ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗΣ



Σχετικά έγγραφα
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ (PATHOLOGY) Πρόδρομος Χυτίρογλου Εργαστήριο Γενικής Παθολογίας και Παθολογικής Ανατομικής Tμήματος Ιατρικής Α.Π.Θ.

Άρθρο 1. ζ) Ομώνυμο εργαστήριο της κλινικής που περιλαμβάνει εργαστήριο ισοτόπων

ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΘΕΣΗ: ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΡΙΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ,ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΚΠΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΥΝΟΛΙΚΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ

ΕΦΗΜΕΡΙ Α ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

Διάρκεια Τρία (3) ακαδημαϊκά εξάμηνα

Φάκελος Επαγγελµατικής Εκπαίδευσης Τεκµηρίωση Επαγγελµατικής Εκπαίδευσης Υποψηφίων Μελών Εθνικού Μητρώου Κλινικών Χηµικών-Κλινικών Βιοχηµικών

ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟ ΑΠΘ: ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΚΑΔ.ΕΤΟΥΣ

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΤΟΜΑΤΟΣ. Οδηγός Προγράμματος

Κέντρο Βιοϊατρικής Έρευνας και Εκπαίδευσης (ΚΕΒΙΕΕ) Αστέριος Καραγιάννης Πρόεδρος Τμήματος Ιατρικής ΑΠΘ Καθηγητής Παθολογίας

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚ ΗΛΩΣΗΣ ΕΝ ΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ (Για υποβολή πρότασης σύναψης σύμβασης μίσθωσης έργου ιδιωτικού δικαίου)

300 Ιατρικής Θεσσαλίας (Λάρισα)

Άρθρο 1. Άρθρο 2. Σκοπός. 1. Η Μονάδα Αναπνευστικής Ανεπάρκειας έχει ως σκοπό:

ΜΗ ΨΗΛΑΦΗΤΕΣ ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ ΜΑΣΤΟΥ ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΟΣ. Πετρούλα Αραπαντώνη-Δαδιώτη Δ/ντρια Παθολογοανατομικού Εργαστ ΕΑΝΠ-ΜΕΤΑΞΑ-ΠΕΙΡΑΙΑΣ

IΣTOΛOΓIA. Tα δείγµατα του βιολογικού υλικού λαµβάνονται µε > βελόνες ενδοσκοπικούς σωλήνες εύκαµπτους καθετήρες

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΒΙΟΨΙΑ ΗΠΑΤΟΣ

Οι συντονιστές της Οµάδας Μοριακής Ιστοπαθολογίας / Παθολογικής Ανατοµικής

301 Ιατρικής Ιωαννίνων

ΣΥΝΟΠΤΙΚΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Πρόγραμμα Σπουδών ακαδημαϊκού έτους

ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΚΕΝΤΡΟ. Με ειδίκευση στο γυναικείο µαστό

Το τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων. Π. Καρκαλούσος Επίκουρος καθηγητής κλινικής χημείας

ΠΡΟΤΑΣΗ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΩΝ ΚΑΛΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΠΑΘΟΛΟΓΟΑΝΑΤΟΜΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΣΧΕ ΙΟ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΙΑΠΙΣΤΕΥΣΗ

Ο ΠΡΟΕ ΡΟΣ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ

Βιοπληροφορική και Πολυµέσα. Ειρήνη Αυδίκου Αθήνα


ΑΤΕΙΘ Β ΕΞΑΜΗΝΟ Πεδίο Β2-Μοριακή προ- και μετα-γεννητική διάγνωση ασθενειών Συμμετρίες και μοριακή θερμοδυναμική βιομορίων

ΕΠΙΛΕΓΟΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ (ΦΟΙΤΗΤΕΣ 2 ου -5 ου ΕΤΟΥΣ)

302 Ιατρικής Θράκης (Αλεξανδρούπολη)

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΓΕΝΝΗΣΗΣ: ΤΟΠΟΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ: ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΘΗΤΕΙΑ:

Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Δ Η Μ Ο Κ Ρ Α Τ Ι Α ΕΙΔΙΚΟΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΚΟΝΔΥΛΙΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ

ΥΓΕΙΑ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

297 Ιατρικής Θεσσαλονίκης

Αρχές μοριακής παθολογίας. Α. Αρμακόλας Αν. Καθηγητής Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Αρχές μοριακής παθολογίας. Α. Αρμακόλας Αν. Καθηγητής Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ

Προς τον Πρόεδρο. και τα μέλη του.σ της Ελληνικής ερματολογικής και

Αίτηση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος για Εργαστήρια Αναφοράς & Εξειδικευµένα Εργαστήρια

ΙΑΤΡΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ. Προπτυχιακό

Παιδιά και νέοι με χρόνια προβλήματα υγείας και ειδικές ανάγκες. Σύγχρονες ιατρικές θεωρήσεις και ελληνική πραγματικότητα.

304 Ιατρικής Κρήτης (Ηράκλειο)

Εσωτερικός Κανονισµός Λειτουργίας του Μουσείου Παθολογικής Ανατοµικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστηµίου Αθηνών

Αθήνα, 13 Ιουνίου 2016 Προς Αρ. πρωτ. 77 Τον Πρόεδρο του Κε.Σ.Υ. Καθηγητή κ. Κώστα Β. Μάρκου

Δ. ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΓΕΝΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ (ΙΑΟ 409)

Βιογραφικό Σημείωμα. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ: Γερωνυμάκη 70, ΤΗΛΕΦΩΝΟ: ,

Π Ρ Ο Σ Κ Λ Η Σ Η Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η Σ Ε Ν Δ Ι Α Φ Ε Ρ Ο Ν Τ Ο Σ Ε Ξ Ω Τ Ε Ρ Ι Κ Ο Υ Σ Υ Ν Ε Ρ Γ Α Τ Η

Τετάρτη 18/1/2017. Παρασκευή 20/1/2017 ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΙΙ / ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΙΑ / ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ / ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ Ι ΑΜΦ, ΝΚ1 Κα Τσιρώνη

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ. Πέμπτη 7 Απριλίου 2016 Ώρες Συνεδρίου: 13:00 20:00

ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ Disclaimer (αποποίηση):

Ο ρόλος και η σημασία των μοριακών τεχνικών στον έλεγχο των. μικροβιολογικών παραμέτρων σε περιβαλλοντικά δείγματα για την προστασία

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΩΝ (ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΣ ΑΣΚΗΣΗΣ)

Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΑ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ακαδ. έτους ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΙΔΙΚΟΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΚΟΝΔΥΛΙΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ Αρ. Πρωτοκόλλου : 63240/2012

ΠΡΑΞΗ/ΔΡΑΣΗ/ΕΡΓΟ: «Κ. ΚΑΡΑΘΕΩΔΩΡΗ 2015» ΕΡΓΟ: «Identification of determinants attributing Src Family Kinase substrate specificity»

ΕΦΗΜΕΡΙ Α ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Ενημερωτικός οδηγός εκπαιδευτικού προγράμματος:

Ώρα Δευτέρα Τρίτη Τετάρτη Πέμπτη Παρασκευή ΙΣΤΟΛΟΓΙΑ Ι ΕΜΒΡΥΟΛΟΓΙΑ Ι ΙΣΤΟΛΟΓΙΑ Ι ΕΜΒΡΥΟΛΟΓΙΑ Ι

ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΤΟΥ Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ» ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Εργαστηριακή ιάγνωση Γρίπης Μοριακή διάγνωση ή όχι?

ΛΕΥΧΑΙΜΙΕΣ ΕΙΣAΓΩΓΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ

ΕΡΓΟ: H2020-ERC (679345) SLACC ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΡΓΟΥ ΦΚ: Ε 460

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ ΕΑΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ - ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ

Ώρα Δευτέρα Τρίτη Τετάρτη Πέμπτη Παρασκευή

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΩΝ

Χειρουργική Ογκολογία Παίδων. Γιώργος Σπυρίδης Χειρουργός Παίδων Χειρουργική Ογκολογία Παίδων Νοσοκ. Παίδων «Π. & Αγλ. Κυριακού»

Π Ρ Ο Σ Κ Λ Η Σ Η Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η Σ Ε Ν Δ Ι Α Φ Ε Ρ Ο Ν Τ Ο Σ Ε Ξ Ω Τ Ε Ρ Ι Κ Ο Υ Σ Υ Ν Ε Ρ Γ Α Τ Η

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ - ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ

Η διαδικασία επικοινωνίας με τους ενδιαφερόμενους με σκοπό την ενημέρωσή τους: α) σε θέματα διάγνωσης, πρόγνωσης και αντιμετώπισης της νόσου β) στον

ΤΣΙΛΙΓΓΙΡΗ ΜΑΡΙΑΣ ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ Α.Τ.Ε.Ι.-Θ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΟΔΗΓΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ. ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ για µεταπτυχιακό δίπλωµα ειδίκευσης

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ. Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Φαρμακευτικές Σπουδές στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Παρατηρητήριο της Κοινωνικής Οικονομίας του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΙΔΙΚΟΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΚΟΝΔΥΛΙΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ

Ι) ΗΠΑΤΕΚΤΟΜΗ ΓΙΑ ΕΝ ΟΗΠΑΤΙΚΟ ΧΟΛΑΓΓΕΙΟΚΑΡΚΙΝΩΜΑ: ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ:

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΕ ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ ΜΕ Η/Υ (CAD) Διαλέξεις και Εργαστηριακές Ασκήσεις ,5

ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑ ΕΞΑΜΗΝΟ. Ώρες διδασκαλίας εβδοµαδιαίως

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Ελληνική ηµοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυµα Λαµίας

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ

ΤΕΤΑΡΤΗ ΑΓΓΛΙΚΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ 11A ΑΜΦ, ΝΚ1, ΝΚ2 Επικ. Καθ. Πανουτσόπουλος Γ.

ΕΦΗΜΕΡΙ Α ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

Πέμπτη 25/5/2017. Τρίτη 23/5/2017. Δευτέρα 22/5/2017. Τετάρτη 24/5/217. Παρασκευή 26/5/2017

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΒΙΟ-ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΜΕ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΕ Η/Υ

Σύντομη Περιγραφή Συνολικής Προόδου Φυσικού Αντικειμένου από την έναρξη του έργου μέχρι τις 30/06/2015

Α. Βιοϊατρικός Κύκλος

Τυπικές προϋποθέσεις απόκτησης μεταπτυχιακού τίτλου εξειδίκευσης

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΗ ΣΤΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ. Οδηγός Προγράμματος

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ- ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ

Άρθρο 3. Κριτήρια συγκριτικής αξιολόγησης των υποψηφίων. 1.Τα κριτήρια συγκριτικής αξιολόγησης των υποψηφίων είναι. α.

2. Σκοπός και οµή του ιδακτορικού Προγράµµατος

ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

ιεθνής Ιατρική ιαχείριση Κρίσεων Υγείας

ΛΟΙΜΩΔΗ & ΠΑΡΑΣΙΤΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

Transcript:

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΠΑΘΟΛΟΓΟΑΝΑΤΟΜΩΝ ΛΕΩΦ. ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 67, ΝΕΟ ΨΥΧΙΚΟ 15451, ΑΘΗΝΑ, τηλ : 210 6725532 / fax : 210 6725571 /e-mail : helpath@otenet.gr Προς το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγυης /ση Επαγγελµάτων Υγείας και Πρόνοιας Τµήµα Α Θέµα: Αλλαγές στο περιεχόµενο και στον τρόπο λήψεως της ειδικότητας της Παθολογικής Ανατοµικής Αναγκαίες αλλαγές της ειδικότητος κρίνονται οι εξής: Α. Παρα το ότι ο συνολικός αριθµός χειρουργικών παρασκευασµάτων, βιοψιών και κυτταρολογικών υλικών που εξετάζονται στα πλαίσια της ειδίκευσης στην Παθολογική Ανατοµική γενικά φαίνεται να είναι επαρκής (και κατά τις συστάσεις της UEMS του 2001). υπάρχουν σηµαντικές διαφορές ανάµεσα στα εργαστήρια αναφορικά µε την ποικιλία των προς εξέταση ιστοπαθολογικών υλικών. Προτείνεται να θεσµοθετηθεί η υποχρεωτική εκπαίδευση για χρονικό διάστηµα ενός εξαµήνου (διαστήµατα «κυκλικής εναλλαγής» - rotations) σε διαφορετικό εργαστήριο (-α), µε σκοπό να καλύπτονται γνωστικά αντικείµενα και συστήµατα που δεν υπάρχουν στο εργαστήριο όπου διορίστηκαν. Η µετακίνηση σε άλλο εργαστήριο να γίνεται χωρίς νέο διορισµό αλλά µετά από συνεννόηση µεταξύ των υπευθύνων εκπαίδευσης των αντιστοίχων εργαστηρίων µε γνώµονα πάντα την κάλυψη όλων των συστηµάτων στην πρακτική εκπαίδευση των ειδικευοµένων. Η πιστοποίηση της κυκλικής µετακίνησης θα γίνεται στο βιβλίο εκπαίδευσης των ειδικευοµένων όπου θα αναγράφεται και ο αριθµός εξετάσεων στην διεκπεραίωση των οποίων συµµετείχαν και στο οποίο θα τεκµηριώνεται σε µηνιαία βάση η αποκτώµενη εµπειρία. 1

Β. Οι ειδικευόµενοι Παθολογικής Ανατοµικής θα πρέπει να ασκούνται επίσης για ένα τρίµηνο σε εργαστήριο µε αναπτυγµένο το ευρέως και ταχέως εξελισσόµενο πεδίο της Μοριακής Ιστοπαθολογίας / Παθολογικής Ανατοµικής. Παράλληλα, µε σκοπό την επαρκέστερη λειτουργία των εργαστηρίων, ζητείται από το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης ο διορισµός βιολόγων µε εµπειρία σε µοριακές µεθόδους (που να αποδεικνύεται από αναγνωρισµένο χρόνο επαγγελµατικής απασχόλησης, µεταπτυχιακό δίπλωµα ή διδακτορική διατριβή) σε παθολογοανατοµικά εργαστήρια. Χρήσιµη θα είναι και η δηµιουργία Μονάδων Μοριακής Ιστοπαθολογίας στα πλαίσια υπαρχόντων εργαστηρίων, µε εξειδικευµένους παθολογοανατόµους και µοριακούς βιολόγους. Γ. Στην πλειοψηφία των παθολογοανατοµικών εργαστηρίων, ο αριθµός των πραγµατοποιούµενων νεκροτοµών είναι µικρός ή ανύπαρκτος. Επιπλέον, οι νεκροτοµές αφορούν κυρίως έµβρυα ή νεογνά και όχι ενήλικες. Είναι απαραίτητο να διευκολυνθεί η απόκτηση εµπειρίας των ειδικευόµενων στις νεκροτοµές, µέσω διαστηµάτων κυκλικής εναλλαγής (rotations) και µέσω ανάπτυξης στενότερης συνεργασίας των Πανεπιστηµιακών Παθολογοανατοµικών Εργαστηρίων µε τα Τµήµατα Ιατροδικαστικής των ιδίων πανεπιστηµίων.. Η άσκηση των ειδικευοµένων Παθολογοανατόµων στη Κυτταρολογία να γίνεται χωρίς να απαιτείται ξεχωριστός διορισµός. Τουλάχιστον να γίνεται έτσι ώστε να µην υπάρχει καθυστέρηση µεταξύ των δύο τοποθετήσεων. Ε. Λόγω των εξελίξεων και της προόδου που συντελείται στον χώρο της ειδικότητας έχει προκύψει (και στην UEMS) ανάγκη για θεσµοθέτηση εκπαίδευσης και ενδεχοµένως τίτλου εξειδίκευσης σε συγκεκριµένους τοµείς της Παθολογικής Ανατοµικής, π.χ. ερµατοπαθολογοανατοµία, Νευροπαθολογοανατοµία, κ.α. Η Εταιρεία Παθολογικής Ανατοµικής προτίθεται να εκπονήσει προτάσεις σχετικά τους τοµείς όπου υπάρχει ανάγκη εξειδίκευσης(σύµφωνα και µε τα ευρωπαϊκά και διεθνή δεδοµένα), να ερευνήσει την δυνατότητα παροχής τέτοιας εκπαίδευσης από τα παθολογοανατοµικά εργαστήρια της χώρας, την διάρκεια της εξειδίκευσης, τον τρόπο επιλογής των υποψηφίων και την διαδικασία πιστοποίησης της εξειδίκευσης. 2

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΠΑΘΟΛΟΓΟΑΝΑΤΟΜΩΝ ΛΕΩΦ. ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 67, ΝΕΟ ΨΥΧΙΚΟ 15451, ΑΘΗΝΑ, τηλ : 210 6725532 / fax : 210 6725571 /e-mail : helpath@otenet.gr ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΕΙ ΙΚΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΑΘΟΛΟΓΟΑΝΑΤΟΜΩΝ Αντικείµενο Το αντικείµενο της ειδικότητας της Παθολογικής Ανατοµικής είναι η διάγνωση των νόσων και ο προσδιορισµός των αιτίων τους, η παρακολούθηση της εξέλιξης τους και των διαγνωστικών και προγνωστικών µεθόδων που τις αφορούν, καθώς επίσης και ο καθορισµός της αποτελεσµατικότητας των θεραπευτικών χειρισµών. Για τους σκοπούς αυτούς χρησιµοποιεί την ανατοµική, ιστολογική και µοριακή ανάλυση των στοιχείων που χαρακτηρίζουν τις διάφορες παθολογικές καταστάσεις µε την χρήση επικουρικών µεθόδων που περιλαµβάνουν µία πληθώρα τεχνικών (συµβατικής και ηλεκτρονικής µικροσκόπησης, ιστοχηµείας, ανοσοϊστοχηµείας, κυτταρογενετικής, µορφοµετρίας, µοριακής ανάλυσης νουκλεινικών οξέων και πρωτεινών, ανοσοφθορισµού, κυτταροµετρίας). Η Παθολογική Ανατοµική στηρίζει 3

την θεραπεία των νόσων και έχει σηµαντικό ρόλο στην επιδηµιολογία και την πρόληψη των νοσηµάτων. Στον σκοπό της Παθολογικής Ανατοµικής συµπεριλαµβάνεται και η συνεχής επιστηµονική έρευνα για την καλύτερη κατανόηση της βιολογίας των νόσων καθώς και η βελτίωση της ποιότητας και της χρήσης των µεθόδων διάγνωσης. Η Παθολογική Ανατοµική περιλαµβάνει την Ιστοπαθολογία την Κυτταροπαθολογία και την Νεκροτοµική Παθολογική Ανατοµική και ειδικούς κλάδους όπως η Παιδιατρική Παθολογική Ανατοµική, η Μοριακή Ιστοπαθολογία/Παθολογική Ανατοµική, η Αιµοπαθολογική Ανατοµική, η Νευροπαθολογοανατοµία, η Νεφροπαθολογοανατοµία, ερµατοπαθολογοανατοµία, κ.λ.π. Προσδοκώµενες βασικές ιδιότητες ειδικευµένου 1. Να έχει επαρκείς γνώσεις και ικανότητες στην Παθολογική Ανατοµική, ώστε να είναι σε θέση µε µακροσκοπική και µικροσκοπική εξέταση και - όταν ενδείκνυται - µε την βοήθεια ειδικών µεθόδων - ιστοχηµείας, ανοσοϊσοχηµείας ανοσοφθορισµού ή µοριακών τεχνικών να αναγνωρίζει τις παθολογικές µορφολογικές και µοριακές µεταβολές των οργάνων, των ιστών και των κυττάρων και να τις συσχετίζει µε νόσους ή παθήσεις του οργανισµού. 2. Να έχει ανεξάρτητη αλλά πειθαρχηµένη σκέψη και ικανότητα σύνθεσης πληροφοριών, ώστε να µπορεί χωρίς προκαταλήψεις να διερευνά και να προσεγγίζει τη διαγνωστική αλήθεια. 3. Να µπορεί να παρακολουθεί τη συνεχή πρόοδο της ειδικότητάς του και να είναι σε θέση να διερευνά, να επεξεργάζεται και να παρουσιάζει επιστηµονικά θέµατα. 4. Να έχει αποκτήσει τις γνώσεις για την αποτελεσµατική διαχείριση ενός εργαστηρίου. 5. Να έχει ικανότητα για ανάληψη ρόλου στην εκπαίδευση άλλων γιατρών ή επαγγελµατιών της υγείας. 6. Να έχει την απαραίτητη για την συνεχιζόµενη εκπαίδευσή του γνώση της Αγγλικής. 4

Βασικές δεξιότητες απαιτούµενες σε όλα τα πεδία της παθολογικής ανατοµικής 1. Ικανότητα αξιοποίησης κλινικών στοιχείων του ιστορικού του ασθενούς. 2. Γνώση της απαιτούµενης επαρκούς κλινικής πληροφορίας που οφείλει να περιλαµβάνεται στο παραπεµπτικό του παθολογοανατοµικού παρασκευάσµατος. 3. Γνώση των γενικών αρχών και της ορολογίας για την διεκπεραίωση των παθολογοανατοµικών υλικών συµπεριλαµβανοµένης και της επαρκούς ταυτοποίησης του ασθενούς καθώς και των βασικών αρχών µακροσκοπικής εξέτασης και δειγµατοληψίας. 4. Ικανότητα για µακροσκοπικό χειρισµό και µονιµοποίηση των υλικών µε τρόπο ώστε να διαφυλάσσονται σηµαντικά ευρήµατα. 5. Ικανότητα για σωστή ιστοληψία µε διατήρηση και ταυτοποίηση του προσανατολισµού του τεµαχίου. 6. Γνώση των ενδείξεων για την χρήση ειδικών χρώσεων καθώς και των αναµενοµένων αποτελεσµάτων στους διάφορους τύπους ιστών. 7. Ικανότητα αναγνώρισης των αιτίων κακής τεχνικής επεξεργασίας ιστολογικών παρασκευασµάτων. 8. Γνώση των παρασκευασµάτων που απαιτούν συνήθως ειδικές τεχνικές (Κυτταροµετρία, καλλιέργεια, αναζήτηση κρυστάλλων, ηλεκτρονική µικροσκοπία, ανοσοϊστοχηµεία, µοριακές τεχνικές) και εµπειρία στον ειδικό χειρισµό που διαφυλάσσει την ποιότητα της εξέτασης (π.χ. µονιµοποίηση). 9. Ικανότητα στην επιλογή της κατάλληλης θέσης για ταχεία βιοψία και διεκπεραίωση της τεχνικής. 10. Γνώση των τρόπων φύλαξης ιστών (tissue banking) για έρευνα. 11. Εξοικείωση µε την οργάνωση, τον µηχανολογικό εξοπλισµό και τις τεχνικές του παθολογοανατοµικού εργαστηρίου. 5

12. Γνώση των κανόνων ασφάλειας και υγιεινής στο περιβάλλον του παθολογοανατοµικού εργαστηρίου. 13. Γνώση των κανόνων ασφαλούς διαχείρισης µολυσµατικών και τοξικών αποβλήτων. 14. Ικανότητα παρουσίασης περιπτώσεων σε επιστηµονικές συναντήσεις, µε σαφήνεια, πληρότητα και υψηλή ποιότητα. 6

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΑΝΑ ΕΤΟΣ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑΣ 1ο έτος Θεωρητική Ασκηση Αρχές ασφαλούς εργασίας στο Εργαστήριο, Κανόνες υγιεινής Αρχές λειτουργίας των διαφόρων χρησιµοποισυµένων οργάνων Αρχές τεχνικών παρασκευαστηρίου, µονιµοποίησης και επεξεργασίας ιστών. Αρχές λειτουργίας µικροσκοπίων (κοινό οπτικό, στερεοµικροσκόπιο, Πολωµένου Φωτός, Ανοσοφθορισµού, κ.λ.π.) Περιγραφική Ανατοµική και Ιστολογία Γενική Παθολογική Ανατοµική (επικέντρωση στις φλεγµονώδεις αλλοιώσεις οργάνων και ιστών, εκφυλιστικές αλλοιώσεις, δυσπλασίες, κυκλοφορικές διαταραχές. κ.λ.π.) Αρχές µηχανογράφησης εργαστηρίων και κωδικοποίησης Παθολογοανατοµικών ιαγνώσεων (SNOMED, ICDO) Πρακτική Ασκηση Παρακολούθηση των εργασιών του Παρασκευαστηρίου και συµµετοχή σ αυτές. Χρήση Μικροτόµου, Ιστοκινέττας, ηλ. Ζυγού, ακονιστικού, κρυοστάτου, κυτταροφυγοκέντρου, ρηµέτρου, υαλίνων σκευών και αντιδραστηρίων Άσκηση στη µέθοδο παρασκευής και µονιµοποίησης ιστολογικών παρασκευασµάτων. Παρασκευή διαλυµάτων αντιδραστηρίων και χρώσεων. Εφαρµογή τεχνικών γενικών και ειδικών χρώσεων, χρώσεις ιστολογικών και κυτταρολογικών παρασκευασµάτων, χρώσεις για αναζήτηση µικροοργανισµών Λήψη υλικού για επιχρίσµατα (αίµα, εντυπώµατα). Λήψη υλικού για φύλαξη σε υγρό άζωτο. Λήψη υλικού και µονιµοποίηση για ηλεκτρονικό µικροσκόπιο. Λήψη υλικού για χρωµοσωµικό έλεγχο. Αφαλάτωση οστικών παρασκευασµάτων. Εφαρµογή Μικροσκόπηση φυσιολογικών και απλών ιστολογικών παρασκευασµάτων. Μακροσκοπική Περιγραφή, επιλογή θέσεων και εξέταση απλών εγχειρητικών παρασκευασµάτων. Μικροσκόπιση αντίστοιχων παρασκευασµάτων Αρχειοθέτηση υλικού (Ιστολογικά, εκθέσεις, φωτογραφίες, διαφάνειες). Κωδικοποίηση Ιστοπαθολογικών 7

διαγνώσεων Παρακολούθηση όλων των µετεκπαιδευτικών µαθηµάτων, σεµιναρίων και Κλινικοπαθολογοανατοµικών συζητήσεων που πραγµατοποιούνται στη µείζονα περιοχή, υπολογιζοµένης συνολικής διάρκειας 52 ωρών. Αναζήτηση και παρουσίαση Ιατρικής Βιβλιογραφίας 8

2ο έτος Θεωρητική Ασκηση Πρακτική Ασκηση Τεχνικές Νεκροτοµής Συµµετοχή σε εκτέλεση Νεκροτοµών µε σύνταξη εκθέσεως Θέµατα Γενικής και Ειδικής ΠαΘολογικής Ανατοµικής Περιγραφή και επιλογή θέσεων από σύνθετα εγχειρητικά παρασκευάσµατα. Μικροσκοπική εξέταση και διάγνωση συνθέτων εγχειρητικών παρασκευασµάτων Αρχές της ταχείας βιοψίας Συµµετοχή σε εκτέλεση Ταχειών Βιοψιών Φωτογράφιση µακροσκοπικών παρασκευασµάτων και Μικρο φωτογράφιση Αρχές ιστοενζυµολογίας, ανοσοϊστοχηµείας, ανοσοφθορισµού Παρακολούθηση όλων των µετεκπαιδευτικών µαθηµάτων, σεµιναρίων, ηµερίδων κ.α., υπολογιζοµένης διάρκειας 52 ωρών. Συµµετοχή σε εκτέλεση µεθόδων ιστοενζυµολογίας, ανοσοίστοχηµείας, ανοσοφθορισµού Συµµετοχή σε Κλινικοπαθολογοανατοµικές Συζητήσεις Επιθυµητή η ανάληψη θέµατος για εκπόνηση διδακτορικής διατριβής κατά το τέλος του 2 έτους εκπαίδευσης 9

3ο έτος Θεωρητική Ασκηση Θέµατα ειδικής Παθολογικής Ανατοµικής, µε επικέντρωση στην Ογκολογία.... Πρακτική Ασκηση ιαγνωστική Χειρουργική Παθολογική Ανατοµική Χειρισµός και διαγνωστική προσέγγιση δυσκολοτέρων περιπτώσεων. ιαγνωστική σε βιοψίες από ενδοσκοπήσεις και σε βιοψίες δια λεπτής βελόνης Αρχές της Κλινικής Ογκολογίας Αρχές Μορφοµετρίας Τεχνική στατικής και Αυτόµατης Κυτταροµετρίας (Flow Cytometry) Aρχές της Βιοπληροφορικής Αρχές της Στατιστικής Εξάσκηση στην µορφοµετρία σε κοινό µικροσκόπιο και σε αυτόµατα συστήµατα Συµµετοχή στη µεθοδολογία και πραγµατοποίηση επιστηµονικών εργασιών. Mεθοδολογία µιάς επιστηµονικής εργασίας Αρχές Ηλεκτρονικής Μικροσκοπίας, υνατότητες διαγνωστικής του Ηλεκτρονικού Μικροσκοπίου και εκτίµηση των ευρηµάτων Υποχρεωτική τρίµηνη εκπαίδευση στις αρχές και τις τεχνικές της Μοριακής Ιστοπαθολογίας / Παθολογικής Ανατοµικής και Μοριακής Κυτταρογενετικής σε εργαστήρια µε ανεπτυγµένο τον τοµέα αυτό Παρακολούθηση όλων των µετεκπαιδευτικών µαθηµάτων, σεµιναρίων, ηµερίδων κ.α της Ελληνικής Παθολογοανατοµικής Εταιρείας, υπολογιζοµένης διάρκειας 52 ωρών. Τεχνική Ηλεκτρονικού Μικροσκοπίου και αναγνώριση των ευρηµάτων της Η/µικροσκοπήσεως Άσκηση στις ειδικές Τεχνικές in situ υβριδισµού.(χρωµογόνου και φθορισµού) Αλυσιδωτή αντίδραση πολυµεράσης (PCR). Τεχνικές Αποτύπωσης DNA, RNA Συµµετοχή σε Κλινικοιταθολογοανατοµικές Συζητήσεις. 10

4ο έτος Θεωρητική Ασκηση Πρακτική Ασκηση Εκπαίδευση στο τµήµα Παθολογικής Ανατοµικής όπου ασκείται ο ειδικευόµενος Ειδικής ΠαΘολογικής Ανατοµικής, µε επικέντρωση σε ειδικό κλάδο της Παθολογικής Ανατοµικής. ιαγνωστική σε όλα τα υλικά Συµµετοχή στην εκπαίδευση νεώτερων ασκουµένων Συµµετοχή σε οργανωτικά και διοικητικά Θέµατα του Εργαστηρίου. Συγγραφή επιστηµονικού άρθρου και στην εφαρµογή των κανόνων αρθρογραφίας Στατιστική ανάλυση, αξιολόγηση της εργα σίας Παθολογοανατοµικού τµήµατος Ανάπτυξη ερευνητικού ενδιαφέροντος. Εκπαίδευση σε άλλο τµήµα από αυτό, όπου ασκείται ο ειδικευόµενος Υποχρεωτική εκπαίδευση για χρονικό διάστηµα ενός εξαµήνου (διαστήµατα «κυκλικής εναλλαγής» - rotations) σε διαφορετικό εργαστήριο (-α),ενδεχοµένως τoυ εξωτερικού, µε σκοπό να καλύπτονται αντικείµενα και συστήµατα που δεν υπάρχουν στο εργαστήριο όπου διορίστηκαν Παρακολούθηση όλων των µετεκπαιδευτικών µαθηµάτων, σεµιναρίων, ηµερίδων κλπ. της Ελληνικής Παθολογοανατοµικής Εταιρείας, διάρκειας 52 ωρών 11

5 ο έτος Θεωρητική Ασκηση Πρακτική Ασκηση Ασκηση σε Κυτταρολογικό Εργαστήριο για ένα έτος. Θεωρητική κατάρτιση στην Κυτταρολογία όλων των συστηµάτων. Πρακτική εκπαίδευση στις τεχνικές λήψεως και επεξεργασίας κυτταρολογικού υλικού και στην διαγνωστική Κυτταρολογία Εφαρµογή συγχρόνων τεχνικών διαγνωστικών µεθόδων σε κυτταρολογικό υλικό Συνοπτικά Σύµφωνα µε τα ανωτέρω, το σύνολο των απαιτουµένων ωρών διδασκαλίας για όλα τα έτη άσκησης προσδιορίζεται στις 1600 ώρες. 0 µέσος όρος ωρών διδασκαλίας ανά εβδοµάδα προσδιορίζεται στις 7 ώρες. 0 µέσος όρος ωρών διδασκαλίας ανά κύριο βασικό αντικείµενο και ανά εβδοµάδα, προσδιορίζεται ως εξής: α. Τεχνικές πάσης φύσεως 1 ½ ώρα. β. Θεωρητική Παθολογική Ανατοµική 5 ½ ώρες. ΠΡΟΤΑΣΗ ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΣΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΣΕ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΕΞΕΙ ΙΚΕΥΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ Προτείνουµε την θεσµοθέτηση, επιπλέον του κυρίου τίτλου της ειδικότητας, εκπαίδευσης σε επιµέρους εξειδικεύσεις στην Παθολογική Ανατοµική µε διενέργεια εξετάσεων και πιστοποίηση του τίτλου εξειδίκευσης. Ειδικότερα θεωρούµε αναγκαίο λόγω των εξελίξεων και της προόδου που συντελείται στον χώρο της ειδικότητας της Παθολογικής Ανατοµικής την θεσµοθέτηση εκπαίδευσης και τίτλου στις ακόλουθες εξειδικεύσεις σύµφωνα και µε τα διεθνώς επικρατούντα: 1. Κυτταρολογία (Cytopathology) 2. Αιµατοπαθολογοανατοµία (Hematopathology) 3. Νευροπαθολογοανατοµία (Neuropathology) 4. Μοριακή Ιστοπαθολογία Κυτταρογενετική( Moloecular Pathology- Cytogenetics) - 5. Παιδιατρική / Νεογνική Παθολογική Ανατοµική (Paediatricand Neonatal Pathology) 12