Eυρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση εγκατάλειψης relais plus 1
relais plus 2
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ RELAIS PLUS... 3 1.1. ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ... 3 1.2. Ο ΣΚΟΠΟΣ... 3 1.3. ΟΙ ΠΛΗΘΥΣΜΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΤΟΜΕΙΣ ΣΤΟΧΟΙ. ΟΙ ΕΝΝΟΙΕΣ «ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ» ΚΑΙ «ΣΧΕΣΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ».... 4 1.4. Η ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΡΟΛΩΝ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΧΕΣΗΣ.... 5 1.5. Η ΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΩΝ ΟΜΑ ΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ... 8 2. Η ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ RELAIS PLUS... 11 2.1. Η ΒΑΣΗ ΤΗΣ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑΣ.... 11 2.2. Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΕΞΙΟΤΗΤΩΝ (APC), ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ ΤΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ... 12 3. ΤΑ ΠΑΡΑ ΟΤΕΑ ΤΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ... 13 4. ΤΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΗ ΣΧΕΣΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΜΕ ΠΑΙ ΙΑ ΣΕ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ.... 19 4.1. ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ... 17 4.2. Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΙΣΘΩΤΟΥΣ... 21 4.2.1.Συνοπτικός πίνακας των κοινών ενοτήτων εκπαίδευσης... 21 4.2.2. Αναλυτικοί πίνακες των κοινών ενοτήτων εκπαίδευσης... 22 4.2.3. Συνοπτικός πίνακας των ειδικών ενοτήτων εκπαίδευσης... 42 4.2.4. Αναλυτικοί πίνακες των ειδικών ενοτήτων εκπαίδευσης... 43 4.3. Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΝΕΡΓΟΥΣ... 81 4.3.1. Κοινωνικός επαγγελµατίας επιπέδου 5 για τον πληθυσµό των παιδιών... 81 4.3.2. Κοινωνικός επαγγελµατίας επιπέδου 4 για τον πληθυσµό των παιδιών... 88 4.3.3. Κοινωνικός επαγγελµατίας επιπέδου 3 για τον πληθυσµό των παιδιών... 95 relais plus 3
relais plus 4
Παρουσίαση του σχεδίου «RELAIS PLUS» 1.1. Το γενικό πλαίσιο Η δηµιουργία του σχεδίου RELAIS PLUS προέκυψε από τρεις διαπιστώσεις. Στις µέρες µας, όλες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν να αντιµετωπίσουν µία συνεχή αύξηση του αριθµού των περιπτώσεων εγκατάλειψης. Πρόκειται για καταστάσεις που αφορούν σε κάθε ηλικία και πιο συγκεκριµένα στα παιδιά, τους εφήβους και τους ηλικιωµένους. Οι άνθρωποι που εργάζονται µε αυτές τις διαφορετικές οµάδες απαρτίζονται εν µέρει από εθελοντές ή µισθωτούς χωρίς κατάλληλα προσόντα, οι οποίοι ασκούν το λειτούργηµά τους µε ένα τρόπο περισσότερο διαισθητικό παρά βασισµένοι στην ουσιαστική γνώση. Παράλληλα, ο αριθµός τους είναι ανεπαρκής. Τα εκπαιδευτικά προγράµµατα δε λαµβάνουν επαρκώς υπόψη τις ιδιοµορφίες που παρουσιάζουν οι ξεχωριστές περιπτώσεις εγκατάλειψης. Για τη διασφάλιση µίας αξιοπρεπούς ζωής από κάθε άποψη, είναι απαραίτητη η ανάπτυξη και/ή η παγίωση (ποιοτικά και ποσοτικά) µία σχέσης βοήθειας µε αυτούς τους διαφορετικούς πληθυσµούς. Αυτός είναι και ο γενικός στόχος του σχεδίου. Ακόµα και αν η ανάγκη είναι κοινή στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το πλαίσιο και τα αίτια των περιπτώσεων εγκατάλειψης είναι διαφορετικά και περίπλοκα (πολιτικά και κοινωνικο-οικονοµικά προβλήµατα, καθώς και η διάλυση του οικογενειακού, κοινωνικού και πολιτισµικού ιστού, η οποία δεν αποτελεί αποκλειστικότητα των «φτωχών» χωρών). Για να γίνει δυνατή η κάλυψη αυτής της ανάγκης, είναι απαραίτητη, µέσω της εκπαίδευσης, η επαγγελµατοποίηση των κοινωνικών λειτουργών και των άλλων επαγγελµατιών στις κοινωνικές υπηρεσίες, οι οποίοι παρέχουν ήδη µία σχέση βοήθειας, καθώς και η αύξηση του αριθµού τους, επιτρέποντας την πρόσβαση σε αυτά τα επαγγέλµατα σε άτοµα που ζητούν εργασία και διαθέτουν το απαραίτητο προφίλ. Για το λόγο αυτό, υπάρχουν ήδη ορισµένα εργαλεία και προγράµµατα κατάρτισης για τα επαγγέλµατα που ασχολούνται µε τη σχέση βοήθειας, τα οποία έχουν σχεδιαστεί στη Γαλλία, στην Ιταλία και στη Ρουµανία στο πλαίσιο του σχεδίου Leonardo da Vinci RELAIS n o F/01/B/P/PP/118049. 1.2. Ο σκοπός Σκοπός του σχεδίου είναι η µεταφορά των προϊόντων (εφαρµογών) του RELAIS σε τρεις ακόµα χώρες (Ελλάδα, Σλοβενία και Λετονία), λαµβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητές τους στον αγώνα κατά του κοινωνικού αποκλεισµού και υπέρ της ανάπτυξης µίας «σχέσης βοήθειας» προσθέτοντας επίσης µία νέα νορβηγική οπτική και µε µία εξωτερική γερµανική αξιολόγηση. Το σχέδιο επιτρέπει την ανάπτυξη ενός συνόλου εργαλείων εκπαίδευσης και προγραµµάτων κατάρτισης σύµφωνα µε τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Αυτό το σύνολο θα είναι διαθέσιµο σε 4 γλώσσες (γαλλικά, ελληνικά, σλοβενικά, λετονικά) σε έντυπη µορφή καθώς και σε µία ταινία DvD και σε ένα CDRom, ενώ για ορισµένες εφαρµογές, θα διατεθεί σε 7 γλώσσες (αγγλικά, ρουµανικά και γερµανικά εκτός αυτών που προαναφέρθηκαν). relais plus 5
Απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς οργανισµούς και, σε ευρύτερη κλίµακα, στις δοµές και το προσωπικό που απασχολείται στον κοινωνικό τοµέα, καθώς και στον τοµέα της υγείας. 1.3. Οι οµάδες και οι τοµείς στόχοι. Οι έννοιες «εγκατάλειψη» και «σχέση βοήθειας» Οι οµάδες στις οποίες απευθύνεται το σχέδιο RELAIS PLUS είναι τα άτοµα που έχουν βρεθεί σε καταστάσεις εγκατάλειψης (παιδιά, έφηβοι, ηλικιωµένοι) στην Ευρώπη και, πιο συγκεκριµένα, στις 7 συµµετέχουσες χώρες. Η έννοια «εγκατάλειψη» θα πρέπει να ορίζεται ανάλογα µε την κοινωνική οµάδα στην οποία αυτή αναφέρεται. Οι ορισµοί που χρησιµοποιούνται από τις συνεργαζόµενες χώρες είναι οι εξής: Για τους νέους µπορεί να περιλαµβάνει: τα ορφανά παιδιά, τους νέους που αποµακρύνθηκαν από την οικογένειά τους λόγω κακοποίησης ή έλλειψης εκπαίδευσης, εκείνους που απορρίφθηκαν από την οικογένειά τους. Οι ηλικιακές οµάδες που διακρίνονται είναι: από 0 µέχρι 14 ετών για τα παιδιά και από 14 µέχρι 18 για τους εφήβους. Όσον αφορά στα ηλικιωµένα άτοµα (άνω των 65 ετών) µπορεί να περιλαµβάνει: εξαρτώµενα άτοµα τα οποία έχουν εγκαταλειφθεί από την οικογένειά τους ή δεν έχουν οικογένεια και η ασθένεια από την οποία υποφέρουν και/ή τα γηρατειά δεν τους επιτρέπουν να ζουν µε αυτονοµία. Μπορεί επίσης να περιλαµβάνει περιθωριοποιηµένα άτοµα και/ή εκείνα που έχουν αποκλειστεί από την κοινωνική ζωή. Οι τοµείς-στόχοι του σχεδίου RELAIS PLUS είναι οι ακόλουθοι: Ο τοµέας της υγείας και ο κοινωνικός τοµέας και, πιο συγκεκριµένα, των κοινωνικών υπηρεσιών (οι κοινωνικοί λειτουργοί και οι άλλοι επαγγελµατίες που παρέχουν φροντίδα σε οµάδες που έχουν περιέλθει σε κατάσταση εγκατάλειψης), Ο τοµέας της εκπαίδευσης και κατάρτισης, Ο τοµέας των προσωπικών υπηρεσιών, στον οποίο το ποσοστό των εργασιακών θέσεων έχει αυξηθεί κατά 6% από τον ένα χρόνο στον άλλο στην Ευρώπη. Εκείνοι που θα χρησιµοποιήσουν τελικά τα αποτελέσµατα του προγράµµατος στις συµµετέχουσες χώρες και γενικότερα στην Ευρώπη είναι: Οι οργανισµοί κατάρτισης (εκπαιδευτές), Τα σχολεία και τα πανεπιστήµια (καθηγητές), Ιδρύµατα απασχόλησης και κατάρτισης (σύµβουλοι, αναλυτές και φορείς χάραξης πολιτικής και λήψης αποφάσεων), Οι κοινωνικές υπηρεσίες (µε τους κοινωνικούς επαγγελµατίες που φροντίζουν τις οµάδες που έχουν περιέλθει σε κατάσταση εγκατάλειψης και που θα επωφεληθούν από την επαγγελµατική κατάρτιση), Οι οµοσπονδίες των εργοδοτών, Οι οργανισµοί που εκπροσωπούν τους εργαζοµένους, προκειµένου να κρίνουν τις αλλαγές περιεχοµένου και τις λεπτοµέρειες των δραστηριοτήτων, Εκείνοι που ζητούν εργασία, νέοι και ενήλικες και οι οποίοι µπορούν να καταρτιστούν επαρκώς στην άσκηση κοινωνικών επαγγελµάτων που αναλαµβάνουν τη φροντίδα των οµάδων-στόχων. Το επαγγελµατικό τους προφίλ θα καθοριστεί σύµφωνα µε τα relais plus 6
επαγγελµατικά εγχειρίδια και τα εγχειρίδια κατάρτισης που θα προσαρµοστούν κατάλληλα και θα µεταφερθούν στις νέες χώρες του σχεδίου κατά τη διάρκειά του. Με τον όρο «σχέση βοήθειας», σύµφωνα µε το RELAIS PLUS, εννοείται µία σχέση στην οποία ο ένας τουλάχιστον από τους δύο πρωταγωνιστές επιδιώκει να βοηθήσει τον άλλον στην ανάπτυξη, στην ωριµότητα, σε µία καλύτερη λειτουργία και στην µεγαλύτερη ικανότητα να αντιµετωπίζει τη ζωή µε απόλυτη ανεξαρτησία και αυτονοµία, στο πλαίσιο µίας ευρωπαϊκής πολιτικής προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωµάτων, υποστήριξης και προστασίας των ατόµων σε διάφορες περιπτώσεις εγκατάλειψης. Αυτά τα άτοµα, νέοι ή ενήλικες, έχουν ανάγκη µίας ηθικής, συναισθηµατικής, ψυχολογικής, ιατρικής, λογιστικής, οικονοµικής και νοµικής υποστήριξης, στην οποία βασίζεται και η σχέση βοήθειας. Όπως προαναφέρθηκε ακόµα και αν η ανάγκη είναι κοινή στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το πλαίσιο και τα αίτια των περιπτώσεων εγκατάλειψης είναι διαφορετικά και περίπλοκα (πολιτικά και κοινωνικο-οικονοµικά προβλήµατα καθώς και η διάλυση του οικογενειακού, κοινωνικού και πολιτισµικού ιστού, η οποία δεν αποτελεί αποκλειστικότητα των «φτωχών» χωρών). Οι ορισµοί που χρησιµοποιούνται από τους συµµετέχοντες δεν καλύπτουν εξ ίσου όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, και αυτό για λόγους κοινωνικοπολιτικούς και πολιτισµικούς. Ο βαθµός κοινωνικής ένταξης των διαφορετικών οµάδων σε καταστάσεις εγκατάλειψης, καθώς και ο βαθµός της παρεχόµενης φροντίδας διαφέρουν από χώρα σε χώρα. Εκείνο που διακρίνει τους επαγγελµατίες του κοινωνικού τοµέα στην Ευρώπη είναι το είδος της σχέσης που διατηρούν µε τα άτοµα που αντιµετωπίζουν δύσκολες καταστάσεις, σύµφωνα πάντοτε µε τις πολιτικές που επιβάλλονται από κάθε χώρα. 1.4. Η κατανοµή των ρόλων στο πλαίσιο της εταιρικής σχέσης Οι στόχοι του σχεδίου, το είδος των δραστηριοτήτων θα υλοποιηθούν για την επίτευξή τους, η ποικιλοµορφία των κοινωνικών οµάδων και των τοµέων-στόχων, των χρηστών και των επωφελούµενων, ο αριθµός αλλά και η συµπληρωµατικότητα των συνεργατών και των οργανισµών υποστήριξης απαιτούν µία σωστά δοµηµένη οργάνωση και µία αυστηρή διοίκηση. Αυτό ακριβώς αποτέλεσε και το αντικείµενο συζήτησης µεταξύ των συνεργατών οι οποίοι συµφώνησαν στον παρακάτω τρόπο λειτουργίας: Επιλογή ενός φορέα «Προωθητή του σχεδίου» ο οποίος είναι επιφορτισµένος µε το διοικητικό και οικονοµικό συντονισµό του. Επιλογή ενός φορέα µε τον ρόλο του «Γενικού συντονιστή» ο οποίος θα είναι υπεύθυνος για το γενικό και τον επιστηµονικό συντονισµό. Επιλογή, σε κάθε χώρα εκτός από τη Γερµανία και τη Νορβηγία, ενός φορέα «Υπεύθυνου της σειράς» ο οποίος θα σχετίζεται µε τον υπεύθυνο του σχεδίου. Θα είναι υπεύθυνος για το συντονισµό των συνεργατών υποστήριξης, το συντονισµό των εργασιών έρευνας, προσαρµογής, διάδοσης και µεταφοράς στη χώρα του. Επιλογή ενός φορέα µε το ρόλο του «Επιστηµονικού συµβούλου» ο οποίος θα αποτελεί το σηµείο αναφοράς για τη σχέση βοήθειας της κάθε µιας από τις 3 relais plus 7
πληθυσµιακές οµάδες σε κατάσταση εγκατάλειψης. Αυτό κρίθηκε απαραίτητο λόγω των ιδιαιτεροτήτων κάθε οµάδας. Θα είναι υπεύθυνος για τη σύνθεση των επαγγελµατικών εγχειριδίων (επαγγελµάτων-κατάρτισης) και των προγραµµάτων κατάρτισης για τη σχέση βοήθειας, τα οποία θα έχουν πραγµατοποιηθεί στις 3 χώρες που επωφελούνται της µεταφοράς του σχεδίου. Θα καθοδηγούν την κατάρτιση των εκπαιδευτών µεταφοράς. Επιλογή ενός φορέα µε τον ρόλο του «Μονίµου εξωτερικού Αξιολογητή» του τρόπου λειτουργίας του σχεδίου, των χρησιµοποιούµενων µεθόδων, των αποτελεσµάτων που προκύπτουν και συγκεκριµένα, των προϊόντων που σχεδιάζονται και της αξιολόγησής τους. Με στόχο µια αντικειµενική αξιολόγηση, επιλέχθηκε ένας οργανισµός από κάποια άλλη χώρα (Γερµανία) και όχι από χώρα που πρόκειται να αναλάβει ή ήδη έχει επιφορτιστεί µε την ευθύνη των εργασιών. Ο οργανισµός αυτός θα είναι υπεύθυνος και για τον ποιοτικό έλεγχο. Με τον τρόπο αυτόν, το σχέδιο θα ωφεληθεί παράλληλα και από την αγγλοσαξονική οπτική. Επιλογή ενός φορέα από τη Σκανδιναβία, ο οποίος θα είναι επιφορτισµένος µε την παροχή µία επιπρόσθετης τεχνογνωσίας που θα συµπληρώνει εκείνη του αρχικού σχεδίου Relais που αποτελεί το αντικείµενο µεταφοράς. Θα αναδείξει τα σκανδιναβικά προϊόντα που σχετίζονται µε το πρόγραµµα Relais και µε το πρότυπο της κοινωνικής εργασίας σε αυτή τη χώρα. Γι αυτό το ρόλο επελέγη ένας νορβηγικός οργανισµός. relais plus 8
Πίνακας κατανοµής των ρόλων Ρόλος Προωθητής του σχεδίου Χώρα Γαλλία Ρουµανία Γερµανία Νορβηγία Ελλάδα Λετονία Σλοβενία TEI ΚΡΗΤΗΣ Γενικός συντονιστής GIP FIPAG* Yπεύθυνος συντονιστής σε κάθε χώρα (συντονισµός των οµάδων και των παραδοτέων στη κάθε χώρα) GIP FIPAG* As. PARTENER GIDL* από κοινού Πανεπιστήµιο UAIC * TEI ΚΡΗΤΗΣ Πανεπιστήµιο της Liepaja Ινστιτούτο A. TRSTENJAKA Επιστηµονικός σύµβουλος (υπεύθυνος της µεταφοράς) Παιδιά Πανεπιστήµιο UAIC * Έφηβοι Ηλικιωµένοι GIP FIPAG* As. PARTENER GIDL* Φορέας επωφελούµενος της µεταφοράς TEI ΚΡΗΤΗΣ Πανεπιστήµιο της Liepaja Ινστιτούτο A. TRSTENJAKA Φορέας αξιολόγησης PRO INNOVATION Φορέας µιας τεχνογνωσίας συµπληρωµατικής του σχεδίου RELAIS * αρχικοί εταίροι του σχεδίου RELAIS Ινστιτούτο NOVA relais plus 9
1.5. Η διάρθρωση των οµάδων εργασίας Οι διαδικασίες λήψης αποφάσεων και ο τρόπος οργάνωσης των εργασιών στο πλαίσιο του σχεδίου είναι οι εξής: ηµιουργία µίας «Επιτροπής Συντονισµού και αξιοποίησης των αποτελεσµάτων» αποτελούµενης από τον προωθητή του σχεδίου, το γενικό συντονιστή, τους υπευθύνους συντονιστές, τον αξιολογητή και τον εµπειρογνώµονα από τη Σκανδιναβία, δηλαδή συνολικά 9 άτοµα µε δικαίωµα ψήφου. Το πρόγραµµα δραστηριοτήτων προβλέπει τις συναντήσεις αυτής της Επιτροπής Συντονισµού στην οποία προεδρεύει ο υπεύθυνος του σχεδίου. Ωστόσο, θα µπορεί να συνεδριάζει όποτε κρίνεται αναγκαίο, κατόπιν απαιτήσεως της πλειοψηφίας των µελών της. Ο ρόλος της θα είναι: Να επικυρώνει τις κατευθύνσεις του προγράµµατος. Να επαναπροσδιορίζει, αν χρειαστεί, τις καθορισµένες εργασίες στο ετήσιο λειτουργικό πρόγραµµα. Να διευθετεί και να αµβλύνει κάθε σύγκρουση µεταξύ των εταίρων. Να ελέγχει την υλοποίηση και τα αποτελέσµατα του σχεδίου και να διασφαλίζει την ποιότητα και τον καινοτόµο χαρακτήρα τους, καθώς και την αξιοποίησή τους. Σε κάθε συνεδρίαση της συντονιστικής επιτροπής που γίνεται σε µια χώρα µπορούν να συµµετέχουν πρόσωπα που έχουν έναν υπεύθυνο ρόλο στους τοµείς ενδιαφέροντος του σχεδίου σε αυτήν τη χώρα, άτοµα που έχουν θεσµικό ρόλο και κοινωνικοί εταίροι µε συµβουλευτικό ρόλο. ηµιουργία σε όλες τις χώρες των εταίρων (µε εξαίρεση τη Γερµανία και τη Νορβηγία) µίας «οµάδας στήριξης» η οποία θα αποτελείται το ελάχιστον από τον υπεύθυνο συντονιστή, έναν ειδικό επιστήµονα «παιδικής ηλικίας», έναν ειδικό επιστήµονα «εφηβείας», έναν ειδικό επιστήµονα «τρίτης ηλικίας», 3 εκπροσώπους κοινωνικών υπηρεσιών που ο καθένας είναι αρµόδιος για κάθε οµάδα-στόχο του σχεδίου, 3 εκπροσώπους που προέρχονται από φορείς θεσµικούς, διοικητικούς ή των τοπικών αρχών που είναι υπεύθυνοι για τη χρηµατοδότηση των κοινωνικών υπηρεσιών ή/και των υπηρεσιών κατάρτισης, καθώς και 2 εκπροσώπους κοινωνικών εταίρων. Την οµάδα στήριξης συντονίζει ο υπεύθυνος συντονιστής, ο οποίος ενηµερώνει την επιτροπή συντονισµού του σχεδίου για την πορεία της υλοποίησης των εργασιών. Η οµάδα στήριξης συνεδριάζει 3 φορές το χρόνο και αποστολή της είναι ο συντονισµός των εργασιών και η επικύρωση και αξιοποίηση των αποτελεσµάτων. Καθορίζει τη λίστα των µελών των ερευνητικών οµάδων. Η βασική της σύνθεση καθορίζεται από τον υπεύθυνο συντονιστή σε κάθε χώρα. Τα µέλη αυτών των οµάδων επιλέγονται µεταξύ των συνεργαζόµενων εταίρων ( σιωπηρούς ). Η δηµιουργία της οµάδας στήριξης µπορεί να πραγµατοποιηθεί κατά την εκκίνηση του προγράµµατος. Σύσταση σε 3 χώρες (Ελλάδα, Σλοβενία και Λετονία) και για κάθε οµάδα που βρίσκεται σε κατάσταση εγκατάλειψης µίας «ερευνητικής οµάδας». Κάθε µία από τις 9 οµάδες αποτελείται από τον υπεύθυνο συντονιστή της, έναν ειδικό επιστήµονα της σχετικής οµάδας, 2 εκπαιδευτές και 2 επαγγελµατίες του κοινωνικού τοµέα. Αυτές οι οµάδες έχουν ως αποστολή τους, µε αφετηρία µία κοινή µεθοδολογία, να συµµετάσχουν στις διαδικασίες διάγνωσης των αναγκών και να προσαρµόσουν τα επαγγελµατικά εγχειρίδια (επαγγελµάτων-κατάρτισης) και τα εκπαιδευτικά προγράµµατα στις ιδιαιτερότητες της χώρας. Αυτές οι οµάδες, οι οποίες συνεδριάζουν όσες φορές χρειαστεί, έχουν ως επικεφαλής τον υπεύθυνο συντονιστή της οµάδας στήριξης. relais plus 10
Η διάρθρωση των διαφορετικών οµάδων εργασίας παρουσιάζεται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα: relais plus 11
- Η Επιτροπή Συντονισµού - Οι 5 οµάδες στήριξης - Οι 9 ερευνητικές οµάδες - Οι σιωπηλοί εταίροι Προωθητής TEI (Ελλάδα) ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ Γενικός συντονιστής Αξιολογητής Σκανδιναβός σύµβουλος GIP FIPAG (Γαλλία) PRO INNOVATION (Γερµανία) ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ NOVA (Νορβηγία) Χώρα Γαλλία Ρουµανία Ελλάδα Λετονία Σλοβενία Υπεύθυνος συντονιστής GIP FIPAG As. PARTENER Πανεπιστήµιο UAIC TEI Πανεπιστήµιο της Liepaja Ινστιτούτο A. TRSTENJAKA 5 οµάδες στήριξης (ο συντονιστής, 3 εκπαιδευτές, 3 επαγγελµατίες, 3 χρηµατοδότες, 2 κοινωνικοί εταίροι 9 ερευνητικές οµάδες (ο συντονιστής, 1 ειδικός επιστήµονας, 2 εκπαιδευτές, 2 επαγγελµατίες παιδιά έφηβοι ηλικιωµένοι παιδιά έφηβοι ηλικιωµένοι παιδιά έφηβοι ηλικιωµένοι relais plus 12
2. Η µεθοδολογία του σχεδίου RELAIS PLUS 2.1. Η βάση της µεθοδολογίας Η µεταφορά ή µετάδοση καινοτοµίας που είναι ο στόχος του προγράµµατος RELAIS PLUS, διακρίνεται σε διάφορα είδη µεταφοράς : Γεωγραφική µεταφορά: Πρόκειται για ένα σχέδιο Μεταφοράς Καινοτοµίας (από τη Γαλλία και τη Ρουµανία) προς την Ελλάδα, τη Σλοβενία και τη Λετονία, και όχι για τη συνέχιση του έργου του αρχικού προγράµµατος RELAIS 1 που περιελάµβανε 2 χώρες επιπλέον και 8 άλλους εταίρους που δεν συµµετέχουν πλέον στο παρόν σχέδιο. Αυτή η µεταφορά θα επιτευχθεί µε την προσαρµογή των ήδη υπαρχόντων εργαλείων στις ιδιαιτερότητες των 3 νέων χωρών εταίρων, µε µία νέα αγγλοσαξονική οπτική. Στόχος θα είναι η δηµιουργία µίας νέας ευρωπαϊκής σύνθεσης την οποία θα µοιράζονται 7 χώρες της Βόρειας και Νότιας, υτικής και Ανατολικής Ευρώπης. Η προσαρµογή και η αξιοποίηση των αποτελεσµάτων του σχεδίου RELAIS στη Γαλλία και στη Ρουµανία θα συνεχιστεί µεν αλλά υπό τις παρούσες συνθήκες, εκτός αυτού του σχεδίου µεταφοράς καινοτοµίας, µε ίδιους πόρους και µε την κατάλληλη υποστήριξη διαφόρων χρηµατοδοτικών φορέων. Μεθοδολογική µεταφορά: Με την ευκαιρία αυτού του σχεδίου µεταφοράς καινοτοµίας, τίθεται και το ζήτηµα της ανάπτυξης µίας κοινής εκπαιδευτικής κουλτούρας µεταξύ των χωρών εταίρων η οποία θα βασίζεται στην ίδια προσέγγιση, την «Προσέγγιση εξιοτήτων» ή Π ( l' Approche Par Compétences APC). Αυτή η κοινή παιδαγωγική κουλτούρα, που κατευθύνει την προσπάθεια και το ενδιαφέρον της ευρωπαϊκής κοινότητας στον τοµέα της κατάρτισης, βασίζεται στην έρευνα για την εύρεση της καλύτερης δυνατής αντιστοιχίας µεταξύ εκπαίδευσης και απασχόλησης. Σταδιακά, η Π έχει δοµηθεί γύρω από µία µεθοδολογία η οποία, µε βάση τις οικονοµικές ανάγκες, αναπτύσσει εκπαιδευτικούς µηχανισµούς µε στόχο την κάλυψη αυτών ακριβώς των αναγκών. Η ακολουθία είναι η εξής: ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ. Το σχέδιο θα επιτρέπει σε όλους τους εταίρους, και ιδιαίτερα σε εκείνους της Ανατολικής Ευρώπης, να µοιραστούν το ίδιο όραµα σχετικά µε το σκοπό της εκπαίδευσης. Τοµεακή µεταφορά: Μία από τις δραστηριότητες του σχεδίου περιλαµβάνει, στο διαγνωστικό στάδιο, τον προσδιορισµό των διαφόρων νοµικών και νοµοθετικών πλαισίων σχετικά µε την προστασία των ατόµων σε κάθε συµµετέχουσα χώρα. Η µελέτη και τα ευρήµατα που σχετίζονται µε την προβληµατική της εγκατάλειψης µπορούν να αποτελέσουν το αντικείµενο µιας µεταφοράς σε άλλους τοµείς: στο νόµο, τη δικαιοσύνη, την πρόληψη, τη διαµεσολάβηση. Η µεταφορά καινοτοµίας µπορεί να αποδειχτεί χρήσιµη και σε πολυάριθµα επαγγέλµατα άλλων τοµέων όπως η υγεία στην οποία η σχέση βοήθειας είναι έντονα παρούσα επιπλέον, η οργάνωση της εκπαίδευσης µε βάση τις δεξιότητες και η γενικότερη τεχνογνωσία του σχεδίου µπορούν να µεταφερθούν σε οποιονδήποτε άλλο τοµέα. relais plus 13
Για την επίτευξη αυτής της µεταφοράς κρίθηκαν απαραίτητα τα παρακάτω: Ο προσδιορισµός των εµποδίων στην ανάπτυξη της σχέσης βοήθειας στις διάφορες χώρες. Η προσαρµογή και µεταφορά µίας εκπαιδευτικής µεθοδολογίας για την οργάνωση και καθοδήγηση των οργανισµών κατάρτισης και των φορέων εκπαίδευσης/απασχόλησης, µε στόχο την επαγγελµατοποίηση των επαγγελµατιών των κοινωνικών υπηρεσιών (κοινωνικά επαγγέλµατα) που είναι υπεύθυνοι της σχέσης βοήθειας. Η προώθηση µίας προσφοράς εκπαίδευσης προσαρµοσµένης και αναθεωρηµένης, η οποία ενσωµατώνει τις ιδιαιτερότητες της οµάδας στην οποία αναφέρεται, σαν µέσο ανάπτυξης της σχέσης βοήθειας, σύµφωνα πάντα µε τις εθνικές και ευρωπαϊκές πολιτικές αλληλεγγύης. Η ορθότερη αντίληψη και κατανόηση των ζητηµάτων που σχετίζονται µε την εγκατάλειψη καθώς και ο σωστότερος προσδιορισµός του δικτύου των φορέων παρέµβασης. Η εµπέδωση των γνώσεων και η διευκόλυνση της επίλυσης των προβληµάτων που προκύπτουν στον τοµέα αυτό. 2.2. Η Προσέγγιση εξιοτήτων (Π ), κεντρικός άξονας του σχεδίου. Οι εκπαιδευτές έχουν σταδιακά αναπτύξει µία προσέγγιση «αντιµετώπισης της κατάρτισης σαν µοχλό της οικονοµικής απόδοσης» πρόκειται περί της Προσέγγισης εξιοτήτων. Η Π αποτελεί µία προσέγγιση, µία οπτική, έναν αγωγό ο οποίος δίνει νόηµα στις πρακτικές κατάρτισης. Αυτός ο κεντρικός άξονας αφορά στη διάρθρωση των υφιστάµενων επαγγελµατικών δραστηριοτήτων, στην αντιστοιχία τους σε συγκεκριµένο επάγγελµα και στην κατάρτιση των ασκούντων αυτό το επάγγελµα, έτσι ώστε τα αποτελέσµατα την εκπαίδευσης να µετατραπούν σε αποτελέσµατα στο χώρο εργασίας. Πώς µπορεί να οργανωθεί η εκπαίδευση µε βάση το επάγγελµα; Οι επαγγελµατικές δραστηριότητες, ό,τι προϋποθέτουν όσον αφορά στις γνώσεις, στον τρόπο υλοποίησης και στις δεξιότητες. Οι µαθησιακές δραστηριότητες, τα οφέλη που προσφέρουν. Πώς µπορεί να διασφαλιστεί η αποτελεσµατικότητα της εκπαίδευσης; Αυτός ο κεντρικός άξονας, η Π, υπήρξε η αιτία της δηµιουργίας µίας νέας κατηγορίας δεξιοτήτων των εκπαιδευτών: αυτή της τεχνογνωσίας της κατάρτισης. Ο ορισµός της τεχνογνωσίας της διαδικασίας κατάρτισης (l ingénierie de formation) που έχει υιοθετηθεί στο σχέδιο είναι ο ακόλουθος: «Ένα σύνολο τεχνικών µεθόδων που εφαρµόζονται στη διαδικασία κατάρτισης». Ο στόχος της ανάλυσης είναι µία οργάνωση, µία υπηρεσία. Η τεχνογνωσία της διαδικασίας κατάρτισης αποτελεί, εποµένως, ένα σύνολο εργαλείων, µεθόδων και διαδοχικών βηµάτων που έχουν ως στόχο: relais plus 14
Την ανάλυση και µελέτη του ζητήµατος των ανθρωπίνων πόρων ενός οργανισµού απασχόλησης. Τη µετάφραση αυτής της προβληµατικής σε ανάγκες εκπαίδευσης. Τον προσδιορισµό των προϋποθέσεων υπό τις οποίες αυτή η εκπαίδευση µπορεί να αποδειχθεί αποτελεσµατική για την κάλυψη των αναγκών. Την εκτίµηση κατά πόσο οι ενέργειες που πραγµατοποιήθηκαν έφεραν αποτελέσµατα όσον αφορά το εξεταζόµενο ζήτηµα. Τη λήψη διορθωτικών µέτρων, εφόσον κάτι τέτοιο κριθεί αναγκαίο. Μέσα στα πλαίσια της µεταφοράς καινοτοµίας, χρειάστηκαν και ζητήθηκαν οι µεθοδολογίες της τεχνογνωσίας της διαδικασίας κατάρτισης κατά την εφαρµογή της Προσέγγισης εξιοτήτων. 3. Τα παραδοτέα του σχεδίου Το σχέδιο επιτρέπει την ανάπτυξη ενός συνόλου εργαλείων εκπαίδευσης και προγραµµάτων κατάρτισης σύµφωνα µε τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Αυτό το σύνολο είναι διαθέσιµο σε 4 γλώσσες (γαλλικά, ελληνικά, σλοβενικά, λετονικά) σε έντυπη µορφή καθώς και σε µία ταινία DvD και σε ένα CDRom, ενώ για ορισµένες εφαρµογές, θα διατεθεί σε 7 γλώσσες (αγγλικά, γερµανικά και ρουµανικά εκτός αυτών που προαναφέρθηκαν). Απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς οργανισµούς και, σε ευρύτερη κλίµακα, στις δοµές και το προσωπικό που απασχολείται στον κοινωνικό τοµέα, καθώς και στον τοµέα της υγείας. Όλα τα αποτελέσµατα θα είναι προσβάσιµα και µέσω του ιστοτόπου του σχεδίου www.relaisplus.eu. Η λίστα των παραδοτέων και η κωδικοποίησή τους είναι η παρακάτω: NO. ΚΩ ΙΚΟΣ 1 1.1 Υφιστάµενη κατάσταση & εκτίµηση των αναγκών επαγγελµατοποίησης των 1_GR_fr εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε παιδιά, εφήβους και ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στην Ελλάδα (στα γαλλικά). 1.2 Υφιστάµενη κατάσταση & εκτίµηση των αναγκών επαγγελµατοποίησης των 1_GR_gr εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε παιδιά, εφήβους και ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στην Ελλάδα (στα ελληνικά). 1.3 Υφιστάµενη κατάσταση & εκτίµηση των αναγκών επαγγελµατοποίησης των 1_LV_fr εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε παιδιά, εφήβους και ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Λετονία (στα γαλλικά). 1.4 Υφιστάµενη κατάσταση & εκτίµηση των αναγκών επαγγελµατοποίησης των 1_LV_lv εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε παιδιά, εφήβους και ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Λετονία (στα λετονικά). 1.5 Υφιστάµενη κατάσταση & εκτίµηση των αναγκών επαγγελµατοποίησης των 1_SL_fr εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε παιδιά, εφήβους και ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Σλοβενία (στα γαλλικά). 1.6 Υφιστάµενη κατάσταση & εκτίµηση των αναγκών επαγγελµατοποίησης των 1_SL_sl εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε παιδιά, εφήβους και ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Σλοβενία (στα σλοβενικά) 2 2 Ευρωπαϊκή σύνθεση της υφιστάµενης κατάστασης & εκτίµησης των αναγκών 2_EU_fr επαγγελµατοποίησης των εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε παιδιά, εφήβους και ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Γαλλία, Ιταλία, Ρουµανία, Ελλάδα, Σλοβενία, Λετονία και Νορβηγία (στα γαλλικά). relais plus 15
2 Ευρωπαϊκή σύνθεση της υφιστάµενης κατάστασης & εκτίµησης των αναγκών 2_EU_gr επαγγελµατοποίησης των εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε παιδιά, εφήβους και ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Γαλλία, Ιταλία, Ρουµανία, Ελλάδα, Σλοβενία, Λετονία και Νορβηγία (στα ελληνικά). 2 Ευρωπαϊκή σύνθεση της υφιστάµενης κατάστασης & εκτίµησης των αναγκών 2_EU_lv επαγγελµατοποίησης των εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε παιδιά, εφήβους και ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Γαλλία, Ιταλία, Ρουµανία, Ελλάδα, Σλοβενία, Λετονία και Νορβηγία (στα λετονικά). 2 Ευρωπαϊκή σύνθεση της υφιστάµενης κατάστασης & εκτίµησης των αναγκών 2_EU_sl επαγγελµατοποίησης των εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε παιδιά, εφήβους και ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Γαλλία, Ιταλία, Ρουµανία, Ελλάδα, Σλοβενία, Λετονία και Νορβηγία (στα σλοβενικά). 3 3.1 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση εγκατάλειψης 3.1_GR_fr στην Ελλάδα (στα γαλλικά). 3.1 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση εγκατάλειψης 3.1_GR_gr στην Ελλάδα (στα ελληνικά). 3.1 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση εγκατάλειψης 3.1_LV_fr στη Λετονία (στα γαλλικά). 3.1 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση εγκατάλειψης 3.1_LV_lv στη Λετονία (στα λετονικά). 3.1 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση εγκατάλειψης 3.1_SL_fr στη Σλοβενία (στα γαλλικά). 3.1 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση εγκατάλειψης 3.1_SL_sl στη Σλοβενία (στα σλοβενικά). 3.2 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης στην Ελλάδα (στα γαλλικά). 3.2 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης στην Ελλάδα (στα ελληνικά). 3.2 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Λετονία (στα γαλλικά). 3.2 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Λετονία (στα λετονικά). 3.2 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Σλοβενία (στα γαλλικά). 3.2 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Σλοβενία (στα σλοβενικά). 3.3 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στην Ελλάδα (στα γαλλικά). 3.3 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στην Ελλάδα (στα ελληνικά). 3.3 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Λετονία (στα γαλλικά). 3.3 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Λετονία (στα λετονικά). 3.3 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Σλοβενία (στα γαλλικά). 3.3 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Σλοβενία (στα σλοβενικά). 3.2_GR_fr 3.2_GR_gr 3.2_LV_fr 3.2_LV_lv 3.2_SL_fr 3.2_SL_sl 3.3_GR_fr 3.3_GR_gr 3.3_LV_fr 3.3_LV_lv 3.3_SL_fr 3.3_SL_sl 3.1.1 Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και κατάρτισης της σχέσης βοήθειας µε παιδιά 3.1.1_EU_fr σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα γαλλικά). 3.1.1 Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και κατάρτισης της σχέσης βοήθειας µε παιδιά 3.1.1_EU_gr σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα ελληνικά). 3.1.1 Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και κατάρτισης της σχέσης βοήθειας µε παιδιά 3.1.1_EU_lv σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα λετονικά). relais plus 16
3.1.1 Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και κατάρτισης της σχέσης βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα σλοβενικά). 3.2.1 Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και κατάρτισης της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα γαλλικά). 3.2.1 Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και κατάρτισης της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα ελληνικά). 3.2.1 Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και κατάρτισης της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα λετονικά). 3.2.1 Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και κατάρτισης της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα σλοβενικά). 3.1.1_EU_sl 3.2.1_EU_fr 3.2.1_EU_gr 3.2.1_EU_lv 3.2.1_EU_sl 3.3.1 Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και κατάρτισης της σχέσης βοήθειας µε 3.3.1_EU_fr ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα γαλλικά). 3.3.1 Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και κατάρτισης της σχέσης βοήθειας µε 3.3.1_EU_gr ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα ελληνικά). 3.3.1 Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και κατάρτισης της σχέσης βοήθειας µε 3.3.1_EU_lv ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα λετονικά). 3.3.1 Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και κατάρτισης της σχέσης βοήθειας µε 3.3.1_EU_sl ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα σλοβενικά). 4 4 O οδηγός των καλών πρακτικών (στα γαλλικά). 4_EU_fr 4 O οδηγός των καλών πρακτικών (στα ελληνικά). 4_EU_gr 4 O οδηγός των καλών πρακτικών (στα λετονικά). 4_EU_lv 4 Ο οδηγός των καλών πρακτικών (στα σλοβενικά). 4_EU_sl 5 5.1 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση 5.1_EU_fr εγκατάλειψης (στα γαλλικά). 5.1 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση 5.1_EU_gr εγκατάλειψης (στα ελληνικά). 5.1 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση 5.1_EU_lv εγκατάλειψης (στα λετονικά). 5.1 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα σλοβενικά). 5.1_EU_sl 5.2 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα γαλλικά). 5.2 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα ελληνικά). 5.2 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα λετονικά). 5.2 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα σλοβενικά). 5.2_EU_fr 5.2_EU_gr 5.2_EU_lv 5.2_EU_sl 5.3 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε ηλικιωµένους σε 5.3_EU_fr κατάσταση εγκατάλειψης (στα γαλλικά). 5.3 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε ηλικιωµένους σε 5.3_EU_gr κατάσταση εγκατάλειψης (στα ελληνικά). relais plus 17
5.3 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα λετονικά). 5.3_EU_lv 5.3 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε ηλικιωµένους σε 5.3_EU_sl κατάσταση εγκατάλειψης (στα σλοβενικά). 6 6 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης εκπαιδευτών των εµπλεκοµένων 6_EU_fr επαγγελµατιών στη σχέση βοήθειας µε πληθυσµούς σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα γαλλικά) 6 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης εκπαιδευτών των εµπλεκοµένων 6_EU_gr επαγγελµατιών στη σχέση βοήθειας µε πληθυσµούς σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα ελληνικά) 6 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης εκπαιδευτών των εµπλεκοµένων 6_EU_lv επαγγελµατιών στη σχέση βοήθειας µε πληθυσµούς σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα λετονικά) 6 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης εκπαιδευτών των εµπλεκοµένων 6_EU_sl επαγγελµατιών στη σχέση βοήθειας µε πληθυσµούς σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα σλοβενικά) 7 7 Οδηγός για την ασφαλή άσκηση της σχέσης βοήθειας (στα γαλλικά). 7_EU_fr 7 Οδηγός για την ασφαλή άσκηση της σχέσης βοήθειας (στα ελληνικά). 7_EU_gr 7 Οδηγός για την ασφαλή άσκηση της σχέσης βοήθειας (στα λετονικά). 7_EU_lv 7 Οδηγός για την ασφαλή άσκηση της σχέσης βοήθειας (στα σλοβενικά). 7_EU_sl 7 Οδηγός για την ασφαλή άσκηση της σχέσης βοήθειας (στα γερµανικά). 7_EU_de 8 8 Cd-rom Η ΣΧΕΣΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ 8_EU_fr_gr_l v_ro_sl 9 9 Film dvd Η ΣΧΕΣΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ 9_EU_fr_gr_l v_ro_sl 10 10 Ιστότοπος σχεδίου www.relaisplus.eu 10_EU_fr_gr_ lv_ro_sl relais plus 18
4. Τα ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση εγκατάλειψης 4.1. Μεθοδολογικό σηµείωµα Στο συγκεκριµένο παραδοτέο παρουσιάζεται το σύνολο τη προσφοράς εκπαίδευσης των σχεδίων Relais και Relais plus που έχει ως στόχο την απόκτηση εξειδίκευσης (επαγγελµατικών προσόντων) των εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε τα παιδιά που βρίσκονται σε κατάσταση εγκατάλειψης. Το παραδοτέο στηρίζεται στα εγχειρίδια επαγγέλµατος και εκπαίδευσης στη δηµιουργία των οποίων έχουν συµβάλει όλοι οι εταίροι των δυο σχεδίων που προαναφέρθηκαν. α. Η προσφορά εκπαίδευσης για τους εργαζόµενους Αυτή η προσφορά εκπαίδευσης απευθύνεται σε επαγγελµατίες που εργάζονται ήδη στον τοµέα της υγείας και τον κοινωνικό τοµέα, είτε σε ιδρυµατικές δοµές, είτε µε ανάδοχες οικογένειες αλλά επίσης και σε υπηρεσίες λιγότερο συµβατικές, όπως αυτές που βλέπουµε να αναπτύσσονται σχεδόν παντού κυρίως σε µικρές δοµές οικογενειακού τύπου. Η εκπαίδευση που προτείνεται µε τη µορφή ενοτήτων (modules) παρέχει τη µέγιστη δυνατή ευελιξία συµβατή µε: Τη νοµοθεσία τη σχετική µε την επαγγελµατική εκπαίδευση και την αξιολόγηση της εµπειρίας που διαφέρουν ανάλογα µε τις χώρες και ανοίγουν εποµένως στα άτοµα ευκαιρίες ακόµη άνισες ποσοτικά και ποιοτικά συνεχούς εκπαίδευσης. Την ποικιλία των µορφών οργάνωσης της εργασίας και διαχείρισης των ανθρώπινων πόρων. Τις επιθυµίες και πρακτικές των εργαζοµένων σχετικά µε την οργάνωση της επαγγελµατικής και της προσωπικής τους ζωής. Είναι όλα αυτά τα στοιχεία που συνθέτουν µια πρόταση εκπαίδευσης όσο το δυνατόν πιο ανοικτή, η οποία επιτρέπει στη συνέχεια όλες τις µορφές σύνθεσης των προγραµµάτων και επαγγελµατικών διαδροµών του κάθε εργαζόµενου και καθ όλη τη διάρκεια της ζωής. Τα περιεχόµενα των εκπαιδευτικών ενοτήτων δηµιουργήθηκαν για άτοµα που έχουν ήδη µία εµπειρία εργασίας µε παιδιά, και έτσι διευκολύνεται περισσότερο η ενεργός συµµετοχή τους στα µαθήµατα, διαδικασία που θεωρείται απαραίτητη. Από την άλλη πλευρά, η προσέγγισή µας, όπως έχει ήδη αναφερθεί, εξαιρεί την ιδέα του προαπαιτούµενου επιπέδου εκπαίδευσης γνωρίζοντας ασφαλώς ότι, ανάλογα µε τη σύνθεση των οµάδων, οι θεωρητικές αναφορές της κάθε ενότητας µπορεί να είναι περισσότερο ή λιγότερο αναλυτικές. Αλλά αυτό είναι ένα από τα καθήκοντα του εκπαιδευτή, να προσαρµοστεί δηλαδή ανάλογα σε ένα κοινό που θα είναι περισσότερο εξειδικευµένο ή σε οµάδες περισσότερο ετερογενείς. relais plus 19
Επίσης εκτός από αυτό το κοινό των επαγγελµατιών, δεν αποκλείεται, ανάλογα µε τα πλαίσια, µερικές ενότητες να µπορούν να προταθούν σε εθελοντές ή ηµι-εθελοντές που απλώς αποζηµιώνονται και οι οποίοι συχνά φέρουν εις πέρας εργασίες βαριές και σύνθετες. ιαπιστώνει κανείς τα τελευταία χρόνια ότι αναγνωρίζεται σταδιακά το δικαίωµα τους στην εκπαίδευση και τη συνοδεία ευάλωτων οµάδων. Λαµβάνοντας υπόψη ανάλογες εργασίες που πραγµατοποιήθηκαν για τους τοµείς ηλικιωµένα άτοµα και έφηβοι, µπορέσαµε να εντοπίσουµε µέσω της εταιρικής συνεργασίας µε τις διάφορες χώρες που συµµετέχουν στο σχέδιο, εκπαιδευτικές ενότητες ενός κοινού κορµού, ώστε να είναι δυνατή η δηµιουργία γεφυρών ανάµεσα στους διαφορετικούς πληθυσµούς που αποτέλεσαν το αντικείµενο του Relais. Οι ενότητες αυτές είναι εγκάρσιες στις τρεις οµάδες-στόχους και εποµένως αποτελούν µέρος του καθενός από τα παραδοτέα που αναλύουν τα τρία προγράµµατα εκπαίδευσης. Αυτή η διαίρεση των ενοτήτων θα είναι τέτοιας µορφής ώστε να ευνοεί την ανάπτυξη των πολλαπλών δεξιοτήτων των υπηρεσιών και να διευκολύνει την εξέλιξη της καριέρας των εργαζοµένων σε αυτές. Θα ήταν επίσης δυνατό να δηµιουργηθεί µια αυτόνοµη προσφορά εκπαίδευσης που θα στοχεύει σε εµπλεκόµενους στη φροντίδα αυτών των οµάδων µε πολύπλευρες ιδιότητες και καθήκοντα, αλλά αυτό θα µπορούσε να αποτελέσει τον αντικείµενο ενός άλλου σχεδίου. H προσφορά εκπαίδευσης για τους εργαζόµενους σε κοινωνικές υπηρεσίες παρουσιάζεται υπό τη µορφή 47 ενοτήτων: 1. 18 ενότητες Εργαζόµενοι - Κοινές εξιότητες (κώδικας Ε Κ ) 2. 29 ενότητες Εργαζόµενοι Ειδικές εξιότητες (κώδικας Ε Ε ) Κάθε µια από τις 29 ειδικές ενότητες µαθηµάτων αναφέρεται σε µία από τις οκτώ λειτουργίες των εγχειριδίων επαγγέλµατος και εκπαίδευσης. Οι 18 ενότητες του κοινού κορµού αντιπροσωπεύουν τη βάση του επαγγέλµατος της σχέσης βοήθειας. β. Η προσφορά εκπαίδευσης για ανέργους Αυτός ο τοµέας της βοήθειας στην παιδική ηλικία θα έπρεπε να συνεχίζει να απασχολεί εργαζόµενους ακόµη και αν η προσφορά εργασίας κινδυνεύει να είναι λιγότερο εκθετική από εκείνη των ηλικιωµένων ατόµων. Οι άνεργοι αποτελούν µία κατηγορία πολύ ετερογενή, σε ηλικία σε γενική εκπαίδευση, σε προσωπική και επαγγελµατική εµπειρία. Για αυτό το λόγο έχουµε κάνει τρεις προτάσεις που αποσκοπούν σε µία απόκτηση εξειδίκευσης (και προσόντων) του «κοινωνικού παρεµβαίνοντα» σε τρία διαφορετικά επίπεδα. Αυτή η φόρµουλα φαίνεται η πιο κατάλληλη για να καλύψει όλες τις περιπτώσεις και να µην πάρει την επωνυµία που χρησιµοποιείται ήδη από ένα συγκεκριµένο επάγγελµα, κάτι που θα µπορούσε να προκαλέσει σύγχυση. Σε αντίθεση µε αυτό που προβλέπεται για τους εργαζόµενους, η έννοια του επιπέδου εισήχθη για να απαντήσουµε καλύτερα στην αγορά εργασίας, στις απαιτήσεις εισόδου στο επάγγελµα και στα εµπόδια στις προσλήψεις. Η γαλλική λίστα διατηρήθηκε καθότι έπρεπε να επιλεγεί µία γνωρίζοντας ότι δεν υπάρχει πλήρης αντιστοιχία µεταξύ των χωρών. Ο συγκεκριµένος κατάλογος επιτρέπει να relais plus 20
τοποθετηθεί η εκπαίδευση σε µία κλίµακα που ξεκινά από το επίπεδο της βασικής εκπαίδευσης στο επίπεδο των ανώτατων σπουδών µακράς διαρκείας. Αυτές οι προτάσεις παρουσιάζονται µε βάση ένα µοντέλο πίνακα που χρησιµοποιείται σήµερα ευρέως στις απαντήσεις στις προσφορές απασχόλησης της περιοχής Rhône-Alpes (Γαλλία) για τα άτοµα που ζητούν εργασία. Σε αυτό το µοντέλο έγιναν κάποιες τροποποιήσεις για να προσαρµοστεί καλύτερα στις διαφορετικές περιπτώσεις. Η αξία αυτού του πίνακα είναι να καλύπτει τις διαφορετικές ερωτήσεις στις οποίες πρέπει να απαντήσει ένας οργανισµός εκπαίδευσης που θέλει να ακολουθήσει µια πορεία ποιότητας. Η βασική αρχή είναι να προταθεί µία συνολική και πλήρης απάντηση σε άτοµα που έχουν ανάγκη µίας εκπαίδευσης επαρκούς διάρκειας προκειµένου να τους δώσει καλές ευκαιρίες µίας αρχικής ένταξης στην αγορά εργασίας, ή µίας επαγγελµατικής αλλαγής. Αλλά δεν αποκλείεται, όπως για τα άτοµα που δραστηριοποιούνται ήδη σε αυτό το πεδίο, να συναντήσουν κάποιους που έχουν ανάγκη από µια φόρµουλα πιο εξατοµικευµένη. Εποµένως στο εσωτερικό της κάθε πρότασης υπάρχει η παρουσίαση του περιεχοµένου της υπό µια µορφή εκπαιδευτικών ενοτήτων, µετά ένας συνοπτικός πίνακας του συνόλου των ενοτήτων ποικίλης διάρκειας ανάλογα µε τα επίπεδα. Σε ό,τι αφορά στα περιεχόµενα των εκπαιδευτικών ενοτήτων, θα αναφερθούµε στα αντίστοιχα φύλλα που απευθύνονται στους εργαζόµενους, λαµβάνοντας υπόψη ότι κάτω από τους ίδιους τίτλους, οι διάρκειες µπορεί να ποικίλλουν ανάλογα µε τα επίπεδα. 4.2. Η προσφορά εκπαίδευσης για τους εργαζόµενους 4.2.1. Συνοπτικός πίνακας των κοινών δεξιοτήτων για τις τρεις οµάδες Κοινές δεξιότητες για τις τρεις οµάδες στόχους ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝ ΕΞΙΟΤΗΤΩΝ Κωδικός Τίτλος της ενότητας Ε Κ 1 Μορφές εγκατάλειψης και ανανέωση της σχέσης βοήθειας relais plus 21 ιάρκεια (ηµέρες) Ε Κ 2 ηµιουργία αµοιβαίας σχέσης εµπιστοσύνης 3 Ε Κ 3 Η σχέση βοήθειας στο πλαίσιο του µοιράσµατος της καθηµερινής ζωής 2 Ε Κ 4 Η σχέση βοήθειας : η οµαδική εργασία και η συνεργασία διαφορετικών φορέων 3 Ε Κ 5 ιαχείριση της ενέργειας του επαγγελµατία και ανατροφοδότηση 3 Ε Κ 6 εοντολογικοί και µεθοδολογικοί κανόνες µιας ποιοτικής σχέσης φροντίδας 3 Ε Κ 7 Ο εθελοντισµός στην κοινωνική φροντίδα 2 3
Ε Κ 8 No. 2009 1 GR1 LEO 05 04855 Το επαγγελµατικό απόρρητο στα κοινωνικά επαγγέλµατα Ε Κ 9 Τα επαγγελµατικά έγγραφα 2 Ε Κ 10 Η οµαδική εργασία 2 Ε Κ 11 Η επικοινωνία στην οµάδα 2 Ε Κ 12 ιοίκηση και συντονισµός µιας οµάδας 2 εργασίας Ε Κ 13 ιαχείριση του άγχους και πρόληψη σε 2 ατοµικό επίπεδο της επαγγελµατικής εξουθένωσης Ε Κ 14 ιαχείριση των συγκρούσεων στην 2 καθηµερινότητα Ε Κ 15 Η συµβουλευτική στην κοινωνική 3 φροντίδα Ε Κ 16 Οι αξίες, τα ηθικά διλήµµατα και η λήψη 2 των αποφάσεων Ανάπτυξη των δεξιοτήτων, ικανοτήτων, 3 Ε Κ 17 τεχνικών και πρακτικών της εργασίας στο δρόµο (street work) Ε Κ 18 ιαχείριση περίπτωσης (Case management) 2 2 4.2.2. Αναλυτικοί πίνακες των κοινών ενοτήτων ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ ΣΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΕΝΟΤΗΤΑΣ Κοινές δεξιότητες Κωδικός : Ε Κ 1 Μορφές εγκατάλειψης και ανανέωση της σχέσης βοήθειας Μισθωτοί του τοµέα υγείας και του κοινωνικού τοµέα που παρεµβαίνουν σε άτοµα σε κατάσταση εγκατάλειψης ή µεγάλης ευαλωτότητας ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ Εµπειρία το λιγότερο ενός χρόνου στον τοµέα υγείας και τον κοινωνικό τοµέα µοιάζει επιθυµητή για να επιτρέψει το µοίρασµα και την αντιπαράθεση των εµπειριών, αλλά θα ληφθούν υπόψη και ιδιαίτερες περιπτώσεις. ΣΤΟΧΟΙ Να κατανοήσουµε ότι η σχέση βοήθειας είναι µία σχέση Να τοποθετήσουµε την υποδοχή και την ακρόαση ως κοινή δεξιότητα σε όλες τις λειτουργίες της σχέσης βοήθειας Να εµβαθύνουµε τη γνώση της κατανόησης των ατόµων σε κατάσταση εγκατάλειψης Να ευαισθητοποιούµαστε στις προσδοκίες των ανθρώπων Να αναγνωρίζουµε κοινά ζητήµατα στις διαφορετικές παρεµβάσεις Aνάλυση των πρακτικών και συνεισφορά των θεωρητικών γνώσεων που επιτρέπουν να τοποθετήσουµε τη θεµατική σε ένα εγχειρίδιο αναφοράς των αναµενόµενων ικανοτήτων. Αυτές οι θεωρητικές γνώσεις θα προτείνονται υπό µια µορφή που θα λαµβάνει υπόψη της τις διαφορές στο επίπεδο εκπαίδευσης των συµµετεχόντων. Εργασία στις συνθήκες επανεπένδυσης των κεκτηµένων της relais plus 22
εκπαίδευσης στο επαγγελµατικό πλαίσιο του καθενός. Η παιδαγωγική µέθοδος που προτείνεται θέλει να είναι συµµετοχική, εµπλέκοντας τη συµβολή των ασκούµενων και την τοποθέτησή τους σε µια δεδοµένη κατάσταση. Ανάµεσα στα παιδαγωγικά εργαλεία που χρησιµοποιούνται, ειδική θέση θα δοθεί στα εργαλεία-προϊόντα του σχεδίου Relais (DVD, Video, CD Rom). ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ : Eξέλιξη και διαφοροποίηση των µορφών ευαλωτότητας στις δυτικές κοινωνίες. Βλέµµατα που διασταυρώνονται και συνεισφορά των κοινωνικών επιστηµών σε κοινά ερωτήµατα σχετικά µε : - την κρίση του κοινωνικού δεσµού - την κρίση του νοήµατος - την αύξηση του ατοµισµού - το αίτηµα της αυτονοµίας Καταστάσεις φτώχιας και µιζέριας. Ανανέωση των πρακτικών ξεκινώντας από µια καλύτερη θεώρηση των προσδοκιών των ανθρώπων (µεθοδολογία συµµετοχικών διαδικασιών και διασταυρωµένης εξειδίκευσης) Οι ηλικίες της ζωής και οι καταστάσεις ευαλωτότητας και ρήξης που µπορεί να αντιστοιχούν σε αυτές, τα κοινά σηµεία πέρα από την ιδιαιτερότητά τους. Οι πιθανές απαντήσεις σε σχέση µε την ακρόαση, τη συνοδεία, την ασφάλεια, την κοινωνικοποίηση. Τα κοινά σηµεία των δεξιοτήτων των επαγγελµατιών. Παρουσίαση και ανάλυση αντιπροσωπευτικών περιπτώσεων από τα πεδία παρέµβασης των διαφορετικών συµµετεχόντων. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ ΣΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΕΝΟΤΗΤΑΣ Κοινές δεξιότητες Κωδικός : Ε Κ 2 ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΣΤΟΧΟΙ ηµιουργία αµοιβαίας σχέσης εµπιστοσύνης Μισθωτοί του τοµέα υγείας και του κοινωνικού τοµέα που παρεµβαίνουν σε άτοµα σε κατάσταση εγκατάλειψης ή µεγάλης ευαλωτότητας Εµπειρία το λιγότερο ενός χρόνου στον τοµέα υγείας και τον κοινωνικό τοµέα µοιάζει επιθυµητή για να επιτρέψει το µοίρασµα και την αντιπαράθεση των εµπειριών, αλλά θα ληφθούν υπόψη και ιδιαίτερες περιπτώσεις. Να κατανοήσουµε ότι η σχέση βοήθειας είναι µία σχέση. Να τοποθετήσουµε την υποδοχή και την ακρόαση ως κοινή δεξιότητα σε όλες τις λειτουργίες της σχέσης βοήθειας. Να αναγνωρίζουµε µε ποια βήµατα ξαναδηµιουργείται ο δεσµός εµπιστοσύνης. Να αντιλαµβανόµαστε τη δική µας συµπεριφορά και τον τρόπο επικοινωνίας. Να υιοθετούµε µία επαγγελµατική συµπεριφορά. Να προσδιορίζουµε τη θέση µας µέσα σε έναν οργανισµό. Να θέτουµε τον εαυτό µας στην υπηρεσία του βοηθούµενου ατόµου. Να δηµιουργήσουµε συνθήκες υποδοχής που ανταποκρίνονται στις ανάγκες του ατόµου. Να αναπτύξουµε τις ικανότητες ακρόασης προκειµένου να αισθάνεται το άτοµο ότι το προσέχουµε και το αναγνωρίζουµε. Aνάλυση των πρακτικών και συνεισφορά των θεωρητικών γνώσεων που επιτρέπουν να τοποθετήσουµε τη θεµατική σε ένα εγχειρίδιο αναφοράς των αναµενόµενων ικανοτήτων. relais plus 23
Αυτές οι θεωρητικές γνώσεις θα προτείνονται υπό µια µορφή που θα λαµβάνει υπόψη της τις διαφορές στο επίπεδο εκπαίδευσης των συµµετεχόντων. Εργασία στις συνθήκες επανεπένδυσης των κεκτηµένων της εκπαίδευσης στο επαγγελµατικό πλαίσιο του καθενός. Η παιδαγωγική µέθοδος που προτείνεται θέλει να είναι συµµετοχική, εµπλέκοντας τη συµβολή των ασκούµενων και την τοποθέτησή τους σε µια δεδοµένη κατάσταση. Ανάµεσα στα παιδαγωγικά εργαλεία που χρησιµοποιούνται, ειδική θέση θα δοθεί στα εργαλεία-προϊόντα του σχεδίου Relais (DVD, Video, CD Rom). ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ : Τεχνικές ακρόασης. Πέρα από την τεχνική, οι ηθικοί κανόνες της υποδοχής και της συνοδείας. Αρχές δεοντολογικές και νοµικές. Οι ανάγκες, οι υποβόσκουσες προσδοκίες, σιωπηλές, σαφείς, τα αιτήµατα. Οι συµπεριφορές άρνησης και επιθετικότητας Οι πρόωρες και σε λάθος χρόνο παρεµβάσεις, η εισβολή, η κατάλληλη στιγµή. Οι µεθοδολογικές παρακάµψεις. ιαπολιτισµική διάσταση της υποδοχής και της συνοδείας. Η καταγραφή της σχέσης µέσα στη διάρκεια. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ ΣΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΕΝΟΤΗΤΑΣ Κοινές δεξιότητες Κωδικός : Ε Κ 3 ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΣΤΟΧΟΙ Η σχέση βοήθειας στο πλαίσιο του µοιράσµατος της καθηµερινής ζωής Μισθωτοί του τοµέα υγείας και του κοινωνικού τοµέα που παρεµβαίνουν σε άτοµα σε κατάσταση εγκατάλειψης ή µεγάλης ευαλωτότητας Εµπειρία το λιγότερο ενός χρόνου στον τοµέα υγείας και τον κοινωνικό τοµέα µοιάζει επιθυµητή για να επιτρέψει το µοίρασµα και την αντιπαράθεση των εµπειριών, αλλά θα ληφθούν υπόψη και ιδιαίτερες περιπτώσεις. Ανάπτυξη προσοχής στις καθηµερινές δραστηριότητες ως ιδιαίτερη ευκαιρία για τη δηµιουργία δεσµού εµπιστοσύνης. Συνδυασµός ασφάλειας της ρουτίνας και ευχαρίστηση του απρόβλεπτου ιευκόλυνση της αυτονοµίας των ανθρώπων. Ενίσχυση της ανάληψης πρωτοβουλιών. Τοποθέτησή του ως επαγγελµατία αναφοράς. Aνάλυση των πρακτικών και συνεισφορά των θεωρητικών γνώσεων που επιτρέπουν να τοποθετήσουµε τη θεµατική σε ένα εγχειρίδιο αναφοράς των αναµενόµενων ικανοτήτων. Αυτές οι θεωρητικές γνώσεις θα προτείνονται υπό µια µορφή που θα λαµβάνει υπόψη της τις διαφορές στο επίπεδο εκπαίδευσης των συµµετεχόντων. Εργασία στις συνθήκες επανεπένδυσης των κεκτηµένων της εκπαίδευσης στο επαγγελµατικό πλαίσιο του καθενός. Η παιδαγωγική µέθοδος που προτείνεται θέλει να είναι συµµετοχική, εµπλέκοντας τη συµβολή των ασκούµενων και την τοποθέτησή τους σε µια δεδοµένη κατάσταση. Ανάµεσα στα παιδαγωγικά εργαλεία που χρησιµοποιούνται, ειδική θέση θα δοθεί στα εργαλεία-προϊόντα του σχεδίου Relais (DVD, Video, CD Rom). relais plus 24
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ : Συσχέτιση των περιορισµών και των πόρων του περιβάλλοντος, του οργανισµού µε εκείνα του βοηθούµενου ατόµου Καθηµερινή ζωή στην ίδια του την κατοικία, στο οικογενειακό πλαίσιο ή στο ίδρυµα. Σχεδιασµός ενός ατοµικού προγράµµατος από κοινού µε τον εξυπηρετούµενο, διαφάνεια στους κανόνες του παιχνιδιού. Συµβολή του ατόµου στην οργάνωση των διαφορετικών παροχών/υπηρεσιών. Επικαιροποίηση ανάλογα µε τις εξελίξεις. ιαπολιτισµική προσέγγιση των τρόπων δράσης, σεβασµός, ανταλλαγή, αµοιβαία προσαρµογή. Η δοµή του χρόνου σε σχέση µε την ηλικία, το θεσµικό πλαίσιο, τις εποχές, την κατάσταση του ατόµου. Οι προσωπικοί ρυθµοί και τα συλλογικά εµπόδια. Η σηµασία της ρουτίνας στην κατασκευή ή τη διατήρηση της ταυτότητας. Η διαχείριση των γεγονότων, του απρόβλεπτου, του αποσταθεροποιητικού, του επείγοντος, του ζωτικού. Η απόκτηση εµπιστοσύνης µέσα από τις επιτυχίες, τις µοιρασµένες χαρές, τις ανταλλαγές, τα καλά νέα, τις εκπλήξεις. Η επίπτωση των νέων τεχνολογιών και της κοινωνικής τους χρήσης. Οι διαφοροποιήσεις της καθηµερινής συµπεριφοράς ως γλώσσα αποκρυπτογράφησης. Τα εργαλεία τυποποίησης των διαδικασιών. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ ΣΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΕΝΟΤΗΤΑΣ Κοινές δεξιότητες Κωδικός : Ε Κ 4 Η σχέση βοήθειας : η οµαδική εργασία και η συνεργασία διαφορετικών φορέων Μισθωτοί του τοµέα υγείας και του κοινωνικού τοµέα που παρεµβαίνουν σε άτοµα σε κατάσταση εγκατάλειψης ή µεγάλης ευαλωτότητας ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ Εµπειρία το λιγότερο ενός χρόνου στον τοµέα υγείας και τον κοινωνικό τοµέα µοιάζει επιθυµητή για να επιτρέψει το µοίρασµα και την αντιπαράθεση των εµπειριών, αλλά θα ληφθούν υπόψη και ιδιαίτερες περιπτώσεις. ΣΤΟΧΟΙ Να κατανοήσουµε ότι η σχέση βοήθειας είναι µία σχέση. Να τοποθετήσουµε την υποδοχή και την ακρόαση ως κοινή δεξιότητα σε όλες τις λειτουργίες της σχέσης βοήθειας. Να αναγνωρίσουµε τη διάσταση της οµάδας και της συνεργασίας µέσα στη σχέση. Να αναζητήσουµε τις συνέπειες σε επίπεδο οργανισµού επικοινωνίας. Να διαφοροποιήσουµε τις επαγγελµατικές πρακτικές. Να προκαλέσουµε την κινητοποίηση των συνεργατών. Να διαχειριστούµε την συνοχή και τη συνέχεια στη σχέση βοήθειας Να µοιραστούµε τα ερωτήµατα. Aνάλυση των πρακτικών και συνεισφορά των θεωρητικών γνώσεων που επιτρέπουν να τοποθετήσουµε τη θεµατική σε ένα εγχειρίδιο αναφοράς των αναµενόµενων ικανοτήτων. Αυτές οι θεωρητικές γνώσεις θα προτείνονται υπό µια µορφή που θα λαµβάνει υπόψη της τις διαφορές στο επίπεδο εκπαίδευσης των συµµετεχόντων. Εργασία στις συνθήκες επανεπένδυσης των κεκτηµένων της εκπαίδευσης στο επαγγελµατικό πλαίσιο του καθενός. Η παιδαγωγική µέθοδος που προτείνεται θέλει να είναι συµµετοχική, εµπλέκοντας τη συµβολή των ασκούµενων και την τοποθέτησή τους σε µια δεδοµένη κατάσταση. relais plus 25
Ανάµεσα στα παιδαγωγικά εργαλεία που χρησιµοποιούνται, ειδική θέση θα δοθεί στα εργαλεία-προϊόντα του σχεδίου Relais (DVD, Video, CD Rom). ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ : Η σχέση βοήθειας ως σχέση δυική, Εγώ, Εσύ, Εµείς. Η σχέση βοήθειας µέσα σε ένα σύνθετο δίκτυο πρωταγωνιστών. Οι αλληλεπιδράσεις µεταξύ των διαφορετικών πλαισίων. Αντιπαλότητα, αποκλειστικότητα, συµπληρωµατικότητα, πεδίο ελευθερίας. ιαφάνεια του παιχνιδιού, συνοχή των συµπεριφορών, σεβασµός της αξιοπρέπειας του καθενός, των δικαιωµάτων του. Ο σεβασµός των κοινών διαδικασιών και τα περιθώρια πρωτοβουλίας. Οι προσωπικές και θεσµικές παρεκκλίσεις. Οι περιπτώσεις κακοποίησης, άρνησης, νόµου της σιωπής, εργαλεία και διαδικασία ανάκτησης, δείκτες. Η ανάλυση των πρακτικών παρέµβασης, η εποπτεία. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ ΣΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΕΝΟΤΗΤΑΣ Κοινές δεξιότητες Κωδικός : Ε Κ 5 ιαχείριση της ενέργειας του επαγγελµατία και ανατροφοδότηση ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ Μισθωτοί του τοµέα υγείας και του κοινωνικού τοµέα που παρεµβαίνουν σε άτοµα σε κατάσταση εγκατάλειψης ή µεγάλης ευαλωτότητας Εµπειρία το λιγότερο ενός χρόνου στον τοµέα υγείας και τον κοινωνικό τοµέα µοιάζει επιθυµητή για να επιτρέψει το µοίρασµα και την αντιπαράθεση των εµπειριών, αλλά θα ληφθούν υπόψη και ιδιαίτερες περιπτώσεις. ΣΤΟΧΟΙ Να αντιληφθούµε ότι η σχέση βοήθειας είναι µία σχέση Να τοποθετήσουµε την αποδοχή και την ακρόαση ως κοινή δεξιότητα σε όλες τις λειτουργίες της σχέσης βοήθειας Να έχει η παρέµβασή µας διάρκεια. Να προλάβουµε τη σωµατική, ηθική και ψυχική κόπωση. Να θέσουµε στόχους και δείκτες που µας επιτρέπουν να βελτιώσουµε ταυτόχρονα την προσωπική µας ευηµερία και την ποιότητα των επαγγελµατικών παροχών µας. Να αναπτύξουµε προσαρµοσµένα µέσα τροφοδότησης. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ : Aνάλυση των πρακτικών και συνεισφορά των θεωρητικών γνώσεων που επιτρέπουν να τοποθετήσουµε τη θεµατική σε ένα εγχειρίδιο αναφοράς των αναµενόµενων ικανοτήτων. Αυτές οι θεωρητικές γνώσεις θα προτείνονται υπό µια µορφή που θα λαµβάνει υπόψη της τις διαφορές στο επίπεδο εκπαίδευσης των συµµετεχόντων. Εργασία στις συνθήκες επανεπένδυσης των κεκτηµένων της εκπαίδευσης στο επαγγελµατικό πλαίσιο του καθενός. Η παιδαγωγική µέθοδος που προτείνεται θέλει να είναι συµµετοχική, εµπλέκοντας τη συµβολή των ασκούµενων και την τοποθέτησή τους σε µια δεδοµένη κατάσταση. Ανάµεσα στα παιδαγωγικά εργαλεία που χρησιµοποιούνται, ειδική θέση θα δοθεί στα εργαλεία-προϊόντα του σχεδίου Relais (DVD, Video, CD Rom). Οι καταστάσεις που δηµιουργούν άγχος. Πόνος, επιθετικότητα, µαταίωση, απόρριψη, βία κακοµεταχείριση, πένθος. relais plus 26