5 ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ

5 ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ LEIA Κέντρο Τεχνολογικής Ανάπτυξης Χώρα των Βάσκων 1 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 1.1 Στόχος της τεχνικής Η χρηματοδότηση από μόνη της δεν αρκεί για να επιταχύνει την ανάπτυξη τεχνολογικών καινοτομιών, μπορεί όμως να την ενισχύσει ή να τη διευκολύνει, ενώ συχνά η έλλειψη πόρων φράζει το δρόμο στην καινοτομία. Πράγματι, η δυσκολία εύρεσης πηγών αποτελεί πρωταρχική αιτία δυσαρέσκειας των επιχειρήσεων, όπως επίσης και αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα ανάπτυξης καινοτομιών σε εκτός της επιχείρησης φορείς καινοτομίας. Η δυνατότητα πρόσβασης μιας επιχείρησης στις εξωτερικές πηγές προϋποθέτει την ύπαρξη ενός συστήματος παροχής πληροφοριών που να ενημερώνει για τις υπάρχουσες πηγές, τους μηχανισμούς προσέγγισης και την αξιοποίηση αυτών των πηγών. Σε αυτό το σημείο, επισημαίνεται μια αξιοσημείωτη διαφοροποίηση σε συνάρτηση με το μέγεθος της επιχείρησης. Ενώ οι σχετικά μεγάλες επιχειρήσεις δεν αντιμετωπίζουν συνήθως κανένα πρόβλημα σ' αυτόν τον τομέα, οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις δεν διαθέτουν επαρκείς πόρους και δυναμικό για να καλύψουν αυτού του είδους τις δραστηριότητες, και χρειάζονται έναν εύχρηστο οδηγό στον οποίο θα έχουν γρήγορη πρόσβαση, ώστε να αξιοποιούν με τον βέλτιστο και πιο κερδοφόρο τρόπο το χρόνο και την προσπάθεια που καταβάλλουν. Η χρήση της τεχνικής αναζήτησης πηγών (R$guide) έχει ως σκοπό να επιλύσει το παραπάνω πρόβλημα, δηλαδή να καθοδηγήσει την μικρότερου μεγέθους επιχείρηση στο να εντοπίσει τις πιθανές πηγές και να συμβάλλει στον καθορισμό της καταλληλότερης πηγής για τη διαχείριση προγραμμάτων, προσφέροντας πληροφορίες ή διευκολύνοντας τις επαφές με σχετικές προκηρύξεις του δημοσίου (προθεσμία παράδοσης, κύρια χαρακτηριστικά της προκήρυξης, δραστηριότητες, πρόσβαση στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων όπου δημοσιεύτηκε κλπ.). Με τον τρόπο αυτό, η τεχνική αναζήτησης πηγών βοηθά στην κατάρτιση ενός επιχειρηματικού σχεδίου που επιτρέπει την επίτευξη συμφωνίας με κρατικούς φορείς, αλλά και με ιδιωτικά κεφάλαια, όπως κεφάλαια υψηλού κινδύνου, κεφάλαια που προέρχονται από τράπεζες ή από συνδέσμους επενδυτών. Το απαιτούμενο κεφάλαιο για την ανάπτυξη μιας ιδέας προέρχεται είτε από εσωτερικές πηγές της επιχείρησης και, συχνά για τις ΜΜΕ από την υποστήριξη του οικογενειακού Financing Innovation 1

περιβάλλοντος, είτε από δημόσιους πόρους, όπως για παράδειγμα, από τράπεζες, κεφάλαια υψηλού κινδύνου ή επιδοτήσεις από την κυβέρνηση. Εκτός από τις παραπάνω πηγές, είναι επίσης απαραίτητο να συνεκτιμηθούν και άλλοι παράγοντες, όπως το είδος της επιχείρησης και το πρόγραμμα έρευνας που επιθυμεί να πραγματοποιήσει, το στάδιο υλοποίησης του προγράμματος και το απαιτούμενο χρηματικό ποσό. Ένα παράδειγμα απόπειρας εντοπισμού πηγών, σε συνάρτηση με το στάδιο ανάπτυξης του προγράμματος μιας επιχείρησης είναι το παρακάτω: Στάδιο έρευνας: Η χρηματοδότηση της έρευνας λαμβάνει συνήθως τη μορφή επιδοτήσεων και πρέπει να αναζητηθεί στους ακόλουθους φορείς: - Δημόσιος τομέας, Εθνικές Κυβερνήσεις, Περιφερειακές Αρχές ή Ευρωπαϊκή Επιτροπή. - Ιδιωτικός τομέας Επιχειρήσεων: Εταιρείες Διαχείρισης βιομηχανικής ανάπτυξης. Στάδιο ανάπτυξης: Στο Στάδιο Ανάπτυξης του προγράμματος, όταν δηλαδή διατίθεται ένα πρότυπο ή όταν βρίσκεται σε φάση πιλοτικής εφαρμογής, ώστε να υπάρχει απτή απόδειξη της βιωσιμότητας του προγράμματος, η χρηματοδότηση μπορεί να αναζητηθεί τόσο στους προηγούμενους τομείς, καθώς επίσης και στα ακόλουθα: - Κεφάλαιο Εκκίνησης. Πρόκειται για κεφάλαιο κάλυψης προ-τεχνολογικών επενδύσεων, το οποίο μπορεί να συνοδεύεται από πολλά άλλα είδη κεφαλαίων, εάν συσταθεί μια επιχείρηση στο τέλος του προγράμματος. Τα κεφάλαια αυτά μπορεί να είναι υπό μορφή δανεισμού που μετατρέπονται σε μετοχές όταν ιδρυθεί η επιχείρηση. - Κεφάλαιο επιχειρηματικού κινδύνου. Αυτό είναι εξαιρετικά χρήσιμο όταν η επιχείρηση βρίσκεται σε στάδιο αναζήτησης επιπρόσθετων κεφαλαίων για την ανάπτυξη ενός συγκεκριμένου πεδίου. Στάδιο εκκίνησης: Η εξεύρεση κεφαλαίων σ αυτό το στάδιο του προγράμματος είναι αρκετά δύσκολη και εξαρτάται πολύ από το μέγεθος της επιχείρησης και το είδος του προγράμματος. Χρηματοδότηση μπορεί να αναζητηθεί στους ακόλουθους τομείς: - Άγγελοι επιχειρήσεων: Ατομικοί επενδυτές ή δίκτυα επενδυτών που παρέχουν χρηματοδότηση, αλλά μπορούν επίσης να παρέχουν συμβουλές και υποστήριξη στη νέα επιχείρηση. Η συγκεκριμένη πηγή αποδεικνύεται κατάλληλη για σχετικά μικρές κεφαλαιακές ανάγκες και όταν προορίζονται για προγράμματα μη υψηλής τεχνολογίας. - Κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου. Παρόλο που στις περισσότερες περιπτώσεις τα κεφάλαια αυτά προορίζονται για τη συνέχιση ενός ήδη εδραιωμένου προγράμματος και για εδραιωμένες επιχειρήσεις, ένα μικρό μέρος τους μπορεί να επενδυθεί σε προγράμματα που βρίσκονται σε στάδιο εκκίνησης. Συνήθως οι επενδυτές κεφαλαίων υψηλού κινδύνου διαθέτουν μεγάλη εμπειρία και συνεισφέρουν στη διαχείριση του προγράμματος. - Δημόσιος τομέας: Μπορεί να επιδοτήσει ή να χρηματοδοτήσει με μη επιστρεφόμενα κεφάλαια το κόστος της επένδυσης του κεφαλαίου εκκίνησης. Σε γενικές γραμμές, τα δημόσια κεφάλαια υψηλού κινδύνου διοχετεύονται σε προγράμματα, όπου ένα από τα αναμενόμενα οφέλη είναι η δημιουργία θέσεων απασχόλησης. - Χρηματοδότηση από τον επιχειρηματικό τομέα: Είναι κεφάλαια που προέρχονται από βιομηχανικές και εμπορικές εταιρίες οι οποίες αναζητούν νέους τομείς ανάπτυξης που μπορεί να αποβούν στο μέλλον πιθανοί αγοραστές. 2

Στάδιο αξιοποίησης: Σ αυτό το στάδιο, ο ιδιωτικός τομέας αποτελεί βασική πηγή υπό μορφή κεφαλαίων υψηλού κινδύνου, τραπεζικών δανείων ή επιδοτήσεων. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η χρηματοδότηση προέρχεται από την παράλληλη αγορά ή τις νέες αγορές όπου οι διακανονισμοί είναι πιο ευέλικτοι. Συχνά οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις αναπτύσσουν διασυνδέσεις με αμερικάνικες εταιρίες (NASDAQ -ΗΠΑ), αξιοποιώντας μ αυτόν τον τρόπο τον μεγάλο αριθμό επενδυτών σε επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας που βρίσκονται εκεί. Ένας από τους βασικούς λόγους της ανάπτυξης καινοτομίας στις ΗΠΑ είναι η ύπαρξη της πολύ αποτελεσματικής παράλληλης αγοράς NASDAQ, στην οποία έχουν εισάγει μετοχές πάνω από 5.500 εταιρίες, δίνοντας εργασία σε πάνω από 9 εκατομμύρια απασχολουμένους. Εταιρίες, όπως η Microsoft, η Intel ή η MCI, μπήκαν στο χρηματιστήριο της NASDAQ σε πρώιμο στάδιο ανάπτυξης και είναι τώρα μερικές από τις βασικές εταιρίες με επίσημο δελτίο μετοχών χρηματιστηρίου στην αγορά της Βόρειας Αμερικής. Η EASDAQ (European Association of Securities Dealers Automated Quotation System) έχει ως πρότυπο το Αμερικανικό σχήμα και παρέχει συναφείς υπηρεσίες σε Ευρωπαϊκές επιχειρήσεις. Δημιουργήθηκε με στόχο τη συνένωση επιχειρήσεων ταχείας ανάπτυξης, επενδυτών και μεσαζόντων, σε μία ρευστή χρηματιστηριακή αγορά, η οποία ελέγχεται ικανοποιητικά και λειτουργεί σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Με την εισαγωγή στην EASDAQ, οι επιχειρήσεις αποκτούν άμεση πρόσβαση σε ένα ευρύ πεδίο κεφαλαιουχικών πηγών, που δεν είναι διαθέσιμες στην εθνική αγορά. Για τους δημόσιους επενδυτές, η EASDAQ μεταφράζεται ως μία επενδυτική επιλογή που επιτρέπει την άμεση συναλλαγή με μετοχές ξένων επιχειρήσεων, χωρίς τα προβλήματα και το συνεπαγόμενο κόστος των διεθνών συναλλαγών που ισχύει στις εγχώριες αγορές. Με βάση τις Βρυξέλλες, η EASDAQ καθιερώθηκε και χρηματοδοτήθηκε από μία μεγάλη ομάδα μεσαζόντων που ανήκει στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η αγορά αυτή είναι ανεξάρτητη από τα υπάρχοντα Ευρωπαϊκά χρηματιστήρια. ΣΧΗΜΑ 1. ΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΠΗΓΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ Φιλικό και οικογενειακό περιβάλλον Κεφάλαια δημοσίου Κεφάλαια επιχειρήσεων Κεφάλαιο εκκίνησης Κεφάλαιο επιχειρηματικού κινδύνου ΕΡΕΥΝΑ Αναζήτησης Χρηματοδότησης ΑΝΑΠΤΥΞΗ Αγγελοι επιχειρήσεων ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ Τράπεζες 3

Οι επιχειρήσεις που εφαρμόζουν τον οδηγό αναζήτησης (R$guide) είναι σε θέση να πετύχουν τα ακόλουθα αποτελέσματα: Καθοδήγηση της επιχείρησης στην εξεύρεση των κατάλληλων κεφαλαίων του προγράμματός. Αύξηση της παραγωγικότητας, ως αποτέλεσμα της εξοικονόμησης χρόνου, ο οποίος θα ξοδευόταν από τις ίδιες τις επιχειρήσεις στον εντοπισμό διαφόρων λύσεων και πηγών. Καθοδήγηση της επιχείρησης στην κατάρτιση ενός καινοτόμου επιχειρηματικού σχεδίου, ως αποτέλεσμα της διερεύνησης. Διευκόλυνση στην απόκτηση πληροφοριών σχετικά με προκηρύξεις του δημοσίου, σε τοπικό, κρατικό ή ευρωπαϊκό επίπεδο. Εξασφάλιση των απαραίτητων στοιχείων, σχεδίων δράσης, εντύπων που πρέπει να συμπληρωθούν, εύκολα και γρήγορα. Παροχή συμβουλών για την εκπλήρωση των κριτηρίων που σχετίζονται με τις προκηρύξεις του δημοσίου, στις οποίες η επιχείρηση θα αποφασίσει να υποβάλει το πρόγραμμά της. 1.2 Μεθοδολογία Το R$guide είναι ένας χρηματοοικονομικός οδηγός για την παροχή συμβουλών και βοήθειας στις επιχειρήσεις που αναζητούν κεφάλαια. Επομένως, πρόκειται για ένα εργαλείο που συνδυάζει διάφορες πλευρές αναφορικά με τις πηγές. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσα από το πρόγραμμα Καινοτομία /ΜΜΕ το οποίο διαχειρίζεται η Γενική Διεύθυνση Επιχειρήσεων έχει την επίσημη εντολή, με Απόφαση του Συμβουλίου για το 5 ο Πρόγραμμα Πλαίσιο και το σχέδιο δράσης, να προωθήσει την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων Ε&ΤΑ, καθώς και να βοηθήσει στη δημιουργία ενός ευνοϊκού πλαισίου σχετικά με την αξιοποίηση, εφαρμογή και διάδοση τεχνολογίας. Για το σκοπό αυτό, ανέπτυξε δράσεις που αφορούν την υποστήριξη δημιουργίας ενός δικτύου επενδυτών από τον ιδιωτικό τομέα. Οι δραστηριότητες αυτές είναι οι ακόλουθες: (1) Δραστηριότητες προώθησης κεφαλαίου επιχειρηματικού κινδύνου και νέες Αποθεματικές Αγορές για Επιχειρήσεις Υψηλής Ανάπτυξης Καινοτομίας: - To Μετοχικό Kεφάλαιο Καινοτομίας και Τεχνολογίας -Innovation and Technology Equity Capital (I-TEC), ξεκίνησε τον Ιούλιο του 1997 σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων. Στόχος του είναι η ανάπτυξη επενδύσεων σε προγράμματα τεχνολογικής καινοτομίας που βρίσκονται σε αρχικό στάδιο από ιδιωτικά κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου. Το I-TEC Network of Venture Capital Funds συγκεντρώνει φορείς που δεσμεύονται να επενδύσουν τουλάχιστον 25% του κεφαλαίου τους σε αυτά τα πρόγραμμα. - Ενίσχυση της δημιουργίας δικτύων χρηματοδοτών και επενδυτών: Από το 1984, η Γενική Διεύθυνση Επιχειρήσεων υποστηρίζει ενεργά την ίδρυση και την ανάπτυξη του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Κεφαλαίων Επιχειρηματικού Κινδύνου European Venture Capital Association (EVCA), ο οποίος περιλαμβάνει περισσότερους από 350 επαγγελματίες στο χώρο του Κεφαλαίου Επιχειρηματικού Κινδύνου. Η Γενική Διεύθυνση Επιχειρήσεων εκπροσωπεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο Συμβούλιο της EVCA. Από το 1994, η Γενική Διεύθυνση Επιχειρήσεων υποστηρίζει τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Χρηματιστών Ασφαλιστών European Association of Securities Dealers (EASD), που σήμερα εκπροσωπεί περίπου 75 τράπεζες 4

επενδύσεων και επαγγελματίες της αγοράς. Οι Νέες Αγορές Αποθεματικών για Επιχειρήσεις Υψηλής Καινοτομική Ανάπτυξης New Stock Markets for High Growth, Innovative Companies, όπως η EASDAQ και η EuroNM πηγάζουν από τέτοιες πρωτοβουλίες. (2) Δραστηριότητες που προωθούν την αξιοποίηση και τη χρηματοδότηση των αποτελεσμάτων Ε&ΤΑ. - Το Πρόγραμμα FIT Policy Exchange Project, στοχεύει στην οργάνωση μιας συστηματικής ανταλλαγής βέλτιστης πρακτικής στη χρηματοδότηση καινοτομίας μεταξύ αυτών που διαμορφώνουν την πολιτική των κρατών μελών και των φορέων της αγοράς. Καλύπτει τρεις θεματικές ενότητες: Μηχανισμοί Εγγύησης, Τεχνολογική Ταξινόμηση Τεχνολογίας και Άτυποι Επενδυτές ή Άγγελοι Επιχειρήσεων, μέσα από συναντήσεις εργασίας και άλλες δραστηριότητες διάδοσης - Το LIFT Γραφείο Υποστήριξης της Χρηματοδότησης Καινοτομίας (Help Desk for Financing Innovation) δημιουργήθηκε για να στηρίξει και να καθοδηγήσει τους συμμετέχοντες στα Κοινοτικά προγράμματα Ε&ΤΑ στην αξιοποίηση των αποτελεσμάτων, καθώς και να υποστήριξη θεματικά προγράμματα Ε&ΤΑ στην εγκαθίδρυση δεσμών με χρηματοδότες και επενδυτές. Το LIFT λειτουργεί πλήρως από τα μέσα του 1999. - Το εργαλείο πληροφόρησης http://www.cordis.lu είναι μία πλατφόρμα για τη διευκόλυνση της πρόσβασης των χρηστών σε πηγές τεχνολογίας, με σκοπό τη διάδοση των αποτελεσμάτων έρευνας, και τη μεταφορά τεχνολογίας. 1.3 Αναμενόμενα αποτελέσματα Το R$guide, εκτός του ότι παρέχει μια εύκολη πρόσβαση σε πηγές, με αποτέλεσμα να ευνοεί τη δημιουργία νέων και υψηλής τεχνολογίας δραστηριοτήτες, αναμένεται να έχει θετικά αποτελέσματα και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Αυτό μπορεί να μεταφρασθεί τόσο σε αριθμούς όσο και σε ποιότητα της εργασίας, με την πραγματοποίηση ή την αξιοποίηση νέων προγραμμάτων που θα γεννηθούν από την ανεύρεση πηγών Επιπλέον, μπορεί να προωθήσει τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων, διευκολύνοντας την πρόσβασή τους σε χρηματοδοτικές πηγές με τέτοιον τρόπο ώστε να διασφαλίζεται η ανάπτυξη μιας ιδέας, ενός καινοτομικού προγράμματος και μιας διαδικασίας μάθησης. Τέλος, με τη διευκόλυνση της ανάπτυξης νέων καινοτόμων επιχειρήσεων σε μια περιφέρεια, δημιουργείται ένα ευνοϊκό πλαίσιο για την ίδια την περιφερειακή ανάπτυξη. 1.4 Χαρακτηριστικά εταιρειών και φορέων παροχής υπηρεσιών Πέρα από τις πληροφορίες που παρέχονται από το R$guide, απαραίτητη είναι και η παροχή μιας εξειδικευμένης συμβουλευτικής υπηρεσίας για την καθοδήγηση της επιχείρησης στην αναζήτηση χρηματοδοτικών πηγών. Η υπηρεσία αυτή μπορεί να παρασχεθεί από συμβούλους ειδικευμένους σε θέματα καινοτομίας, ή από επαγγελματίες με ικανότητα παροχής συμβουλών σε θέματα κατάρτισης επιχειρηματικού σχεδιασμού, όπως οργάνωση, μάρκετινγκ ή εμπορικές δραστηριότητες. Για παράδειγμα, μπορούν να είναι σύμβουλοι του R$guide οι απασχολούμενοι σε δίκτυα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το προσωπικό αυτών των δικτύων έχει την απαιτούμενη εμπειρία και γνώση, η οποία, σε συνδυασμό με τη συγκεκριμένη τεχνική υποστήριξης, 5

επιτρέπει την αύξηση της αποτελεσματικότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών. Στον Πίνακα 1. αναφέρονται ορισμένα από αυτά τα δίκτυα: ΠΙΝΑΚΑΣ 1. ΔΙΚΤΥΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ. Δίκτυο Ομάδα πελατών Υπηρεσίες Κάλυψη IRC (Κέντρα Εφοδιασμού Καινοτομίας) NCP (Εθνικά Σημεία Επαφής) EIC (Ευρωπαϊκά Κέντρα Πληροφόρησης) BIC Επιχειρηματικά Κέντρα Καινοτομίας Προμηθευτές και χρήστες τεχνολογίας, κυρίως ΜΜΕ ΜΜΕ, μεγάλες επιχειρήσεις, Ερευνητικά Ινστιτούτα και Πανεπιστήμια που επιθυμούν να συμμετέχουν σε έρευνα της ΕΕ ΜΜΕ ΜΜΕ με προσανατολισμό στην τεχνολογία Μεταφορά τεχνολογίας,παροχή συμβουλών για δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και χρηματοδότηση καινοτομιών Διάδοση πληροφοριών σχετικά με ερευνητικά προγράμματα της ΕΕ και υποστήριξη για την ανάπτυξη προτάσεων για ερευνητικά προγράμματα Πληροφόρηση, συμβουλές και βοήθεια για προγράμματα της ΕΕ, χρηματοδότηση, νομοθεσία, κατάρτιση και ενημερωτικό υλικό Δημιουργία και ανάπτυξη επιχειρήσεων: σχεδιασμός, δικτύωση, πρόσβαση σε κεφάλαια και θερμοκοιτίδες επιχειρήσεων Ηλεκτρονική διεύθυνση 53 IRC, στα κράτη μέλη της ΕΕ και σε Ισλανδία, Νορβηγία, Ελβετία και Ισραήλ και http://www.cordis.lu/irc/ ορισμένες χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης Κράτη μέλη και συνδεδεμένα κράτη, τουλάχιστον ένα NCP για κάθε ένα από τα επτά θεματικά και οριζόντια προγράμματα FP5, συμπεριλαμβανομένου και ενός ειδικού NCP για ΜΜΕ 237 Κέντρα εξυπηρετούν τις ΜΜΕ σε όλες τις περιφέρειες της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Ζώνης 140 BIC σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση Πηγή: Innovation Technology and Transfer, Νο 6/99, Ευρωπαϊκή Επιτροπή. http://www.cordis.lu/fp5/ src/ncps.htm Για τις ΜΜΕ: http://www.cordis.lu/ sme/src/sme-ncps.htm http://europa.eu.int/en/ comm/dg23/eic/eic.htm 2 EΦΑΡΜΟΓΗ 2.1 Πεδία εφαρμογής της τεχνικής Η διαδικασία αναζήτησης πηγών αναπτύσσεται σήμερα, σε όλα τα BIC (Επιχειρηματικά Κέντρα Καινοτομίας), καθώς επίσης και στο δίκτυο NPC (Εθνικά Σημεία Επαφής) ή τα EIC (Ευρωπαϊκά Κέντρα Πληροφόρησης). Οι οργανισμοί προώθησης 6

δημιουργίας νέων επιχειρήσεων, παρέχουν επίσης συμβουλές και ενισχύουν τις διασυνδέσεις με τις κατάλληλες πηγές. Συγκεκριμένα, το Ίδρυμα Leia, το οποίο είναι ένας μη κερδοσκοπικός σύνδεσμος που εδρεύει στη Χώρα των Βάσκων στην Ισπανία, παρείχε συμβουλές σε περισσότερες από 500 μικρές επιχειρήσεις και τις βοήθησε στην ανάπτυξη χιλίων και πλέον προγραμμάτων Ε&Α τα οποία πληρούσαν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για χρηματοδότηση από το δημόσιο τομέα. Σήμερα οι συμβουλές δίνονται σε προσωπικό επίπεδο μέσα από τη σελίδα R$guide. Το εργαλείο R$guide μπορεί να εφαρμοσθεί από όλες τις επιχειρήσεις και /ή τους φορείς βιομηχανικής ανάπτυξης που αναζητούν χρηματοδότηση για τα προγράμματά τους. Παρέχει συμβουλές για τον εντοπισμό πηγών, καθοδηγώντας έτσι τις επιχειρήσεις στην άμεση εξεύρεση της πιο κατάλληλης πηγής, Το είδος της παρεχόμενης πληροφορίας εξαρτάται από τον τύπο της πηγής. Έτσι, όταν η χρηματοδότηση αφορά μια προκήρυξη του δημοσίου, χορηγούνται στις επιχειρήσεις τα βασικά έντυπα και οι αιτήσεις. Όταν οι πόροι προέρχονται από ιδιωτικό φορέα, εντοπίζονται οι πιθανές πηγές και επιλέγεται η πιο κατάλληλη, ανάλογα με το στάδιο στο οποίο βρίσκεται το πρόγραμμα και τις οικονομικές ανάγκες της επιχείρησης. Παράλληλα, το R$guide βοηθά τις νεοσύστατες επιχειρήσεις στην κατάρτιση του επιχειρηματικού σχεδίου, που αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για να τύχει από τον ιδιωτικό τομέα. 2.2 Χρόνος και κόστος εφαρμογής Ο απαιτούμενος χρόνος διεξαγωγής της τεχνικής διαφέρει ανάλογα με το είδος του προγράμματος. Στον Πίνακα 2. παρουσιάζεται ο μέσος όρος του χρόνου εφαρμογής της τεχνικής κατά φάσεις. ΠΙΝΑΚΑΣ 2. ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΜΗΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 1 2 3 4 5 6 7 8-12 0 Ορισμός περιεχομένου 1 Σχεδιασμός του web: ανιχνευτικό σώμα 2 Λειτουργίες μορφοποίησης και συνδέσεων Τροφοδότηση τεκμηρίων: 3 κείμενα και προκηρύξεις (για κάθε χώρα) 4 Σύνδεση ιστοσελίδας με το server και άδειες λειτουργίας. 5 Πρόσβαση στον τελικό χρήστη Συντήρηση: ανάγνωση δελτίων / 6 ανακοινώσεων, ενημέρωση προκηρύξεων και ενημέρωση ιστοσελίδων Το κόστος, κατά προσέγγιση, της αρχικής επένδυσης και της ενημέρωσης σε ετήσια βάση παρουσιάζεται στον Πίνακα 3. 7

ΠΙΝΑΚΑΣ 3. ΚΟΣΤΟΣ ΑΡΧΙΚΗΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ ΚΑΙ ΕΤΗΣΙΟ ΚΟΣΤΟΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΣΤΑΔΙΟ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΝΝΟΙΑΣ Προσωπικό Υποδομή Υπεργολαβία Ευρώ Προετοιμασία Οδηγού ιστοσελίδας 1 Δραστηριότητες: από 0 μέχρι 5 (στο στάδιο 4 όλοι συμμετέχουν για τον εμπλουτισμό της σελίδας με τοπικές πληροφορίες) 4.700.080 1.195.000 700.000 41.219 2 Συντήρηση ιστοσελίδας Δραστηριότητα 6 1.728.000 10.800 ΣΥΝΟΛΟ 6.428.080 1.195.000 700.000 52.019 2.3 Προϋποθέσεις εφαρμογής Για την διαμόρφωση και λειτουργία της ιστοσελίδας απαραίτητος είναι ένας ηλεκτρονικός εξοπλισμός με τα ακόλουθα χαρακτηριστικά. Server Hewlett Packard NetServer E60 Pentium III, 500 Mhz UW SCSI 128 SDRAM Σκληρός δίσκος 9,1 GB σε 7.2000 rpm. Δίσκος κατοπτρισμού Mirroring disk από 9,1 GB σε 7.2000 rpm. Κάρτα δικτύου Ethernet 10/100 RY-45 Windows NT Server SQL Server IIS, CD εγκατάστασης - Άδειες χρήσης (το ελάχιστο 5 άδειες) S.O. Windows NT, SQL Server (CD πελάτη + εγχειρίδιο) και IIS - Υπολογιστής EGESA PIII 500 Επεξεργαστής Intel Pentium P III 500 Mhz (512 Kb Caché) + Κεντρική μονάδα επεξεργασίας με ανεμιστήρα Q-LITY P3BX PIII Chip ρυθμισμένο στα 600 MHz, εσωτ. επεξεργαστής Chioset 440 BX AGP DMA 8,1 Gb, IDE DMA 33 ενσωματωμένος σκληρός δίσκος Ultra 2 I/0 PCI, Δισκέτας 3 ½ 1.44 Mb. 128 MB SDRAM2 DIMM μνήμη 168 επαφών (100 Mhz) Κάρτα γραφικών 8MB ATI 3D Πληκτρολόγιο 105 PS/2 minidin, ποντίκι με δύο πλήκτρα ελέγχου, πινακίδα μετακίνησης ποντικιού CD ROM 48x, Οθόνη 15 Svga Dig 0,28, 10/100 Κάρτα δικτύου 8

Σημειώνεται ότι ο Server εγκαθίσταται εκεί που πρόκειται να γίνει η διαχείριση και αποθήκευση των πληροφοριών. 2.4 Ευρωπαϊκοί Οργανισμοί υποστήριξης της καινοτομίας Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποτελεί τη βασική πηγή μέσω του προγράμματος Καινοτομίας/ Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις που διαχειρίζεται η Γενική Διεύθυνση Επιχειρήσεων.. Παραθέτουμε ενδεικτικά τους ακόλουθους Ευρωπαϊκούς οργανισμούς υποστήριξης της Σημειώνεται ότι η απόπειρα κατάρτισης ενός πληρέστερου καταλόγου θα περιλάμβανε πολύ μεγάλο αριθμό καταχωρήσεων. ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ: http://www.eib.org EUROPEAN VENTURE CAPITAL ASSOCIATION: http://www.evca.com (περισσότεροι από 350 επαγγελματικοί φορείς κεφαλαίων υψηλού κινδύνου) EUROPEAN ASSOCIATION OF SECURITY DEALERS (EASD): 75 τράπεζες επενδύσεων και επαγγελματίες της αγοράς EUROPEAN BUSINESS ANGELS NETWORK: http://www.eban.org/links.htm EUROPEAN ASSOCIATION OF SECURITY DEALERS of AUTOMATIC QUOTATION: EASDAQ: http://www.easdaq.com/pb/end.00.asp DOCE: http://europa.eu.int/eur-lex/es Cordis: http://www.cordis.lu INNOVATION RELAY CENTRE: http://www.codis.lu/irc INNOVATION, TECHNOLOGY & TRANSFER: http://www.cordis.lu/itt/itt-es/home.html LIFT FINANCING INNOVATION. A GUIDE: http://www.cordis.lu/lift/ EUROPEAN COMMISSION INNOVATION HELP DESK DGXIII/D-4 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ: http://www.cordis.lu/irc/ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΜΠΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΛΑΙΣΙΟ: http://www.cordis.lu/fp5/src/ncps.htm Για τις ΜΜΕ:..http://www.cordis.lu/sme/src/sme-ncps.htm ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ: http://europa.eu.int/en/comm/dg23/eic/eic.htm NCP (Εθνικά Σημεία Επαφής): http://www.cordis.lu/fp5/src/ncps.htm EIC (Ευρωπαϊκά Κέντρα Πληροφόρησης): http://europa.eu.int/en/comm/dg23/eic.htm NCP (Εθνικά Σημεία Επαφής για ΜΜΕ): http://www.cordis.lu/sme/src/sme-ncps.htm 3 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Το R$guide παρέχει τις ακόλουθες υπηρεσίες στο χρήστη, την βιομηχανική επιχείρηση ή τον επιχειρηματία: - Συμβουλεύει για την πιο κατάλληλη πηγή για κάθε συγκεκριμένο πρόγραμμα, - Διεξάγει έρευνα για τις υπάρχουσες προκηρύξεις του δημοσίου, κρατώντας τον χρήστη ενήμερο και παρέχοντας τα αντίστοιχα έγγραφα για κάθε περίπτωση. 9

- Συμβουλεύει για την προετοιμασία του Επιχειρηματικού Σχεδίου της εταιρίας και δίνει τη δυνατότητα επαφής με πηγές από τον ιδιωτικό τομέα. ΣΧΗΜΑ 4. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΡΟΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ Ε&Α Φάση Προγράμματος I+D Δημόσιοι πόροι Θέλεις τον συνοδευτικό Οδηγό; Ειδικός οδηγός Συνοδευτικό έγγραφο Ανάπτυξη Εκκίνηση Εκμετάλλευση Ιδιωτικοί πόροι Κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου Άγγελοι επιχειρήσεων Παράλληλη αγορά Πληροφορία & σύνδεση Πληροφορία & σύνδεση Πληροφορία & σύνδεση Επιχειρηματικό Σχέδιο, lτεκμηρίωσης Τράπεζες Πληροφορία & σύδεση στοιχεία προκήρυξη Άλλες πηγές Σύνδεση Τελικό στάδιο 10

Παρακάτω παρατίθενται τα διαθέσιμα πεδία ανίχνευσης των σελίδων R$Guide. 1 ΟΔΗΓΟΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Παρουσίαση του R$Guide, παρεχόμενες υπηρεσίες και ορισμός του περιεχομένου του. Προσχέδιο περιεχομένων Σελίδες που περιγράφουν τις εισερχόμενες πληροφορίες Παράδειγμα: Υπηρεσία αναζήτησης Χρηματοδότησης Επιχειρηματικό Σχέδιο, Προκηρύξεις δημοσίου Διάφορες εξωτερικές πηγές 2 ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ Καθοδήγηση για την καταλληλότερη πηγή αναλόγως με το στάδιο στο οποίο βρίσκεται το πρόγραμμα. Προσχέδιο Περιεχομένων Σε κάθε στάδιο του προγράμματος παρέχεται ένας κατάλογος πηγών με έναν ορισμό και τους συνδέσμους που παραπέμπουν στις σχετικές σελίδες. 3 ΠΗΓΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ Γενική περιγραφή δημόσιων και ιδιωτικών πηγών. Προσχέδιο Περιεχομένων Γενική περιγραφή δημόσιων και ιδιωτικών κεφαλαίων κα σχετικός κατάλογος, διασυνδέσεις και αναφορές σε σελίδες ανακοινώσεων δημοσίου, Κεφαλαίων Υψηλού Κινδύνου, Αγγέλους Επιχειρήσεων, Παράλληλες Αγορές, Τράπεζες. Η συγκεκριμένη σελίδα περιλαμβάνει επίσης αναφορές και συνδέσμους με: 11

Διαρθρωτικά Ταμεία, Ευρωπαϊκές Πρωτοβουλίες, Δράσεις που προκύπτουν σύμφωνα με το άρθρο 10 του FEDER και το άρθρο 6 του FSE, Ταμείο Συνοχής, Ευρωπαϊκά Προγράμματα, Δίκτυα, Δάνεια και εγγυήσεις (δάνεια CECA, BEI, FEI), Ιδιωτικά κεφάλαια: Κεφάλαια επιχειρηματικού Κινδύνου, Άγγελοι επιχειρήσεων, Παράλληλες αγορές, Τράπεζες. 4 ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Ορισμός του είδους και συνδέσεις με φορείς κεφαλαίων επιχειρηματικού κινδύνου. Προσχέδιο Περιεχομένων Ορισμός κεφαλαίων υψηλού κινδύνου. Σύνδεσμοι με πηγές κεφαλαίων υψηλού κινδύνου Παράδειγμα: Τα κεφάλαια αυτά παρέχουν χρηματοδοτική υποστήριξη με τη μορφή μετοχών ή δικαιώματος μετατροπής των δανείων σε μετοχές.. Αναφορές και σύνδεσμοι με: European Association for Capital-Risk Funds: http://www.evca.com European Venture Capital Association: http://www.cordis.lu/finance/src/venture.htm Διεθνείς Εταιρίες με κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου: http://www.vfinance.com/venca.asp 5 ΑΓΓΕΛΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Ορισμός του τύπου και σύνδεσμοι με πηγές πληροφόρησης Προσχέδιο Περιεχομένων και παράδειγμα: Άγγελοι επιχειρήσεων είναι άτομα ή δίκτυα επενδυτών που παράλληλα παρέχουν συμβουλές και άλλη βοήθεια σε νέες επιχειρήσεις. Πρόκειται για επαγγελματίες που μετατρέπονται σε ατομικούς επενδυτές επιχειρήσεων και προσχωρούν στη διοίκηση μιας νέας επιχείρησης, συνεισφέροντας με τις διασυνδέσεις τους και τις επιχειρηματικές τους γνώσεις. Αναφορές και σύνδεσμοι: Business Angels Record: European Business Angels Network:http://www.eban.org/links.htm Λέσχη Αγγέλων επιχειρήσεων στην Ισπανία :http://www.clubba.com/ http://www.cordis.lu/finance/src/angels.htm 12

6 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΑΓΟΡΕΣ Ορισμός παράλληλων αγορών και συνδέσμων στις βασικές σελίδες Προσχέδιο Περιεχομένων Χαρακτηριστικά παράλληλων αγορών. Σύνδεσμοι με βασικές σελίδες. Παραδείγματα παράλληλης αγοράς: NASDAQ. Κύρια χαρακτηριστικά: Τεχνολογία, ανάπτυξη, κερδοφορία, μεταβλητότητα, ηλεκτρονική πρόσβαση, αποτελεσματικότητα εργασίας, τόνωση της ζήτησης, κύρος της εταιρίας, μη υπερτιμημένη αγορά. EASDAQ.: Πλεονεκτήματα: -Για επιχειρήσεις σε στάδιο ανάπτυξης,: Άμεση πρόσβαση σε ποικιλία προμηθευτών κεφαλαίου, κύρος της επιχείρησης σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, ευρύτερη και ρευστότερη πολυεθνική αγορά για μείωση κόστους κεφαλαίου, πολυεθνική αγορά μεγαλύτερου εύρους και ρευστότητας για τη μείωση του κόστους κεφαλαίου. -Για επενδυτές: Εύκολη, άμεση πρόσβαση στις αγορές του εξωτερικού, μεγαλύτερη αγορά και υψηλότερη ρευστότητα, υψηλότερο επίπεδο ρύθμισης. - Για μεσάζοντες: Οι νέες αγορές δημιουργούν νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες, μειωμένο κόστος εισόδου, μείωση των περιορισμών εισόδου. Η EASDAQ δεν είναι η μόνη πρωτοβουλία που αναπτύχθηκε τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη. Τον Ιούνιο του 1995, άρχισε η λειτουργία της Alternative Investment Market (AIM) στο Ηνωμένο Βασίλειο, στη συνέχεια ιδρύθηκαν η Nouveau Marché στο Παρίσι και η Neuer Mark στη Φρανκφούρτη, ενώ παρόμοιες αγορές βρίσκονται στη διαδικασία δημιουργίας στην Ολλανδία. Οι προοπτικές στην Ισπανία δεν είναι ιδιαίτερα ευοίωνες, καθώς το ενδιαφέρον της εν λόγω προοπτικής δεν είχε εντοπισθεί εξαιτίας την έλλειψης εμπειρίας και πρακτικής των επενδυτών. Πηγή: Datastream, 1997. Αναφορές: NASDAQ (http://nasdaq.com) EUROPEAN ASSOCIATION OF SECURITY DEALERS of AUTOMATIC QUOTATION: EASDAQ: http://www.easdaq.com/pb/end.00.asp 13

7 ΤΡΑΠΕΖΕΣ Χαρακτηριστικά της ιδιωτικής Προσχέδιο Περιεχομένων: H Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕ) αποτελεί τον κύριο τραπεζικό φορέα της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, βασικός σκοπός του οποίου είναι η χρηματοδοτική στήριξη των επενδυτών, ώστε να εξασφαλιστεί η ισορροπημένη ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Μέσα από την εξασφάλιση με τη μορφή δανείων και εγγυήσεων, τα προγράμματα αυτά στόχευαν να συνεισφέρουν στην περιφερειακή ανάπτυξη, προωθώντας τον εκσυγχρονισμό των επιχειρήσεων, τη δημιουργία νέων δράσεων κλπ. Αναφορές και σύνδεσμοι με ενδιαφέρουσες ιστοσελίδες, νέα και πρόσφατα άρθρα σχετικά με την ιδιωτική χρηματοδότηση που προέρχεται από τράπεζες. Http://www.eib.org http://www.cordis.lu/finance/src/debt.htm ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ: http://www.eib.org ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ: http://www.worldbank.org 8 ΟΔΗΓΟΣ ΠΡΟΚΗΡΥΞΕΩΝ (Συνοπτική μορφή) Συμβουλές για προκηρύξεις δημοσίου, για χρηματοδότηση προγραμμάτων Ε&Α Προσχέδιο Περιεχομένων Σύντομη περίληψη (τίτλος, φορέας προώθησης, Επίσημο Δελτίο Τύπου όπου έχει δημοσιευθεί) των προκηρύξεων του δημοσίου, στα πλαίσια των οποίων χρηματοδοτούνται προγράμματα έρευνας και ανάπτυξης. Στη σελίδα αυτή παρέχεται και ένα κείμενο αναζήτησης Παράδειγμα: Όνομ. βοηθ. τίτλου... Φορέας προώθησης...doce Όνομ. βοηθ. τίτλου... Φορέας προώθησης...doce Όνομ. βοηθ. τίτλου... Φορέας προώθησης...doce Όνομ. Ερευνητή...... Ερευνητής Φορέα...... 14

9 ΟΔΗΓΟΣ ΠΡΟΚΗΡΥΞΕΩΝ Συμβουλές για δημόσιες προκηρύξεις προγραμμάτων Ε&Α Προσχέδιο Περιεχομένων: Συνολική περιγραφή (Τίτλος, ποσό και όριο, σκοπός βοήθειας, δραστηριότητες που πρέπει να υποστηριχθούν, ημερομηνίες παράδοσης, φορέας προώθησης, Επίσημο Δελτίο όπου έχουν δημοσιευθεί) των προκηρύξεων του δημοσίου που χρηματοδοτούν προγράμματα Έρευνας και Ανάπτυξης. Η σελίδα επιτρέπει την απόκτηση του Δελτίου και τα σχετικά έγγραφα. Η σελίδα παρέχει και ένα κείμενο αναζήτησης. Παράδειγμα: Όνομ. βοηθ. Τίτλου.. Φορέας προώθησης Ποσό και όριο βοήθειας...... Στόχος...... Δραστηριότητες που πρόκειται να υποστηριχθούν... Ημερομ. δημοσίευσης...ημερομ. παράδοσης... Οδηγίες...... Έντυπα/Έγγραφα 10 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ Βοήθεια για την κατάρτιση Επιχειρηματικού Σχεδίου Προσχέδιο Περιεχομένων: Περιγραφή περιεχομένων ενός επιχειρηματικού σχεδίου και σύνδεσμοι με διάφορα υπάρχοντα εργαλεία μαζί με βοηθήματα και παραδείγματα Παράδειγμα: Η αναζήτηση και εξεύρεση πηγών της Ε&Α πρέπει να συνοδεύεται από μια μελέτη οικονομικής βιωσιμότητας ή ενός επιχειρηματικού σχεδίου. Αποτελεί τη βάση των διαπραγματεύσεων για ιδιωτικά κεφάλαια : Τράπεζες ή Κεφάλαια υψηλού κινδύνου. Υπάρχουν διάφοροι οδηγοί για την κατάρτιση ενός επιχειρηματικού σχεδίου: Το πρόγραμμα LIFT εξέδωσε ένα χρήσιμο οδηγό: "Preparing a technologybusiness plan"(προετοιμασία ενός τεχνολογικού επιχειρηματικού σχεδίου) http://www.cordis.lu/lift/ Επιχειρηματικές Επενδύσεις στο FORUM του Internet. Παρέχει πληροφορίες για την εκπόνηση ενός επιχειρηματικού σχεδίου: http://www.forvm.org ANCES: Ο Εθνικός Σύλλογος ισπανικών επιχειρήσεων και κέντρων καινοτομίας CEEI, κυκλοφόρησε ένα CD με τίτλο Herramienta para la Formación del emprendedor/a (Εργαλείο για την κατάρτιση σε επιχειρηματικά θέματα) και μία έκδοση που αφορά την εκπόνηση επιχειρηματικού σχεδίου. 15

SBA The business Plan. http://www.sbaonline.sba.gov/starting/businessplan.html Ήδη υπάρχοντα παραδείγματα επιχειρηματικών σχεδίων μπορούν να βρεθούν στη διεύθυνση: http://morebusiness.com/templates_worksheets/bplans/ 11 ΝΕΑ Σελίδα που περιέχει νέα για προκηρύξεις του δημοσίου ή για ιδιωτικά κεφάλαια. Προσχέδιο Περιεχομένων που τροποποιούνται κάθε εβδομάδα, σχετικά με νέες προκηρύξεις δημοσίου (συνοπτική μορφή). Πληροφορίες για νέα και νέες διευθύνσεις που σχετίζονται με Ιδιωτικά Κεφάλαια. Παράδειγμα: Όνομ. βοηθ. τίτλου... Φορέας προώθησης...doce Όνομ. βοηθ. τίτλου... Φορέας προώθησης...doce Όνομ. βοηθ. τίτλου... Φορέας προώθησης...doce Όνομα αναζήτησης...... Φορέας αναζήτησης 12 ΑΛΛΕΣ ΠΗΓΕΣ Διάφοροι σύνδεσμοι με οργανισμούς, προγράμματα και άλλες πηγές που παρέχουν πληροφορίες. Προσχέδιο Περιεχομένων Διάφορες πηγές πληροφόρησης, όπου διατίθενται έγγραφα σχετικά με προκηρύξεις του δημοσίου, καθώς επίσης και διάφορες πηγές. Ευρωπαϊκά Δίκτυα: Δημόσια Κεφάλαια: http://www.cordis.lu - http://www.europa.int Ιδιωτικά Κεφάλαια: Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων: ο χρηματοδοτικός φορέας της Ευρωπαϊκής Ένωσης: http://www.eib.org Doce: http://www.europa.eu.int/eur-lex/es - http://www.reviev.org Εθνικά Δίκτυα:: Δημόσια Κεφάλαια: http://www.min.es - http://www.cdti.es - http://www.ocyt.es - BOE: http://www.boe.es Περιφερειακά Δίκτυα: http://www.dfa.jet.es 16

17