ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΦΙΛΟΤΕΛΙΣΜΟΣ

ISBN 1033-3275 ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΦΙΛΟΤΕΛΙΣΜΟΣ ΕΠΙΣΗΜΟ ΟΡΓΑΝΟ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΦΙΛΟΤΕΛΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΦΙΛΟΤΕΛΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ -QUARTERLY PHILATELIC MAGAZINE KIBRIS CYPRUS ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ 00695 PUBLISHED BY THE CYPRUS PHILATELIC SOCIETY ΤΟΜΟΣ AO V O L ΑΡΙΘΜΟΣ A NO. T ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ Οί\ΛΟ OCTOBER - DECEM BER 4 V I w

ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΦΙΛΟΤΕΛΙΣΜΟΣ ΕΠΙΣΗΜΟ ΟΡΓΑΝΟ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΦΙΛΟΤΕΛΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: Ν. ΡΑΓΚΟΣ, ΣΥΝΤΑΞΗ: ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Ν. ΡΑΓΚΟΣ, Γ. ΑΝΤΩΝΙΟΥ Ν. ΡΑΓΚΟΣ ΧΡ. ΙΩΑΝΝΟΥ, Α. ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ CYPRUS PHILATELY PUBLISHED BY THE CYPRUS PHILATELIC SOCIETY PUBLISH COMMITTEE: Ν. RANGOS, EDITOR: MANAGING EDITORS: Ν. RANGOS G. ANTONIOU Ν. RANGOS CHR. IOANNOU, A. APOSTOLIDES ΤΟΜΟΣ ΑΡΙΘ. ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ VOL. 43 NO. 4 OCTOBER - DECEMBER 2013 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ l CONTENTS 97 Φιλοτελικές ειδήσεις, εκδηλώσεις, γεγονότα και άλλες δραστηριότητες Philatelic news, exhibitions, events and other activities 104 Διμερής Φιλοτελική Έκθεση «ΕΛ- ΛΑΔΑ-ΚΥΠΡΟΣ 2013» Σπίτι της Κύπρου στην Αθήνα 21 Οκτωβρίου έως τις 8 Νοεμβρίου 2013 Bilateral Philatelic Exhibition «HELLAS - CYPRUS 2013» House of Cyprus in Athens 21 October - 8 November 2013 109 Βραβείο Καινοτομίας στα Κυπριακά Ταχυδρομεία Innovation Award in Cyprus Post 110 Δι αλληλογραφίας... Το γραμματόσημο ως ιστορικό ντοκουμέντο και η προσφορά των ταχυδρομικών επικοινωνιών Της Άννας Λυδάκη, Mail... Stamp as historical document and offer to humanity by postal communications By the professor Anna Lidaki 119 Υπενθύμιση για την συνδρομή Πληρωμή Συνδρομής μέσω Pay- Pal Reminder for Payment of Membership fees through PayPal 120 Παγκόσμια φιλοτελική έκθεση BRASILIANA 2013 19-25 Νοεμβρίου 2013, Ρίο ντε Τζανέιρο BRASILIANA 2013 World Stamp Exhibition, Rio De Janeiro, 19-25 November 2013 125 Νέο Διοικητικό Συμβούλιο της FEPA New FEPA Board 126 Νέες εκδόσεις γραμματοσήμων Ο Σπανός τζιαι οι Σαράντα Δράτζιοι Χριστούγεννα 2013 New issues: Spanos and the Forty Dragons Christmas 2013 Φιλοτέχνηση του εξώφυλλου, δακτυλογράφηση και τακτοποίηση των κειμένων από την Ελένη Μιχαήλ

98 «ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΦΙΛΟΤΕΛΙΣΜΟΣ, 2013» Η ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΦΙΛΟΤΕΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ Η Κυπριακή Φιλοτελική Εταιρία ιδρύθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 1959 από 35 ιδρυτικά μέλη. Σκοπός τής ίδρυσής της ήταν η προαγωγή του Φιλοτελισμού, η εξεύρεση μόνιμου εντευκτηρίου, η ίδρυση φιλοτελικής βιβλιοθήκης και η παροχή βοήθειας προς τα μέλη της για μια διαρκή φιλοτελική εκπαίδευση και έρευνα. Σήμερα η Κυπριακή Φιλοτελική Εταιρία αριθμεί 1279 εγγεγραμμένα μέλη, από τα οποία 256 ανή - κουν στην κατηγορία Νεότητας. Είναι το μοναδικό στο είδος του αναγνωρισμένο Σωματείο κοινής ωφελείας, με αριθμό εγγραφής 698. Είναι ιδρυτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Φιλοτελικής Ομοσπονδίας (FEPA) και από το 1987 μέλος της Διεθνούς Φιλο - τελικής Ομοσπονδίας (F.Ι.P.). Αναπτύσσει πλούσια φιλοτελική δραστηριότητα στην Κύπρο και στο εξωτερικό και στοχεύει κυ ρίως στην πνευματική καλλιέργεια των μελών της, στη φιλοτελική έρευνα και στην πολιτιστική ανάπτυξη του τόπου μας. Ο μη κερδοσκοπικός χαρακτήρας της στηρίζεται στην εταιρική συμβολή της και στα προγράμματά της για την παροχή διαρκούς εκπαίδευσης στον τομέα του Φιλοτελισμού, πράγμα το οποίο αναδεικνύει την Κυπριακή Φιλοτελική Εταιρία σε μοναδικό ίδρυμα φιλοτελικής εκπαίδευσης στην Κυπριακή Επικράτεια. Γραφεία - Εντευκτήριο Λεωφ. Δημοσθένη Σεβέρη (πίσω από το Ταχυ - δρομικό Γραφείο Αγ. Ομολογητών), Λευκωσία Τηλέφωνο: +357 22669722 Τέλεφαξ: +357 22669236 Ταχυδρομική Διεύθυνση: Τ.Κ. 23396 Λευκωσία 1682 E-mail: Cyphila@spidernet.cοm.cy Website: www.cyphilatelic.com Λειτουργία Γραφείων και Εντευκτηρίου: Κάθε Σάββατο 3.00-7.00 μ.μ. (χειμερινοί μήνες) 4.00-800 μ.μ. (καλοκαιρινοί μήνες) Δικαιώματα εγγραφής και συνδρομής (2012) Τακτικά μέλη 5 20 Αντεπιστέλλοντα μέλη 5 25 Εφηβικά μέλη 2 5 CYPRUS ΡΗΙΙLAΤΕΙΙC SOCIETY The Cyprus Philatelic Society was founded on 5th December 1959 by 35 members. Its aim, as stated at the time it achieved the first general assembly, was to find a permanent home, to found a philatelic library, to promote Philately and help its members in educational philatelic learning and research. Today the Cyprus Philatelic Society numbers more than 1279 members from Cyprus and abroad and is the only society in Cyprus of its kind. Two hundred fifty six, out of 1279, are junior members. It is the leading society in its field and has an international stature. Its common utility status is based on the societys contribution to the continuous educational learning process. It is a founder-member of the European Philatelic Federation (FEPA) and since 1987 full member of the International Philatelic Federation (F.I.P.). The Cyprus Philatelic society develops a rich philatelic activity in Cyprus and abroad and focuses mainly on the promotion of philatelic study and research, achieving the cultural development of its members. Its non-profit character is based on its principles and its contribution to the continuous process of philatelic education, as the only Learned Institution of Philately in Cyprus. Offices Demosthenis Severis Ave. (behind Ay. Omologites Post Office). Nicosia Telephone: +357 22669722 Fax: +357 22669236 Postal Address: ΡΟ.Βοχ. 23396, CY 1682 Nicosia E-mail: Cγphila@sρidernet.com.cy Website: www.cyphilatelic.com Offices open on: Saturdays 3.00-7.00 p.m. (winter period) 4.00-8.00 p.m. (summer period) Registration and membership fees (2012) Full members 5 20 Associate members 5 25 Junior members 2 5

«ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΦΙΛΟΤΕΛΙΣΜΟΣ, 2013» 99 ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΦΙΛΟΤΕΛΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ (Από τον Μάρτιο του 2013) CYPRUS PHILATELIC SOCIETY BOARD OF DIRECTORS (Since March 2013) CHRISTAKIS P. IOANNOU President 83 Ay. Omologites Av. CY 1080 Nicosia Tel.: +357 22 666606 Mobile:+357 99546426 E-mail:kitiefs@spidernet.com.cy MICHAEL SERAPHIDES Treasurer Ay. Avgoustinou 31, Archangelos, CY 2054, NICOSIA Tel.: +357 22 356763 Mobile:+357 99547388 Fax: +357 22356954 ANDREAS ELIADES Member Aeantos St. 16 CY 1082, NICOSIA Tel.: +357 22 491609 Mobile:+357 99774305 Fax: +357 22 669236 GEORGE PETRIDES Member Ionos 7 CY 2406 Engomi-Nicosia Tel No. +357 22674505 Mobile:+357 99674507 Fax: + 357 22674972 E-mail: george.petrides2@gmail.com AKIS CHRISTOU Vice-President Bizantiou Str.24 P.O.Box 24527 CY 1300, NICOSIA Tel.: +357 22 666799 Fax: +357 22 666997 E-Mail:solonion@spidernet.cy GEORGE ANTONIOU Assistant Secretary Μ. Kousoulides Str.11 CY 2024, NICOSIA Tel.: +357 22 493543 Mobile:+357 99529543 Fax: +357 22669236 STEPHANOS STEPHANOU Member Ay. Irinarchou Str. No.6 CY 4158 Kato Polemidhia Limassol. Tel.: +357 25736480 Mobile:+357 99496533 MICHEL THEOCHARIDES Member Andrea Kalvou 17A CY 1407 Aglantja-Nicosia Tel: +357 22462706 Mobile:+357 99697579 Fax: +357 22764670 Email: houseofmichael@cytanet.com.cy NICOS RANGOS General-Secretary Eleftheroupoleos St. 4 CY 2001, NICOSIA Tel.: +357 22 495895 Mobile:+357 99 639181 Fax: +357 22 510440 E.Mail:dn1989@cytanet.com.cy COSTAS ATHANASIOU Assistant-Treasurer 24, Michalakopoulou str. CY 1075 NICOSIA Tel: +357 22762508 Mobile:+357 99662506 Email:costa216@cytanet.com.cy STELIOS THEOPHILOU Member Koronias St. 2 CY 4042, LIMASSOL Tel.: +357 25 324049 Mobile:+357 99628717 E-Mail:theofilo@cytanet.com.cy ROGIROS MENELAOU Member Ay. Gennadhiou 27 CY 2054 Strovolos-Nicosia Tel: +357 22352575 Mobile:+357 99641102 E-mail:leon17@cytanet.com.cy ΟΙ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΙ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΦΙΛΟΤΕΛΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΣΤΙΣ 10 ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΦΙΛΟΤΕΛΙΚΗΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ (F.I.P.) CYPRUS DELEGATES IN F.I.P. PHILATELIC COMMISSIONS (2011) AEROPHILATELY George Antoniou M. Kousoulides St. 11, flat 22 CY-2024, NICOSIA Mobile:+357 99529543 Tel.: +357 22493543 Fax: +357 22669236 E-Mail: cyphila@spidernet.com.cy ASTROPHILATELY George Stavrinos Saripolou St. 10 CY-2401, NICOSIA Tel.: +357 22 35 00 14 Fax: +357 22 66 92 36 E-Mail: gnst13@gmail.com FAKES AND FORGERIES Nicos Rangos Eleftheroupoleos St. 4 F6 CY-2001, NICOSIA Tel.: +357 22 495 895 Mobile:+357 99 63 91 81 Fax: +357 22 510 440 E-Mail: dn1989@cytanet.com.cy MAXIMAPHILY Nicos Rangos Eleftheroupoleos St. 4 F6 CY-2001, NICOSIA Tel.: +357 22 495 895 Mobile:+357 99 63 91 81 Fax: +357 22 510 440 E-Mail: dn1989@cytanet.com.cy PHILATELIC LITERATURE Nicos Rangos Eleftheroupoleos St. 4 F6 CY-2001, NICOSIA Tel.: +357 22 495 895 Mobile:+357 99 63 91 81 Fax: +357 22 510 440 E-Mail:dn1989@cytanet.com.cy POSTAL HISTORY Costas Athanasiou Michalakopoulou 24 CY-1075 Nicosia Tel: +357 22762508 Fax: +357 22669236 E-mail:costa216@cytanet.com.cy POSTAL STATIONERY Charalambos Menelaou Sina St. 7A, CY-1095, NICOSIA Tel.: +357 22666815 Fax: +357 22675213 E-Mail: chmenel@cytanet.com.cy REVENUES Andreas Eliades Aeantos St. 16 CY-1082, NICOSIA Tel: +357 22491609 Mobile:+357 99774305 Fax: +357 22669236 E-Mail: cyphila@spidernet.com.cy THEMATIC PHILATELY Christakis loannou 83 Ag. Omologites Av. CY-1080, NICOSIA Mobile:+357 99546426 Tel: +357 22666606 E-Mail: Kitiefs@spidernet.com.cy TRADITIONAL PHILATELY Akis Christou P.O.Box 25373 CY-1309, NICOSIA Tel.: +357 22 666 799 E-Mail: Solonion@spidernet.com.cy YOUTH PHILATELY Nicos Rangos Eleftheroupoleos St. 4 F6 CY-2001, NICOSIA Tel.: +357 22 495 895 Mobile:+357 99 63 91 81 Fax: +357 22 510 440 E-Mail: dn1989@cytanet.com.cy

100 «ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΦΙΛΟΤΕΛΙΣΜΟΣ, 2013» ΦΙΛΟΤΕΛΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ, ΕΚΘΕΣΕΙΣ, ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ PHILATELIC NEWS, EXHIBITIONS, EVENTS AND OTHER ACTIVITIES Παγκόσμια Ημέρα Ταχυδρομείων Eορτασμοί, δραστηριότητες, εκδηλώσεις, παρουσιάσεις και βραβεύσεις Festivities, activities presentasions and awards Η Παγκόσμια Ημέρα Ταχυδρομείων καθιερώθηκε το 1969 και γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 9 Οκτωβρίου, ημερομηνία που ιδρύθηκε το 1874 η Παγκόσμια Ταχυδρομική Ένωση. Τα μέλη της Παγκόσμιας Ταχυδρομικής Ένωσης σε όλο τον κόσμο βρίσκουν την ευκαιρία αυτή την ημέρα να δώσουν έμφαση στον ζωτικό ρόλο των ταχυδρομικών υπηρεσιών στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων και την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη των κρατών. Κάθε χρόνο διακινούνται 436 δισεκατομμύρια γράμματα και αντικείμενα από τα 660.000 δημόσια ταχυδρομικά γραφεία σε όλο τον κόσμο, τα οποία απασχολούν 5.000.000 υπαλλήλους. Οι αξίες της Γιορτής της Παγκόσμιας Ημέρας Ταχυδρομείων Στις 9 Οκτωβρίου κάθε χρόνο η παγκόσμια ταχυδρομική οικογένεια γιορτάζει την Παγκόσμια Ημέρα Ταχυδρομείων. Σαν τέτοια μέρα, στη Βέρνη της Ελβετίας το 1874, πριν 139 χρόνια, 22 χώρες αποφάσισαν την ίδρυση της Παγκόσμιας Ταχυδρομικής Ένωσης (ΠΤΕ) με κύριο στόχο την κατάργηση των συνόρων για ελεύθερη διακίνηση και παράδοση των ταχυδρομικών αντικειμένων σε οποιοδήποτε σημείο της υφηλίου. Μέσα σ αυτά τα πλαίσια τα Κυπριακά Ταχυδρομεία διοργάνωσαν φέτος τις πιο κάτω δραστηριότητες: Ξεναγήσεις σχολείων στα κατά τόπους Επαρχιακά Ταχυδρομικά Γραφεία και παρουσίαση του έργου των Κυπριακών Ταχυδρομείων. Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο Υπουργός Συγκοινωνιών και Έργων Τάσος Μητσόπουλος, ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Αλέκος Μιχαηλίδης, ο Διευθυντής των Κυπριακών Ταχυδρομείων Ανδρέας Γρηγορίου, Διευθυντές Τμημάτων και άλλοι επίσημοι και προσκεκλημένοι.

«ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΦΙΛΟΤΕΛΙΣΜΟΣ, 2013» 101 Το Μουσικό διάλειμμα από το εργαστήρι εγχόρδων του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του καθηγητή Ματθαίου Καριόλου. Ιδιαίτερο χρώμα έδωσε στην εκδήλωση, η συμμετοχή τριών ταλαντούχων παιδιών, τα οποία με την εξαίρετη μουσική παρουσίασή τους κέρδισαν την αγάπη όλων των παρευρισκόμενων. Χρήση ειδικού αναμνηστικού συνθήματος για σήμανση της αλληλογραφίας από τις 7 11 Οκτωβρίου, 2013. Μουσική εκπομπή αφιερωμένη στην Παγκόσμια Ημέρα Ταχυδρομείων από το Πρώτο πρόγραμμα του ΡΙΚ στις 9 Οκτωβρίου, 2013 μεταξύ 14.30 16.00. Εκδήλωση τη Δευτέρα 14 Οκτωβρίου 2013 στις 18.00 στο Αμφιθέατρο της ΠΑ.ΣΥ.Δ.Υ. στη Λευκωσία. Την εκδήλωση τίμησε με την παρουσία του και απηύθυνε θερμό χαιρετισμό ο Υπουργός Συγκοινωνιών και Έργων κ. Τάσος Μητσόπουλος. Στην ομιλία του ο Διευθυντής των Κυπριακών Ταχυδρομείων κ. Ανδρέας Γρηγορίου, αφού καλωσόρισε τους εκλεκτούς προσκεκλημένους, παρουσίασε το όραμά του, το οποίο είναι: Να καταστούν τα Κυπριακά Ταχυδρομεία ένας σύγχρονος και ευέλικτος οργανισμός με οικονομική και διοικητική αυτονομία, που: να προσφέρει ποιοτικές ταχυδρομικές υπηρεσίες να προσφέρει νέες υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας αξιοποιώντας το δίκτυο και την υποδομή του να είναι σε θέση ν αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τον ανταγωνισμό τόσο σε τοπικό όσο και σε διεθνές επίπεδο να μπορεί ν ανταποκρίνεται στις εκάστοτε απαιτήσεις των πολιτών με αίσθημα κοινωνικής ευθύνης και περιβαλλοντικής συνείδησης Ο κ. Γρηγορίου ανέλυσε με γλαφυρότητα τα κυριότερα σημεία, τα οποία απασχολούν τις Ταχυδρομικές Υπηρεσίες σε όλο τον κόσμο.

102 «ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΦΙΛΟΤΕΛΙΣΜΟΣ, 2013» Δυνατά σημεία Εμπειρία προσωπικού Δίκτυο και υποδομή Εμπιστοσύνη κοινού Ευκαιρίες Ανταγωνισμός Τεχνολογία Οικονομική κρίση Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, μεταξύ άλλων, πραγματοποιήθηκαν και τα πιο κάτω: Βράβευση των μαθητών, που πήραν τις πρώτες δέκα θέσεις παγκύπρια, σε Διεθνή Ταχυδρομικό Διαγωνισμό. Βράβευση των μαθητών που έλαβαν μέρος στον Παγκύπριο Διαγωνισμό Σχεδιασμού Γραμματοσήμων με θέμα «Χριστούγεννα 2013». Παρουσίαση της ειδικής έκδοσης με θέμα «Ταχυδρομικά Οχήματα», που κυκλοφόρησε στις 9 Οκτωβρίου 2013, Αδύνατα σημεία Έλλειψη ευελιξίας Έλλειψη αυτονομίας Ψηλό κόστος λειτουργίας Απειλές Ανταγωνισμός Τεχνολογία Οικονομική κρίση Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, μεταξύ άλλων, βραβεύτηκαν μαθητές των δημοτικών σχολείων, που πήραν τις πρώτες 10 θέσεις παγκύπρια σε διεθνή ταχυδρομικό διαγωνισμό ο οποίος επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο. Βραβεύσεις μαθητών που διακρίθηκαν στον Παγκύπριο Διαγωνισμό σχεδιασμού γραμματοσήμου με θέμα «Χριστούγεννα 2013» Παράλληλα με τις προηγούμενες βραβεύσεις δόθηκε Ιδιαίτερη σημασία και στη βράβευση τριών μαθητών που έλαβαν μέρος στον Παγκύπριο Διαγωνισμό σχεδιασμού γραμματοσήμου με θέμα «Χριστούγεννα 2013», τρία από τα οποία κυκλοφόρησαν στις 13 Νοεμβρίου του 2013 λίγο πριν από τα Χριστούγεννα. Ο Υπουργός Συγκοινωνιών και Έργων Τάσος Μητσόπουλος και ο Διευθυντής των Κυπριακών Ταχυδρομείων Ανδρέας Γρηγορίου μαζί με τα παιδιά των οποίων τα έργα βραβεύθηκαν ανάμεσα σε 230 αξιόλογες δημιουργίες.

«ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΦΙΛΟΤΕΛΙΣΜΟΣ, 2013» 103 Μετά από εισήγηση της Συμβουλευτικής Επιτροπής Γραμματοσήμων και Φιλοτελισμού, η εμπνευσμένη και καινοτόμα Διεύθυνση των Κυπριακών Ταχυδρομείων πρότεινε στη δραστήρια Διεύθυνση Δημοτικής Εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού να στείλει την σχετική εγκύκλιο προκήρυξης διαγωνισμού ανάμεσα στα παιδιά όλων των Δημοτικών Σχολείων της Κύπρου με θέμα τα Χριστούγεννα. Οι Διευθύνσεις των Δημοτικών Σχολείων, αφού επέλεξαν τους κατάλληλους για το θέμα εκπαιδευτικούς, ενεθάρρυναν τους μαθητές και τις μαθήτριες να λάβουν μέρος στον διαγωνισμό. Κάθε σχολείο επέλεξε τις 1-2 καλύτερες παιδικές εργασίες και, αφού κάλυψε τα ονόματα των παιδιών και του σχολείου, τις έστειλε στην Υπηρεσία Γραμματοσήμων και Φιλοτελισμού. Στη συνέχεια κλήθηκε η Συμβουλευτική Επιτροπή να επιλέξει και επέλεξε τις τρεις πιο κάτω καλύτερες δημιουργίες ανάμεσα στις 230 επιλεγμένες σε πρώτο στάδιο συμμετοχές. *** Τα Κυπριακά Ταχυδρομεία, σε μια προσπάθεια να προσεγγίσουν μικρές ηλικιακές ομάδες και να κεντρίσουν το ενδιαφέρον τους για τον φιλοτελισμό, εξέδωσαν τα 3 πιο πάνω γραμματόσημα χρησιμοποιώντας τα σχέδια παιδιών δημοτικών σχολείων της Κύπρου σύμφωνα με τον Παγκύπριο διαγωνισμό που προκήρυξε η Υπηρεσία Γραμμα - το σήμων και Φιλοτελισμού. Τα παιδικά μάτια είναι ίσως τα πιο κατάλληλα για να μας δείξουν εικόνες των Χριστουγέννων και βλέποντάς τις να ανταποκριθούμε με ένα χαμόγελο για την αγνότητα, την απλότητα και την καθαρότητα που τις διακρίνουν, έννοιες απόλυτα συνυφασμένες με το νόημα της μεγάλης χριστιανικής αυτής γιορτής. Awards for students of elementary schools who excelled in Cyprus stamp design competition for the "Christmas 2013" The Cyprus Post, in an effort to appeal to younger age groups and to stimulate their attention in philately, is issuing three stamps, using drawings by children from elementary schools in Cyprus. These works of art are the result of a pancyprian competition organised by Cyprus Post, Images of Christmas are probably best seen through children's eyes and, when we see them, we respond with a smile at the purity, the simplicity and the wholesomeness that are depicted - interpretations that relate completely to the meaning of this great Christian celebrations ***

104 «ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΦΙΛΟΤΕΛΙΣΜΟΣ, 2013» Διμερής Φιλοτελική Έκθεση «ΕΛΛΑΔΑ- ΚΥΠΡΟΣ 2013» Σπίτι της Κύπρου στην Αθήνα 21 Οκτωβρίου έως τις 8 Νοεμβρίου 2013 BILATERAL PHILATELIC EXHBITION «HELLAS - CYPRUS 2013» HOUSE OF CYPRUS IN ATHENS 21 OCTOBER - 8 NOVEMBER 2013 Η διμερής Φιλοτελική Έκθεση «ΕΛΛΑΔΑ- ΚΥΠΡΟΣ 2013», η οποία φιλοξενήθηκε στο Σπίτι της Κύπρου στην Αθήνα από τις 21 Οκτωβρίου έως τις 8 Νοεμβρίου 2013, δεν ήταν απλά μια συνηθισμένη έκθεση. Πρόκειται για μια εντυπωσιακή προσπάθεια της Οργανωτικής Επιτροπής, η οποία κατόρθωσε να ξεφύγει από τα ειωθότα και να της δώσει διαστάσεις πέρα από τα όρια μιας διμερούς Φιλοτελικής Έκθεσης, οι οποίες σημάδευαν την έμπνευση και την καινοτομία με μια σειρά από πετυχημένες αποφάσεις με την οργάνωση παρεμφερών εκδηλώσεων και ομιλιών και με το μοίρασμα της έκθεσης στα δύο, την επέκταση των συμμετοχών με θέματα ελληνικά και από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, την επιμήκυνση των επιπρόσθετων εκδηλώσεων από μια σε τρεις εβδομάδες και το πιο σημαντικό, την ξεχωριστή τιμή για τον Ελληνικό Φιλοτελισμό από την παρουσίαση του ετήσιου τόμου Opus XIII της Ευρωπαϊκής Φιλοτελικής Ακαδημίας. Συγχαρητήρια και ευχαριστίες εκφράζουμε ιδιαίτερα στους φίλους Γεώργιο Σπάρη Πρόεδρο και όλα τα μέλη της Οργανωτικής Επιτροπής και της Κριτικής Επιτροπής για τον διάχυτο ενθουσιασμό, το αξιόλογο έργο που επιτέλεσαν και την άψογη Βασίλης Σεκόπουλος (Παρατηρητής ΕΦΟ) Γεώργιος Σπάρης (Πρόεδρος) Ανδρέας Νικολαΐδης Νίκος Μαλλούχος Αντώνης Μανωλούδης Κώστας Χαζάπης Λορέντζος Χαζάπης Ιωακείμ Χαλβατζιδόπουλος Χάρης Χρυσοστόμου

«ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΦΙΛΟΤΕΛΙΣΜΟΣ, 2013» 105 συνεργασία, δεδομένα τα οποία οδήγησαν στη μεγάλη αυτή επιτυχία, γράφοντας μια χρυσή σελίδα στην ιστορία του Ελληνικού Φιλοτελισμού. (Το πιο κάτω κείμενο που ακολουθεί ανήκει στον κ. Κώστα Χαζάπη) Η Έκθεση «ΕΛΛΑΔΑ-ΚΥΠΡΟΣ 2013» εντάχθηκε στις εκδηλώσεις του Σπιτιού της Κύπρου και φιλοξενήθηκε στη μεγάλη αίθουσα «Εικαστικών» στον δεύτερο όροφο του μεγάρου της Πρεσβείας της Δημοκρατίας της Κύπρου στην Αθήνα, στην οδό Ξενοφώντος 2Α, στο Σύνταγμα. Στον χώρο αυτόν τοποθετήθηκαν περί τις 125 εκθεσιακές όψεις πλαισίων, στις οποίες εκτέθηκαν δύο διαφορετικές ομάδες εκθεμάτων: από τη Δευτέρα 21 Οκτωβρίου μέχρι και την Τετάρτη 3θ Οκτωβρίου η πρώτη και από την Πέμπτη 31 Οκτωβρίου μέχρι την Παρασκευή 8 Νοεμβρίου η δεύτερη. Στην είσοδο της αίθουσας τοποθετήθηκαν επίσης δύο μεγάλες βιτρίνες, η μία με τα εκθέματα Φιλοτελικής Φιλολογίας και η άλλη με τα δώρα των αθλοθετών. Τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν τη Δευτέρα 21 Οκτωβρίου στις 8.00 μμ. Η Μαρία Παναγίδου, Μορφωτική Σύμβουλος της Πρεσβείας, αφού καλωσόρισε τους παρευρισκόμενους στη μεγάλη αίθουσα «Λόγου» του πρώτου ορόφου του μεγάρου, πρόσφερε στη συνέχεια το βήμα στον Γιώργο Σπάρη, Πρό-

106 «ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΦΙΛΟΤΕΛΙΣΜΟΣ, 2013» Η Κριτική Επιτροπή της διμερούς Φιλοτελικής 'Εκθεσης «Ελλάδα - Κύπρος 2013». Από Αριστερά: (Κώστας Χαζάπης), Αντώνης Βιρβίλης Πρόεδρος, Νίκος Ράγκος, Γιώργος Θωμαρέης, Άκης Χρήστου, Αλέξης Παπαδόπουλος Γραμματέας και Αλέξανδρος Γαληνός. εδρο της Οργανωτικής Επιτροπής, ο οποίος ανέπτυξε το σκεπτικό της οργάνωσης και τους στόχους της Έκθεσης, επισημαίνοντας ότι η οικονομική κρίση που διανύουμε δεν πρέπει να μας αποθαρρύνει από τη διοργάνωση παρόμοιων εκδηλώσεων. Ακολούθησε ο χαιρετισμός του Χριστάκη Ιωάννου, ο οποίος αναφέρθηκε εκτενώς στα εξήντα χρόνια του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου και στο σχετικό με το ΡΙΚ έκθεμα με το οποίο ο ίδιος συμμετείχε στην Έκθεση. Η τελετή των εγκαινίων ολοκληρώθηκε με τους χαιρετισμούς του Παντελή Λεούση, Προέδρου της Ελληνικής Φιλοτελικής Ομοσπονδίας, και του Μωυσή Κωνσταντίνη, Ειδικού Σύμβούλου των Ελληνικών Ταχυδρομείων. Στη συνέχεια, αφού απήλαυσαν ένα ποτήρι κρασί, προσφορά του Σπιτιού της Κύπρου, οι επισκέπτες περιηγήθηκαν στον χώρο των εκθεμάτων. Στην ίδια αίθουσα, την Τετάρτη 23 Οκτωβρίου, στις 7.00 μμ, πραγματοποιήθηκε η προγραμματισμένη εκδήλωση με τον τίτλο «Η διαδρομή του ελληνικού γραμματοσήμου». Ο πρώτος ομιλητής, Άγγελος Στούμπης, Διευθυντής Φιλοτελισμού των Ελληνικών Ταχυδρομείων, ανέπτυξε το «Χρονικό» και αναφέρθηκε σε πολύ ενδιαφέροντα στατιστικά στοιχεία σχετικά με τις εκδόσεις των τελευταίων δεκαετιών αναδει - κνύοντάς την χρόνο με τον χρόνο μείωση του ετήσιου συνολικού αριθμού των παραγόμενων γραμματοσήμων. Ακολούθησε η Μυρσίνη Βαρδοπούλου, ζωγράφος-χαράκτρια, η οποία μιλώντας για την «Αισθητική προσέγγιση» του ελληνικού γραμματοσήμου εστίασε στη συμβολή των καλλιτεχνών Δημήτρη Μπισκίνη, Γιάννη Κεφαλληνού και Α. Τάσσου. Ο τρίτος ομιλητής, Ευθύμιος Ματσούκης, Διευθύνων Σύμβουλος της, αναφέρθηκε στις «Τεχνικές Παραγωγής», δηλ. στις μεθόδους εκτύπωσης, τη διάτρηση, την καταμέτρηση, την καταστροφή των αποθετών κτλ. Ακολούθησε ζωντανή συζήτηση ανάμεσα στους κεντρικούς ομιλητές και το ακροατήριο. Τελευταίος πήρε τον λόγο ο Μωυσής Κωνσταντίνης, ο οποίος μοιράστηκε με τους παρευρισκόμενους μερικές από τις αναρίθμητες ανέκδοτες ιστορίες της μακράς θητείας του στα Ελληνικά Ταχυδρομεία. Την Τρίτη, 29 Οκτωβρίου, ξεκίνησε τις εργασίες της η Ελλανόδικος Επιτροπή, η οποία είχε στη διάθεσή της τέσσερις ημέρες, από δύο για την κάθε περίοδο εκθεμάτων. Πρόεδρος της Ελλανοδίκου είχε διοριστεί ο Αντώνης Βιρβίλης και Γραμματέας ο Αλέξης Παπαδόπουλος από τη Θεσσαλονίκη. Στην

«ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΦΙΛΟΤΕΛΙΣΜΟΣ, 2013» 107 Επιτροπή μετείχαν και οι Νίκος Ράγκος και Άκης Χρίστου από την Κύπρο, ο Γιώργος Θωμαρέης, επίσης από τη Θεσσαλονίκη, και ο Αλέξανδρος Γαληνός. Ο Μιχάλης Τσιρώνης, που είχε επίσης διοριστεί, δεν μπόρεσε να συμμετάσχει λόγω ασθενείας. Οι εκτός Αθηνών κριτές επιβαρύνθηκαν εξ ολοκλήρου με τις δαπάνες του ταξιδιού τους. Η Τρίτη, 29 Οκτωβρίου, ήταν αφιερωμένη στην επίσημη παρουσίαση του ετήσιου τόμου Opus XIII της Ευρωπαϊκής Φιλοτελικής Ακαδημίας, ο οποίος φέτος ήταν αφιερωμένος με είκοσι τρία άρθρα στον ελληνικό φιλοτελισμό. Για την εκδήλωση αυτή, ταξίδεψαν στην Ελλάδα ο Henk Slabbinck, Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Φιλοτελικής Ακαδημίας, και ο Guy Coûtant, Ειδικός Γραμματέας της Βελγικής Φιλοτελικής Ακαδημίας και επιμελητής του τόμου. Στις 7.00 μμ. ξεκίνησε η παρουσίαση στην αίθουσα του πρώτου ορόφου. Προηγήθηκαν οι χαιρετισμοί της Μαρίας Παναγίδου, του Γιώργου Σπάρη, του Παντελή Λεούση και του Henk Slabbinck. Ακολούθησε η ομιλία του Guy Coûtant, ο οποίος αναφέρθηκε επιγραμματικά ένα προς ένα στα άρθρα του φετινού τόμου με ταυτόχρονη προβολή εικόνων από το αντίστοιχο φιλοτελικό υλικό. Τον Guy Coûtant διαδέχθηκε στο βήμα η Άννα Λυδάκη, Καθηγήτρια στο τμήμα Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου, της οποίας η ομιλία ανέδειξε τη σημασία της φιλοτελικής έρευνας, την αξία του γραμματοσήμου ως αντικειμένου τέχνης και τη δύναμη της επιστολής ως μέσου της ανθρώπινης επικοινωνίας. Τέλος, ο Αντώνης Βιρβίλης, συντονιστής της έκδοσης, αναφέρθηκε στο πώς ακριβώς ο τόμος έγινε πραγματικότητα. Στους ομιλητές και στους ξένους παρευρισκόμενους προσφέρθηκε τευχίδιο που περιείχε τους χαιρετισμούς και τις ομιλίες στην αγγλική. Στις 9.00 μμ, η Οργανωτική Επιτροπή παρέθεσε δείπνο στους εκλεκτούς καλεσμένους της εκδήλωσης και τους ξένους επισκέπτες, στο παρακείμενο ξενοδοχείο Αμαλία. Στο δείπνο παρευρέθησαν επίσης οι περισσότεροι από τους συγγραφείς του τόμου, καθώς και τα μέλη της Οργανωτικής και της Ελλανοδίκου Επιτροπής της Έκθεσης. Κατά τη διάρκεια του δείπνου, ο Γιώργος Σπάρης επέδωσε αναμνηστικά δώρα στις κυρίες του Σπιτιού της Κύπρου και στους ομιλητές της εκδήλωσης για το Opus XIII, καθώς και τιμητικά διπλώματα στους εθελοντές, στους συνδρομητές της Λέσχης Ερμή, στον Παρα - τηρητή ΕΦΟ, στην Ελλανόδικο Επιτροπή και στην Οργανωτική Επιτροπή. Στη συνέχεια κλήθηκαν στο βήμα οι Henk Slabbinck και Guy Coutant, οι οποίοι με τη βοήθεια του Αντώνη Βιρβίλη επέδωσαν αναμνηστικά διπλώματα εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Φιλοτελικής Ακαδημίας στους πα - ρευρισκόμενους συγγραφείς του Opus XIII. Τα διπλώματα είχαν σχεδιαστεί από την Μυρσίνη Βαρδοπούλου, η επίδοσή τους προτά-

108 «ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΦΙΛΟΤΕΛΙΣΜΟΣ, 2013» Μετά από την τελετή των εγκαινίων. Από αριστερά: Μ. Κωνσταντίνης Χρ. Ιωάννου Μ. Παναγίδου Π. Λεούσης Γ. Σπάρης θηκε στην Ακαδημία από την ΟΕ της Έκθεσης και επιδόθηκαν από την Ακαδημία για πρώτη φορά στα δεκατρία χρόνια των τόμων Opus. Το βράδυ της Παρασκευής, 1 Νοεμβρίου, ολοκληρώθηκαν οι εργασίες της Ελλανοδίκου Επιτροπής και την επομένη, Σάββατο 2 Νοεμβρίου, στις 12.00 μμ, στον πρώτο όροφο της Πρεσβείας, πραγματοποιήθηκε η απονομή των βραβεύσεων στους εκθέτες. Στο πρώτο μέρος της εκδήλωσης, ο Γιώργος Σπάρης επέδωσε αναμνηστικά διπλώματα συμμετοχής στον Άγγελο Στούμπη για τα εκθέματα της Διεύθυνσης Φιλοτελισμού και του Φιλοτελικού και Ταχυδρομικού Μουσείου που συμμετείχαν στην Επίσημη Τάξη, καθώς και στους παρόντες εκθέτες της Επίτιμης Τάξης Νίκο Ασημακόπουλο και Άκη Χρήστου. Το δεύτερο μέρος της εκδήλωσης ξεκίνησε με την ανάγνωση της έκθεσης της Ελλανοδίκου Επιτροπής από τον Γραμματέα, Αλέξη Παπαδόπουλο. Στη συνέχεια, ο Πρόεδρος της Ελλανοδίκου Επιτροπής Αντώνης Βιρβίλης απένειμε τα διπλώματα στους παρόντες στην εκδήλωση εκθέτες των τάξεων συναγωνισμού, βοηθούμενος από τον Γραμματέα. Τα διπλώματα είχαν σχεδιαστεί από τον Οδυσσέα Γαληνό-Παπαρούνη, στον οποίο οφείλεται και η σχεδίαση του σήματος της Έκθεσης. Κορύφωση των βραβεύσεων αποτέλεσε η στιγμή της απονομής των Μεγάλων Βραβείων. Οι μυστικές ψήφοι των μελών της Ελλανοδίκου είχαν τοποθετηθεί από το προηγούμενο βράδυ σε σφραγισμένους φακέλους και είχαν παραδοθεί στα χέρια του Γραμματέα. Ο Πρόεδρος άνοιξε τον πρώτο φάκελο και ανακοίνωσε το Μεγάλο Βραβείο Συναγωνισμού κατοίκου αλλοδαπής, το οποίο απονεμήθηκε στον Louis Fanchini για το έκθεμα του «Η κατασκευή και η ταχυδρομική χρήση της παρισινής έκδοσης της μεγάλης κεφαλής του Ερμή». Μεγάλο Βραβείο κατοίκου Ελλάδας δεν απονεμήθηκε, όμως το Βραβείο Καλύτερου Εκθέματος κατοίκου Ελλάδας απέσπασαν «Τα σφάλματα πλάκας των μεγάλων κεφαλών» του Μιχάλη Τσιπίδη. Ακολούθησε η αποσφράγιση του δεύτερου φακέλου και η ανακοίνωση του Μεγάλου Βραβείου της Διακεκριμένης Τάξης, το οποίο απονεμήθηκε στον Μανώλη Μυλωνάκη για το έκθεμά του «Ταχυδρομική ιστορία της Κρήτης». Με τα χειροκροτήματα του ακροατηρίου προς τους εκθέτες και τις αναμνηστικές φωτογραφίες, η εκδήλωση ολοκληρώθηκε. Για τους παρευρισκόμενους, η Οργανωτική Επιτροπή είχε φροντίσει να προσφερθεί ένα ποτήρι κρασί.

«ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΦΙΛΟΤΕΛΙΣΜΟΣ, 2013» 109 Οι βραβεύσεις των Κυπριακών συμμετοχών Στέλιος Θεοφίλου Μιχάλης Ιωάννου Κώστας Αθανασίου Ρογήρος Μενελάου Ελπίδα Κωνσταντίνου Ιωάννα Αντωνίου Χριστάκης Ιωάννου Α 65 Ήβη Σολωμού Ανδρέας Ηλιάδης Άκης Χρίστου Ταχυδρομική Λογοκρισία Κύπρου 1914-1959 Κύπρος 1880-1935 Βρετανική Διοίκηση Κύπρου 1880-1896 Ο σκύλος Η ζωή των ζώων σε κάρτες μάξιμουμ Πουλιά, οι άρχοντες των αιθέρων Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου 1959-1961. Ο λαός τραγούδι θέλει.. Βυζαντινή εικονογραφία στην Κύπρο Προφιλοτελική Γαλλία 1800-1850 Κύπρος 1880-1896: Οι εκδόσεις της Βασίλισσας Βικτώριας Μεγάλο Αργυρό Μεγάλο Αργυρό Επίχρυσο Μεγάλο Αργυρό Αργυρό Αργυρό Αργυρό Αργυρό Χάλκινο Εκτός Συναγωνισμού Βραβείο Καινοτομίας στα Κυπριακά Ταχυδρομεία Την Δευτέρα, 4 Νοεμβρίου 2013, με οικοδεσπότη την Ομοσπονδία Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ), πραγματοποιήθηκε σε ξενοδοχείο της Λευκωσίας, η τελετή απονομής των Κυπριακών Βραβείων Καινοτομίας. Τα βραβεία απένειμε ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, κος Νίκος Αναστασιάδης. Ανάμεσα στους βραβευθέντες ήταν τα Κυπριακά Ταχυδρομεία, που για πρώτη φορά συμμετείχαν στον θεσμό, με την Υπηρεσία «Parcel24» και μάλιστα διακρίθηκαν, αφού εξασφάλισαν το Βραβείο Καινοτομίας 2012 του Ευρύτερου Δημόσιου Τομέα. Πληροφορίες για τη χρησιμοποίηση της υπηρεσίας βρίσκονται στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.mcw.gov.cy/mcw/postal/dps.nsf / page25_ gr/ page25_ gr? OpenDocument&TableRow=1.0#1. *** 83 82 75 73 69 68 65 65 55 Μέλος της Κριτικής Επιτροπής Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας κος Νίκος Αναστασιάδης απονέμει το Βραβείο Καινοτομίας στον Διευθυντή των Κυπριακών Ταχυδρομείων κ. Ανδρέα Γρηγορίου.

110 «ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΦΙΛΟΤΕΛΙΣΜΟΣ, 2013» Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά την κυρία Άννα Λυδάκη η οποία ανταποκρίθηκε άμεσα στην παράκλησή μου να δημοσιεύσουμε στον «Κυπριακό Φιλοτελισμό» την πιο κάτω εξαιρετική πρωτότυπη και εμπεριστατωμένη ομιλία της η οποία κυριολεκτικά καθήλωσε τους ακροατές της στην αίθουσα εκδηλώσεων στο Σπίτι της Κύπρου στην Αθήνα με την ευκαιρία της διμερούς Φιλοτελικής Έκθεσης «Ελλάδα-Κύπρος 2013». Ν.Ρ. *** OPUS XIII Ελληνική Φιλοτελική Εταιρεία Σπίτι της Κύπρου στην Αθήνα Τρίτη 29 Οκτωβρίου 2013 Δι αλληλογραφίας... Το γραμματόσημο ως ιστορικό ντοκουμέντο και η προσφορά των ταχυδρομικών επικοινωνιών Οι φιλοτελιστές, εκείνοι που συλλέγουν και μελετούν τα γραμματόσημα και τις συνθήκες που τα γέννησαν, καθώς και την ταχυδρομική ιστορία, δεν ασκούν απλώς ένα χόμπι. Συνειδητά ή ασυνείδητα γίνονται ιστορικοί - ίσως ερασιτέχνες, αλλά ας μην ξεχνάμε ότι ο ερασιτέχνης κάνει κάτι από έρωτα (η λέξη είναι από το ρήμα ερώ = αγαπώ με πάθος) και αυτό έχει μεγαλύτερη σημασία από την επαγγελματική ενασχόληση... Της Άννας Λυδάκη, καθηγήτριας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών - Τμήμα Κοινωνιολογίας Ο ετήσιος τόμος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Φιλοτελισμού OPUS (τον οποίο συντόνισε ο Πρόεδρος της Επιτροπής Φιλοτελικής Φιλολογίας της Διεθνούς Φιλοτελικής Ομοσπονδίας κ. Αντώνης Βιρβίλης και επιμελήθηκε ο Ειδικός Γραμματέας της Βελγικής Φιλοτελικής Ακαδημίας κ. Guy Coûtant), ο αφιερωμένος στον ελληνικό φιλοτελισμό με αφορμή τη συμπλήρωση 150 χρόνων από την έκδοση του πρώτου ελληνικού γραμματοσήμου, αποτελεί οπωσδήποτε ένα πολύ σημαντικό έργο που συνεισφέρει στην ιστορία των ταχυδρομικών επικοινωνιών και τον φιλοτελισμό. Όμως, είναι και γενικότερα ένα σπουδαίο έργο για κάθε κοινωνικό επιστήμονα, αλλά και για τον καθένα που θέλει να ξέρει την ιστορία και τους δρόμους που οδηγούν από το παρελθόν στο παρόν. Οι φιλοτελιστές, εκείνοι που συλλέγουν και μελετούν τα γραμματόσημα και τις συνθήκες που τα γέννησαν, καθώς και την ταχυδρομική ιστορία, δεν ασκούν απλώς ένα χόμπι. Συνειδητά ή ασυνείδητα γίνονται ιστορικοί -ίσως ερασιτέχνες, αλλά ας μην ξεχνάμε ότι ο ερασιτέχνης κάνει κάτι από έρωτα (η

«ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΦΙΛΟΤΕΛΙΣΜΟΣ, 2013» 111 λέξη είναι από το ρήμα ερώ = αγαπώ με πάθος) και αυτό έχει μεγαλύτερη σημασία από την επαγγελματική ενασχόληση. Με τις δραστηριότητές τους οι φιλοτελιστές συλλέγουν ιστορικά ντοκουμέντα απαραίτητα για τον επαγγελματία ιστορικό καθώς δια μέσου αυτών ανασυσταίνεται το παρελθόν, όχι με την παράθεση απλώς ιστορικών γεγονότων, αλλά σφαιρικά, με μιαν εποπτεία, ίσως μοναδική. Και θα εξηγήσω τι εννοώ. Κείμενα που εμπεριέχονται στον τόμο για τις ταχυδρομικές επικοινωνίες στα Ιόνια νησιά και στα Δωδεκάνησα, την περίοδο της βασιλείας του Όθωνα, τον τρόπο που συνδεόταν η Ελλάδα με το εξωτερικό, οι πληροφορίες για τη διαδικασία δημιουργίας του Ερμή, του πρώτου ελληνικού γραμματοσήμου, για το πώς λειτουργούσαν τα «ρολογάκια», η παρουσίαση ξένων επιστολικών δελταρίων στον ελλαδικό χώρο και των γραμματοσήμων των Ολυμπιακών Αγώνων του 1896 και εκείνων του 1906 και του 1911-1912, τα σχόλια για το ιταλικό ταχυδρομικό γραφείο στα Χανιά της Κρήτης και το βρετανικό στη Θεσσαλονίκη, για τις ταχυδρομικές σχέσεις Ελλάδας - Ρωσίας, για το πώς διακόπηκαν οι λειτουργίες από και προς το εξωτερικό κατά το 1940-41 και τι συνέβη το 1944-45, για τον έλεγχο της αλληλογραφίας από την εξουσία κατά τον 19ο και τον 20ό αιώνα και την παρουσία της Ορθόδοξης Εκκλησίας στα γραμματόσημα, οι δημιουργίες των Μπισκίνη, Κεφαλληνού και Τάσσου, τα σχόλια για τις παραγνωρισμένες οικονομικές λειτουργίες του γραμματοσήμου, τις ενδιαφέρουσες γραφές στα συνηθισμένα γράμματα και τις διπλοτυπίες αποτελούν μια ιδιαίτερα σημαντική συνεισφορά στις ιστορικές μελέτες γενικότερα και όχι μόνο σ εκείνες των ταχυδρομικών επικοινωνιών.

112 «ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΦΙΛΟΤΕΛΙΣΜΟΣ, 2013» Το περιεχόμενο του γραμματοσήμου, το θέμα του, ούτως ή άλλως, φανερώνει ιστορικές στιγμές, απεικονίζει πρόσωπα και γεγονότα που σημαδεύουν και ορίζουν την κοινωνική πραγματικότητα. Η δε μορφή του, ο τρόπος απεικόνισης αυτής της πραγματικότητας, η τεχνοτροπία και το ύφος, η καλλιτεχνική δημιουργία δηλαδή, φανερώνει την αναλογική σχέση ανάμεσα στο πράγμα και τη μίμησή του. Γνωρίζουμε ότι η τέχνη αποτελεί -τρόπον τινά- την υπογραφή του πολιτισμού της κοινωνίας εντός της οποίας γεννήθηκε (Williams, 1957; Τερζάκης, 2007; Λυδάκη, 2012β). Γι αυτό και κάθε έργο τέχνης θεωρείται ιστορικό στοιχείο που πρέπει να αποκρυπτογραφηθεί ως μια μη συνειδητή ιστοριογραφία (Αντόρνο & Χορκχάιμερ, 1987). Έτσι, τόσο το θέμα όσο και η μορφή του γραμματοσήμου παρουσιάζουν εικόνες του κόσμου στις διάφορες χρονικές περιόδους. Το πρώτο, το θέμα, είναι βασισμένο στην κυρίαρχη ιδεολογία, θα λέγαμε, ενώ το δεύτερο, η μορφή - παρά τις κατευθυντήριες, ίσως, γραμμές- πηγάζει από την ευαισθησία, την ιδιαίτερη προσωπική έκφραση, το ύφος και τη στάση του δημιουργού που στέλνει με τον δικό του τρόπο ένα μήνυμα («η μείζων λειτουργία της τέχνης είναι η επικοινωνία», έλεγε ο Ταρκόφσκι, 1987). Και οι δύο λειτουργίες της απεικόνισης μας επιτρέπουν να θεωρήσουμε το γραμματόσημο ως ένα Μέσο Μαζικής Επικοινωνίας δια μέσου του οποίου ασκείται πολιτική, δημιουργούνται σύμβολα που διακινούνται σ όλο τον κόσμο, αποστέλλονται μηνύματα από την πολιτεία και τον καλλιτέχνη στο ευρύ κοινό, επηρεάζουν και διαμορφώνουν πεποιθήσεις και στάσεις, πληροφορούν απεικονίζοντας τοπία, τη χλωρίδα και την πανίδα τόπων άλλων, μακρινών. Και με τις δύο ιδιότητές του το γραμματόσημο αποτελεί ένα ιστορικό ντοκουμέντο που οφείλουμε να μελετάμε. Με την πρώτη του ιδιότητα, την απεικόνιση σημαντικών προσώπων -περασμένων ετών ή σύγχρονων, μυθικών ή πραγματικών-, γεγονότων και πράξεων αναδύεται η επίσημη ιστορία του εκάστοτε τόπου. Με τη δεύτερη, την καλλιτεχνική, το γραμματόσημο πέρα από την επικοινωνιακή του διάσταση αποκτά και την εκφραστική. Η ιστορική αξία του γραμματοσήμου και η συνεισφορά των φιλοτελιστών στην ιστορική έρευνα είναι αναμφισβήτητες και ανεκτίμητες. Αξίζει, όμως, να σταθούμε και στην πρόσληψη των ταχυδρομικών επικοινωνιών από τα άτομα και στον ρόλο που παίζουν στη ζωή τους: στην αλληλογραφία που εξυπηρετείται από αυτές, στην επικοινωνία μ ένα γράμμα, με το γραπτό λόγο. Τι μπορεί, δηλαδή, να συμβεί όταν ένα Μέσο Μαζικής Επικοινωνίας - που είναι συγχρόνως ιστορικό ντοκουμέντο και έργο τέχνης- χρησιμοποιείται ως Μέσο Προσωπικής Επικοινωνίας; Βεβαίως, ζούμε στην εποχή των υπολογιστών και του διαδικτύου όπου τα μηνύματα πάνε κι έρχονται αστραπιαία, στην εποχή του Skype που μας επιτρέπει να βλέπουμε τον συνομιλητή μας, στην εποχή των τηλεδιασκέψεων.

«ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΦΙΛΟΤΕΛΙΣΜΟΣ, 2013» 113 Ξέρουμε, όμως, πως δεν ήταν πάντα τα πράγματα έτσι. Όταν ο κ. Βιρβίλης μου πρότεινε να παρουσιάσω τον τόμο OPUS XIII, θυμήθηκα την pen pal, τη φίλη δι αλληλογραφίας από την Αγγλία την οποία είχα αποκτήσει μετά από παρότρυνση του δασκάλου των αγγλικών, τις ασπρόμαυρες καρτ ποστάλ με το γραμματόσημο κολλημένο επάνω τους, που υπήρχαν στο σπίτι και απεικόνιζαν τα Λουτρά της Αιδηψού με ευχές και χαιρετίσματα μιας θείας, τα μαθήματα δι αλληλογραφίας που έβλεπα να διαφημίζονται στα περιοδικά του συρμού, τις σελίδες «ζητούν αλληλογραφία» που υπήρχαν στα ίδια περιοδικά με αγγελίες ανθρώπων -μάλλον μοναχικών- που ήθελαν να επικοινωνήσουν γραπτώς, τη φράση «είμεθα καλά, το αυτό επιθυμούμε και δι υμάς...», τους στίχους του Μάνου Ελευθερίου «γράμματα μ ευχές κι αφιερώσεις μες στο κομοδίνο σιωπηλά.». Θυμήθηκα μια είδηση που είχα διαβάσει σε μια εφημερίδα (Λέσβος 2.8.2013) για δυο γυναίκες, την Όντρεϊ Σιμς και τη Νόρμα Φράτι που στο πλαίσιο μιας σχολικής εργασίας αλληλογραφούσαν επί 74 χρόνια, από το 1940, και συναντήθηκαν για πρώτη φορά φέτος το καλοκαίρι. Και νομίζω ότι αξίζει τον κόπο να σταθούμε στα γράμματα, στην αλληλογραφία που εξυπηρετείται από τις ταχυδρομικές επικοινωνίες. Η επικοινωνία, πέρα από τις γλωσσικές εκφορές, είναι μια σύνθετη, συνεχής διαδικασία που περιλαμβάνει πολλά μη λεκτικά στοιχεία. Όλες οι συνήθεις συμπεριφορές μεταφέρουν πληροφορίες, όπως οι εκφραστικές πράξεις, τα νεύματα, οι κινήσεις του κεφαλιού, οι μορφασμοί και χειρονομίες, το κοίταγμα. Σ ό,τι αφορά τον άνθρωπο επικοινωνιακά συστήματα αποτελούν και συμπεριφορές όπως η αμφίεση-στρατιωτική στολή- η τιμητική θέση-εξέδρα-, το πέρασμα της βέρας κ.ά. Ακόμη και η αναπνοή είναι «εκφραστική» -«λέει» ότι εξακολουθώ να ζω. Οι τρόποι και οι δίαυλοι επικοινωνίας είναι πολυποίκιλοι και πολυσύνθετοι και γνωρίζουμε ότι όλα τα ζώα διαθέτουν επικοινωνιακά συστήματα (Λιτς, 1993). Μόνο ο άνθρωπος, όμως, γράφει συνδεόμενος έτσι έμμεσα με τον αποδέκτη του μηνύματός του: Όταν θέλει να επικοινωνήσει με κάποιον που βρίσκεται μακριά, γράφει ένα γράμμα και παράγει μια διάταξη σημείων και συμβόλων πάνω σε ένα κομμάτι χαρτί (Οη, 1997). Λίγο καιρό μετά, ο παραλήπτης παίρνει το χαρτί και ερμηνεύει τα γραφόμενα. Αγγελιοφόροι και περιστέρια αναλάμβαναν να περάσουν θάλασσες και στεριές και να μεταφέρουν το μήνυμα στον αποδέκτη μέχρις ότου να δημιουργηθούν οι πρώτες ταχυδρομικές επικοινωνίες και αργότερα τα πρώτα γραμματόσημα. Η παραγωγή γραπτού λόγου είναι πολύπλοκη και δύσκολη διαδικασία. Πώς να γράψω αυτό που θέλω να πω; Ξέρουμε πως αλλιώς γράφουμε κι αλλιώς μιλάμε (Λυδάκη, 2012α). Αλλιώς εκφραζόμαστε όταν οπτικοποιούμε και ακινητοποιούμε με σύμβολα τη

114 «ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΦΙΛΟΤΕΛΙΣΜΟΣ, 2013» σκέψη μας αναζητώντας το κατάλληλο λεξιλόγιο. Η αποστασιοποίηση που επιφέρει η γραφή αναπτύσσει ένα νέο είδος ακριβολογίας στην έκφραση, απομακρύνοντάς την από το πλούσιο αλλά χαοτικό υπαρξιακό πλαίσιο του μεγαλύτερου μέρους της προφορικής έκφρασης, της ζώσας φωνής. Οι γραπτές λέξεις οξύνουν την ανάλυση επειδή καλούνται να κάνουν περισσότερα: Για να γίνεις κατανοητός χωρίς χειρονομίες και εκφράσεις του προσώπου, χωρίς επιτονισμό, χωρίς έναν πραγματικό ακροατή, πρέπει να προβλέψεις προσεκτικά όλες τις πιθανές σημασίες που θα μπορούσε να έχει μια δήλωσή σου για κάθε πιθανό αναγνώστη, σε κάθε πιθανή κατάσταση, και πρέπει να κάνεις τη γλώσσα σου να είναι σαφής από μόνη της, χωρίς κανένα υπαρξιακό πλαίσιο συμφραζομένων (Ong, 1997). Ο αποδέκτης του μηνύματος βρίσκεται ήδη εντός της επιστολής και αυτό σε κάνει να αγωνιάς για το πώς και τι θα κατανοήσει από εκείνα που θέλεις να του πεις. Αυτό το αγωνιώδες έργο, όμως, μπορεί να γίνει λογοτεχνικό και να αγγίξει βαθιά τον

«ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΦΙΛΟΤΕΛΙΣΜΟΣ, 2013» 115 άνθρωπο. Δεν μοιάζει με τα τόσο σύντομα μηνύματα στον υπολογιστή ή στο κινητό τηλέφωνο που στέλνουμε σήμερα. Οπωσδήποτε η εξέλιξη της επιστήμης και της τεχνολογίας έκανε τη ζωή μας ευκολότερη. Αλλά αν ζούσε στην εποχή μας ο Φραντς Κάφκα (1920) δεν θα είχαμε τα υπέροχα Γράμματα στη Μίλενα όπου διαβάζουμε: «Μου γράφεις δυο λογιών γράμματα, δεν εννοώ εκείνα με την πένα κι εκείνα με μολύβι -αν και το γράψιμο με μολύβι υποδηλώνει αυτό καθαυτό πολλά πράγματα και σε κάνει να στήνεις αυτί...»(σελ. 63) και αλλού «Τα δυο σου γράμματα ήρθαν ταυτόχρονα το μεσημέρι. Είναι εδώ όχι για να διαβάζονται αλλά για να ναι απλωμένα, να χώνει κανείς το πρόσωπό του σ αυτά και να χάνει το λογικό του...»(σελ. 74). Ούτε ο Πωλ Ελυάρ θα έγραφε, (3.2.1930, σελ. 69): «Αγαπούλα μου, επιτέλους γράμμα. Κι αμέσως βγήκα από τη νευρασθένειά μου, από τη βαθιά μοναξιά μου» ή «Ωραία μου μικρή Γκαλά, ευχαριστώ για την επιστολή σου και τα αποκόμματα. Από σήμερα θα σου γράφω κάθε μέρα γιατί είσαι αυτό που με δένει με τη ζωή, αλλά από τόσο μακριά, δυστυχώς!» (6.2.1932, σελ. 128) Ο πόνος για την απουσία του αγαπημένου προσώπου και η ανάγκη επικοινωνίας μαζί του διευκολύνθηκε από τις ταχυδρομικές επικοινωνίες και η αλληλογραφία, για παράδειγμα, των Έρνεστ Χέμινγουέι και Μαίρης Γουέλς, Πάμπλο Νερούντα και Ματίλντε Ουρούντα, Χένρυ Μίλερ και Αναϊς Νιν, Πηνελόπης Δέλτα και Ίωνα Δραγούμη, Άγγελου και Άννας Σικελιανού και άλλων αποτελούν λογοτεχνικά κείμενα. Πέρα, όμως, από την αλληλογραφία των επωνύμων που αποτελεί συνήθως λογοτεχνικό είδος, μπορούμε να δούμε την αλληλογραφία απλών ανθρώπων που προσπαθούν να καταθέσουν συναισθήματα στο γράμμα και να τα μεταδώσουν στο πρόσωπο του οποίου η απουσία προκαλεί θλίψη. Οι επιστολές αποτελούν ένα τεκμήριο ζωής για τις κοινωνικές επιστήμες (Plummer, 2000). Χαρακτηριστικό είναι το έργο των Thomas και Znaniecki Ο Πολωνός χωρικός στην Ευρώπη και την Αμερική (1918-1920) που χρησιμοποίησαν την αλληλογραφία Πολωνών και μεταναστών από την Πολωνία που ζούσαν στην Αμερική. Έβαλαν αγγελία σε εφημερίδα του Σικάγου προσφέροντας αμοιβή 10-20 σεντς για κάθε τέτοια επιστολή που θα αποστελλόταν. Με τη μέθοδο αυτή κατάφεραν να συγκεντρώσουν εκατοντάδες