Σχετικά έγγραφα
محاسبه ی برآیند بردارها به روش تحلیلی

روش محاسبه ی توان منابع جریان و منابع ولتاژ

آزمایش 1: پاسخ فرکانسی تقویتکننده امیتر مشترك

آزمایش 8: تقویت کننده عملیاتی 2

تصاویر استریوگرافی.

ﯽﺳﻮﻃ ﺮﯿﺼﻧ ﻪﺟاﻮﺧ ﯽﺘﻌﻨﺻ هﺎﮕﺸﻧاد

آزمون مقایسه میانگین های دو جامعه )نمونه های بزرگ(

مدار معادل تونن و نورتن

همبستگی و رگرسیون در این مبحث هدف بررسی وجود یک رابطه بین دو یا چند متغیر می باشد لذا هدف اصلی این است که آیا بین

جلسه 3 ابتدا نکته اي در مورد عمل توابع بر روي ماتریس ها گفته می شود و در ادامه ي این جلسه اصول مکانیک کوانتمی بیان. d 1. i=0. i=0. λ 2 i v i v i.

یونیزاسیون اشعهX مقدار مو ثر یونی را = تعریف میکنیم و ظرفیت مو ثر یونی نسبت مقدار مو ثر یونی به زمان تابش هدف آزمایش: مقدمه:

- - - کارکرد نادرست کنتور ها صدور اشتباه قبض برق روشنایی معابر با توجه به در دسترس نبودن آمار و اطلاعات دقیق و مناسبی از تلفات غیر تاسیساتی و همچنین ب

هدف از این آزمایش آشنایی با رفتار فرکانسی مدارهاي مرتبه اول نحوه تأثیر مقادیر عناصر در این رفتار مشاهده پاسخ دامنه

فصل چهارم : مولتی ویبراتورهای ترانزیستوری مقدمه: فیدبک مثبت

اتصال گیردار به ستون 1-5 مقدمه 2-5- نمونه محاسبات اتصال گیردار جوشی با ورق روسري و زیر سري WPF) ( مشخصات اولیه مقاطع

بسمه تعالی «تمرین شماره یک»

تلفات خط انتقال ابررسی یک شبکة قدرت با 2 به شبکة شکل زیر توجه کنید. ژنراتور فرضیات شبکه: میباشد. تلفات خط انتقال با مربع توان انتقالی متناسب

حفاظت مقایسه فاز خطوط انتقال جبرانشده سري.

شاخصهای پراکندگی دامنهی تغییرات:

جریان نامی...

مفاهیم ولتاژ افت ولتاژ و اختالف پتانسیل

مکانيک جامدات ارائه و تحليل روش مناسب جهت افزایش استحکام اتصاالت چسبي در حالت حجم چسب یکسان

جلسه ی ۱۰: الگوریتم مرتب سازی سریع

Angle Resolved Photoemission Spectroscopy (ARPES)

جلسه 9 1 مدل جعبه-سیاه یا جستاري. 2 الگوریتم جستجوي Grover 1.2 مسا له 2.2 مقدمات محاسبات کوانتمی (22671) ترم بهار

جلسه 12 به صورت دنباله اي از,0 1 نمایش داده شده اند در حین محاسبه ممکن است با خطا مواجه شده و یکی از بیت هاي آن. p 1

تحلیل مدار به روش جریان حلقه

راهنمای کاربری موتور بنزینی )سیکل اتو(

مسائل. 2 = (20)2 (1.96) 2 (5) 2 = 61.5 بنابراین اندازه ی نمونه الزم باید حداقل 62=n باشد.

بررسی خرابی در سازه ها با استفاده از نمودارهاي تابع پاسخ فرکانس مجتبی خمسه

نحوه سیم بندي استاتورآلترناتور

جلسه 14 را نیز تعریف کرد. عملگري که به دنبال آن هستیم باید ماتریس چگالی مربوط به یک توزیع را به ماتریس چگالی مربوط به توزیع حاشیه اي آن ببرد.

پروژه یازدهم: ماشین هاي بردار پشتیبان

ﺶﯾ : ﺎﻣزآ مﺎﺠﻧا ﺦﯾرﺎﺗ

طراحی و تعیین استراتژی بهره برداری از سیستم ترکیبی توربین بادی-فتوولتاییک بر مبنای کنترل اولیه و ثانویه به منظور بهبود مشخصههای پایداری ریزشبکه

2/13/2015 حمیدرضا پوررضا H.R. POURREZA 2 آخرین گام در ساخت یک سیستم ارزیابی آن است

:يﺪﯿﻠﮐ يﺎﻫ هژاو ﻪﻣﺪ. ﻘﻣ 1

مثال( مساله الپالس در ناحیه داده شده را حل کنید. u(x,0)=f(x) f(x) حل: به کمک جداسازی متغیرها: ثابت = k. u(x,y)=x(x)y(y) X"Y=-XY" X" X" kx = 0

طراحی و تجزیه و تحلیل کنترل کننده منطق فازي براي کنترل فرکانس بار در سیستم هاي قدرت

بسم اهلل الرحمن الرحیم آزمایشگاه فیزیک )2( shimiomd

تحلیل گرمایی کابلهاي انتقال توان به کورههاي قوس الکتریکی مطالعه موردي: مجتمع فولاد مبارکه

تخمین با معیار مربع خطا: حالت صفر: X: مکان هواپیما بدون مشاهده X را تخمین بزنیم. بهترین تخمین مقداری است که متوسط مربع خطا مینیمم باشد:

مدیریت توان راکتیو در سیستمهای قدرت تجدید ساختار یافته

پیشبینی جریان رودخانه با استفاده از مدلهاي استوکاستیک (مطالعه موردي: حوضه آبریز خرم آباد)

ارزیابی پاسخ لرزهای درههای آبرفتی نیمسینوسی با توجه به خصوصیات مصالح آبرفتی

Spacecraft thermal control handbook. Space mission analysis and design. Cubesat, Thermal control system

نکنید... بخوانید خالء علمی خود را پر کنید و دانش خودتان را ارائه دهید.

تئوری جامع ماشین بخش سوم جهت سادگی بحث یک ماشین سنکرون دو قطبی از نوع قطب برجسته مطالعه میشود.

تحلیل الگوریتم پیدا کردن ماکزیمم

6- روش های گرادیان مبنا< سر فصل مطالب

تحلیل فرسایش ابزار در ماشینکاري فولاد

1) { } 6) {, } {{, }} 2) {{ }} 7 ) { } 3) { } { } 8) { } 4) {{, }} 9) { } { }

هو الحق دانشکده ي مهندسی کامپیوتر جلسه هفتم

ارزیابی حد دینامیکی پایداري ولتاژ متناظربا انشعاب هاپف( HB ) با در نظرگرفتن پارامترهاي سیستم تحریک ومدل هاي بار

Answers to Problem Set 5

هندسه تحلیلی بردارها در فضای R

تاثیر مدهاي کاري جبرانساز خازن سري در خطوط انتقال بر عملکرد رلهدیستانس

جلسه 16 نظریه اطلاعات کوانتمی 1 ترم پاییز

مقایسه مدل هاي حاشیه اي و انتقال براي تحلیل پاسخ هاي دو حالتی: یک مطالعه شبیه سازي

بررسی تکنیک هاي تعقیب نقطه توان حداکثر ) MPPT ( در سلولهاي خورشیدي احسان اكبري عسگراني جواد كريمي قلعه شاهرخي منصور خالقيان

فعالیت = ) ( )10 6 ( 8 = )-4( 3 * )-5( 3 = ) ( ) ( )-36( = m n m+ m n. m m m. m n mn

ارزیابی نسبت حداکثرتغییر مکان غیرالاستیک به الاستیک در رابطه تغییر مکان هدف در تحت شتاب نگاشتهاي ایران و شتاب نگاشت هاي مصنوعی

عنوان فهرست مطالب صفحه فصل اول : ترانسفورماتور مقدمه اصول پایه اتوترانسفورماتور ساختمان ترانسفورماتور

جلسه 22 1 نامساویهایی در مورد اثر ماتریس ها تي وري اطلاعات کوانتومی ترم پاییز

اراي ه روشی جدید جهت تشخیص فاز خطا در خطوط جبرانشده با STATCOM

يدﻻﻮﻓ ﯽﻟﻮﻤﻌﻣ ﯽﺸﻤﺧ يﺎﻬﺑﺎﻗ ه يا زﺮﻟ رﺎﺘﻓر ﺖﯿﺳﺎﺴﺣ ﻞﯿﻠﺤﺗ يﺮﯿﻤﺧ ﻞﺼﻔﻣ يﺎﻬﯿﮔﮋﯾو ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ

Nonparametric Shewhart-Type Signed-Rank Control Chart with Variable Sampling Interval

فصل سوم جریان های الکتریکی و مدارهای جریان مستقیم جریان الکتریکی

تئوری رفتار مصرف کننده : می گیریم. فرض اول: فرض دوم: فرض سوم: فرض چهارم: برای بیان تئوری رفتار مصرف کننده ابتدا چهار فرض زیر را در نظر

جلسه ی ۴: تحلیل مجانبی الگوریتم ها

ارائه یک مدل ریاضی جهت بهینه سازی فرایند توسعه محصول

دستور العمل تعیین مختصات بوسیله دستگاه GPS شرکت ملی گاز ایران شرکت گاز استان تهران امور خدمات فنی و فروش عمده واحد GIS نسخه 0.1.

Beta Coefficient نویسنده : محمد حق وردی

2. β Factor. 1. Redundant

کنترل فرکانس- بار سیستم قدرت چند ناحیه شامل نیروگاههای حرارتی بادی و آبی

مقدمه الف) مبدلهای AC/DC ب) مبدلهای DC/AC ج) مبدلهای AC/AC د) چاپرها. (Rectifiers) (Inverters) (Converters) (Choppers) Version 1.0

متلب سایت MatlabSite.com

ارزیابی پرش هیدرولیکی روي حوضچه دندانهدار

Continuos 8 V DC Intermittent 10A for 10 Sec ±% % / c. AVR Responsez 20 ms

جلسه 2 1 فضاي برداري محاسبات کوانتمی (22671) ترم بهار

جلسه 28. فرض کنید که m نسخه مستقل یک حالت محض دلخواه

مطالعهي پارامترهاي فیزیکی آب در تنگهي هرمز

گزارش کوتاه علمی نشریه پژوهشهاي حفاظت آب و خاك جلد بیست و سوم شماره پنجم 1395

معادلهی مشخصه(کمکی) آن است. در اینجا سه وضعیت متفاوت برای ریشههای معادله مشخصه رخ میدهد:

عنوان: رمزگذاري جستجوپذیر متقارن پویا

مدلسازي انتشار ترك انشعابی زیرنافذهاي کند در سنگ با استفاده از روش المان مرزي نامحدود

اثر عدد رینولدز بر کاهش پساي اصطکاکی سطوح ا بر آب گریز

روش ابداعی کنترل بهینه غیرخطی در توربین بادی با حداقل سازی نوسانات توان و گشتاور

سايت ويژه رياضيات درسنامه ها و جزوه هاي دروس رياضيات

Science & Engineering. Vol. 4, No. 13, Winter 2011

گزارش فنی تعیین دوره بازگشت حداکثر سیل محتمل آماری در حوزه آبخیز اسکندری مقدمه طراحی میشوند. از آنجایی که سیل محصول مستقیم بارش است

ICME Computed Torque Control

بررسی تاثیر ادوات مختلف FACTS بر پایداري ولتاژ

چکیده میباشد. کلاس 105 C A است. براساس. Godec. Sarunac. Fluent. Schlabbach

مدل های GARCH بوتبوتاسترپ چکیده نصراله ایرانایرانپناه دانشگاه اصفهان طاهره اصالنی گروه آمار- دانشگاه اصفهان

ثابت. Clausius - Clapeyran 1

کنترل جریان موتور سوي یچ رلوکتانس در سرعت هاي بالا بر مبناي back-emf

تمرین اول درس کامپایلر

محاسبات کوانتمی 1 علم ساخت و استفاده از کامپیوتري است که بر پایه ي اصول مکانیک کوانتم قرار گرفته است.

تابع ضخامت کاور بتن در ناحیه ی کششی تیرهای بتن مسلح با مقطع مستطیل پیمان بیرانوند مجتبی حسینی.

Transcript:

تهیه منحنی فرمان بهره برداري از سد مخزنی درودزن با استفاده از مدل آبدهی معصومه خادمی علیرضا عمادي دانشجوي کارشناسی ارشد سازههاي آبی دانشگاه علوم کشاورزي و منابع طبیعی ساري 2 استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزي و منابع طبیعی ساري M_khademi_87@yahoo.com a.emadi@sanru.ac.ir خلاصه منابع آب سطحی در ایران سهم عمدهاي در تامین نیاز آبی بخشهاي مختلف شرب کشاورزي و صنعت دارا میباشند. آبدهی رودخانه و نیازها از نظر زمانی با یکدیگر همخوانی ندارند و اعتمادپذیري تامین آب به شدت کاهش مییابد که ممکن است خسارات زیادي به بخشهاي مصرف کننده آب وارد آورد. جهت استفادهي مناسب باید بهرهبرداري از سدهاي مخزنی بنحوي انجام شود که کمترین کمبود را در طول دوره بهره برداري داشته باشیم. سیاست بهرهبرداري با منحنی فرمان بیان میشود. در این تحقیق بر اساس مدل آبدهی منحنی فرمان سد مخزنی درودزن بدست آمده و نتایج آن با روش شبیهسازي OP مقایسه شده است. کلمات کلیدي: منحنی فرمان مدل آبدهی بهره برداري از مخزن سد درودزن.. مقدمه منابع آب سطحی در ایران سهم عمدهاي در تامین نیاز آبی بخشهاي مختلف شرب کشاورزي و صنعت دارا میباشند. در سالهاي اخیر افزایش جمعیت رشد تقاضا محدودیت منابع آب و هزینههاي کلان مهار و تامین آب با اجراي طرحهاي جدید توسعهي منابع آب موجب شده که مدیریت بهرهبرداري از منابع و امکانات موجود بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. به این منظور مدیران جهت برنامهریزي استفاده از منابع آب به خصوص مخازن سدها به عنوان یکی از سازههاي آبی ذخیره کنندهي منابع آب سطحی و روانابها نیاز به اتخاذ سیاستهاي بهینهي بهرهبرداري از مخزن را دارند. میزان آبدهی رودخانهها که از اصلیترین منابع آب سطحی به شمار میروند در طول سال تغییرات زمانی بسیاري دارد. بنابراین آبدهی رودخانه و نیازها از نظر زمانی با یکدیگر همخوانی ندارند و اعتمادپذیري تامین آب بدینصورت به شدت کاهش مییابد که ممکن است خسارات زیادي به بخشهاي مصرف کننده آب وارد آورد. از این رو جهت استفادهي مناسب و کاهش ریسک باید از سدهاي مخزنی به عنوان مخازن ذخیرهي آب استفاده نمود. علاوه بر احداث سد چگونگی بهرهبرداري از سدهاي مخزنی نیز باید بنحوي انجام شود که با توجه به دبی ورودي به سد هندسه مخزن شرایط آب و هوایی و نوع مصرف کمترین کمبود را در طول دوره بهرهبرداري است. داشته باشیم. در طراحی حجم مورد نیاز مخزن از سیاست بهرهبرداري استاندارد بر مبناي اعتماد پذیري استفاده میشود. در بهرهبرداري از مخزن بر اساس روش شبیهسازي OP میزان برداشت آب برابر با مقدار نیاز فرض میشود. هنگامیکه مخزن نتواند نیاز را به طور کامل تامین کند درصدي از آن را تامین میکند. در این سیاست میزان کمبود کل به حداقل میرسد ولی شدت کمبودها زیاد است. براي سدهاي با نیاز شرب و کشاورزي تعیین سیاست بهره برداري که بتواند شدت کمبودها را کنترل کند و از به وجود آمدن شرایط بحرانی جلوگیري کند ضروري میباشد. سیاست بهرهبرداري با منحنی فرمان بیان میشود. بر اساس منحنی فرمان در صورتیکه حجم ذخیرهي مخزن از حدي پایینتر باشد جهت جلوگیري از شرایط بحرانی درصدي از نیاز آن ماه از مخزن آزاد میگردد. بدینصورت از مواجه شدن با خسارات جدي جلوگیري شده و از شدت کمبودها کاسته میشود. در این حالت ممکن است تعداد کمبودها زیاد شود ولی از شدت آنها کاسته میشود. مدلهاي مختلف بهینهسازي جهت تهیهي منحنی فرمان یا تعیین سیاستهاي خروجی از مخزن بر اساس حجم ذخیرهي مخزن در ابتداي دوره و پیشبینی حجم جریان ورودي به مخزن در طول دوره وجود دارد. در مراحل طراحی به علت کمبود اطلاعات تهیهي مدلهاي پیشبینی جریان رودخانه با مشکل مواجه 2 از بین این مدلها مدلهاي آبدهی وجیرهبندي قادر هستند که منحنی فرمان و سیاست بهرهبرداري را به حجم ذخیرهي مخزن در ابتداي دوره andard Operaion Policy 2 Yield Model ١

ارتباط دهند. بسیاري از قواعد بهرهبرداري از مخزن را میتوان در مطالعات باور و همکاران در سال 962 یافت[ ]. همچنین تاکس و همکاران در سال 98 قواعد بهرهبرداري از مخزن را تشریح نمودند[ 2 ]. یه در سال 985 مطالعات پیشرفتهاي در زمینهي مدیریت مخزن و مدلهاي بهرهبرداري داشته است[ 3 ]. شیانگشی و رول در سال 994 در بهرهبرداري منابع آب در دورهي خشکسالی به تشریح سیاست بهرهبرداري استاندارد و مدل جیرهبندي پرداختند[ 4 ]. دندي کنارتی و لاکس در سال 997 در مقایسهي روشهایی براي پیشبینی آبدهی سیستمهاي چند مخزنه به تشریح مدل شبیهسازي مدل بهینهسازي و مدل آبدهی پرداختند[ 5 ]. داهه و اسریواستاوا در سال 2002 در مدل آبدهی چندگانه چندمخزنه با کمبود قابل قبول در آبدهی سالانه به تشریح مدل آبدهی پرداختند[ 6 ]. آذرانفر و شهسواري در کاربرد مدلهاي بهینهسازي در تهیه منحنی فرمان بهرهبرداري مدل جیرهبندي را در تهیه منحنی فرمان بهرهبرداري سد مخزنی کمندان پیشنهاد کردند[ 7 ]. خلف و شکراللهی در سال 387 در تهیه منحنی فرمان بهرهبرداري.به روش مدل آبدهی و به تکنیک شبیهسازي در سد مخزنی بالارود به این نتیجه دست یافتند که با تکنیک شبیهسازي هم میتوان مدل آبدهی را حل نمود که یک روش جدید محسوب میشود[ 8 ]. عمادي در سال 388 در بررسی اعتماد پذیري تامین آب توسط سدهاي مخزنی با استفاده از روش بهرهبرداري استاندارد به نتایج زیر دست یافت: در روش OP تعداد ماههاي کمبود کم میباشد 2 کمبودهاي ایجاد شده در روش OP بسیار شدید میباشد که اگر سیستم واقعا با آن مواجه شود زیانهاي جبران ناپذیري ایجاد خواهد شد 3 در روش OP مقدار کمبود کل به حداقل میرسد که به دلیل کاهش حجم تبخیر به دلیل پایین نگه داشته شدن سطح آب مخزن در این روش میباشد 4 این روش در طراحی و بدست آوردن حجم مخزن و تراز نرمال مفید است 5 جهت تعدیل میزان کمبود و کاهش خسارت باید از سیاستهاي دیگر بهرهبرداري که داراي انعطاف پذیري بیشتري میباشد در دوره بهرهبرداري استفاده شود[ 9 ]. در این تحقیق دو برنامه کامپیوتري به زبان فرترن براي شبیهسازي مخزن با سیاست بهرهبرداري استاندارد (OP) و مدل آبدهی تهیه شده و بر اساس مدل آبدهی منحنی فرمان سد مخزنی درودزن بدست آمده و نتایج آن با روش شبیهسازي OP مقایسه شده است. 2. شبیهسازي مخزن با سیاست بهرهبرداري استاندارد (OP) ( ١) شبیهسازي مخزن عبارت است از تعیین حجم ذخیرهي مخزن در هر دوره بر اساس دبی ورودي به مخزن برداشت آب و تلفات آب که با توجه به شرایط آب و هوایی و زمین شناسی محل رخ میدهد. شبیهسازي مخزن بر اساس رابطه پیوستگی که به صورت رابطه () میباشد انجام میگیرد[ 0 ]. مقدار حجم ذخیرهي مخزن در دوره + = + + = + Q + P R v pill دوره حجم بارش بر سطح دریاچهی سد در دوره = P مقدار حجم ذخیرهي مخزن در دوره = Q= حجم جریان ورودي به مخزن در = v حجم تبخیر از سطح حجم برداشت یا رها سازي از مخزن سد در دوره = R = pill حجم سرریز در دوره. این رابطه مبناي همهي شبیهسازيها است و عاملی که شبیهسازيها را از یکدیگر جدا می دریاچهي سد در دوره ( R میباشد. سیاست بهرهبرداري استاندارد کند و باعث به وجود آمدن سیاستهاي مختلف بهرهبرداري میشود مقدار و زمان برداشت آب ) (OP) یا منحنی بهرهبرداري شکل نشان داده شده در شکل () براي شبیهسازي بهرهبرداري از مخزن استفاده میشود و در مواقع واقعی از آن استفاده نمیشود. بیشتر از این روش در طراحی سدهاي مخزنی تعیین حجم مورد نیاز مخزن و تعیین تراز نرمال مخزن استفاده میشود[ ]. برداشت از مخزن مجموع ذخیره انتهاي دوره قبل و جریان ورودي شکل منحنی بهرهبرداري شکل در سیاست بهرهبرداري استاندارد [4](OP) R باشد. = TD pill و در این شبیهسازي فرض میشود که در حالت نرمال = 0 ٢

. حجم مورد نیاز در دوره =TD سپس صحت این فرضیات کنترل میشود که در صورت برقرار نبودن آنها دو حالت زیر ممکن است رخ دهد: اگر آنگاه به علت بیشتر بودن حجم آب مخزن از حجم نرمال سد سرریز خواهیم داشت که در این حالت به مقدار نیاز از + max مخزن آب برداشته میشود. = max حداکثر حجم مخزن برابر با حجم نرمال سد. pill = + = R = TD max + max آنگاه به علت کمتر بودن حجم آب مخزن از حجم مرده سد کمبود خواهیم داشت و مخزن توانایی تامین کل نیاز را + min 2 اگر نخواهد داشت که در این حالت کل آب موجود در مخزن برداشته و مخزن کاملا از آب خالی میشود. = min حداقل حجم مخزن برابر با حجم مرده سد. Def آنگاه: TD 2 اگر 22 اگر Def = + = min min + R = TD Def R + TD = + Def آنگاه: TD 3. مدل آبدهی مدل آبدهی یک مدل بهینهسازي خطی است. آبدهی به جریانی اطلاق میشود که در دورههاي آینده با اعتبار نسبتا بالا قابل تامین باشد. در این مدل دو سري رابطه براي برقراري تعادل حجمی در حجم ذخیرهي برونسالی و درونسالی مخزن وجود دارد[ 0 ]. روابط برونسالی = + Q y y Y p α s, * + y y Ys + = + + * y 0 y * 2 γ + y o a y R y ( 2) ( 3) ( 4) براي سالهاي شکست α s, y انتخاب میشود. α s, y و براي سالهاي موفقیت = = 0 Q= y حجم جریان ورودي به مخزن در y مقدار حجم ذخیرهي مخزن در سال = y مقدار حجم ذخیرهي مخزن در سال +y = +y =Y s p آبدهی یا نیاز قطعی سالانه با احتمال Y= p سال y y آبدهی یا نیاز ثانویه سالانه با احتمال s مقدار حجم ذخیرهي مخزن در دوره + = + 0 =ثابت حجم تلفات تبخیر سالانه سرریز سالانه در سال y در دوره =حجم تلفات تبخیر در سال y = R y =γ کسري از حجم تلفات تبخیر در دوره حجم ذخیرهي فعال برونسالی مخزن. 2 روابط درونسالی = مقدار حجم ذخیرهي مخزن = نرخ متوسط حجم تلفات تبخیر سالانه در واحد حجم ذخیرهي فعال مخزن = o a ٣

( + ) e ( ) p α * + + s, y s p s y s e = + β Y Y * Y * + α, p p e + γ + * + * = * 0 γ o a + 2 y o = + a a a w a Y ( 5) ( 6) ( 7) ( 8) مخزن حجم تلفات تبخیر در دوره = e β =کسري از حجم جریان ورودي به مخزن در دوره خشکترین سال = w a حجم ذخیرهي فعال درونسالی مخزن. = a حجم ذخیرهي فعال مزایا و معایب مدل آبدهی: مزیت مدل آبدهی در ارایهي نتایج و سادگی کاربرد آنها در شبیهسازي است. همچنین نتایج شبیهسازي به روشنی توانایی مدل در پخش مقدار کمبودها و کاهش شدت کمبودها را نشان میدهد. این مدل به تناسب حجم مخزن مقدار نیاز و آبدهی رودخانه وابسته است. در برخی پروژهها به علت نوسانات زیاد در آبدهی و عدم تناسب نیازها مدل احتیاج به حجم ذخیرهي مخزنی بیش از حجم موجود دارد که در اینصورت مدل با مشکل مواجه میشود. 4. مطالعه موردي سد مخزنی درودزن سد مخزنی درودزن حدود 00 کیلومتري شمال غربی شیراز در محلی که رودخانه کر از تنگهاي در نزدیکی روستاي درودزن میگذرد احداث شده است. اهداف احداث سد مخزنی درودزن را به ترتیب تنظیم آب مورد نیاز کشاورزي اراضی پایاب شرب و صنعت و تولید انرژي برقابی تشکیل میدهد. در جدول () مشخصات هندسی مخزن و در جدول (2) توزیعماهانه نیاز آبی سد درودزن ارایه شده است. جدول مشخصات هندسی مخزن سد درودزن 683/5 676/5 623/5 تراز تاج l.) (m. a. s. تراز نرمال l.) (m. a. s. تراز بستر l.) (m. a. s. ارتفاع سد از بستر (m) حجم مخزن در تراز نرمال (MCM) حجم مخزن در تراز حداقل (MCM) حجم مفید مخزن (MCM) 60 993 33 800 متوسط جریان ورودي دراز مدت سالانه (28 ساله) به مخزن 30/ متر مکعب بر ثانیه و آبدهی حداقل و حداکثر آن به ترتیب 6/02 و 28/03 متر مکعب بر ثانیه برآورد شده است. جدول 2 توزیع ماهانه آبی سد درودزن (MCM) فروردین اردیبهشت مرداد تیر خرداد اسفند بهمن دي آذر آبان مهر شهریور سالانه 874/60 25/32 4/40 44/34 36/30 55/32 67/9 کشاورزي 04/04 47/33 شربو صنعت 92/93 29/2 45/42 48/36 40/32 59/34 7/93 مجموع 08/06 ٤

5. نتایج و بحث در این تحقیق دو برنامه کامپیوتري به زبان فرترن براي شبیهسازي مخزن با سیاست بهرهبرداري استاندارد (OP) و مدل آبدهی تهیه شده است. مدل هاي تهیه شده براي سد مخزنی درودزن با سري زمانی 28 ساله جریان ورودي به مخزن با گام زمانی ماهانه اجرا شده است. شکل (2) نمودار سري زمانی برداشت آب از مخزن را بر اساس مدل آبدهی نشان میدهد. بر اساس روش شبیه سازي OP میزان کمبود کل به حداقل میرسد چون تا هنگامیکه مخزن بتواند نیاز را به طور کامل تامین کند کل نیاز آن ماه تامین میشود در غیر این صورت اگر مخزن نتواند نیاز را به طور کامل تامین کند درصدي از نیاز آن ماه تامین میشود و مخزن از آب خالی میشود. در این سیاست میزان کمبود کل به حداقل میرسد ولی شدت کمبودها زیاد است که اگر سیستم واقعا با آن مواجه شود زیانهاي جبران ناپذیري ایجاد خواهد شد زیرا در برخی از ماهها که مخزن قادر به تامین کل نیاز آن ماه نیست درصد تامین ماهانه بسیار کم است و به 8 درصد نیز میرسد ولی بر اساس مدل آبدهی این شدت کمبودها کنترل میشود به طوري که در سالهاي موفقیت یعنی در سالهایی که جریان سالانهي رودخانه بیشتر از کل نیاز سالانه است کل نیاز ها شامل نیازهاي قطعی و ثانویه آن ماه تامین میشود و در سالهاي شکست یعنی در سالهایی که جریان سالانهي رودخانه کمتر از کل نیاز سالانه است تنها نیازهاي قطعی شامل نیازهاي شرب و صنعت و 80 درصد نیازهاي کشاورزي ماه تامین میشود و با این مدل حداقل مقدار درصد تامین ماهانه 80/47 درصد خواهد شد. به طور متوسط کل نیاز سالانه 92/ میلیون متر مکعب است که بر اساس روش شبیه سازي OP به طور متوسط سالانه 809/75 میلیون متر مکعب برداشت آب از مخزن خواهیم داشت که این مقدار در مدل آبدهی به 846/9 میلیون متر مکعب میرسد. برداشت (MCM) 200 80 60 40 20 00 80 60 40 20 0 0 50 00 50 200 250 300 350 زمان (ماه) شکل 2 نمودار سري زمانی برداشت آب از مخزن بر اساس مدل آ بدهی است. شکل (3) نمودار سري زمانی تبخیر از سطح مخزن را در مدل آبدهی نشان میدهد. بر اساس روش شبیه سازي OP به طور متوسط سالانه 4/9 میلیون متر مکعب تبخیر از سطح مخزن خواهیم داشت که این مقدار در مدل آبدهی به 7/47 میلیون متر مکعب میرسد. مشاهده شده که بر اساس روش شبیهسازي OP تبخیر از سطح دریاچهي سد کمتر از مدل آبدهی است و این به دلیل پایین نگه داشته شدن سطح آب در مخزن سد در این روش 4 2 تبخیر (MCM) 0 8 6 4 2 0 0 50 00 50 200 250 300 350 زمان (ماه) شکل 3 نمودار سري زمانی تبخیر از سطح مخزن در مدل آبدهی ٥

شکل (4) نمودارهاي سیاست بهرهبرداري از مخزن سد و شکل (5) نمودارهاي متوسط درصد تامین ماهانه به هر دو روش شبیهسازي OP و مدل آبدهی را نشان میدهد. با توجه به نمودارهاي سیاست بهرهبرداري از مخزن سد در مدل آبدهی نسبت به روش شبیهسازي OP در ماههاي مرداد تا شهریور مقادیر کمتري از نیاز ماهانه از مخزن سد برداشت میشود و با این سیاست بهرهبرداري اگرچه تعداد ماههاي شکست افزایش مییابد ولی شدت کمبودها کنترل میشود. متوسط درصد تامین ماهانه که عبارت است از نسبت تعداد ماههاي تامین به کل ماهها در روش شبیهسازي OP حداقل 73/3 درصد و در ماه شهریور و در مدل آبدهی حداقل 9/63 درصد و در ماههاي اردیبهشت و خرداد میباشد که به علت مصرف زیاد آب و جریان کم رودخانه در این ماهها است. 200 80 60 برداشت (MCM) 40 20 00 80 60 40 سیاست بھره برداری استاندارد مدل آبدھی نیاز کل 20 0 اسفند بھمن دی آذر آبان مھر شھریور مرداد تیر خرداد اردیبھشت فروردین ماه شکل 4 نمودارهاي سیاست بهرهبرداري از مخزن سد 20 00 80 60 40 سیاست بهره برداري استاندارد مدل آبدهی متوسط درصد تامین ماهانه (%) 20 0 اسفند بھمن دی آذر آبان مھر شھریور مرداد تیر خرداد اردیبھشت فروردین ماه شکل 5 نمودارهاي متوسط درصد تامین ماهانه ٦ متوسط درصد احتمال تامین سالانه که عبارت است از نسبت تعداد سالهاي تامین به کل سالها در سطح تامینهاي مختلف در جدول (3) ارایه شده است. نتایج حاصل از محاسبات نشان میدهد که در روش شبیهسازي OP متوسط درصد احتمال تامین سالانه در سطح تامینهاي مختلف چندان تفاوتی با یکدیگر ندارند و این امر به نوع سیاست بهرهبرداري ارتباط دارد زیرا در این سیاست همواره در صدد تامین صد در صد نیاز است. همان طور که در جدول مشاهده میشود در مدل آبدهی متوسط درصد احتمال تامین سالانه در سطح تامین برابر و کمتر از 80 درصد به میزان صد در صد است که این امر نیز به نوع سیاست بهرهبرداري ارتباط دارد زیرا در این سیاست هدف تامین صد در صد نیازهاي قطعی شامل نیازهاي شرب و صنعت و 80 درصد نیازهاي کشاورزي است. در جدول (4) منحنیهاي فرمان مدل آبدهی با 70 60 50 و 80 درصد تامین نیازهاي کشاورزي ارایه شده است. جهت تهیهي منحنی فرمان 4 سیاست براي تعیین مقدار آبدهی مورد انتظار در نظر گرفته شد که در تمامی آنها نیازهاي شرب و صنعت به طور کامل و درصدهاي متفاوتی از تامین

نیازهاي کشاورزي (50 70 60 و 80 درصد نیازهاي کشاورزي) منظور شده است. همچنین این سیاستهاي بهرهبرداري با روش شبیهسازي OP مقایسه شده است. جدول 3 درصد احتمال تامین سالانه در سطح تامینهاي مختلف مدل آبدهی OP سطح تامین (%) 00 64/ 29 0/ 00 90 67/ 57/ 4 80 67/ 70 67/ 60 67/ 50 67/ 40 7/ 43 30 7/ 43 20 7/ 43 0 89/ 29 جدول 4 سیاستهاي بهرهبرداري (MCM) مدل آبدهی OP ماه 80% 70% 60% 50% نیاز کل نیاز شهري نیاز کشاورزي 08 / 06 99 / 4 94 / 68 90 / 22 85 / 77 04 / 04 4 / 02 08 / 06 فروردین 69 / 84 57 / 54 50 / 34 43 / 5 35 / 95 67 / 9 4 / 02 7 / 93 اردیبهشت 47 / 58 46 / 03 39 / 37 32 / 7 26 / 06 55 / 32 4 / 02 59 / 34 خرداد 2 / 24 28 / 64 22 / 80 6 / 95 / 36 / 30 4 / 02 40 / 32 تیر / 76 35 / 99 29 / 80 23 / 62 7 / 43 44 / 34 4 / 02 48 / 36 مرداد 06 / 35 33 / 30 27 / 24 2 / 8 5 / 2 4 / 40 4 / 02 45 / 42 شهریور 25 / 60 26 / 95 25 / 87 24 / 79 23 / 7 25 / 22 3 / 89 29 / مهر 3 / 89 3 / 89 3 / 89 3 / 89 3 / 89 0 / 00 3 / 89 3 / 89 آبان 3 / 89 3 / 89 3 / 89 3 / 89 3 / 89 0 / 00 3 / 89 3 / 89 آذر 3 / 89 3 / 89 3 / 89 3 / 89 3 / 89 0 / 00 3 / 89 3 / 89 دي 3 / 89 3 / 89 3 / 89 3 / 89 3 / 89 0 / 00 3 / 89 3 / 89 بهمن 3 / 76 3 / 76 3 / 76 3 / 76 3 / 76 0 / 00 3 / 76 3 / 76 اسفند 6. نتیجهگیري در این تحقیق منحنیهاي فرمان بهرهبرداري از سد مخزنی درودزن با هدف تامین نیازهاي شهري و کشاورزي به دو روش سیاست بهرهبرداري استاندارد (OP) و مدل آبدهی استخراج شده است. با مقایسهي منحنیهاي فرمان به هر دو روش مشاهده شده که مجموع مربعات خطا (مجموع مربعات تفاضل برداشت از نیاز ماهانه) در روش شبیه سازي OP 3385/04 و در مدل آبدهی 905/02 است که نشان دهنده کارآمدتري مدل آبدهی در تهیه منحنی فرمان میباشد. در طراحی حجم مورد تیاز مخزن از روش شبیهسازي OP استفاده میشود و در این سیاست میزان کمبود کل به حداقل میرسد ولی از آنجایی که در این سیاست شدت کمبودها در برخی از ماههایی که مخزن نمیتواند بخشی از نیاز آبی را تامین کند زیاد است از منحنی فرمان استفاده ٧

میشود. در نتیجه براي سد مخزنی درودزن با نیازهاي شهري و کشاورزي اتخاذ سیاست بهرهبرداري چون مدل آبدهی که بتواند شدت کمبودها را کنترل کند و از به وجود آمدن شرایط بحرانی در آینده جلوگیري کند ضروري میباشد. 7. مراجع. Bower, B.T., Hufschmid, M. M., and Reedy, W. W., (962), Operaing Procedures: Their Role in he Design of WaerResource ysems by imulaion Analyses, Design of Waer Resourse ysems, A. Maass, M. M. Hufschmidi, R. Dorfman, H. A. Thomas Jr.,. A. Marglin, and G. M. Fair, eds., Harvard Universiy Press, Cambridge, Mass. 2. Louks, D. P., and edinger, J. R., and Haih, D. A., (98), Waer Resourse ysems Learning and Analysis, PreniceHall, nglewood Cliffs, N. J. 3. Yeh, W. W. G., (985), Resource Managemen and Operaion Models: A aeofhear Review, Waer Resource, 2(2), 79788. 4. hiyangshih, Jh. and Revelle, Ch., (994), Waerupply Operaions During Drough Coninuous Hedging Rule, Journal of Waer Resources Planning and Managemen, 20(5), 63629. 5. Dandy, G. C., Connary, M. C. and Loucks, D. P., (997), Comparison of Mehods for Yield Assessmen of Muliple Reservoir ysems, Journal of Waer Resources Planning and Managemen /November/ December 997. 6. Dahe, P. D. and rivasava, D.., (2002), Mulireservoir Muliyield Model wih Allowable Defici in Annual Yield, Journal of Waer Resources Planning and Managemen /November/ December 2002. آذرانفر آ. و شهسواري م.( 385 ). " کاربرد مدلهاي بهینهسازي در تهیه منحنی فرمان بهرهبرداري". خلف ر. و شکراللهی ا. (387) " تهیه منحنی فرمان بهرهبرداري به روش yield model و به تکنیک شبیهسازي در سد مخزنی بالارود " دومین کنفرانس ملی سد و نیروگاههاي برقابی اردیبهشت 387. عمادي ع. (388) " بررسی اعتماد پذیري تامین آب توسط سدهاي مخزنی با استفاده از روش بهرهبرداري استاندارد " اولین کنفرانس ملی مهندسی و مدیریت زیر ساختها 5 تا 7 آبان ماه 388. شریفی م. ب. و شهیدي پور س. م. م. (380)" تحلیل سیستمهاي منابع آب ". دانشگاه فردوسی مشهد 275.. Mass, A., Hufschmid, M. M., Dorfman, R.homas, Jr.,H.Marglin,. A., and Fair, G. M., (962), Design of WaerResource sysems, Harvard Universiy Press, Cambridge, Mass. 7 8 9 0 ٨