-540-9 th Symposium on Oceanography & Fisheries, 2009 - Proceedings, Volume Ι Επιχeiρησιακο συστημα προγνωσης διασπορας πετρελαιοκηλιδας στην περιοχή εγκαταστασησ του αγωγου burgas- αλεξανδρουπολησ (βορειοανατολικο αιγαιο) στο πλαισιο του προγραμματος διαυλοσ Σοφιανός Σ. 1, Κάλλος Γ. 2, Μαντζιαφού Α. 1, Τζάλη Μ. 1, Ζαφειράκου Α. 3 Δερμίσης Β. 3, Κουτίτας Χ. 3, Ζερβάκης Β. 4 1 Εργ. Φυσ. Ωκεανογραφίας και Αριθμ. Μοντέλων, Τμήμα Φυσικής, Παν/μιο Αθηνών sofianos@oc.phys.uoa.gr, amand@oc.phys.uoa.gr, tzali@oc.phys.uoa.gr 2 Εργ.Ατμοσφαιρικών Μοντέλων και Πρόγνωσης Καιρού, Τμήμα Φυσικής, Παν/μιο Αθηνων, kallos@mg.uoa.gr 3 Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, azafir@civil.auth.gr, koutitas@civil.auth.gr 4 Τμήμα Επιστήμης της Θάλασσας Παν/μιο Αιγαίου, zervakis@marine.aegean.gr Περίληψη Επιχειρησιακό σύστημα 48ωρης πρόγνωσης διασποράς πετρελαιοκηλίδας, αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος ΔΙΑΥΛΟΣ στο Βόρειο Αιγαίο με σκοπό τη διαχείριση ατυχημάτων στην περιοχή του τερματικού σταθμού του αγωγού πετρελαίου Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη. Αποτελείται από σύστημα προγνωστικών αριθμητικών μοντέλων (μετεωρολογικό, υδροδυναμικό, κυματικό) υψηλής διακριτικής ικανότητας, συζευγμένων με τα επιχειρησιακά συστήματα ALERMO και SKIRON του Παν/μίου Αθηνών και μοντέλου διασποράς πετρελαιοκηλίδας, τα οποία αναπτύχθηκαν ξεχωριστά και συζεύχθηκαν σε επιχειρησιακό σύστημα πρόγνωσης διασποράς πετρελαιοκηλίδας, διαθέσιμο σε διαδραστικό διαδικτυακό τόπο (http://diavlos.oc.phys.uoa.gr) με στόχο την αξιοποίησή του από ενδιαφερόμενους φορείς. Το σύστημα, το οποίο παρέχει και τοπικές μετεωρολογικές και θαλάσσιες προγνώσεις, αξιολογήθηκε με παρατηρήσεις παρασυρόμενων πλωτήρων ειδικά κατασκευασμένων να ακολουθούν αξιόπιστα τον κύριο όγκο της πετρελαιοκηλίδας και τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το σφάλμα πρόγνωσης είναι αρκετά μικρό, επιτρέποντας την επιχειρησιακή του χρήση. Λέξεις κλειδιά: διασπορά πετρελαιοκηλίδας, σύστημα πρόγνωσης, Βόρειο Αιγαίο, παρασυρόμενοι πλωτήρες. OIL-SPILL DISPERSION FORECASTING SYSTEM FOR THE REGION OF INSTALLATION OF THE BURGAS-ALEXANDROUPOLIS PIPELINE OUTLET (n.e. aegean) IN THE FRAMEWORK OF DIAVLOS PROJECT Sofianos S. 1, Kallos G. 2, Mantziafou A. 1, Tzali M. 1, Zafeirakou A. 3, Dermisis V. 3, Koutitas Ch. 3, Zervakis V. 4 1 Ocean Physics and Modeling Group, Physics Department, University of Athens sofianos@oc.phys.uoa.gr, amand@oc.phys.uoa.gr, tzali@oc.phys.uoa.gr 2 Atmospheric Modeling and Weather Forecasting Group, Physics Department, University of Athens, kallos@mg.uoa.gr 3 Department of Civil Engineering, University of Thessaloniki, azafir@civil.auth.gr, koutitas@civil.auth.gr 4 Department of Marine Sciences, University of the Aegean, zervakis@marine.aegean.gr Abstract In the framework of the project DIAVLOS, a 48-hours oil spill dispersion forecasting system was developed and implemented in the Northern Aegean Sea aiming at oil spill dispersion management at the Burgas-Alexandroupolis oil-pipe terminal (N.E. Aegean Sea). The system is based on wind, wave and ocean circulation models coupled with the operational systems ALERMO and SKIRON of the University of Athens and an oil-spill dispersion model. The various components of the system were successfully developed, improved through sensitivity tests and coupled to form an operational oil spill dispersion forecasting system, available at an independent and interactive web-site (http://diavlos.oc.phys.uoa.gr), in order to be used by interested authorities. The system was also tested against field observations of special drifting floats that monitor the trajection and spreading of oil spills. It gives satisfactory results and in most cases the forecasting error is quite small, allowing the operational use of the system. Additionally, high-resolution atmospheric and oceanic forecasting in the region is provided, to facilitate operations to contain oil spill spreading/beaching. Keywords: oil spill dispersion, forecasting system, North Aegean, drifting floats.
9 ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας 2009 - Πρακτικά, Τόμος Ι 1. Εισαγωγή Στα πλαίσια προπαρασκευής για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών κινδύνων που εγκυμονεί για όλο το βορειοανατολικό Αιγαίο η εγκατάσταση της απόληξης του αγωγού Burgas- Αλεξανδρούπολη στην παράκτια περιοχή του Νομού Έβρου, τα Πανεπιστήμια Αθηνών, Θεσσαλονίκης και Αιγαίου, υπό το συντονισμό της εταιρείας MARAK Ηλεκτρονική ΑΒΕΕ, συνεργάστηκαν για τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου συστήματος πρόβλεψης της διασποράς πιθανής πετρελαιοκηλίδας στο Βόρειο Αιγαίο. Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο προγράμματος με τίτλο «Ανάπτυξη και εφαρμογή εργαλείων διαχείρισης κρίσεων ρύπανσης από πετρελαιοκηλίδες στη περιοχή εγκατάστασης του αγωγού πετρελαίου Burgas-Αλεξανδρούπολης (Βορειανατολικό Αιγαίο) ΔΙΑΥΛΟΣ», αναπτύχθηκε επιχειρησιακό σύστημα 48ωρης πρόγνωσης διασποράς πετρελαιοκηλίδων που περιλαμβάνει όλη την περιοχή του Βόρειου Αιγαίου (38.7-41.1 Ν, 22.5 27.1 Α). 2. Μεθοδολογία - Αποτελέσματα Για τις ανάγκες ανάπτυξης του προγνωστικού συστήματος ΔΙΑΥΛΟΣ αναπτύχθηκαν μοντέλα πρόγνωσης (μετεωρολογικό, υδροδυναμικό, κυματικό) υψηλής διακριτικής ικανότητας συζευγμένα με τα επιχειρησιακά συστήματα ALERMO και SKIRON (που λειτουργούν στο Πανεπιστήμιο Αθηνών), καθώς και μοντέλο διασποράς πετρελαιοκηλίδας, το οποίο συζεύχθηκε με τα παραπάνω μοντέλα. Παρατηρήσεις από ειδικά κατασκευασμένους παρασυρόμενους πλωτήρες χρησιμοποιήθηκαν για την αξιολόγηση του συστήματος. Αναπτύχθηκε αυτόνομος δικτυακός διαδραστικός τόπος (http://diavlos.oc.phys.uoa.gr), όπου παρουσιάζεται η επιχειρησιακή πρόγνωση διασποράς πετρελαιοκηλίδας με στόχο την αξιοποίησή της από αρμόδιους φορείς καθώς και τοπικές προγνώσεις του κυματισμού, ανέμου, θαλάσσιας κυκλοφορίας και χαρακτηριστικών για 60 ώρες, οι οποίες είναι σημαντικές τόσο για την πρόγνωση της πετρελαιοκηλίδας, όσο και για το σχεδιασμό επιχειρήσεων αντι-ρύπανσης. 2.1 ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ Το μετεωρολογικό μοντέλο εντάσσεται στο σύστημα πρόγνωσης καιρού SKIRON, και έχει ως κύρια συνιστώσα το μετεωρολογικό μοντέλο περιορισμένης περιοχής Eta/NCEP το οποίο λειτουργεί επιχειρησιακά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (http://forecast.uoa.gr) παρέχοντας καθημερινά προγνώσεις καιρού υψηλής διακριτοποίησης (μία μοίρα) για τις επόμενες 120 ώρες. (Kallos et al 1997). Στο παρόν έργο, χρησιμοποιήθηκε το υψηλής διακριτοποίησης (1 ο /10 της μοίρας) μη-υδροστατικό μοντέλο Eta του συστήματος SKIRON, δεδομένου ότι λόγω της πολύ υψηλής διακριτοποίησης εφαρμογής του μοντέλου η περιγραφή μη υδροστατικών φαινομένων είναι αναγκαία. Τα πεδία που είναι διαθέσιμα είναι: η θερμοκρασία και η υγρασία του αέρα στα 2 μέτρα, η ταχύτητα και η διεύθυνση του ανέμου στα 10 μέτρα, οι ροές μικρού και μεγάλου κύματος ακτινοβολίας στην επιφάνεια, η ατμοσφαιρική πίεση στη μέση στάθμη της θάλασσας και η βροχόπτωση. 2.2 ΥΔΡΟΔΥΝΑΜΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ Το υδροδυναμικό σύστημα πρόγνωσης που αναπτύχθηκε για την περιοχή ενδιαφέροντος, βασίζεται στο αριθμητικό μοντέλο POM (Princeton Ocean Model - Blumberg and Mellor, 1987) το οποίο χρησιμοποιείται διεθνώς για την προσομοίωση της κυκλοφορίας ανοικτής θάλασσας και παράκτιων περιοχών. Το σύστημα πρόγνωσης θαλάσσιας κυκλοφορίας ALERMO, το οποίο βασίζεται στο μοντέλο POM, αναπτύχθηκε στα πλαίσια των ευρωπαϊκών προγραμμάτων MFSPP και ΜFSTEP και βρίσκεται σε επιχειρησιακή λειτουργία από το 2004 (http://www.phys.uoa.gr). Έχει διακριτοποίηση 2 ναυτικά μίλια και είναι συζευγμένο με το Μεσογειακό σύστημα πρόγνωσης MFS-OGCM (INGV, Italy), το οποίο επίσης αφομοιώνει (assimilation) δορυφορικά δεδομένα και παρατηρήσεις πεδίου -541-
9 th Symposium on Oceanography & Fisheries, 2009 - Proceedings, Volume Ι (XBTs, CTDs, Profiling Float). Το σύστημα ALERMO χρησιμοποιεί πρωτοποριακή μέθοδο δημιουργίας αρχικών συνθηκών (Variational Initialization technique - VIFOP) και παρέχει αρχικές και οριακές συνθήκες σε συστήματα πρόγνωσης διαφόρων χωρών (π.χ. Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ), ενώ έχει εκτενώς δοκιμαστεί σε συνδυασμό με άλλα μοντέλα πρόγνωσης και παρατηρήσεις πεδίου. Εικ. 1: Το επιχειρησιακό σύστημα υδροδυναμικής πρόγνωσης του Β. Αιγαίου και τα συστήματα ALERMO και MED MFSTEP. Το υδροδυναμικό μοντέλο εφαρμόστηκε στην περιοχή ενδιαφέροντος (38.7-41.1 ο Ν, 22.5 27.1 ο E) με οριζόντια διακριτοποίηση 1 ο /60 (1 nm) και 25 σ-επίπεδα κατά την κατακόρυφο. Οι οριακές συνθήκες στα ανοικτά όρια του μοντέλου (νότιο), όπως και οι αρχικές συνθήκες παρέχονται από το σύστημα ALERMO. Τέλος οι ροές ορμής, θερμότητας και νερού στη διεπιφάνεια ατμόσφαιρας θάλασσας υπολογίζονται βάσει των ατμοσφαιρικών προγνωστικών δεδομένων, που παρέχονται από το μοντέλο πρόγνωσης καιρού για την περιοχή. Πραγματοποιήθηκε σειρά πειραμάτων ευαισθησίας της θαλάσσιας κυκλοφορίας στην περιοχή, σχετικά με τις ατμοσφαιρικές συνθήκες και την εισροή των νερών της Μαύρης Θάλασσας (Black Sea Water BSW) (Τζάλη, 2007). Το υδροδυναμικό μοντέλο αναπτύχθηκε σε επιχειρησιακή βάση και παρουσιάζεται στο διαδίκτυο (στο πλαίσιο του συστήματος ALERMO). Η επιχειρησιακή μορφή του συνολικού συστήματος (από τη Μεσογειακή κλίμακα έως το προγνωστικό υδροδυναμικό μοντέλο ΔΙΑΥΛΟΣ) παρουσιάζεται στην Εικόνα 1. 2.3 ΚΥΜΑΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ Χρησιμοποιήθηκε μοντέλο προσομοίωσης κυματισμού WAM (WAMDI group, 1988; Komen et al., 1994) με διακριτοποίηση 1/20 της μοίρας, εφαρμοσμένο στην περιοχή ενδιαφέροντος. Το WAM είναι ένα αριθμητικό μοντέλο τρίτης γενιάς το οποίο χρησιμοποιείται διεθνώς για την πρόγνωση κυματισμού περιγράφοντας την εξέλιξη του κυματικού φάσματος. Το WAM διαχωρίζει τις περιπτώσεις βαθιών και ρηχών υδάτων ανάλογα με το βάθος της θάλασσας στην περιοχή όπου επιλύεται η κυματική εξίσωση. Για την επιχειρησιακή χρήση του, το μοντέλο έχει δοκιμαστεί επιτυχώς σε συνδυασμό με δορυφορικές μετρήσεις. 2.4 ΜΟΝΤΕΛΟ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΚΗΛΙΔΑΣ Το μοντέλο διασποράς πετρελαιοκηλίδας, το οποίο ονομάστηκε NASOS (λόγω της αγγλικής ακροστιχίδας North Aegean Sea Oil Slick), αναπτύχθηκε από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσ- -542-
9 ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας 2009 - Πρακτικά, Τόμος Ι σαλονίκης (ΑΠΘ) και βασίζεται σε ένα μοντέλο το οποίο έχει αναπτυχθεί από το ίδιο τμήμα του ΑΠΘ (Κουτίτας Χ., 1991) και το οποίο επικαιροποιήθηκε και προσαρμόστηκε στις ανάγκες του παρόντος ερευνητικού έργου. Αντί της συνηθισμένης παραδοχής του χωρικού συνεχούς (continuum), το μοντέλο υποθέτει ότι η πετρελαιοκηλίδα αποτελείται από ένα σύνολο διακριτών πακέτων (parcels ή particles) που αντιπροσωπεύουν πολλά κυβικά μέτρα πετρελαίου το καθένα και τα οποία διαφοροποιούνται ως προς τις φυσικοχημικές τους ιδιότητες. Η διάσπαση της πετρελαιοκηλίδας σε πακέτα υπαγορεύεται από το γεγονός ότι το αργό πετρέλαιο περιέχει ένα μεγάλο εύρος συστατικών με διαφορετικές φυσικοχημικές ιδιότητες και επιτρέπει υπολογιστικά την ανεξάρτητη παρακολούθηση της πορείας του κάθε πακέτου στη θάλασσα. Τα είδη αργού πετρελαίου διαφέρουν μεταξύ τους ως προς τις ιδιότητές τους οι σημαντικότερες των οποίων είναι η πυκνότητα, το ιξώδες, η πτητικότητα και η τοξικότητά τους. Στην περίπτωση ατυχηματικής διάχυσης πετρελαίου στη θάλασσα, οι επιδράσεις στο περιβάλλον εξαρτώνται άμεσα από το είδος του πετρελαίου. Άλλο μπορεί να απλωθεί γρηγορότερα σε μεγαλύτερη έκταση με την ανεπιθύμητη συνέπεια να φτάσει γρήγορα στις ακτές, άλλο να εξατμιστεί κι άλλο να καταβυθιστεί. Το μοντέλο αναγνωρίζει 4 είδη πετρελαίου. Ως προς τα φαινόμενα που επηρεάζουν την πορεία και εξέλιξη της πετρελαιοκηλίδας, το μοντέλο προσομοιάζει τις εξής διεργασίες: αρχική εξάπλωση και μεταφορά, οριζόντια και κατακόρυφη διάχυση - διασπορά, εξάτμιση, γαλακτωματοποίηση, προσαιγειάλωση και καθίζηση (καταβύθιση). 2.5 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ (ΥΕΝ, ΛΙΜΕΝΑΡΧΕΙΑ Κ.ΛΠ) Η σύζευξη των προγνωστικών μοντέλων για χρήση σε διαδικτυακό τόπο, περιγράφεται στην Εικόνα 2. Για την επιχειρησιακή χρήση του συστήματος μεγάλη σημασία έχει η χρηστικότητα και η δυνατότητα αξιοποίησης του από ενδιαφερόμενους φορείς. Η δυνατότητα αυτή είναι η αλληλεπίδραση του ΥΕΝ/Θάλαμος Επιχειρήσεων (ή οποιουδήποτε ενδιαφερόμενου, όπως Νομαρχία Έβρου και τα τοπικά Λιμεναρχεία) με το σύστημα ΔΙΑΥΛΟΣ διαβιβάζοντας σ αυτό πληροφορίες για πιθανό ατύχημα (θέση, ποσότητα, είδος πετρελαίου και χρόνος ατυχήματος) και μετά από επεξεργασία των στοιχείων εισόδου και «τρέξιμο» του μοντέλου μεταφοράς και διάχυσης πετρελαιοκηλίδας, ο Θάλαμος (ή άλλος) να λαμβάνει, σε μικρό σχετικά διάστημα, πληροφορίες για την πορεία και τη διασπορά της πετρελαιοκηλίδας ανά ώρα και για τις επόμενες 48 ώρες. Ο Θάλαμος θα μπορεί να δραστηριοποιεί το σύστημα σε μικρότερα χρονικά διαστήματα δίνοντας νέα στοιχεία, αλλά και σε κάθε περίπτωση το σύστημα θα ξανατρέχει το πρωί του επόμενου 24ώρου παρέχοντας νέα πληροφορία για την εξέλιξη της κηλίδας με την προϋπόθεση ότι το περιστατικό ρύπανσης συνεχίζει να δημιουργεί προβλήματα. Για τις ανάγκες αυτές αναπτύχθηκε αυτόνομος διαδραστικός διαδικτυακός τόπος: http://diavlos. oc.phys.uoa.gr. Στην ιστοσελίδα παρέχονται οι τοπικές μετεωρολογικές και θαλάσσιες προγνώσεις, το διαδραστικό εργαλείο πρόγνωσης της πετρελαιοκηλίδας στο Β. Αιγαίο και άλλες πληροφορίες (π.χ DEMO και πληροφορίες για τα διάφορα είδη του πετρελαίου) για την καλύτερη χρήση των προγνώσεων. Οι τοπικές προγνώσεις του κυματισμού, ανέμου, θαλάσσιας κυκλοφορίας και χαρακτηριστικών, οι οποίες μπορεί να είναι σημαντικές τόσο για την πρόγνωση της πετρελαιοκηλίδας, όσο και για το σχεδιασμό επιχειρήσεων αντιρύπανσης, παρουσιάζονται σε υποσελίδα και παρέχουν 60 ώρες πρόγνωσης. Το διαδραστικό εργαλείο εγκαταστάθηκε στη σελίδα MyDIAVLOS του διαδικτυακού τόπου, όπου εισάγονται οι πληροφορίες από τον χρήστη του συστήματος (θέση, ποσότητα, είδος πετρελαίου και χρόνος ατυχήματος) και σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα (3-4 λεπτά) εμφανίζονται τα αποτελέσματα. -543-
9 th Symposium on Oceanography & Fisheries, 2009 - Proceedings, Volume Ι Εικ. 2: Διάγραμμα ροής επιχειρησιακού συστήματος πρόγνωσης διασποράς πετρελαιοκηλίδων. Τα αποτελέσματα δίνονται στην ιστοσελίδα, υπό μορφή εικόνων και πίνακα και για 48 ώρες (Εικ. 3). Οι εικόνες αυτές περιγράφουν ανά ώρα τη θέση της πετρελαιοκηλίδας (στην επιφάνεια και σε βάθος), την επικρατούσα ροή και τον τοπικό άνεμο, ενώ πίνακας δίνει αναλυτικά στοιχεία για την κατάσταση της πετρελαιοκηλίδας τη στιγμή της πρόγνωσης (ποσοστά εξάτμισης (evaporation), γαλακτωματοποίησης-περιεκτικότητας νερού (water content), προσαιγειάλωσης (beaching) και επιφανειακής και υποεπιφανειακής διασποράς). Επίσης, το συνολικό σύστημα/πρόγνωση μπορεί να επαναληφθεί όσες φορές χρειάζεται με την εισαγωγή νέων και πιο επικαιροποιημένων δεδομένων από το χρήστη. Το προγνωστικό σύστημα λειτουργεί επιχειρησιακά στη ιστοσελίδα από το Μάιο 2008. Εικ. 3: Η σελίδα αποτελεσμάτων του διαδραστικού εργαλείου MyDIAVLOS. 3. Αξιολόγηση συστήματος με παρατηρήσεις από πλωτήρες Συμπεράσματα -Συζήτηση Για την ταυτοποίηση και βελτιστοποίηση του προγνωστικού συστήματος πραγματοποιήθηκαν πειράματα ευαισθησίας και ελέγχου των αριθμητικών μοντέλων με τη χρήση παρατηρησιακών δεδομένων από υποεπιφανειακούς παρασυρόμενους πλωτήρες που ακολουθούν το επιφανειακό ρεύμα και επιφανειακούς παρασυρόμενους πλωτήρες, ειδικά κατασκευασμένους για την παρακολούθηση πετρελαιοκηλίδας που ποντίστηκαν στην περιοχή εφαρμογής το Μαϊο 2008 Ταυτόχρονα με τα πει- -544-
9 ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας 2009 - Πρακτικά, Τόμος Ι ράματα πεδίου πραγματοποιήθηκαν πειράματα με τη χρήση του μοντέλου πρόγνωσης της κυκλοφορίας και του μοντέλου πρόγνωσης διασποράς πετρελαιοκηλίδας για τα ίδια χρονικά διαστήματα. Τα αποτελέσματα των πειραμάτων των μοντέλων συγκρίθηκαν με αυτά των πλωτήρων, οι οποίοι θεωρείται ότι αντιπροσωπεύουν την πραγματική κυκλοφορία στην περιοχή και την πραγματική κίνηση της πετρελαιοκηλίδας. Τα πειράματα ευαισθησίας/ελέγχου έδειξαν ότι: Τα αποτελέσματα του συστήματος πρόγνωσης είναι γενικά ικανοποιητικά και στις περισσότερες περιπτώσεις το σφάλμα πρόγνωσης είναι αρκετά μικρό, επιτρέποντας την επιχειρησιακή δραστηριότητα. Αδυναμία παρουσιάζεται πλησιάζοντας προς την ακτή, όπου η διακριτοποίηση των μοντέλων (υδροδυναμικό, κυματικό και μετεωρολογικό) δεν επιτρέπουν την ικανοποιητική αναπαράσταση των παράκτιων μηχανισμών. Γίνεται εμφανής η ανάγκη αύξησης της διακριτοποίησης της περιοχής ενδιαφέροντος (π.χ. εφαρμογή μοντέλου μερικών εκατοντάδων μέτρων στην περιοχή του τερματικού σταθμού του αγωγού) και εφαρμογή παράκτιου μοντέλου κυματισμών και κυματογενών ρευμάτων υψηλής ανάλυσης. Σε κάποιες περιπτώσεις εμφανίζονται σφάλματα υστέρησης της μετεωρολογικής πρόγνωσης, με συνέπεια να ακολουθούν σφάλματα υστέρησης στις προγνώσεις κύματος και κυκλοφορίας. Η εισαγωγή πρόγνωσης πολλαπλών αρχικών συνθηκών (ensemble modeling) μπορεί να βοηθήσει στη μείωση παρόμοιων σφαλμάτων στην επιχειρησιακή πρόγνωση. Παρότι το σύστημα πρόγνωσης ΔΙΑΥΛΟΣ λειτουργεί ήδη σε μόνιμη επιχειρησιακή βάση, παραπέρα βελτιστοποίηση, με εισαγωγή ένθετων μοντέλων πολύ υψηλής διακριτοποίησης σε περιοχές μέγιστης ευαισθησίας και κινδύνου και η επιχειρησιακή σύζευξη με τις παρατηρήσεις (επιτόπιες/ δορυφορικές), θα αυξήσει την αποτελεσματικότητα χρήσης του. Ήδη μελέτες για την «αφομοίωση» δορυφορικών δεδομένων εκτελούνται από την ομάδα φυσικής ωκεανογραφίας. Η αξιοποίηση του συστήματος από φορείς ευθύνης για την καταπολέμηση επεισοδίων ρύπανσης είναι σχετικά απλή. Το σύστημα έχει ήδη επιδειχθεί σε εμπλεκόμενους φορείς στην περιοχή του τερματικού σταθμού του αγωγού πετρελαίου Burgas-Αλεξανδρούπολης. 4. Ευχαριστίες Το πρόγραμμα ΔΙΑΥΛΟΣ χρηματοδοτήθηκε από το μέτρο 2.1 του Επιχειρησιακού Προγράμματος Μακεδονίας Θράκης 2000-2006. Ευχαριστούμε τη ΜΑΡΑΚ Ηλεκτρονική ΑΒΕΕ για τον εξαιρετικό συντονισμό και συνεισφορά στη διεκπεραίωση του προγράμματος. Το πρόγραμμα ΔΙΑΥΛΟΣ βασίσθηκε σε μια ιδέα του Δημήτρη Γεωργόπουλου, ερευνητή Α του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.. 5. Βιβλιογραφικές Αναφορές Blumberg, A. F. & Mellor, G. L., 1987. A description of a 3-d coastal ocean circulation model. Three dimensional coastal ocean circulation models, Coastal Estuarine Science., 4, edited by N. S. Heaps, 1-16, AGU, Washington D.C. Kallos, G., Kotroni, V. & Lagouvardos, K., 1997. The regional weather forecasting system SKIRON: an overview. Proceedings of the symposium on regional weather prediction on parallel computer environments, University of Athens, Greece, pp. 109-122. Komen, G.J, Cavaleri, L, Donelan, M. Hasselmann, K., Hasselmann, S. & P.A.E.M.Janssen, 1994. Dynamics and Modelling of Ocean Waves. Cambridge University Press, 532 pp. Κουτίτας Χ., 1991. Joint Research Project PARCEL, EU DG for the Environment, Div. XI/B/1, Final Report, Θεσσαλονίκη Τζάλη, M., 2007. Μελέτη της επίδραση της εισροής των νερών της Μαύρης Θάλασσας στο Βόρειο Αιγαίο με χρήση Αριθμητικού Μοντέλου, Διπλωματική Διατμηματικού Μεταπτυχιακού Ωκεανογραφίας, Τμ. Φυσικής, ΕΚΠΑ WAMDI group, 1988. The WAM model a third generation ocean wave prediction model. J. Phys. Ocean.,18, 1775-1810. -545-