10 Εδαφικές εκτάσεις ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2.1. ΣΧΕΔΙΟ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΓΕΝΙΚΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ (Οµάδες 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10) ΠΡΩΤΗ ΟΜΑΔΑ ΠΑΓΙΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ 11 Κτίρια - Εγκαταστάσεις κτιρίων - Τεχνικά έργα 12 Μηχανήµατα - Τεχνικές εγκαταστάσεις - Λοιπός µηχανολογικός εξοπλισµός 13 Μεταφορικά µέσα 14 Έπιπλα και λοιπός εξοπλισµός 15 Ακινητοποιήσεις υπό εκτέλεση και προκαταβολές κτήσης παγίων στοιχείων 16 Ασώµατες ακινητοποιήσεις και έξοδα πολυετούς απόσβεσης 17... 18 Συµµετοχές και λοιπές µακροπρόθεσµες απαιτήσεις 19 Πάγιο ενεργητικό υποκαταστηµάτων ή άλλων κέντρων ΟΜΑΔΑ 1η ΠΑΓΙΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Το Πάγιο Ενεργητικό περιλαµβάνει το σύνολο των αγαθών, αξιών και δικαιωµάτων, που προορίζονται να παραµείνουν µακροχρόνια, µε την ίδια περίπου µορφή, στην οικονοµική µονάδα, καθώς και τα έξοδα πολυετούς απόσβεσης και τις µακροπρόθεσµες απαιτήσεις. Ο χα- 33
ρακτηρισµός ενός περιουσιακού στοιχείου ως παγίου, εξαρτάται από την πρόθεση της χρήσης του, κατά τον χρόνο της απόκτησής του. Για παράδειγµα, η αγορά ενός επιβατικού ή φορτηγού αυτοκινήτου για επαγγελµατική χρήση, συγκεντρώνει τα χαρακτηριστικά της απόκτησης παγίου περιουσιακού στοιχείου, το οποίο θα χρησιµοποιείται επί σειρά ετών (πρόθεση χρήσης). Δεν επηρεάζει το γεγονός ότι, ενδεχοµένως τον επόµενο χρόνο, η επιχείρηση αποφασίσει την εκποίησή του, για οποιονδήποτε λόγο. Το Πάγιο Ενεργητικό διακρίνεται στις εξής κατηγορίες : α. Ενσώµατα πάγια στοιχεία (λογαριασµοί 10-15): τα υλικά αγαθά που αποκτά η οικονοµική µονάδα µε σκοπό να τα χρησιµοποιεί ως µέσα δράσης της κατά τη διάρκεια της ωφέλιµης ζωής τους, η οποία είναι οπωσδήποτε µεγαλύτερη από ένα έτος. Συνεπώς, προορίζονται να χρησιµοποιηθούν, επί σειρά ετών. β. Ασώµατες ακινητοποιήσεις ή άυλα πάγια στοιχεία (λογαριασµοί 16.00-16.09): τα ασώµατα οικονοµικά αγαθά που αποκτούνται από την οικονοµική µονάδα µε σκοπό να χρησιµοποιούνται παραγωγικά για χρονικό διάστηµα οπωσδήποτε µεγαλύτερο από ένα έτος. Αποτιµούνται κατά την απόκτησή τους και είναι δυνατόν στο µέλλον να αποτελέσουν αντικείµενο περαιτέρω συναλλαγής (µεταβίβασης). Π.χ. η απόκτηση (αγορά) διπλώµατος ευρεσιτεχνίας. γ. Έξοδα πολυετούς απόσβεσης (λογαριασµοί 16.10-16.19): τα έξοδα που αποσβένονται τµηµατικά και πραγµατοποιούνται για την ίδρυση και οργάνωση της οικονοµικής µονάδας, για την απόκτηση διαρκών µέσων εκµετάλλευσης και για την επέκταση και αναδιοργάνωσή της. δ. Συµµετοχές και µακροπρόθεσµες απαιτήσεις (λογαριασµός 18): οι συµµετοχές σε άλλες οικονοµικές µονάδες, οποιασδήποτε νοµικής µορφής - Α.Ε., Ε.Π.Ε., Ε.Ε., Ο.Ε. και άλλες, οι οποίες εξασφαλίζουν την άσκηση επιρροής πάνω σε αυτές και αποκτούνται µε τον σκοπό της διαρκούς κατοχής τους. Στις µακροπρόθεσµες απαιτήσεις συµπεριλαµβάνονται οι κατά τρίτων απαιτήσεις της οικονοµικής µονάδας, για τις οποίες ή προθεσµία εξόφλησης λήγει µετά από το τέλος της επόµενης χρήσης. 10 ΕΔΑΦΙΚΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ Οι εδαφικές εκτάσεις παρακολουθούνται στους οικείους υπολογαριασµούς του 10 µε καταχώριση σε αυτούς της αξίας κτήσης τους που προέρχεται από αγορά ή εκτίµηση όταν πρόκειται για συγχώνευση ή 34
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ [4] εισφορά σε είδος ή της αξίας ή οποία προκύπτει έπειτα από νόµιµη αναπροσαρµογή της αξίας κτήσης. Τα έξοδα κτήσεων των εδαφικών εκτάσεων (π.χ. φόροι µεταβίβασης συµβολαιογραφικά και µεσιτικά), δεν αποτελούν αυξητικό στοιχείο της αξίας απόκτησής τους, αλλά καταχωρίζονται και παρακολουθούνται στο λογαριασµό 16.14 «Έξοδα κτήσης ακινητοποιήσεων». 10.00 Γήπεδα Οικόπεδα Παρακολουθούνται οι εκτάσεις πάνω στις οποίες έχουν κατασκευαστεί και οργανωθεί τα εργοστάσια ή τα εργοτάξια της οικονοµικής µονάδας ή έχουν ανεγερθεί λοιπά κτίρια και εγκαταστάσεις αυτής (π.χ. για γραφεία, καταστήµατα ή κατοικίες), καθώς και εκείνες που προορίζονται για την εξυπηρέτηση παρόµοιων σκοπών. Έχουν απεριόριστη διάρκεια ωφέλιµης ζωής και για αυτό το λόγο δεν υπόκεινται σε αποσβέσεις. Όταν όµως για τις εδαφικές αυτές εκτάσεις υπάρχει κίνδυνος οικονοµικής απαξίωσης και υποτίµησης, σχηµατίζεται ειδική πρόβλεψη, η οποία καταχωρίζεται στο λογαριασµό 44.10 «Προβλέψεις απαξιώσεων και υποτιµήσεων παγίων στοιχείων» µε χρέωση του λογαριασµού 83.10. Σε περίπτωση αγοράς από την οικονοµική µονάδα ενιαίου οικοπέδου κτιρίου πρέπει να γίνει διαχωρισµός βάσει αξιόπιστων µεθόδων της αξίας τους, ώστε η αξία του οικοπέδου να καταχωρισθεί σε αυτό το λογαριασµό και η αξία του κτιρίου στον σχετικό υπολογαριασµό του 11. Η παρακολούθηση των δύο αξιών γίνεται χωριστά, ενώ σε απόσβεση υπόκειται µόνο η αξία του κτιρίου. 10.01 Ορυχεία 10.02 Μεταλλεία 10.03 Λατοµεία Η αξία κτήσης των ορυχείων, µεταλλείων και λατοµείων αποσβένεται σύµφωνα µε όσα προβλέπονται από τη σχετική νοµοθεσία (ΠΔ 299/ 2003, περί αποσβέσεων αλλά και άρθρο 31 ΚΝ 2238/1994). Αν από τις διατάξεις του νόµου δεν ορίζεται διαφορετικά, ως αποσβεστέα αξία θεωρείται εκείνη που προκύπτει µετά την αφαίρεση της υπολειµµατικής αξίας από την αξία κτήσης. Επισηµαίνουµε ότι τα λατοµικά προϊόντα είναι τα ορυκτά εκείνα τα οποία δε χαρακτηρίζονται ως µεταλλεύ- µατα από τη νοµοθεσία περί µεταλλείων, όπως είναι ιδίως τα διάφορα πετρώµατα, τα µάρµαρα, οι κοινοί λίθοι, τα κονιάµατα και τα χώµατα. Ο 35
χαρακτηρισµός ενός προϊόντος ως µεταλλεύµατος προϋποθέτει εργασίες εξόρρυξης βάθους, αλλά και περαιτέρω επεξεργασίας του και αποχωρισµού του από διάφορες άλλες ύλες (π.χ. σίδηρος, νικέλιο κ.λπ.). 10.04 Αγροί 10.05 Φυτείες 10.06 Δάση 10.07... 10.08... 10.09... Στους λογαριασµούς 10.04-10.06, αλλά και στους κενούς κωδικούς 10.07-10.09, παρακολουθούνται εκτάσεις που είναι εκµεταλλεύσιµες και καλλιεργήσιµες και από τις οποίες προκύπτει λογιστικό εισόδηµα. 10.10 Γήπεδα - Οικόπεδα 10.11 Ορυχεία 10.12 Μεταλλεία 10.13 Λατοµεία 10.14 Αγροί 10.15 Φυτείες 10.16 Δάση Στους λογαριασµούς 10.10 έως και 10.16 παρακολουθούνται οι εδαφικές εκτάσεις οι οποίες δε χρησιµοποιούνται παραγωγικά για τις ανάγκες της βασικής επαγγελµατικής δραστηριότητας της οικονοµικής µονάδας, ούτε και για τις παρεπόµενες ασχολίες αυτής. Η οικονοµική µονάδα έχει απλώς την κυριότητα αυτών εκτάσεων - ακινήτων και φυσικά, σε κάθε περίπτωση, την εν δυνάµει παραγωγική χρησιµοποίησή τους. 10.17... 10.18... 10.19... 36
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ [4] Στους κενούς κωδικούς 10.17-10.09 είναι δυνατόν να ενταχθούν ανάλογα περιουσιακά στοιχεία, που παραµένουν. 10.99 Αποσβεσµένες εδαφικές εκτάσεις Στην πίστωση αυτών των λογαριασµών, οι οποίοι λειτουργούν ως αντίθετοι των αντίστοιχων λογαριασµών των παγίων, καταχωρίζονται οι εκάστοτε διενεργούµενες αποσβέσεις, έτσι ώστε το υπόλοιπό τους να εµφανίζει τις σωρευµένες αποσβέσεις των ως άνω λογαριασµών. Η ανάπτυξή τους είναι αντίστοιχη της ανάπτυξης των λογαριασµών των παγίων µε την παρεµβολή του 10.99 ως δευτεροβάθµιου και την δηµιουργία στη συνέχεια τριτοβάθµιων υπολογαριασµών. Για παράδειγµα οι αποσβέσεις του 10.01 Ορυχεία, παρακολουθούνται στον 10.99.01 «Αποσβεσµένα ορυχεία». Ο λογαριασµός αυτός αντικαθιστά την πίστωση του κυρίου λογαριασµού κτήσης. Κατά την πίστωση των λογαριασµών αυτών µε τις διενεργούµενες αποσβέσεις (βλέπε ΠΔ 299/2003), χρεώνονται παράλληλα οι αντίστοιχοι υπολογαριασµοί του 66 «ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ ΠΑΓΙΩΝ ΕΝΣΩΜΑΤΩΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ» (συνήθως) όπου καταχωρίζονται οι τακτικές αποσβέσεις ή του 85 «ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ ΠΑΓΙΩΝ ΜΗ ΕΝΣΩΜΑΤΩΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ» όπου καταχωρίζονται οι προβλεπόµενες από τη φορολογική νοµοθεσία, µε τη µορφή αναπτυξιακών κινήτρων, πρόσθετες (επιταχυνόµενες) αποσβέσεις. Η ανάπτυξη των υπολογαριασµών του 66 και του 85 είναι ανάλογη της ανάπτυξης των υπολογαριασµών του 10.99 µε τη δηµιουργία του δευτεροβάθµιου λογαριασµού ανάλογα µε τον πρωτοβάθµιο λογαριασµό των σωρευµένων αποσβέσεων και του τριτοβάθµιου ανάλογα µε τον τριτοβάθµιο λογαριασµό των σωρευµένων αποσβέσεων. Δηλαδή στον λογαριασµό 10.99 αντιστοιχεί ο λογαριασµός 66.00 (ή 85.00 κατά περίπτωση) και στο λογαριασµό 10.99.01 «Αποσβεσµένα ορυχεία» αντιστοιχεί ο 66.00.01 «Αποσβέσεις ορυχείων» (ή 85.00.01 «Αποσβέσεις ορυχείων µη ενσωµατωµένες στο λειτουργικό κόστος»). Βλέπε σχετικά και στον λογαριασµό 66 «ΑΠΟΣΒΕ- ΣΕΙΣ ΠΑΓΙΩΝ ΕΝΣΩΜΑΤΩΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ». 10.99.00... 10.99.01 Αποσβεσµένα Ορυχεία 10.99.02 Αποσβεσµένα Μεταλλεία 10.99.03 Αποσβεσµένα Λατοµεία 37
10.99.04... 10.99.05 Αποσβεσµένες Φυτείες 10.99.06 Αποσβεσµένα Δάση 10.99.07... 10.99.08... 10.99.09... 10.99.10... 10.99.11 Αποσβεσµένα Ορυχεία 10.99.12 Αποσβεσµένα Μεταλλεία 10.99.13 Αποσβεσµένα Λατοµεία 10.99.14... 10.99.15 Αποσβεσµένες Φυτείες 10.99.16 Αποσβεσµένα Δάση 10.99.17... 10.99.99... 11 ΚΤΙΡΙΑ - ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΤΙΡΙΩΝ - ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ Τα κτίρια - εγκαταστάσεις κτιρίων και τα τεχνικά έργα παρακολουθούνται στους υπολογαριασµούς του 11. Στους υπολογαριασµούς αυτούς καταχωρίζονται τα παρακάτω: 1. Η αξία κτήσης τους (αγοράς ή εκτίµησης όταν πρόκειται για συγχώνευση ή εισφορά σε είδος) ή η αξία που προκύπτει µετά από νόµιµη αναπροσαρµογή της αρχικής αξίας κτήσης τους (βλέπε Ν 2065/2002), και 2. Το κόστος κατασκευής τους, όταν πρόκειται για ιδιοκατασκευές, το οποίο προκύπτει από την κίνηση του λογαριασµού 15.01 «Κτίρια - εγκαταστάσεις κτιρίων - τεχνικά έργα υπό εκτέλεση». Να σηµειώσουµε ότι σε τριτοβάθµιους υπολογαριασµούς του 15.01, παρακολουθούνται οι κατασκευαστικές φάσεις των οικοδοµικών ή των τεχνικών έργων, ώστε να ελέγχεται η εξέλιξη του συνολικού τους κόστους (π.χ. 15.01.00 «Εκσκαφές, κ.λπ.»). 38
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ [4] Τα έξοδα κτήσης των κτιρίων - τεχνικών έργων (π.χ φόροι µεταβίβασης, συµβολαιογραφικά και µεσιτικά) καταχωρίζονται και παρακολουθούνται στο λογαριασµό 16.14 «Έξοδα κτήσης ακινητοποιήσεων» Η αξία κτήσης των κτιρίων και τεχνικών έργων προσαυξάνεται µε την αξία των επεκτάσεων ή προσθηκών και βελτιώσεων που γίνονται κάθε φορά. Επίσης, προσαυξάνεται µε τυχόν αναπροσαρµογή της αξίας τους, βάσει νόµου. 11.00 Κτίρια - Εγκαταστάσεις κτιρίων Κτίρια είναι οι οικοδοµικές κατασκευές που προορίζονται για κατοικίες, βιοµηχανοστάσια, αποθήκες ή οποιοδήποτε άλλο κτίσµα είναι δυνατόν να στεγάσει δραστηριότητες ή εκµεταλλεύσεις της οικονοµικής µονάδας. Εγκαταστάσεις κτιρίων είναι πρόσθετες εγκαταστάσεις, όπως ηλεκτρικές, υδραυλικές, µηχανολογικές, κλιµατιστικές, τηλεπικοινωνιακές, αποχέτευσης, πνευµατικής ή µη µεταφοράς, ενδοσυνεννόησης και άλλες, οι οποίες είναι συνδεδεµένες µε το κτίριο κατά τέτοιο τρόπο, ώστε ο αποχωρισµός τους να µην είναι δυνατό να γίνει εύκολα και χωρίς να προκληθεί βλάβη της ουσίας τους ή του κτιρίου. Οι εγκαταστάσεις αυτές παρακολουθούνται στους ίδιους υπολογαριασµούς του 11.00 στους οποίους παρακολουθούνται τα κτίρια στα οποία είναι ενσωµατωµένες ή συνδεµένες. Σε περίπτωση πώλησης ενός κτιρίου, µε την επιφύλαξη της παρακολούθησης και της αξίας του οικοπέδου που αντιστοιχεί στο κτίσµα, γίνονται οι εξής καταχωρίσεις : Χρέωση 11.00.ΧΧ Κτίριο «Α-Β» Πίστωση 1. Αξία κτήσης (+ βελτιώσεις, προσθήκες, αναπροσαρµογές) 2. Έξοδα πώλησης 3. Τυχόν αναπόσβεστο υπόλοιπο του 11.03.ΧΧ (υποκείµενες σε απόσβεση διαµορφώσεις γηπέδων) 4. Τυχόν αναπόσβεστο υπόλοιπο του 16.14.ΧΧ (Έξοδα κτήσης ακινητοποιήσεων) 1. Τίµηµα πώλησης 2. Τυχόν υπόλοιπο του 44.10.ΧΧ (προβλέψεις απαξιώσεων και υποτιµήσεων κτιρίου) 3. Υπόλοιπο του 11.99.00.ΧΧ (Αποσβεσµένα κτίρια κ.λπ. Συσσωρευµένες αποσβέσεις) 39
Το αποτέλεσµα που προκύπτει µετά από τις παραπάνω καταχωρίσεις και µεταφορές µεταφέρεται στο λογαριασµό 81.02.00 «Ζηµίες από εκποίηση ακινήτων» εφ όσον προκύπτει ζηµιά, ή στο λογαριασµό 81.03.00 «Κέρδη από εκποίηση ακινήτων», όταν είναι κέρδος. Σε περίπτωση κατεδάφισης κτιρίου, το όποιο δεν έχει αποσβεστεί ολοκληρωτικά, η αναπόσβεστη αξία του µεταφέρεται στη χρέωση του λογαριασµού 16.19 «Λοιπά έξοδα πολυετούς απόσβεσης». Τα έξοδα κατεδάφισης παλαιού κτιρίου καταχωρίζονται στο λογαριασµό 11.03 «Υποκείµενες σε απόσβεση διαµορφώσεις γηπέδων», εκτός αν επακολουθεί ανέγερση νέου κτιρίου, οπότε τα έξοδα αυτά προσαυξάνουν το κόστος ανέγερσής του. Οι αποζηµιώσεις που τυχόν καταβάλλονται σε µισθωτές του υπό κατεδάφιση παλαιού κτιρίου προσαυξάνουν το κόστος ανέγερσης του νέου (βλέπε σχετικά στο κεφάλαιο: «ΘΕΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ»). 11.01 Τεχνικά έργα εξυπηρέτησης µεταφορών Τεχνικά έργα είναι µόνιµες, κατά κανόνα, τεχνικές κατασκευές οι οποίες επιφέρουν µερική τροποποίηση του φυσικού περιβάλλοντος, µε απώτερο στόχο την εξυπηρέτηση των δραστηριοτήτων της οικονοµικής µονάδας (π.χ. δρόµοι, πλατείες, λιµάνια, φράγµατα, λίµνες, διώρυγες, περιφράξεις, σήραγγες, γέφυρες, αεροδρόµια ή στάδια). Στο λογαριασµό 11.01 «Τεχνικά έργα εξυπηρέτησης µεταφορών» παρακολουθούνται όσα από τα έργα αυτά ανήκουν στην οικονοµική µονάδα και εξυπηρετούν τις µεταφορές της. Τα τεχνικά έργα που εξυπηρετούν άλλους σκοπούς παρακολουθούνται στο λογαριασµό 11.02 «Λοιπά τεχνικά έργα». Σε περίπτωση πώλησης ισχύουν ανάλογα τα αναφερόµενα στον λογαριασµό 11.00. 11.02 Λοιπά τεχνικά έργα 11.03 Υποκείµενες σε απόσβεση διαµορφώσεις γηπέδων Παρακολουθούνται οι δαπάνες και τα έξοδα διαµόρφωσης γηπέδων και άλλων εδαφικών εκτάσεων, όταν οι δαπάνες αυτές δεν έχουν περιληφθεί στο κόστος κτιρίων ή τεχνικών έργων ως κόστος υποδοµής της κατασκευής τους. Να σηµειώσουµε ότι οι διαµορφώσεις αυτές φθείρονται και για το λόγο αυτό αποσβένονται. 11.04... 11.05... 40
11.06... ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ [4] 11.07 Κτίρια - Εγκαταστάσεις κτιρίων σε ακίνητα τρίτων Παρακολουθούνται τα κτίρια και οι εγκαταστάσεις που κατασκευάζονται, καθώς και τα έξοδα που γίνονται σε ακίνητα κυριότητας τρίτων, που η οικονοµική µονάδα έχει δικαίωµα χρήσης για ορισµένο χρόνο ο οποίος καθορίζεται συµβατικά, όπως για παράδειγµα σε περίπτωση µίσθωσης. Μετά την πάροδο του χρόνου αυτού τα εν λόγω κτίρια και εγκαταστάσεις περιέχονται στον κύριο του ακινήτου. Στους ανοιγόµενους υπολογαριασµούς του 11.07 καταχωρίζονται : α) το κόστος ανέγερσης κτιρίων και εγκαταστάσεων, β) το κόστος διαµορφώσεων, βελτιώσεων και προσθηκών πάνω σε κτίρια. Επισηµαίνεται ότι για τις δύο αυτές κατηγορίες του κόστους, απαιτείται κατά κανόνα, η σύµφωνη γνώµη του ιδιοκτήτη ή οι συγκεκριµένες εργασίες να προκύπτουν από την σύµβαση µίσθωσης. 11.08 Τεχνικά έργα εξυπηρέτησης µεταφορών σε ακίνητα τρίτων Κατά αναλογία µε τον λογαριασµό 11.07 παρακολουθούνται τα τεχνικά έργα και τα έξοδα που γίνονται σε ακίνητα κυριότητας τρίτων, που η οικονοµική µονάδα έχει δικαίωµα χρήσης για ορισµένο χρόνο. Στο λογαριασµό 11.08 παρακολουθούνται όσα από τα έργα αυτά εξυπηρετούν τις µεταφορές της οικονοµικής µονάδας. Τα τεχνικά έργα που εξυπηρετούν άλλους σκοπούς παρακολουθούνται στο λογαριασµό 11.09. 11.09 Λοιπά τεχνικά έργα σε ακίνητα τρίτων 11.10 Υποκείµενες σε απόσβεση διαµορφώσεις γηπέδων τρίτων Κατά αναλογία µε τον λογαριασµό 11.07 παρακολουθούνται οι διαµορφώσεις γηπέδων κυριότητας τρίτων, που η οικονοµική µονάδα έχει δικαίωµα χρήσης για ορισµένο χρόνο. 11.11... 11.12... 11.13... 11.14 Κτίρια - Εγκαταστάσεις κτιρίων 41
11.15 Τεχνικά έργα εξυπηρέτησης µεταφορών 11.16 Λοιπά τεχνικά έργα 11.17 Υποκείµενες σε απόσβεση διαµορφώσεις γηπέδων 11.18... 11.19... 11.20... 11.21 Κτίρια - Εγκαταστάσεις κτιρίων σε ακίνητα τρίτων εκτός εκµετάλλευσης 11.22 Τεχνικά έργα εξυπηρετήσεως µεταφορών σε ακίνητα τρίτων 11.23 Λοιπά τεχνικά έργα σε ακίνητα τρίτων 11.24 Υποκείµενες σε απόσβεση διαµορφώσεις γηπέδων τρίτων Οι λογαριασµοί 11.14 έως 11.17 και 11.21 έως 11.24 είναι αντίστοιχοι των λογαριασµών 11.00 έως 11.03 και 11.07 έως 11.10 και χρησιµοποιούνται στις περιπτώσεις που τα εν λόγω κτίρια - εγκαταστάσεις κτιρίων, τεχνικά έργα κλπ. δεν χρησιµοποιούνται για τις ανάγκες της επαγγελ- µατικής δραστηριότητας της οικονοµικής µονάδας, ούτε και για τις παρεπόµενες ασχολίες της. 11.25... 11.99 Αποσβεσµένα κτίρια - Εγκαταστάσεις κτιρίων - Τεχνικά έργα Για την ανάπτυξη και τον τρόπο λειτουργίας τους ισχύει ανάλογα η ανάλυση του λογαριασµού 10.99, όπου αναφέρονται οι γενικές αρχές λειτουργίας των αποσβέσεων, σε συνδυασµό µε τα περιγραφόµενα στον λογαριασµό 66. «ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ» (βλέπε και το Κεφάλαιο: «ΘΕΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ»). 42
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ [4] 11.99.00 Αποσβεσµένα κτίρια - εγκαταστάσεις κτιρίων 11.99.01 Αποσβεσµένα τεχνικά έργα εξυπηρέτησης µεταφορών 11.99.02 Αποσβεσµένα λοιπά τεχνικά έργα 11.99.03 Αποσβεσµένες διαµορφώσεις γηπέδων 11.99.04... 11.99.05... 11.99.06... 11.99.07 Αποσβεσµένα κτίρια - εγκαταστάσεις κτιρίων σε ακίνητα τρίτων 11.99.08 Αποσ/να τεχνικά έργα εξυπηρέτησης µεταφορών σε ακίνητα τρίτων 11.99.09 Αποσβεσµένα λοιπά τεχνικά έργα σε ακίνητα τρίτων 11.99.10 Αποσβεσµένες διαµορφώσεις γηπέδων τρίτων 11.99.11... 11.99.12... 11.99.13... 11.99.14 Αποσβεσµένα κτίρια - εγκαταστάσεις κτιρίων 11.99.15 Αποσ/να τεχνικά έργα εξυπηρετήσεως µεταφορών 11.99.16 Αποσβεσµένα λοιπά τεχνικά έργα 11.99.17 Αποσβεσµένες διαµορφώσεις γηπέδων εκτός εκµετάλλευσης 11.99.18... 43
11.99.19... 11.99.20... 11.99.21 Αποσ/να κτίρια - εγκατ/σεις κτιρίων σε ακίνητα τρίτων 11.99.22 Αποσβεσµένα τεχνικά έργα εξυπηρέτησης µεταφορών σε ακίνητα τρίτων 11.99.23 Αποσβεσµένα λοιπά τεχνικά έργα σε ακίνητα τρίτων 11.99.24 Αποσβεσµένες διαµορφώσεις γηπέδων τρίτων 11.99.25... 11.99.99... 12 ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ - ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ - ΛΟΙΠΟΣ ΜΗΧΑΝΟ- ΛΟΓΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Τα µηχανήµατα, οι τεχνικές εγκαταστάσεις και ο λοιπός µηχανολογικός εξοπλισµός παρακολουθούνται στους οικείους υπολογαριασµούς του 12. Στους ως άνω υπολογαριασµούς καταχωρίζονται: 1. Η αξία κτήσης τους (αγοράς ή εκτίµησης όταν πρόκειται για συγχώνευση ή εισφορά σε είδος), η οποία προσαυξάνεται µε τα ειδικά έξοδα αγοράς, όπως τα έξοδα εγκατάστασης και συναρµολόγησης (µέχρι να τεθούν σε κατάσταση λειτουργίας και σε αντίθεση µε τα κτίρια - εγκαταστάσεις κτιρίων - τεχνικά έργα, όπου τα έξοδα κτήσης κ.λπ., καταχωρίζονται στον λογ. 16.14, διακεκριµένα) ή της αξίας η οποία προκύπτει µετά από νόµιµη αναπροσαρµογή της ως άνω αξίας κτήσης (Ν 1731/ 1987). 2. Το κόστος κατασκευής τους, όταν πρόκειται για ιδιοκατασκευές, το οποίο προκύπτει από το λογαριασµό 15.02 «Μηχανήµατα - τεχνικές εγκαταστάσεις - λοιπός µηχανολογικός εξοπλισµός υπό εκτέλεση» και το οποίο προσαυξάνεται µε τα έξοδα εγκατάστασης και συναρµολόγησής τους. 44
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ [4] Η παραπάνω αξία κτήσης προσαυξάνεται µε την αξία των επεκτάσεων ή προσθηκών και βελτιώσεων που γίνονται κάθε φορά. Σε περίπτωση πώλησης µηχανήµατος και γενικά περιουσιακού στοιχείου του λογαριασµού 12 στην πίστωση του οικείου λογαριασµού, π.χ. του µηχανήµατος, καταχωρίζεται το τίµηµα πώλησης και στη χρέωσή του καταχωρίζονται τα έξοδα που τυχόν δηµιουργούνται για την επίτευξη της πώλησης. Επίσης στην πίστωση του ίδιου λογαριασµού µεταφέρονται οι αποσβέσεις που διενεργήθηκαν µέχρι την πώληση. Το αποτέλεσµα που προκύπτει µετά από τις παραπάνω καταχωρίσεις και µεταφορές µεταφέρεται στο λογαριασµό 81.02.02 «Ζηµίες από εκποίηση µηχανηµάτων - τεχνικών εγκαταστάσεων - λοιπού µηχανολογικού εξοπλισµού», εφόσον προκύπτει ζηµία, ή στο λογαριασµό 81.03.02 «Κέρδη από εκποίηση µηχανηµάτων - τεχνικών εγκαταστάσεων - λοιπού µηχανολογικού εξοπλισµού», όταν είναι κέρδος. Σε περίπτωση ολοκληρωτικής, αχρήστευσης ή καταστροφής, π.χ. µηχανηµάτων τα οποία δεν έχουν ολοκληρωτικά αποσβεστεί, η αναπόσβεστη αξία τους µεταφέρεται στη χρέωση του λογαριασµού 81.02.99 «Λοιπές έκτακτες ζηµίες». (Βλέπε κατ αναλογία, το παράδειγµα του λογαριασµού 11.00. ΧΧ). 12.00 Μηχανήµατα Παρακολουθούνται τα µηχανήµατα της οικονοµικής µονάδας, δηλαδή οι µηχανολογικές κατασκευές, µόνιµα εγκατεστηµένες ή κινητές, οι οποίες χρησιµεύουν για να αποσπούν από τη φύση πρώτες ύλες, να επεξεργάζονται ή να µετασχηµατίζουν υλικά αγαθά ή για να παράγουν υπηρεσίες ανάλογα µε το αντικείµενο δραστηριότητάς της. Κατά κανόνα τα «µηχανήµατα» έχουν σηµαντικό κόστος κτήσης και είναι άµεσα συνδεδεµένα µε την παραγωγική λειτουργία της επιχείρησης (σε αντίθεση µε τα «µηχανήµατα χειρός», βλέπε παρακάτω). 12.01 Τεχνικές εγκαταστάσεις Παρακολουθούνται οι τεχνικές εγκαταστάσεις της οικονοµικής µονάδας, δηλαδή τεχνικές κατασκευές και γενικά τεχνολογικές διευθετήσεις που γίνονται για τη µόνιµη εγκατάσταση µηχανηµάτων και τη σύνδεσή τους στο παραγωγικό κύκλωµά της. Στον ίδιο λογαριασµό παρακολουθούνται και οι κάθε είδους εγκαταστάσεις της οικονοµικής µονάδας, οι οποίες, χωρίς να συσχετίζονται µε τα µηχανήµατα, έχουν σχέση µε το παραγωγικό και γενικά µε το λειτουργικό κύκλωµα της (π.χ. εγκαταστά- 45
σεις θερµάνσεως, υδραυλικές και τηλεφωνικές εγκαταστάσεις ή αποθηκευτικές δεξαµενές), µε την προϋπόθεση ότι δεν είναι συνδεµένες µε τις κτιριακές εγκαταστάσεις ή είναι συνδεµένες µε αυτές, αλλά κατά τρόπο που ο αποχωρισµός τους είναι δυνατό να συντελεστεί εύκολα και χωρίς να προκληθεί βλάβη στην λειτουργία τους, ή στη λειτουργία των κτιριακών εγκαταστάσεων. 12.02 Φορητά µηχανήµατα «χειρός» Παρακολουθούνται τα φορητά µηχανήµατα «χειρός», δηλαδή τα φορητά µικροµηχανήµατα που έχουν παραγωγική ζωή µεγαλύτερη από ένα έτος και µικρότερη από την παραγωγική ζωή των µηχανηµάτων του λογαριασµού 12.00, τον οποίο εξετάσαµε πιο πάνω (π.χ. µηχανήµατα τύπου «τρυπάνια», µικρά κοµπρεσέρ κ.λπ.). 12.03 Εργαλεία Παρακολουθούνται τα εργαλεία, δηλαδή τα µηχανολογικά και άλλης φύσεως αντικείµενα που χρησιµοποιούνται µε το χέρι και έχουν παραγωγική ζωή µεγαλύτερη από ένα έτος. Τα µικροεργαλεία που θα αποσβένονται εφάπαξ στη χρήση που θα χρησιµοποιηθούν παρακολουθούνται στο λογαριασµό 25.00 «Μικρά εργαλεία». 12.04 Καλούπια Ιδιοσυσκευές Παρακολουθούνται τα καλούπια και οι ιδιοσυσκευές της οικονοµικής µονάδας, δηλαδή οι µηχανολογικές και άλλης φύσης κατασκευές, οι οποίες προσαρµόζονται στα κάθε αυτό µηχανήµατα για την παραγωγή εξειδικευµένων αντικειµένων, αποχωρίζονται από αυτά µετά από την εκτέλεση του συγκεκριµένου έργου και παραµένουν σε αδράνεια µέχρι να επαναχρησιµοποιηθούν (π.χ. καλούπια, µήτρες ή κεφαλές). 12.05 Μηχανολογικά όργανα Παρακολουθούνται τα διάφορα µηχανολογικά όργανα, π.χ. µετρήσεων, πειραµατισµών ή ελέγχων. 12.06 Λοιπός µηχανολογικός εξοπλισµός Παρακολουθείται ο λοιπός µηχανολογικός εξοπλισµός της οικονοµικής µονάδας ο οποίος δεν είναι δυνατό να ενταχθεί σε µια από τις κατηγορίες εξοπλισµού των λογαριασµών 12.00-12.05. 12.07 Μηχανήµατα σε ακίνητα τρίτων 46
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ [4] 12.08 Τεχνικές εγκαταστάσεις σε ακίνητα τρίτων 12.09 Λοιπός µηχανολογικός εξοπλισµός σε ακίνητα τρίτων Στους λογαριασµούς 12.07, 12.08 και 12.09 παρακολουθούνται τα µηχανήµατα, οι εγκαταστάσεις και ο λοιπός µηχανολογικός εξοπλισµός της οικονοµικής µονάδας, που έχουν εγκατασταθεί σε ακίνητα τρίτων και που, µετά παρέλευση ορισµένου χρόνου, ο οποίος καθορίζεται από κάποια σύµβαση, η κυριότητά τους περιέρχεται στους κυρίους των ακινήτων. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στην ορθή ανάγνωση των όρων της ως άνω σύµβασης, σχετικά µε την αποζηµίωση ή µη, της αξίας αυτού του εξοπλισµού. 12.10 Μηχανήµατα 12.11 Τεχνικές εγκαταστάσεις 12.12 Φορητά µηχανήµατα «χειρός» 12.13 Εργαλεία 12.14 Καλούπια - Ιδιοσυσκευές 12.15 Μηχανολογικά όργανα 12.16 Λοιπός µηχανολογικός εξοπλισµός 12.17 Μηχανήµατα σε ακίνητα τρίτων 12.18 Τεχνικές εγκαταστάσεις σε ακίνητα τρίτων 12.19 Λοιπός µηχανολογικός εξοπλισµός σε ακίνητα τρίτων Στους λογαριασµούς 12.10 έως και 12.19 παρακολουθούνται τα µηχανήµατα, οι τεχνικές εγκαταστάσεις και ο λοιπός µηχανολογικός εξοπλισµός, όταν δε χρησιµοποιούνται παραγωγικά για τις ανάγκες της βασικής επαγγελµατικής δραστηριότητας της οικονοµικής µονάδας, ούτε και για τις παρεπόµενες ασχολίες της. Παραµένουν, δηλαδή, σε αδράνεια, προσωρινή ή οριστική, µε δυνατότητα µελλοντικής αξιοποίησής τους. 12.20... 47
12.90 Μηχανήµατα και λοιπός εξοπλισµός στον ΟΔΔΥ για εκποίηση (Γνωµ. 253/2243/1995) Παρακολουθούνται τα µηχανήµατα που παραδίνονται στον Ο.Δ.Δ.Υ. (Οργανισµός Διαχείρισης Δηµόσιου Υλικού) προς πώληση. Αναπτύσσεται σε τριτοβάθµιους, κατ είδος µηχανήµατος. Η χρέωση του γίνεται µε την αξία κτήσης των παραδιδόµενων στον Ο.Δ.Δ.Υ. για εκποίηση κινητών πραγµάτων και όχι µε «συµβατική τιµή». Το δε αποτέλεσµα προσδιορίζεται µετά την πραγµατοποίηση της πώλησης κάθε πράγµατος. 12.99 Αποσβεσµένα µηχανήµατα - τεχνικές εγκαταστάσεις - λοιπός µηχανολογικός εξοπλισµός Για την ανάπτυξη και τον τρόπο λειτουργίας τους ισχύουν ανάλογα τα αναφερόµενα στον λογαριασµό 10.99, καθώς και στον 11.99 (βλέπε και παραδείγµατα στο κεφάλαιο: «ΘΕΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΥ ΣΧΕ- ΔΙΟΥ»). 12.99.00 Αποσβεσµένα µηχανήµατα 12.99.01 Αποσβεσµένες τεχνικές εγκαταστάσεις 12.99.02 Αποσβεσµένα φορητά µηχανήµατα «χειρός» 12.99.03 Αποσβεσµένα εργαλεία 12.99.04 Αποσβεσµένα καλούπια - ιδιοσυσκευές 12.99.05 Αποσβεσµένα µηχανολογικά όργανα 12.99.06 Αποσβεσµένος λοιπός µηχανολογικός εξοπλισµός 12.99.07 Αποσβεσµένα µηχανήµατα σε ακίνητα τρίτων 12.99.08 Αποσβεσµένες τεχνικές εγκαταστάσεις σε ακίνητα τρίτων 12.99.09 Απ/σµένος λοιπός µηχανολογικός εξοπλισµός σε ακίνητα τρίτων 12.99.10 Αποσβεσµένα µηχανήµατα 12.99.11 Αποσβεσµένες τεχνικές εγκαταστάσεις εκτός εκµετάλλευσης 48
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ [4] 12.99.12 Αποσβεσµένα φορητά µηχανήµατα «χειρός» 12.99.13 Αποσβεσµένα εργαλεία 12.99.14 Αποσβεσµένα καλούπια - ιδιοσυσκευές εκτός εκµετάλλευσης 12.99.15 Αποσβεσµένα µηχανολογικά όργανα εκτός εκ- µετάλλευσης 12.99.16 Αποσβεσµένος λοιπός µηχανολογικός εξοπλισµός 12.99.17 Αποσβεσµένα µηχανήµατα σε ακίνητα τρίτων 12.99.18 Αποσβεσµένες τεχνικές εγκαταστάσεις σε ακίνητα τρίτων 12.99.19 Αποσβ/σµένος λοιπός µηχανολογικός εξοπλισµός σε ακίνητα τρίτων 12.99.20... 12.99.99... 13 ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕΣΑ Στους οικείους υπολογαριασµούς του 13 παρακολουθούνται τα κάθε είδους οχήµατα µε τα οποία η οικονοµική µονάδα διενεργεί µεταφορές και µετακινήσεις του προσωπικού καθώς και των υλικών αγαθών της (π.χ. εµπορευµάτων, ετοίµων προϊόντων ή υλικών), είτε µέσα στους χώρους εκµετάλλευσης, είτε έξω από αυτούς. Τα µεταφορικά µέσα παρακολουθούνται στους οικείους υπολογαριασµούς του 13 έπειτα από καταχώριση σε αυτούς της αξίας κτήσης τους (αγοράς, εκτίµησης όταν πρόκειται για συγχώνευση ή εισφορά σε είδος), η οποία προσαυξάνεται µε τα ειδικά έξοδα αγοράς. Η παραπάνω αξία κτήσης προσαυξάνεται µε την αξία των επεκτάσεων ή προσθηκών και βελτιώσεων που γίνονται κάθε φορά. Σηµειώνουµε, ότι δεν υπάρχει διάταξη νόµου που να καθορίζει αναπροσαρµογή της αξίας των µεταφορικών µέσων. 49
Σε περίπτωση πώλησης µεταφορικού µέσου στην πίστωση του οικείου λογαριασµού καταχωρίζεται το τίµηµα πώλησης. Επίσης στην πίστωση του ίδιου λογαριασµού µεταφέρονται οι αποσβέσεις που διενεργήθηκαν µέχρι την στιγµή της πώλησης. Το αποτέλεσµα που προκύπτει µετά από τις παραπάνω καταχωρίσεις και µεταφορές µεταφέρεται στο λογαριασµό 81.02.03 «Ζηµίες από εκποίηση µεταφορικών µέσων», όταν είναι ζηµία, ή στο λογαριασµό 81.03.03 «Κέρδη από εκποίηση µεταφορικών µέσων», όταν είναι κέρδος. Σε περίπτωση ολοκληρωτικής, αχρήστευσης ή καταστροφής, µεταφορικών µέσων τα οποία δεν έχουν ολοκληρωτικά αποσβεστεί, η αναπόσβεστη αξία τους µεταφέρεται στη χρέωση του λογαριασµού 81.02.99 «Λοιπές έκτακτες ζηµίες». Παράδειγµα: Χρέωση 13.02.ΧΧ Αυτοκίνητο Φ.Ι.Χ. κ.λπ. Πίστωση 1. Αξία κτήσης (+ βελτιώσεις ή προσθήκες) 2. Μεταφορά σε 81.03.03, σε περίπτωση πιστωτικού υπολοίπου 13.00 Αυτοκίνητα λεωφορεία 13.01 Λοιπά επιβατικά αυτοκίνητα 1. Τίµηµα πώλησης 2. Υπόλοιπο του 13.99.02.ΧΧ (Αποσβεσµένα µεταφορικά µέσα κ.λπ. - Συσσωρευµένες αποσβέσεις του ΦΙΧ) 3. Μεταφορά σε 81.02.03, σε περίπτωση χρεωστικού υπολοίπου 13.02 Αυτοκίνητα φορτηγά - Ρυµούλκες - Ειδικής χρήσης 13.03 Σιδηροδροµικά οχήµατα 13.04 Πλωτά µέσα 13.05 Εναέρια µέσα 13.06 Μέσα εσωτερικών µεταφορών 13.07... 13.08... 50
13.09 Λοιπά µέσα µεταφοράς ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ [4] 13.10 Αυτοκίνητα λεωφορεία 13.11 Λοιπά επιβατικά αυτοκίνητα 13.12 Αυτοκίνητα φορτηγά - Ρυµούλκες - Ειδικής χρήσης εκτός εκµετάλλευσης 13.13 Σιδηροδροµικά οχήµατα 13.14 Πλωτά µέσα 13.15 Εναέρια µέσα 13.16 Μέσα εσωτερικών µεταφορών 13.17... 13.18... 13.19 Λοιπά µέσα µεταφοράς 13.20... 13.90 Μεταφορικά µέσα στον ΟΔΔΥ για εκποίηση (Γνωµ. 253/2243/95) Για την ανάπτυξη και τον τρόπο λειτουργίας του ισχύουν ανάλογα τα αναφερόµενα στον λογαριασµό 12.90, σχετικώς µε την διαχείριση του Δηµόσιου Υλικού. 13.99 Αποσβεσµένα µέσα µεταφοράς Για την ανάπτυξη και τον τρόπο λειτουργίας τους ισχύουν ανάλογα τα αναφερόµενα στον λογαριασµό 10.99, σχετικά µε τις γενικές αρχές περί αποσβέσεων (βλέπε και ΠΔ 299/2003). 13.99.00 Αποσβεσµένα αυτοκίνητα λεωφορεία 13.99.01 Αποσβεσµένα λοιπά επιβατικά αυτοκίνητα 13.99.02 Αποσβεσµένα φορτηγά - Ρυµούλκες - Ειδικής χρήσης 13.99.03 Αποσβεσµένα σιδηροδροµικά οχήµατα 51
13.99.04 Αποσβεσµένα πλωτά µέσα 13.99.05 Αποσβεσµένα εναέρια µέσα 13.99.06 Αποσβεσµένα µέσα εσωτερικών µεταφορών 13.99.07... 13.99.08... 13.99.09 Αποσβεσµένα λοιπά µέσα µεταφοράς 13.99.10 Αποσβεσµένα αυτοκίνητα λεωφορεία εκτός εκµετάλλευσης 13.99.11 Αποσβεσµένα λοιπά επιβατικά αυτοκίνητα 13.99.12 Αποσβεσµένα αυτοκίνητα φορτηγά - Ρυµούλκες - Ειδικής χρήσεως 13.99.13 Αποσβεσµένα σιδηροδροµικά οχήµατα εκτός εκµετάλλευσης 13.99.14 Αποσβεσµένα πλωτά µέσα 13.99.15 Αποσβεσµένα εναέρια µέσα 13.99.16 Αποσβεσµένα µέσα εσωτερικών µεταφορών 13.99.17... 13.99.18... 13.99.19 Αποσβεσµένα λοιπά µέσα µεταφοράς εκτός εκµετάλλευσης 13.99.20... 13.99.99... 52