ΑΝΑΦΟΡΑ Καλλιτεχνικού και Βιωµατικού Σεµιναρίου ΑΘΗΝΑ 9-13 Ιουλίου 2007 Οργάνωση ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΣΠΑΣΤΙΚΩΝ µε την συνεργασία του ΑΜΑΛΙΕΙΟΥ ΟΙΚΟΤΡΟΦΕΙΟΥ ΘΗΛΕΩΝ και µε την υποστήριξη του Ι ΡΥΜΑΤΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ Φ. ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ ΚΑΙ ΒΙΩΜΑΤΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΤΟ ΑΗ ΟΝΙ Μαρούσι, 9 13 Ιουλίου 2007 Το πενθήµερο Καλλιτεχνικό και Βιωµατικό Σεµινάριο ΤΟ ΑΗ ΟΝΙ σηµείωσε αναµφισβήτητη επιτυχία. Όπως είχε προγραµµατιστεί, το Σεµινάριο πραγµατοποιήθηκε στο Μαρούσι στους φιλόξενους χώρους του Αµαλίειου Οικοτροφείου Θηλέων µε 109 συµµετέχοντες (εκτός του οργανωτικού προσωπικού), νεαρά άτοµα, συµπεριλαµβανοµένων ατόµων µε αναπηρία. Στο πενθήµερο σεµινάριο λειτούργησαν τέσσερα εργαστήρια (χορός/κίνηση, θέατρο, µουσική, εικαστικές τέχνες) µε πεπειραµένους εκπαιδευτές από την Ελλάδα και το εξωτερικό και µε στόχο µία τελική παρουσίαση. Υπήρξε χρόνος για ελεύθερη έκφραση, αφήγηση, συζήτηση και ανταλλαγή ιδεών, καθώς επίσης και ψυχαγωγικές δραστηριότητες. Το Σεµινάριο πέτυχε τους στόχους που είχε θέσει για ανταλλαγή καλλιτεχνικής εµπειρίας µεταξύ των συµµετεχόντων, µέσα από την δηµιουργική συνεργασία µικτών οµάδων ατόµων µε και χωρίς αναπηρία. Καµία προηγούµενη εµπειρία ή καλλιτεχνική δεξιότητα δεν απαιτήθηκε από τους συµµετέχοντες. Οι στόχοι που καλύφτηκαν, µε την ενθάρρυνση όλων των συµµετεχόντων να ζήσουν και να εργαστούν µαζί σε ένα κοινό πολιτιστικό θέµα, ήταν: Προώθηση της δηµιουργικότητας µε έµφαση στην ανάπτυξη νέων µορφών έκφρασης και αυξανόµενη πρόσβαση σε παραδοσιακές µορφές τέχνης. Άρση της στερεότυπης αντίληψης για τα άτοµα µε αναπηρία. Πρακτική δοκιµασµένων µεθόδων καλλιτεχνικής διδασκαλίας καθώς επίσης και πειραµατικών προσεγγίσεων προσαρµοσµένων στις ανάγκες και για τη διευκόλυνση των ατόµων µε αναπηρία. Ισότητα ευκαιριών στην τέχνη και τον πολιτισµό 2

Ενθάρρυνση της δηµιουργικότητας και της κινητικότητας της τέχνης και των καλλιτεχνών, της κοινωνικής ολοκλήρωσης, του διαπολιτισµικού διαλόγου και των ευρύτερων οριζόντων στους νέους καλλιτέχνες που κινδυνεύουν από οικονοµικούς, κοινωνικούς ή φυσικούς περιορισµούς. Καινοτοµία µέσω της συµµετοχής των ατόµων µε αναπηρία στις καλλιτεχνικές δραστηριότητες όχι ως εκπαιδευόµενοι, πελάτες, ασθενείς, δέκτες και ακροατήριο αλλά ως δηµιουργοί. Άρση των εµποδίων µεταξύ των ατόµων µε και χωρίς ειδικές ανάγκες και αλλαγή στην τοποθέτηση που ονοµάζει τους καλλιτέχνες µε ειδικές ανάγκες ως "ειδικούς καλλιτέχνες". 3

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ ΤΟ ΑΗ ΟΝΙ Το Καλλιτεχνικό και Βιωµατικό Σεµινάριο ΤΟ ΑΗ ΟΝΙ στηρίχθηκε στην προηγούµενη εµπειρία της Εταιρείας Προστασίας Σπαστικών και ήταν ένα πενθήµερο σεµινάριο σχεδιασµένο πάνω στις καλλιτεχνικές ανάγκες που εξέφρασαν οι νέοι (και αυτοί που είναι ακόµα νέοι στην καρδιά) για µία καινούργια και συνολική προσέγγιση σε πολιτιστικές και καλλιτεχνικές δραστηριότητες. Ο βασικός σκοπός του ΑΗ ΟΝΙΟΥ ήταν να χαράξει µία γραµµή δηµιουργικής επικοινωνίας, επιδιώκοντας να φέρει κοντά ένα ευρύ φάσµα ανθρώπων, συµπεριλαµβανοµένων και ατόµων µε αναπηρία, ώστε να συµβιώσουν και να εργαστούν µαζί, σε µία σειρά από πρωτότυπες καλλιτεχνικές δραστηριότητες. Το Σεµινάριο ΤΟ ΑΗ ΟΝΙ υλοποιήθηκε από την Εταιρεία Προστασίας Σπαστικών µε την συνεργασία του Αµαλίειου Οικοτροφείου Θηλέων και µε την υποστήριξη του Ιδρύµατος Ιωάννου Φ. Κωστόπουλου. Ηµεροµηνία: Τόπος: ιεύθυνση: 9-13 Ιουλίου 2007 (Αναχώρηση 14 Ιουλίου π.µ.) Εγκαταστάσεις του Αµαλιείου Οικοτροφείου Θηλέων στο Μαρούσι. Λ. Κηφισίας 219 Τ.Κ. 151 24 Μαρούσι Ο χώρος φιλοξένησε άνετα 140 άτοµα (109 συµµετέχοντες και 31 λοιπό προσωπικό). Εχει ισόγειες και προσβάσιµες εγκαταστάσεις για άτοµα µε ειδικές ανάγκες, χώρους για εργαστήρια και ψυχαγωγικές δραστηριότητες, άψογες υπηρεσίες διατροφής και διαµονής και έναν υπέροχο κήπο. Πάνω απ όλα στο Αµαλίειο υπάρχει µία διάχυτη φιλόξενη και συνεργάσιµη νοοτροπία, ξεκινώντας από την Πρόεδρο και την ιευθύντρια και συµπεριλαµβάνοντας όλο το προσωπικό και τις οικοτρόφους. 4

Συµµετοχή: Ηλικία συµ/ντων: Αναπηρίες: Οµαδοποίηση: Εργαστήρια: Πρόγραµµα: Θέµα: Έλαβαν µέρος 109 άτοµα µε και χωρίς αναπηρίες, µοιρασµένα σε τέσσερις οµάδες. 14-35 ετών Κινητική αναπηρία, νοητική υστέρηση, αισθητηριακές αναπηρίες. Μικτές οµάδες ατόµων µε και χωρίς ειδικές ανάγκες. Χορός/Κίνηση Θέατρο Μουσική Σκηνογραφία/ Εικαστικές Τέχνες Τα εργαστήρια λειτούργησαν παράλληλα και την πρώτη ηµέρα οι συµµετέχοντες είχαν την ευκαιρία να λάβουν µέρος και στα τέσσερα εργαστήρια. ΤΟ ΑΗ ΟΝΙ από το παραµύθι του Hans Christian Andersen. 5

ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ: ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΙΑΜΟΝΗΣ & ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ: ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ: ΙΑΤΡΟΙ: ΝΟΣΟΚΟΜΑ: ΤΕΧΝΙΚΟΣ: ΑΦΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΕΛΕΝΗ ΡΟ ΙΤΗ ΤΖΩΡΤΖΙΝΑ ΚΟΚΛΑ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΣΠΥΡΙ ΑΚΗ ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΒΑΣΑΛΑΚΗΣ ΑΘΗΝΑ ΜΟΥΜΟΥΛΙ Η ( /ντρια Αµαλιείου) ΒΟΥΛΑ ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΟΥ ΑΘΗΝΑ ΜΠΑΝΤΟΥΝΑ ΑΘΗΝΑ ΜΠΑΝΤΟΥΝΑ ΙΩΑΝΝΑ ΣΓΟΥΡΟΜΑΛΛΗ ΖΩΗ ΑΛΗΒΙΓΚΑ ΑΣΠΑΣΙΑ ΜΙΧΑΛΑΚΗ ΑΝΝΑ ΠΑΠΑ ΤΑΣΟΣ ΜΑΥΡΟΚΕΦΑΛΟΣ Σε στενή συνεργασία µε την ιευθύντρια του Αµαλίειου, τα µέλη της Οργανωτικής Επιτροπής πραγµατοποίησαν τακτικές συναντήσεις και ανέλαβαν τον σχεδιασµό, την διεύθυνση και τον συντονισµό όλων των οργανωτικών θεµάτων. Το καθηµερινό πρόγραµµα σχεδιάστηκε λεπτοµερώς και η Οργανωτική Επιτροπή είχε πολύ στενή επαφή µε όλους τους υπεύθυνους των εργαστηρίων. Θέµατα σχετικά µε την µεταφορά, την διαµονή, τη διατροφή, κλπ. συζητήθηκαν λεπτοµερώς και σχεδιάστηκαν µε την ιευθύντρια του Αµαλίειου. Οργανώθηκε Ιατρική Υπηρεσία για την διάρκεια του Σεµιναρίου, καθώς και Επιτροπή ιαµονής, Υποστήριξης και Φιλοξενίας. Οι Έλληνες και ξένοι Υπεύθυνοι των Εργαστηρίων, συνεργάστηκαν στενά µεταξύ τους και προετοίµασαν, οργάνωσαν και συντόνισαν τις δραστηριότητες του Σεµιναρίου. 6

ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ ΤΟ ΑΗ ΟΝΙ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΕΣ ΧΟΡΟΣ / ΚΙΝΗΣΗ: ΘΕΑΤΡΟ: ΜΟΥΣΙΚΗ: ΣΚΗΝΟΓΡΑΦΙΑ / ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ: WALLI MEIER KATHY BULLEN ΕΛΕΝΗ ΦΟΡΤΩΣΗ ΒΕΝΙΑ ΕΛΗΚΑΤΕΡΙΝΗ ΡΑΝΙΑ ΦΙΛΙΝ ΡΑ ANNA BÖHMIG ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΣΙΡΗΣ ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΚΟΠΑΝΙΤΣΑ ΚΡΙΣΤΑ ΒΕΡΤΟΥΜΗ ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΛΕΒΕΑΣ ΕΛΕΝΗ ΝΑΖΙΡΗ Το πρόγραµµα του Σεµιναρίου µελετήθηκε και διαµορφώθηκε ώστε να ανταποκρίνεται στους στόχος του προγράµµατος και στις ανάγκες των συµµετεχόντων. ευτέρα 9/7/07 Έναρξη Σεµιναρίου 18.00 20.00 Άφιξη Τακτοποίηση 20.00 21.00 είπνο 21.00 22.30 Ενηµερώσεις Παρουσίαση του παραµυθιού 7

Τρίτη 10/7/07 Εργασίες Σεµιναρίου Τη µέρα αυτή οι συµµετέχοντες θα επισκεφθούν και τα τέσσερα εργαστήρια 08.00 09.00 Πρωινό 09.30 11.00 Εργαστήρια (χορός-κίνηση, θέατρο, µουσική, εικαστικές τέχνες) 11.00 11.30 ιάλειµµα 11.30 13.00 Εργαστήρια 13.30 14.30 Γεύµα 14.30 16.00 Ελεύθερος χρόνος. Ανάπαυση 16.30 18.00 Εργαστήρια 18.00 18.30 ιάλειµµα 18.30 20,00 Εργαστήρια 20.30 21.30 είπνο 21.30 23.00 Ελεύθερες παρουσιάσεις από τους συµµετέχοντες Τετάρτη 11/7/07 Εργασίες Σεµιναρίου Από τη µέρα αυτή, οι συµµετέχοντες θα ενταχθούν σε ένα εργαστήριο της προτίµησης τους για το υπόλοιπο του Σεµιναρίου 08.30 09.30 Πρωινό 10.00 11.30 Εργαστήρια 11.30 12.00 ιάλειµµα 12.00 13.30 Εργαστήρια 14.00 15.00 Γεύµα 15.00 17.00 Ελεύθερος χρόνος. Ανάπαυση 17.00 19.00 Εργαστήρια 19.00 Επιλογές για δείπνο και βραδινές εξόδους Πέµπτη 12/7/07 Εργασίες Σεµιναρίου 08.30 09.30 Πρωινό 10.00 11.30 Εργαστήρια 11.30 12.00 ιάλειµµα 12.00 13.30 Εργαστήρια 14.00 15.00 Γεύµα 15.00 17.00 Ελεύθερος χρόνος. Ανάπαυση 17.00 19.00 Εργαστήρια 19.00 20.00 Ανάπαυση 20.00 21.00 είπνο 21.00 23.00 Βραδινό πρόγραµµα: Πάρτυ µε χορούς και τραγούδια από όλο τον κόσµο 8

Παρασκευή 13/7/07 Εργασίες Σεµιναρίου 08.30 09.30 Πρωινό 10.00 11.30 Προετοιµασία παρουσίασης εργαστηρίων 11.30 12.00 ιάλειµµα 12.00 13.30 Προετοιµασία παρουσίασης εργαστηρίων 14.00 15.00 Γεύµα 15.00 16.00 Ελεύθερος χρόνος. Ανάπαυση 16.00 18.00 Προετοιµασία παρουσίασης εργαστηρίων 18.30 20.30 Παρουσίαση εργασίας εργαστηρίων 21.00 22.30 Αποχαιρετιστήριο είπνο Σάββατο 14/7/06 Λήξη Σεµιναρίου 08.30 09.30 Πρωινό 09.30 Αναχωρήσεις Το Εργαστήριο Αφήγησης λειτούργησε ως µία επιπλέον δραστηριότητα µε µία συνεδρία για κάθε οµάδα. 9

ΜΕΡΙΚΑ ΕΝ ΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Σύνολο συµµετεχόντων 109 Φύλο συµµετεχόντων Ανάπηροι Μη ανάπηροι συµµετέχοντες Άνδρες 22 Άτοµα µε αναπηρία 27 Γυναίκες 87 Άτοµα χωρίς αναπηρία 82 Ηλικίες συµµετεχόντων 14 24 65 25 35 28 35 και άνω 1 16 ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΕΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ Κοινωνικός Λειτουργός 4 Γυµναστής Ειδικής Αγωγής 1 Εκπαιδευτικός Εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής 3 Φυσικοθεραπευτής 4 Ψυχολόγος 4 Εργοθεραπευτής 1 Εθελοντές Βοηθοί ατόµων µε ειδικές ανάγκες 8 Φοιτητής-Σπουδαστής 30 Μαθητής 23 Άτοµα µε αναπηρία 27 Άλλες ειδικότητες 4 1 Υπήρξαν και συµµετέχοντες που υπέρβαιναν το ανώτερο όριο ηλικίας, αλλά εκδήλωσαν τέτοιο ενδιαφέρον να συµµετάσχουν στο Σεµινάριο που ήταν αδύνατον να τους αρνηθούµε. 10

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Και οι 109 συµµετέχοντες συµµετείχαν ενεργά και όλοι ευχαριστήθηκαν και έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους. Ιδιαίτερες σχέσεις δηµιουργήθηκαν µε τους τέσσερις συµµετέχοντες (δύο άτοµα µε αναπηρία και τους συνοδούς τους) από το ΑPPC Portugal. ευτέρα 9 Ιουλίου 2007 Όλοι οι συµµετέχοντες προσέρχονται στην ώρα τους και τακτοποιούνται στα δωµάτια τους στο Αµαλίειο Οικοτροφείο Θηλέων. Μετά το δείπνο, όλοι οι συµµετέχοντες µαζεύονται στο θέατρο του Αµαλίειου όπου γίνεται ανάγνωση του παραµυθιού του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν «Το Αηδόνι» για να µπουν όλοι στο πνεύµα του Σεµιναρίου. Στη συνέχεια προβάλλεται το video «Flying High» µε αποσπάσµατα από προηγούµενα ανάλογα σεµινάρια της Εταιρείας Προστασίας Σπαστικών. Εικόνα 1. Αφήγηση Παραµυθιού «Το Αηδόνι» Εικόνα 2. Μερικοί από τους συµµετέχοντες Γίνονται ανακοινώσεις, διαµορφώνεται το πρόγραµµα της επόµενης ηµέρας και καθορίζονται οι οµάδες µε συµµετοχή ατόµων µε και χωρίς αναπηρία. 11

Τρίτη 10 Ιουλίου 2007 Όλοι οι συµµετέχοντες παρακολουθούν µία συνεδρία σε κάθε εργαστήριο. Το βράδυ της ίδιας µέρας οι συµµετέχοντες συµπληρώνουν ήλωση Προτίµησης µε τα δύο εργαστήρια (κατά σειρά προτεραιότητας) στα οποία επιθυµούν να ενταχθούν για το υπόλοιπο του Σεµιναρίου. Εικόνα 3. Εργαστήριο Χορού και Κίνησης Εικόνα 4. Εργαστήριο Μουσικής Εικόνα 5. Εργαστήριο Εικαστικών Τεχνών Εικόνα 6. Εργαστήριο Θεάτρου 12

Οι δηλώσεις αξιολογούνται από την Οργανωτική Επιτροπή και ανακοινώνεται η σύνθεση των οµάδων των εργαστηρίων, ως ακολούθως: Εργαστήρια Συµµετέχοντες Συµµετέχοντες χωρίς αναπηρία Συµµετέχοντες µε αναπηρία Χορός / Κίνηση 27 21 6 Θέατρο 25 17 8 Εικαστικές Τέχνες 35 30 5 Μουσική 22 13 9 Το 90% των συµµετεχόντων εντάσσονται στο Εργαστήριο της πρώτης επιλογής τους. Αυτό αποδεικνύει ότι το πέρασµα από όλα τα εργαστήρια έχει λειτουργήσει θετικά και οι επιλογές έγιναν αυθόρµητα και χωρίς προκαθορισµένες αποφάσεις. Το βράδυ, µετά το δείπνο, η Θεατρική Οµάδα της Εταιρείας Προστασίας Σπαστικών παρουσιάζει ένα απόσπασµα από το έργο «Η Πρόβα» και η Οµάδα Χορού της Εταιρείας Προστασίας Σπαστικών παρουσιάζει έναν χορευτικό αυτοσχεδιασµό. Εικόνα 7. Θεατρική παράσταση «Η Πρόβα» Εικόνα 8. Χορευτικός αυτοσχεδιασµός Η οµάδα του Very Special Arts Hellas προβάλλει ένα DVD και η Ειρήνη Ζαχαρά και ο Χρήστος Κυπριώτης, συµµετέχοντες άτοµα µε αναπηρία, παρουσιάζουν ένα DVD µε χορευτικά αποσπάσµατα των ίδιων. 13

Στη συνέχεια οι συµµετέχοντες και το προσωπικό του Ξενώνα Προσωρινής ιαµονής της Εταιρείας Προστασίας Σπαστικών παρουσιάζει ένα κωµικό σκετσάκι µε τίτλο «Μια χρονιά δραστηριοτήτων στον Ξενώνα». Εικόνα 9. Τα µπάνια του Ξενώνα Εικόνα 10. Τα παθήµατα του αφεντικού Τετάρτη 11 Ιουλίου 2007 Μία πολύ δραστήρια µέρα. Τα Εργαστήρια βρίσκονται σε εξέλιξη και συνεχίζουν να λειτουργούν µε τις καθορισµένες οµάδες τους. Όλος ο χώρος του Αµαλίειου πληµµυρίζει από χορό, µουσική, ζωγραφική, κατασκευές και θέατρο. Εικόνα 11 και 12. Εργαστήριο Θεάτρου 14

Εικόνα 13, 14 και 15. Εργαστήριο Εικαστικών Τεχνών Εικόνα 16 και 17. Εργαστήριο Χορού και Κίνησης Εικόνα 18 και 19. Εργαστήριο Μουσικής 15

Το βράδυ είναι ελεύθερο για δραστηριότητες που επιλέγουν οι συµµετέχοντες. Κάποιοι βγαίνουν βόλτα, κάποιοι µένουν στα δωµάτια τους και κάποιοι απολαµβάνουν κινηµατογραφικές ταινίες στο θερινό σινεµά που στήνεται στον κήπο του Αµαλίειου. Οι Πορτογάλοι συµµετέχοντες έχουν προσκληθεί να περάσουν το βράδυ τους µε τους φιλοξενούµενους του Ξενώνα Προσωρινής ιαµονής της Εταιρείας Προστασίας Σπαστικών και οι ξένοι εκπαιδευτές συνοδεύονται από τους έλληνες συναδέλφους τους σε µία βόλτα στο κέντρο της Αθήνας και στην Ακρόπολη. Πέµπτη 12 Ιουλίου 2007 Οι δραστηριότητες των Εργαστηρίων συνεχίζονται. Ήδη έχουν δηµιουργηθεί και οι πρώτες συνεργασίες µεταξύ των Εργαστηρίων και όλοι βρίσκονται σε εγρήγορση για την παρουσίαση της τελευταίας ηµέρας. Το Εργαστήριο Αφήγησης αρχίζει µε µία συνεδρία ανά εργαστήριο. Η ενεργός συµµετοχή και το προσωπικό ενδιαφέρον, δηµιουργεί ένα ζεστό κλίµα που βοηθά στο να σµίξουν πιο πολύ τα µέλη της κάθε οµάδας. Εικόνα 20, 21, 22 και 23. Το Εργαστήριο Αφήγησης σε κάθε ένα Εργαστήριο 16

Το βράδυ οργανώνεται στον κήπο του Αµαλίειου ένα πάρτυ µε χορούς και τραγούδια από όλο τον κόσµο. Οι Πορτογάλοι φίλοι µας µαθαίνουν ελληνικούς χορούς! Εικόνα 24, 25 και 26. Στιγµιότυπα από το πάρτυ 17

Παρασκευή 13 Ιουλίου 2007 Όλοι είναι απασχοληµένοι µε τις τελευταίες λεπτοµέρειες της βραδινής παρουσίασης. Πραγµατοποιούνται πρόβες και η αίθουσα του θεάτρου διακοσµείται από το Εργαστήριο Σκηνογραφίας. Το ένα εργαστήριο µετά το άλλο και όλοι µαζί παρουσιάζουν τα αποτελέσµατα της δουλειάς τους. Πραγµατική µαγεία. Η συγκίνηση είναι πολύ µεγάλη. Το Σεµινάριο λήγει. Εικόνα 27, 28, 29 και 30. Στιγµιότυπα από την παρουσίαση του Εργαστηρίου Θεάτρου. Τα σκηνικά και τα κοστούµια κατασκευάστηκαν από το Εργαστήριο Εικαστικών Τεχνών. 18

Εικόνα 31, 32, 33, 34 και 35. Στιγµιότυπα από την παρουσίαση του Εργαστηρίου Χορού/Κίνησης. Τα σκηνικά κατασκευάστηκαν από το Εργαστήριο Εικαστικών Τεχνών. 19

Εικόνα 36, 37 και 38. Το Εργαστήριο Μουσικής εν δράσει παρουσιάζοντας το έργο τους. Το Εργαστήριο κάλυψε επίσης µουσικά τις παρουσιάσεις των άλλων Εργαστηρίων Σάββατο 14 Ιουλίου 2007 Οι συµµετέχοντες έζησαν πέντε µέρες γεµάτες νέες ιδέες, νέες εµπειρίες, νέους φίλους, όλοι έτοιµοι να χρησιµοποιήσουν πρακτικά ότι έµαθαν, ενώ όλοι υπόσχονται να συναντηθούµε ξανά σύντοµα στον τόσο φιλόξενο χώρο του Αµαλίειου. Εικόνα 39 και 40. Μέχρι την επόµενη χρονιά κρατάµε το χαµόγελο και τις αναµνήσεις µας 20

ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ Η Οργανωτική Επιτροπή ανταποκρίθηκε πλήρως στις υποχρεώσεις της. Το Αµαλίειο Οικοτροφείο Θηλέων παρείχε υψηλού επιπέδου υπηρεσίες διαµονής και διατροφής. Οι εκπαιδευτές ήταν εξαιρετικοί και τα εργαστήρια λειτούργησαν σύµφωνα µε το πρόγραµµα ενώ τα αποτελέσµατα της δουλειάς τους ξεπέρασαν κάθε προσδοκία µε δεδοµένο το χρόνο που είχαν στη διάθεσή τους. Στις ψυχαγωγικές εκδηλώσεις όλοι οι συµµετέχοντες κατευχαριστήθηκαν. Το Σεµινάριο µαγνητοσκοπήθηκε και φωτογραφήθηκε από τον Αναστάσιο Μαυροκέφαλο µε σκοπό να δηµιουργηθεί από την Μαριάννα Οικονόµου ένα DVD που θα αποσταλεί σε όλους τους συµµετέχοντες. Οι υπεύθυνοι των εργαστηρίων έκαναν τα ακόλουθα σχόλια: 1. Εργαστήριο Χορού «Unbelievably, Too Darned Hot, we arrived in Athens. As always we were enthusiastically welcomed and whisked away to the comfort of the Amalion. There again we were warmly greeted and given the opportunity to rest in our airy rooms. On the first day, as usual, all the participants had an opportunity to taste the Drama, Music, Art and Dance workshops and were given a choice of which one they wanted to concentrate on. In our dance workshops on the first day, we felt we had a 21

good response from all the groups and we were pleased to have the opportunity to try out our ideas and find a comfortable way of working together. In our final group we had a good mixture of disabled and able-bodied people. Some of the able ones were very good movers and the disabled had had some movement experience before. Apart from one or two reluctant young ladies, to begin with, the group worked with commitment and concentration. They contributed generously from the beginning. They were full of questions, ideas and suggestions. The questions were answered, most of the ideas were incorporated and suggestions accepted when appropriate. Our only minor problems were with the Portuguese group who complained at first that they were not sufficiently challenged. They responded quickly to our suggestions and became increasingly inventive. All very humorously coped with by all. Irini and Christos, two of the more experienced wheel chair users, also felt undervalued and insufficiently stretched to begin with, but were very happy with their responsibility in the final scene. The help and participation of Eleni Fortosi, our Greek dancer, delighted us. She interpreted our English instructions beautifully and was easy and charming with the group. She was also very helpful with the dance and contributed much to the success of it all. Cathy and I were very pleased with the collaboration of the Art and Music workshops, as part of the whole production. We felt all the leaders worked very well together and enjoyed the process and learnt much from it. In the final presentation the dancers set the atmosphere by quietening the audience with a listening dance. Then the artists with their vast, beautiful and creative artefacts paraded through the hall and set the scene of the Emperor s garden on the stage. This was followed by a short interlude during which the true story of Beatrice Harrison, a famous Cellist and her duet with a nightingale, was told. The recording of which was later played as accompaniment to the last dance. Cathy and I planned that this year we would really get everyone to dance. I think we did. We danced in the wood and round the lake. We danced the cleaning of the banquet hall, the making of the clockwork machine, the procession of the entrance of the nightingale and the revival of the Emperor. 22

I felt there was a real equality of endeavour, contribution and achievement of both the disabled and able-bodied performers. They all became artists in their own right. Having a longer time together this year made all the difference. There is no doubt that they all had a wonderful time, gained a real sense of achievement and learnt very much in the process. We applaud Cerebral Palsy Greece for their vision in spending time, energy and money in making such a creative project possible. It is an enriching process for all who have availed themselves of the opportunity to participate». Walli Meier, Καθηγήτρια Χορού & Κίνησης «Υπήρξε καλή οργάνωση και δόµηση του προγράµµατος. Σωστός καταµερισµός εργασιών. Συναδελφική αλληλεγγύη και συνεργασία. ηµιουργήθηκε κλίµα αλληλοϋποστήριξης και δηµιουργικότητας από τα µέλη της οµάδας, ώστε να υπάρξει συντονισµός που µας έφερε κοντά στο επιθυµητό αποτέλεσµα. Οι συνθήκες διαβίωσης ήταν πολύ καλές. Υπήρχε ευχάριστο κλίµα, τόσο κατά τη διάρκεια των εργαστηρίων, όσο και στον ελεύθερο χρόνο. Επίσης µου δηµιουργήθηκε η ανάγκη για ένα κλείσιµο του σεµιναρίου πέρα της παράστασης, ώστε η εµπειρία αυτή, ψυχική και σωµατική, να µην διασκορπιστεί. Και όσον αφορά τις παρουσιάσεις των συµµετεχόντων να δοθεί περισσότερος χρόνος προετοιµασίας και βοήθεια. Έχω ευχάριστες αναµνήσεις, γεµάτες συναισθήµατα και «εικόνες»». Ελένη Φορτώση, Καθηγήτρια Χορού & Κίνησης 23

2. Εργαστήριο Θεάτρου «Το σεµινάριο για µένα ήταν µία µεγάλη αγκαλιά που χώρεσε µέσα της όλους µας συντονιστές και συµµετέχοντες. Μία αγκαλιά που µου γέννησε ταυτόχρονα πολλά αντικρουόµενα συναισθήµατα. Αγωνία, χαρά, αγάπη, κούραση, απογοήτευση, δηµιουργία, ευτυχία, δύναµη και απόλυτη συγκίνηση. Ήταν υπέροχο να βλέπουµε όλα τα παιδιά να µπαίνουν στην συνθήκη που τους βάζαµε κάθε φορά µε τόση άνεση και ευκολία. Να κατανοούν τους κανόνες του παιχνιδιού και να δηµιουργούν εικόνες, σκηνές από το µηδέν, ολοκληρωτικά δικές τους. Με µία λέξη µόνο περιγράφεται το τί είδαµε µέσα στο εργαστήρι µας και αυτή είναι η λέξη µαγεία! Αυτό ένιωσα να µε κυριεύει πρωτίστως βλέποντας τα παιδιά να γίνονται κάθε φορά οµάδα και όλοι µαζί να λειτουργούν ως ένα, χωρίς να χάνονται οι ιδιαιτερότητες και οι ικανότητες του κάθε ατόµου µέσα στο σύνολο. Αυτό ένιωσα βλέποντας τα παιδιά να δηµιουργούν και να χαίρονται! Όσο χρόνο κι αν άφησα να κατασταλάξουν τα συναισθήµατα µέσα µου, ακόµα και αυτή τη στιγµή, αυτό που πηγάζει είναι η συγκίνηση. Συγκίνηση για αυτό που καταφέραµε όλοι µαζί. Η συνεργασία µου µε την Ράνια ήταν εξαιρετική. Λειτουργήσαµε συµπληρωµατικά καθώς η Ράνια κατάφερνε να βρίσκεται πάντα εκεί που έπρεπε την στιγµή που έπρεπε χωρίς να το έχουµε προκαθορίσει. Ράνια µου σε ευχαριστώ! Θέλω ακόµα να ευχαριστήσω την Εταιρία Προστασίας Σπαστικών και το Αµαλίειον για την εµπιστοσύνη που έδειξε στα πρόσωπά µας. Επίσης θέλω να πω ένα µεγάλο ευχαριστώ σε όλους όσοι βοήθησαν "παρασκηνιακά" µε τον συντονισµό και την στήριξή τους. Τέλος ένα µεγάλο ευχαριστώ στους συναδέρφους των εργαστηρίων της µουσικής και των εικαστικών για τα απίθανα δηµιουργήµατά τους και για την συνεργασία µας, και ένα ευχαριστώ στην Walli Meier για τα πολύ καλά της λόγια! Αυτό που τελικά βγαίνει σαν επισφράγιση των συναισθηµάτων µου είναι η ευγνωµοσύνη. Ευχαριστώ!» Βένια εληκατερίνh, Εµψυχώτρια Θεατρικής Έκφρασης 24

«Για µένα Το Αηδόνι υπήρξε µια πολύ σηµαντική εµπειρία, τόσο σε επίπεδο επαγγελµατικό όσο και διαπροσωπικό. Άνθρωποι αξιόλογοι, διαφόρων ηλικιακών οµάδων, ενώθηκαν δηµιουργικά κάτω από την οµπρέλα της Τέχνης, ανάδειξαν κοµµάτια του εαυτού τους, τα πρόσφεραν και τα µοιράστηκαν µέσα στην οµάδα του εργαστηρίου, φώναξαν, σιώπησαν, αγγίχτηκαν, εµπιστεύτηκαν άλλα σώµατα και τελικά ένωσαν τις φωνές τους σε µία παράσταση που, το κυριότερο, εµπνεύστηκαν οι ίδιοι µέσα από αυτοσχεδιασµούς. Το πιο σηµαντικό είναι ότι µικροί και µεγάλοι παίξαµε και φυσικά το ευχαριστηθήκαµε. Τους ευχαριστώ όλους!». Ράνια Φιλίνδρα, Ψυχολόγος και Εµψυχώτρια 3. Εργαστήριο Μουσικής «Σε γενικές γραµµές θεωρώ ότι το σεµινάριο είχε µεγάλη επιτυχία. Ο κόσµος όχι µόνο πέρασε καλά, αλλά απέκτησε καινούργιες εµπειρίες, έκανε καινούργιες γνωριµίες και επικοινώνησε σε πολλά επίπεδα. Και εγώ προσωπικά πέρασα καλά. Η συνεργασία φέτος ήταν εξαιρετική, ιδιαίτερα στο εργαστήριο µας, αλλά και µεταξύ των άλλων εργαστηρίων. Υπήρχε καλή πρόθεση για ανταλλαγή απόψεων και ιδεών, καλή επαφή και αλληλοεκτίµηση. Για µένα, αυτή η πετυχηµένη, δηµιουργική και ευχάριστη συνεργασία ήταν µια πολύ σηµαντική και ωραία εµπειρία. Η οργάνωση ήταν και πάλι αποτελεσµατική, λειτουργική, υποστηρικτική, δηλαδή υπέροχη! Μας έδωσε την εντύπωση πως ότι και αν συµβεί, θα υπάρχει λύση, ότι και να χρειαζόµαστε θα βρεθεί. Επίσης, το προσωπικό που ήταν εκεί για τις διάφορες υποστηρικτικές υπηρεσίες (βοηθοί, νοσοκόµα, γιατροί, ) συντέλεσε στην καλή γενική λειτουργία του σεµιναρίου. Υπήρχε ένα κλίµα ευγενικό, συναδελφικό. Η φιλοξενία από το Αµαλίειο ήταν και πάλι άψογη. 25

Οι περισσότερες, σε σχέση µε πέρσι, ηµέρες ήταν ωφέλιµες. Μπορέσαµε να κάνουµε πιο ουσιαστική δουλειά, όχι µόνο στο δηµιουργικό επίπεδο αλλά και στο επίπεδο δυναµικής της οµάδας, χωρίς την χρονική πίεση. Η πρώτη µέρα, µε τις εισαγωγές στα εργαστήρια, ήταν ιδιαίτερα εξαντλητική για όλους. Προτείνω οι συνεδρίες να είναι µικρότερης διάρκειας». Άννα Böhmig, Μουσικοθεραπεύτρια και Μουσικός «Η οργάνωση του Σεµιναρίου ήταν άψογη. Η έγκαιρη και ξεκάθαρη διατύπωση του προγράµµατος, καθώς και η πιστή τήρηση του ήταν πολύ σηµαντική. Πρόσφερε µία αίσθηση σιγουριάς, γεγονός που επέτρεψε στους εκπαιδευτές να οργανώσουν και να συντονίσουν µε ανάλογη υπευθυνότητα και ακρίβεια τα εργαστήρια. Η συνεργασία µεταξύ των εκπαιδευτών διαφορετικών εργαστηρίων ήταν πολύ καλή. Υπήρξε καλή επικοινωνία µεταξύ µας σχετικά µε τον τρόπο διεξαγωγής των εργαστηρίων, ενώ η αλληλο-υποστήριξη του ενός εργαστηρίου από τα άλλα ήταν άµεση. Αποτέλεσµα αυτής της συνεργασίας ήταν η επίτευξη και τελική παρουσίαση µίας ενιαίας παρουσίασης/εκδήλωσης µε συνοχή. Θεωρώ αρκετά σηµαντική αυτή την επίτευξη, καθώς έδωσε την αίσθηση στους συµµετέχοντες ότι ανήκαν τόσο στην οµάδα του εργαστηρίου τους, όσο και στην ευρύτερη οµάδα όλων των εργαστηρίων. Όσο αφορά τη χρονική διάρκεια του Σεµιναρίου, πιστεύω ότι ήταν επαρκής. Μέσα στο διάστηµα των πέντε ηµερών (που πολλοί βιώσαµε ως έναν ολόκληρο µήνα) πιστεύω πως υπήρχε το περιθώριο ουσιαστικής γνωριµίας και σταδιακής ανάπτυξης συναισθηµατικών σχέσεων, καθώς και ενίσχυσης της δηµιουργικότητας των συµµετεχόντων. Γενικότερα, τα αποτελέσµατα των πενταήµερων δράσεων µας (εντός και εκτός των εργαστηρίων) ήταν χαραγµένα στα πρόσωπα όλων µας και φάνηκαν µέσα από τις εργασίες κάθε εργαστηρίου: χαρά, ικανοποίηση, επικοινωνία, συνεργασία, σεβασµός, συλλογικότητα και αµοιβαιότητα. Τα αποτελέσµατα αυτά ωστόσο πιστεύω πως είναι σηµαντικό να διαχυθούν προς 26

τα έξω και να λάβουν δηµοσιότητα, υπό τη µορφή ενός άρθρου όπου θα µπορούσαµε να παραθέσουµε φωτογραφικό υλικό, σχόλια εκπαιδευτών και συµµετεχόντων, κ.α.» Γιώργος Τσίρης, Ειδικός Παιδαγωγός και Μουσικός 4. Εργαστήριο Σκηνογραφίας/Εικαστικών Τεχνών «Συµµετέχοντας για δεύτερη χρονιά στο εργαστήριο εικαστικών του καλλιτεχνικού και βιωµατικού σεµιναρίου «Το Αηδόνι», συνειδητοποίησα για µία ακόµα φορά πως όλοι µαζί σαν οµάδα και ο καθένας ξεχωριστά µπορούµε αυθόρµητα να εκφραστούµε µέσα από τα υλικά και να ανακαλύψουµε τις δεξιότητες που κρύβουµε µέσα µας. Μας δόθηκε η ευκαιρία να επικοινωνήσουµε µεταξύ µας, άνθρωποι µε και χωρίς προβλήµατα, διαβιώνοντας όλοι µαζί για ικανοποιητικό αριθµό ηµερών σε ένα φιλόξενο περιβάλλον. Να συζητήσουµε, να γνωριστούµε, να συνεργαστούµε και στο τέλος να δηµιουργήσουµε. Το σεµινάριο ήταν πολύ καλά δοµηµένο, µε ξεκάθαρο θέµα και στόχους για τα επιµέρους εργαστήρια. Η διάρκειά του ήταν τόση όσο έπρεπε για να δώσει χρόνο στους συµµετέχοντες να «λυθούν» και να διασκεδάσουν µέσα από τη χαρά της δηµιουργίας. Η οργάνωση του εργαστηρίου των εικαστικών ήταν µια γνωστή διαδικασία, γιατί αξιοποιήθηκε η εµπειρία της προηγούµενης χρονιάς. Η οµάδα των εκπαιδευτών του εργαστηρίου, έχοντας συνεργαστεί ξανά, λειτούργησε ως «οµάδα» µέσα από συζητήσεις για τον καθορισµό των στόχων του εργαστηρίου και λύνοντας τα όποια πρακτικά προβλήµατα παρουσιάστηκαν. Μη ξεχνάµε ότι πρώτοι από όλους περνάγαµε καλά εµείς οι ίδιοι οι εκπαιδευτές και πιστεύω ότι αυτό πέρασε και στην υπόλοιπη οµάδα. Το γεγονός ότι η οµάδα των εκπαιδευτών φέτος ενισχύθηκε κατά ένα άτοµο ακόµα, έδωσε µια νέα δυναµική στο εργαστήριο, δηµιουργώντας υποοµάδες που δούλεψαν πάνω σε πιο συγκεκριµένα θέµατα, χρησιµοποιώντας περισσότερα υλικά και τεχνικές. 27

Τα µέλη της οµάδας είχαν όρεξη να δηµιουργήσουν και ο ένας να καλύψει τις αδυναµίες του άλλου. Η συνεργασία µε τα άλλα εργαστήρια υπήρξε άριστη, κάτι που φάνηκε και στην τελική παρουσίαση. Μια σκέψη για την τελική παρουσίαση είναι ότι ο χώρος του θεάτρου στο Αµαλίειο περιόρισε τα εργαστήρια στην ανάπτυξή τους στο χώρο και δυσκόλεψε την άνετη παρακολούθησή της από το κοινό. Σχετικά µε την διοργάνωση ενός αντίστοιχου σεµιναρίου πιστεύω ότι ο εµπλουτισµός του µε νέα εργαστήρια, όπως υπολογιστές, ψηφιακή φωτογραφία, θα έδιναν νέες δυνατότητες έκφρασης κα δηµιουργίας. Κλείνοντας θα ήθελα να ευχαριστήσω για τις πολύτιµες εµπειρίες που αποκόµισα µετέχοντας στην διαδικασία οργάνωσης και υλοποίησης του καλλιτεχνικού και βιωµατικού Σεµιναρίου». Γιώργος Καλεβέας, Φυσικοθεραπευτής «Η συµµετοχή µου ως εκπαιδεύτρια στο εργαστήριο εικαστικών ήταν για µένα µια πολλή ευχάριστη αλλαγή, γιατί µου δόθηκε η ευκαιρία να αισθανθώ τη χαρά της οµαδικής και ατοµικής δηµιουργίας µέσα από µία άλλη µορφή τέχνης. Πιστεύω ότι το σεµινάριο είχε απόλυτη επιτυχία γιατί πέτυχε τον αρχικό του στόχο. Μέσα σε ένα φιλόξενο, «οικογενειακό» περιβάλλον, έφερε κοντά διαφορετικούς ανθρώπους και τους έδωσε τη δυνατότητα να γνωριστούν, να επικοινωνήσουν, να εκφραστούν και τέλος να δηµιουργήσουν µέσα από διαφορετικά είδη τέχνης. Τους πρόσφερε δηλαδή µια µοναδική καλλιτεχνική εµπειρία. Η ικανοποίηση που ένιωθαν όλοι φαινόταν σε όλη τη διάρκεια του σεµιναρίου, εκφράστηκε στις µεταξύ τους συζητήσεις και στις ατοµικές τους αξιολογήσεις. Η αξιοποίηση όλων των προηγούµενων εµπειριών από τους διοργανωτές και τους εκπαιδευτές είχε ως αποτέλεσµα την άριστη οργάνωση, που µε άµεσους και ευέλικτους τρόπους βοήθησε να ξεπεραστούν όλα τα προβλήµατα που προέκυψαν, χωρίς να επηρεαστεί η εξέλιξη των προγραµµάτων. 28

Το χρονικό διάστηµα των πέντε ηµερών ήταν αρκετό για να µπορέσουν να «µπουν» στο πνεύµα του σεµιναρίου και να ολοκληρώσουν τις δηµιουργίες τους. Το πρόγραµµα ήταν πολύ καλά δοµηµένο και δεν κούρασε τους συµµετέχοντες. Αντίθετα, νοµίζω ότι τους έδωσε τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν τον χρόνο τους ευχάριστα, τόσο κατά τη διάρκεια των εργαστηρίων όσο και έξω από αυτά. Η συνεργασία µεταξύ των εργαστηρίων ήταν πολύ καλή, γεγονός που φάνηκε και στην τελική παρουσίαση. Στο εργαστήριο εικαστικών, η πολύ καλή συνεργασία που είχα µε τους υπόλοιπους εκπαιδευτές µε βοήθησε να ξεπεράσω κάποιες προσωπικές µου ανησυχίες. Ο καθορισµός συγκεκριµένων στόχων, η οργάνωση του χώρου και των υλικών και η κατανοµή των εργασιών και αντικειµένων, έδωσαν τη δυνατότητα στο εργαστήριο να αναπτυχθεί σε υποοµάδες και να µπορέσει έτσι να χρησιµοποιήσει περισσότερα είδη τεχνικών κατασκευής. Ο χωρισµός αυτός όχι µόνο δεν επηρέασε την συνοχή της οµάδας, αλλά κράτησε το ενδιαφέρον των µελών της σε υψηλά επίπεδα, αφού υπήρχε η δυνατότητα πειραµατισµού και συνεργασίας. Στην πορεία είδαµε να αναπτύσσονται αυθόρµητα σχέσεις αλληλοβοήθειας και συνεργασίας που οδήγησαν σε πολύ όµορφα δηµιουργήµατα. Η αίσθηση που υπήρχε ήταν ότι όλοι µαζί περνούσαµε πολύ όµορφα και αυτό ήταν η αλήθεια. Η τελική παρουσίαση ως αποτέλεσµα της δουλειάς µας (παρόλες τις δυσκολίες του χώρου), έδωσε σε όλους µεγάλη ικανοποίηση και έδειξε ότι όλοι δούλεψαν πραγµατικά µε την ψυχή τους. Ολοι λοιπόν ευχόµαστε και ελπίζουµε να υπάρξει συνέχεια µε την οργάνωση ενός νέου αντίστοιχου σεµιναρίου, εµπλουτισµένο και µε νέα εργαστήρια. Τελειώνοντας θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την συνεργασία που είχαµε και ιδιαίτερα για την ευκαιρία που µου δόθηκε να συµµετάσχω στο εργαστήριο εικαστικών, αποκτώντας νέες εµπειρίες». Ελένη Ναζίρη, Γυµνάστρια Ειδικής Αγωγής 29

«ιαµονή-διατροφή: Οι συνθήκες διαµονής και διατροφής ήταν άψογες, όπως και την προηγούµενη φορά. Συµµετέχοντες: Στο εργαστήριο µας δεν συµµετείχαν πολλά άτοµα µε ειδικές ανάγκες και δεν υπήρχαν καθόλου άτοµα µε κινητικά προβλήµατα. Η φιλοσοφία του εργαστηρίου µας είναι πάντα η ελεύθερη επιλογή των δραστηριοτήτων. Κάτι που δύσκολα αποδέχτηκαν ειδικά τα άτοµα µε ειδικές ανάγκες. Την επόµενη φορά πρέπει ίσως να φτιάξουµε εµείς τις διάφορες υπο-οµάδες, φροντίζοντας να υπάρχουν κάποια άτοµα µε ειδικές ανάγκες σε αυτές. Τώρα περιορίστηκαν σε µία αίθουσα και µε µία µόνο τεχνική αυτή της ζωγραφικής. Γενικά οι αντιδράσεις από όλους τους συµµετέχοντες ήταν θετικές και κατασκεύασαν καταπληκτικά πράγµατα. Οργάνωση: Θετικό ήταν το γεγονός ότι έχουµε πλέον την εµπειρία από προηγούµενα σεµινάρια και δεν είχαµε πολύ περίσσευµα υλικών. Για µια επόµενη φορά το µόνο που θα πρέπει να αλλάξουµε είναι: α) Στην πρώτη συνεδρία µε την τελική οµάδα να κάνουµε κάποιο παιχνίδι γνωριµίας ώστε να δεθούµε καλύτερα σαν οµάδα, β) να υπάρχει καλύτερη συνεννόηση ως προς την καθαριότητα του χώρου και των υλικών. Συνεργασίες: η συνεργασία µε τους συνυπεύθυνους ήταν όπως και τις άλλες φορές πολύ καλή. Η συνεργασία µε τα άλλα εργαστήρια ήταν επίσης καλή και είχε σαν αποτέλεσµα καταιγισµό από παραγγελίες, κάτι που από την µία µας έδωσε ερεθίσµατα αλλά από την άλλη περιόριζε την ελεύθερη έκφραση. Γενικά πιστεύω ότι ήταν πάλι ένα πολύ επιτυχηµένο σεµινάριο, κάτι που φάνηκε και από το πολύ ωραίο αποτέλεσµα της τελικής παρουσίασης. Κατά τη γνώµη µου η τελική παρουσίαση καλό θα ήταν να γίνει σε ένα µεγαλύτερο χώρο (ίσως στον κήπο του Αµαλίειου ή στην αίθουσα της Εταιρείας Προστασίας Σπαστικών). Θέλω να εκφράσω την ευγνωµοσύνη µου στην οργανωτική επιτροπή που µε διάλεξαν πάλι φέτος και είµαι στην διάθεση σας για ένα µελλοντικό σεµινάριο». Κρίστα Βερτουµή, ασκάλα Ειδικής Αγωγής 30

«Οι εντυπώσεις µου για το Σεµινάριο είναι άριστες. Το Αµαλίειο µας δέχτηκε πάλι µε ζεστασιά και πολύ καλή οργάνωση. Νοµίζω πως το εργαστήριο σκηνογραφίας είχε µεγάλη επιτυχία, µε όλους τους συµµετέχοντες να δηµιουργούν ελεύθερα, µε φαντασία και πολλά γέλια! Μαζί τους δηµιουργήσαµε και εµείς οι υπεύθυνοι και κάναµε και καινούργιους φίλους. Μερικές προτάσεις που ίσως εµπλουτίσουν το επόµενο σεµινάριο: Μια παραπάνω ηµέρα στο πρόγραµµα για να προλάβουν οι συµµετέχοντες να γνωριστούν καλύτερα και να γίνει καλύτερος συντονισµός µεταξύ των εργαστηρίων. Να δοθεί η δυνατότητα επίσκεψης των υπευθύνων των εργαστηρίων στα άλλα εργαστήρια. Ο χρόνος φέτος δεν µας το επέτρεψε. Να υπάρξει ένα εργαστήριο κατασκευής κούλας και µαριονέτας και ένα άλλο εργαστήριο απλής κατασκευής κουστουµιών, για να µην χρησιµοποιούµε κουστούµια από το βεστιάριο της Εταιρείας. Να δηµιουργηθεί ένα λεύκωµα για το σεµινάριο µε φωτογραφίες και σχόλια. Ειλικρινά συγχαρητήρια για την άψογη οργάνωση του φετινού σεµιναρίου. Περιµένω µε χαρά το επόµενο». Καλλιόπη Κοπανίτσα, Σκηνογράφος 31

5. Εργαστήριο Αφήγησης Το Εργαστήριο Αφήγησης προστέθηκε στο πρόγραµµα του Σεµιναρίου ως ένα επιπλέον εργαστήριο, εν µέρει για να επιτρέψει στους υπεύθυνους των εργαστηρίων να επισκεφθούν τα άλλα εργαστήρια, αλλά κυρίως για να προσφέρει στους συµµετέχοντες την ευκαιρία να εκφραστούν και να µοιραστούν κάτι από τον εαυτό τους µε τους άλλους. Πραγµατοποιήθηκε µία συνάντηση για κάθε εργαστήριο και οι τέσσερις οµάδες συµµετείχαν µε πραγµατικό ενδιαφέρον. Χρησιµοποιήθηκε ως µέσο έκφρασης το αντικείµενο τέχνης του κάθε εργαστηρίου, µε στόχο να δηµιουργήσουµε ιστορίες µε µέσο τη µουσική µε τους µουσικούς, τον χορό µε τους χορευτές, τη ζωγραφική µε τους ζωγράφους και το θέατρο µε τους ηθοποιούς. Ο καθένας εκφράστηκε µε τον δικό του τρόπο. Όλοι µοιράστηκαν κάτι από τον εαυτό του µε τους άλλους. Οι µουσικοί περιέγραψαν γλαφυρότατα τα αισθήµατα τους από το άκουσµα κλασσικής µουσικής, οι χορευτές έδειξαν µε χορό και κίνηση την έννοια της κλειστής ή ανοιχτής πόρτας, οι εικαστικοί, παίρνοντας θέµατα από έργα τέχνης, ζωγράφισαν ολόκληρη ιστορία αποχωρισµού και αντάµωσης και οι ηθοποιοί µε στοιχείο έµπνευσης το ποτάµι έπαιξαν όλα τα στάδια του ταξιδιού ενός ποταµού. Ίσως η πιο συγκινητική και ανθρώπινη στιγµή για µένα ήταν όταν τα µέλη της θεατρικής οµάδας όλα µαζί τραγούδησαν υπέροχα και µε πραγµατικό πάθος (µετά από ένα µόνο άκουσµα) το αλησµόνητο νέγρικο τραγούδι νοσταλγίας: Βαθύ ποτάµι Deep river Η καρδιά µου My heart is over Jordan Είναι πέρα από τον Ιορδάνη Lord, Εκεί θε να βρεθώ. That s where I long to go Ευχαριστώ όλους, που κάθε χρόνο µου προσφέρετε κάτι παραπάνω για να σας θυµάµαι. άφνη Οικονόµου, Φιλόλογος 32

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ Οι συµµετέχοντες παρέλαβαν έντυπα αξιολόγησης του Σεµιναρίου, τα οποία αφού τα συµπλήρωσαν τα επέστρεψαν στη Γραµµατεία του Σεµιναρίου. Αυτές είναι ορισµένες από τις απαντήσεις τους: «Μια υπέροχη εµπειρία. Ότι και να γράψω θα είναι λίγο. Μια ευκαιρία για αποδοχή, συνύπαρξη και ενδυνάµωση της συνείδησης του να είσαι πολίτης και άνθρωπος (µακριά από «οίκτους» και «φιλανθρωπίες»). Κατάλυση στερεότυπων, συλλογική δουλειά, καθηµερινή τριβή, χαµόγελο. Αίσθηση προσφέρειν αλλά και ανήκειν. εν θεωρώ ότι «έβαλα τα άτοµα µε ειδικές ανάγκες στη ζωή µου». Θεωρώ ότι έβαλα λίγη ζωή ακόµα στην πραγµατικότητά µου. ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ!» Φώτης Λυµπερόπουλος, Μηχανικός Η/Υ, ερασιτέχνης µουσικός «Αποκόµισα πολλές και όµορφες εντυπώσεις από το Σεµινάριο. Αλλωστε, η ποικιλία των εργαστηρίων (θέατρο, µουσική, χορός, εικαστικά) ήταν ενδιαφέρουσα για όλους µας. Επιπλέον, υπήρχε µεγάλη συνεργασία και καλλιεργήθηκε εύκολα η ευγενής άµιλλα, κάτι που είναι πολύ σηµαντικό για τέτοιου είδους σεµινάρια» Όλγα Σδράκα, Φοιτήτρια, Οικότροφος Αµαλίειου «Μοναδική εµπειρία. Καταπληκτική οργάνωση και φιλοξενία. Θα ήθελα να επισηµάνω το πολύ θετικό της «τυχαίας» συνενωτικής εµπειρίας µε τα παιδιά του Οικοτροφείου. Η ενσωµάτωση στην καλύτερη µορφή της». Απόστολος Βαλάρης, άσκαλος, άτοµο µε ειδικές ανάγκες 33

«Εξαιρετικοί οι υπεύθυνοι των εργαστηρίων. Εξαιρετική φιλοξενία και διάθεση από όλους. Όµορφη συνύπαρξη µε τα παιδιά µε ειδικές ανάγκες» Παναγιώτα Σιδέρη, Εκπαιδευτικός «Είµαι περήφανη που συµµετείχα στο Σεµινάριο γιατί µου δόθηκε η ευκαιρία να έρθω σε επαφή µε άτοµα που είχαν διαφορετικές ικανότητες από εµένα, να αντιληφθώ πως ζουν, πως κινούνται, πως φέρονται και αυτό µε χαροποίησε ιδιαίτερα. Επίσης το γεγονός ότι συµµετείχα σε µία χορευτική οµάδα µου άρεσε γιατί ανακάλυψα δυνατότητες που δεν ήξερα ότι είχα και αυτή η δραστηριότητα νιώθω ότι ήταν πολύ εποικοδοµητική»» Μαριλένα Κουρούµαλου, Μαθήτρια, Οικότροφος Αµαλίειου «Σίγουρα δεν είναι εύκολο να περιγράψω τις εντυπώσεις µου από αυτό το Σεµινάριο. Είναι µια ευκαιρία να πω συγχαρητήρια στους συνοδούς των παιδιών µε ειδικές ανάγκες γιατί 24 ώρες ήταν στο πλευρό τους, µε αποθέµατα υποµονής. Συγχαρητήρια και στους διοργανωτές. Πιστεύω ότι αυτό το σεµινάριο µε έκανε να καταλάβω, περισσότερο από πέρσι, ότι καµία ιδιαιτερότητα δεν κάνει κανέναν «άνθρωπο» διαφορετικό. Συγχαρητήρια! Να ξανάρθετε». Βασιλική Σπηλιοπούλου, Φοιτήτρια, Οικότροφος Αµαλίειου «Σας γράφω εκ µέρους όλης της οµάδας του VSA Hellas για να σας ευχαριστήσω για την υπέροχη φιλοξενία. Πραγµατικά κάνατε όλοι ότι µπορούσατε για να µη µας χαλάσετε κανένα χατίρι. Τα παιδιά µας, ιδίως τα νεώτερα, που δεν έχουν πολλές ευκαιρίες να ζήσουν µακριά από τις οικογένειες τους, πέρασαν πολύ ωραία και ευχόντουσαν να µην είχαν τελειώσει οι ηµέρες τόσο γρήγορα. Το περιβάλλον ήταν πολύ φιλικό και η ατµόσφαιρα πολύ άνετη και χαρούµενη. όθηκαν ευκαιρίες για καλλιτεχνική δηµιουργία και όσοι είχαν δυνατότητες να τις εκµεταλλευτούν σίγουρα αισθάνθηκαν πολύ περήφανοι µε το τελικό αποτέλεσµα. 34

...Θα πρότεινα όµως µετά από τόση εµπειρία που έχετε αποκτήσει, να βρεθεί κάποιος υπεύθυνος εκπαιδευτής που θα απασχολεί τους λιγότερο ικανούς, δηµιουργικά αλλά χωρίς συγκεκριµένες απαιτήσεις και ίσως και µε άσχετα θέµατα. Αυτό βέβαια σαν υποοµάδα του εκάστοτε εργαστηρίου. Οι παρατηρήσεις µου αυτές κυρίως αναφέρονται στο εργαστήρι των εικαστικών που έζησα από κοντά. ούλευε πυρετωδώς για όλα τα άλλα εργαστήρια εκτελώντας "παραγγελίες " µέχρι την τελευταία στιγµή.... Ίσως αν οι υπεύθυνοι δεν ήταν τόσο πιεσµένοι να παράγουν σκηνικά και κοστούµια θα µπορούσαν να δώσουν πιο οµαδικό χαρακτήρα στο εικαστικό εργαστήρι και να καλύψουν όλα τα επίπεδα». έσποινα Ασλανίδου, Κοινωνική Λειτουργός, Πρόεδρος VSA Hellas «Ήταν όλα τέλεια και εύχοµαι να ξαναγίνει» Γιώργος Σέµας, Μαθητής, Οικότροφος Ζαννείου Οικοτροφείου «Το Σεµινάριο αυτό είναι µία χρήσιµη εκπαιδευτική και ψυχαγωγική διαδικασία. Νοµίζω ότι πρωτοστατεί στα δρώµενα αυτού του είδους και σίγουρα θα ήθελα να επαναληφθεί. Συγχαρητήρια σε όλους σας». Σπύρος Τριανταφυλλόπουλος, Εκπαιδευτικός «Ήταν ένα υπέροχο σεµινάριο και θα ήθελα πολύ να επαναληφθεί και να ξαναπάρω µέρος. Ευχαριστώ για τη φιλοξενία» Παναγιώτης Σιώµος, άτοµο µε αναπηρία 35

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Επιστολή της κας άφνης Οικονόµου, Υπεύθυνης του Σεµιναρίου προς την Πρόεδρο του Αµαλίειου: Αργυρούπολη, 13 Ιουλίου 2007 Αρ. Πρωτ. 218 Κυρία έσποινα Μανέα Πρόεδρο Αµαλίειου Οικοτροφείου Θηλέων Λ. Κηφισίας 219 151 24 Μαρούσι Αγαπητή κυρία Μανέα, εν υπάρχουν λόγια για να εκφράσουµε για άλλη µία φορά την ευγνωµοσύνη µας προς το ιοικητικό Συµβούλιο, την ιευθύντρια, το προσωπικό και τα παιδιά του Αµαλίειου, για το τόσο ζεστό καλωσόρισµα και την γενναιόδωρη φιλοξενία που επιφυλάξατε στους συνέδρους του Σεµιναρίου µας την εβδοµάδα αυτή. Η µεγάλη επιτυχία του Σεµιναρίου ΤΟ ΑΗ ΟΝΙ οφείλεται και πάλι στην άνεση που προσέφεραν οι εγκαταστάσεις του Αµαλίειου, αλλά και στην τόσο φιλική και συνεργατική διάθεση όλων. Περάσαµε υπέροχα κοντά σας. Βρήκαµε τους παλιούς µας φίλους, καινούργιους και γεµίσαµε ευτυχία και ψυχική ηρεµία. αποκτήσαµε Η συνεργασία αυτή, που ξεκίνησε τόσο ευοίωνα πέρσι, άνθισε ακόµα περισσότερο φέτος και µας έφερε ακόµα πιο κοντά. Ελπίζουµε να έχουµε την χαρά να σας καλωσορίσουµε και στην Πόρτα Ανοιχτή και να ανταποδώσουµε σε εσάς και στα παιδιά σας ένα µικρό µέρος της δικής σας µεγάλης γενναιοδωρίας και καλοσύνης. Παρακαλούµε να µεταβιβάσετε στην θαυµάσια κυρία Αθηνά Μουµουλίδη και σε όλο σας το προσωπικό την βαθιά µας ευγνωµοσύνη. Για µένα προσωπικά, η αναζωπύρωση µιας παλιάς αγάπης για το Αµαλίειο είναι µια συγκινητική εµπειρία και αισθάνοµαι το πνεύµα της γιαγιάς µου και του εκλεκτού πατέρα σας περισσότερο παρά ποτέ ζωντανό. Με την αγάπη όλων µας. άφνη Οικονόµου 36

Επιστολή της κας άφνης Οικονόµου, Υπεύθυνης του Σεµιναρίου προς τον ιευθυντή του Ιδρύµατος Ιωάννου Φ. Κωστόπουλου: Κύριο Έκτορα Βερύκιο ιευθυντή Ι ΡΥΜΑ ΙΩΑΝΝΟΥ Φ. ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ Πανεπιστηµίου 41 105 64, Αθήνα Αργυρούπολη, 23 Ιουλίου 2007 Αρ. Πρωτ. 226 Αγαπητέ κύριε Βερύκιε, Εκ µέρους του.σ. της Εταιρείας Προστασίας Σπαστικών θέλαµε να σας ευχαριστήσουµε προσωπικά για την τόσο ζεστή σας συµµετοχή στην τελική γιορτή του Καλλιτεχνικού και Βιωµατικού Σεµιναρίου «Το Αηδόνι» στο Αµαλίειο στις 13 Ιουλίου 2007. Τα θαυµαστά αποτελέσµατα και η διάχυτη χαρά όλων των συµµετεχόντων είναι η πιο τρανή απόδειξη της σηµασίας και επιτυχίας του Σεµιναρίου, που το Ίδρυµα Ι. Κωστόπουλου υποστήριξε τόσο έµπρακτα. Πιστεύουµε ότι θα µεταβιβάσετε και στα άλλα µέλη του Ιδρύµατος τις εντυπώσεις σας. Θα σας στείλουµε εγκαίρως τον πλήρη απολογισµό του Σεµιναρίου, αλλά θέλαµε από τώρα να σας εκφράσουµε την ευγνωµοσύνη µας που βρεθήκαµε κοντά µας και δεν κρύψατε την συγκίνησή σας. Με φιλικά αισθήµατα και ευχές για ένα καλό καλοκαίρι. άφνη Οικονόµου Εικόνα 41. Ο κύριος Έκτορας Βερύκιος, ιευθυντής του Ιδρύµατος Ι.Φ. Κωστόπουλου, στην Γιορτή Λήξης του Σεµιναρίου µαζί µε την κυρία Εύα Λόη, Γενική ιευθύντρια της Εταιρείας Προστασίας Σπαστικών 37

Θα θέλαµε να ευχαριστήσουµε θερµά: Το Ιδρυµα Ιωάννου Φ. Κωστόπουλου για την υποστήριξη του Προγράµµατος ΤΟ ΑΗ ΟΝΙ. Το Αµαλίειο Οικοτροφείο Θηλέων, την Πρόεδρο κυρία έσποινα Μανέα, την ιευθύντρια κυρία Αθηνά Μουµουλίδη και όλο το υπέροχο προσωπικό για την φροντίδα που µας πρόσφεραν. Την οµάδα της Εταιρείας Προστασίας Σπαστικών για την πολύπλευρη συµβολή τους στην επιτυχία του Σεµιναρίου. Ολους τους υπεύθυνους των Εργαστηρίων. Και πάνω από όλα, τους υπέροχους συµµετέχοντες, που µε τον ενθουσιασµό τους, τη ζωντάνια τους και την γενναιοψυχία τους έκαναν το Σεµινάριο έναν Θαυµαστό Κόσµο αξέχαστο για όλους µας. άφνη Οικονόµου Σεπτέµβριος 2007 38