ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΝΑΥΠΛΙΕΩΝ 2011-2014 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2012
Περιεχόμενα 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 3 1.1 Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- 3 1.2 Μεθοδολογία υλοποίησης ----------------------------------------------------------------------------------------------------------- 3 1.3. Φάσεις και στάδια υλοποίησης του έργου ------------------------------------------------------------------------------------ 5 1.3.1. Στάδιο Α : Στρατηγικός Σχεδιασμός --------------------------------------------------------------------------------------- 5 1.3.2 Στάδιο Β : Κατάρτιση Σχεδίων Δράσης ----------------------------------------------------------------------------------- 6 2. ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ----------------------------------------------------------- 8 2.1 Σύντομο Ιστορικό Δήμου ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 8 2.2 Αναπτυξιακά χαρακτηριστικά του Δήμου --------------------------------------------------------------------------------------- 9 2.3 Γεωγραφικά και πληθυσμιακά χαρακτηριστικά ----------------------------------------------------------------------------- 11 2.4 Δημογραφικά Χαρακτηριστικά --------------------------------------------------------------------------------------------------- 12 2.4.1 Εξέλιξη πραγματικού πληθυσμού του Δήμου Ναυπλιέων.13 2.4.2 Κλάδοι οικονομικής δραστηριότητας..16 2.4.3 Το Οικιστικό Δίκτυο του Δήμου Ναυπλιέων...16 2.5 Χωροταξικός Σχεδιασμός και Αειφόρος Ανάπτυξης....20 2.6 Ιστορικοί πόροι της περιοχής. 23 2.6.1 Μνημεία Μεσαιωνικής εποχής και μεταγενέστερα...24 2.6.2 Αρχαιολογικοί χώροι...26 2. 7 Βασικές υποδομές-δίκτυα....27 2. 7.1 Δίκτυα μεταφορών...27 2. 7.2 Δίκτυα τηλεπικοινωνιών 30 2. 7.3 Ενεργειακά δίκτυα 31 2.7.4 Δίκτυα ύδρευσης αποχέτευσης-ομβρίων.31 2.8 Περιβάλλον και ποιότητα ζωής...32 2.8.1Περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά του Δήμου. 32 2.8.2 Διαχείριση Απορριμμάτων.33 2.8.3 Προβλήματα ρύπανσης...33 2.9 Κοινωνική Πολιτική, Υγεία, Παιδεία, Πολιτισμός και Αθλητισμός. 34 2.9.1 Κοινωνικές Υποδομές..34 2.9.2 Υποδομές Αθλητισμού.35 2.9.3 Υποδομές εκπαίδευσης 37 2.9.4.Υποδομές Πολιτισμού..43 3.ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ..48 3.1Οργανισμός Εσωτερική Υπηρεσίας......48 3.2 Νομικά Πρόσωπα και Επιχειρήσεις του Δήμου....... 131 3.3 Ανθρώπινο Δυναμικό, Εξοπλισμός και Δημοτική Περιουσία......144 3.3.1 Ανθρώπινο Δυναμικό.144 3.3.2 Εξοπλισμός Πληροφορικής 147 3.3.3 Τεχνικός Εξοπλισμός και Οχήματα..151 3.3.4 Δημοτική περιουσία..154 4. Εντοπισμός των κρίσιμων ζητημάτων εσωτερικής λειτουργίας σε σχέση με τις αναπτυξιακές προοπτικές της περιοχής - SWOT ANALYLIS....158 5.Οικονομικός Προγραμματισμός..173 5.1 Εισαγωγή.. 173 1
5.2 Το Θεσμικό και Χρηματοδοτικό Πλαίσιο Λειτουργίας του Δήμου. 173 5.2.1 Δράσεις που Χρηματοδοτούνται από το Ε.Σ.Π.Α 175 5.2.2 Πρωτοβουλία JESSICA....188 5.2.3 Εθνικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Αυτοδιοίκησης «Πρόγραμμα ΕΛΛ.Α.Δ.Α.»..... 191 5.2.4 Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης της Ελλάδας 2007-2013.....199 5.2.5 Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αλιείας 2007-2013. 203 5.3 Οικονομικά στοιχεία Δήμου και εκτίμηση εσόδων και δαπανών του Δήμου.207 6. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ..216 6.1 Σκοπός και όραμα..216 6.2 Άξονες και Μέτρα του Σχεδίου Δράσης.217 6.3 Κόστος Δράσεων....223 6.4 Ιεράρχηση Προτεραιοτήτων..223 6.5 Προσδιορισμός Δεικτών Παρακολούθησης και Αξιολόγησης 224 Πίνακες Προγραμματισμού των Δράσεων του Επιχειρησιακού Σχεδίου..234 Προγραμματισμός Δράσεων ανά Μέτρο με Ιεράρχιση. 235 Προγραμματισμός Δράσεων ανά Πηγή Χρηματοδότησης 246 Προγραμματισμός Δράσεων ανά Αρμόδια Υπηρεσία..256 2
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Στο πλαίσιο της διαδικασίας εκσυγχρονισμού της οργάνωσης και λειτουργίας της πρωτοβάθμιας τοπικής αυτοδιοίκησης και με απώτερο σκοπό τη δημιουργία μόνιμων δομών προγραμματισμού, υλοποίησης και παρακολούθησης των αποτελεσμάτων της δράσης των Ο.Τ.Α., θεσπίστηκε για πρώτη φορά, με τα άρθρα 203-207 του κεφαλαίου Ζ του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (Ν. 3463/2006), η υποχρέωση εκπόνησης Επιχειρησιακών Προγραμμάτων από τους Ο.Τ.Α. με πληθυσμό άνω των 10.000 κατοίκων. Επιπρόσθετα, με την Υπουργική Απόφαση 18183, ΦΕΚ 534, Β, 13.04.2007 και την τροποποίησή της 5694/03.02.2011 καθορίστηκε η δομή και το περιεχόμενο των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων των Ο.Τ.Α., ενώ με το Προεδρικό Διάταγμα 185/2007 «Όργανα και διαδικασία κατάρτισης, παρακολούθησης και αξιολόγησης των επιχειρησιακών προγραμμάτων των Ο.Τ.Α. α βαθμού», καθορίστηκε η διαδικασία κατάρτισης των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων. Με το πρόγραμμα ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ (Ν.3852/2010), επιβεβαιώθηκε η ανάγκη εκπόνησης επιχειρησιακών προγραμμάτων και με την παρ. 5 του άρθρου 2 της από 31.12.2011 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου η προθεσμία κατάρτισης του Επιχειρησιακού Προγράμματος ειδικά για τη δημοτική περίοδο 2011-2014 παρατάθηκε ως την 30.9.2012. Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα, στο τελικό του κείμενο, αποτελεί ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα το οποίο εμπεριέχει τις βασικές αρχές ανάπτυξης του Δήμου Ναυπλιέων, με σκοπό τη βελτίωση της αναπτυξιακής του δομής και της ποιότητας ζωής των κατοίκων. 1.2 Μεθοδολογία υλοποίησης Το έργο εκτελέσθηκε με την ευθύνη και επίβλεψη του Δήμου Ναυπλιέων και ειδικότερα του αντιδημάρχου Οικονομικών Υπηρεσιών και Δημάρχου Ναυπλιέων 3
από τον Απρίλιο του 2012, κου Δημήτρη Κωστούρου, επιπρόσθετα συστάθηκε δημοτική Διεπιστημονική Ομάδα Έργου ( ΟΕ). Όπως προβλέπεται από το ΠΔ εφαρμογής των επιχειρησιακών σχεδίων ορίστηκε η Διεπιστημονική Ομάδα Έργου δημοτικής ευθύνης με την 203/2011 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Αυτή αποτελείται από τους: Κωστούρο Δημήτρη Αντιδήμαρχος Οικονομικών, τώρα Δήμαρχο Γιαννακοπούλου Αλεξάνδρα, Δ/ντρια Δ/κων & Οικονομικών Υπηρεσιών, Οικονόμου Μαρίνα, Προϊσταμένη Λογιστηρίου, Μπασιάκο Δημήτρη, Προϊστάμενο Τεχνικών Υπηρεσιών, Τεχνικός σύμβουλος της επιτροπής ορίστηκε η εταιρεία MECI ΕΠΕ. Σκοπός της Διεπιστημονικής Ομάδας Έργου είναι η προετοιμασία και οργάνωση της όλης διαδικασίας κατάρτισης του επιχειρησιακού προγράμματος. Η Διεπιστημονική Ομάδα Έργου, προχώρησε: 1. στην παροχή κάθε στοιχείου και πληροφορίας που ήταν απαραίτητα για την υλοποίηση όλων των Φάσεων υλοποίησης του έργου. 2. στη οργάνωση, συντονισμό και υλοποίηση των εσωτερικών και εξωτερικών διαδικασιών διαβούλευσης που κρίνονται απαραίτητες για τον προσδιορισμό των Στρατηγικών Στόχων, στην επιλογή των Αξόνων Προτεραιότητας και στην διαμόρφωση των Προγραμματικών Δράσεων. 3. στη Μελέτη και στο σχολιασμό της πρότασης του Σχεδίου Ανάπτυξης με τις προτεινόμενες γενικές στρατηγικές επιλογές (άξονες προτεραιότητας, γενικοί και ειδικοί στόχοι, χρονοδιάγραμμα υλοποίησης) πριν την οριστικοποίηση - κατανομή τους μέχρι το 2014. Μετά από συνεργασία της ΟΕ και του συμβούλου, καθορίστηκε το πλάνο εργασίας και το πρόγραμμα συναντήσεων με τους αρμόδιου υπηρεσιακούς παράγοντες προκειμένου να περιγραφεί η υπάρχουσα κατάσταση και να καταρτιστεί το Στρατηγικό Σχέδιο για τις αναπτυξιακές προτεραιότητες του ήμου Ναυπλιέων. Στις συναντήσεις αυτές έγινε αποτύπωση του εξωτερικού και εσωτερικού περιβάλλοντος του ήμου και στη συνέχεια διατυπώθηκε το όραμα και καταρτίστηκαν οι στρατηγικοί στόχοι του ήμου. Το εν λόγω κείμενο αφορά την κατάρτιση της Α Φάσης (Στρατηγικός Σχεδιασμός), μετά την ολοκλήρωση 4
του οποίου ο Δήμος υλοποίησε διαδικασίες διαβούλευσης με την τοπική κοινωνία. Με τη λήψη σχετικής απόφασης από το ημοτικό Συμβούλιο (Αριθμός Απόφασης 453/2011) το Στρατηγικό Σχέδιο τέθηκε σε διαβούλευση τόσο στη ημοτική Επιτροπή διαβούλευσης (άρθρο 76 ν.3852/2010) για γνωμοδότηση όσο και στους τοπικούς φορείς μέσω της ανάρτησής της στην ιστοσελίδα του ήμου (αρ.2 του Π.. 185/2007). Οι ενέργειες αυτές αποσκοπούν στη συμμετοχή των πολιτών και όλων των Φορέων της τοπικής κοινωνίας στην τελική διαμόρφωση του Στρατηγικού Σχεδίου του Δήμου. Μετά τη δημόσια διαβούλευση το σχέδιο Στρατηγικού Σχεδιασμού εγκρίθηκε από την Εκτελεστική Επιτροπή και προωθήθηκε στο Δημοτικό Συμβούλιο το οποίο και το ενέκρινε με την Απόφαση με Αριθμό 454/2011. 1.3. Φάσεις και στάδια υλοποίησης του έργου 1.3.1. Στάδιο Α : Στρατηγικός Σχεδιασμός Συνοπτική Περιγραφή και Αξιολόγηση της Υφιστάμενης Κατάστασης του εξωτερικού περιβάλλοντος του Δήμου Η ενότητα αυτή περιλαμβάνει τη συνοπτική περιγραφή και την αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης της περιοχής του νέου Καλλικρατικού Δήμου ο οποίος δημιουργήθηκε με την συνένωση των πρώην Δήμων Ναυπλίου - Ασίνης Μιδέας- Νέας Τίρυνθας και τον εντοπισμό των σημαντικότερων ζητημάτων τοπικής ανάπτυξης, που θα πρέπει να αντιμετωπίσει ο Δήμος κατά την επόμενη τετραετία (2011-2014). Για το σκοπό αυτό, η διεπιστημονική ομάδα έργου περιέγραψε συνοπτικά τη γενική, μακροσκοπική εικόνα της περιοχής του νέου Δήμου αναφέροντας τα γεωγραφικά, πληθυσμιακά, κοινωνικά, οικονομικά, πολεοδομικά, περιβαλλοντικά και αναπτυξιακά χαρακτηριστικά της, λαμβάνοντας υπόψη τα δημοσιευμένα στοιχεία της απογραφής 2001 και όσα στοιχεία έχουν δημοσιευθεί μέχρι σήμερα από την νεότερη απογραφή του 2011. 5
Συνοπτική Περιγραφή και Αξιολόγηση της Υφιστάμενης Κατάστασης του εσωτερικού περιβάλλοντος του Δήμου Η ενότητα αυτή περιλαμβάνει τη συνοπτική περιγραφή και αξιολόγηση του εσωτερικού περιβάλλοντος του Δήμου και των νομικών προσώπων του (τα οποία προέκυψαν από συνενώσεις ή συγχωνεύσεις σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στις διατάξεις του Ν. 3852/10 1 ) και τον εντοπισμό των κρίσιμων ζητημάτων εσωτερικής ανάπτυξης. Για το σκοπό αυτό, η ομάδα έργου κατέγραψε τα βασικά λειτουργικά, οργανωτικά και οικονομικά χαρακτηριστικά του εσωτερικού περιβάλλοντος του Δήμου και των νομικών προσώπων του, στις εξής ενότητες: Δραστηριότητες & Διαδικασίες λειτουργίας Νέες αρμοδιότητες Δήμων Προσαρμογή στον ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ Οργάνωση και Συνεργασίες Ανθρώπινο δυναμικό & Υλικοτεχνική υποδομή Οικονομικά Καθορισμός της Στρατηγικής και των Αναπτυξιακών Προτεραιοτήτων του Δήμου Σκοποί της ενότητας αυτής είναι η αναφορά α) της επιλογής της στρατηγικής που θα ακολουθήσει ο Δήμος μέσω του καθορισμού γενικών στόχων και πολιτικών δράσης για την περίοδο 2011-2014 β) της ομαδοποίησης των γενικών στόχων σε Άξονες και γ) του οράματος και των αρχών λειτουργίας και διακυβέρνησης. 1.3.2 Στάδιο Β : Κατάρτιση Σχεδίων Δράσης Με σκοπό την εφαρμογή της στρατηγικής του Δήμου, στην ενότητα αυτή, καταρτίστηκε το σχέδιο δράσης για την επίτευξη του κάθε ενός από τους γενικούς 1 Παρ 1-4 του Άρθρου 253 Ν. 3463/06 Άρθρου 9 του κ.ν. 2190/1920 αριθ. Δ17γ/78/5/Φ.Ν 439/09.07.2009 ΥΠΕΚΑ (πρώην ΥΠΕΧΩΔΕ) ΥΠΕΣ 45160/21.07.2009 Άρθρο 107 112 Ν. 3852.10 6
στόχους του στρατηγικού σχεδίου επιμερίζοντας τον κάθε Άξονα σε Μέτρα και Δράσεις για την τοπική και την εσωτερική ανάπτυξη του Δήμου. Προγραμματισμός των Δράσεων Σκοπός της ενότητας αυτής είναι α) η παρουσίαση, η ιεράρχηση και ο προγραμματισμός των δράσεων που περιλαμβάνονται στα σχέδια δράσης που έχουν προταθεί, β) η ομαδοποίηση, ο έλεγχος και η οριστικοποίηση όλων των Μέτρων του Επιχειρησιακού Προγράμματος από την ομάδα έργου. Οικονομικός Προγραμματισμός και δείκτες παρακολούθησης/ αξιολόγησης Στην ενότητα αυτή α) εκτιμώνται τα έσοδα του Δήμου, ανά πηγή χρηματοδότησης, για κάθε έτος της επόμενης τριετίας, β) καταρτίζεται συγκεντρωτικός πίνακας δαπανών ανά μέτρο και άξονα γ) συντάσσονται οι χρηματοδοτικοί πίνακες του προγράμματος και δ) παρουσιάζονται οι δείκτες παρακολούθησης και αξιολόγησης του προγράμματος. 7
2. ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΝΑΥΠΛΙΕΩΝ 2.1 Σύντομο Ιστορικό Δήμου Η ιστορία του Ναυπλίου είναι μακραίωνη. Κατοικήθηκε εδώ και τουλάχιστον 3.000 χρόνια. Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία στην τοποθεσία της σημερινής πόλης ίδρυσε ο Ναύπλιος, γιος του θεού Ποσειδώνα και της Aμυμώνης, τη Ναυπλία η οποία οχυρώθηκε με κυκλώπεια τείχη. Αρχαιολογικά ευρήματα αποδεικνύουν την ύπαρξη της πόλης από τα μυκηναϊκά κιόλας χρόνια. Η πόλη του Ναυπλίου ήταν μέλος της Αμφικτυονίας της Καλαυρίας και αργότερα καταστράφηκε από τον βασιλέα του Άργους Δημοκρατίδα, ο οποίος την καθιστά επίνειο του βασιλείου του από τον 7ο αιώνα π.x. Στην εποχή του Παυσανία η πόλη ήταν σχεδόν έρημη. Στους βυζαντινούς χρόνους και από τον 11ο αιώνα η σπουδαιότητα του Ναυπλίου ως εμπορικού κέντρου συνεχώς αυξανόταν. Από το 1180 μ.χ. ήταν πρωτεύουσα ηγεμονίας υπό τον Θεόδωρο Σγουρό. Eξέχουσα για την ιστορία της πόλης υπήρξε η μορφή του διαδόχου του Λέοντα Σγουρού, τοπικού άρχοντα του Ναυπλίου από το 1200 περίπου, ο οποίος θέλοντας να επεκτείνει την εξουσία του, έφτασε μέχρι τη Λάρισα το έτος 1204. Την προέλασή του ανέκοψαν οι Σταυροφόροι της Tέταρτης Σταυροφορίας, οι οποίοι κατέλαβαν τελικά όλες τις περιοχές που είχε κατακτήσει, μαζί και το Nαύπλιο, γύρω στο 1210-1212. Επί Φραγκοκρατίας έγινε πρωτεύουσα του Δουκάτου του Άργους, το 1338 την κατέλαβαν οι Ενετοί και το 1715 οι Τούρκοι. Όλοι αυτοί οι κατακτητές εργάστηκαν συστηματικά για την οχύρωση του βράχου του Παλαμηδίου και γενικά της πόλης, την οποία μετέτρεψαν σε απόρθητο φρούριο. Το 1822 το Ναύπλιο ελευθερώθηκε και η πόλη έφτασε στο απόγειο της ακμής της όταν έγινε πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους, από το 1827 ως το 1834. Στις 8 Iανουαρίου του 1828 αποβιβάστηκε στο Nαύπλιο ο πρώτος κυβερνήτης της νεότερης Ελλάδας, Iωάννης Kαποδίστριας. Στις 27 Σεπτεμβρίου του 1831, ο 8
Kαποδίστριας δολοφονήθηκε έξω από την εκκλησία του Aγίου Σπυρίδωνα και στις 25 Iανουαρίου του 1833 οι Nαυπλιείς υποδέχτηκαν τον πρώτο βασιλιά της Eλλάδας Όθωνα, ο οποίος παρέμεινε στην πόλη για σύντομο χρονικό διάστημα, ως τα τέλη περίπου του 1834, οπότε η πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους μεταφέρθηκε στην Aθήνα. Tο Nαύπλιο βρέθηκε για τελευταία φορά στο επίκεντρο των γεγονότων, με τη Nαυπλιακή Eπανάσταση κατά του Όθωνα, που ξέσπασε τον Φεβρουάριο του 1862, και έμεινε γνωστή ως «Nαυπλιακά». 2.2 Αναπτυξιακά χαρακτηριστικά του Δήμου Ο Δήμος Ναυπλιέων αναπτύσσεται μέσα στο Αργολικό Πεδίο σε μια ευρύτερη περιοχή που διαχωρίζεται σε παράκτια, πεδινή και ημιορεινή ζώνη. Η οικονομική ανάπτυξη συνολικά της περιοχής στηρίζεται στην αγροτική εκμετάλλευση των πλούσιων πεδινών εδαφών και την αξιοποίηση των φυσικών και πολιτιστικών διαθέσιμων προς όφελος της τουριστικής δραστηριότητας. Η απαίτηση για βιώσιμη διαχείριση των πόρων επιβάλουν την υιοθέτηση ενός νέου πρότυπου ανάπτυξης με βασική επιδίωξη την ισόρροπη ανάπτυξη του συνόλου της περιοχής μέσα από την ορθολογική αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων, την ανάπτυξη δικτύων μεταφορών για την καλύτερη σύνδεση του περιαστικού αγροτικού χώρου με τα αστικά κέντρα, και τη διάχυση της ανάπτυξης από τον αστικό χώρο προς την ύπαιθρο. Στόχος είναι να αντιμετωπιστούν τα πολυδιάστατα αναπτυξιακά προβλήματα που αντιμετωπίζει η περιοχή, να αξιοποιηθεί επαρκώς η δυναμική της σε κάθε τομέα και να επιτευχθεί η βιώσιμη ανάπτυξή της. Έμφαση δίνεται στην αναβάθμιση των παραγωγικών τομέων δραστηριότητας, κυρίως του πρωτογενή και τριτογενή και ιδιαίτερα των τομέων της γεωργίας, του τουρισμού και του εμπορίου, που αποτελούν το μοχλό της οικονομική ανάπτυξης για την περιοχή. Το Ναύπλιο είναι η πρωτεύουσα του νομού Αργολίδας και το λιμάνι της περιοχής. Οι περισσότεροι και μεγαλύτεροι οικισμοί της περιοχής, συμπεριλαμβανομένου και του Ναυπλίου, αναπτύσσονται μέσα στην Αργολική πεδιάδα. Οι τουριστικά 9
ανεπτυγμένες περιοχές αναπτύσσονται στα παράλια του Αργολικού κόλπου, ενώ στο ορεινό τμήμα, που περικλείει το Αργολικό Πεδίο, υπάρχουν μικροί ημιορεινοί οικισμοί. Κυρίαρχος τομέας οικονομικής δραστηριότητας είναι ο τριτογενής και περιλαμβάνει κυρίως τις υπηρεσίες και τον τουρισμό. Ο τουρισμός είναι ο πλέον δυναμικά αναπτυσσόμενος κλάδος του τριτογενή τομέα στην πόλη του Ναυπλίου, ενώ στον υπόλοιπο δήμο κυρίαρχος τομέας είναι ο πρωτογενής και συγκεκριμένα ο κλάδος της γεωργίας, δεδομένου ότι μεγάλο τμήμα του περισσότερων από αυτούς καταλαμβάνει η αργολική πεδιάδα, με κύρια προϊόντα τα εσπεριδοειδή (κυρίως πορτοκάλια) και διάφορα εποχικά κηπευτικά όπως ντομάτες, μαρούλια, αγκινάρες κ.α. Τα τελευταία χρόνια στις παράκτιες αγροτικές περιοχές παρουσιάζονται αυξητικές τάσεις ανάπτυξης της τουριστικής δραστηριότητας. Η πόλη του Ναυπλίου είναι η περιοχή που εμφανίζει τη μεγαλύτερη τουριστική ανάπτυξη στο Ν. Αργολίδας και αποτελεί ένα από τα πιο τουριστικά μέρη της Ελλάδας. Σε αυτό συμβάλλει ο ιδιαίτερος χαρακτήρας της παλιάς πόλης του Ναυπλίου που έχει σε μεγάλο βαθμό προστατευτεί από παρεμβάσεις που θα συνέβαλαν στην υποβάθμισή της και την αλλοίωση του παραδοσιακού χαρακτήρα της και έχει αναδειχθεί κατάλληλα, με αποτέλεσμα να αποτελεί ένα σημαντικό τουριστικό πόρο. Σε αυτό συμβάλλουν το γεγονός ότι βρίσκεται πολύ κοντά στην Αθήνα, οι φυσικές ομορφιές της ευρύτερης περιοχής και η γειτνίαση της με περιοχές μεγάλου αρχαιολογικού ενδιαφέροντος όπως οι Μυκήνες και η Επίδαυρος. Η ξενοδοχειακή υποδομή είναι αξιόλογη και περιλαμβάνει ξενοδοχειακές κλίνες και camping. Ανεπτυγμένο είναι και τo εμπόριο προϊόντων που προέρχονται από τον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα, όπως γεωργικά και τυροκομικά προϊόντα, αλλά κυρίως από εισαγόμενα προϊόντα ένδυσης, υπόδησης, τρόφιμα, αυτοκίνητα, ηλεκτρικό εξοπλισμό κτλ. Οι υπηρεσίες, όπως και το εμπόριο, είναι συγκεντρωμένες στη πόλη του Ναυπλίου όπου καθημερινά εξυπηρετούνται πολλά άτομα από όλες τις περιοχές και περιλαμβάνουν τραπεζικά καταστήματα, τεχνικά γραφεία, υπηρεσίες υγείας, κοινής ωφέλειας, οικονομικές και διοικητικές, όλες τις δημόσιες υπηρεσίες κτλ. 10
Το Ναύπλιο είναι ένα δυναμικά αναπτυσσόμενο τουριστικό κέντρο που περιβάλλεται από ένα δίκτυο αγροτικών, κυρίως, οικισμών, οι οποίοι διαθέτουν αξιόλογους φυσικούς και πολιτιστικούς πόρους, μη επαρκώς αξιοποιημένους. Οι κατευθύνσεις που δίνονται για τη ανάπτυξη της περιοχής θα πρέπει να προωθούν τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, δίνοντας έμφαση στους δύο βασικούς κλάδους οικονομικής δραστηριότητας, τον τουρισμό και τη γεωργία. 2.3 Γεωγραφικά και πληθυσμιακά χαρακτηριστικά Ο Δήμος Ναυπλιέων 2 είναι δήμος της περιφέρειας Πελοποννήσου Π.Ε. Αργολίδος, που συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης από την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Ιδέας, Ασίνης, Νέας Τίρυνθας και Ναυπλιέων. Η έκταση του Δήμου είναι 390,241 τμ, ο πληθυσμός του είναι 33.260 μόνιμοι κάτοικοι 3 σύμφωνα με την απογραφή του 2011 και το υψόμετρό του κυμαίνεται μεταξύ 10 μέτρων (Δ.Ε. Ναυπλίου) και 580 μέτρων (Δ.Ε. Μιδέας Δ.Κ. Αραχναίου). Έδρα του δήμου ορίστηκε το Ναύπλιο, που συγκεντρώνει μεγάλο μέρος του πληθυσμού του δήμου Ναυπλιέων. Το Ναύπλιο είναι πρωτεύουσα του νομού και 2η σε μέγεθος πόλη μετά το Άργος, ενώ στην Περιφέρεια Πελοποννήσου το Ναύπλιο είναι η 6η σε μέγεθος πόλη σε σύνολο 7 πόλεων (Καλαμάτα, Κόρινθος, Τρίπολη, Άργος, Σπάρτη, Ναύπλιο, Λουτράκι). Ο Δήμος Ναυπλιέων συνορεύει με το Δήμο Σαρωνικού Βόρεια, με το Δήμο Άργους Βορειοδυτικά, με το Δήμο Επιδαύρου Ανατολικά και με το Δήμο Ερμιονίδος Νότια. Λόγω του ότι τα αποτελέσματα της απογραφής του 2011 δεν έχουν δημοσιοποιηθεί στο σύνολό τους από την ΕΛ.ΣΤΑΤ και δεν είναι διαθέσιμα, η ανάλυση των πληθυσμιακών και δημογραφικών χαρακτηριστικών του Δήμου Ναυπλιέων θα πραγματοποιηθεί με στοιχεία της προηγούμενης απογραφής του 2001, λαμβάνοντας όμως υπόψη και συναθροίζοντας τα στατιστικά στοιχεία και των 4 Καποδιστριακών Δήμων και όχι μόνο του παλαιού Δήμου Ναυπλίου. 2 Πρόγραμμα Καλλικράτης - ΦΕΚ Α87 της 07/06/2010 Απόφαση 45892 του Υπ. Εσωτερικών, Αποκέντρωσης & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης - ΦΕΚ Β1292 της 1/08/2010 3 Η Απογραφή του 2011 εστίασε στην καταγραφή του Μόνιμου Πληθυσμού της Χώρας σε αντίθεση με τις προηγούμενες Απογραφές, οι οποίες είχαν σκοπό τη καταγραφή του de facto πληθυσμού (δηλαδή των ατόμων που βρέθηκαν παρόντα στον τόπο Απογραφής). Γενικότερα, η μεθοδολογία της Απογραφής του 2011 διαφέρει σημαντικά σε αρκετά σημεία από αυτή προηγούμενων Απογραφών, όπως στη διάρκεια της Απογραφής, στην απογραφή ατόμων στον τόπο μόνιμης κατοικίας τους κλπ. Συνεπώς, τα αποτελέσματα της Απογραφής του 2011 και αυτά προηγούμενων Απογραφών δεν είναι απολύτως συγκρίσιμα. 11
2.4 Δημογραφικά Χαρακτηριστικά Ο Δήμος Ναυπλιέων ακολούθησε σε γενικές γραμμές τις Δημογραφικές εξελίξεις που διαμορφώθηκαν στο πρώην Νομό Αργολίδας, οι οποίες είχαν χαρακτήρα μείωσης του μονίμου πληθυσμού και απεικονίζουν την γενικότερη κοινωνική και οικονομική εξέλιξη όχι μόνο της Περιφερειακής Ενότητας αλλά του συνόλου της Περιφέρειας Πελοποννήσου και την μειωμένη συμβολή της στην οικονομική κοινωνική ανάπτυξη της χώρας τα τελευταία χρόνια. Όπως διαπιστώνεται από το γράφημα που ακολουθεί, υπάρχει μικρή μείωση του μόνιμου του πληθυσμού του Δήμου μεταξύ 2001 2011 και μεγαλύτερη μεταξύ 1981-2001. Η μη Δημογραφική ανάπτυξη επέδρασε σε όλα τα επίπεδα: την περιφερειακή ανάπτυξη, την αστική διαμόρφωση και τα κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά του πληθυσμού. Από τα στοιχεία που διατίθενται για τον αριθμό των κατοίκων του Δήμου Ναυπλιέων από το 1991 έως και σήμερα, παρατηρείται μια σταθερή πορεία μείωσης του πληθυσμού παρόλο που με ποσοστό -4.20% είναι σε καλύτερη θέση την Περιφέρεια Πελοποννήσου 5,7% (με την απογραφή του 2011). Το παρακάτω διάγραμμα, δείχνει τον πληθυσμό του Δήμου Ναυπλιέων από το 1991 μέχρι το 2011. 4 4 Στα στοιχεία έχει γίνει επεξεργασία ώστε να απεικονίζονται και οι 4 Δ.Ε. οι οποίες αποτελούν τον σημερινό Δήμο Ναυπλιέων 12
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ Πληθυσμιακή εξέλιξη του Δήμου Ναυπλιέων το 1991-2011 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ 36.500 36.000 35.500 35.000 34.500 34.000 33.500 33.000 32.500 32.000 31.500 35.975 33.406 33.206 1991 2001 2011 ΕΤΟΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ Απογραφή Πληθυσμού 2.4.1 Εξέλιξη πραγματικού πληθυσμού του Δήμου Ναυπλιέων ΠΙΝΑΚΑΣ 1: Πληθυσμιακή Εξέλιξη στους Όμορους Δήμους του Ναυπλίου ΜΕΣΟΣ ΕΤΗΣΙΟΣ ΔΗΜΟΙ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΡΥΘΜΟΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ % ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ 1991 2001 2011 1991-2011 1991-2011 ΝΑΥΠΛΙΟΥ 34.661 33.406 33.206-4,20% -0,21% ΑΡΓΟΥΣ - ΜΥΚΗΝΩΝ 45.342 48.188 42.090-7,17% -0,36% ΕΡΜΙΟΝΙΔΑΣ 13.665 14.901 13.670 0,04% 0,00% ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ 9.131 9.275 8.070-11,62% -0,58% Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ Απογραφή Πληθυσμού Ο Δήμος Ναυπλιέων παρουσιάζει την μικρότερη μείωση σε ποσοστιαία βάση (είτε δεκαετίας, είτε ετήσια) σε σχέση με τους άλλους 2 δήμους με του οποίους γειτνιάζει, ενώ είναι ο δεύτερος, σε μέγεθος, δήμος από πλευρά πληθυσμού. Θα πρέπει βέβαια εδώ να σημειωθεί ο μεγάλος ρυθμός μεταβολής του πληθυσμού στο Δήμο Επιδαύρου (ποσοστιαία) και σε απόλυτες τιμές του Δήμου Άργους Μυκηνών. 13
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΙΝΑΚΑ 1 Πληθυσμιακή Εξέλιξη στους Όμορους Δήμους του Ναυπλίου 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 ΝΑΥΠΛΙΟΥ ΑΡΓΟΥΣ ΕΡΜΙΟΝΙΔΑΣ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ 0-10.000 1991 2001 2011 1991-2011 1991-2011 ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗ % ΜΕΣΟΣ ΕΤΗΣΙΟΣ ΡΥΘΜΟΣ Στον επόμενο πίνακα και διάγραμμα εμφανίζονται: η ηλικιακή κατανομή του πληθυσμού στο Δήμο, στην Νομαρχία Αργολίδας (νυν Π.Ε. Αργολίδας), Αιρετή Περιφέρεια Πελοποννήσου καθώς και στο σύνολο της χώρας η κατανομή του πληθυσμού στο Δήμο Ναυπλιέων κατά φύλο και ομάδες ηλικιών 14
Πίνακας 2.: Ηλικιακή κατανομή πληθυσμού στο Δήμο Ναυπλιέων, στην Νομαρχία Αργολίδας, στην αιρετή Περιφέρεια Πελοποννήσου & στο σύνολο της χώρας Γεωγραφική Πραγματικός πληθυσμός κατά φύλο και ομάδες ηλικιών (Απογραφή 2001) Αμφοτέρων των φύλων ζώνη 80 και Σύνολο 0-14 15-24 25-39 40-54 55-64 65-79 άνω ΣΥΝΟΛΟ ΕΛΛΑΔΟΣ 10.964.020 1.664.085 1.565.320 2.509.011 2.188.585 1.205.479 1.500.974 330.566 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛ/ΝΝΗΣΟΥ 638.942 94.068 81.717 136.331 123.594 71.920 104.000 27.312 ΝΟΜΑΡΧΙΑ ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ 105.770 16.102 14.200 24.054 20.980 11.655 15.164 3.615 ΔΗΜΟΣ ΝΑΥΠΛΙΟΥ 33.406 4.891 4.047 7.202 6.641 3.469 4.337 2.819 1. Αναγωγή των αποτελεσμάτων σε επίπεδο Αιρετής Περιφέρειας (Δηλ. δεν συμπ/ται οι Νομαρχίες Αχαΐας & Ηλείας) ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΙΝΑΚΑ 2: Ηλικιακή κατανομή πληθυσμού στο Δήμο Ναυπλιέων, στην Νομαρχία Αργολίδας, στην αιρετή Περιφέρεια Πελοποννήσου & στο σύνολο της χώρας ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΚΑΤΑ ΦΥΛΟ & ΟΜΑΔΑ ΗΛΙΚΙΩΝ 12.000.000 10.000.000 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ 8.000.000 6.000.000 4.000.000 2.000.000 0 Σύνολο 15-24 40-54 65-79 ΣΥΝΟΛΟ ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ¹ ΝΟΜΑΡΧΙΑ ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ ΔΗΜΟΣ ΝΑΥΠΛΙΟΥ ΟΜΑΔΑ ΗΛΙΚΙΩΝ Πηγή ΕΛ.ΣΤΑΤ: Απογραφή 2001 15
2.4.2 Κλάδοι οικονομικής δραστηριότητας Η μεγαλύτερη παραγωγή της περιοχής είναι τα εσπεριδοειδή, κυρίως πορτοκάλια, σημαντική ποσότητα εκ των οποίων εξάγεται. Σημαντική είναι και η παραγωγή τομάτας και άλλων κηπευτικών, καθώς και η παραγωγή ελαιόλαδου. Τα τελευταία χρόνια, αύξηση παρουσιάζει η παραγωγή προϊόντων βιολογικής καλλιέργειας, κυρίως κηπευτικών, ελιών και ελαιολάδου, αλλά και η ανάπτυξη θερμοκηπιακών μονάδων με ανθοκομικά και κηπευτικά προϊόντα. Όσον αφορά στην κτηνοτροφία, οι τοπικές κτηνοτροφικές μονάδες εκτρέφουν κυρίως όρνιθες, αίγες και πρόβατα, ενώ αξιόλογος είναι και ο πληθυσμός των εκτρεφόμενων κουνελιών, χοίρων, βοειδών αλλά και μελισσών. Υπάρχει και αλιευτική παραγωγή που προέρχεται από την ελεύθερη αλιεία, και τις ιχθυοκαλλιέργειες. Τη μεγαλύτερη συμμετοχή στο δευτερογενή τομέα έχει η μεταποίηση, με συσκευαστήρια και χυμοποιεία και κύριο προϊόν επεξεργασίας το πορτοκάλι, υπάρχουν αρκετά ελαιοτριβεία, και μικρός αριθμός βιομηχανικών μονάδων. Στον τριτογενή τομέα ο Δήμος Ναυπλιέων παρουσιάζει σημαντικά αυξημένα ποσοστά απασχόλησης στον κλάδο των τουριστικών επιχειρήσεων, που αφορούν σε εστιατόρια και ξενοδοχεία, και στον κλάδο των δημόσιων υπηρεσιών, που αφορούν υπηρεσίες δημόσιας διοίκησης, άμυνας και υποχρεωτικής κοινωνικής ασφάλισης, γεγονός αναμενόμενο, καθώς το Ναύπλιο είναι η πρωτεύουσα του νομού και συγκεντρώνει το σύνολο των διοικητικών υπηρεσιών και παρουσιάζει σημαντική τουριστική ανάπτυξη. Το Λιμάνι του Ναυπλίου είναι η καρδιά του Ναυπλίου και ο κυριότερος λιμένας της ανατολικής Πελοποννήσου. Η προβλήτα του, μεγάλη, με πολλά καφέ, εστιατόρια, ψαροταβέρνες, συγκεντρώνει πολύ κόσμο. 2.4.3Το Οικιστικό Δίκτυο του Δήμου Ναυπλιέων Παρακάτω γίνεται μία συνοπτική περιγραφή των χαρακτηριστικών κάθε Δ.Ε του Καλλικρατικού Δήμου Ναυπλιέων, με αναφορά στην κύρια ασχολία των κατοίκων, τους πόρους προς αξιοποίηση που υπάρχουν σε κάθε περιοχή, τη διασύνδεσή τους με τα αστικά κέντρα και τους κεντρικούς οδικούς άξονες. 16
Δημοτική Ενότητα Νέας Τίρυνθας Η Δ.Ε. Νέας Τίρυνθας βρίσκεται μέσα στον Αργολικό Κάμπο, ανάμεσα στη Δ.Ε. Μιδέας και το Ναύπλιο, από το οποίο απέχει 5 χλμ. Το έδαφος είναι πεδινό και οι περισσότεροι κάτοικοι απασχολούνται στον πρωτογενή τομέα και στον τριτογενή τομέα. Συγκεκριμένα στον πρωτογενή τομέα απασχολείται το 37,3% των εργαζομένων, στον δευτερογενή το 13%, στον τριτογενή το 38%, ενώ ένα ποσοστό 11,7% δεν δύναται να καταταγεί σε κλάδο οικονομικής δραστηριότητας. Το κύριο προϊόν παραγωγής του πρωτογενούς τομέα στο δήμο είναι τα εσπεριδοειδή, με κυρίαρχο είδος το πορτοκάλι, ενώ υπάρχει και παραγωγή κηπευτικών και ελαιουργικών προϊόντων (Πηγή: ΕΣΥΕ & νυν ΕΛΣΤΑΤ, Απογραφή 2001). Τα φυσικά και πολιτιστικά διαθέσιμα, η θέση και η φυσιογνωμία της περιοχής ευνοούν την ανάπτυξη αγροτουρισμού. Σημαντική έκταση της Δ.Ε. Νέας Τίρυνθας εντάσσεται στην άμεση περιαστική ζώνη της πόλης του Ναυπλίου και ως εκ τούτου την περιοχή επηρεάζει σημαντικά η τάση εξάπλωσης του αστικού οικιστικού ιστού, με αποτέλεσμα τα τελευταία χρόνια να παρατηρείται αύξηση της οικοδομικής δραστηριότητας, που αφορά κυρίως στην ανέγερση μόνιμων κατοικιών και τη σταδιακή μεταβολή των χρήσεων γης από αγροτική σε περιοχή κατοικίας, με τους κινδύνους που αυτό συνεπάγεται. Η οδική σύνδεση γίνεται κυρίως μέσω της οδού Άργους - Ναυπλίου, ενώ από τη Δ.Ε. διέρχεται ο νέος οδικός άξονας που αποτελεί συνέχεια της περιφερειακής οδού Μυκηνών - Ναυπλίου, καταλήγει στον κόμβο της Αγίας Ελεούσας και συνδέεται με την επαρχιακή οδό Ναυπλίου - Επιδαύρου. Ο νέος αυτός άξονας κατασκευάστηκε για την ενοποίηση των σπουδαιότερων αρχαιολογικών χώρων του νομού (Μυκήνες - Τίρυνθα - Επίδαυρος ) και τα οφέλη του είναι πολλαπλά για την περιοχή. Επίσης υπάρχει σημαντικό αγροτικό οδικό δίκτυο. Στην εδαφική περιφέρεια της Δ.Ε. Νέας Τίρυνθας, πάνω στον οδικό άξονα Άργους Ναυπλίου, βρίσκονται οι δικαστικές και οι αγροτικές φυλακές Ναυπλίου, το ΚΠΑ Ναυπλίου & η σχολή ΟΑΕΔ, που εξυπηρετεί τις ανάγκες όλου του νομού. 17
Δημοτική Ενότητα Μιδέας Η Δ.Ε. Μιδέας βρίσκεται ανάμεσα στο Δ. Άργους και στη Δ.Ε. Νέας Τίρυνθας, στην ανατολική πλευρά της Αργολικής πεδιάδας. Η Δ.Ε. Μιδέας είναι καθαρά αγροτική περιοχή και καταλαμβάνει σημαντική έκταση της Αργολικής πεδιάδας, αλλά και τμήμα του όρους Αραχναίο που εντάσσεται στις προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000. Οι οικισμοί του είναι πεδινοί, ημιορεινοί και ορεινοί και το φυσικό τοπίο του εμφανίζει ποικιλομορφία. Η απασχόληση των κατοίκων της Δ.Ε. σε κάθε τομέα οικονομικής δραστηριότητας διαμορφώνεται ως εξής: 57% απασχολούνται στον πρωτογενή τομέα, 11,5% στον δευτερογενή, 26,3% στον τριτογενή και 4,2% δεν κατατάσσεται σε συγκεκριμένο κλάδο (Πηγή: ΕΣΥΕ νύν ΕΛΣΤΑΤ, Απογραφή 2001). Οι περισσότεροι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Τα παραγόμενα προϊόντα είναι εσπεριδοειδή (κυρίως πορτοκάλια και βερίκοκα), ελαιουργικά και τυροκομικά προϊόντα, ενώ σημαντική είναι η παραγωγή στην περιοχή προϊόντων βιολογικής καλλιέργειας, που αφορούν κυρίως κηπευτικά. Η πρόσβαση προς τα δύο μεγάλα αστικά κέντρα Άργους και Ναυπλίου γίνεται εύκολα μέσω της περιφερειακής οδού Μυκηνών και μικρότερων επαρχιακών δρόμων και της οδού Άργους - Ναυπλίου ή Ασκληπιού, ενώ αναπτύσσεται πυκνό δίκτυο αγροτικών δρόμων. Η περιφερειακή οδός Μυκηνών - Ναυπλίου εξασφαλίζει επίσης την εύκολη πρόσβαση της περιοχής προς τη Εθνική οδό Κορίνθου - Τριπόλεως. Δημοτική Ενότητα Ασίνης Η Δ.Ε. Ασίνης βρίσκεται στο νότιο και κεντρικό τμήμα του Ν. Αργολίδας, ανάμεσα στο Ναύπλιο, την Αρχαία Επίδαυρο και το Κρανίδι και οι σημαντικότεροι οικισμοί της είναι το Δρέπανο και το Τολό. Οι οικισμοί της Δ.Ε. αναπτύσσονται κυρίως στα πεδινά, ημιορεινά και στη παράκτια ζώνη. Οι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία, την αλιεία και τον τουρισμό τους καλοκαιρινούς μήνες. Οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις στην περιοχή καταλαμβάνουν περίπου 52.000 στρέμματα, στα οποία 18
καλλιεργούνται εσπεριδοειδή, κηπευτικά και αγκινάρες. Οι αγκινάρες αποτελούσαν το κύριο προϊόν παραγωγής της περιοχής, ενώ αποτελούσαν την κύρια καλλιέργεια στον κάμπο των Ιρίων. Σήμερα οι εκτάσεις που καλλιεργούνται αγκινάρες έχουν περιοριστεί αρκετά, λόγω της μη αποδοτικότητας του προϊόντος στους παραγωγούς και έχουν αντικατασταθεί από εποχικά κηπευτικά. Παρόλα αυτά ο κάμπος των Ιρίων παραμένει η περιοχή που παράγει την περισσότερη ποσότητα αγκινάρας που διοχετεύεται στην ελληνική αγορά. Στη Δ.Ε. Ασίνης στον πρωτογενή τομέα απασχολείται το 53% των εργαζομένων, στο δευτερογενή το 9%, στον τριτογενή το 33,6% και το 4,4% δεν κατατάσσεται σε συγκεκριμένο κλάδο οικονομικής δραστηριότητας. Οι περισσότεροι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία, αλλά ένα σημαντικό ποσοστό απασχολείται στον τριτογενή τομέα και κυρίως σε εργασίες που αφορούν στον τουρισμό (Πηγή: ΕΣΥΕ & νυν ΕΛΣΤΑΤ, Απογραφή 2001). Στη Δ.Ε. υπάρχουν πολλές και μεγάλες παραλίες και οι πιο δημοφιλείς στην ευρύτερη περιοχή. Όλοι οι παραθαλάσσιοι οικισμοί έχουν αναπτύξει τουριστικές δραστηριότητες, με κυρίαρχο το Τολό, ένα ασφαλές και καλά προστατευόμενο λιμάνι το οποίο σήμερα αποτελεί έναν από τα πιο οργανωμένα τουριστικά θέρετρα σε όλη την Περιφέρεια Πελοποννήσου. Στους περισσότερους από αυτούς τους οικισμούς αναπτύσσεται μια ζώνη που αποτελεί περιοχή β' κατοικίας, κυρίως για κατοίκους των δύο μεγάλων αστικών κέντρων του νομού αλλά και της Αθήνας. Παράλληλα το Τολό διαθέτει το μεγαλύτερο αλιευτικό στόλο της Αργολίδας. Ανάμεσα στο Δρέπανο και το Βιβάρι εκτείνεται η περίφημη Λιμνοθάλασσα, ένα οικοσύστημα μέσα στο οποίο γίνεται η αναπαραγωγή των ψαριών. Στο ανατολικό ορεινό τμήμα της Δ.Ε. Ασίνης, στα σύνορα με την Αρχαία Επίδαυρο, υπάρχουν λίγοι μικροί ορεινοί οικισμοί που είναι αρκετά απομακρυσμένοι, οι κάτοικοι των οποίων ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία. Η σύνδεση με το Ναύπλιο γίνεται στην οδό Ασκληπιού. Από την οδό Ασκληπιού στο κόμβο της Αγίας Ελεούσας ξεκινά η επαρχιακή οδός, η οποία χωρίζεται σε 2 οδικές αρτηρίες, εκ των οποίων η μία καταλήγει στο Τολό και η δεύτερη στο Δρέπανο και τα ανατολικά παράλια της Δ.Ε. Η πρόσβαση προς το εθνικό οδικό 19