ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ & ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ 52, 71305, ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΗΛ: 2810 360715 7 FAX: 2810 360718 info@irisbio.gr / www.irisbio.gr ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ ΠΟΥΛΕΡΙΚΑ ΕΚΔΟΣΗ: ΤΜΗΜΑ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ IRIS Σελ. 1
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το τελευταίο διάστημα, μετά την εξάπλωση της γρίπης των πουλερικών, τα κοτόπουλα και γενικότερα τα πουλερικά, αντιμετωπίζονται με δυσπιστία από το καταναλωτικό κοινό. Όλο και περισσότεροι καταναλωτές ζητάνε, όχι αδίκως, κοτόπουλα βιολογικής εκτροφής. Σε γενικές γραμμές τα πουλερικά που εκτρέφονται με τον βιολογικό τρόπο εκτροφής είναι απαλλαγμένα από αντιβιοτικά, κρεατάλευρα, πρωτεΐνες ή άλλους αυξητικούς παράγοντες. Τρέφονται μόνο με φυσικές τροφές (καλαμπόκι, σιτάρι, σόγια) οι οποίες είναι αποκλειστικά βιολογικής προέλευσης. Οι αρχές της βιολογικής κτηνοτροφίας για τα πουλερικά περιγράφονται στον κανονισμό(εκ) 1804/99, που έρχεται να συμπληρώσει τον κανονισμό (ΕΟΚ) 2092/91 που αναφέρεται στον βιολογικό τρόπο παραγωγής των γεωργικών προϊόντων, στα κτηνοτροφικά προϊόντα και σε γενικές γραμμές αναφέρει τα παρακάτω: ΚΑΤΑΓΩΓΗ : Πρέπει να προτιμώνται ντόπιες φυλές και τύποι και θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η ικανότητα των ζώων να προσαρμόζονται στις τοπικές συνθήκες και η ανθεκτικότητά τους σε ασθένειες. Εάν στην μονάδα προϋπάρχουν πουλερικά, αυτά μπορούν να μετατραπούν. ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗΣ : Η εκμετάλλευση των πουλερικών σύμφωνα με τις αρχές της βιολογικής κτηνοτροφίας ουσιαστικά ξεκινά αμέσως μετά την υπογραφή σύμβασης με τον οργανισμό. Η περίοδος μετατροπής, δηλαδή το στάδιο μετάβασης από τη συμβατική στη βιολογική πτηνοτροφία διαρκεί : 10 εβδομάδες για τα πουλερικά κρεατοπαραγωγής που εισάγονται στη μονάδα από τη τρίτη ημέρα της ζωής τους. 6 εβδομάδες για πουλερικά ωοπαραγωγής ΔΙΑΤΡΟΦΗ: Τα πουλερικά πρέπει να εκτρέφονται με ζωοτροφές βιολογικής προέλευσης Κατά τη μεταβατική περίοδο που λήγει 31/12/2008 ως το 50% των σιτηρεσίων, κατά μέσο όρο, επιτρέπεται να περιέχει ζωοτροφές μεταβατικού σταδίου. Κατά την ίδια μεταβατική περίοδο, όταν οι ζωοτροφές μεταβατικού σταδίου προέρχονται από μονάδα η οποία ανήκει στην ίδια εκμετάλλευση, το ποσοστό αυξάνεται στο 80%. Από 1/1/2009, τα ποσοστά αυτά τροποποιούνται σε 30% και 60% αντίστοιχα Στο ημερήσιο σιτηρέσιο των ζώων πρέπει να προστίθεται χονδροαλεσμένη νωπή η αποξηραμένη ζωοτροφή. Σελ. 2
ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗ ΑΓΩΓΗ : Απαγορεύεται ακόμα και η προληπτική χρήση αλλοπαθητικών συνθετικών χημικών κτηνιατρικών φαρμάκων ή αντιβιοτικών. Χρησιμοποιούνται κατά προτίμηση Φυτοθεραπευτικά η ομοιοπαθητικά προϊόντα. Εάν αποδειχθεί ότι τα παραπάνω είναι αναποτελεσματικά, μπορούν να χρησιμοποιηθούν θεραπευτικές αγωγές με φάρμακα ή αντιβιοτικά. Όταν μία ομάδα ζώων υποβληθεί σε περισσότερες των δύο ή τριών κατά ανώτατο όριο θεραπευτικές αγωγές με χημικά συνθετικά αλλοπαθητικά κτηνιατρικά φάρμακα ή αντιβιοτικά εντός ενός έτους, τα συγκεκριμένα ζώα ή τα προϊόντα που παράγονται από αυτά δεν επιτρέπεται να πωλούνται ως βιολογικά. Μετά την χρήση κάποιου φαρμάκου η περίοδος αναμονής πρέπει να είναι διπλάσια από αυτή που ορίζεται από τον Κανονισμό. Επιτρέπονται οι κτηνιατρικές αγωγές στα ζώα οι οποίες είναι υποχρεωτικές βάσει της εθνικής η κοινοτικής νομοθεσίας. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ : Στη βιολογική κτηνοτροφία η αναπαραγωγή θα πρέπει να γίνεται με φυσικές μεθόδους. ΧΩΡΟΙ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΤΕΓΑΣΗΣ : Τα πουλερικά πρέπει να εκτρέφονται με σύστημα υπαίθριας βοσκής και δεν πρέπει να διατηρούνται σε κλωβούς. Τα κτίρια για τα πουλερικά πρέπει να πληρούν τους ακόλουθoυς στοιχειώδεις όρους: τουλάχιστον το ένα τρίτο του εμβαδού του δαπέδου πρέπει να είναι συνεχούς κατασκευής, όχι δηλαδή σε μορφή γρίλιας ή δικτυωτού, και να καλύπτεται με στρωμνή από άχυρα, ροκανίδια, άμμο ή τύρφη, στα ενδιαιτήματα των ωοπαραγωγών ορνίθων, επαρκές τμήμα του εμβαδού του δαπέδου στο οποίο έχουν πρόσβαση οι όρνιθες πρέπει να είναι διαθέσιμο για τη συλλογή των περιττωμάτων των πτηνών, πρέπει να διαθέτουν ανοίγματα εισόδου/εξόδου μεγέθους επαρκούς για τα πτηνά, και συνολικού μήκους τουλάχιστον 4m ανά 100 m 2 εμβαδού του διαθέσιμου για τα πτηνά ενδιαιτήματος. πρέπει να έχουν κούρνιες μεγέθους και αριθμού ανάλογου προς το μέγεθος της ομάδας και των πτηνών, όπως ορίζεται στο παρακάτω πίνακα Σελ. 3
Εντός των κτιρίων (καθαρό εμβαδόν διατιθέμενο για τα ζώα) αριθ. ζώων/ m 2 Cm κούρνιας /ζώο φωλιά Ύπαιθρο (m 2 διαθέσιμου χώρου εκ περιτροπής/κεφαλή) Ωοπαραγωγές όρνιδες 6 18 8 ωοπαραγωγές όρνιθες ανά φωλιά 4, με την προϋπόθεση ότι τηρείται το όριο των 170 kg/n/ha/ έτος Πουλερικά πάχυνσης (σε ακίνητα ενδιαιτήματ α) 10 με ανώτατο όριο 21 kg ζώντος βάρους/ 20 (μόνο για τις φραγκό κοτες) ή, στην περίπτωση κοινής φωλιάς, 120 cm 2 ανά πτηνό 120 m 2 ανά πτηνό 4 κοτόπουλα κρέατος και φραγκόκοτες 4,5 πάπιες 10 γαλοπούλες 15 χήνες Για όλα τα προαναφερόμενα είδη πρέπει να τηρείται το όριο των 170 kg/n/ha/ έτος Νεοσσοί πάχυνσης σε κινητά ενδιαιτήματα 16 (*) σε κινητές εγκατασ τάσεις πουλερι κών με ανώτατ ό 2,5, με την προϋπόθεση ότι τηρείται το όριο των 170 kg/n/ha/ έτος * Μόνο προκειμένου για κινητά ενδιαιτήματα με εμβαδόν δαπέδου μέχρι 150 m 2 που μένουν ανοιχτά τη νύχτα Σελ. 4
Σε κάθε πτηνοτροφίο πρέπει να στεγάζονται έως: 4800 κοτόπουλα 3000 ωοπαραγωγές όρνιθες 5200 φραγκοκοτες 4000 θηλυκές πάπιες Βαβαρίας η Πεκίνου ή 3200 αρσενικές πάπιες 2500 καπόνια, χήνες ή γαλοπούλες, Σε κάθε μονάδα παραγωγής η συνολική χρησιμοποιήσιμη επιφάνεια ορνιθώνων για κρεατοπαραγωγή δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 1600 m² Σε περίπτωση ωοπαραγωγών ορνίθων, πρέπει να εξασφαλίζεται φωτισμός 16 το πολύ ώρες με οκτάωρη τουλάχιστον συνεχή νυκτερινή περίοδο ανάπαυσης. Τα πουλερικά πρέπει να έχουν πρόσβαση σε υπαίθριους χώρους όποτε το επιτρέπουν οι καιρικές συνθήκες και, εφόσον είναι δυνατόν, τουλάχιστον κατά τη διάρκεια του ενός τρίτου της ζωής τους. Οι υπαίθριοι αυτοί χώροι πρέπει να καλύπτονται κυρίως με βλάστηση, να διαθέτουν εγκαταστάσεις προστασίας και να παρέχουν στα πουλερικά ευχερή πρόσβαση σε επαρκή αριθμό ποτίστρων και ταγίστρων. ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ : Σύμφωνα με τον κανονισμό, στο ένα εκτάριο (10 στρέμματα), η μέγιστη ποσότητα κοπριάς δεν πρέπει να υπερβαίνει αυτή που παράγουν : 580 Κοτόπουλα για κρεατοπαραγωγή 230 Ωοπαραγωγικές όρνιθες. ΜΕΤΑΦΟΡΑ : Κατά την μεταφορά απαγορεύεται η χρήση οποιοδήποτε είδους ηλεκτρικής διέγερσης καθώς και η χρησιμοποίηση αλλοπαθητικών ηρεμιστικών πριν από και κατά τη μεταφορά. Αναγνώριση κτηνοτροφικών προϊόντων Τα πτηνά και τα προϊόντα πρέπει να αναγνωρίζονται σε όλα τα στάδια της παραγωγής, παρασκευής, μεταφοράς και εμπορίας τους. ΣΦΑΓΗ : Για τα πουλερικά, η κατώτατη ηλικία κατά τη σφαγή είναι: 81 ημέρες για τα κοτόπουλα, 150 ημέρες για τα καπόνια, 49 ημέρες για τις πάπιες Πεκίνου, 70 ημέρες για τις θηλυκές πάπιες Βαρβαρίας (Muscovy), 84 ημέρες για τις αρσενικές πάπιες Βαρβαρίας (Muscovy), 92 ημέρες για τις κοινές (πρασινοκέφαλες) πάπιες, 94 ημέρες για τις φραγκόκοτες, 140 ημέρες για τις γαλοπούλες και τις χήνες που προορίζονται για ψήσιμο. Σελ. 5
ΣΤΑΔΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΕΝΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΤΗΝΩΝ ΚΑΙ ΠΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΜΕ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ Πρώτο στάδιο. Μελέτη των κανονισμών 2092/91 και 1804/99. Δεύτερο στάδιο. Επικοινωνία με τον Οργανισμό IRIS και ένταξη στον σύστημα ελέγχου. Τρίτο στάδιο. Εφαρμογή των απαιτήσεων όπως ορίζονται στον Κανονισμό 2092/91 για τη βιολογική κτηνοτροφίας Τέταρτο στάδιο. Περίοδος μετατροπής. Η εκτροφή των πτηνών σύμφωνα με τις αρχές της βιολογικής κτηνοτροφίας ουσιαστικά ξεκινά αμέσως μετά την υπογραφή σύμβασης με τον Οργανισμό. Πέμπτο στάδιο: Πιστοποίηση. Με τη διεξαγωγή όλων των απαραίτητων ελέγχων και εφόσον διαπιστωθεί ότι η μονάδα συμμορφώνεται με τον Κανονισμό 2092/91, χορηγείται το Πιστοποιητικό. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ ΠΟΥ ΕΚΤΡΕΦΕΙ ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΠΟΥΛΕΡΙΚΑ Να γνωρίζει και να εφαρμόζει την ισχύουσα νομοθεσία. Να κρατάει τιμολόγια ή αποδείξεις για κάθε εισερχόμενο και εξερχόμενο στην εκμετάλλευση του προϊόν (είδος, ποσότητα, σύσταση, προέλευση). Να ζητά πιστοποιητικό Συμμόρφωσης και Ποσότητας για κάθε προϊόν που αγοράζει (εφόδια, τροφές κ.ά). Να καταγράφει τις εργασίες, τις επεμβάσεις, τις θεραπευτικές αγωγές, σε ημερολόγιο που θα του δοθεί από τον IRIS Να ενημερώνει τον IRIS για κάθε αύξηση ή μείωση του πληθυσμού των πουλερικών. Να εφαρμόζει «Σχέδιο Εκμετάλλευσης» που εγκρίνει ο IRIS. Να εγγυάται την ελεύθερη & ανεμπόδιστη πρόσβαση των ελεγκτών του IRIS σε τακτικό ή έκτακτο έλεγχο. Να χρησιμοποιεί νόμιμα το Πιστοποιητικό Σήμα, Ταυτότητες, Ιδιότητα, κ.ά. Τέλος δεσμεύεται να αποδεχθεί την επιβολή των κυρώσεων του καν. 2092/91 (άρθρο 9 και10). Σελ. 6