινγηζκηθνχ γηα ρξήζε ππεξεζηψλ θαη βαζίδνληαη ζε κνληέια. Καη φηη ε πξνβιεπφκελε κεηάβαζε ζε Cloud Computing ζα νδεγήζεη ζε δξακαηηθή αχμεζε ησλ πξντφλησλ πιεξνθνξηθήο ζε νξηζκέλεο πεξηνρέο θαη ζεκαληηθέο πεξηθνπέο ζε άιινπο ηνκείο». Σνλ Μάξηην ηνπ 2010, ν γεληθφο πξφεδξνο (CEO) ηεο Microsoft, Steve Ballmer, έθαλε ηελ δπλακηθή δήισζε ηνπ «ζηνηρήκαηνο» γηα ην κέιινλ ηεο εηαηξείαο θαη γηα ηελ ηερλνινγία «χλλεθσλ» κε ηε δηαθήξπμε φηη: «ην Cloud 10

Computing απνηειείηαη απφ φινπο καο» θαη δειψλνληαο πεξαηηέξσ, «Πεξίπνπ ην 75 ηνηο εθαηφ ησλ ιαψλ καο απνηεινχλ ην «χλλεθν» πνπ βαζίδνληαη εμ νινθιήξνπ ή θαηά κέξνο ζηε ηερλνινγία απηή. ε έλα ρξφλν απφ ηψξα ζα είλαη ην 90 ηνηο εθαηφ» Ζ Microsoft έρεη πξνζθέξεη επίζεο πιεξνθνξίεο θαη κειέηεο ζρεηηθά κε ηηο ππεξεζίεο Cloud γηα ηηο θπβεξλεηηθέο ππεξεζίεο. Εικόνα 3: The Cloud Evolution 1.3 Προςδοκίεσ Οη ηερλνινγίεο Cloud Computing δεκηνπξγνχλ πξνζδνθίεο γηα πεξηθνπή ηνπ θφζηνπο ιεηηνπξγίαο θαη θεθαιαίνπ, αθαηξψληαο παξάιιεια ην άγρνο γηα ηελ εχξπζκε ιεηηνπξγία απφ ηελ εηαηξία θαη κεηαθέξνληάο ην ζηνπο παξφρνπο ππεξεζηψλ Cloud Computing (Cloud Service Provider). ηελ νπζία, ζχλλεθν computing είλαη κηα δνκή πνπ επηηξέπεη ηελ πξφζβαζε ζε εθαξκνγέο, νη νπνίεο βξίζθνληαη ζε δηαθνξεηηθή ζέζε απφ ηνλ ππνινγηζηή καο ή ηελ φπνηα άιιε ζπζθεπή ρξεζηκνπνηνχκε γηα ζπλδεζνχκε ζην Internet. Δπηπξφζζεηα ε αδεία ρξήζεο ηνπ ινγηζκηθνχ ζηνηρίδεη ην ίδην ζηε εηαηξία, είηε ν ππάιιεινο ρξεζηκνπνηεί ηελ εθαξκνγή κηα θνξά ην κήλα, είηε ζπλερψο. ηα παξαπάλσ αλ πξνζζέζνπκε ην λέν εμνπιηζκφ, πνπ ζπλήζσο ρξεηάδνληαη νη λέεο εθδφζεηο γηα λα ιεηηνπξγήζνπλ απνδνηηθά, νδεγνχκαζηε ζε αθφκε κεγαιχηεξεο επελδχζεηο θεθαιαίνπ. Δπελδχζεηο πνπ ζε πεξηβάιινλ Cloud δελ είλαη θαζφινπ απηνλφεηεο, θαζφηη εθεί εθαξκφδεηαη ην κνληέιν pay as you go, θαη αλά παζά ρξνληθή ζηηγκή ππάξρεη ρξεκαηηθή θαηαβνιή κνλφ γηα ηα facilities πνπ ρξεζηκνπνηνχληα, κε απνηέιεζκα ηελ νξζνινγηθφηεξε ρξήζε ησλ πφξσλ ηνπ νξγαληζκνχ. Δπηπξφζζεηα ε θαζνιηθή πξφζβαζε, αλεμάξηεηα απφ ην ζεκείν θπζηθήο παξνπζίαο καο, νδεγεί ζε λέα εξγαιεία θαη κεζφδνπο παξνρήο ππεξεζηψλ κε ζεκαληηθφ φθεινο ηφζν γηα ηνλ εξγαδφκελν φζν θαη ηνλ νξγαληζκφ. 11

Εικόνα 4: πάξνρνη ππεξεζηψλ Cloud Computing 1.4 Cloud Components ε κηα απιή ηππνινγηθά αλαπαξάζηαζε ελφο ζπζηήκαηνο cloud ζπλαληάκε ηα αθφινπζα ζηνηρεία: ππνινγηζηέο-πειάηεο, datacenter θαη δηαθνκηζηέο δηαλνκήο. Κάζε ζηνηρείν έρεη έλα ζθνπφ θαη παίδεη έλα ζπγθεθξηκέλν ξφιν ζηελ απνηειεζκαηηθή ιεηηνπξγία κηα εθαξκνγήο πνπ «ηξέρεη» ζε πεξηβάιινλ cloud. Δηθφλα 5: Βαζηθά ζηνηρεηά ελφο ζπζηήκαηνο Cloud 1.4.1 Clients Οη ππνινγηζηέο-πειάηεο ζε κηα αξρηηεθηνληθή CC, παίδνπλ ηνλ ίδην ξνιφ κε απηφλ ζηα θιαζζηθά ζπζηήκαηα ηνπηθνχ δηθηχνπ (LAN). Δίλαη, ζπλήζσο, νη ππνινγηζηέο πνπ απιψο βξίζθνληαη ζην γξαθείν καο, αιιά θαη λένη ηχπνη ππνινγηζηηθψλ κεραλψλ, φπσο θνξεηνί ππνινγηζηέο, ππνινγηζηέο tablet, θηλεηά ηειέθσλα ή PDA. Γεληθά σο ππνινγηζηέο-πειάηεο ινγίδνληαη φιεο νη ζπζθεπέο κε ηηο νπνίεο νη ηειηθνί ρξήζηεο αιιειεπηδξνχλ θαη δηαρεηξίδνληαη 12

πιεξνθνξίεο πνπ βξίζθνληαη ζην Cloud. Οη ππνινγηζηέο-πειάηεο εκπίπηνπλ ελ γέλεη ζε κηα απφ ηηο αθφινπζεο θαηεγνξίεο: Φοπηηοί/Mobile Οη θνξεηέο ζπζθεπέο πεξηιακβάλνπλ ηα PDA ή smartphones, Blackberry, Windows Mobile Smartphone ή ην iphone. Thin Clients νη ππνινγηζηέο πνπ δελ δηαζέηνπλ εζσηεξηθέο κνλάδεο ζθιεξνχ δίζθνπ, αιιά ρξεζηκνπνηνχλ θάπνην απφ ην δηαθνκηζηή γηα λα επεμεξγαζηεί ηα δεδνκέλα, θαη ζηε ζπλέρεηα εκθαλίδνληαη νη πιεξνθνξίεο. Thick Clients Απηφο ν ηχπνο πειάηε είλαη έλαο πιήξεο ππνινγηζηή, πνπ ρξεζηκνπνηεί έλα πξφγξακκα πεξηήγεζεο ζην web φπσο Firefox ή Internet Explorer, γηα λα ζπλδεζεί κε ην Cloud. Οη Thin Clients γίλνληαη κηα φιν θαη πην δεκνθηιή ιχζε, ιφγσ ηεο ηηκήο θαη ηεο πεξηνξηζκέλεο επηβάξπλζεο ηνπ πεξηβάιινληνο. Δπηπξφζζεηα κπνξνχκε λα εληνπίζνπκε νξηζκέλα πξφζζεηα πιενλεθηήκαηα απφ ηελ ρξήζε thin client. Υαμηλόηεπο κόζηορ ςλικού: νη thin clients είλαη θζελφηεξνη απφ ηνπο θιαζηθνχο ππνινγηζηέο-πειάηεο επεηδή πεξηέρνπλ ιηγφηεξν εμνπιηζκφ, ελψ έρνπλ κεγαιχηεξε δηάξθεηα δσήο, θαζφηη αληηθαζίζηαληαη πνιχ αξγφηεξα. Αζθάλεια: Δθφζνλ ε επεμεξγαζία ιακβάλεη ρψξα ζην δηαθνκηζηή θαη δελ ππάξρεη θακία κνλάδα ζθιεξνχ δίζθνπ, ππάξρεη κηθξφηεξε πηζαλφηεηα θάπνην θαθφβνπιν ινγηζκηθφ λα πιήμεη ηε ζπζθεπή. Δπίζεο, νη thin clients δε ιεηηνπξγνχλ ρσξίο δηαθνκηζηή θαη άξα δελ ππάξρεη θίλεηξν θινπήο ηνπο. Αζθάλεια Δεδομένυν: Γεδνκέλνπ φηη ηα δεδνκέλα είλαη απνζεθεπκέλα ζην δηαθνκηζηή, ππάξρεη κηθξφηεξε πηζαλφηεηα λα ραζνχλ εάλ ραιάζεη ε ζπζθεπή ή αλ ν ππνινγηζηή-πειάηε ή θιαπεί Μικπόηεπη καηανάλυζη ενέπγειαρ: Οη thin clients θαηαλαιψλνπλ ιηγφηεξε ελέξγεηα απφ ηνπο θιαζηθνχο ππνινγηζηέο-πειάηεο. Απηφ ζεκαίλεη κηθξφηεξν θφζηνο ιεηηνπξγίαο, θαη ιηγφηεξε έθθιεζε ζεξκφηεηαο ζην πεξηβάιινλ. Εςκολία ζηην επιζκεςή ή ηην ανηικαηάζηαζη: Όηαλ έλαο thin client νινθιεξψζεη ηνλ θχθιν δσή ηνπ είλαη εχθνιν λα αληηθαηαζηαζεί. Απιά αληηθαζηζηάκε ηε ζπζθεπή θαη ζε κεδεληθφ ρξφλν ν ζηαζκφο κπαίλεη ζε παξαγσγηθή θάζε, αθξηβψο φπσο ήηαλ πξηλ απφ ηελ αζηνρία. 1.5 Βαςικά χαρακτηριςτικά ε απηφ ην κέξνο ζα αλαθέξνπκε ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά πνπ πξνζθέξεη ε ηερλνινγία ηνπ Cloud Computing. Καζψο επίζεο, ζα αλαθεξζνχκε γηα πνην 13

ιφγν πξνζθέξεηαη λα ρξεζηκνπνηεζεί απηή ε ηερλνινγία. Αθφκα, ζα αλαθεξζνχλ θάπνηα πιενλεθηήκαηα θαη κεηνλεθηήκαηα ηεο ηερλνινγίαο απηήο. «Εςελιξία» πνπ απμάλεηαη θαη βειηηψλεηαη κε ηελ ηθαλφηεηα ησλ ρξεζηψλ γηα γξήγνξα θαη αλέμνδα εμαξρήοπαξνρή ηερλνινγηθψλ πφξσλ θαη ππνδνκψλ. Σν «κόζηορ» ηείλεη λα κεηψλεηαη ζεκαληηθά θαη νη δαπάλεο ηνπ θεθαιαίνπ κεηαηξέπνληαη ζε επηρεηξεζηαθέο δαπάλεο, ζε πάγηα ιεηηνπξγηθά έμνδα.σν γεγνλφο απηφ κεηψλεη θάπνηα εκπφδηα γηα ηελ πξνζβαζηκφηεηα ησλ επηρεηξήζεσλ ζε ηερλνινγίεο ΗΣ θαζψο νη ππνδνκέο ζπλήζσο πξνζθέξνληαη απφ ηνπο παξφρνπο θαη δελ ρξεηάδεηαη λα αγνξαζηνχλ γηα θάπνην ρξνληθφ δηάζηεκα πξνγξάκκαηα γηα ζπάληεο εληαηηθέο ππνινγηζηηθέο εξγαζίεο. Ζ ηηκνιφγεζε γίλεηαη κε βάζε ηελ ππνινγηζηηθή ρξεζηκφηεηα πνπ είλαη ζηνηρεηψδεο κε βάζε ηε ρξήζε ιχζεσλ πνπ βαζίδνληαη θαη απαηηνχληαη ιηγφηεξεο δεμηφηεηεο ΣΠ πνπ γηα ηελ εθαξκνγή θαη ρξήζε. «Οι ζςζκεςέρ με ηην ανεξαπηηζία ηοποθεζίαρ» (Device and location independence) επηηξέπνπλ ζηνπο ρξήζηεο ηελ πξφζβαζε ζε ζπζηήκαηα κέζσ ελφο webbrowser αλεμάξηεηα απφ ηε ζέζε ηνπο ή φπνηα ζπζθεπή πνπ ρξεζηκνπνηνχλ (π.ρ. Ζ/Τ, θηλεηά).όπσο ζηε off-site ππνδνκή (ζπλήζσο παξέρεηαη απφ ηξίηνπο) θαη πξνζβαζηκφηεηα κέζσ ηνπ Γηαδηθηχνπ, νη ρξήζηεο κπνξνχλ λα ζπλδεζνχλ απφ νπνπδήπνηε. «Multi-μίζθυζη» (Multi-tenancy) επηηξέπεη ηελ θνηλή ρξήζε ησλ πφξσλ θαη ηνπ θφζηνπο ζε κηα κεγάιε νκάδα ρξεζηψλ δίλνληαο έηζη ηελ δπλαηφηεηα γηα: Κενηποποίηζη(Centralization ) ησλ ππνδνκψλ ζε νκάδεο/πεξηνρέο γηα λα επηηεπρζεί ρακειφηεξν θφζηνο (φπσο ηα αθίλεηα, ειεθηξηζκφο, θιπ.) Καηά ηελ αισμή ηος θόπηος επγαζία (Peak-load capacity) γηα ηελ αχμεζε ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο νη ρξήζηεο δελ ρξεηάδνληαη ηερληθνχο πνπ ζα ξπζκίδνπλ ηα ππνινγηζηηθά ζπζηήκαηα. Αξιοποίηζη θαη βεληίυζη (Utilization and efficiency) ηεο απνδνηηθφηεηαο ησλ ζπζηεκάησλ πνπ ζπρλά ρξεζηκνπνηνχληαη κφλν ζην 10-20%. Ζ «αξιοπιζηία» (Reliability) πνπ βειηηψλεηαη φηαλ ρξεζηκνπνηνχληαη πνιιαπιέο εγθαηαζηάζεηο, ηα νπνία θάλνπλ έλα θαιά ζρεδηαζκέλν Cloud Computing λα είλαη θαηάιιειν γηα ηελ ζπλερή επηρεηξεζηαθή ξνή δηαδηθαζηψλ θαη απνθαηάζηαζε θαηαζηξνθψλ ζε πεξίπησζε θάπνηαο αζηνρίαο. Παξ 'φια απηά, πνιιέο ζεκαληηθέο ππεξεζίεο ηνπ Cloud Computing θαηά ην παξειζφλ έρνπλ ππνζηεί δηαθνπέο ή θαη θαηαζηξνθή ηνπο, θαη ε επηζηήκε ηεο πιεξνθνξηθήο θαη νη δηεπζπληέο επηρεηξήζεσλ κπνξνχλ λα θάλνπλ ειάρηζηα φηαλ ζπκβαίλνπλ. «Επεκηαζιμόηηηα» (Scalability) κέζσ δπλακηθήο ("on-demand") ηξνθνδφηεζεο πφξσλ κε δεδνκέλα, κε βάζε self-service ζε ζρεδφλ πξαγκαηηθφ ρξφλν, ρσξίο λα πξέπεη νη ρξήζηεο λα ρξεηάδνληαη εηδηθνχο θαηά ηελ 14

αηρκή ηνπ θφξηνπ εξγαζίαο. Ζ απφδνζε παξαθνινπζείηαη, πνπ πξέπεη λα είλαη ζπλεπήο θαη λα έρεη «ραιαξά» ζπλδεδεκέλε αξρηηεθηνληθή θαη πνπ πξέπεη λα θαηαζθεπαζηεί κε ρξήζε δηαδηθηπαθψλ ππεξεζηψλ (web services ), φπσο θαη ε δηεπαθή ηνπ ζπζηήκαηνο. Ζ «Αζθάλεια» (Security) ζα κπνξνχζε λα βειηησζεί ράξε ζε θεληξηθή ζπγθέληξσζε ησλ δεδνκέλσλ, ε απμεκέλε αζθάιεηα επηθεληξψλεηαη ζηνπο πφξνπο, θιπ., αιιά νη αλεζπρίεο κπνξνχλ λα εμαθνινπζνχλ λα ππάξρνπλ ζρεηηθά κε ηελ απψιεηα ηνπ ειέγρνπ επί νξηζκέλσλ επαίζζεησλ δεδνκέλσλ. Ζ αζθάιεηα είλαη ζπρλά ην ίδην θαιή ή θαιχηεξε απφ ηα παξαδνζηαθά ζπζηήκαηα, ελ κέξεη επεηδή νη πάξνρνη είλαη ζε ζέζε λα δηαζέζνπλ πφξνπο θαη ηερλνγλσζία γηα ηελ επίιπζε ζεκάησλ αζθαιείαο ελψ πνιινί πειάηεο απφ κφλνη ηνπο δελ ζα κπνξνχζαλ λα ηα δηαζέζνπλ. Οη πάξνρνη ηππηθά πξνζθέξνπλ ηελ πξφζβαζε, αιιά γηα ηελ πξφζβαζε ζηα κεηξψα ειέγρνπ νη ίδηνη πάξνρνη κπνξεί λα έρνπλ δπζθνιίεο ή αδπλακίεο πξφζβαζεο θαη ειέγρνπ. Δπηπιένλ, ε πνιππινθφηεηα ηεο αζθάιεηαο απμάλεηαη θαηά πνιχ φηαλ ηα δεδνκέλα είλαη θαηαλεκεκέλα ζε κηα επξχηεξε πεξηνρή ή θαη ηνλ αξηζκφ ησλ ζπζθεπψλ. Ζ «ςνηήπηζη» (Maintenance) ησλ εθαξκνγψλ ζην Cloud Computing είλαη πην εχθνιε, δεδνκέλνπ φηη δελ ρξεηάδεηαη λα είλαη εγθαηεζηεκέλν ζηνλ ππνινγηζηή θάζε ρξήζηε θάπνηα εθαξκνγή. Δίλαη πην εχθνιν γηα ηελ ππνζηήξημε θαη ηε βειηίσζε ησλ εθαξκνγψλ δεδνκέλνπ φηη νη αιιαγέο θζάλνπλ ακέζσο ζηνπο πειάηεο. Ζ «Μέηπηζη» (Metering) ζεκαίλεη φηη ζην Cloud Computing ε ρξήζε ησλ πφξσλ ζα πξέπεη λα είλαη κεηξήζηκνη θαη πξέπεη λα κεηξνχληαη αλά πειάηε θαη ηελ εθαξκνγή ζε θαζεκεξηλή, εβδνκαδηαία, κεληαία θαη εηήζηα βάζε. 1.6 Μοντέλα υπηρεςιών Σα διαθέζιμα μονηέλα ηος Cloud Computing είναι ηα : Software-as-a-Service (SaaS) Platform-as-a-Service (PaaS) Infrastructure-as-a-Service (IaaS) Σν θαζέλα απφ απηά, εμππεξεηεί δηαθνξεηηθέο αλάγθεο θαη πξνζθέξεη δηαθνξεηηθέο ππεξεζίεο. 15

Εικόνα 6: Software-as-a-Service Σν Software-as-a-Service βαζίδεηαη ζηε ινγηθή ηεο ππελνηθίαζεο ινγηζκηθνχ απφ έλαλ πάξνρν ππεξεζηψλ, αληί ηεο αγνξάο ηεο άδεηαο ρξήζεο. Γειαδή ην ινγηζκηθφ βξίζθεηαη ζε έλα δίθηπν servers πξνθεηκέλνπ λα δηαηίζεηαη σο ππεξεζία απφ ην web ή ην δηαδίθηπν. Δπίζεο θαιείηαη θαη software on demand θαη απνηειεί ηνλ πιένλ γλσζηφ ηχπν cloud computing. ε απηήλ ηελ πεξίπησζε δειαδή, ν πάξνρνο ηεο ππεξεζίαο θηινμελεί θαη ηελ εθαξκνγή θαη ηα δεδνκέλα, θαη έηζη εκείο κπνξνχκε λα ηε ρξεζηκνπνηήζνπκε απφ νπνπδήπνηε. Έλα κεγάιν πιενλέθηεκα απηήο ηεο ππεξεζίαο είλαη ε κείσζε ηνπ θφζηνπο. Δίλαη πνιχ θζελφηεξν γηα εκάο λα λνηθηάζνπκε γηα θάπνην δηάζηεκα κία εθαξκνγή, απφ ην λα ηελ αγνξάζνπκε. Δπίζεο έλα άιιν κεγάιν πιενλέθηεκα είλαη φηη δελ απαηηείηαη απφ ηελ πιεπξά καο νχηε ζπληήξεζε νχηε αλαβάζκηζε ηνπ ινγηζκηθνχ, θαζψο γηα απηέο ηηο ιεηηνπξγίεο είλαη ππεχζπλνο ν πάξνρνο. πλνςίδνληαο δειαδή, πιένλ δελ ζα ρξεηάδεηαη λα αγνξάζνπκε έλα απζεληηθφ ινγηζκηθφ. Σν Cloud Computing ζα καο δίλεη ηε δπλαηφηεηα λα ην λνηθηάδνπκε, γηα φζν δηάζηεκα ζέινπκε λα ην ρξεζηκνπνηήζνπκε. 16

Εικόνα 7: Platform-as-a-Service Σν Platform-as-a-Service παξέρεη κία πιαηθφξκα εθαξκνγψλ γηα εηαηξείεο ή ηδηψηεο πνπ θαηαζθεπάδνπλ ινγηζκηθφ είηε γηα ηδία ρξήζε είηε γηα ηξίηνπο. Σν κνληέιν απηφ παξέρεη ηηο θαηάιιειεο ππεξεζίεο πξνθεηκέλνπ θάπνηνο λα κπνξέζεη λα αλαπηχμεη, λα δνθηκάζεη, λα δηαζέζεη θαη λα ζπληεξήζεη εθαξκνγέο θαη ππεξεζίεο κέζα ζε έλα εληαίν πεξηβάιινλ πιαηθφξκαο, κε δπλαηφηεηεο απηφ-δηαρείξηζεο, απηφ-ζπληήξεζεο θαη απηφ-θιηκάθσζεο ηεο ππνδνκήο, ηνπ ιεηηνπξγηθνχ ζπζηήκαηνο θαη ηεο πιαηθφξκαο εθαξκνγψλ. Γειαδή, κε ην PaaS δελ ρξεηάδεηαη λα αζρνινχκαζηε κε ηε ζπληήξεζε ηνπ ιεηηνπξγηθνχ ζπζηήκαηνο θαη ηεο πιαηθφξκαο, φκσο παξάιιεια δελ ζα έρνπκε θαη ηνλ πιήξε έιεγρν απηψλ. Σν PaaS βαζίδεηαη ζην κνληέιν Pay-Per-Use κε ηέηνην ηξφπν, ψζηε λα επηηπγράλεηαη ε πιήξεο αμηνπνίεζε ησλ ππνινγηζηηθψλ πφξσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζε ζρέζε κε ην θφζηνο ρξήζεο. Αλ ζπλδπάζνπκε θαη ηε δπλαηφηεηα ηεο απηφ-θιηκάθσζεο, κπνξνχκε λα πεηχρνπκε ηε δηάζεζε ππεξεζηψλ πνπ λα κπνξνχλ λα αληαπνθξίλνληαη ζε νπνηαδήπνηε ξαγδαία ή αλακελφκελε κεηαβνιή ρσξεηηθφηεηαο (ηζρχο, κλήκε, απνζεθεπηηθφ ρψξν, δίθηπν) πνπ ζα απαηηεζεί αλά πάζα ρξνληθή ζηηγκή ρσξίο λα έρνπκε δεζκεπηεί εθ ησλ πξνηέξσλ είηε κε αγνξά ππνδνκήο, ινγηζκηθνχ πιαηθφξκαο, δηθηπαθήο γξακκήο πςειήο ρσξεηηθφηεηαο θ.ιπ. είηε κε έλα ζπκβφιαην παξνρήο ππεξεζηψλ θηινμελίαο, ππνδνκήο θαη πιαηθφξκαο ζπγθεθξηκέλεο ρσξεηηθφηεηαο θαη ρξνληθήο δηάξθεηαο. 17

Εικόνα 8: Infrastructure-as-a-Service Σν ηξίην θαη ηειεπηαίν κνληέιν είλαη ην Infrastructure-as-a-Service ην νπνίν είλαη ε παξνρή ππνινγηζηηθψλ θαη δηθηπαθψλ ππνδνκψλ. Ζ εηαηξεία ή ν ηδηψηεο κπνξεί λα ππελνηθηάζεη ππνδνκή (φρη φκσο πιαηθφξκα) αλάινγα κε ηηο απαηηήζεηο εθείλεο ηεο ρξνληθήο ζηηγκήο, ρσξίο δειαδή λα ρξεηαζηεί λα πξνβεί ζηελ αγνξά εμνπιηζκνχ (ππνινγηζηηθνχ, δηθηπαθνχ) ή ζηε ζχλαςε ζπκβνιαίνπ παξνρήο ππεξεζηψλ θηινμελίαο ππνδνκήο γηα ζπγθεθξηκέλν ρξνληθφ δηάζηεκα. εκαληηθφ πιενλέθηεκα ηνπ IaaS είλαη επίζεο ε δπλαηφηεηα κεηαθνξάο εηθνληθψλ κεραλεκάησλ απφ ην ηδηφθηεην πεξηβάιινλ ηεο εηαηξείαο ή ηνπ ηδηψηε ζην cloud, κε ζπλνπηηθέο δηαδηθαζίεο. 1.7 Cloud Computing μοντέλα υποδομήσ (infrastructure models) Τπάξρνπλ πνιιέο απφςεηο γηα ηελ αξρηηεθηνληθή ηνπ Cloud Computing γηα λα γίλεηαη κεηάβαζε απφ έλα ηππηθφ κνληέιν εθαξκνγήο ησλ επηρεηξήζεσλ ζε έλα κνληέιν βαζηζκέλν ζε Cloud Computing. Τπάξρνπλ δεκφζηα θαη ηδησηηθά κνληέια «χλλεθσλ» πνπ αιιεινζπκπιεξψλνληαη θαη παξέρνπλ θάπνηα ζεκαληηθά νθέιε. Σξία βαζηθά κνληέια ππεξεζηψλ εμεηάδνπκε παξαθάησ θαζψο επίζεο αλαθέξνπκε γηα κηα ηδέα πνπ ππάξρεη γηα έλα άιιν ηχπν «χλλεθσλ», ηα θνηλνηηθά (Communitycloud). Δημόσια, ιδιωτικά, και υβριδικά «Σφννεφα» Οξγαληζκνί ή επηρεηξήζεηο πιεξνθνξηθήο κπνξνχλ λα επηιέμνπλ γηα λα αλαπηχμνπλ εθαξκνγέο γηα ηα δεκφζηα, ηδησηηθά ή πβξηδηθά «χλλεθα», φπνπ 18

ζην θαζέλα ζα ππάξρεη θάπνηνο ζπκβηβαζκφο. Οη φξνη δεκφζηα, ηδησηηθά, θαη ηα πβξηδηθά δελ ππαγνξεχνπλ ζέζε ή θάπνηα ηνπνζεζία ζην ρψξν. Δλψ ηα δεκφζηα «χλλεθα» είλαη ηππηθά «έμσ», ζην δηαδίθηπν. Σα ηδησηηθά «χλλεθα» ζπλήζσο βξίζθνληαη ζηηο εγθαηαζηάζεηο ησλ θαηφρσλ. Οη εηαηξείεο κπνξνχλ λα πξνβνχλ ζε νξηζκέλεο εθηηκήζεηο αλαθνξηθά κε πνηφ κνληέιν cloud computing επηιέμνπλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ, θαη κπνξεί λα ρξεζηκνπνηήζνπλ πεξηζζφηεξα απφ έλα κνληέια γηα ηελ επίιπζε δηαθφξσλ πξνβιεκάησλ γηα ηηο απαηηήζεηο ηνπο. ε κηα εθαξκνγή πνπ απαηηείηαη ζε πξνζσξηλή ρξήζε, ζα κπνξνχζε λα είλαη πην θαηάιιειν γηα εγθαηάζηαζε ζε δεκφζην Сloud, δηφηη ζπκβάιιεη ζηελ απνθπγή ηεο αλάγθεο γηα αγνξά πξφζζεηνπ εμνπιηζκνχ γηα ηελ επίιπζε πξνζσξηλψλ αλαγθψλ. Οκνίσο, κηα κφληκε αίηεζε γηα έλαλ λέν κφληκν πειάηε, ή εθείλν πνπ έρεη ζπγθεθξηκέλεο απαηηήζεηο γηα ηελ πνηφηεηα ησλ ππεξεζηψλ ή ηελ ηνπνζεζία ησλ δεδνκέλσλ θαη εγθαηαζηάζεσλ, κάιινλ ζα κπνξνχζε λα αλαπηπρζεί ζε έλα ηδησηηθφ ή πβξηδηθφ «χλλεθν». Εικόνα 9: Σα μοντζλα ανάπτυξθσ των cloud computing υπθρεςιών 1.7.1 Δημόςια «ύννεφα» (Public clouds) Σα δεκφζηα «χλλεθα» «ηξέρνπλ» απφ ηξίηνπο, θαζψο νη εθαξκνγέο γηα δηαθνξεηηθνχο πειάηεο πηζαλφ λα είλαη εγθαηεζηεκέλα παξάιιεια ζε δηαθνκηζηέο δηαθνξεηηθψλ «χλλεθσλ», φπσο θαη ηα ζπζηήκαηα απνζήθεπζεο θαη δηθηχσλ.σα δεκφζηα «χλλεθα» πην ζπρλά θηινμελνχληαη εθηφο ησλ ρψξσλ (εγθαηαζηάζεσλ) ηνπ πειάηε, θαη παξέρνπλ έλαλ ηξφπν γηα ηε κείσζε ηνπ θηλδχλνπ ησλ πειαηψλ γηα ηελ ιεηηνπξγηθφηεηα ησλ ππεξεζηψλ θαη ην θφζηνο, παξέρνληαο επέιηθηε, έζησ θαη θάπνηεο θνξέο πξνζσξηλή επέθηαζε ηεο ππνδνκήο ππεξεζηψλ ησλ επηρεηξήζεσλ. ε πεξίπησζε πνπ έλα δεκφζην «χλλεθν» πινπνηείηαη κε επηδφζεηο, ηελ αζθάιεηα, θαζψο επίζεο ιακβάλεηαη ππφςε ε ηνπνζεζία ησλ δεδνκέλσλ, θαη ε χπαξμε άιισλ εθαξκνγψλ πνπ ηξέρνπλ ζην «χλλεθν», ζα πξέπεη λα είλαη 19

δηαθαλείο(γλσζηφ) ηφζν γηα ηνπο ζρεδηαζηέο ησλ «χλλεθσλ» αιιά θαη γηα ηνπο ηειηθνχο ρξήζηεο.πξάγκαηη, έλα απφ ηα νθέιε ησλ δεκνζίσλ «χλλεθσλ» είλαη φηη κπνξνχλ λα είλαη πνιχ κεγαιχηεξα απφ ηδησηηθά «χλλεθα» κηαο εηαηξείαο, πξνζθέξνληαο ηε δπλαηφηεηα λα αλαβαζκηζηνχλ νη εηαηξείεο αθφκα θαη φηαλ ε δήηεζε είλαη κηθξή γηα ηνπο παξφρνπο, θαζψο θαη κεηαηφπηζε ησλ θηλδχλσλ εγθαηάζηαζεο ππνδνκήο απφ ηελ επηρείξεζε πξνο ηνλ πάξνρν ησλ «χλλεθσλ», έζησ θαη γηα έλα πξνζσξηλφ ρξνληθφ δηάζηεκα. Σκήκαηα ηνπ δεκφζηνπ «χλλεθν» κπνξεί λα δηαρσξίδεηαη απν ηελ απνθιεηζηηθή ρξήζε ελφο κφλν πειάηε κε ηε δεκηνπξγία ελφο εηθνληθνχ ηδησηηθνχ datacenter (virtual private datacenter). Αληί λα πεξηνξίδεηαη ζηελ αλάπηπμε εηθνληθψλ εηδψισλ κεραλήο (virtual machine images) ζε δεκφζηα Cloud, εηθνληθφ ηδησηηθφ θέληξν δεδνκέλσλ δίλεη ζηνπο πειάηεο κεγαιχηεξε νξαηφηεηα ζηελ ππνδνκή ηνπ Cloud. Σψξα νη πειάηεο κπνξνχλ λα δηαρεηξηζηνχλ φρη κφλν εηθνληθά είδσια κεραλήο (virtual machine images), αιιά θαη servers, απνζεθεπηηθά ζπζηήκαηα, ζπζθεπέο δηθηχνπ, θαη ηελ ηνπνινγία ηνπ δηθηχνπ. Ζ δεκηνπξγία ελφο ηδεαηνχ ηδησηηθνχ datacenter κε φια ηα ζπζηαηηθά πνπ βξίζθνληαη ζηελ ίδηα εγθαηάζηαζε βνεζάεη λα ειαηηψζεη ην ζέκα ηεο ηνπνζεζίαο ησλ δεδνκέλσλ, δηφηη ην εχξνο δψλεο είλαη άθζνλν θαη ηππηθά ππάξρεη ειεπζεξία γηα ηε δηαζχλδεζε ησλ πφξσλ εληφο ηεο ίδηαο εγθαηάζηαζεο. Εικόνα 10: Έλα δεκφζην «χλλεθν» παξέρεη ππεξεζίεο ζε πνιινχο πειάηεο, θαη ζπλήζσο ηνπνζεηνχληαη ζε κηα εγθαηάζηαζε γηα επθνιία. 1.7.2 Ιδιωτικά «ύννεφα» (Private clouds) Σα ηδησηηθά «χλλεθα» θαηαζθεπάδνληαη γηα ηελ απνθιεηζηηθή ρξήζε ελφο κφλν πειάηε, θαη παξέρεη κεγαιχηεξν έιεγρν ησλ δεδνκέλσλ, αζθάιεηαο θαη 20

ηεο πνηφηεηαο ησλ ππεξεζηψλ. Ζ εηαηξεία δηαζέηεη ηελ ππνδνκή θαη έρεη ηνλ έιεγρν ζηνλ ηξφπν πνπ νη εθαξκνγέο έρνπλ αλαπηπρζεί. ην Ηδησηηθφ «χλλεθν» ππάξρεη έλα datacenter ησλ επηρεηξήζεσλ, θαη επίζεο ην δίθηπν αλαπηχζζεηαη ζε κηα εγθαηάζηαζε φπνπ φια ηα κεραλήκαηα είλαη ζην ίδην κέξνο. Σα ηδησηηθά «χλλεθα» κπνξνχλ λα αλαπηπρζνχλ θαη λα δηαρεηξηζηνχλ απφ ηελ ίδηα ηελ εηαηξεία πιεξνθνξηθήο ή απφ έλαλ πάξνρν «χλλεθσλ». ε απηφ ην κνληέιν «ηδησηηθήο θηινμελίαο», κηα εηαηξία φπσο ε Sun κπνξεί λα θάλεη ηελ εγθαηάζηαζε, ξχζκηζε, θαη λα εθκεηαιιεχεηαη ηελ ππνδνκή γηα λα ππνζηεξίμεη έλα ηδησηηθφ «χλλεθν» κέζα ζε data center ηεο επηρείξεζεο. Σν κνληέιν απηφ δίλεη ζηηο επηρεηξήζεηο έλα πςειφ επίπεδν ειέγρνπ επί ηεο ρξήζεο ησλ πφξσλ ζην «χλλεθν», ελψ θέξλεη ηελ απαξαίηεηε γλψζε ησλ εηδηθψλ γηα λα δεκηνπξγνχλ θαη λα δηαρεηξίδνληαη ην πεξηβάιινλ εξγαζίαο. Εικόνα 11: ηδησηηθφ «χλλεθν» αλήθνπλ ζε κία κφλν επηρείξεζε ή νξγαληζκφ 1.7.3 Τβριδικά «ύννεφα» (Hybrid clouds) Τβξηδηθά ζχλλεθα ζπλδπάδνληαη απφ δεκφζηα θαη ηδησηηθά πξφηππα «χλλεθα». Μπνξνχλ λα βνεζήζνπλ γηα ηελ παξνρή ηεο δήηεζεο (on-demand), ηξνθνδνηνχκελε εμσηεξηθά ζε θιίκαθα.ζ επθαηξία γηα ηελ αχμεζε ησλ πφξσλ ζε έλα ηδησηηθφ «χλλεθν» κε ηνπο πφξνπο ελφο δεκφζηνπ «χλλεθνπ» κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηε δηαηήξεζε ησλ επηπέδσλ ππεξεζηψλ ζε θαιή αληαπφθξηζε θαηά ηελ δηαθχκαλζε ηνπ θφξηνπ εξγαζίαο. Απηφ ζπρλά γίλεηαη αληηιεπηφ κε ηε ρξήζε ησλ «χλλεθσλ» γηα ηελ απνζήθεπζε θαη ηελ ππνζηήξημε εθαξκνγψλ Web 2.0. Έλα πβξηδηθφ «χλλεθν» κπνξεί επίζεο λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα λα ρεηξηζηεί πξνγξακκαηηζκέλν θφξην εξγαζίαο θαηά ηηο ψξεο αηρκήο. ηα πβξηδηθά «χλλεθα» ππάξρεη πνιππινθφηεηα ηνπ θαζνξηζκνχ ζηνλ ηξφπν δηαλνκήο ησλ εθαξκνγψλ, ηφζν ζε δεκφζηα φζν θαη ζηα ηδησηηθά «χλλεθα». Μεηαμχ ησλ ζεκάησλ πνπ πξέπεη λα ιεθζνχλ ππφςε είλαη ε ζρέζε κεηαμχ ησλ ζηνηρείσλ θαη ηελ επεμεξγαζία ησλ πφξσλ. 21

Εικόνα 12: Τβξηδηθφ «χλλεθν» είλαη ζπλδπαζκφο ησλ ηδησηηθψλ, δεκνζίσλ θαη θνηλνηηθψλ «χλλεθσλ» 1.7.4 Κοινοτικά «ύννεφα» (Community clouds) Έλα Κνηλνηηθφ «χλλεθν» κπνξεί λα νξηζηεί ε πξνζπάζεηα, απφ ηνπο νξγαληζκνχο πνπ έρνπλ παξφκνηεο ή ίδηεο αλάγθεο, λα ζηεγάζνπλ νη ππνδνκέο θαη νη ππεξεζίεο ηεο πιεξνθνξηθήο ζε θνηλνηηθέο εγθαηαζηάζεηο θαη λα ηηο κνηξάδνληαη θαη λα σθειεζνχλ απφ ηελ ηερλνινγία ηνπ Cloud Computing. Ωο ηφζν ην θφζηνο είλαη θάπσο κεγαιχηεξν γηα ηελ δεκηνπξγία θαη ηελ ιεηηνπξγία ηέηνησλ κνληέισλ, επεηδή νη ηειηθνί ρξήζηεο είλαη ιηγφηεξνη απφ απηά ηνπ κνληέινπ ησλ δεκνζίσλ «χλλεθσλ». Όκσο κπνξεί ην κνληέιν απηφ λα πξνζθέξεη έλα πςειφηεξν επίπεδν ηεο ηδησηηθφηεηαο ησλ πνιηηψλ φπσο θαη πεξηζζφηεξε αζθάιεηα θαη ηήξεζε ηεο πνιηηηθήο ιεηηνπξγίαο. Παξαδείγκαηα θνηλνηηθνχ «χλλεθν» είλαη ηεο Google ην "GovCloud». Εικόνα 13: Κνηλνηηθφ «χλλεθν» Μπνξνχκε λα δνχκε φια ηα κνληέια «χλλεθσλ» ζπγθεληξσηηθά ζηε παξαθάησ εηθφλα ζηε νπνία πεξηγξάθνληαη ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπο. 22

Εικόνα 14: Μνληέια «χλλεθσλ» 1.8 Intercloud Σν Intercloud είλαη ε δηαζχλδεζε ζε παγθφζκηα θιίκαθα «χλλεθν απν χλλεθα» φπσο είλαη ην Ίληεξλεη: "Γίθηπν ησλ Γηθηχσλ» ζην νπνίν βαζίδεηαη ε έλλνηα. Ο φξνο ρξεζηκνπνηήζεθε γηα πξψηε θνξά ζην πιαίζην ηνπ Cloud Computing ην 2007, φηαλ ν KevinKelly αλέθεξε φηη «ηειηθά ζα έρνπκε ην Intercloud, ην χλλεθν ησλ χλλεθσλ». Απηφ ην Inter cloud ζα έρεη ηηο δηαζηάζεηο ελφο ππέξ-κεραλήκαηνο πνπ ζα απνηειείηαη απφ φινπο ηνπο servers θαη ηα επαθφινπζα ησλ cloud books ζην πιαλήηε. Απηφ έγηλε δεκνθηιήο ην 2009 θαη έρεη ρξεζηκνπνηεζεί επίζεο γηα λα πεξηγξάςεη σο ην θέληξν δεδνκέλσλ ηνπ κέιινληνο. Απηφ ην ζελάξην ηνπ Intercloud βαζίδεηαη ζηε ζεκειηψδε έλλνηα φηη θάζε έλα «χλλεθν» δελ έρεη άπεηξνπο θπζηθνχο πφξνπο. Έλα «χλλεθν» θάπνηνπ παξφρνπ έρεη πεξηνξηζκέλνπο ππνινγηζηηθνχο πφξνπο γηα ηελ απνζήθεπζε, πξάγκα ην νπνίν ηζρχεη θαη γηα ηηο ππνδνκέο εηθνλνπνίεζεο (virtualization), κάιηζηα κέρξη πνπ λα κελ κπνξεί λα είλαη ζε ζέζε λα εμππεξεηήζεη πεξαηηέξσ αηηήζεηο γηα ηελ παξνρή ππεξεζηψλ ζηνπο πειάηεο ηνπ.σν ζελάξην Intercloud έρεη σο ζηφρν λα αληηκεησπίζεη κηα ηέηνηα θαηάζηαζε, θαη ζηε ζεσξία, θάζε «χλλεθν» κπνξεί λα ρξεζηκνπνηήζεη ππνινγηζηηθνχο πφξνπο θαη απφ άιια «χλλεθα» ησλ εηθνλνπνηεκέλσλ (virtualization) ππνδνκψλ ηνπο.απηφ κπνξεί λα έρεη ηε κνξθή ηεο πιεξσκήο θαη ρξέσζεο γηα ηελ ρξήζε απηψλ ησλ πφξσλ θαη ππνδνκψλ θαη κπνξεί λα εηζάγεη λέεο επηρεηξεκαηηθέο επθαηξίεο γηα ηνπο παξφρνπο ησλ «χλλεθσλ», αλ θαηαθέξνπλ λα πξνρσξήζνπλ πέξα απφ ην ζεσξεηηθφ πιαίζην βέβαηα. Παξ 'φια απηά, Intercloud δεκηνπξγεί πνιιά πεξηζζφηεξα πξνβιήκαηα απφ ηηο ιχζεηο ηνπ, φπσο ηελ αζθάιεηα, δηαιεηηνπξγηθφηεηα, lock-qos, δηαζθνξπηζκφο κνληέισλ, εκπηζηνζχλε, λνκηθά 23

ζέκαηα, ηελ παξαθνινχζεζε ησλ επηδφζεσλ, ηελ ρξέσζεθαη ηελ πιεξσκή γηα ηηο πξνζθεξφκελεο ππεξεζίεο. Ζ έλλνηα κηαο αληαγσληζηηθήο αγνξάο κε εξγαιείν ηελ πιεξνθνξηθή πνπ ζπλδχαδε πνιιέο απφ ηηο επηρεηξήζεηο πνπ έρνπλ θνηλή ππνινγηζηή σθέιεηα καδί, γηα πξψηε θνξά πεξηγξάθεηαη απφ ηνλ Νηάγθιαο Parkhill ζην βηβιίν ηνπ 1966, «Ζ Πξφθιεζε ηεο ρξεζηκφηεηαο ηνπ ππνινγηζηή» ("ChallengeoftheComputerUtility"). Απηή ε έλλνηα έρεη ρξεζηκνπνηεζεί ζπλέρεηα πνιιέο θνξέο ηα ηειεπηαία 40 ρξφληα θαη είλαη παλνκνηφηππν κε ην Intercloud. Εικόνα 15: ελάξην ηνπ Intercloud 1.9 Οι ανηςυχίεσ του cloud computing Αξθεηέο εηαηξείεο έρνπλ αξρίζεη λα αλαγλσξίδνπλ θαη λα ζπλεηδεηνπνηνχλ ηα νθέιε ηνπ cloud computing. Ωζηφζν φπσο ζπκβαίλεη κε θάζε λέα πξνζέγγηζε ππάξρεη θάπνηνο θφβνο, αβεβαηφηεηα θαη αλεζπρία κε ηελ σξηκφηεηα ηεο ηερλνινγίαο. «Οη ελδερφκελνη ρξήζηεο πεξηκέλνπλ ψζηε πεξηζζφηεξεο εηαηξείεο λα απνθηήζνπλ κεγαιχηεξε εκπεηξία κε ην cloud computing θαη λα αλαπηχμνπλ θαιχηεξεο πξαθηηθέο» ιέεη ν Staten απφ ην Forrester. Ο ίδηνο πξνζζέηεη φηη ην cloud computing σξηκάδεη αξγά, θη έηζη ζηελ πεξίπησζε ησλ επηρεηξήζεσλ είλαη αξγή ε αλάπηπμε. Έλα ζεκάδη φηη ε ηερλνινγία κπνξεί λα αξρίζεη λα σξηκάδεη είλαη φηη νη πσιεηέο έρνπλ αξρίζεη λα πξνζθέξνπλ εξγαιεία δηαρείξηζεο ησλ πεγψλ πνπ βαζίδνληαη ζην cloud. Παξαθάησ ππάξρεη κία έξεπλα ηνπ Pew Internet Project γηα ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ cloud computing νη νπνίεο αλεζπρνχλ πεξηζζφηεξν ηνπο ρξήζηεο ηνπ. 1.9.1 Έλεγχοσ «Σα ηκήκαηα IT ησλ επηρεηξήζεσλ είλαη δχζπηζηα σο πξνο ην cloud computing επεηδή έλαο εμσηεξηθφο πάξνρνο θαη φρη ην πξνζσπηθφ ηεο επηρείξεζεο ζρεδηάδεη θαη ειέγρεη ηελ πιαηθφξκα», δήισζε ν Rob Enderle, πξφεδξνο θαη θχξηνο αλαιπηήο ηεο «Enderle Group», εηαηξείαο εξεπλψλ 24

αγνξάο. «Οη πάξνρνη γεληθά δελ ζρεδηάδνπλ πιαηθφξκεο γηα ηελ ππνζηήξημε εηδηθήο IT (Information Technology) εηαηξηψλ θαη εθαξκνγψλ ησλ επηρεηξήζεσλ. Δπίζεο νη ρξήζηεο δελ κπνξνχλ λα αιιάδνπλ ηελ ηερλνινγία ηεο πιαηθφξκαο φπνηε ην ζέινπλ. Ωζηφζν νη πάξνρνη κπνξνχλ λα θάλνπλ αιιαγέο φηαλ θαη φπσο ζεσξνχλ απηνί φηη είλαη ζσζηφ, ρσξίο ηε ζπλαίλεζε ησλ θαηαλαισηψλ» δειψλεη ν John Pescatore, επηθεθαιήο αλαιπηήο αζθαιείαο ηεο αγνξάο, ηεο εηαηξείαο εξεπλψλ Gartner Inc. Αλεζπρίεο γηα ην Cloud Computing Δξαζηεξηόηεηεο ησλ ππεξεζηώλ ηνπ cloud computing πνπ ζαο αλεζπρνύλ. Πνιύ % Κάπσο % Όρη πνιύ % Καζόινπ % Πώιεζε ησλ αξρείσλ κνπ ζε άιινπο. 90 5 2 3 Χξήζε ησλ θσηνγξαθηώλ θαη άιισλ πιεξνθνξηώλ κνπ ζε δηαθεκίζεηο. 80 10 3 6 Αλάιπζε ησλ πιεξνθνξηώλ κνπ θαη εκθάληζε 68 19 6 7 δηαθεκίζεσλ ζε κέλα πνπ λα βαζίδνληαη ζε απηέο ηηο πιεξνθνξίεο. Δηαηήξεζε ελόο αληίγξαθνπ ησλ αξρείσλ ζνπ αθόκα θαη αλ εζύ ηα ζβήζεηο. Παξνρή ησλ αξρείσλ ζνπ ζε λνκηθέο ππεξεζίεο όηαλ δεηεζνύλ. 63 20 8 8 49 15 11 22 1.9.2 Επίδοςη, καθυςτέρηςη (latency), αξιοπιςτία Οη αλεζπρίεο γηα ηελ επίδνζε ηνπ cloud computing κπνξεί λα απνηξέςνπλ θάπνηεο εηαηξείεο απφ ην λα ρξεζηκνπνηνχλ ην «cloud computing» θαη λα ζηξαθνχλ ζε πξνζαλαηνιηζκέλεο ζπλδηαιιαγήο (transaction-oriented) εθαξκνγέο δεδνκέλσλ (data-intensive). Κάπνηνη πάξνρνη, ζεκεηψλεη ην «Network Box's Heron», πξνζσξηλά ιεηηνπξγνχλ κε ηε κηθξφηεξε ρσξεηηθφηεηα είηε απφ ηε ηξνθνδφηεζε πνιιψλ εηθνληθψλ δηαθνκηζηψλ είηε απφ θαηαθιπζκφ ησλ ζπλδέζεσλ ηνπ δηθηχνπ ηνπο- ζε πεξίπησζε κεγάιεο δήηεζεο. Απηφ πιήηηεη ηελ απφδνζε ησλ ζπζηεκάησλ ηνπο κέρξη λα κπνξέζνπλ λα 25

αληηκεησπίζνπλ ηελ θαηάζηαζε. Οη πειάηεο πνπ είλαη ζε κεγάιε απφζηαζε απφ ηνπο παξφρνπο ηνπ «cloud» ζα κπνξνχζαλ λα έρνπλ ηελ εκπεηξία ηεο θαζπζηέξεζεο (latency), ηδηαίηεξα αλ ππάξρεη κεγάιε θίλεζε θαη ν θψδηθαο ηνπο δελ είλαη βειηηζηνπνηεκέλνο γηα απνηειεζκαηηθή κεηάδνζε. 1.9.3 Αςφάλεια και προςταςία Μηα πξφζθαηε έξεπλα ηνπ επηθεθαιήο ησλ ιεηηνπξγψλ πιεξνθνξηψλ θαη ζηειερψλ IT απφ ηελ IDC εθηίκεζε ηελ αζθάιεηα σο ηελ θχξηα αλεζπρία γηα ην «cloud computing». ρεδφλ ην 75% ησλ εξσηεζέλησλ δήισζε φηη αλεζπρνχλ γηα ηελ αζθάιεηα. Οη ρξήζηεο ζέινπλ λα είλαη ζίγνπξνη φηη ν «cloud computing» πάξνρφο ηνπο αθνινπζεί ηα πξφηππα πξαθηηθψλ αζθαιείαο ηα νπνία απαηηνχλ ηε γλσζηνπνίεζε θαη ηελ επηζεψξεζε. Γηα παξάδεηγκα νη ρξήζηεο δελ ζέινπλ απαξαίηεηα νη πάξνρνη λα έρνπλ πνιιαπινχο πειάηεο δηακνηξάδνληαο ην ίδην εηθνληθφ πιηθφ (VM) θαη δηαδηθηπαθνχο πφξνπο. χκθσλα κε εηδηθνχο ηα δεδνκέλα πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην «cloud» ζα κπνξνχζαλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ νπνπδήπνηε ζηνλ θφζκν θη έηζη ζα κπνξνχζε λα είλαη δήηεκα αλαθνξάο ή λνκηθφ δήηεκα ε απνζήθεπζε εζληθψλ δεδνκέλσλ αμηνπηζηίαο ή ηήξεζε αξρείσλ. 1.9.4 Διαφάνεια Οη εηαηξείεο δελ ζα κπνξνχλ λα πεξάζνπλ επηηπρψο ηνλ έιεγρν, φζνλ αθνξά ηηο δπλαηφηεηέο ηνπο, απφ ελδερφκελνπο πειάηεο αλ δελ κπνξνχλ λα απνδείμνπλ πνηνο ζα έρεη πξφζβαζε ζηα δεδνκέλα ηνπο θαη κε πνηνλ ηξφπν ζα θξαηήζνπλ καθξηά απφ ηα αξρεία ηνπο άηνκα πνπ δελ έρνπλ πξφζβαζε. 1.9.5 Αξιοπιςτία Σν cloud computing δελ παξέρεη πάληνηε φιν ην εηθνζηηεηξάσξν αμηνπηζηία. Γηα παξάδεηγκα ε «Salesforce.com» άθεζε ηνπο πειάηεο ηεο ρσξίο ππεξεζία γηα έμη ψξεο ζηηο 12 Φεβξνπαξίνπ ηνπ 2008. 26

Εηθόλα 16: Έξεπλα IDC 1.10 Οι κίνδυνοι του «Cloud computing» ςτα τρία κύρια μοντέλα του Πέξα απφ ηηο γεληθέο αλεζπρίεο εθηηκψληαο ηελ «cloud» πξνζέγγηζε, θαζέλα απφ ηα ηξία κνληέια (Saas, PaaS, IaaS) έρεη ηνπο δηθνχο ηνπ θφβνπο γηα ηελ αζθάιεηά ηνπ: 1.10.1 Οι κίνδυνοι για το SaaS Με ην SaaS, νη ρξήζηεο πξέπεη λα ζηεξίδνληαη ζε κεγάιν βαζκφ ζηνπο «cloud» παξφρνπο ηνπο φζνλ αθνξά ηελ αζθάιεηα. Ο πάξνρνο πξέπεη λα θάλεη φηη ρξεηάδεηαη γηα λα απνηξέςεη πνιιαπιέο εηαηξείεο ή ρξήζηεο απφ ην λα βιέπνπλ ηα δεδνκέλα ν έλαο ηνπ άιινπ ρσξίο άδεηα. Δπηπιένλ, ν πάξνρνο πξέπεη λα πξνζηαηεχεη ηε ζρεηηθή ππνδνκή απφ «δηαξξήμεηο» θαη γεληθά έρεη ηελ επζχλε γηα φινπο, φζνλ αθνξά ηελ ηαπηφηεηα θαη ηελ θξππηνγξάθεζε. Έηζη, είλαη δχζθνιν γηα ηνλ πειάηε λα γλσξίδεη ιεπηνκέξεηεο πνπ ζα κπνξνχλ λα ηνπ δηαζθαιίδνπλ φηη φια έγηλαλ ζσζηά. Παξφκνηα, είλαη δχζθνιν λα επηβεβαηψζεη ν ίδηνο φηη ε εθαξκνγή ζα είλαη δηαζέζηκε φπνηε ηε ρξεηαζηεί. 1.10.2 Οι κίνδυνοι για το PaaS Με ην PaaS, ν πάξνρνο ζα κπνξνχζε λα δψζεη θάπνηνλ έιεγρν ζηα άηνκα δεκηνπξγψληαο εθαξκνγέο πάλσ ζηελ πιαηθφξκα ηνπ. Γηα παξάδεηγκα, νη πξνγξακκαηηζηέο ζα κπνξνχζαλ λα ζρεδηάζνπλ ηα δηθά ηνπο ζπζηήκαηα πηζηνπνίεζεο θαη θξππηνγξάθεζεο δεδνκέλσλ, αιιά θάζε αζθάιεηα θάησ απφ ην επίπεδν απηήο ηεο εθαξκνγήο, φπσο έλα δίθηπν πξφιεςεο εηζφδνπ, ζα είλαη αθφκα απνθιεηζηηθά ζηα ρέξηα ηνπ παξφρνπ. πλήζσο, ν πάξνρνο ζα πξνζθέξεη ιίγε ή θαζφινπ νξαηφηεηα ζηηο πξαθηηθέο ηνπ. Δπηπιένλ, ν πάξνρνο 27

ηεο πιαηθφξκαο ζα πξέπεη λα κπνξεί λα πξνζθέξεη ηζρπξέο εγγπήζεηο φηη ηα δεδνκέλα παξακέλνπλ απξνζπέιαζηα κεηαμχ ησλ εθαξκνγψλ. 1.10.3 Οι κίνδυνοι για το IaaS Με ην IaaS, ν πξνγξακκαηηζηήο έρεη πνιχ θαιχηεξν έιεγρν πάλσ ζην πεξηβάιινλ αζθαιείαο. Αξρηθά επεηδή νη εθαξκνγέο ηξέρνπλ ζε εηθνληθνχο δηαθνκηζηέο δηαλεκεκέλνη ζε άιινπο εηθνληθνχο δηαθνκηζηέο πνπ εθηεινχληαη ζε έλα ίδην θπζηθφ δηαθνκηζηή (κεράλεκα). Απηφ βέβαηα ηζρχεη εθφζνλ δελ ππάξμεη θάπνηα αλνηρηή «ηξχπα» αζθαιείαο ζην δηαρεηξηζηή θάπνηνπ εηθνληθνχ δηαθνκηζηή. Απηφο ν έιεγρνο εμαζθαιίδεη φηη νη πξνγξακκαηηζηέο κπνξνχλ θαη αληηκεησπίδνπλ ζσζηά ηνπο θηλδχλνπο αζθάιεηαο θαη ζπκκφξθσζεο. Ωζηφζν ππάξρεη ην κεηνλέθηεκα φηη ε δεκηνπξγία κηαο ηέηνηαο εθαξκνγήο κπνξεί λα είλαη πην αθξηβή θαη ρξνλνβφξα. Σα αληίγξαθα αζθαιείαο δεκηνπξγνχλ άιιε κηα αλεζπρία. Αθφκα θη αλ θάπνηνη πάξνρνη θάλνπλ ηα δηθά ηνπο «backups» γηα ηνλ πειάηε, πνιιά κπνξνχλ λα πάλε ζηξαβά. Γηα παξάδεηγκα, ζε πεξίπησζε πνπ νη πάξνρνη απμήζνπλ ηηο ηηκέο ηνπο ζα είλαη δχζθνιν γηα ηνπο πειάηεο πνπ δελ κπνξνχλ λα πιεξψζνπλ ην αληίηηκν ηεο «θηινμελίαο» ησλ αξρείσλ ηνπο ζην ζπγθεθξηκέλν δίθηπν, λα πάξνπλ πίζσ ηα backup ηνπο. 1.11 Η Αςφάλεια ςτο Cloud Computing Ζ αζθάιεηα ηνπ «cloud computing» (κεξηθέο θνξέο αλαθέξεηαη απιά σο «cloud security») είλαη έλαο εμειηζζφκελνο ππφ-ηνκέαο ηεο αζθάιεηαο ησλ ππνινγηζηψλ (computer security), αζθάιεηα δηθηχσλ (network security) θαη γεληθφηεξα, ηεο αζθάιεηαο ησλ πιεξνθνξηψλ (information security). Δπίζεο, αλαθέξεηαη ζ' έλα επξχ ζχλνιν πνιηηηθψλ, ηερλνινγηψλ θαη ειέγρσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ πξνζηαζία δεδνκέλσλ, εθαξκνγψλ θαη ηεο ζρεηηθήο ππνδνκήο ηνπ «cloud computing». 1.11.1 Θέματα αςφάλειασ του Cloud Τπάξρνπλ νξηζκέλα ζέκαηα αζθάιεηαο πνπ ζρεηίδνληαη κε ην «cloud computing» θαη ρσξίδνληαη ζε δχν θαηεγνξίεο: Εεηήκαηα αζθάιεηαο πνπ αληηκεησπίδνπλ νη πάξνρνη ηνπ «cloud» (νξγαληζκνί παξνρήο Software, Platform, ή Infrastructure as a Service κέζσ ηνπ «cloud») θαη δεηήκαηα αζθάιεηαο πνπ αληηκεησπίδνπλ νη πειάηεο ηνπο. ηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο, ν πάξνρνο πξέπεη λα εμαζθαιίδεη φηη ε ππνδνκή ηνπ είλαη αζθαιήο θαη ηα δεδνκέλα θαη νη εθαξκνγέο ησλ πειαηψλ ηνπ είλαη πξνζηαηεπκέλα ελψ απφ ηελ άιιε πιεπξά ν πειάηεο πξέπεη λα δηαζθαιίδεη φηη ν πάξνρνο έρεη πάξεη ηα απαξαίηεηα κέηξα αζθάιεηαο γηα λα πξνζηαηέςεη ηηο πιεξνθνξίεο ηνπ. 28

1.11.2 Διαςτάςεισ του «Cloud Security» Δλψ νη αλεζπρίεο ηνπ «cloud security» κπνξνχλ λα νκαδνπνηεζνχλ ζε νπνηνδήπνηε αξηζκφ δηαζηάζεσλ (ην Gartner Inc. αλαθέξεη 7 ελψ ην Cloud Security Alliance εληνπίδεη 15 ηνκείο αλεζπρίαο) απηέο νη δηαζηάζεηο έρνπλ ζπγθεληξσζεί ζε ηξεηο γεληθέο πεξηνρέο: Αζθάλεια και απόππηηο (Security and Privacy), ςμμόπθυζη (Compliance), θαζψο θαη Νομικά ή θέμαηα ζςμβολαίος (Legal ή Contractual Issues). Αζθάλεια και απόππηηο (Security and Privacy) Πξνθεηκέλνπ λα δηαζθαιηζηεί φηη ηα δεδνκέλα είλαη αζθαιή (φηη δε είλαη πξνζβάζηκα απφ ρξήζηεο ρσξίο άδεηα ή απιά λα ραζνχλ) θαη ην απφξξεην ησλ δεδνκέλσλ δηαηεξείηαη, νη πάξνρνη ηνπ «cloud» αζρνινχληαη κε ηνπο παξαθάησ ηνκείο: Πποζηαζία δεδομένων (Data Protection) Γηα λα ζεσξνχληαη πξνζηαηεπκέλα, ηα δεδνκέλα ηνπ ελφο πειάηε πξέπεη λα δηαρσξίδνληαη ζσζηά απφ εθείλα ηνπ άιινπ. Απηά ζα πξέπεη απφ ηε κία λα απνζεθεχνληαη κε αζθάιεηα, φηαλ δελ κεηαθέξνληαη θαη απφ ηελ άιιε ζα πξέπεη λα κπνξνχλ λα κεηαθέξνληαη αζθαιή απφ ην έλα κέξνο ζην άιιν. Γη' απηφ ην ιφγν νη πάξνρνη ηνπ «cloud» έρνπλ ζπζηήκαηα γηα ηελ απνηξνπή «δηαξξνήο δεδνκέλσλ» ή πξφζβαζεο απφ ηξίηνπο. Διασείπιζη Σαςηόηηηαρ (Identity Management) Κάζε επηρείξεζε έρεη ην δηθφ ηεο ζχζηεκα δηαρείξηζεο ηαπηφηεηαο γηα λα ειέγρεη ηελ πξφζβαζε ζηηο πιεξνθνξίεο θαη ηνπο ππνινγηζηηθνχο πφξνπο. Οη πάξνρνη ηνπ «cloud» είηε ελζσκαηψλνπλ ηε δηαρείξηζε ηαπηφηεηαο ηνπ πειάηε ζην ζχζηεκα ζηελ δηθή ηνπο ππνδνκή, ρξεζηκνπνηψληαο «federation» ή «SSO, Single Sign On» ηερλνινγία ή παξέρνπλ κία δηθή ηνπο ιχζε δηαρείξηζεο ηαπηφηεηαο. Φςζική και Αζθάλεια Πποζυπικού (Physical and Personnel Security) Οη πάξνρνη δηαζθαιίδνπλ φηη ηα θπζηθά κεραλήκαηα είλαη επαξθψο αζθαιή θαη φηη ε πξφζβαζε ζ' απηά ηα κεραλήκαηα θαζψο θαη φια ηα ζρεηηθά δεδνκέλα ηνπ πειάηε δελ είλαη κφλν πεξηνξηζκέλα αιιά ε πξφζβαζε είλαη ηεθκεξησκέλε. 29

Διαθεζιμόηηηα (Availability) Οη πάξνρνη ηνπ «cloud» δηαβεβαηψλνπλ φηη νη πειάηεο ζα έρνπλ ηαθηηθέο θαη πξνβιέςηκεο πξνζβάζεηο ζηα δεδνκέλα θαη ηηο εθαξκνγέο ηνπο. Εθαπμογή Αζθάλειαρ (Application Security) Οη πάξνρνη «cloud» δηαζθαιίδνπλ φηη εθαξκνγέο δηαζέζηκεο σο ππεξεζία κέζσ ηνπ «cloud» είλαη αζθαιείο, θαζψο εθαξκφδνπλ δνθηκέο θαη δηαδηθαζίεο απνδνρήο εμσηεξηθνχ ή ζπζθεπαζκέλνπ θψδηθα εθαξκνγήο. Δπίζεο, απαηηνχληαη ηα κέηξα αζθάιεηαο ησλ εθαξκνγψλ (επίπεδν εθαξκνγήο firewall, έιεγρνο βάζεο δεδνκέλσλ) λα είλαη κέζα ζην πεξηβάιινλ παξαγσγήο ησλ δεδνκέλσλ. Απόππηηο (Privacy) Σέινο, νη πάξνρνη δηαζθαιίδνπλ φηη φια ηα θξίζηκα δεδνκέλα (π.ρ. αξηζκνί πηζησηηθψλ θαξηψλ) θηιηξάξνληαη θαη φηη κφλν νη εμνπζηνδνηεκέλνη ρξήζηεο έρνπλ πξφζβαζε ζηα δεδνκέλα ζην ζχλνιν. Δπηπιένλ, ςεθηαθέο ηαπηφηεηεο θαη πηζηνπνηήζεηο πξέπεη λα πξνζηαηεχνληαη φπσο θάζε δεδνκέλν πνπ ν πάξνρνο ζπιιέγεη ή παξάγεη γηα ηε δξαζηεξηφηεηα ηνπ πειάηε κέζα ζην «cloud». 30

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο : MOBILE CLOUD COMPUTING Σν Mobile Cloud Computing είλαη ε ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο ηνπ γλσζηνχ Cloud Computing ζε κηα θνξεηή ζπζθεπή. Πνιιέο εθαξκνγέο, πνπ ηξέρνπλ ζε κηα θνξεηή ζπζθεπή ρξήζε πνπ είλαη απνζεθεπκέλν ζε έλα δηαθνκηζηή ή έλα ζε κηα ζπζηνηρία δηαθνκηζηψλ ζην Cloud (λέθνο). ηελ πξαγκαηηθφηεηα, πνιινί ρξήζηεο θηλεηψλ ζπζθεπψλ δελ κπνξνχλ λα ζπλεηδεηνπνηήζνπλ φηη πνιιέο απφ ηηο εθαξκνγέο ηνπο δελ είλαη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα πξνγξάκκαηα πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζηελ ίδηα ηε ζπζθεπή, αιιά είλαη «απιά» νη ζπλδέζεηο κε πξνγξάκκαηα πνπ εθηεινχληαη ζε απνκαθξπζκέλνπο δηαθνκηζηέο. Ζ θνξεηή ζπζθεπή δέρεηαη κφλνλ ηα ζηνηρεία θαη ηηο πιεξνθνξίεο πνπ ππνινγίδνληαη θαη απνζηέιινληαη απφ ηνλ απνκαθξπζκέλν δηαθνκηζηή (Cloud). Όπσο αλαθέξζεθε, ζην Cloud Computing ηα δεδνκέλα (εθαξκνγέο) απνζεθεχνληαη ζην cloud θαη είλαη πξνζβάζηκα (σο ππεξεζία) απφ νπνπδήπνηε θαη κε νπνηαδήπνηε θηλεηή ζπζθεπή. ην Mobile Cloud Computing νη εθαξκνγέο θαη ηα δεδνκέλα είλαη απνζεθεπκέλα κέζα ζην cloud θαη ηπγράλνπλ επεμεξγαζίαο απεπζείαο απφ εθεί. Υξεζηκνπνηνχληαη νη ίδηεο ππνδνκέο φπσο θαη ζην cloud computing κε θχξηα ζηνηρεία απφ απηφ λα επηθξαηνχλ φπσο ηα on-demand access θαη Software as a Service(SaaS). Πην αλαιπηηθά, ν ρψξνο πνπ θαηαιακβάλεη κηα εθαξκνγή γηα δεδνκέλα θαη επεμεξγαζία κεηαθηλείηαη απφ ηελ ζπζθεπή πξνο ηηο θεληξηθέο ππνινγηζηηθέο πιαηθφξκεο πνπ βξίζθνληαη κέζα ζην cloud. Ζ πξφζβαζε ζηηο εθαξκνγέο γίλεηαη κέζσ mobile internet ή κέζσ web browser ηεο ζπζθεπήο. Ζ ελεξγνπνίεζε γίλεηαη κέζσ παξφρσλ cloud service ππεξεζηψλ θαη παξαδίδνληαη ζηνπο ρξήζηεο, ζπγθεθξηκέλα ζηηο θηλεηέο ζπζθεπέο ησλ ρξεζηψλ, κέζσ ηνπ δηαδηθηχνπ. Λφγσ ηνπ γεγνλφηνο φηη ε επεμεξγαζία θαη ηα δεδνκέλα είλαη πιένλ δνπιεηά πνπ γίλεηαη κέζα ζην cloud, ε ιεηηνπξγία θαη ε ζεκαληηθφηεηα ησλ network servers απμάλεηαη, φπσο επίζεο θαη ε απνδνηηθή παξάδνζε ησλ παθέησλ. Αληίζεηα, ε ζεκαζία ηεο κλήκεο (ρσξεηηθφηεηαο) θαη ηεο ππνινγηζηηθήο δχλακεο ηεο ζπζθεπήο ηνπ ρξήζηε έρεη κεησζεί ζεκαληηθά. Έηζη ην Mobile cloud computing παξέρεη πνιιά πιενλεθηήκαηα ηφζν ζηνλ ηνκέα ηνπ cloud computing φζν θαη ζηνπο παξφρνπο ησλ θηλεηψλ δηθηχσλ. Σέηνηα πιενλεθηήκαηα είλαη ηα ρακειά θφζηε, ε απμεκέλε εκβέιεηα αιιά θαη νη ιηγφηεξεο απαηηήζεηο γηα ινγηζκηθφ θαη πιηθφ θαη ζπγθεθξηκέλα αλαιχνληαη πην θάησ: - Ληγφηεξεο απαηηήζεηο (θφζηνο θαη πνιππινθφηεηα ζπζθεπήο) ζε πιηθφ θαη ινγηζκηθφ αθνχ φιε ε επεμεξγαζία γίλεηαη κέζα ζην cloud - Βειηησκέλεο δπλαηφηεηεο θαη ιεηηνπξγίεο ησλ θηλεηψλ ζπζθεπψλ κέζσ ησλ λέσλ cloud εθαξκνγψλ - Δπθνιία ζηελ ρξήζε, εθφζνλ ν ρξήζηεο ρξεζηκνπνηεί απιά ηνλ browser ηεο ζπζθεπήο ηνπ θαη φρη νιφθιεξν ην ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα - Οη πσιεηέο ησλ mobile cloud computing εθαξκνγψλ έρνπλ πιένλ κεγαιχηεξε νηθνλνκηθή επθνιία ζηελ παξαγσγή ηνπο, εθφζνλ κηα εθαξκνγή κπνξεί λα 31

δεκηνπξγεζεί γηα φιεο ηηο θηλεηέο ζπζθεπέο, π.ρ. γηα φια ηα κνληέια ησλ smartphones - Μηα εθαξκνγή κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί απφ πνιινχο ρξήζηεο Πνιιά πιενλεθηήκαηα παξέρνληαη απφ ην mobile cloud computing, ππάξρνπλ φκσο θαη αξθεηνί πεξηνξηζκνί φπσο: - Θέκαηα αζθάιεηαο - Πεξηνξηζκέλε αληνρή κπαηαξίαο ζπζθεπψλ - Μεησκέλν εχξνο δψλεο ιφγσ ησλ πνιιψλ ζπζθεπψλ πνπ ηπρφλ λα βξίζθνληαη ζπλδεδεκέλα ηελ ίδηα ζηηγκή ζε έλα αζχξκαην δίθηπν - Πεξηνξηζκέλε δχλακε κεηάδνζεο ιφγσ αλαδηάξζξσζεο ηνπ δηθηχνπ ιφγσ κεηαθνξψλ πνπ πεξηιακβάλνπλ πνιιά base stations 2.1 Mobile Broadband Networks Σα ηειεπηαία ρξφληα έρεη δεκηνπξγεζεί κηα ζεκαληηθή αχμεζε ζηελ επξπδσληθή πξφζβαζε ζην δηαδίθηπν (broadband internet access) ζε φιν ηνλ θφζκν. Όηαλ αλαθεξφκαζηε ζε mobile broadband δίθηπα ελλννχκε ηνπο δηάθνξνπο ηχπνπο αζχξκαηεο ζχλδεζεο πςειψλ ηαρπηήησλ ζην δηαδίθηπν, δηακέζνπ κφληεκ, ηειεθψλνπ ή θάπνηαο άιιεο ζπζθεπήο. Σν mobile broadband επηηξέπεη ζηνλ ρξήζηε λα ελσζεί κε ην δηαδίθηπν απφ νπνπδήπνηε θη αλ βξίζθεηαη, αλεμάξηεηα αλ είλαη ζπλδεδεκέλνο κε wi-fi δίθηπν ή κε γξακκή ηειεθψλνπ. Τπάξρνπλ αξθεηά network standards πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη, φπσο GPRS, 3G, WiMAX, LTE, Flash-OFDMA, IPW, iburst UMTS/HSPA, EV-DO θαη κεξηθά άιια θνξεηά δνξπθνξηθά ζπζηήκαηα. Όζν αθνξά ηελ θηλεηή ηειεθσλία θαη ηα θηλεηά δίθηπα, ηα πην δεκνθηιή είλαη κεηαμχ άιισλ ηα EDGE, HSPA θαη UMTS πξφηππα. Οη θηλεηέο ζπζθεπέο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ mobile broadband, έρνπλ ελζσκαησκέλε ππνζηήξημε γηα mobile broadband, ζε αληίζεζε κε ηηο ππφινηπεο ζπζθεπέο πνπ ρξεηάδνληαη θάξηεο ή κφληεκ. 2.1.1 Networks Standards Οη ηερλνινγίεο επηθνηλσλίαο πνπ αλαθέξνληαη κπνξνχλ λα ρσξηζηνχλ ζε δπν θαηεγνξίεο. Σερλνινγίεο θηλεηψλ δηθηχσλ φπσο Mobile WiMAX, MBMS, HSPA, LTE θαη ηερλνινγίεο ηνπηθψλ δηθηχσλ φπσο MBWA, WiMAX θαη UMTS. 2.1.1.1 3GPP global Third Generation Partnership Project Δίλαη ν πην δηαδεδνκέλνο ηξφπνο παγθνζκίσο γηα ηελ κεηαθνξά mobile broadband επηθνηλσλίαο, ηθαλνπνηψληαο έηζη, πεξίπνπ ην 90% ησλ ρξεζηψλ θηλεηήο ηειεθσλίαο θαη δηαδηθηχνπ. Απνηειείηαη απφ ηα πξφηππα EDGE, WCDMA, HSPA θαη LTE. 32

2.1.1.2 ΙEEE 802.20 Mobile Broadband Wireless Access (MBWA) Working Group Ο ζθνπφο ηνπ ΗEEE 802.20 είλαη λα αλαπηχμεη ηηο απαξαίηεηεο πξνδηαγξαθέο γηα έλα απνηειεζκαηηθφ packet based air interface, έηζη ψζηε λα βειηηζηνπνηεζεί ε κεηαθνξά ππεξεζηψλ πνπ βαζίδνληαη ζην ΗΡ (Internet Protocol). Πξνζθέξεη ηαρχηεηεο κέρξη 80 megabit/sec. αλ ζηφρν έρεη λα θαηαζηεί δπλαηή ε δεκηνπξγία αζχξκαησλ θηλεηψλ δηθηχσλ επξπδσληθήο πξφζβαζεο (mobile broadband wireless access networks), ηα νπνία ζα είλαη πξνζηηά γηα ηνλ θάζε ρξήζηε, δηαιεηηνπξγηθά, θαη πάληνηε δηαζέζηκα απφ νπνπδήπνηε, έηζη ψζηε λα ηθαλνπνηνχλ ηηο αλάγθεο φισλ ησλ ρξεζηψλ, επαγγεικαηηθέο θαη κε. 2.1.1.3 ΙΕΕΕ 802.16 WiMAX Worldwide Interoperability for Microwave Access Δίλαη έλα πξφηππν αζχξκαηεο επηθνηλσλίαο πνπ έρεη ζρεδηαζηεί ψζηε λα παξέρεη ηαρχηεηεο δεδνκέλσλ 30 έσο 40 megabit/sec, θαη πξφζθαηα παξέρνληαο κέρξη 1 Gbit/sec γηα fixed stations. Θεσξείηαη έλα «ηέηαξηεο γεληάο» (4G) δίθηπν αζχξκαηεο επηθνηλσληαθήο ηερλνινγίαο. Σν WiMax μεπεξλά θαηά πνιχ ηελ αζχξκαηε εκβέιεηα ηνπ Wi-Fi access ηεο ζχλδεζεο ηνπηθνχ δηθηχνπ (LAN), πξνζθέξνληαο έλα δίθηπν πεξηνρήο κε αθηίλα πεξίπνπ 50 ρηιηνκέηξσλ (30 κίιηα). Σν εχξνο δψλεο (bandwidth) θαη ην εχξνο ηνπ δηθηχνπ WiMAX ην θαζηζηνχλ θαηάιιειν γηα ηηο αθφινπζεο πηζαλέο εθαξκνγέο: - Παξνρή θνξεηήο επξπδσληθήο θηλεηήο ζπλδεζηκφηεηαο ζε άιιεο πφιεηο θαη ρψξεο κέζα απφ κηα πνηθηιία ζπζθεπψλ. - Παξέρεη κηα αζχξκαηε ελαιιαθηηθή ιχζε γηα ηελ θαισδηαθή θαη ςεθηαθή ζπλδξνκεηηθή γξακκή (DSL) - Παξνρή δεδνκέλσλ, ηειεπηθνηλσληψλ (VoIP) θαη IPTV (triple play) ππεξεζηψλ - Θεσξείηαη πεγή ζπλδεζηκφηεηαο ζην Γηαδίθηπν σο κέξνο ελφο ζρεδίνπ επηρεηξεζηαθήο ζπλέρεηαο. - Έμππλα δίθηπα Σν WiMAX κπνξεί λα πξνζθέξεη θηλεηή πξφζβαζε ή πξφζβαζε απφ ην ζπίηη ζην δηαδίθηπν ζε νιφθιεξεο πφιεηο ή ρψξεο. Δπηπιένλ, ιφγσ ηνπ ζρεηηθά ρακεινχ θφζηνπο πνπ ζπλδέεηαη κε ηελ αλάπηπμε ελφο δηθηχνπ WiMAX (ζε ζχγθξηζε κε 3G, HSDPA), είλαη πιένλ νηθνλνκηθά εθηθηή ε ζχλδεζε γηα φινπο ηνπο ρξήζηεο ζην Internet θαη ζε απνκαθξπζκέλεο πεξηνρέο. 2.1.1.4 ΙΕΕΕ 802.16m Mobile WiMAX Mobile WiMAX Access Network, νλνκάδεηαη ην δίθηπν ην νπνίν αλαπηχρζεθε γηα λα ππνζηεξίμεη δηάθνξεο ππεξεζίεο πνιπκέζσλ φπσο, Internet Protocol Television (IPTV), mobile Video-on-Demand (VoD) θαη mobile Internet Services. πγθεθξηκέλα ην mobile WiMAX θαζνξίδεηαη απφ IP end-to-end αξρηηεθηνληθή δηθηχνπ, ε νπνία είλαη κηα ελζσκαησκέλε ηειεπηθνηλσληαθή αξρηηεθηνληθή δηθηχνπ πνπ ρξεζηκνπνηεί IP γηα ηελ κεηαθνξά ησλ δεδνκέλσλ ησλ ρξεζηψλ θαη ησλ ζεκάησλ ζηηο άθξεο ηνπ δηθηχνπ. ηα mobile access networks ε ρξήζε 33

ΗP multicast είλαη πνιχ απνδνηηθή γηα ππεξεζίεο πνιπκέζσλ, επεηδή ρξεζηκνπνηεί κηα Point-to-multipoint (PMP) κέζνδν ζηελ νπνία επηηξέπεηαη ζε έλα base station λα είλαη ελσκέλνο κε πνιιά mobile/subscriber- stations. Πξνζθέξεη ηαρχηεηεο κέρξη θαη 100megabit/sec. 2.1.1.5 UMTS Universal Mobile Telecommunications System Σα UMTS δίθηπα απνηεινχλ ηελ ηξίηε γεληά δηθηχσλ (3G) αζχξκαησλ δηθηχσλ θαη έρνπλ ζαλ ζηφρν λα παξέρνπλ πξφζβαζε πςειψλ ηαρπηήησλ (40megabit/sec), καδί κε real time βίληεν θαη θσλεηηθέο θιήζεηο. Λφγσ ησλ πςειψλ πηα δπλαηνηήησλ ησλ θηλεηψλ ζπζθεπψλ, νη παξνρείο πεξηερνκέλνπ θαη ππεξεζηψλ έρνπλ απνθηήζεη κεγάιν ελδηαθέξνλ γηα ηελ ππνζηήξημε multicast επηθνηλσληψλ κέζσ αζχξκαησλ δηθηχσλ θαη πην ζπγθεθξηκέλα κέζσ UMTS. Ζ ρξήζε multicast επηθνηλσλίαο είλαη κηα απνηειεζκαηηθή κέζνδνο γηα κεηάδνζε δεδνκέλσλ ζε πνιινχο πξννξηζκνχο. Σα δεδνκέλα ηνπ απνζηνιέα κεηαθέξνληαη κφλν κηα θνξά κέζσ ησλ ζπλδέζκσλ (links) θαη δηακνηξάδνληαη, θαζψο βξίζθνληαη ζην κνλνπάηη ηνπο, ζε πνιιαπινχο πξννξηζκνχο. Παξφιν πνπ ηα UMTS δίθηπα πξνζθέξνπλ ςειή ρσξεηηθφηεηα, ε αλακελφκελε δήηεζε έρεη ζαθψο ππεξβεί ηνπο δηαζέζηκνπο πφξνπο. Έηζη, ε multicast κεηάδνζε ησλ δεδνκέλσλ κέζσ UMTS δηθηχσλ απνηειεί πξφθιεζε αιιά θαη κηα λέα πεξηνρή έξεπλαο. Πην ζπγθεθξηκέλα, ε ρξεζηκνπνίεζε ηνπ multicast γηα ηελ κεηαθνξά δεδνκέλσλ ζηα θηλεηά δίθηπα, δεκηνπξγεί λέεο πξνθιήζεηο ζε ζρέζε κε ηελ ρξήζε ηνπ multicast ζην δηαδίθηπν, φπσο γηα παξάδεηγκα ην γεγνλφο φηη νη multicast receivers είλαη κε-ζηαηηθνί, θαη κπνξεί λα αιιάμνπλ ην access point ζην νπνίν είλαη ελσκέλνη αλά πάζα ζηηγκή, ζέηεη κηα λέα πξφθιεζε-πξφβιεκα. Δπνκέλσο, δελ είλαη ρξήζηκν λα εθαξκνζηνχλ νη IP multicast κεραληζκνί δξνκνιφγεζεο ζην UMTS, δεδνκέλνπ φηη δελ είλαη ζρεδηαζκέλνη λα ιακβάλνπλ ππφςε ηελ αλάγθε γηα ηε δηαρείξηζε ηεο θηλεηηθφηεηαο πνπ απαηηνχλ ηα δίθηπα θηλεηήο ηειεθσλίαο. 2.1.1.6 MBMS Multimedia Broadcast Multiple Service Multimedia Broadcast Multicast Service είλαη κηα point-to-multipoint πξνδηαγξαθή δηαζχλδεζεο ησλ πθηζηάκελσλ θαη κειινληηθψλ 3GPP δηθηχσλ θηλεηήο ηειεθσλίαο, ε νπνία έρεη ζρεδηαζηεί γηα λα παξέρεη απνδνηηθά broadcast θαη multicast ππεξεζίεο ηφζν ζην εζσηεξηθφ φζν θαη εληφο ηνπ ππξήλα ηνπ δηθηχνπ. Οη ηαρχηεηεο ηνπ θηάλνπλ κέρξη ηα 1,7megabit/sec. ηφρνο είλαη νη εθαξκνγέο πνπ πεξηιακβάλνπλ mobile TV θαη radio broadcasting, φπσο επίζεο θαη κεηάδνζε αξρείσλ θαη emergency alerts. Γελ ππάξρνπλ πξνο ην παξφλ αθφκε νπνηεζδήπνηε εκπνξηθέο αλαπηχμεηο ηνπ MBMS. Σν MBMS ιεηηνπξγεί κε φκνην ηξφπν φπσο θαη ην UMTS κε ηελ κφλε θαη ζεκαληηθή δηαθνξά έλα θφκβν, ηνλ Broadcast Multicast-Service Center (BM- SC). Τπάξρνπλ δπν ηχπνη MBMS service modes: ν broadcast θαη ν multicast. ηελ broadcast ιεηηνπξγία, ηα δεδνκέλα κεηαθέξνληαη ζε κηα ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή ρσξίο λα ππάξρεη γλψζε πνηνη είλαη νη παξαιήπηεο ή αλ ππάξρεη θαλ παξαιήπηεο ζηελ πεξηνρή. ηελ multicast ιεηηνπξγία νη παξαιήπηεο πξέπεη λα ζηείινπλ ζήκα ζην δίθηπν γηα λα δείμνπλ ην ελδηαθέξνλ ηνπο γηα παξαιαβή 34

δεδνκέλσλ, θαη έπεηηα ην δίθηπν απνθαζίδεη αλ ν ρξήζηεο κπνξεί λα ιάβεη ηα δεδνκέλα ή φρη. 2.1.1.7 HSPA High Speed Package Access Καζψο νη κεγαιχηεξεο εηαηξίεο παξνρέσλ ζηξέθνληαη ζηηο ππεξεζίεο δεδνκέλσλ, ην HSPA ηνπο άλνημε ην δξφκν ζηελ mobile broadband αγνξά. Σν HSPA είλαη έλα data-oriented 3D standard, πνπ εθδφζεθε απφ ην 3GPP θαη είλαη ζπκπιεξσκαηηθφ πξνο ην UMTS. Γηαρσξίδεηαη ζε high-speed downlink packet access (HSDPA) θαη high-speed uplink packet access (HSUPA). Όπσο αλαθέξακε, νη ηερλνινγίεο απηέο θαζνξίδνληαη σο κέξνο ησλ δηαθφξσλ UMTS εθδνρψλ, αιιά είλαη ζπκπιεξσκαηηθέο κεηαμχ ηνπο φηαλ ελδηαθεξφκαζηε γηα κηα νινθιεξσκέλε wireless broadband πξννπηηθή. Σν HSPA πξνζθέξεη πςειφηεξα downlink bit rates, κέρξη 14 megabit/sec, ην νπνίν κεηψλεη ην ρξφλν ιήςεο αξρείσλ θαη επηηξέπεη θαιχηεξε εηθφλα θαη βίληεν φπσο επίζεο θαη κεηαθνξά κεγάισλ αξρείσλ γηα παξάδεηγκα streaming εθαξκνγέο πςειήο αλάιπζεο. Μεηψλεη ηνπο ρξφλνπο θαζπζηέξεζεο θαη απηφ έρεη σο απνηέιεζκα θαιχηεξε πεξηήγεζε ζην δηαδίθηπν γηα ηνπο ρξήζηεο θαη λέεο ππεξεζίεο δηαζέζηκεο, νη νπνίεο έρνπλ πςειέο απαηηήζεηο φζν αθνξά ην ρξφλν απφθξηζεο, φπσο gaming εθαξκνγέο. Όζν αθνξά ηα uplink bit rates, πξνζθέξεη κέρξη 5.7 megabit/sec κεηψλνληαο ηνπο ρξφλνπο γηα αλέβαζκα ελφο αξρείνπ θαζψο επίζεο επηηξέπεη πεξηζζφηεξε θπθινθνξία αλάκεζα ζηνπο peers αιιά θαη θαιχηεξεο εθαξκνγέο γηα ηνπο ρξήζηεο φζνλ αθνξά ηηο ηαρχηεηεο αλεβάζκαηνο ελφο βίληεν ή ελφο αξρείνπ. Σέινο, βειηηψλεη ηελ ρσξεηηθφηεηα ηνπ ζπζηήκαηνο ζε ζχγθξηζε κε ην UMTS ην νπνίν κείσλε ην θφζηνο ηνπ δηαδηθηχνπ (network cost) αλά megabyte. 2.1.1.8 LTE Long Term Evolution Σα ζεκεξηλά 3εο γεληάο 3G θηλεηά αζχξκαηα ζπζηήκαηα εμειίζζνληαη ζε 4εο γεληάο 4G. Σν LTE αλαπηχρζεθε απφ ην 3GGP θαη ζεσξείηε φηη άλνημε ην δξφκν ζηα δίθηπα 4G. Σν LTE έρεη σο βάζε ην OFDMA based multicarrier modulation ζχζηεκα, ηερληθέο ΜΗΜΟ θαη άιια πξνεγκέλα ραξαθηεξηζηηθά ηα νπνία ρξεζηκνπνηνχληαη γηα λα βειηηψζεη ζεκαληηθά ηηο θηλεηέο αζχξκαηεο ππεξεζίεο. Πξνζθέξεη κέρξη ζηηγκήο ηα ςειφηεξα uplink θαη downlink bit rates, κε ην uplink λα θηάλεη κέρξη 75 megabit/sec θαη ην downlink κέρξη 300 megabit/sec. Καζψο ην LTE ζρεηίδεηαη κε round-trip θαζπζηέξεζε, πςειφηεξν πνζνζηφ αηρκήο θαη spectral efficiency, επηηξέπεη πεξηζζφηεξεο ζπλδέζεηο θαη ςειφηεξν εχξνο δψλεο (bandwidth). ην κέιινλ, ζα είλαη δπλαηφ λα κεηαθέξεη δεδνκέλα ζε θαιχηεξν εχξνο δψλεο γηα ηνλ ρξήζηε θαη ζα ππνζηεξίδεη κεηαδφζεηο λέσλ θαη θαηλνηφκσλ ππεξεζηψλ ζε ζπλδπαζκφ κε πςειήο πνηφηεηαο εκπεηξία ζην θνηλφ. πγθξηηηθφο πίλαθαο ηερλνινγηψλ επηθνηλσλίαο: 35

2.2 Video Streaming Γλσξίδνπκε ην video streaming σο ηελ δηαδηθαζία θαηά ηελ νπνία θάπνηα streams πνπ βξίζθνληαη ζε έλα web server, αλαπαξάγνληαη θαη κεηαδίδνληαη ηαπηφρξνλα, κε απνηέιεζκα έλαο ρξήζηεο λα βιέπεη έλα βίληεν πξνηνχ απηφ παξαιεθζεί νιφθιεξν. Streams, νλνκάδνληαη νη ζπλερφκελεο ξνέο πεξηερνκέλνπ νη νπνίεο είλαη ζπλερείο, εθηεηακέλεο ζε κέγεζνο θαη κπνξνχλ λα μεθηλήζνπλ θαη λα ζηακαηήζνπλ αλά πάζα ζηηγκή. Μπνξνχλ επίζεο λα ζπλδπάζνπλ δηάθνξεο πεγέο θαη λα θαηαιήμνπλ ζε δηάθνξνπο πξννξηζκνχο. Σν live streaming παξνπζηάδεηαη θπξίσο ζε κεηαδφζεηο ήρνπ θαη βίληεν. Γελ ρξεηάδεηαη λα νινθιεξσζεί ε παξάδνζε γηα λα αξρίζεη ε αλακεηάδνζε ηνπ βίληεν, αιιά ηα streams επηηξέπνπλ ηελ κεηάδνζε θαζψο απηά αθφκε ιακβάλνληαη. Γηα λα είλαη πην θαιή ε κεηάδνζε, ε θαζπζηέξεζε πξέπεη λα είλαη κηθξή. Δίλαη επαίζζεηα ζε end-to-end θαζπζηεξήζεηο αιιά, φζν πην κηθξή είλαη ε θαζπζηέξεζε, ηφζν πην on live είλαη ην stream. Αλ ηπρφλ έλα θνκκάηη ραζεί δελ ζα είλαη θαη ηφζν ηξαγηθφ ην απνηέιεζκα. Δλδηαθέξνπλ κφλν ηα θνκκάηηα ηνπ stream πνπ ζα κεηαδνζνχλ ή κεηαδίδνληαη ήδε θαη φρη απηά πνπ ράζεθαλ. Απηφ είλαη θάηη πνπ δελ ηζρχεη ζην video on demand streaming, αθνχ αλ ιείπεη έλα θνκκάηη δελ ζα κπνξεί λα ην δψζεη ζε επφκελνπο ρξήζηεο. Video on demand streaming θαη Live streaming απνηεινχλ ην adaptive video streaming, κηα εμέιημε ηνπ θιαζηθνχ download streaming. ρεηηθά πξσηφθνιια γηα streaming είλαη ηα Real Time Protocol (RTP), Real Time Control Protocol (RTCP) θαη Real Time Streaming Protocol (RTSP). ην θιαζζηθφ download streaming, έλα βίληεν κεηαδηδφηαλ ζαλ έλα νπνηνδήπνηε αξρείν δεδνκέλσλ. Σν video stream έκελε γηα ιίγν ζην buffer ηνπ παξαιήπηε 36

πξνηνχ αξρίζεη ε κεηάδνζή ηνπ, έηζη ψζηε λα απνθεπρζνχλ νη νπνηεζδήπνηε δηαθνπέο ιφγσ κε αληηζηνηρίαο ηνπ bit rate ηνπ βίληεν θαη ηνπ network bandwidth. Σν buffer φκσο κπνξεί ηειηθά λα αδεηάζεη ηειείσο αλ ζπλερίζεη απηή ε κε αληηζηνίρηζε θαη έηζη λα ππάξμνπλ παξεκβνιέο ζην βίληεν πνπ ζα γίλνπλ νξαηέο ζην ρξήζηε. Με ην adaptive video streaming, ε πεγή απφ ηελ νπνία πξνέξρεηαη ην βίληεν πξνζαξκφδεηαη θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο κεηάδνζεο κε ην δηαζέζηκν bandwidth θαη ηνπο πφξνπο ηεο ζπζθεπήο θαη έηζη ν ρξήζηεο κπνξεί λα βιέπεη ην βίληεν ζην πςειφηεξν bit rate. 2.3 Video Standards Codecs Αλαθέξνπκε δηάθνξα είδε βίληεν θαη ινγηζκηθψλ πνπ επηηξέπνπλ ζπκπίεζε θαη απνζπκπίεζε ςεθηαθψλ βίληεν. 2.3.1 MPEG Moving Picture Experts Group Έρεη δεκηνπξγεζεί απφ ην ISO, αλήθεη ζηελ νκάδα ησλ πξνηχπσλ πνπ αθνξνχλ ζπκπίεζε ςεθηαθνχ βίληεν θαη ρξεζηκεχεη ζηελ παξαγσγή θαιχηεξεο πνηφηεηαο βίληεν. Δλψ παιαηφηεξα ηα MPEG αξρεία ρξεηάδνληαλ απνθσδηθνπνηεηέο γηα ηελ επεμεξγαζία ηνπο, ηψξα νη ειεθηξνληθνί ππνινγηζηέο ρξεζηκνπνηνχλ software-only απνθσδηθνπνηεηέο. Οη MPEG αιγφξηζκνη ζπκπηέδνπλ ηα δεδνκέλα ζε κηθξά bits ηα νπνία κπνξνχλ λα κεηαδνζνχλ εχθνια θαη κεηά λα απνζπκπηεζηνχλ. Απνζεθεχεη κφλν ηηο αιιαγέο πνπ πξνθχπηνπλ απφ ην έλα πιαίζην ζην άιιν, αληί γηα θάζε νιφθιεξν πιαίζην. ηε ζπλέρεηα, νη πιεξνθνξίεο ηνπ βίληεν θσδηθνπνηνχληαη ρξεζηκνπνηψληαο ηελ ηερληθή DCT (Discrete Cosine Transform). 2.3.2 H.264 Δίλαη έλα λέν πξφηππν γηα θσδηθνπνίεζε βίληεν, ην νπνίν κπνξεί λα επηηχρεη πςειήο πνηφηεηαο βίληεν ζε ζρεηηθά ρακειά bit rates. ηνρεχεη ζηελ παξνρή παξφκνηαο πνηφηεηαο βίληεν ζην κηζφ κέγεζνο απφ άιια πξφηππα φπσο MPEG2, MPEG4. 2.3.3 WMV Windows Media Video Δίλαη αλαπηπγκέλν απφ ηελ Microsoft θαη είλαη κηα κνξθή ζπκπίεζεο βίληεν. Ζ αξρηθή κνξθή βίληεν είρε αξρηθά ζρεδηαζηεί γηα εθαξκνγέο internet streaming. εκαληηθέο ιεηηνπξγίεο είλαη ηα interlaced video, non-square pixels θαη frame interpolation. Απεπζχλεηαη ζε πςειήο επθξίλεηαο βίληεν. 2.3.4 HTML5 Video Πεξηέρεηαη ζην ζρέδην πξνδηαγξαθήο ηνπ HTML5 πνπ αλαιχζακε ζηα mobile broadband networks κε ζθνπφ ηελ αλαπαξαγσγή βίληεν θαη ηαηληψλ. Σα 37

δεδνκέλα απνζεθεχνληαη θαη εθηφο ζχλδεζεο γηα πεξαηηέξσ επεμεξγαζία. Πξννξίδεηαη λα γίλεη ην λέν πξφηππν ζηελ πξνβνιή βίληεν ζην δηαδίθηπν ρσξίο ηα δηάθνξα plug-ins, αιιά έρεη παξεκπνδηζηεί πξνζσξηλά ε ρξήζε ηνπ ιφγσ ηεο δηαθσλίαο σο πξνο ην πνηα κνξθή βίληεν ζα πξέπεη λα ζηεξίδεηαη απφ ηνπο web browsers. 2.3.5 VP8 Google video Σν VP8 είλαη κηα αλνηρηή κνξθή ζπκπίεζεο βίληεν, φπσο ην H.264. Ζ Google θπθινθφξεζε ην VP8 ζε κνξθή αλνηρηνχ πεγαίνπ θψδηθα (open source), σο κέξνο ηνπ έξγνπ ηεο, WebM. Δίλαη έλα αξθεηά ππνζρφκελν codec, θπξίσο φηαλ παξέρεη ηελ δπλαηφηεηα ζε ππεξεζίεο φπσο ην Skype λα ιεηηνπξγνχλ θάησ απφ HTML5 ζε έλα web-based Skype player. 2.4 Δυνατότητεσ τερματικών Σψξα κε ην mobile cloud computing, νη ρξήζηεο αληί λα θαηεβάδνπλ θαη λα εγθαζηζηνχλ εθαξκνγέο ζηηο smartphones ή tablets ζπζθεπέο ηνπο, ζα έρνπλ απεπζείαο πξφζβαζε ζε απηέο ζην cloud θαη ζα ηηο βιέπνπλ κέζσ ηνπ browser ηεο ζπζθεπήο. χκθσλα κε έξεπλα ηεο ABI, κέρξη ην 2014, έλα δηζεθαηνκκχξην ρξήζηεο ζα έρνπλ ήδε ρξεζηκνπνηήζεη ην mobile cloud. ηα ζεκεξηλά smartphones γηα παξάδεηγκα iphone θαη android, έλαο ρξήζηεο είλαη αλαγθαζκέλνο γηα λα ρξεζηκνπνηήζεη κηα εθαξκνγή λα ηελ θαηεβάζεη ζηελ ζπζθεπή ηνπ θαη λα ηε ρξεζηκνπνηήζεη εθηεινχκελε ζηελ ίδηα ηελ ζπζθεπή, φπσο επίζεο θαη νη πξνγξακκαηηζηέο είλαη ππνρξεσκέλνη λα θηηάμνπλ εθαξκνγέο εηδηθά ζρεδηαζκέλεο γηα ηηο ζπγθεθξηκέλεο πιαηθφξκεο θηλεηψλ ζπζθεπψλ. Γηα παξάδεηγκα ζην iphone, νη ρξήζηεο αγνξάδνπλ εθαξκνγέο απφ ην itunes AppStore θαη ηηο ρξεζηκνπνηνχλ ζην θηλεηφ ηνπο, παξφιν πνπ θάπνηεο εθαξκνγέο ππνζηεξίδνπλ back-end processing θαη data storage. ηφρνο είλαη ε αιιαγή ηνπ ηξφπνπ απηνχ κε ην mobile cloud computing. Οη ρξήζηεο ζα κπνξνχλ λα κεηαθέξνληαη απξφζθνπηα απφ αζχξκαηα ζε mobile operator broadband δίθηπα θαη αληίζηξνθα, ρσξίο λα ρξεηάδεηαη λα γλσξίδνπλ ζε πνην δίθηπν ελψλνληαη. Οη εθαξκνγέο ησλ smartphones κεηαθηλνχκελεο απφ ηελ ζπζθεπή ζην cloud, ζα νδεγήζνπλ ζε κηα λέα γεληά ζπζθεπψλ ηα απνθαινχκελα Mobile Cloud Phones. ε αληίζεζε κε ηηο ζεκεξηλέο θηλεηέο ζπζθεπέο, ηα λέα Cloud Phones ζα κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηνχλ ηα δίθηπα 4G θαη LTE ζην κέγηζην ησλ δπλαηνηήησλ ηνπο θαη ίζσο λα κπνξνχλ λα πξνζαξκνζηνχλ ζε ζπγθεθξηκέλεο εθαξκνγέο ή ππνδνκέο ησλ παξνρέσλ ησλ cloud ππεξεζηψλ. Παξαδείγκαηα θηλεηψλ ζπζθεπψλ θαηά ην έηνο 2012: 38

Παξάδεηγκα εθαξκνγήο cloud computing κέζσ mobile βιέπνπκε ζηελ παξαθάησ εηθφλα. 39

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο : ΠΑΡΟΧΟΙ ΥΠΗΡΕΙΩΝ CLOUD COMPUTING 3.1 Βαςικοί πάροχοι Οη κεγαιχηεξεο cloud computing ππνδνκέο απνηεινχληαη απφ ππεξεζίεο πνπ κεηαθέξνληαη κέζσ common centers θαη built on servers. Οη κεγαιχηεξεο επηρεηξήζεηο πνπ παξέρνπλ cloud ππεξεζίεο είλαη κεηαμχ άιισλ, ε Microsoft, ε Salesforce.com, ε Skytap, ε HP, ε IBM, ε Amazon θαη ε Google. Πεξαηηέξσ πιεξνθνξίεο αλαθέξνληαη ζηε ζπλέρεηα γηα ηνπο ηξεηο κεγαιχηεξνπο παξφρνπο cloud ππεξεζηψλ, Microsoft, Amazon θαη Google. Γηα λα παξέρεη ηηο θαιχηεξεο ππεξεζίεο, έλαο πάξνρνο πξέπεη λα πξνζθέξεη: - Δγγπεκέλε πνηφηεηα ζηελ επηθνηλσλία, ν νπνίνο είλαη έλαο ζεκαληηθφο παξάγνληαο γηα cloud computing ππεξεζίεο - Αζθαιείο θαη αμηφπηζηεο ζπλδέζεηο επηθνηλσλίαο - ηαζεξή ιεηηνπξγηθή ππνδνκή - Αληαγσληζηηθέο ηηκέο ζην πεδίν ηνπ cloud computing 3.2 Amazon Ζ Amazon έρεη πξσηνπνξήζεη ζηνλ ηνκέα ηνπ cloud computing σο παξνρέαο cloud ππεξεζηψλ κε ην Amazon CloudFront θαη ην Amazon Elastic Compute Cloud. Δπίζεο πξνζθέξεη έλα απνθιεηζηηθά δηθφ ηεο πξντφλ, ην Amazon Cloud Player, ην νπνίν επηηξέπεη ζηνπο ρξήζηεο λα απνζεθεχνπλ κνπζηθή ζην cloud, λα έρνπλ πξφζβαζε θαη λα αθνχζνπλ ηα ηξαγνχδηα ηνπο απφ νπνπδήπνηε ρξεζηκνπνηψληαο πξφζβαζε ζην δηαδίθηπν ή κέζσ κηαο Android εθαξκνγήο. Amazon Web Services 40

3.2.1 Amazon CloudFront Σν Amazon CloudFront είλαη βαζηθά κηα ππεξεζία δηθηχνπ γηα κεηάδνζε πεξηερνκέλνπ. Μεηαθέξεη πεξηερφκελν, ζηαηηθφ ή θαη streaming, ρξεζηκνπνηψληαο έλα γεληθφ δίθηπν απνηεινχκελν απφ edge locations. Όηαλ δεηεζεί έλα αληηθείκελν, ην αίηεκα δξνκνινγείηαη ζηελ θνληηλφηεξε αθξηλή ηνπνζεζία θαη έηζη ην πεξηερφκελν κεηαθέξεηαη κε ηελ θαιχηεξε απφδνζε θαη ζηνλ πην γξήγνξν ρξφλν. Σν Amazon CloudFront έρεη βειηηζηνπνηεζεί ψζηε λα ιεηηνπξγεί κε άιια web services ηεο Amazon, φπσο ην Amazon Simple Storage Service (S3) θαη ην Amazon Compute Cloud (EC2). Δπίζεο, δνπιεχεη πνιχ θαιά κε νπνηνδήπνηε origin server ν νπνίνο απνζεθεχεη ηηο αξρηθέο, νξηζηηθέο εθδφζεηο ησλ αξρείσλ ηνπ ρξήζηε. Γελ ππφθεηηαη ζε ζπκβφιαηα ή κεληαίεο δεζκεχζεηο αιιά ε πιεξσκή θαζνξίδεηαη ζχκθσλα κε ην πνζφ ηνπ πεξηερνκέλνπ πνπ έρεη παξαδνζεί κέζσ ηεο ππεξεζίαο. Όζν αθνξά ηε ιεηηνπξγηθφηεηα ηνπ Amazon Cloud Front, έρεη έλα απιφ web interface ππεξεζηψλ πνπ επηηξέπεη ζην ρξήζηε λα μεθηλήζεη κέζα ζε ιίγα ιεπηά. Σα αληηθείκελα νξγαλψλνληαη ζε δηαλνκέο (distributions). Μηα δηαλνκή θαζνξίδεη ηε ζέζε ηεο αξρηθήο έθδνζεο ηνπ αληηθεηκέλνπ θαη έρεη έλα κνλαδηθφ CloudFront.net domain name πνπ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ ζπζρέηηζε ησλ αληηθεηκέλσλ δηακέζνπ ηνπ δηθηχνπ. Έλαο ρξήζηεο κπνξεί επίζεο λα αληηζηνηρήζεη ην domain name ηνπ κε ηελ δηαλνκή ηνπ. Μπνξεί επίζεο λα δεκηνπξγήζεη δηαλνκέο γηα λα θαηεβάζεη ην πεξηερφκελφ ηνπ ρξεζηκνπνηψληαο ηα HTTP θαη HTTPS πξσηφθνιια ή λα ρξεζηκνπνηήζεη ην RTMP πξσηφθνιιν γηα λα θέξεη ηα πεξηερφκελά ηνπ ζε κνξθή stream. Σν Amazon Cloud Front είλαη κηα ππεξεζία γξήγνξε, αθνχ κεηψλεη ηνλ ρξφλν αλακνλήο ησλ ρξεζηψλ απνζεθεχνληαο ηα πεξηερφκελα θνληά ηνπο, απιή, αθνχ ν ρξήζηεο κπνξεί λα μεθηλήζεη κέζα ζε ιίγα ιεπηά, θαη νηθνλνκηθή, αθνχ πιεξψλεη θάπνηνο κφλν γηα ην πεξηερφκελν πνπ πξνζθέξεη κέζσ ηνπ δηθηχνπ. Δίλαη ζρεδηαζκέλν γηα ρξήζε καδί κε άιιεο ππεξεζίεο ηεο Amazon, πξνζθέξεη ειαζηηθφηεηα γηαηί ν ρξήζηεο δελ ρξεηάδεηαη λα αλεζπρεί γηα αθξηβέο ζπληεξήζεηο, είλαη θαηαζθεπαζκέλν κε ηελ θαιχηεξε ππνδνκή ηεο Amazon θαη ρξεζηκνπνηεί έλα παγθφζκην δίθηπν ζε Ακεξηθή, Δπξψπε θαη Αζία. 3.2.2 Amazon Elastic Compute Cloud (Amazon EC2) Δίλαη κηα δηαδηθηπαθή ππεξεζία πνπ παξέρεη ηε δπλαηφηεηα αιιαγήο ηνπ κεγέζνπο ηεο ππνινγηζηηθήο ηθαλφηεηαο ζην cloud. Έρεη ζρεδηαζηεί γηα λα επθνιχλεη ηνπο πξνγξακκαηηζηέο γηα web-scale computing. Γηαζέηεη απιή δηεπαθή θαη παξέρεη ζηνλ ρξήζηε πιήξε έιεγρν ησλ πφξσλ ηνπ ππνινγηζηή φπσο επίζεο ηνπ επηηξέπεη εθηειέζεηο ζην ππνινγηζηηθφ πεξηβάιινλ ηνπ Amazon. Δπηηξέπεη ηελ γξήγνξε αλαβάζκηζε ηεο ρσξεηηθφηεηαο θαζψο αιιάδνπλ νη ππνινγηζηηθέο απαηηήζεηο. Σν Amazon EC2 αιιάδεη ηα νηθνλνκηθά δεδνκέλα ησλ ππνινγηζηψλ, επηηξέπνληαο ηελ πιεξσκή κφλν γηα ηελ ρσξεηηθφηεηα πνπ πξαγκαηηθά ρξεζηκνπνηείηαη. Δπηπιένλ, παξέρεη ζηνπο πξνγξακκαηηζηέο ηα εξγαιεία γηα ηε δεκηνπξγία εθαξκνγψλ απνηπρίαο έηζη ψζηε λα κπνξνχλ λα απνκνλψζνπλ ηα ιάζε πνπ νδεγνχλ ζηελ απνηπρία απηή. Σν Amazon EC2 παξνπζηάδεηαη σο έλα εηθνληθφ ππνινγηζηηθφ πεξηβάιινλ πνπ επηηξέπεη ηελ ρξήζε ησλ δηεπαθψλ ησλ ππεξεζηψλ ηνπ δηαδηθηχνπ γηα λα δξνκνινγεζνχλ δηάθνξα πεξηζηαηηθά κε πνηθίια ιεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα, λα ηα θνξηψζεη κε ην ζχλεζεο πεξηβάιινλ εθαξκνγήο ηνπ ρξήζηε, λα δηαρεηξηζηεί ηηο 41

άδεηεο πξφζβαζεο ζην δίθηπν θαη λα ηξέμεη ηελ εηθφλα ηνπ ρξήζηε ρξεζηκνπνηψληαο φζα ζπζηήκαηα επηζπκεί. Όπσο θαη ην Amazon CloudFront, είλαη κηα ππεξεζία ειαζηηθή αθνχ επηηξέπεη ηελ αχμεζε ή ηελ κείσζε ηεο ρσξεηηθφηεηαο κέζα ζε ιίγα ιεπηά. Ο ρξήζηεο κπνξεί λα έρεη ηνλ πιήξε έιεγρν, αθνχ κηιάκε γηα κηα ππεξεζία επέιηθηε ε νπνία δίλεη ηελ επηινγή ιεηηνπξγηθψλ ζπζηεκάησλ θαη ινγηζκηθνχ, κλήκεο, κνλάδαο επεμεξγαζίαο θνθ πνπ είλαη θαηαιιειφηεξα θαη πην αζθαιή ιφγσ ησλ κεραληζκψλ γηα ηελ δηαθχιαμε ησλ ππνινγηζηηθψλ πφξσλ. Έλα πνιχ ρακειφ πνζνζηφ πιεξψλεηαη γηα ηελ ππνινγηζηηθή δχλακε ρψξν πνπ πξαγκαηηθά ρξεζηκνπνηείηαη, πξνζθέξεη έλα εμαηξεηηθά αμηφπηζην πεξηβάιινλ φπνπ πεξηπηψζεηο αληηθαηάζηαζεο κπνξεί λα είλαη γξήγνξεο θαη πξνβιέςηκεο θαη είλαη θαη απηφ ζρεδηαζκέλν λα ιεηηνπξγεί κε άιιεο ππεξεζίεο ηεο Amazon. 3.2.3 Simple Storage Service (S3) Σν S3 ήηαλ ε πξψηε ππνδνκή ζε επίπεδν web ππεξεζηψλ ηεο Amazon, πνπ μεθίλεζε ζηηο αξρέο ηνπ 2006. Σν S3 παξέρεη ηζρπξή απνζήθεπζε αληηθείκελσλ κεηξεκέλε αλά gigabyte αλά κήλα. Δλψ ην EBS παξέρεη έλαλ εηθνληθφ δίζθν, φπσο ηελ αθαηξεηηθή απνζήθεπζε ζε block γηα λα απνδίδεη ζην EC2 εηθνληθήο κεραλήο, επίζεο ην S3 παξέρεη εγθαηαζηάζεηο απνζήθεπζεο πνπ κπνξνχκε λα έρνπκε πξφζβαζε αλεμάξηεηα απφ ηηο EC2 instances. Κάπνηνο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηήζεη ην S3 απφ κφλν ηνπ σο έλα ρψξν απνζήθεπζεο ρσξίο ηε ρξήζε ηνπ EC2. Δπίζεο κπνξεί θάπνηνο λα έρεη πνιιά instances EC2 θαη λα έρεη πξφζβαζε ζηα ίδηα δεδνκέλα απφ ην S3. Βαζηθά, ην interface ηεο απνζήθεπζεο είλαη δηαθνξεηηθφ, δειαδή ελψ ηα block απνζήθεπζεο ζπκπεξηθέξνληαη ζαλ έλαο δίζθν, ε απνζήθεπζε ησλ αληηθεηκέλσλ παξέρεη έλα πςειφηεξν επίπεδν αιιειεπίδξαζεο. Σα δηαθξηηά αληηθείκελα (ηα νπνία είλαη παξφκνηα κε ηα αξρεία), απνζεθεχνληαη θαη αλαθηνχληαη κε βάζε ην φλνκα. 3.3 Google Οη ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξεη ε Google Cloud δηνηθνχληαη απφ έλα πάξνρν ππεξεζηψλ ν νπνίνο ιεηηνπξγεί ηελ ππνδνκή θαη επηηπγράλεη νηθνλνκηθή θιηκάθσζε κέζα απφ πνιιαπιέο κηζζψζεηο ζηηο ππνδνκέο ηνπο. 3.3.1 Google App Engine Ζ Google App Engine επηηξέπεη ζηνλ ρξήζηε λα ηξέρεη εθαξκνγέο δηθηχνπ θάησ απφ ηελ ππνδνκή ηεο Google. Οη εθαξκνγέο είλαη εχθνιεο ζηνλ πξνγξακκαηηζκφ, εχθνιεο ζηε ζπληήξεζε θαη εχθνιεο ζηελ επέθηαζε ηνπ ρψξνπ αλ απηφ ρξεηαζηεί. Τπνζηεξίδνληαη δηάθνξεο γιψζζεο πξνγξακκαηηζκνχ γηα ηε δεκηνπξγία ησλ εθαξκνγψλ θαη ν ρξήζηεο πιεξψλεη κφλν γηα φηη ρξεζηκνπνηεί. Οη πφξνη πνπ ρξεζηκνπνηεί κηα εθαξκνγή φπσο ρψξνο θαη bandwidth, κεηξηνχληαη θαη θνζηνινγνχληαη κε ηνλ ρξήζηε λα κπνξεί λα ζέζεη ηνλ κέγηζην αξηζκφ πφξσλ πνπ ζα θαηαλαιψζεη ε εθαξκνγή ηνπ. Με ην App Engine, δελ ππάξρνπλ νπνηαδήπνηε ζέκαηα ζπληήξεζεο, ην κφλν πνπ ρξεηάδεηαη είλαη λα αλεβεί ζην δηαδίθηπν ε εθαξκνγή θαη είλαη έηνηκε πξνο ηνπο ρξήζηεο. Μηα εθαξκνγή κπνξεί λα κνηξαζηεί ζε νιφθιεξν ηνλ θφζκν ή λα πεξηνξηζηεί ζε κεξηθά κέιε θάπνηνπ νξγαληζκνχ. 42

Εικόνα 17: Google App Engine 3.3.2 Google Cloud Storage Σν Google Cloud Storage είλαη κηα REST (Representational State Transfer) ππεξεζία φπνπ κπνξεί λα γίλεη απνζήθεπζε θαη αθνινχζσο πξφζβαζε ησλ δεδνκέλσλ ηνπ ρξήζηε κέζσ ηεο ππνδνκήο ηεο Google. Ζ ππεξεζία απηή ζπλδπάδεη ηελ απφδνζε θαη ηελ επεθηαζηκφηεηα ηνπ Google Cloud κε βειηησκέλε αζθάιεηα θαη πεξηζζφηεξεο δπλαηφηεηεο θνηλήο ρξήζεο. Πξνζθέξεη γξήγνξν, επεθηάζηκν θαη πςειήο δηαζεζηκφηεηαο ρψξν γηα ηηο εθαξκνγέο θαη είλαη έλα γξήγνξν θαη επέιηθην ζρέδην. Δπηπιένλ, ην Google Cloud Storage πξνζθέξεη κηα web based δηεπαθή γηα ηε δηαρείξηζε ηεο απνζήθεπζεο, κηα βηβιηνζήθε (library), εξγαιείν εληνιψλ (command line tool) αλνηρηνχ πεγαίνπ θψδηθα θαη άιια ραξαθηεξηζηηθά φπσο uploads πνπ κπνξνχλ λα δηαθνπνχλ θαη λα ζπλερηζηνχλ, αιιειεπίδξαζε κε ην App Engine θαη δηεζλή απνζήθεπζε. Οη ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξεη ην Google Cloud Storage θνζηνινγνχληαη σο pay as you go θαη γη απηφ δίλνπλ ηελ επθαηξία ζηνλ ρξήζηε λα πιεξψζεη κφλν φζα ρξεηάδεηαη θαη λα αιιάμεη ην θφζηνο θαζψο επεθηείλεηαη ν ρψξνο πνπ ηνπ παξέρεηαη. 3.3.3 Google Prediction API Ζ ππεξεζία απηή κπνξεί λα θάλεη ηηο εθαξκνγέο πην έμππλεο βνεζψληαο ηηο λα αλαγλσξίζνπλ δηάθνξα πξφηππα, ζπληζηψληαο ελδεδεηγκέλεο ελέξγεηεο θαη απηνκαηνπνηψληαο επαλαιακβαλφκελεο εξγαζίεο. Οη αιγφξηζκνη εθκάζεζεο ησλ κεραλψλ ηεο Google κπνξνχλ απηφκαηα λα αλαγλσξίζνπλ ηηο ηάζεηο ζηα ζηνηρεία πνπ εηζάγνληαη θαη λα πξνβιέςνπλ έηζη ηηο πηζαλέο εθβάζεηο. Μφιηο 43

εθπαηδεπηεί ε κεραλή ζηα ζηνηρεία ελφο ρξήζηε θαη ηα αλαιχζεη, κπνξεί ηφηε λα απηνκαηνπνηήζεη ηνπο επαλαιακβαλφκελνπο ζηφρνπο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ρξήζηε θαη λα ζπζηήζεη ηηο θαηάιιειεο ελέξγεηεο πξνζζέηνληαο ζηηο εθαξκνγέο ηνπ ραξαθηεξηζηηθά φπσο αλάιπζε ζπλαηζζεκάησλ ησλ πειαηψλ, αλίρλεπζε spam, απνθάζεηο δξνκνιφγεζεο κελπκάησλ, δηαγλσζηηθά, ηαμηλφκεζε εγγξάθσλ θαη ειεθηξνληθή αιιεινγξαθία. 3.4 Microsoft Azure Σν cloud computing είλαη εδψ. Δθαξκνγέο πνπ εθηεινχληαη θαη ε απνζήθεπζε ησλ δεδνκέλσλ ζε έλα δηαδηθηπαθά πξνζβάζηκν θέληξν δεδνκέλσλ κπνξεί λα πξνζθέξεη πνιιά πιενλεθηήκαηα. Ωζηφζν, φια είλαη ρηηζκέλα ζε θάπνηα πιαηθφξκα. Ζ πιαηθφξκα ζπλήζσο πεξηιακβάλεη έλα ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα θαη έλα ή πεξηζζφηεξνπο ηξφπνπο απνζήθεπζεο δεδνκέλσλ. Ο ζηφρνο ηνπ Windows Azure είλαη ε παξνρή απηή. Ζ πιαηθφξκα Windows Azure απνηειεί ην ζεκέιην γηα ηελ εθηέιεζε εθαξκνγψλ θαη ηελ απνζήθεπζε ησλ δεδνκέλσλ ζην cloud. Σν παξαθάησ ζρήκα απεηθνλίδεη ηελ ηδέα απηή. Εηθόλα 18: Μνξθή Windows Azure Απφ ην λα παξέρεηαη ινγηζκηθφ ην νπνίν νη πειάηεο ηεο Microsoft κπνξνχλ λα εγθαηαζηήζνπλ θαη λα δνπιέςνπλ ζηνπο ππνινγηζηέο ηνπο, ην Windows Azure ζήκεξα είλαη κηα ππεξεζία φπνπ νη πειάηεο ρξεζηκνπνηνχλ γηα ηελ εθηέιεζε εθαξκνγψλ θαη απνζήθεπζε δεδνκέλσλ δηθηπαθά πξνζβάζηκεο κεραλέο πνπ αλήθνπλ ζηε Microsoft. Οη εθαξκνγέο απηέο κπνξεί λα παξέρνπλ 44

ππεξεζίεο ζε επηρεηξήζεηο, ζηνπο θαηαλαισηέο, ή θαη ηα δχν. Μεξηθά παξαδείγκαηα απφ ηα είδε ησλ εθαξκνγψλ πνπ κπνξνχλ λα θαηαζθεπαζηνχλ απφ ηα Windows Azure είλαη: Έλα αλεμάξηεηνο πξνκεζεπηήο ινγηζκηθνχ (Independent Software Vendor - ISV) ζα κπνξεί λα δεκηνπξγεί κηα εθαξκνγή πνπ ζα έρεη σο ζηφρν ηνπο επηρεηξεκαηηθνχο ρξήζηεο, ε νπνία πξνζέγγηζε ζπρλά αλαθέξεηαη σο Software as a Service (SaaS). Σν Windows Azure ζρεδηάζηεθε γηα ηελ ζηήξημε ησλ εθαξκνγψλ ηεο Microsoft, έηζη νη ISVs κπνξνχλ λα ην ρξεζηκνπνηήζνπλ σο βάζε γηα κηα πνηθηιία ινγηζκηθψλ γηα ηηο επηρεηξήζεηο ζην cloud. Έλαο ISV κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη κηα SaaS εθαξκνγή πνπ ζα ζηνρεχεη ηνπο θαηαλαισηέο θαη φρη ηηο επηρεηξήζεηο. Σν Windows Azure πξννξίδεηαη γηα ηελ ππνζηήξημε επεθηάζηκνπ ινγηζκηθνχ, κηα επηρείξεζε πνπ ζηνρεχεη ζε κηα κεγάιε θαηαλαισηηθή αγνξά κπνξεί λα επηιέμεη απηή ηελ πιαηθφξκα γηα κηα λέα εθαξκνγή. Οη επηρεηξήζεηο ζα κπνξνχζαλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ην Windows Azure γηα ηε δεκηνπξγία θαη ηελ εθηέιεζε εθαξκνγψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη απφ ηνπο δηθνχο ηνπο ππαιιήινπο. Δλψ ζα είλαη εχθνιε ε ρξήζε ηεο εθαξκνγήο απφ ηνλ θαηαλαισηή. Ζ αμηνπηζηία θαη ε εχθνιε δηαρείξηζε πνπ πξνζθέξεη ην Windows Azure ην θαηαζηεί σο κία αθφκα πην ειθπζηηθή επηινγή. Σα ζπζηαηηθά ηνπ Windows Azure είλαη: Compute: νη εθαξκνγέο ηξέρνπλ ζην cloud. Οη εθαξκνγέο είλαη ζε κεγάιν βαζκφ ζε πεξηβάιινλ Windows Server, αλ θαη ην κνληέιν πξνγξακκαηηζκνχ ηνπ Windows Azure δελ είλαη αθξηβψο ην ίδην κε ην πξφηππεο ησλ Windows Server. Storage: απνζεθεχεη δπαδηθά θαη δνκεκέλα δεδνκέλα ζην cloud. Fabric controller: αλαπηχζζεη, δηαρεηξίδεηαη θαη παξαθνινπζεί ηηο εθαξκνγέο. Ο fabric controller δηαρεηξίδεηαη επίζεο ηηο ελεκεξψζεηο ινγηζκηθνχ ηνπ ζπζηήκαηνο ζε νιφθιεξε ηελ πιαηθφξκα. Content Delivery Network (CDN): επηηαρχλεη ηελ παγθφζκηα πξφζβαζε ζε δεδνκέλα ηνπ Windows Azure απφ ηε δηαηήξεζε ηεο πξνζσξηλήο απνζήθεπζεο αληηγξάθσλ ησλ δεδνκέλσλ ζε φιν ηνλ θφζκν. Connect: επηηξέπεη ηε δεκηνπξγία ζπλδέζεσλ ζε επίπεδν IP κεηαμχ ησλ εζσηεξηθψλ ππνινγηζηψλ θαη ηηο εθαξκνγέο ηνπ Windows Azure. Εικόνα 19: πζηαηηθά Windows Azure 45

Σν Windows Azure compute κπνξεί λα ηξέμεη πνιιά δηαθνξεηηθά είδε εθαξκνγψλ. Γηα νπνηαδήπνηε εθαξκνγή, σζηφζν, πξέπεη λα εθαξκνζηνχλ έλαο ή πεξηζζφηεξνη ξφινη. Σν Windows Azure ζπλήζσο ηξέρεη πνιιαπιά instances ηνπ θάζε ξφινπ, κε ελζσκαησκέλε εμηζνξξφπεζε θνξηίνπ ψζηε λα εμαπισζεί. ηελ ηξέρνπζα έθδνζε ησλ Windows Azure, νη πξνγξακκαηηζηέο κπνξνχλ λα επηιέμνπλ απφ ηξία είδε ησλ ξφισλ (roles): Web roles, πνπ απνζθνπνχλ θπξίσο ζην λα θαηαζηεί επθνιφηεξε ε δεκηνπξγία Web-based εθαξκνγψλ. Κάζε Web role instance έρεη Internet Information Services (IIS) 7 πξνξπζκηζκέλεο ζην εζσηεξηθφ ηνπ, δεκηνπξγψληαο εθαξκνγέο ρξεζηκνπνηψληαο ASP.NET, Windows Communication Foundation (WCF), ή άιιεο Web ηερλνινγίεο. Οη πξνγξακκαηηζηέο κπνξνχλ επίζεο λα δεκηνπξγήζνπλ native code εθαξκνγέο ρσξίο λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ην.net Framework. Απηφ ζεκαίλεη φηη κπνξνχλ λα εγθαηαζηήζνπλ θαη λα εθηειέζνπλ ηερλνινγίεο πνπ δελ είλαη ηεο Microsoft, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ PHP θαη Java. Worker roles, κε ζθνπφ λα ηξέμεη κηα πνηθηιία πνπ βαζίδεηαη ζε Windows code. Ζ κεγαιχηεξε δηαθνξά αλάκεζα ζε έλα web role θαη έλα worker role είλαη φηη νη worker roles δελ έρνπλ IIS δηακφξθσζε θαη έηζη ν θψδηθαο πνπ εθηειείηαη δελ θηινμελείηαη απφ ηηο IIS ππεξεζίεο. Οη worker roles ζα κπνξνχλ λα εθηεινχλ κηα πξνζνκνίσζε, γηα παξάδεηγκα ή λα ρεηξίδνληαη ηελ επεμεξγαζία ελφο βίληεν ή λα θάλεηε νηηδήπνηε άιιν. Δίλαη θνηλφ γηα κηα εθαξκνγή λα αιιειεπηδξά κε ηνπο ρξήζηεο κέζσ ελφο web role, ηφηε ηα θαζήθνληα απνζηέινληαη ζε έλαλ worker role γηα ηελ επεμεξγαζία. Γηα άιιε κηα θνξά, έλαο πξνγξακκαηηζηήο είλαη ειεχζεξνο λα ρξεζηκνπνηεί ην. NET Framework ή άιιν ινγηζκηθφ πνπ ηξέρεη ζε Windows, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ηερλνινγηψλ πνπ δελ είλαη ηεο Microsoft. VM roles, φπνπ ν θαζέλαο ηξέρεη έλαλ user-provided Windows Server 2008. Μεηαμχ άιισλ, έλαο VM role κπνξεί κεηαθέξεη εθαξκνγέο απφ Windows Server ζε Windows Azure. Γηα λα ππνβάιεη κία εθαξκνγή ζην Windows Azure, ν πξνγξακκαηηζηήο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηήζεη ην portal γηα ην Windows Azure. Μαδί κε ηελ εθαξκνγή, ππνβάινληαη θαη νη πιεξνθνξίεο πνπ αλαθέξεη πφζα instances ζα ηξέμεη ν θάζε ξφινο (roles). Σν Windows Azure fabric controller δεκηνπξγεί ζηε ζπλέρεηα κηα εηθνληθή κεραλή (Virtual Macine - VM) γηα θάζε instance θαη ηελ εθηέιεζε ηνπ θψδηθα γηα ηνλ θαηάιιειν ξφιν ζηελ VM.Οη εθαξκνγέο κπνξνχλ λα γίλνπλ ρξεζηκνπνηψληαο πξσηφθνιια φπσο HTTP, HTTPS θαη TCP. Δπίζεο ζην Windows Azure ε απνζήθεπζε γίλεηαη ζην SQL Azure (έλα άιιν ζπζηαηηθφ ηεο πιαηθφξκαο Windows Azure), ή δηαηεξνχληαη εμσηεξηθά κε θάπνηνλ άιιν ηξφπν. Γηα λα δεκηνπξγεζνχλ εθαξκνγέο ζην Windows Azure, ν θάζε πξνγξακκαηηζηήο ρξεζηκνπνηεί ηελ ίδηα γιψζζα θαη ηα εξγαιεία φπσο γηα θάζε εθαξκνγή ησλ Windows. Θα κπνξεί λα γξάςεη έλα web role ρξεζηκνπνηψληαο ASP.NET θαη ηε Visual Basic ή ηε ρξήζε WCF θαη C#. Οκνίσο, κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη έλα worker role ζε κία απφ ηηο.net ή C++ ρσξίο ηελ ρξήζε ηνπ.net ή Java. Δλψ ην Windows Azure παξέρεη πξφζζεηα ην Visual Studio, αλ θαη ε ρξήζε απηνχ δελ είλαη απαξαίηεηε. Έλαο πξνγξακκαηηζηήο πνπ έρεη εγθαηαζηήζεη ηελ PHP, γηα παξάδεηγκα, κπνξεί λα επηιέμεη λα ρξεζηκνπνηήζεη έλα άιιν εξγαιείν γηα λα γξάθνπλ εθαξκνγέο. 46

Γηα λα θαηαζηεί δπλαηή ε παξαθνινχζεζε θαη ν εληνπηζκφο ζθαικάησλ ζηηο εθαξκνγέο ην Windows Azure, πεξίπησζε κπνξεί λα ζπγθαιέζεη ηελ θαηαγξαθή API πνπ γξάθεη πιεξνθνξίεο ζε κηα θνηλή εθαξκνγή ζε επίπεδν θαηαγξαθήο. Έλαο πξνγξακκαηηζηήο κπνξεί επίζεο λα ξπζκίζεη ην ζχζηεκα λα ζπιιέγεη ηνπο κεηξεηέο επηδφζεσλ γηα κηα εθαξκνγή, κέηξεζε ρξήζεο ηεο CPU ηνπ θαη απνζεθεχεη ηα crash dumbs ζε πεξίπησζε αζηνρίαο ηεο εθαξκνγήο. Απηέο νη πιεξνθνξίεο θπιάζζνληαη ζε ρψξν απνζήθεπζεο ηνπ Windows Azure θαη έλαο πξνγξακκαηηζηήο είλαη ειεχζεξνο λα γξάςεη θψδηθα γηα λα λα εμεηάζεη ην. Γηα παξάδεηγκα, αλ κηα εθαξκνγή έρεη ηξεηο αζηνρίεο κέζα ζε κία ψξα, κε πξνζαξκνζκέλν θψδηθα ζα κπνξνχζε λα ζηέιλεηαη έλα e-mail ζηνλ δηαρεηξηζηή ηεο εθαξκνγήο. Δθαξκνγέο δνπιεχνπλ κε ηα δεδνκέλα κε πνιινχο δηαθνξεηηθνχο ηξφπνπο. Καηά ζπλέπεηα ην Windows Azure παξέρεη πνιιέο ππεξεζίεο απνζήθεπζεο. Ο απινχζηεξνο ηξφπνο γηα ηελ απνζήθεπζε δεδνκέλσλ ζην Windows Azure απνζήθεπζεο είλαη λα ρξεζηκνπνηήζεηε ηα blobs. Έλα blob πεξηέρεη δπαδηθά δεδνκέλα θαη ππάξρεη κηα απιή ηεξαξρία: Κάζε container κπνξεί λα πεξηέρεη έλα ή πεξηζζφηεξα blob. Κάζε blob κπνξεί λα έρεη πάλσ απφ έλα terabyte θαη επίζεο κπνξεί λα έρεη δεδνκέλα, φπσο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ην πνχ κηα θσηνγξαθία JPEG ηξαβήρζεθε ή πνηνο είλαη ν ηξαγνπδηζηήο είλαη γηα έλα αξρείν MP3. Σα blob κπνξεί λα παξέρνπλ κία ππνθείκελε απνζήθεπζε, έλαλ κεραληζκφ πνπ επηηξέπεη ζε έλα πξφγξακκα ηνπ Windows Azure λα αιιειεπηδξά κε έλα ηνπηθφ ζχζηεκα αξρείσλ, φπσο ην NTFS. Γηα κηα πην δνκεκέλε κνξθή απνζήθεπζεο ρξεζηκνπνηνχκε ηνπο πίλαθεο πνπ παξέρεη ην Windows Azure. Μελ ζαο παξαπιαλεί φκσο ην φλνκα, δελ πξφθεηηαη γηα ηνπο θνηλνχο πίλαθεο. Σα δεδνκέλα πνπ ν θαζέλαο θαηέρεη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα είλαη απνζεθεπκέλα ζε κηα νκάδα νληνηήησλ πνπ πεξηέρνπλ ηδηφηεηεο. Καη αληί λα ρξεζηκνπνηεζεί SQL, κηα εθαξκνγή κπνξεί λα θάλεη queries γηα ηα δεδνκέλα ελφο πίλαθα, ρξεζηκνπνηψληαο ηελ ζπκβάζεηο πνπ νξίδνληαη απφ ηελ OData. Ζ πξνζέγγηζε απηή επηηξέπεη ην θιηκαθσηφ ζχζηεκα απνζήθεπζεο, φπνπ ε δηάδνζε ησλ δεδνκέλσλ ζε πνιιά κεραλήκαηα είλαη πην απνηειεζκαηηθή απφ κηα ηππηθή ζρεζηαθή βάζε δεδνκέλσλ. Ζ ηξίηε επηινγή απνζήθεπζεο ζην Windows Azure είλαη νη νπξέο, φπνπ έρνπλ έλα εληειψο δηαθνξεηηθφ ζθνπφ. Ζ πξσηαξρηθή ιεηηνπξγία ηνπο είλαη λα παξέρνπλ έλαλ ηξφπν ζηνπο Web ξφινπο λα επηθνηλσλνχλ αζχγρξνλα κε ηνπο worker ξφινπο. Αλεμάξηεηα απφ ηνπο ηξφπνπο απνζήθεπζεο πνπ ρξεζκνπνηνχληαη, φια ηα δεδνκέλα πνπ απνζεθεχνληαη ζην Windows Azure αλαπαξάγνληαη ηξεηο θνξέο. Απηή ε αλαπαξαγσγή επηηξέπεη αλνρή ζε απνηπρίεο, φπνπ ε απψιεηα ελφο αληηγξάθνπ δελ ζα είλαη κνηξαία. Σν Windows Azure επίζεο δηαηεξεί έλα αληίγξαθν αζθαιείαο φισλ ησλ δεδνκέλσλ ζε άιιν θέληξν δεδνκέλσλ ζην ίδην κέξνο ηνπ θφζκνπ. Αλ ην θέληξν δεδνκέλσλ πνπ θαηέρεη ην θχξην αληίγξαθν δελ είλαη δηαζέζηκν ή λα θαηαζηξαθεί, απηφ ην αληίγξαθν αζθαιείαο ζα είλαη πξνζηηφ. Όιεο νη εθαξκνγέο θαη φια ηα δεδνκέλα ηνπ Windows Azure ππάξρνπλ ζε νξηζκέλα microsoft data center. Μέζα ζε απηά ηα θέληξα δεδνκέλσλ, ην ζχλνιν ησλ κεραλεκάησλ είλαη αθηεξσκέλα ζην Windows Azure θαη ην ινγηζκηθφ πνπ ηξέρεη ζε απηά ηα πξνγξάκκαηα γίλεηαη απφ ηνλ fabric controller. Ο fabric controller θάλεη κηα ζεηξά απφ ρξήζηκα πξάγκαηα. Παξαθνινπζεί φιεο ηηο εθηεινχκελεο εθαξκνγέο, γηα παξάδεηγκα, πξνζδίδνληαο ηνπ κηα up-to-the-minute εηθφλα ηνπ ηη ζπκβαίλεη. Απνθαζίδεη επίζεο πνπ πξέπεη λα ηξέμνπλ νη λέεο εθαξκνγέο, επηιέγνληαο θπζηθνχο δηαθνκηζηέο γηα λα βειηηζηνπνηεζεί ε αμηνπνίεζε ηνπ πιηθνχ. Γηα λα γίλεη απηφ ν 47

fabric controller εμαξηάηαη απφ ηε δηακφξθσζε πιεξνθνξηψλ πνπ είλαη θνξηφλνληαη απφ θάζε εθαξκνγή. Απηφ ην αξρείν παξέρεη έλα XML φπνπ πεξηγξάθεη ηη ρξεηάδεηαη κία εθαξκνγή, φπσο πφζνπο Web ξφινπο, πφζνπο Worker ξφινπο θαη πνιιά άιια. Όηαλ ν fabric controller αλαπηχζζεη κία λέα εθαξκνγή, ρξεζηκνπνηεί απηφ ην αξρείν γηα λα θαζνξίζεηε πφζα VMs πξέπεη λα δεκηνπξγήζνχλ. Σν Windows Azure δίλεη ζηνπο πξνγξακκαηηζηέο πέληε κεγέζε VM γηα λα δηαιέμεηε. Οη επηινγέο είλαη: Extra small, κνλνπχξελνο επεμεξγαζηήο ζηα 1.0 GHz, 768 MB κλήκε θαη 20 GB απνζήθεπζεο Small, κνλνπχξελνο επεμεξγαζηήο ζηα 1.6 GHz, 1.75 GB κλήκε θαη 225 GB απνζήθεπζεο Medium, δηπχξελνο επεμεξγαζηήο ζηα 1.6 GHz, 3.5 GB κλήκε θαη 490 GB απνζήθεπζεο Large, ηεηξαπχξελνο επεμεξγαζηήο ζηα 1.6 GHz, 7 GB κλήκε θαη 1.000 GB απνζήθεπζεο Extra large, νθηαπχξελνο επεμεξγαζηήο ζηα 1.6 GHz, 14 GB κλήκεο, θαη 2040 GΒ απνζήθεπζεο 48

ΚΕΥΑΛΑΙΟ 4 Ο : ΕΥΑΡΜΟΓΕ CLOUD COMPUTING Ζ ρξήζε πιένλ, ησλ δηθηπαθψλ θαθέισλ ε αιιηψο ζηηο γλψζηεο cloud ππεξεζίεο είλαη νινέλα θαη πην δηαδεδνκέλε. Γηαλχνπλ αθνκα ηελ παηδηθή ηνπο ειηθία θαη φπσο θαίλεηαη ηα επφκελα ρξφληα ζα είλαη θάηη δεδνκέλν. ην εξψηεκα, αλ είλαη αζθαιέο ε φρη, πνιιέο νη απφςεηο πνπ έρνπλ αθνπζηεί θαη απφ ηηο δπν πιεπξέο. Αλ ην δεη θάπνηνο απφ ηελ πιεπξά ηνπ πσο αθνκα θαη νηηδήπνηε λα ηχρεη ζηνλ ζθιεξφ ζνπ δίζθν, ζην δηθηπαθφ ζχλλεθν, δε πξφθεηηαη λα ραζνχλ θαη πάληα ζα είλαη δπν θιηθ καθξπά ζνπ, είλαη ζσζηφ. Αξθεί βέβαηα λα ερεηο πξφζβαζε ζην δηαδίθηπo. Απφ ηελ άιιε απηά ηα ζηελ νπζία εξγαιεία, έρνπλ αξθεηέο ηδηαηηεξφηεηεο αλάκεζα ηνπο. Σν ζεκαληηθφηεξν είλαη θπζηθά αλ δηαζέηνπλ θξππηνγξάθεζε, ηδηαίηεξα απφ ηε ζηηγκε πνπ ζεινπκε λα απνζεθεχζνπκε δηθηπαθά, θαπνηα δεδνκελα πνπ εκείο ζεσξνχκε πην πξνζσπηθά. Φπζηθά φια ηζρπξίδνληαη πσο δηαζέηνπλ θξππηνγξάθεζε. Σν ζέκα φκσο, είλαη αλ ηζρχεη πξαγκαηηθά θάηη ηέηνην. Σν πην αλαμηφπηζην ζε απηφ ηνλ ηνκέα έρεη απνδεηρζεί θαη ην πεξηζζφηεξν δηαθεκηζκέλν Dropbox. Αλ θαη ζηελ νπζία είλαη ε πην απιή ζηε ρξήζε ηεο θαη απφ ηηο πξψηεο πνπ δξαζηεξηνπνηήζεθαλ ζηνλ ρψξν, έρεη θαη επαλάιεςε απνδεηρζεί πσο πάζρεη. Άξα ινηπφλ θαη εδψ ζέιεη πξνζνρε, ζην λα επηιέμνπκε ηε ζσζηή δηθηπαθή πιαηθφξκα καο γηα επαίζζεηα αξρεία. Καλείο δελ καο εκπνδίδεη λα έρνπκε πεξηζζφηεξεο απφ κηα ε θαη φιεο, εθκεηαιιεπφκελνη ην κέγηζην ηνπ απνζεθεπηηθνχ ρψξνπ πνπ καο παξέρνπλ δσξεάλ ν νπνίνο κπνξεί λα μεπεξάζεη θαη ηα 50Giga! Καζφινπ επθαηαθξφλεην λνχκεξν, λνκηδσ. Οη ζεκαηηθφηεξεο εθαξκνγέο ζην cloud computing ρσξίδνληαη ζε: Εθαπμογέρ Γπαθείος (Office Applications) Πεξηιακβάλνληαη εξγαιεία ζνπίηαο γξαθείνπ (επεμεξγαζία θεηκέλνπ, spreadsheet, project management θηι), φπσο επίζεο εξγαιεία πνπ επηηξέπνπλ ηελ online ζπλεξγαζία κεηαμχ αηφκσλ ή νκάδσλ αηφκσλ. Εμποπικέρ Εθαπμογέρ (Business Applications) Οη εκπνξηθέο εθαξκνγέο Cloud Computing πεξηιακβάλνπλ θπξίσο ζπζηήκαηα CRM θαη εθαξκνγέο ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ θαζψο θαη έλα πιήζνο άιισλ εθαξκνγψλ φπσο αλάιπζε δεδνκέλσλ θαη δηαρείξηζε παγίσλ. Ζ ζπκβαηφηεηα ησλ εθαξκνγψλ κεηαμχ ηνπο επηηξέπεη ηελ εχθνιε αληαιιαγή δεδνκέλσλ ελψ εμνηθνλνκείηαη ρξφλνο εθπαίδεπζεο ηνπ πξνζσπηθνχ. Εθαπμογέρ Κοινυνικήρ Δικηύυζηρ (Social Media Applications) Πεξηιακβάλνληαη εθαξκνγέο θνηλσληθήο δηθηχσζεο, ηζηνρψξνη απνζήθεπζεο θσηνγξαθηψλ θαη video, ηζηνιφγηα (blogs) θηι. εκαληηθφ πιενλέθηεκα απνηειεί ε δπλαηφηεηα δηεμαγσγήο online δεκνςεθηζκάησλ θαη online δηαβνπιεχζεσλ ζε δεηήκαηα πνπ αθνξνχλ φιε ηελ θνηλσλία φπσο λέα λνκνζρέδηα, δηαγσληζκνί θηι. Παξαθάησ ζα θάλνπκε κηα παξνπζίαζε ζε φιεο ηηο δεκνθηιείο (άιιεο πεξηζζφηεξν, άιιεο ιηγφηεξν) δηθηπαθέο ππεξεζίεο. 49

4.1 Το Dropbox Σν Dropbox είλαη έλα εξγαιείν απνζήθεπζεο θαη δηαρείξηζεο πξνζσπηθψλ, θαη φρη κφλν, αξρείσλ ζην δηαδίθηπν. Απνηειεί έλαλ επηπιένλ ρψξν απνζήθεπζεο (πξνζθέξεηαη δσξεάλ ρψξνο 2GB), ζηνλ νπνίν κπνξνχκε λα αλεβάζνπκε δσξεάλ ηηο εξγαζίεο καο, ηηο ζεκεηψζεηο, ηα ειεθηξνληθά βηβιία, ηα βίληεν θαη νπνηνδήπνηε άιιν αξρείν επηζπκνχκε, έρνληαο πξφζβαζε πιένλ ζε απηά δηαδηθηπαθά. Σν ζεκαληηθφηεξν φκσο πιενλέθηεκα είλαη φηη κπνξνχκε λα ζπγρξνλίζνπκε ην ζπγθεθξηκέλν ρψξν απνζήθεπζεο κε έλαλ θαηάινγν ζηνλ πξνζσπηθφ καο ππνινγηζηή ή ζε κηα θνξεηή ζπζθεπή καο. Όηαλ π.ρ. πξνζζέηνπκε ζην ζπγθεθξηκέλν θάθειν έλα αξρείν, ην Dropbox αλαιακβάλεη απηφκαηα: α) λα ην αλεβάζεη θαη ζην δηαδίθηπν παξέρνληάο καο έλα αληίγξαθν αζθαιείαο αιιά θαη δηαδηθηπαθή πξφζβαζε ζε απηφ απφ νπνπδήπνηε, β) λα ην ζπγρξνλίζεη κε φζεο ζπζθεπέο έρνπκε ζπλδέζεη κε ην ινγαξηαζκφ καο ζην Dropbox έηζη, αλ έρεηε έλα ipad, θαη έλα android θηλεηφ θαη εγθαηαζηήζεηε ζε απηά ην Dropbox κε έλα θνηλφ ινγαξηαζκφ, ηφηε νπνηαδήπνηε αιιαγή θάλεηε ζηνλ θαηάινγν απφ νπνηαδήπνηε ζπζθεπή, ζα κπνξείηε λα ηε δείηε θαη απφ ηηο ππφινηπεο ζπζθεπέο ζαο! Δπηπιένλ, πνιχ ζεκαληηθή δπλαηφηεηα ηνπ Dropbox είλαη φηη καο επηηξέπεη ην δηακνηξαζκφ θαηαιφγσλ κε αξρεία κεηαμχ δηαθνξεηηθψλ ινγαξηαζκψλ. Απηφ ζεκαίλεη φηη θάπνηνο καζεηήο κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη ζην δηθφ ηνπ ρψξν έλαλ ππνθαηάινγν κε θσηνγξαθίεο θαη λα ηνλ κνηξαζηεί κε ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπ. Οπνηαδήπνηε αιιαγή θαη αλ πξνθαιέζεη έλαο καζεηήο ζε απηφλ ην θάθειν, ζα είλαη ζεαηή ζε φινπο. Άξα κπνξνχλ θαη νη ππφινηπνη λα πξνζζέζνπλδηαγξάςνπλ-ελεκεξψζνπλ θσηνγξαθίεο ζην ζπγθεθξηκέλν θάθειν. Με ηνλ ηξφπν απηφ ιεηηνπξγεί σο έλαο θνηλφο ρψξνο δηαρείξηζεο αξρείσλ κεηαμχ δηαθνξεηηθψλ ρξεζηψλ. Σν Dropbox πξνζθέξεη θαη ηζηνξηθφ ησλ εθδφζεσλ ηνπ θάζε αξρείνπ θαη θάζε θαθέινπ, ψζηε λα είλαη εθηθηή ε αλάθηεζε πξνεγνχκελσλ εθδφζεσλ ηνπο ζε πεξηπηψζεηο πξνβιεκάησλ. Εικόνα 20: Αρχιτεκτονικι Dropbox 50

1. Φάθεινη θαη αξρεία πνπ έρεη πξνζζέζεη ν ρξήζηεο ζην δηθφ ηνπ ρψξν απνζήθεπζεο. Ο θάθεινο «Public», δεκηνπξγείηαη απηφκαηα, είλαη δεκφζηνο θαη νηηδήπνηε πξνζηεζεί εθεί είλαη πξνζβάζηκν απφ φινπο ηνπο ρξήζηεο. Όια ηα ππφινηπα αξρεία είλαη νξαηά κφλν ζηνλ θάηνρν ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ινγαξηαζκνχ Dropbox εθηφο αλ ν ίδηνο απνθαζίζεη λα δηακνηξάζεη έλαλ θάθειν. 2. Με ηελ επηινγή «Upload» ν ρξήζηεο κπνξεί λα αλεβάζεη έλα ή πεξηζζφηεξα αξρεία ζην ρψξν πνπ ηνπ πξνζθέξεηαη. Μπνξείηε πην απιά λα ζχξεηε έλα αξρείν απφ ηελ επηθάλεηα εξγαζίαο κέζα ζηελ πεξηνρή ησλ αξρείσλ. 3. Με ηελ επηινγή «New Folder», ν ρξήζηεο δεκηνπξγεί έλα λέν θάθειν ζην Dropbox. 4. Με ηελ επηινγή «Share a folder» ν ρξήζηεο κπνξεί λα δηακνηξαζηεί έλαλ θάθειφ ηνπ κε άιινπο ρξήζηεο. Απηφ ζεκαίλεη φηη ζηνπο ρψξνπο ησλ αξρείσλ ησλ άιισλ ρξεζηψλ ζα εκθαλίδεηαη απηφο ν θάθεινο, ζηνλ νπνίν ζα κπνξνχλ λα πξνζζέηνπλ, λα αθαηξνχλ θαη λα αληηγξάθνπλ αξρεία. Θα είλαη έλαο θνηλφο θάθεινο κεηαμχ ηνπο. 5. Άιινο ηξφπνο γηα ηε δηακνίξαζε θαθέισλ. 6. Ο ρξήζηεο κπνξεί λα δεη ηζηνξηθφ ησλ γεγνλφησλ πνπ ζπκβαίλνπλ ζην ινγαξηαζκφ ηνπ, φπσο πνηνο ππνινγηζηήο ζπλδέζεθε, αλ θαη πφηε αλέβεθεδηαγξάθεθε έλα αξρείν θ.α.. 7. Ο ρξήζηεο κπνξεί λα γξάςεη ιέμεηο-θιεηδηά θαη λα θάλεη αλαδήηεζε κέζα ζηα αξρεία ηνπ. Αλ εγθαηαζηήζεηε ην Dropbox ζηνλ ππνινγηζηή ζαο, ηφηε ζα δεκηνπξγεζεί έλαο θάθεινο ζην ζθιεξφ ζαο δίζθν κε εηθνλίδην παξαπιήζην ηεο δηπιαλήο εηθφλαο. Οπνηαδήπνηε αιιαγή θαη αλ θάλεηε ζε απηφ ην θάθειν, απηή ζα αληηζηνηρηζηεί θαη ζην δηαδηθηπαθφ ζαο ρψξν απνζήθεπζεο! Αλ πξνζζέζεηε έλα αξρείν, ην dropbox ζα αλαιάβεη λα ην αλεβάζεη, ελψ αλ δηαγξάςεηε έλα αξρείν, αληίζηνηρα ζα δηαγξαθεί απφ ην δηαδηθηπαθφ ρψξν απνζήθεπζεο. Αλ έρεηε ζπλδεδεκέλεο κε ηνλ ίδην ινγαξηαζκφ ηνπ Dropbox πεξηζζφηεξεο απφ κηα ζπζθεπέο, ηφηε ην Dropbox ζα αλαιάβεη λα ζπγρξνλίζεη φινπο ηνπο αληίζηνηρνπο θαηαιφγνπο. 4.2 Tonido: Πάρε το desktop ςου μαζί, χωρίσ τον υπολογιςτή! 51

Σν Tonido πξφθεηηαη γηα κηα cloud ππεξεζία. Παξ νι απηά έρνπκε λα θάλνπκε κε θάηη εληειψο δηαθνξεηηθφ απφ ηα φζα αληίζηνηρα μέξνπκε σο ηψξα. Ξεράζηε πξση απ φια ηελ ινγηθή ησλ Dropbox, UbuntuOne θαη άιισλ αληίζηνηρσλ ππεξεζηψλ. Σν Tonido δελ ζπγρξνλίδεη απιά θάπνηνπο θαθέινπο ζαο, κα νιφθιεξν ην desktop ζαο. Καη φηαλ ιέκε ζπγρξνλίδεη, κελ ζηαζείηε ζηε ιέμε, θαζψο πξνρσξάεη αθφκα πην πέξα. Μπνξείηε φηη έρεηε εθεί απφ αξρεία, θαθέινπο, εθαξκνγέο, θιπ, λα ηα δηαρεηξηζηείηε θαλνληθφηαηα, φπνπ θαη αλ βξηζθφζαζηε. Υσξίο θαλ λα έρεηε θάπνηνλ δηθφ ζαο ππνινγηζηή ε θπζηθή πξφζβαζε ζε απηφλ. Σν κφλν πνπ ρξεηαδφζαζηε είλαη ηνtonido. Καη κε κηα αθφκα ζεκαληηθή δηάθνξα πνπ φκσο είλαη ηδηαηηέξσο ζεκαληηθή: Με ζεβαζκφ ζηελ ηδηνηηθνηεηα θαη κε πιήξε έιεγρν απφ ηνλ ρξήζηε γηα ηα πάληα. Οηηδήπνηε θάλεηε ζρεηηθά κ εθαξκνγέο, αξρεία θιπ, γίλνληαη ζε ηνπηθφ (local) επίπεδν, δε παξακέλεη ηίπνηα ζε θάπνην δηθηπαθφ ζεξβεξ θαη έρεηε πξφζβαζε αλά πάζα ζηηγκή, είηε on-line είηε off-line. Γειαδή φηη θάλεηε γίλεηαη απφ (κέζσ) ηεο δηθήο ζαο επηθάλεηαο εξγαζίαο. πλεπψο θαη αλήθεη ζηα top ζρεηηθά κε ηελ αζθάιεηα θαη ηα πην επαηζζεηα αξρεία καο. Δίλαη δηαζέζηκν, ζρεδφλ, γηα ηα πάληα: Linux, Windows, MacOSX, Android, ios, Windows-mobile, Blackberry θαη έηζη δελ ππάξρεη νχηε εθεί θαπνηνο πεξηνξηζκφο. Γηα ζθεθζείηε ην ιίγν: ζην θηλεηφ ζαο ηειέθσλν, ζα κπνξείηε λα έρεηε νιφθιεξν ην desktop ζαο, κε πιήξε πξφζβαζε ζηα πάληα ε ζε φζα εζείο επηζπκείηε. Δγθαηαζηήζηε ην κέζσ ηνπ browser ζαο, θαη δεκηνπξγήζηε ηνλ πξνζσπηθφ ζαο ινγαξηαζκφ. Απηφ απαηηεί έλα φλνκα ρξήζηε θαη έλαλ αζθαιή θσδηθφ. Απφ εθεί θαη πέξα, κπνξείηε λα ζπγρξνλίζεηε ην desktop ζαο. Καη ελλννχκε θπξηνιεθηηθά ην desktop ζαο: Εικόνα 21: Interface Tonido 52

Παξαθάησ βιέπνπκε φηη απφ ην θηλεηφ καο ηειέθσλν κπνξνχκε λα έρνπκε πξφζβαζε ζε νηηδήπνηε ππάξρεη ζηνλ ππνινγηζηή καο! Εικόνα 22: Λειτουργία Tonido μζςω κινθτοφ τθλεφώνου Όια απηά κε ηνλ δσξεάλ ρψξν πνπ ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο είλαη ππέξ-αξθεηφο. Πξνζθέξεη επίζεο θαη έμηξα ρψξν κε αγνξά θαη κάιινλ κε θαιέο ηηκέο ζπγθξηηηθά κε ηα φζα πξνζθέξεη θαη κα ηηο αληίζηνηρεο ππεξεζηεο cloud πνπ ππάξρνπλ. Πηζηεχσ πσο είλαη κηα απφ ηηο αμηφινγεο ππεξεζηεο πνπ ππάξρνπλ θαη πνπ αμίδεη λα δνθηκάζεηε, ηφζν γηα πξνζσπηθή ρξήζε, φζν θαη γηα επαγγεικαηηθή. 4.3 Google Cloud Print, εκτύπωςη από παντού Ζ ππεξεζία Google Cloud Print θέξλεη ην cloud computing ζηνλ ηνκέα ηεο εθηχπσζεο, θαζψο φινη νη drivers πνπ θαλνληθά ζα έπξεπε λα έρεη εγθαηαζηήζεη ν ρξήζηεο ζηνλ ππνινγηζηή ηνπ βξίζθνληαη ηψξα ζηνπο servers ηεο εηαηξίαο, επηηξέπνληαο έηζη ηελ εθηχπσζε απφ πιεζψξα ζπζθεπψλ, αλεμάξηεηα κε ην πνην ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα ρξεζηκνπνηνχλ. 53

πλδένληαο ηνλ εθηππσηή ζαο κε ην Google Cloud ζα κπνξείηε λα εθηππψλεηε απφ νπνηνλδήπνηε ππνινγηζηή ή smartphone, αλεμάξηεηα απφ ην πνπ βξίζθεζηε. Απιά ελεξγνπνηήζηε ηελ επηινγή Google Cloud Print ζηνλ browser Google Chrome θαη ν εθηππσηήο ζαο ζα είλαη δηαζέζηκνο κέζσ ησλ αληίζηνηρσλ εθαξκνγψλ Google Cloud Print γηα ππνινγηζηέο θαη θνξεηέο ζπζθεπέο. 4.4 Google Drive Σν google drive, είλαη κηα απάληεζε ζηηο δεκνθηιέζηεξεο ππεξεζίεο απνζήθεπζεο αξρείσλ κε ζπγρξνληζκφ φπσο είλαη ην dropbox, ην box.net, ην skydrive ηεο Microsoft θαη πνιιέο άιιεο. Σν drive παξέρεη ζηνπο ρξήζηεο 5GB δσξεάλ ρψξνπ απνζήθεπζεο φπνπ κπνξεί λα ελζσκαησζεί κε ην Google Docs ην Gmail θαη πνιιέο άιιεο ππεξεζίεο ηεο Google. Λεηηνπξγεί ζρεδφλ παλνκνηφηππα κε dropbox: Καηεβάδεηε έλα πξφγξακκα, ην θάλεηε εγθαηάζηαζε, θαη έρεηε έλαλ εηθνληθφ δίζθν ζηνλ ππνινγηζηή ζαο, ζηελ επηθάλεηα εξγαζίαο, ψζηε λα κπνξείηε λα κεηαθέξεηε αξρεία. Ζ εθαξκνγή είλαη δηαζέζηκε γηα Windows, Mac θαη Android, iphone θαη ipad. 4.5 Jolicloud Aλ ζέιεηε λα μαλαδψζεηε δσή ζην παιηφ ζαο ή μεραζκέλν ζαο laptop, netbook ή Ζ/Τ, ηφηε ην Joli OS κπνξεί λα ην θάλεη. Με απηφ ην web ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα, ζα έρεηε έλα νινθαίλνπξην computer γηα πινήγεζε ζην internet αιιά θαη εξγαζία. 54

Σν Joli OS ρξεζηκνπνηεί ην πεξηβάιινλ εξγαζίαο ηνπ Jolicloud γηα λα κεηαηξέςεη ρακεινχ θφζηνπο ππνινγηζηέο ζε ρξεζηηθά ζπζηήκαηα πινήγεζεο θη εξγαζίαο. Δίλαη έλα ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα (OS) γηα φζνπο ζέινπλ λα θαιχςνπλ αλέμνδα φιεο ηηο δηαδηθηπαθέο αλάγθεο ηνπο. Ζ θεληξηθή ηνπ νζφλε απνηειείηαη απφ εηθνλίδηα/ζπληνκεχζεηο πξνο web services φπσο ην Facebook, Twitter, YouTube, Flickr, Netvibes, Google Docs, LinkedIn, TED, Vimeo, Dropbox, Wolfram, Alpha θαη πνιιέο άιιεο. Σν Jolicloud ππνζηεξίδεη θαη εθαξκνγέο φπσο ην VLC, Chrome, Skype, MSN θαη πνιιέο αθφκε πνπ κπνξείηε λα βξείηε ζηνλ θαηάινγν ησλ εθαξκνγψλ,φπσο: AdobeAIR, Banshee, Dropboxclient, Gimp, Skype, Thunderb ird θ.α. Άκεζε πξφζβαζε ζηηο web εθαξκνγέο ζαο & αλαδήηεζε παληνχ. Εικόνα 23: Interface Jolicloud 4.5.1 Κυριότερα χαρακτηριςτικά του Jolicloud/Joli OS ρεδηαζκέλν γχξσ απφ ην φκνξθν πεξηβάιινλ εξγαζίαο ρξήζηε Jolicloud. Bαζίδεηαη ζε Linux ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα πνπ δελ ρξεηάδεηαη tutorials & εθπαίδεπζε. Ζ απινχζηεξε εγθαηάζηαζε OS, δνπιεχεη ζην 95% ησλ ππνινγηζηψλ. Βάδεη ηνπο ηνχο, malware θαη spyware ζην παξειζφλ. πγρξνληζκέλν κε ηελ πιαηθφξκα Jolicloud. Γηαζέηεη έλαλ πξνζεγκέλν θαηάινγν 1.500 δσξεάλ εθαξκνγψλ. Δλζσκαησκέλε ιεηηνπξγία Dropbox. Δλεκεξψλεη απηφκαηα ην ινγηζκηθφ ζαο, έηζη ψζηε λα κελ ρξεηάδεηαη λα αλεζπρείηε γηα απηφ. ρεδηαζκέλν γηα ην λέθνο, αιιά ιεηηνπξγεί εμίζνπ θαιά θαη ρσξίο ζχλδεζε. Εσληαλή θνηλφηεηα ρξεζηψλ γηα αιιεινυπνζηήξημε. Τπνζηήξημε κέζσ twitter @jolicloud. Δίλαη εληειψο δσξεάλ. 55

4.6 Vimeo Σν Vimeo, είλαη έλαο ρψξνο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ πξνβνιή βίληεν πνπ νη ρξήζηεο κνηξάδνληαη ζην δηαδίθηπν. Ο ηξφπνο πνπ δηαρεηξίδεηαη ηα βίληεν ηνπ είλαη κέζσ ησλ ππεξεζηψλ πνπ πξνζθέξεη ε Amazon, ησλ EC2 θαη S3. Ο ρξήζηεο αλεβάδεη ην αξρείν ηνπ θαη, κέζσ ηνπ EC2 (Amazon Elastic Compute Cloud), ηα βίληεν ηνπ ρξήζηε απφ πεγαία αξρεία απνζεθεχνληαη σο κεηάδεδνκέλα. Καηφπηλ, πηζηνπνηνχληαη ζε απηφλ, θαη ρξεζηκνπνηψληαο ηελ S3 (Amazon Simple Storage Service) ππεξεζία, ην source file ηνπ ρξήζηε απνζεθεχεηαη ηειηθψο. Μέζσ θαη πάιη ηεο ππεξεζίαο EC2, γίλεηαη επαλαθσδηθνπνίεζε ηνπ αξρείνπ κεηαηξέπνληάο ην ζε πςειήο επθξίλεηαο ή ζηαζεξήο επθξίλεηαο θαη κεηαηξέπνληαο ην (αλ ζέιεη ν ρξήζηεο) ζε δηαζέζηκν γηα πξνβνιή θαη απφ θηλεηή ζπζθεπή. Αθνινχζσο κέζσ CDN (Content Distribution Networks) ην βίληεν κεηαηξέπεηαη πιένλ ζε εθηειέζηκε κνξθή θαη κπνξεί λα πξνβιεζεί απφ νπνηνδήπνηε ρξήζηε. 4.7 BBC (British Broadcasting Corporation) Γηα λα παξέρεη πξφζβαζε ζηα δεδνκέλα ηνπ, ην BBC (British Broadcasting Corporation) κεηά απφ αξθεηά ρξφληα έξεπλαο έρεη ζέζεη ζε εθαξκνγή κηα ππνδνκή βαζηζκέλε ζε cloud επνλνκαδφκελε PRISM (PeRvasive Infrastructure of Services for Media). Ζ αξρηηεθηνληθή ηνπ PRISM βαζίδεηαη ζε νn-demand digital media cloud. ηνλ ππξήλα ππάξρεη έλα cloud store πνπ δηαρεηξίδεηαη φια ηα πεξηερφκελα πνπ βξίζθνληαη ζηελ ππνδνκή. Ο ξφινο ηεο ππνδνκήο είλαη λα επηηχρεη ειεγρφκελε πξφζβαζε ζηα πεξηερφκελα πνπ είλαη δηαζέζηκα πξνο ηνλ ρξήζηε, ρξεζηκνπνηψληαο ηελ πξφζβαζε κέζσ πιαηθφξκσλ cloud ππεξεζηψλ φπσο επίζεο θαη κέζσ θαηαλεκεκέλσλ δηθηχσλ, γηα λα κπνξέζεη λα ρεηξηζηεί ηηο αηηήζεηο γηα ζπγθεθξηκέλεο ξνέο βίληεν. Ζ πξφζβαζε ζηα δεδνκέλα ζα γίλεη κέζσ κηαο ζπζθεπήο ηνπ ρξήζηε, ε νπνία ζα ελσζεί κε ην δηαδίθηπν κε επξπδσληθή ζχλδεζε. 56

Εηθόλα 24: Τπνδνκή prism 4.8 ITEA ACDC Ο κεγάιε αχμεζε ησλ βίληεν πεξηερνκέλσλ ζην δηαδίθηπν, ηφζν απφ ηνπο θνξείο παξνρήο ππεξεζηψλ φζν θαη απφ ηνπο θαηαλαισηέο, αθήλεη ηελ κεγάιε επζχλε ζηηο ππάξρνπζεο δεκφζηεο ππνδνκέο θαη επηβξαδχλεη πνιιέο ππεξεζίεο ζε ζεκείν πνπ πιένλ θαηαιήγνπλ αλ κελ είλαη ρξεζηκνπνηήζηκεο. Σν πξφγξακκα ηνπ ITEA 2 ACDC A Virtual Approach To Video Delivery πξνηείλεη λα αληηκεησπίζεη απηφ ην πξφβιεκα ρξεζηκνπνηψληαο ηνπο πφξνπο ηνπ cloud computing, ην νπνίν πξνζθέξεη ζρεδφλ απεξηφξηζηνπο πφξνπο πνπ παξέρνληαη απφ κηα εηθνληθή ππνδνκή. Πξνηείλεη ινηπφλ, λα ρξεζηκνπνηήζεη ηνπο πφξνπο απφ εηθνληθέο ππνδνκέο φπσο ππνινγηζηέο θαη άιιεο ζπζθεπέο πνπ κνηξάδνληαη πφξνπο, ινγηζκηθφ θαη πιεξνθνξίεο κέζσ ηνπ δηαδηθηχνπ θαηφπηλ δήηεζεο (on demand). Υξεζηκνπνηψληαο ηνπο πφξνπο απηνχο κπνξεί λα θαηαζηεί δπλαηή, ζε κεγαιχηεξε θιίκαθα, ε επεμεξγαζία, ε απνζήθεπζε θαη ε παξάδνζε ςεθηαθνχ πεξηερνκέλνπ φπσο επίζεο θαη ε απνδνηηθφηεξε απφ άθξν ζε άθξν (end to 57

end) κεηάδνζε πνιπκέζσλ φπσο βίληεν. Γηα λα θαηαζηεί δπλαηφ λα αλαπηπρζεί κηα πξνζαξκνζηηθή ιχζε γηα κεηάδνζε πεξηερνκέλνπ βίληεν κε κέζα φπσο θηλεηέο ζπζθεπέο, ην πξφγξακκα ηνπ ACDC ζα αλαπηχμεη κηα λέα (user-aware) αξρηηεθηνληθή παξάδνζεο πεξηερνκέλνπ πνπ ζα επηηξέπεη content navigation θαη personalisation βαζηζκέλε ζε ζεκαζηνινγηθέο (semantic) ηερλνινγίεο φπσο ζεκαζηνινγηθά κεηά-δεδνκέλα, αλαδεηήζεηο θαη ζπζηάζεηο. Εηθόλα 25: Μειινληηθή ππνδνκή ACDC project 4.9 Cloud + Cloud + είλαη κηα απνθιεηζηηθή ππεξεζία Cloud Huawei γηα ηνπο ρξήζηεο ηεο ζπζθεπήο θαη είλαη ελζσκαησκέλε ζηελ πιαηθφξκα ηειέθσλν Huawei. Πξνζθέξεη κηα ζεηξά απφ ραξαθηεξηζηηθά επφκελεο γεληάο, φπσο Cloud δίζθν, κελχκαηνο, πξφγξακκα εχξεζεο ηειεθψλνπ, SNS, Δπαθέο. 58

4.9.1 Cloud + drive Εικόνα 26: Εφαρμογζσ Cloud + Cloud + Drive πξνζθέξεη κηα απνθιεηζηηθή ιεηηνπξγία γηα λα απνζεθεχζεηε ηηο θσηνγξαθίεο ζαο, κνπζηθή, βίληεν, έγγξαθα θαη άιια. Απηφ ζαο βνεζά λα ζπγρξνλίζεηε ην πεξηερφκελν ζαο ζε δηάθνξεο ζπζθεπέο. 4.9.2 Εύρεςη τηλεφώνου Μελ παληθνβάιιεζηε. Απφ ηε ζηηγκή πνπ έρεηε ζπλεηδεηνπνηήζεη φηη ην ηειέθσλφ ζαο ιείπεη, ε ππεξεζία Cloud + κπνξεί λα ζαο βνεζήζεη λα βξείηε ην ηειέθσλφ ζαο. πλδεζείηε ζην www.hicloud.com, ρξεζηκνπνηήζηε ηε δπλαηφηεηα εχξεζεο ηειεθψλνπ θαη εληνπίζηε ην ηειέθσλφ ζαο ζηνπο ράξηεο ηνπ Google. Εηθόλα 27: Δληνπηζκφο ηειεθψλνπ κέζσ Google maps 59

4.9.3 Παίξτε έναν ήχο. τείλτε ένα μήνυμα προειδοποίηςησ. Υξεζηκνπνηψληαο ηε ιεηηνπξγία εχξεζεο ηνπ ηειεθψλνπ, έρεηε ζπλεηδεηνπνηήζεη φηη έρεηε αθήζεη ην ηειέθσλφ ζαο ζην γξαθείν.ηείιηε έλαλ ήρν γηα λα ηξαβήμεηε ηελ πξνζνρή θάπνηνπ (έζησ θαη αλ ην ηειέθσλφ ζαο είλαη ξπζκηζκέλν ζε δφλεζε). ηείιηε έλα κήλπκα ζηελ νζφλε ηνπ ηειεθψλνπ, έηζη ψζηε φπνηνο έρεη ηελ ζπζθεπή ζαο λα μέξεη πψο λα ζαο ην δψζεη πίζσ. 4.9.4 Κλειδώςτε το τηλέφωνό ςασ Απφ ην Cloud νξίδεηε έλαλ θσδηθφ πξφζβαζεο γηα λα θιεηδψζεηε ην ηειέθσλν θαη λα θξαηήζεη ηηο πιεξνθνξίεο ζαο ηδησηηθέο. 4.9.5 Δημιουργία αντιγράφων αςφαλείασ των δεδομένων ςασ Αλ έρεηε ράζεη ην ηειέθσλφ ζαο θαη αλεζπρείηε φηη ζα ράζεηε φιεο ηηο επαθέο, κελχκαηα, θιπ., κπνξείηε λα δεκηνπξγήζεηε αληίγξαθα αζθαιείαο ησλ δεδνκέλσλ ζαο ζην ζχλλεθν.δπίζεο γηα λα κελ γίλεη θαηάρξεζή ησλ δεδνκέλσλ ζαο απφ έλαλ μέλν, κπνξείηε λα δηαγξάςεηε φια ηα δεδνκέλα απφ ην ηειέθσλφ ζαο. 4.10 Flickr Ζ δεκνθηιέζηεξε mobile cloud εθαξκνγή πνπ θηινμελεί θσηνγξαθίεο. Οη ιάηξεηο ηεο θσηνγξαθίαο βξήθαλ ηνλ παξαδεηζφ ηνπο. Μπνξνχλ λα αλεβάζνπλ ηηο θσηνγξαθίεο ηνπο θαη λα ηηο δνχλε απφ φπνηα ζπζθεπή ζέινπλ. 4.11 Office 365 Σν γλσζηφ ζε φινπο Microsoft office,ζπκπεξηιακβάλνληαο εξγαιεία φπσο Word, Excel, PowerPoint, Outlook, θαη OneNote. 60

4.12 Pithos Σν Pithos είλαη κηα ππεξεζία πνπ παξέρεη 50 νιφθιεξα Giga δσξεάλ απνζεθεπηηθφ ρψξν on-line. Δίλαη θηηαγκέλν εμ νινθιήξνπ κε εξγαιεία Αλνηρηνχ Κψδηθα θαη Διιεληθήο θαηαζθεπήο. Οη ππεξεζίεο ηνπ είλαη δσξεάλ κε κηα θαη κνλαδηθή πξνυπφζεζε, λα είζαζηε θαζεγεηέο ε θνηηεηέο ζε θάπνην αλψηεξν ε αλψηαην Δθπαηδεπηηθφ Ίδξπκα. θνπφο είλαη ε απνζήθεπζε δεδνκέλσλ θαη ν εχθνινο δηακνηξαζκφο ηνπο κε ηα ππφινηπα κέιε ηνπ Pithos. 4.13 Apple s icloud Σν icloud δελ απνζεθεχεη απιψο ην πεξηερφκελν ζνπ, αιια ζνπ παξέρεη πξφζβαζε ζηε κνπζηθή, ζηηο θσηνγξαθίεο, ζηα εκεξνιφγηα, ζηηο επαθέο, ζηα 61

έγγξαθά ζνπ θαη άιια, απφ φιεο ηηο ζπζθεπέο ζνπ. Δπηπιένλ, είλαη ελζσκαησκέλν ζε φιεο ηηο λέεο ζπζθεπέο ios θαη ζε θάζε λέν Mac. Εικόνα 28: Μενοφ Apple s icloud 62

ΚΕΥΑΛΑΙΟ 5 Ο : CLOUD GAMING 5.1 Cloud Gaming Οριςμόσ Σν Cloud Gaming είλαη έλαο λένο, επαλαζηαηηθφο ηξφπνο λα παίδεη θάπνηνο video games. Βαζίδεηαη ζε κηα ηδαίηεξε αξρηηεθηνληθή πνπ απαηηεί ςτηλή ηασύηηηα ζχλδεζεο θαη σαμηλή καθςζηέπηζη. Σν παρλίδη ζε έλα cloud gaming ζελάξην είλαη εγθαηεζηεκέλν, παίδεηαη θαη εθηειείηαη ζε έλαλ απνκαθξπκέλν server. O server απηφο παξέρεη ην streaming ηνπ video game ζηηο ζπζθεπέο ρξήζεο (smart phone, PC, tablet θ.α) θαη εθείλεο ηνπ επηζηξέθνπλ ηηο εληνιέο/νδεγίεο κέζσ κηαο ζχλδεζεο internet. 5.2 Εξέλιξη-Cloud Gaming Market Καηά ην έηνο 2004, ε G-cluster, ε αξρηθή πξσηνπφξνο ηνπ Cloud Gaming παξνπζίαζε ηελ ηερλνινγία ζηελ Electronic Entertainment Expo, Δ3. Ζ αξρηθή ηδέα ήηαλ Cloud Gaming ππεξεζίεο κέζσ WiFi γηα θνξεηέο ζπζθεπέο. 63

Σν 2009 νη εηαηξίεο Onlive θαη Gaikai αλαθνηλψλνπλ φηη κπαίλνπλ δπλακηθά ζην θφζκν ηνπ Cloud Gaming. ηηο 18 Ννεκβξίνπ 2010, ε SFR (Société Française de radiotéléphonie) κηα γαιιηθή εηαηξεία ηειεπηθνηλσληψλ μεθίλεζε κηα ππεξεζία cloud gaming ζε IPTV (Internet Protocol television) ζηε Γαιιία, ζε ζπλεξγαζία κε ηελ G-cluster. ηηο 10 Μαξηίνπ 2010, OnLive μεθίλεζε επίζεκα. Ζ OnLive Τπεξεζία Cloud Gaming ηίζεηαη ζε ιεηηνπξγία ζηηο ΖΠΑ ζηηο 17 ηνπ Ηνχλε ηνπ 2010, ζε κηα αξρηθή κεληαία ακνηβή ππεξεζηψλ ησλ 4,95 δνιαξίσλ, ζπλ ην θφζηνο ησλ παηρληδηψλ. Σν 2012 ε Gaikai μεθηλάεη ηελ ιεηηνπξγία ηνπ επηηξέπνληαο ζηνπο ρξήζηεο λα ηξέρνπλ πςειήο ηερλνινγίαο παηρλίδηα αθνκα θαη κέζσ facebook. Δπίζεο ην 2012 ε Nvidia αλαθνηλψλεη cloud gaming ππεξεζίεο κέζσ Gpu,φπσο θαη ε SquareEnix ηελ δηθηά ηεο πιαηθφξκα κε ην φλνκα coreonline. 64

Σέινο ε AMD, κεγάιε εηαηξία θαηαζθεπήο επεμεξγαζηψλ γηα ππνινγηζηέο ζε ζπλεξγαζία κε ηελ ciinow αλαθνηλψλεη ηελ δηθηά ηεο πξφηαζε γηα cloud gaming. Σν cloud gaming market ρσξίδεηαη ζε ηξείο θαηεγνξίεο : Εκδόηερ παισνιδιών : είλαη νη πάξνρνη πεξηερνκέλνπ, π.ρ.electronic Arts (EA). Ζ επηηπρία ή ε απνηπρία ησλ παηρληδηψλ cloud ζρεηίδεηαη θαηά θάπνηνλ ηξφπν κε ην είδνο παηρληδηνχ, θαη σο εθ ηνχηνπ κε ηνπο εθδφηεο παηρληδηψλ. Δπί ηνπ παξφληνο, νη εθδφηεο παηρληδηψλ δελ δηζηάδνπλ λα επελδχζνπλ ζε απηφ ην λέν είδνο θαη θαίλνληαη έηνηκνη λα επελδχζνπλ ζε απηή ηελ ηερλνινγία. Πάποσοςρ ςπηπεζιών cloud gaming : αζρνινχληαη νπζηαζηηθά κε ην ηερληθφ κέξνο θαη είλαη είηε απηφλνκνη,παξαδίδνπλ ηα παηρλίδηα απεπζείαο ζηνλ πειάηε (OnLive), είηε εμαξηψληαη απφ πάξνρνπο ππεξεζηψλ δηαδηθηχνπ. Πάποσοςρ ςπηπεζιών διαδικηύος (isp-internet service providers) : είλαη ζρεδφλ ν κφλνο θνξέαο πνπ κπνξεί λα εμαζθαιίζεη ηελ θαιχηεξε πνηφηεηα (QoS) απφ κηα cloud gaming ππεξεζία. 5.3 ONLIVE CLOUD GAMING SERVICE Ζ OnLive ππεξεζία cloud gaming είλαη ε πξψηε πνπ μεθίλεζε λα παξέρεη on-demand πξφζβαζε ζε δεκνθηιείο ηίηινπο παηρληδηψλ, αξρηθά ζηελ Ακεξηθή θαη ζηελ ζπλέρεηα θαη ζηελ Δπξψπε. Ο ρξήζηεο κπνξεί λα παίμεη ηειεπηαίαο γεληάο παηρλίδηα ρσξίο λα έρεη high-end ππνινγηζηή. Όια ηα δεδνκέλα θαη γξαθηθά παξέρνληαη απν απνκαθξπζκέλνπο δηαθνκηζηέο ηεο Onlive. Ωζηφζν, έλα απφ ηα κεγαιχηεξα πξνβιήκαηα απηήο ηεο πξνζέγγηζεο είλαη φηη απαηηεί αμηνπξεπή ζχλδεζε ζην δηαδίθηπν. Οη ρξήζηεο ζα βηψζνπλ πςειή θαζπζηέξεζε αλ δελ έρνπλ γξήγνξν internet. 65

Εικόνα 29: Μενοφ Onlive cloud gaming service 5.3.1 Σι είναι η Onlive H OnLive είλαη κηα cloud gaming ππεξεζία πνπ επηηξέπεη ζηνπο ρξήζηεο ηνπ λα παίδνπλ ηειεπηαίαο γεληάο παηρλίδηα ρσξίο λα πιεξνχλ ηηο ειάρηζηεο απαηηήζεηο πνπ ρξεηάδνληαη γηα απηά ηα παηρλίδηα. Όια ηα παηρλίδηα είλαη απνζεθεπκέλα θαη παξέρνληαη απφ ηα θέληξα δεδνκέλσλ ηεο OnLive, έηζη ψζηε ν ρξήζηεο ρξεηάδεηαη κφλν κηα ζπζθεπή πνπ λα κπνξεί λα έρεη πξφζβαζε ζε πςειήο ηαρχηεηαο internet. Απηή ε ιεηηνπξγία αλνίγεη λένπο νξίδνληεο γηα πνιινχο ππάξρνληεο ππνινγηζηέο. Οη παιηάο ηερλνινγίαο ππνινγηζηέο κπνξνχλ λα παίμνπλ ηψξα πςειφηεξα πνηνηηθά παηρλίδηα ρσξίο λα ρξεηάδεηαη λα πιεξνχλ ηηο ειάρηζηεο πξνδηαγξαθέο. Γεδνκέλνπ φηη ηα λέα παηρλίδηα αλαπηχζζνληαη, ην ζχζηεκα ειάρηζησλ απαηηήζεσλ ζπλερίδεη λα απμάλεηαη. Ωζηφζν, κε ηελ OnLive, νη ρξήζηεο δελ ζα ρξεηάδεηαη πιένλ λα αλαβαζκίζνπλ ην ππάξρνλ hardware ηνπο, πξνθεηκέλνπ λα παίμνπλ λεφηεξα παηρλίδηα. Ζ OnLive ππεξεζία πξνζθέξεη επίζεο δηάθνξα άιια ειθπζηηθά ραξαθηεξηζηηθά. Έλα ραξαθηεξηζηηθφ είλαη φηη παξέρεη on-demand πξφζβαζε.οη ρξήζηεο κπνξνχλ λα παίμνπλ ηα παηρλίδηα νπνηαδήπνηε ζηηγκή ζέινπλ. Ωζηφζν, ζα πξέπεη λα αγνξάζνπλ πξψηα ην παηρλίδη. Μεηά ηελ αγνξά ηνπ παηρληδηνχ, νη ρξήζηεο κπνξνχλ λα παίμνπλ απηφ ην παηρλίδη νπνηαδήπνηε ζηηγκή ζέινπλ απφ φπνηνλ ππνινγηζηή ζέινπλ, αξθεί λα έρνπλ πξφζβαζε ζην internet. Γεδνκέλνπ φηη φια ηα παηρλίδηα είλαη απνζεθεπκέλα θαη εθηεινχληαη κέζσ ηεο OnLive ππεξεζίαο, θακία εγθαηάζηαζε ή επηδηφξζσζε δελ απαηηείηαη απν ηνπο ρξήζηεο. Ζ OnLive ππεξεζία δελ παξέρεη κφλν on-demand πξφζβαζε ζε παηρλίδηα, αιιά επίζεο θαη on-demand πξφζβαζε ζε demos. Έηζη, νη ρξήζηεο κπνξνχλ λα παίμνπλ demos ρσξίο ιήςε ή εγθαηάζηαζε πξηλ απφ ηελ αγνξά ησλ παηρληδηψλ. Έλα άιιν ελδηαθέξνλ ραξαθηεξηζηηθφ ηεο OnLive είλαη φηη παξέρεη ηε δπλαηφηεηα λα δείηε gameplay άιισλ ρξεζηψλ αλά πάζα ζηηγκή. Παξαδνζηαθά, νη ρξήζηεο κπνξνχζαλ λα δνπλ κφλν επαλαιήςεηο κεηά ην ηέινο ηνπ παηρληδηνχ, σζηφζν κε ηελ OnLive, νη ρξήζηεο δελ κπνξνχλ λα δνπλ κφλν replays ησλ άιισλ, αιιά θαη λα παξαθνινπζήζνπλ ηα gameplays ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν. Γεδνκέλνπ φηη ηα δεδνκέλα ηνπ παηρληδηνχ απνζεθεχνληαη 66

ζε θέληξα δεδνκέλσλ OnLive, απηφ κπνξεί λα ζψζεη θπζηθνχο ρψξνπο δίζθνπ ησλ ρξεζηψλ. 5.3.2 Πώσ λειτουργεi Ζ ιεπηνκεξήο αξρηηεθηνληθή πίζσ απφ ην cloud gaming κπνξεί λα είλαη πνιχ πεξίπινθε. Ωζηφζν, ε ινγηθή πίζσ απφ απηφ κπνξεί λα είλαη πνιχ απιή. ηελ απινχζηεξε κνξθή ηνπ, ε εθηέιεζε ησλ παηρληδηψλ γίλεηαη ζην cloud αληί ζηηο ζπζθεπέο ησλ ρξεζηψλ. Ζ βαζηθή ξνή εξγαζίαο θαίλεηαη ζην παπακάηυ ζσήμα. Εικόνα 30: Αρχιτεκτονικι cloud gaming Ζ εθηέιεζε ηνπ πξνγξάκκαηνο ηνπ παηρληδηνχ, θαη ε γξαθηθή επεμεξγαζία θαη ζπκπίεζε γίλεηαη ζε απνκαθξπζκέλνπο δηαθνκηζηέο ηεο ππεξεζίαο. Όια ηα δεδνκέλα ηνπ παηρληδηνχ είλαη απνζεθεπκέλα ζηνπο απνκαθξπζκέλνπο δηαθνκηζηέο θαζψο θαη ε δηαδηθαζία έλαξμεο φηαλ ν ρξήζηεο δεηά έλα παηρλίδη. ηε ζπλέρεηα ν server ηνπ παηρληδηνχ ζα μεθηλήζεη ηελ εθηέιεζε ηνπ παηρληδηνχ φηαλ απηή δεηεζεί θαη κεηαθέξεη ηελ εηθφλα ζηνλ ρξήζηε. Απφ ηελ πιεπξά ηνπ πειάηε, ζπζθεπέο φπσο έλα PC, ηειεφξαζε, ή Smartphones ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα λα εκθαλίδεηαη απηφ ην βίληεν feed. Ο ρξήζηεο ζηέιλεη ηηο εληνιέο-νδεγίεο απφ κηα νζφλε αθήο ή απφ έλα πιεθηξνιφγην Τ/Ζ θαη απηέο κέζσ κηαο πςειήο ζχλδεζεο θαη ρακειήο θαζπζηέξεζεο κεηαθέξνληαη ζηνπο δηαθνκηζηέο ηεο Onlive ππεξεζίαο. 67