Α. Ο ΠΛΑΝΗΤΗΣ ΓΗ BIG BANG: πριν 15 δις χρόνια. Αποτέλεσμα η σύμπτυξη των 11 διαστάσεων σε 4 (μήκος, πλάτος, ύψος και χρόνος) δηλ. η δημιουργία του χρόνου και του χώρου και η διαστολή της ύλης που οδηγεί στο σχηματισμό των πλανητών-ηλιακών συστημάτων και γαλαξιών. ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΓΗΣΚΑΙ ΣΕΛΗΝΗΣ: πριν 4,5 δις χρόνια ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΡΩΤΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ: πριν 3,5 δις χρόνια. Η ΣΕΛΗΝΗ διατηρεί στοιχεία της γεωλογικής εξέλιξης της γης (π.χ κρατήρες από μετεωρίτες). Από την πρώτη στιγμή που δημιουργήθηκε η Γη ένα τεράστιο πλήθος μεταβολών συντελούνται αδιάκοπα λόγω των πολύπλοκων και αλληλοεπηρεαζόμενων διαδικασιών τόσο στο εσωτερικό όσο και στην επιφάνεια της Γης. 1
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ Ο Ηράκλειτος ο Εφέσιος (540 480 π.χ.): θεωρούσε τις μεταβολές ως το βασικότερο και σημαντικότερο της φύσης. «Τα πάντα ρει» έλεγε. Τα πάντα βρίσκονται σε κίνηση και τίποτε δεν κρατάει για πάντα. Γι αυτό και δεν μπορούμε να μπούμε «δύο φορές στο ίδιο ποτάμι». Ακόμα, ο Ηράκλειτος πρόσεξε πως ο κόσμος είναι σφραγισμένος από διαρκείς αντιθέσεις. «Αν δεν αρρωσταίναμε, τότε δεν θα ξέραμε τι σημαίνει υγεία. Αν δεν πεινούσαμε, τότε δεν θα χαιρόμαστε χορταίνοντας. Αν ποτέ δεν γινόταν πόλεμος, τότε δεν θα μπορούσαμε να εκτιμήσουμε την αξία της ειρήνης. Κι αν ποτέ δεν ερχόταν ο Χειμώνας, τότε δεν θα προσέχαμε καν τον ερχομό της Άνοιξης». Ο Αριστοτέλης ο Σταγειρίτης (384 322 π.χ.):«... καθώς ο χρόνος δεν σταματάει ποτέ και το σύμπαν μένει αιώνιο, οι κόσμοι γεννιούνται και πεθαίνουν, η θάλασσα προχωρεί ή υποχωρεί, αυτό που ήταν θάλασσα μπορεί να γίνει στεριά. Τα πάντα αλλάζουν με το χρόνο». Η ΓΗ Ένας από τους 9 (8) πλανήτες του Ηλιακού μας Συστήματος (υπάρχουν και 158 δορυφόροι). Το ΗΣ μας βρίσκεται στο άκρο του Γαλαξία. 10 11 αστέρια στο Γαλαξία μας. 10 11 Γαλαξίες στο σύμπαν 298 000 km/s η ταχύτητα του φωτός. 1 έτος φωτός = 10 12 km. Ο ήλιος μας είναι σχετικά μικρός Ο ήλιος μας έχει όγκο 1 300 000 μεγαλύτερο από τη Γη και επιφάνεια 11 500 μεγαλύτερη από τη Γη. 2
ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΑΥΤΟΜΑΤΗ ΓΕΝΕΣΗ ή ΑΒΙΟΓΕΝΕΣΗ: «Οι ζωντανοί οργανισμοί μπορούν να δημιουργηθούν από οποιαδήποτε υλικά» π.χ λάσπη, σάπια υλικά κλπ. πατέρας της ο Αριστοτέλης. 3
Κατάρριψη της αυτόματης γένεσης Francesco Redi (1626-1697) Αββάς Lazzaro Spallanzani (1729-1799) Louis Pasteur (1822-1895) Fransesco Redi 4
Fr Lazzaro Spallanzani 5
Louis Pasteur 6
Δημιουργία Οργανικών ενώσεων Alexander Oparin (1894-1980). Το1924/36 έθεσε τα πρώτα σενάρια για συνθήκες που επικρατούσαν στην αρχέγονη γη Harold Urey (1893-1981):Το 1950 διατύπωσε Υπόθεση για ατμόσφαιρα πλούσια σε: H, CH4, NH4, H2O. Stanley Miller (1930-2007). Το 1953 κατασκεύασε πειραματική συσκευή που δείχνει την αβιοτική σύνθεση στα αρχικά στάδια της εξέλιξης της γης 7
Alexander Oparin Harold Urey 8
Stanley Miller Πειραματική συσκευή του Miller 9
Σχηματισμός οργανικών ενώσεων http://highered.mcgrawhill.com/sites/9834092339/student_view0/chapter26/animation_-_millerurey_experiment.html 10
Ο πρώτος μεταβολισμός και οι πρόδρομοι των πρώτων οργανισμών Μεταβολισμός είναι το σύνολο των χημικών αντιδράσεων που γίνονται σε ένα οργανισμό Οι χημικές αντιδράσεις γίνονται με την παρουσία ενζύμων Στην πρωτόγονη γη οι αντιδράσεις καταλύονταν αντί από ένζυμα από το DNA Σύμφωνα με τον Sidney Fox αν αναμίξουμε αμινοξέα και τα ζεστάνουμε δημιουργούνται κάποια πολυμερή: τα πρωτεϊνοειδή. Τα πρωτεϊνοειδή ψύχονται και σχηματίζουν σφαιρίδια (d=2μm) τα οποία απορροφούν άλλα πρωτεϊνοειδή. Σύμφωνα με τον Alexander Oparin αναμιγνύοντας πρωτεΐνες και υδατάνθρακες με νερό σχηματίζονται σταγόνες,τα «συσσωματώματα». Εάν τα συσσωματώματα απορροφήσουν οργανικές ενώσεις και περιέχουν ένζυμα τότε κάνουν αντιδράσεις παράγοντας νέα προϊόντα. Η σημασία του DNA Από το πείραμα του Miller προκύπτουν πρόδρομα μόρια νουκλεϊνικών οξέων (π.χ αδενίνη). Το DNA καθώς «εγκλωβίζεται» μέσα στα συσσωματώματα μαζί με οργανικά μόρια σχηματίζει διπλές αλυσίδες και ελέγχει τις χημικές αντιδράσεις αλλά και τις ουσίες που μπαινοβγαίνουν στα συσσωματώματα. Το DNA αποκτά την ιδιότητα του αυτοδιπλασιασμού και κατά τη διαίρεση μοιράζεται εξίσου σε θυγατρικά πανομοιότυπα συσσωματώματα. Άρα δημιουργούνται οι πρώτοι προκαρυωτικοί οργανισμοί, όπως κάποια βακτήρια που ζουν μέχρι και σήμερα). 11
Στρωματολίτες Απολιθώματα 3,5 δις χρόνων που βρέθηκαν στο Νότιο Πόλο και την Αυστραλία. Είναι λιθοποιημένες μορφές μικροβιακών ρύπων (νεκρά μικρόβια και απόβλητά τους), ανακατεμένα με άργιλο, λάσπη και οργανικά υλικά. Μετατρέπονται σε ιζήματα στο βυθό των ωκεανών, παγιδεύοντας κυανοβακτήρια και βακτήρια.τα βακτήρια που επιβιώνουν κινούνται προς τα πάνω και σχηματίζουν ένα καινούργιο στρώμα πάνω από το παλιό κ.ο.κ. Τα ιζήματα μετατρέπονται σιγά σιγά σε πετρώματα με στρωματοειδή μορφή. Η συγκεκριμένη μορφή τους προστάτευε μεν από την u.v ακτινοβολία, αλλά δεν τους στερούσε το φως για να πάρουν ενέργεια. 12
13
Διαφορές προκαρυωτικών ευκαρυωτικών οργανισμών Προκαρυωτικοι οργανισμοί Προκαρυωτικά κύτταρα Ευκαρυωτικοί οργανισμοί Ευκαρυωτικά κύτταρα Μονοκύτταροι Απλή δομή Χωρίς πυρήνα Πολυκύτταροι και μονοκύτταροι Πολύπλοκη δομή Με πυρήνα Πολλαπλασιασμός αποκλειστικά με κυτταρική διαίρεση Πολλαπλασιασμός με διάφορους τρόπους Απολιθώματα Όταν κάποιοι οργανισμοί πεθάνουν και σκεπαστούν με λάσπη αντικαθίσταται η οργανική τους ύλη από ανόργανη (ανθρακικό ασβέστιο). Με τη στερεοποίηση των ιζημάτων σχηματίζονται πετρώματα μέσα στα οποία τα απολιθώματα παραμένουν εγκλωβισμένα για πάντα. 14
Εμφάνιση του Οξυγόνου Οι πρώτοι προκαρυωτικοί οργανισμοί δε χρησιμοποιούσαν οξυγόνο αλλά έπαιρναν ενέργεια διασπώντας ανόργανες ή οργανικές ενώσεις (πριν 2 δις χρόνια). Χρωστικές είναι ουσίες που δεσμεύουν και αντανακλούν το φως Εμφανίζονται τα κυανοβακτήρια τα οποία διαθέτουν χρωστικές άρα μπορούν να κάνουν φωτοσύνθεση. Κατά τη φωτοσύνθεση ως πηγή ηλεκτρονίων υπάρχει το νερό με τη διάσπαση του οποίου (φωτόλυση) παράγεται οξυγόνο. Το οξυγόνο καταρχήν οξειδώνει τα πετρώματα του φλοιού της γης και στη συνέχεια διαλύεται στο νερό εμπλουτίζοντας το. 15
Το οξυγόνο στην ατμόσφαιρα Πολλοί οργανισμοί δεν επιβίωσαν στην παρουσία του Οξυγόνου. Οι οργανισμοί που επιβίωσαν το χρησιμοποιούν για να διασπάσουν οργανικές ουσίες καθώς αποδίδει περισσότερη ενέργεια. Ποσότητες οξυγόνου (Ο 2 ) μετατρέπονται σε Όζον (Ο 3 ) το οποίο προστατεύει τους οργανισμούς από την Υπεριώδη Ακτινοβολία (U.V). Αφού φτάνει λιγότερη U.V στη γη και στους ωκεανούς, σταματούν να παράγονται διάφορα οργανικά μόρια (πειρ. Miller) με αποτέλεσμα οι νεοδημιούργητοι αερόβιοι οργανισμοί να έχουν πλεονέκτημα και να εξαπλώνονται πιο γρήγορα. Το ενδοσυμβιωτικό μοντέλλο Οι ευκαρυωτικοί οργανισμοί δημιουργήθηκαν από τη συμβίωση προκαρυωτικών οργανισμών πριν 2,5 δις χρ. κυανοβακτήρια + πορφυρά βακτήρια βρέθηκαν μέσα σε ένα τρίτο οργανισμό ο οποίος τους έφαγε αλλά δεν τους έπεψε. Τα κυανοβακτήρια σχημάτισαν τους χλωροπλάστες και τα πορφυρά βακτήρια τα μιτοχόνδρια. Τόσο τα μιτοχόνδρια όσο και οι χλωροπλάστες έχουν δικό τους γενετικό υλικό (DNA) και μοιάζουν με προκαρυωτικούς οργανισμούς. Σταδιακά οι πρώτοι οργανισμοί είναι τα φωτοσυνθέτοντα πρώτιστα και ορισμένα φυτά. 16
Από τα Πρώτιστα στους πρώτους πολυκύτταρους οργανισμούς Οι πρώτοι μονοκύτταροι ευκαρυωτικοί οργανισμοί είναι τα «Πρώτιστα» τα οποία «μοιάζουν» με κύτταρα φυτών, ζώων, μυκήτων. π.χ Volvox Οι σημερινοί οργανισμοί δημιουργήθηκαν από πρώτιστα που ζούσαν σε αποικίες και καταμέριζαν την εργασία, πράγμα που οδήγησε εξελικτικά στην εξειδίκευση των κυττάρων άρα και των οργανισμών. Αποτέλεσμα της εξειδίκευσης είναι η δημιουργία των πρώτων πολυκύτταρων οργανισμών, πριν 1 δις χρ. Volvox 17
Αμφιγονία Οι πρωτόγονοι μονοκύτταροι οργανισμοί εκτελούν μονογονία (Κυτταρική διαίρεση και σπόρια) Οι πολυκύτταροι οργανισμοί έχουν ειδικά κύτταρα τους «γαμέτες». Η αμφιγονία προκαλεί ανάμιξη του γενετικού υλικού άρα και ποικιλομορφία. Πριν από 600 ε.χ.π έχουμε την έναρξη του Φανεροζωικού αιώνα όπου ένας τεράστιος αριθμός ζώων και φυτών εξαπλώνεται στη θάλασσα, στη ξηρά και τον αέρα. Τα τρία Βασίλεια Μύκητες Φυτά Ζώα 18
Εξάπλωση των φυτών Χλωρόφυτα Μη αγγειώδη φυτά Αγγειώδη Φυτά Βρύα Σπερματόφυτα Πτεριδόφυτα Γυμνόσπερμα (Κωνοφόρα) Αγγειόσπερμα (Άνθη, Καρποί) Δικοτυλήδονα Μονοκοτυλήδονα Κλαδόγραμμα της εξέλιξης των φυτών 19
Τα δάση από γυμνόσπερμα και πτέριδες 300 ε.χ.π. Κατά την περίοδο του Λιθανθρακοφόρου τα δάση έπειτα από μαζικό θάνατο υπό πίεση και ψηλές θερμοκρασίες σχημάτισαν τα κοιτάσματα άνθρακα και λιγνίτη. Η εμφάνιση των πρώτων ζώων Τα ζώα προήλθαν από την εξέλιξη κάποιων πρωτίστων όπως ακριβώς και τα φυτά. Υπάρχουν τρεις εξελικτικές γραμμές με πηγή τα πρώτιστα: Οι σπόγγοι, τα κνιδόζωα και οι πλατυέλμινθες. Το σημερινό ζωικό βασἰλειο άγει την προέλευση του στους πλατυέλμινθες. 20
Εξάπλωση των ζώων Πρώτιστα Σπόγγοι Κνιδόζωα Πλατυέλμινθες Νηματώδεις Εχινόδερμα Μαλάκια Χορδωτα Αννελίδες Αμφίβια Αρθρόποδα ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΑ ΑΣΠΟΝΔΥΛΑ ΕΡΠΕΤΑ ΕΝΤΟΜΑ Κλαδόγραμμα της εξέλιξης των ζώων 21
Οξυγόνο και τροφή Τα ζώα προσλαμβάνουν οξυγόνο και αποβάλλουν Διοξείδιο του άνθρακα. Όσο μεγαλύτερη η πολυπλοκότητα του οργανισμού τόσο περισσότερο οξυγόνο χρειάζεται. Έτσι αναπτύσσονται τραχείες, πνεύμονες και εντέλει κυκλοφορικά συστήματα. Τα κυανοβακτήρια με τα φύκη αποτελούν το φυτοπλαγκτόν. Αυτό μαζί με πρώτιστα και άλλα βακτήρια απετέλεσε την τροφή των πρώτων ζώων. Τα πρώτα αυτά ζώα απετέλεσαν με τη σειρά τους τροφή για μεγαλύτερα και πιο εξελιγμένα ζώα. Τα χερσαία ζώα Από τους πλατυέλμινθες προήλθαν ασπόνδυλα έντομα και σπονδυλωτά αμφίβια (ζουν και στη θάλασσα και στη ξηρά) Τα θαλάσσια σπονδυλωτά έχουν κάποια πλεονεκτήματα που τους επιτρέπουν να εποικίσουν την ξηρά π.χ αυγά με σκληρό κέλυφος, δέρμα αδιαπέραστο από το νερό, νεφροί που απεκκρίνουν τοξικές ουσίες, πνεύμονες για κατευθείαν πρόσληψη οξυγόνου. 22
Ερπετά (Reptiles) Τα ερπετά ήταν οι πρώτοι οργανισμοί που δημιουργήθηκαν από τα αμφίβια Από τα ερπετά δημιουργήθηκαν τα κροκοδείλια, οι δεινόσαυροι και τα πτηνα. Η εξάπλωση των ερπετών 23
Δεινόσαυροι Τα ερπετά δίνουν εξελικτικά τα θηκόδοντα τα οποία με τη σειρά τους δίνουν 3 γραμμές, τα κροκοδείλια, τους δεινόσαυρους και τα πτηνά. Οι κροκόδειλοι είναι σαρκοφάγοι και ζουν μέχρι σήμερα (γεννούν αυγά) Οι δεινόσαυροι κυριάρχησαν 70 ε.χ.π. (Ιουρασικό- Κρητιδικό) και ήταν τα μεγαλύτερα ζώα του πλανήτη. Εξαφανίστηκαν απότομα μετά από πτώση μετεωριτών. Οι αρχαιοπτέρυγες (πτερωτοί δεινόσαυροι) αποτελούν το συνδετικό κρίκο μεταξύ δεινοσαύρων και πτηνών 24
Τα θηλαστικά Τα θηλαστικά εμφανίστηκαν στο μεσοζωικό αιώνα παράλληλα με τα θηκόδοντα από τα θεραψίδια τα οποία έχουν ενδιάμεσα χαρακτηριστικά από τα θηλαστικά και τα ερπετά. Τα θηλαστικά έχουν πόδια κάτω από το σώμα, είναι ζωοτόκα, έχουν μικρά δόντια και τρίχωμα. Επίσης έχουν τετράχωρη καρδιά που τους επιτρέπει να διατηρούν σταθερή τη θερμοκρασία τους άρα και να προσαρμόζονται καλύτερα στο περιβάλλον. 25
Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΠΟΥ ΟΔΗΓΗΣΕ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ 26
27
28
Τα πρωτεύοντα είναι κλάδος των θηλαστικών τα οποία εξελίχτηκαν από τα εντομοφάγα Τουπάια (70 ε.χ.π) Ζούσαν πάνω στα δέντρα Τα πρωτεύοντα έχουν 2 κλάδους, τους προπίθηκους (Prosimii) και τους ανθρωποειδείς (Anthropoidea). Πρωτεύοντα 29
Πρωτεύοντα Προπίθηκοι Ανθρωοποειδείς Λεμούριοι Λόριοι Τάρσιοι Πίθηκοι Νέου Κόσμου Πίθηκοι Παλαιού Κόσμου Κατώτεροι ανθρωπόμορφοι Πίθηκοι Π.χ Γίββωνες Ραμαπίθηκοι 6 ε.χ.π Ανώτεροι Ανθρωπόμορφοι Πίθηκοι Ουρακοτάγκος, Χιμπαντζής, Γορίλλας Αυστραλοπίθηκοι ; Άνθρωπος; 30
Αυστραλοπίθηκοι (5 ε.χ.π-1,5 ε.χ.π) Απολιθωμένο κρανίο βρέθηκε στη Ν. Αφρική το 1924. Έχουν δίποδη βάδιση, χρησιμοποιούν εργαλεία και έχουν μικτή διατροφή. Α. afarensis (Lucy, 1974) A. africanus (Taung, 1924) A. robustus A. boisei, 1959 ΑΥΣΤΡΑΛΟΠΙΘΗΚΟΣ ΚΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΤΡΙΧΩΤΟΣ ΔΙΠΟΔΗ ΒΑΔΙΣΗ ΖΟΥΣΕ ΚΑΤΑ ΟΜΑΔΕΣ ΥΨΟΣ 1.2m ΕΖΗΣΕ ΠΡΙΝ 5 ΕΚ.ΧΡΟΝΙΑ ΑΛΛΑ ΕΞΑΦΑΝΙΣΤΗΚΕ ΠΡΙΝ 1.5 ΕΚ.ΧΡΟΝΙΑ ΑΓΝΟΟΥΣΕ ΤΗ ΦΩΤΙΑ ΚΑΙ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΣΕ ΠΕΤΡΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΑΜΥΝΘΕΙ 31
Ο RAYMONT DART ΜΕ ΤΟ ΚΡΑΝΙΟ ΕΝΟΣ ΠΑΙΔΙΟΥ ΠΟΥ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕ ΣΤΟ TAUNG ΤΗΣ Ν.ΑΦΡΙΚΗΣ ΤΟ 1924.ΑΠΟ ΤΟΤΕ ΠΕΡΑΣΕ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΟ ΕΝΑ ΤΕΤΑΡΤΟ ΤΟΥ ΑΙΩΝΑ ΓΙΑ ΝΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΘΕΙ ΩΣ ΑΝΘΡΩΠΟΕΙΔΕΣ.ΤΟ 1985 ΗΤΑΝ 92 ΕΤΩΝ ΟΤΑΝ ΕΟΡΤΑΣΤΗΚΑΝ ΣΕ ΕΙΔΙΚΗ ΤΕΛΕΤΗ ΤΑ 60ΧΡΟΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΤΩΝ ΕΥΡΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ.ΤΟΤΕ Ο DART ΕΙΠΕ: «ΔΕΝ ΗΜΟΥΝ ΠΟΤΕ ΠΙΚΡΑΜΕΝΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΠΟΥ ΜΕ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΤΗΚΑΝ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ.ΗΞΕΡΑ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΠΟΥ ΔΕ ΜΕ ΠΙΣΤΕΥΑΝ ΑΛΛΑ ΕΓΩ ΔΕ ΒΙΑΖΟΜΟΥΝ». ΠΕΘΑΝΕ ΤΟ 1985 ΣΕ ΗΛΙΚΙΑ 95 ΕΤΩΝ. 32
Ο ΛΕΠΤΟΣ ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΟΥ ΑΥΣΤΡΑΛΟΠΙΘΗΚΟΥ «ΛΟΥΣΗ». Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥΣΕ ΣΤΗΝ ΟΡΘΙΑ ΒΑΔΙΣΗ Από τον Australopithicus στον Homo Εικάζεται ότι το είδος Α. Africanus (afarensis);;; οδήγησε στο γένος Homo 2,5 ε.χ.π Παλαιότερο απολίθωμα ο Η. Habilis (επιδέξιος) της Τανζανίας. Ακολουθεί ο Η. erectus (Τurkana, 1985) στο μέγεθος του σημερινού ανθρώπου,1,5 ε.χ.π και εξαπλώνεται στην Ασία. Χρησιμοποιεί τη φωτιά και τελειοποιεί τα πέτρινα εργαλεία. 33
ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΥΣΤΡΑΛΟΠΙΘΗΚΟ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ Ο ΟΓΚΟΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ ΑΠΟ 500cm 3 ΕΦΘΑΣΕ ΤΑ 1350 cm 3 ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΟΙ ΣHΜΕΡΑ ΠΙΣΤΕΥΟΥΝ OΤΙ ΥΠΗΡΧΑΝ 2 ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΓΕΝΗ ΠΟΥ ΖΟΥΣΑΝ ΠΡΙΝ ΑΠO 4 ΕΚ.ΧΡΟΝΙΑ.ΜΙΑ ΑΠO ΤΙΣ ΔΥΟ ΕΞΕΛΙΧΤΗΚΕ ΣΤΟ ΔΙΚΟ ΜΑΣ ΓΕΝOΣ (HOMO) ΠΡΙΝ ΑΠΟ 2,5 ΕΚ.ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕ 3 ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΕΙΔΗ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ : ΑΝΘΡΩΠΟΣ Ο ΕΥΚΙΝΗΤΟΣ Homo habilis ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΟΡΘΙΟΣ - Homo erectus ΑΝΘΡΩΠΟΣ Ο ΣΟΦΟΣ Ηomo sapiens Η ΑΛΛΗ ΟΜΑΔΑ ΔΕΝ ΕΞΕΛΙΧΤΗΚΕ ΚΑΙ ΑΦΗΣΕ ΜΟΝΟ ΑΠΟΛΙΘΩΜΑΤΑ 34
Homo habilis ΥΨΟΣ 1.40 ΑΓΝΟΟΥΣΕ ΤΗ ΦΩΤΙΑ ΚΑΙ ΗΞΕΡΕ ΝΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΕΙ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΑΠO ΠΕΤΡΕΣ Η ΚΟΚΚΑΛΑ ΕΤΡΩΓΕ ΡΙΖΕΣ ΦΥΤΩΝ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΖΩΑ ΤΟ ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΟ ΑΠΟΛΙΘΩΜΑ ΤΟΥ ΒΡΕΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΤΑΝΖΑΝΙΑ ΥΨΟΣ: 1.40 1.65 ΔΑΜΑΣΕ ΤΗ ΦΩΤΙΑ ΤΕΛΕΙΟΠΟΙΗΣΕ ΤΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΤΟΥ Η ΔΕΞΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Η ΕΕΞΥΠΝΑΔΑ ΤΟΥ ΤΟΝ ΕΚΑΝΑΝ ΝΑ ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΕΙ ΣΤΟΥΣ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΕΖΗΣΕ ΜΕΧΡΙ ΠΡΙΝ 250000 ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟ ΣΗΜΕΡΙΝΟ ΑΝΘΡΩΠΟ Homo erectus 35
Homo sapiens ΑΝΘΡΩΠΟΣ Ο ΣΟΦΟΣ ΥΨΟΣ :1.65 ΖΟΥΣΕ ΣΕ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΤΑΦΥΓΙΑ ΠΟΥ Ο ΙΔΙΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕ ΗΤΑΝ ΚΑΛΟΣ ΚΥΝΗΓΟΣ, ΣΚΕΦΤΟΤΑΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΕΦΤΙΑΧΝΕ ΤΟ ΚΑΘΕ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΤΟΥ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΕΙ ΣΤΙΣ ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΕΙΧΕ ΚΑΛΙΤΕΧΝΙΚΑ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ 36
Η εξάπλωση του Homo Homo sapiens H. s. neanderthalensis H. s. Cro-Magnon H. Sapiens sapiens 200 000 χ.π H. sapiens H. s. neanderthalensis 135,000-34,000 χ.π Δυνατός, χοντρός, κοντός Μεγαλύτερος εγκέφαλος Βελτιώνει τα εργαλεία H. s. Cro-Magnon 40,000-10,000 χ.π Καλομελετημένα εργαλεία Ζωγραφιές στα σπήλαια Εποχή των παγετώνων H. s. sapiens 100,000 χ.π Γλώσσα Πολιτισμός 37
38
39
Πηγές ενέργειας για του πρώτους οργανισμούς Υπεριώδης ακτινοβολία Εκρήξεις ηφαιστείων Οργανικές ουσίες από τους ίδιους ή άλλους οργανισμούς 40