σειρά: η aρχαία σοφία Tο μυρμήγκι της ζάχαρης και το μυρμήγκι του αλατιού τεύχος 6 το Myρμηγκι τησ Ζαχαρησ και το Myρμηγκι του Αλατιου κείμενα: Prem Rawat εικονογράφηση: Joanna Chan
σειρά: η αρχαία σοφία το Myρμηγκι τησ Ζαχαρησ και το Myρμηγκι του Αλατιου του Prem Rawat Εxoyme thn taση να αναλυουμε τα παντα. Όταν όμως διψάω, δεν θέλω αναλύσεις σχετικά με το νερό. Δεν θέλω περιγραφές του νερού. Το μόνο που θέλω να ξέρω είναι πώς θα βρω νερό, ώστε να σβήσω τη δίψα μου. Αυτό είναι το ζητούμενο: να σβήσω τη δίψα μου. Ό,τι κι αν κάνουμε, είτε είναι η εξερεύνηση του διαστήματος είτε η χαρτογράφηση του βυθού της θάλασσας είτε το πέταγμα χαρταετού, η σχεδίαση νέων αεροσκαφών ή η εφεύρεση νέων τεχνολογιών, το κάνουμε διότι πιστεύουμε ότι θα μας ωφελήσουν. Κι έχουμε την κακή συνήθεια ν ασχολούμαστε με κάτι χωρίς να στεκόμαστε ποτέ ν αναρωτηθούμε: «Με ωφέλησε αυτό, πραγματικά;» Απλά συνεχίζουμε τη μια εφεύρεση μετά την άλλη. Κοιτάζω φωτογραφίες μου όταν ήμουν μωρό και αναρωτιέμαι: «Πού πήγε εκείνο το μωρό; Πέθανε;» Είναι μια παράξενη ερώτηση, διότι ξέρω ότι εκείνο το μωρό ήμουν εγώ και ότι εγώ είμαι ζωντανός. Όμως, δεν μοιάζω καθόλου μ εκείνο το μωρό. Επομένως, ανατρέχοντας από τότε μέχρι σήμερα, δεν μπορώ να μην αναρωτηθώ: «Μα πού πήγε εκείνο το μωρό;»
Έχουμε την εντύπωση ότι είμαστε το άθροισμα όλων όσων κάνουμε και, παρ όλα αυτά, εκείνη η φωτογραφία μου ως μωρό δεν ήταν παρά ένα στιγμιότυπο από τη ζωή μου, τη ζωή μου που τώρα αντιλαμβάνομαι ότι ποτέ δεν είναι σταθερή. Μια φωτογραφία μου μετά από τρία χρόνια θα με δείχνει διαφορετικό. Μετά από δέκα χρόνια θα με δείχνει ακόμη πιο διαφορετικό και μετά από είκοσι χρόνια εντελώς διαφορετικό. Αλλάζω διαρκώς. Μπορεί να μην αντιλαμβάνομαι την αλλαγή καθώς συμβαίνει, όμως αλλάζω. Επομένως, ποιος είμαι εγώ; Ποιος είσαι εσύ; Έχουμε την τάση να καλυτερεύουμε τον εαυτό μας, να εξελισσόμαστε, να πηγαίνουμε μπροστά, να βελτιωνόμαστε πάνω σε όλα εκείνα που επιδέχονται βελτίωση. Να γινόμαστε καλύτεροι. Το μήνυμά μου αφορά τη δυνατότητα της υπέρτατης βελτίωσης του ανθρώπου, όχι της ανθρωπότητας, όχι μιας χώρας, όχι ενός κοινωνικού συνόλου, αλλά του ανθρώπου. Και όχι μέσω θρησκειών και δογμάτων, όχι μέσω ιδεών και αντιλήψεων. Ούτε μέσω διαδόσεων ή επαναλήψεων, ούτε μέσω άκριτου μιμητισμού. Αλλά μέσω εκείνης της διαδικασίας με την οποία κάθε άνθρωπος θα εξερευνά ατομικά και θα βρίσκει την ομορφιά μέσα του. Και το μόνο που απαιτείται είναι ο καθένας μας να ξεκαθαρίσει το τοπίο, ώστε να δει τα πράγματα με διαύγεια. το μυρμήγκι της ζάχαρης και το μυρμήγκι του αλατιού 3
σειρά: η αρχαία σοφία ΤΑ ΔΥΟ ΜΥΡΜΗΓΚΙΑ Κάποτε συναντήθηκαν δύο μυρμήγκια. Το ένα μυρμήγκι ζούσε πάνω σ ένα λόφο από ζάχαρη. Το άλλο μυρμήγκι ζούσε πάνω σ ένα λόφο από αλάτι. «Από πού είσαι;» Ρώτησε το μυρμήγκι από το λόφο της ζάχαρης. «Ζω στο λόφο της ζάχαρης». «Στο λόφο της ζάχαρης; Τι είναι ζάχαρη;» «Κάτι υπέροχο, με γλυκιά γεύση». Και το μυρμήγκι από το λόφο του αλατιού, είπε: «Πρώτη φορά το ακούω. Εγώ ζω στο λόφο με το αλάτι. Τρώω αλάτι και με κάνει να διψάω. Όμως, σαν καλή μ ακούγεται αυτή η γλυκιά ουσία!» Το μυρμήγκι από το λόφο της ζάχαρης είπε τότε: «Γιατί δεν μας επισκέπτεσαι μια μέρα, να τη δοκιμάσεις και να δεις αν σου αρέσει;» Κι έτσι το μυρμήγκι αποφάσισε να πάει. Σκέφτηκε: «Μμ! Θα δοκιμάσω μια καινούργια γεύση. Καλή ιδέα». Κανόνισαν την ημερομηνία της επίσκεψης. Όταν έφτασε εκείνη η μέρα και το μυρμήγκι από το λόφο του αλατιού ετοιμαζόταν να φύγει, σκέφτηκε: «Χμ! Θα κάνω όλ αυτόν το δρόμο μέχρι το λόφο της ζάχαρης... κι αν δεν μ αρέσει; Αν έχει απαίσια γεύση, θα πεινάσω. Ξέρω τι θα κάνω. Θα πάρω λίγο αλάτι μαζί μου, ώστε να το φάω σε περίπτωση που δεν μ αρέσει η ζάχαρη». Έβαλε λοιπόν λίγο αλάτι στο στόμα του και ξεκίνησε. Όταν έφτασε, το μυρμήγκι από το λόφο της ζάχαρης χάρηκε πάρα πολύ. «Πώς τα πας;» «Πολύ καλά. Ανυπομονώ να δοκιμάσω τη ζάχαρη! Μου φαίνεται πως πρέπει να είναι υπέροχη». «Ορίστε. Δοκίμασέ την!» Το μυρμήγκι από το λόφο του αλατιού έβαλε τη ζάχαρη στο στόμα του, τη μάσησε λίγο και είπε: «Έχει την ίδια γεύση με το αλάτι». «Σοβαρά;» «Ναι! Έχει την ίδια γεύση με το αλάτι μου,
δεν υπάρχει καμιά διαφορά. Φαντάζομαι ότι εσείς εδώ το λέτε ζάχαρη κι εμείς εκεί που ζω το λέμε αλάτι. Είναι το ίδιο πράγμα!» Το μυρμήγκι από το λόφο της ζάχαρης τότε είπε: «Δεν νομίζω. Άνοιξε το στόμα σου. Για να δω!» Πράγματι, βαθιά μέσα στο στόμα του υπήρχε αλάτι. Του λέει, λοιπόν: «Βγάλε το αλάτι που έχεις στο στόμα σου!» Και το έβγαλε. «Τώρα, δοκίμασε τη ζάχαρη». «Πω, πω! Απίστευτο. Είναι τόσο διαφορετικό, τόσο εκπληκτικό! Μ αρέσει πολύ! Θα μετακομίσω εδώ!» Δεν θα ήταν αυτή η έκβαση της ιστορίας, αν το αλάτι είχε παραμείνει στο στόμα του μυρμηγκιού. Γι αυτό σας λέω: «Καθαρίστε το πιάτο σας από τυχόν υπολείμματα και δοκιμάστε το φαγητό αυτούσιο, όχι αναμεμειγμένο με κάτι άλλο. Δοκιμάστε το ώστε ν ανακαλύψετε τι γεύση έχει». Μιλώ για κάτι που δεν είναι ένας συνδυασμός πραγμάτων. Δεν αφορά τα επιτεύγματά σου. Αφορά εσένα, εσένα που είσαι ζωντανός. Ένα πράγμα ξέρω και είναι γελοιωδώς απλό: Το πηγαινέλα της αναπνοής είναι το πιο εκπληκτικό πράγμα που συμβαίνει στη ζωή σου. Ίσως να ρωτούσες: «Δεν είναι η καινούργια μου δουλειά; Η καινούργια μου σύζυγος; Ο καινούργιος μου σύζυγος; Ο καινούργιος μου σκύλος; Δεν είναι το καινούργιο μου χτένισμα, τα καινούργια μου νύχια, το καινούργιο μου φουστάνι, το καινούργιο μου σπίτι;» Όχι. Ίσως να σκεφτείς: «Μα υπάρχουν ένα σωρό όμορφα πράγματα σ αυτόν τον κόσμο». Ναι, συμφωνώ. Υπάρχουν πολλά όμορφα τοπία, όμορφα βουνά, σύννεφα, λίμνες, θάλασσες, παραλίες και φοινικόδεντρα. Υπάρχουν ωραία λουλούδια, ωραίοι καρποί, πουλιά, ζώα. Όμως, έχεις τη δυνατότητα να τα βλέπεις, να τα αισθάνεσαι, να τ αγγίζεις, να τα μυρίζεις ακριβώς επειδή η αναπνοή μπαινοβγαίνει μέσα σου. Χωρίς την παρουσία της αναπνοής, όσα λουλούδια και να τοποθετούσε κάποιος κάτω από τη μύτη σου, δεν θ αντιδρούσες καθόλου. το μυρμήγκι της ζάχαρης και το μυρμήγκι του αλατιού 5
σειρά: η αρχαία σοφία ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΟ ΓΙΑ ΣΕΝΑ; Αν έχεις κακή μνήμη, το πρόβλημα είναι ότι δεν ξέρεις τι ξέχασες. Σε κάποιες περιστάσεις αυτό μπορεί να θεωρηθεί ευλογία, αλλά συνήθως συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Αυτό που είναι καλό για σένα το ξεχνάς. Κι αυτό που είναι κακό για σένα, το θυμάσαι σαν να συνέβη πριν από δύο μόνο δευτερόλεπτα. Ξέρεις τι είναι καλό για σένα; Πριν απαντήσεις, θέλω να σου υπενθυμίσω ότι, όταν ήσουν πολύ μικρός, γνώριζες τι ήταν καλό για σένα. Δεν το αντιμετώπιζες έτσι, απλά το έκανες αυθόρμητα. Τι ήταν αυτό; Ήθελες να είσαι ευτυχισμένος. Πράγματι, δεν σ ενδιέφερε τίποτε άλλο. Απλά, ήθελες να είσαι ευτυχισμένος. Αυτό ήταν όλο. Ήταν μια απλή περίοδος της ζωής σου. Δεν είχε σημασία αν είχες γεννηθεί σε φτωχή ή πλούσια οικογένεια. Ήθελες μονάχα να είσαι ευτυχισμένος. Και μετά, σιγά σιγά, πολλά άλλαξαν. Σιγά σιγά αποπροσανατολίστηκες και αντί να εστιάζεσαι στην ευτυχία, έγινες σκλάβος του κόσμου. Προσαρμόστηκες ώστε να σ αντέξει ο κόσμος, κι εσύ ν αντέξεις τον κόσμο. Καθήκοντα, πειθαρχία κι όλα τα σχετικά. Κάνε αυτό και κάνε εκείνο. Όμως, κανείς δεν σε έμαθε να πειθαρχείς εξαρχής σ αυτό που ήταν το έμφυτο αίσθημά σου, προτού κάποιοι κυριαρχήσουν πάνω στο μυαλό σου. Το βλέπω να συμβαίνει παντού και μ ενοχλεί πολύ, αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα. Πολύς κόσμος πιστεύει ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο άσχημα. Δεν βρίσκομαι εδώ για να κρίνω, όμως κατά τη γνώμη μου, αν ποτέ βαθμολογούσαν αυτόν τον κόσμο, θα έπαιρνε κάτω από τη βάση. ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΩΝ ΖΩΩΝ Παρακολουθούσα ένα πρόγραμμα στην τηλεόραση όπου παρουσίαζαν αυτά που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια τηλεοπτικών γυρισμάτων. Ένας τύπος προσπαθούσε να πιάσει φιλία μ έναν ελέφαντα κι ο ελέφαντας τον βούτηξε με την προβοσκίδα του και τον τίναξε στον αέρα. Ε, λοιπόν, πολύ θα θελα να βλεπα αυτόν τον τύπο να σηκώνει τον ελέφαντα και να τον τινάζει στον αέρα. Αλλά ο ελέφαντας είναι ασυναγώνιστος σ αυτό. Τα δελφίνια κολυμπούν πιο γρήγορα από μας. Οι καρχαρίες έχουν αναπτύξει τέλειες οδοντοστοιχίες και μάλιστα χωρίς να έχουν πάει ποτέ σε οδοντίατρο. Αν τους πέσει ένα δόντι, δεν υπάρχει πρόβλημα, θα βγει κάποιο άλλο. Άλλωστε, οι καρχαρίες ούτε που χρειάζονται δόντια, σε σκοτώνουν και με τα ούλα τους. Αναγκαστήκαμε να εφεύρουμε το αεροπλάνο για να πετάμε. Όμως τα πουλιά και τα έντομα δεν χρειάστηκε να εφεύρουν τίποτε για να πετάνε. Και καμαρώνουμε γιατί εφηύραμε το GPS. Η αίσθηση προσανατολισμού που έχουμε είναι αξιοθρήνητη. Ένα περιστέρι που το μυαλό του δεν είναι μεγαλύτερο από το λοβό του αφτιού μας, δεν έχει ανάγκη από GPS. Υπάρχει ήδη μέσα του. Τον παλιό καιρό τα περιστέρια χρησιμοποιούνταν για να μεταφέρουν μηνύματα. Σ όποια
αποστολή κι αν τα έστελναν, ήξεραν πώς να γυρίσουν πίσω. Όσο για την επικοινωνία, έχουμε εφεύρει τα κινητά τηλέφωνα. Οι φάλαινες σίγουρα μας κοιτάζουν και λένε: «Εμείς συζητάμε με τη μισή υφήλιο και μάλιστα εντελώς δωρεάν. Δεν χρειαζόμαστε πύργους με κεραίες. Έχουμε πάντοτε σήμα». εμείς, με όλες τις εφευρέσεις μας, είμαστε τόσο εγκλωβισμένοι, που έχουμε ξεχάσει τη βασική, τη θεμελιώδη επιθυμία που έχουμε: να νιώθουμε ικανοποίηση. ΧΩΡΙΣ ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ Στη ζωή σου χρειάζεσαι ειρήνη. Έχεις ανάγκη να είσαι ικανοποιημένος. Έχεις ανάγκη να είσαι ευτυχισμένος. Έχεις Παρά τις πολλές εφευρέσεις μας, μόλις και μετά βίας προσεγγίζουμε στο ελάχιστο το βασίλειο των ζώων. Και παρ όλα αυτά, τα περισσότερα ζώα αισθάνονται ελεύθερα να κάνουν αυτό που έχουν να κάνουν. Κι ανάγκη να αισθάνεσαι σαν το παιδί που ήσουν κάποτε και που εξακολουθείς να είσαι! Άσχετα με το πόσες φορές έχεις κάνει αλλαγή πορείας στη ζωή σου ή πόσες αλλαγές έχουν συμβεί, αυτά τα θεμελιώδη το μυρμήγκι της ζάχαρης και το μυρμήγκι του αλατιού 7
σειρά: η αρχαία σοφία δεν έχουν αλλάξει. Αν νιώθεις την ανάγκη ν ανακαλύψεις κάτι, ανακάλυψε τη δίψα σου για ευτυχία και ικανοποίηση. Ανακάλυψε τη χαρά που εδρεύει στην καρδιά κάθε ανθρώπου. Εκπληρώσου. Όχι μέσω ερωτήσεων, αλλά μέσω απαντήσεων. Για κάποιους ανθρώπους αυτό ηχεί παράξενα. «Τι πράγμα; Όχι ερωτήσεις; Μόνο απαντήσεις; Οι ερωτήσεις και οι απαντήσεις δεν πάνε πάντοτε μαζί;» Όχι. Δεν πάνε πάντοτε μαζί. Να γιατί οι άνθρωποι δεν βρίσκουν ποτέ τις απαντήσεις. Απλά συνεχώς βρίσκουν όλο και περισσότερες ερωτήσεις. Ξέρετε πόσες ερμηνείες κυκλοφορούν στον κόσμο; Θέλω να δω ειδήσεις και μου δίνουν ερμηνείες. Θα έπρεπε απλά να μου δείξουν τα γεγονότα και να με αφήσουν να τα κρίνω μόνος μου. Αντίθετα, λένε: «Αυτό ειπώθηκε, και η δική μου ερμηνεία είναι ότι εννοούσαν αυτό». Κι εγώ λέω: «Μήπως σας φαίνομαι καθυστερημένος; Λες να μην μπορώ να κρίνω μόνος μου; Λες να είμαι ανεγκέφαλος; Λες να μην είμαι σε θέση εγώ να σκεφτώ;» Ο βασικός λόγος που τα λέω αυτά, είναι για να μπορέσεις εσύ να πιεις το νερό, μόνος σου όχι κάποιος άλλος να πιει το νερό και να σου πει πόσο υπέροχο ήταν. Οι φάλαινες σίγουρα μας κοιτάζουν και λένε: Εμείς συζητάμε με τη μισή υφήλιο και μάλιστα εντελώς δωρεάν. Δεν χρειαζόμαστε κεραίες. Έχουμε πάντοτε σήμα. Εσύ είσαι αυτός που διψά και πρέπει να το πιεις μόνος σου. Χωρίς εξηγήσεις, χωρίς ερμηνείες. Η ΔΙΚΗ ΣΟΥ ΙΔΕΑ Κουβαλάς πολλές ιδέες στους ώμους σου, που δεν είναι δικές σου. Τις έβαλαν εκεί κάποιοι άλλοι. Μας αρέσει πάρα πολύ να περνάμε τις ιδέες μας στους άλλους: «Έτσι είναι αυτό, έτσι έχουν τα πράγματα». Απαλλάξου από αυτές τις ιδέες. Αυτές δεν είναι οι δικές σου ιδέες. Ποια είναι η δική σου ιδέα; Η δική σου ιδέα είναι η ίδια που είχες ανέκαθεν: να είσαι ευτυχισμένος.
Αυτή είναι η δική σου ιδέα. Και δεν είσαι υποχρεωμένος ν απαλλαγείς απ αυτήν. Ίσως να έχεις καταλάβει ότι ορισμένα πράγματα σε κάνουν να αισθάνεσαι πραγματικά καλά. Και αν έκανες έναν κατάλογο με όλα αυτά τα πράγματα, τότε μάντεψε ποιο θα ήταν πρώτο. Η ειρήνη. Η ειρήνη σε κάνει να αισθάνεσαι καλύτερα από οτιδήποτε άλλο. Βλέπεις ένα καλό έργο; Μπορεί να σε κάνει να αισθάνεσαι καλά. Μια κωμωδία μπορεί να σε κάνει να αισθάνεσαι πιο καλά. Σε μερικούς αρέσει το μασάζ. Αυτό τους κάνει να αισθάνονται όμορφα. Σε άλλους αρέσουν τα παγωτά. Απ όλα τα πράγματα που κάνουμε στη ζωή μας για να αισθανόμαστε καλά, η ειρήνη μάς κάνει να αισθανόμαστε καλύτερα. Η πληρότητα μάς κάνει να αισθανόμαστε καλύτερα απ όλα. Υπάρχουν πολλά πράγματα στον κόσμο που γίνονται υπό όρους. Η πληρότητα δεν έχει όρους. Η ειρήνη δεν έχει όρους. Μερικές φορές οι άνθρωποι ερωτεύονται και το διαλαλούν: «Είμαι ερωτευμένος, είμαι ερωτευμένος». Δύο μήνες μετά λένε: «Τον μισώ αυτόν τον άνθρωπο». Όλα αυτά, μπορούν απλά να μεταστραφούν. Η ειρήνη δεν είναι έτσι. Η ειρήνη είναι πάντοτε καλή. Πού βρίσκεται; Βρίσκεται ήδη μέσα σου. Άφησέ με να σου δείξω πώς να σκάψεις το πηγάδι για να φτάσεις στο νερό, έτσι ώστε, όποτε διψάς, να μπορείς να ικανοποιείς τη δίψα σου. το μυρμήγκι της ζάχαρης και το μυρμήγκι του αλατιού 9
σειρά: η αρχαία σοφία Ένα πράγμα ξέρω και είναι γελοιωδώς απλό
το πηγαινέλα της αναπνοής είναι το πιο εκπληκτικό πράγμα που συμβαίνει στη ζωή σου
The Prem Rawat Foundation P.O. Box 24-1498 Los Angeles, CA 90024 USA www.tprf.org Το παρόν είναι ένα απόσπασμα ομιλίας του Prem Rawat, γνωστού και ως Maharaji. Ο Prem Rawat έχει αφιερώσει τη ζωή του στο να μεταφέρει αυτό το απλό και βαθύ μήνυμα που λέει ότι η ειρήνη εδρεύει μέσα σε κάθε άνθρωπο. the ancient wisdom series printed editions- ISSN 2157-684X online editions ISSN 2157-6858 The Prem Rawat Foundation Πληροφορίες για το μήνυμα του Prem Rawat στα ελληνικά: www.theartoflife.gr