ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ - ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: ΒΡΕΦΟΝΙΠΙΑΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΣΤΟ ΧΑΛΑΝΔΡΙ

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ - ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: ΒΡΕΦΟΝΙΠΙΑΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΣΤΟ ΧΑΛΑΝΔΡΙ ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ: ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ ΑΣΗΜΙΝΑ / ΕΠ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Σ. ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΟΥ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012

All I really need to know, I learned in Kindergarten (ό,τι πραγματικά χρειάζομαι να ξέρω, το έμαθα στον Παιδικό Σταθμό) Robert Fulghum 1986

Εισαγωγή Το θέμα της διπλωματικής μου εργασίας είναι ο σχεδιασμός ενός βρεφονηπιακού σταθμού. Η επιλογή του συγκεκριμένου θέματος οφείλεται στο έντονο ενδιαφέρον μου για το σχεδιασμό ενός χώρου, όπου συντελείται η διαδικασία ανάπτυξης του παιδιού από τους πρώτους μήνες της γέννησης του ως τα έξι χρόνια της ζωής του. Ως προεργασία της συγκεκριμένης διπλωματικής υπήρξε η διάλεξη μου με θέμα «Αρχιτεκτονική και νηπιακή εκπαιδευτική διαδικασία». Δεδομένου ότι η αρχιτεκτονική ασχολείται με την δημιουργία κτιρίων που είναι «δοχεία ζωής» κατά τον Άρη Κωνσταντινίδη, η αρχιτεκτονική συγκρότηση του προσχολικού κτιρίου, εσωτερική και εξωτερική, έχει μεγάλη παιδαγωγική σημασία και συμβάλλει στην ολοκλήρωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Χώρος και πρόγραμμα διασυνδέονται αναγκαστικά στον προσχολικό χώρο, το ένα προϋποθέτει το άλλο. Η αισθητική και διαρρύθμιση του χώρου υποδεικνύει στο άτομο τη χρήση του, σαν ένα είδος σιωπηλής γλώσσας. Το σχολικό κτίριο δεν είναι απλό προϊόν της ευκλείδειας γεωμετρίας. Η σχολική και μάλιστα η προσχολική αρχιτεκτονική όπως εξ άλλου και κάθε μορφή αρχιτεκτονικής, αποτελεί φαινόμενο πολύπλοκο, πολυδιάστατο, σύνθετο Το παιδί από τη στιγμή που γεννιέται, ζει και δραστηριοποιείται μέσα σε ειδικά διαμορφωμένους γι αυτό χώρους, ώστε να καλύπτουν τις ανάγκες του σε θέματα κατοικίας, εκπαίδευσης, παιχνιδιού, άθλησης κτλ. Η οικειοποίηση των χώρων αυτών από το παιδί είναι σημαντική, γιατί, καθώς αντιλαμβάνεται το χώρο, μαθαίνει μέσα από αυτόν. Ο κατάλληλα αρχιτεκτονημένος χώρος αποτελεί φορέα μηνυμάτων, πολιτισμού και παράδοσης, αποτελεί κίνητρο συμπεριφορών & αντανάκλαση αξιών που κυριαρχούν στο κοινωνικό σύνολο. Τα παιδιά έχουν την ικανότητα να αποκωδικοποιούν τους συμβολισμούς του αρχιτεκτονημένου χώρου και η αρχιτεκτονική έχει χρέος να απαντά στο ερώτημα ποιες ποιότητες πρέπει να έχει ο χώρος ώστε το παιδί να τις αποκωδικοποιήσει μετατρέποντας τον σε πηγή ερεθισμάτων αγωγής. Στην παρούσα εργασία σκοπός μου είναι ο σχεδιασμός και η οργάνωση του χώρου, που μπορεί να παρέχει ένα κατάλληλο, για παιδιά προσχολικής ηλικίας περιβάλλον ώστε ο χώρος αυτός να λειτουργήσει σαν μέσο εκπαίδευσης και νοητικής ανάπτυξης του παιδιού. Η κλίμακα και η ψυχοσύνθεση του μικρού παιδιού θέλουν ιδιαίτερη προσοχή γιατί στα πρώτα χρόνια της ζωής του ανθρώπου θέτονται οι βάσεις για την

κατανόηση του κόσμου και σχηματίζονται οι πρώτες νοητικές διεργασίες. Οι χρήστες του παιδικού σταθμού έχουν ειδικές ανάγκες και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως μικροί ενήλικες. Για τον λόγο αυτό το κτίριο του παιδικού σταθμού παρουσιάζει το ιδιαίτερο ενδιαφέρον της ύπαρξης δυο διαφορετικών κλιμάκων. Την κλίμακα του παιδιού και την κλίμακα του ενήλικα. Ο σχεδιασμός του κτιρίου πρέπει να επιτρέπει την συνύπαρξη, αλλά και την αναγνωσιμότητα των δυο κλιμάκων για την καλύτερη κατανόηση του χώρου. Όμως, παρόλο που τα τελευταία χρόνια η προσχολική εκπαίδευση έχει αποτελέσει πυρήνα έλξης για έρευνα και ανάπτυξη προγραμμάτων προσχολικής αγωγής, συχνά συναντάμε το πρόβλημα της στέγασης παιδικών σταθμών σε κτίρια τα οποία στο παρελθόν φιλοξενούσαν άλλες λειτουργίες και είναι ακατάλληλα για τη συγκεκριμένη λειτουργία. Εάν θελήσει κανείς να ορίσει την καλή ποιότητα του προσχολικού περιβάλλοντος θα καταφύγει σε έννοιες, όπως η υγιεινή, η ασφάλεια, η άνεση. Μια άλλη παράμετρος είναι η αισθητική, η οποία, σύμφωνα με έρευνες, φαίνεται να επηρεάζει σημαντικά την διαμόρφωση της ταυτότητας του χώρου. Η αρχιτεκτονική σύνθεση ενός βρεφονηπιακού σταθμού ή ενός νηπιαγωγείου πρέπει να χρησιμοποιεί συνήθως γεωμετρία, χρώματα και εικόνες, για να προκαλέσει συνειρμούς στο μυαλό των παιδιών. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή και την διαμόρφωση του προσχολικού χώρου, ώστε να είναι ευχάριστα, φωτεινά και χαρούμενα να καλύπτουν τις ανάγκες της αισθητικής, της άνεσης, της ασφάλειας και της δυνατότητας ανάπτυξης της προσωπικότητας του παιδιού, να μην εμπεριέχουν κανένα κίνδυνο και να είναι πρακτικά στον καθαρισμό τους και στην συντήρηση. Συνεπώς η αρχιτεκτονική σχεδίαση ενός προσχολικού χώρου απαιτεί πολύ προσοχή και είναι συνυφασμένη με την επιλογή της θέσης, την οργάνωση των χώρων και την κλίμακα. Όταν ο αρχιτέκτονας σχεδιάζει ένα προσχολικό χώρο πρέπει να παράγει ένα χώρο ευχάριστο και φιλικό, σύγχρονο και παιχνιδιάρικο, δημιουργικό και προκλητικό για τα μάτια των παιδιών και την φαντασία.

Επιλογή οικοπέδου Ένας παράγοντας που επηρεάζει τις βασικές αρχές σχεδιασμού ενός βρεφονηπιακού σταθμού, είναι το οικόπεδο που διαθέτουμε. Στην περίπτωση που το οικόπεδο έχει ικανές διαστάσεις και μπορεί να βρεθεί ο αναγκαίος υπαίθριος χώρος, είναι επιθυμητή η σύνθεση του σταθμού σε μονώροφο κτίριο. Το οικόπεδο που έχω επιλέξει για την επεξεργασία του θέματος βρίσκεται στο Χαλάνδρι, κοντά στην πρώην πλατεία Κέννεντυ, σε μια περιοχή γενικής κατοικίας, με ελεύθερους χώρους και με χώρους σχολείων. Προσεγγίζεται εύκολα από τον κεντρικό άξονα Δουκίσης Πλακεντίας. Το συγκεκριμένο οικόπεδο επελέγη, γιατί θεώρησα, ότι πληροί καλύτερα όλες τις προδιαγραφές που έθετε το θέμα και επί πλέον σε όλη τη γύρο περιοχή, σε μεγάλη ακτίνα δεν υπάρχει άλλος βρεφονηπιακός σταθμός. Πρόκειται για ένα διαμπερές οικόπεδο κατά τον άξονα βορρά νότου. Βόρεια υπάρχει ένα σχολικό συγκρότημα, ενώ νότια ελεύθερος χώρος ανοικοδόμητου οικοπέδου. Ανατολικά συνορεύει με πολυκατοικίες κυρίως χαμηλού ύψους και δυτικά με πενταόροφες πολυκατοικίες. Επίσης ανατολικά υπάρχει ένας δρόμος περισσότερο ιδιωτικής χρήσης για τους ενοίκους των γύρο κατοικιών. Τέλος κατά μήκος του οικοπέδου υπάρχουν τα χνάρια περάσματος, ενός μονοπατιού που χρησιμοποιείται κυρίως από τα παιδιά που φοιτούν στο διπλανό σχολείο. Το οικόπεδο συγκεντρώνει όλα τα στοιχεία καταλληλότητας που απαιτούνται στις προδιαγραφές του Υπ. Υγείας και Πρόνοιας. Τα πιο βασικά από τα στοιχεία αυτό είναι τα εξής : -η επιφάνειά του είναι επίπεδη (επιτρέπεται κλίση 5% ) οι χρήσεις με τις οποίες γειτνιάζει το οικόπεδο είναι συμβατές, - πληροί την απαιτούμενη επιφάνεια έτσι ώστε ο σταθμός να εξελιχτεί σε ένα επίπεδο του ισογείου και παράλληλα να παραμείνει ικανός υπαίθριος χώρος εκτόνωσης. -το οικόπεδο βρίσκεται κοντά σε κεντρικούς άξονες για την εύκολη πρόσβαση και συγχρόνως εκτός κυκλοφορίας αυτοκινήτων και ζωνών θορύβου. Όροι δόμησης του οικοπέδου. Σ.Δ. 0,9 < 600τμ. 0,8 > 600τμ. Σ.Κ. 40%, πρασιά 4μ.

Παρουσίαση θέματος Σύντομη αναφορά στο κτιριολογικό και σε γενικές αρχές σχεδιασμού: Στην διπλωματική μου εργασία επέλεξα να σχεδιάσω ένα βρεφονηπιακό σταθμό 80 100 θέσεων. Πρόκειται για μια μεγάλη μονάδα στα όρια του αποδεκτού μεγέθους. Μονάδες μεγαλύτερης κλίμακας μπορεί να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην μορφή και στην λειτουργία του κτιρίου καθώς και στο ίδιο το παιδί. Η μικρότερη μονάδα που μπορεί να σταθεί συνήθως εξυπηρετεί 30 παιδιά, ενώ ένας σταθμός με 60 θέσεις αποτελεί μια τυπική μονάδα. Κτιριολογικό πρόγραμμα Κατηγορία χώρου Μ χώρου Α. Υποδοχή Διοίκηση 1. Είσοδος Αναμονή 24 2. Καροτσάκια 20 3. Γραφείο Διεύθυνσης 13.45 4. Χώρος προσωπικού 28 5. Γραφείο πολ/λων 20 6. Μόνωση 11.50 7. Χώροι υγιεινής προσωπικού 24 8. W.C κοινού 10 Β. Τμήματα παιδιών ΤΜΗΜΑ ΒΡΕΦΩΝ (8-18 μηνών) 1. Αίθουσα βρεφών 50 2. Χώρος ύπνου 29 3. Χώρος αλλαγών / λουτρού 9 4. Χώρος παρασκευής γάλακτος 10 5. Ιματιοθήκες 5 ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΝΗΠΙΩΝ (1,5 3,5 ετών) 1. Αίθουσα απασχόλησης προνηπίων 95.50 2. Χώρος αλλαγών / λουτρού 18 3. Ιματιοθήκες 5 4. χώρος ύπνου 40

ΤΜΗΜΑ ΝΗΠΙΩΝ (3,5 5,5 ετών) 1. αίθουσα απασχόλησης νηπίων 95.50 2. χώρος αλλαγών λουτρού 18 3. ιματιοθήκες 5 4. χώρος ύπνου 40 Γ. Γενικές υπηρεσίες 1. Κοινός χώρος ελεύθερων δραστηριοτήτων 92.75 2. Αίθουσα εκθέσεων / προβολών / ζωγραφικής 90 3. Τραπεζαρία 125 4. Κουζίνα 35 5 Αποθήκη τροφίμων 11.70 5. Λινοθήκη 14.25 6. Πλυντήρια / Στεγνωτήρια 14 7. Αποθήκη 30 8. Είδη καθαρισμού 30 9. Δεξαμενή 8.20 10. Λεβητοστάσιο 7 Η οργανική δομή του παιδικού σταθμού αποτελείται από 3 ομάδες χώρων. -Η πρώτη ομάδα αποτελείται από τους χώρους που προορίζονται για την υποδοχή των παιδιών, την διοίκηση και το προσωπικό. -Η δεύτερη ομάδα αποτελείται από τις κύριες αίθουσες των παιδιών. Οι χώροι αυτοί καλύπτουν τη βασική λειτουργία του παιδικού σταθμού και διαχωρίζονται ανάλογα με την ηλικία των παιδιών. Έτσι διακρίνουμε: Τη μονάδα των βρεφών, η οποία φιλοξενεί παιδιά ηλικίας 8 μηνών μέχρι 1,5 ετών, την μονάδα των προνηπίων με παιδιά ηλικίας από 1,5 μέχρι 3,5 ετών και την μονάδα νηπίων από 3,5 μέχρι 5,5 ετών. -Η τρίτη ομάδα συμπεριλαμβάνει τις γενικές υπηρεσίες που βοηθούν στην καλή λειτουργία του σταθμού από τεχνική πλευρά. Τέλος επειδή βασικό στοιχείο για τη σωστή λειτουργία ενός παιδικού σταθμού αποτελεί η ύπαρξη υπαίθριου χώρου με καλές διαστάσεις για να μπορεί να οργανωθούν παιδική χαρά, παιχνίδια και διάφορες δραστηριότητες, στο σχεδιαζόμενο βρεφονηπιακό σταθμό προβλέπεται ένας ανάλογος χώρος. Η κεντρική ιδέα της σύνθεσης μου είναι η δημιουργία ενός ρευστού κοινόχρηστου χώρου, μιας ραχοκοκαλιάς στην οποία να προσαρτώνται οι πιο

ιδιωτικές μονάδες του σταθμού. Έτσι το παιδί κινείται σε ένα μεγάλο χώρο και αντιλαμβάνεται το μεγαλύτερο τμήμα του κτηρίου. Μέσα από αυτήν την κίνηση, περιπλάνηση του, η οπτική του επαφή με σχεδόν όλους τους χώρους του σταθμού του δίνει ερεθίσματα να βιώσει διαφορετικά συναισθήματα. Ο ρευστός χώρος είναι ένας χώρος μεγάλης κλίμακας όσο αφορά το παιδί ενώ οι ιδιωτικοί χώροι συμβαδίζουν με την κλίμακα του παιδιού. Έτσι λοιπόν μορφολογικά, κατασκευαστικά και λειτουργικά μπορούμε να διακρίνουμε στο σταθμό μας 2 ενότητες χώρων. Τους δημόσιους & τους πιο ιδιωτικούς. Οι δημόσιοι χώροι συγκροτούνται από: -την είσοδο / αναμονή, - τα καροτσάκια, - το γραφείο διεύθυνσης, - το γραφείο πολλαπλών χρήσεων, - την μόνωση, - το wc για το κοινό, - το χώρο προσωπικού, - τους χώρους υγιεινής προσωπικού Οι ιδιωτικοί χώροι είναι: -οι μονάδες των παιδιών -η αίθουσα πολλαπλών χρήσεων -η τραπεζαρία -ο χώρος ελεύθερων δραστηριοτήτων (πρόκειται για μια υπόσκαφη περιοχή στο κέντρο του κτιρίου, με κερκίδες, για διάφορες δραστηριότητες ή γιορτές που γίνονται σε εσωτερικό χώρο) -ο χώρος ύπνου. Υπάρχει και μια τρίτη ενότητα χώρων που αφορούν τις γενικές υπηρεσίες. Στα χνάρια του παλιού μονοπατιού, που χρησιμοποιούν για πέρασμα τα παιδιά του γειτονικού σχολείου σχεδιάστηκε ένας τοίχος, κατασκευασμένος από μπετόν που έχει όμως επένδυση από πέτρα. Η πέτρα είναι φυσικό υλικό και δίνει

την ευκαιρία στα παιδιά να γνωρίσουν από κοντά το υλικό αυτό, αφού καθημερινά το βλέπουν και μπορούν να το ακουμπήσουν και να το ψηλαφίσουν. Τον τοίχο διαπερνούν οι όγκοι των τμημάτων που βρίσκονται στην αντίστοιχη πλευρά. Κατασκευασμένοι από γυαλί επιτρέπουν οπτική επαφή με τον έξω χώρο. Με την ύψωση του τοίχου κρατήσαμε τη χάραξη του παλιού μονοπατιού και πάνω σ αυτό έγιναν οι χαράξεις του κτιρίου. Ο τοίχος είναι καθαρά συνθετικό στοιχείο του κτιρίου. Για όλο το κτίριο προτείνω για φέροντα οργανισμό μπετόν, γιατί είναι ένα χυτό υλικό που μέσα στο χώρο μπορεί να εκφράσει την κίνηση που θέλουμε. Ο οργανισμός πλήρωσης είναι από διπλή οπτοπλινθοδομή και η τελική επιφάνεια σοβαντισμένη για να πετύχουμε το αποτέλεσμα ενιαίων επιφανειών μεγάλης κλίμακας. Ένα τμήμα της οροφής του κτηρίου το καλύψαμε με μεταλλική στέγη. Έτσι διαχωρίζονται οι όγκοι και οπτικά το κτίριο γίνεται πιο ελαφρύ. Επίσης βασικό ρόλο στην σύνθεση μου έπαιξε η διαπλοκή του εσωτερικού με τον υπαίθριο χώρο. Ο χώρος της αυλής είναι η προέκταση του εσωτερικού του νηπιαγωγείου. Είναι ο ανοικτός χώρος της σχολικής μονάδας. Η θέση της στο σύστημα του σχολείου καθιστά τη σχολική αυλή παιδαγωγικό τόπο μια και η σχολικές δραστηριότητες δεν περιορίζονται μόνο στο διδακτήριο αλλά συνδέονται ευρύτερα με τον περίγυρο του, με τη φύση και γενικότερα με το εξωσχολικό υλικό και το κοινωνικό περιβάλλον. Η σχολική αυλή επομένως είναι χώρος ενταγμένος στο πρόγραμμα και τη λειτουργία του σχολείου. Είναι υπαίθριος χώρος διαλείμματος, παιχνιδιού, αθλητικών δραστηριοτήτων, εορταστικών εκδηλώσεων και γενικά χώρος χαλάρωσης και επαφής του παιδιού με τη φύση. Η φύση αποτελεί εκπαιδευτικό παράγοντα με θεμελιώδη σημασία για τις διαδικασίες μάθησης και ανάπτυξης. Προσπάθησα να διαμορφώσω διαφορετικές σχέσεις κλειστού και υπαίθριου χώρου και να πετύχω ένα ξετύλιγμα του κτιρίου γύρο από ζωτικούς υπαίθριους χώρους του παιδικού σταθμού που να επιτρέπει θεάσεις διαφορετικών όψεων του κτιρίου μέσα από τα εσωτερικό του. Για να πετύχω το ξετύλιγμα του κτιρίου επέλεξα ως βασικό συνθετικό εργαλείο τη χρήση δυναμικών αξόνων (ζωνών). Ο υπαίθριος χώρος στην σύνθεσή μου δεν αποτελεί το υπόλειμμα του οικοπέδου που διατίθεται, αλλά είναι ορισμένος από το κτίριο και το σχήμα του είναι προσχεδιασμένο. Σε αντίθεση με περιπτώσεις κάποιων παιδικών σταθμών όπου ο υπαίθριος χώρος δεν είναι ορισμένος και δημιουργεί στα παιδιά αισθήματα ανασφάλειας. Έτσι το κτίριο του βρεφονηπιακού σταθμού διαθέτει 2 αυλές. - Η μια βρίσκεται σε άμεση πρόσβαση με τις αίθουσες των παιδιών.

- Η δεύτερη, στην άλλη πλευρά, βρίσκεται επίσης σε άμεση πρόσβαση με τους υπόλοιπους χώρους (τραπεζαρία, αίθουσα πολλαπλών κτλ) Ο υπαίθριος χώρος χωρίζεται σε 3 ζώνες: -σε μια ξύλινη ζώνη / βεράντα, η οποία αποτελεί προέκταση του εσωτερικού χώρου των τάξεων, έτσι ώστε, όταν ο καιρός το επιτρέπει, οι χώροι στους οποίους τα παιδιά περνούν τις περισσότερες ώρες τους έχουν τη δυνατότητα να ενοποιούνται και να λειτουργούν ως ενιαίο σύνολο με τον υπαίθριο χώρο. -σε συνέχεια με την ξύλινη αυτή επιφάνεια δημιουργούμε μια περιοχή με χώμα και χαλίκι η οποία θα φιλοξενεί την παιδική χαρά του βρεφονηπιακού σταθμού. - ο υπαίθριος χώρος του παιδικού σταθμού τελικά ορίζεται από πρανή ήπιας κλίσης με πράσινο. Σε μια γωνιά της αυλής, υπάρχει ένας χώρος με κερκίδες που λειτουργεί σαν σημείο αναφοράς για τα παιδιά και μπορεί να χρησιμοποιηθεί επίσης για υπαίθριες γιορτές, παιχνίδια και άλλες δραστηριότητες. Αρχές της σύνθεσης του κτιρίου α) Βασική συνθετική μου αρχή ήταν η δημιουργία ενός κτιρίου εύκολα αναγνώσιμου τόσο από τον εσωτερικό χώρο, όσο και από τον υπαίθριο χώρο του. Επέλεξα να προκαλέσω απλές κινήσεις σε ενιαίους χώρους και αυτονόμησα τις βασικές αίθουσες των νηπίων τόσο στην μορφή όσο και στα υλικά επιδιώκοντας την αναγνωσιμότητα του κτιρίου. Επειδή για τους μαθητές της προσχολικής ηλικίας το χρώμα συμβάλλει στην καλή διάθεση τους και στην αισθητική στάση απέναντι στο σχολείο, αλλά και με στόχο την αναγνωσιμότητα στην γλώσσα των παιδιών, κάθε χώρος μπορεί να είναι βαμμένος με διαφορετικό χρώμα. Επέλεξα λοιπόν για τις αίθουσες των παιδιών το κίτρινο χρώμα για τη μονάδα των βρεφών, το κόκκινο για τον κύβο των προνηπίων και το μπλε για το χώρο των νηπίων. β) Προσπάθησα να σχεδιάσω τις αίθουσες των παιδιών ώστε εσωτερικά να είναι διαμορφωμένες σύμφωνα με τις ανάγκες που θέτει η ηλικία τους. Με αυτόν τον τρόπο ήθελα να κάνω ορατά δια μέσου του χώρου τα στάδια της εξέλιξης τους. γ) Τέλος, αρχή της σύνθεσης μου ήταν η ανάδειξη της ισοδυναμίας των δυο δρόμων που ορίζουν το οικόπεδο μας. Έτσι λοιπόν επέλεξα το κτίριο να έχει δυο κύριες εισόδους, από τους αντίστοιχους δρόμους (.). Συγχρόνως όμως επειδή υπάρχει και ο στενός, ιδιωτικής χρήσης δρόμος ανατολικά, προτίμησα και από την πλευρά αυτή να γίνει μια μικρή είσοδος που συνήθως θα παραμένει κλειστή, θα χρησιμοποιείται όμως κάποιες φορές βοηθητικά, όπως π.χ. για την εκφόρτωση προμηθειών τροφοδοσίας του σταθμού ή για την συντομότερη αποχώρηση και εκκένωση της αυλής του σχολείου σε περίπτωση γιορτής κτλ. Και συγχρόνως η μικρή αυτή είσοδος θα δίνει την αίσθηση στους περίοικους ότι το κτίριο δεν είναι απομονωμένο και αθέατο από τον έξω κόσμο.

Ό,τι θέλεις να εισαγάγεις αύριο στην κοινωνία, φρόντισε να το εισαγάγεις σήμερα στο νηπιαγωγείο Wilhelm Humboldt

ΣΧΕΔΙΑ