Εργασία με θέμα: Πτυχιακή Εργασία. Υπεύθυνος καθηγητής : δρ. Καταρέλλος Ελευθέριος. Χαραλάμπους Παναγιώτης (Α.Μ : )

Transcript

1 Εργασία με θέμα: Οργάνωση και Διοίκηση Κυπριακών Λιμένων. Πτυχιακή Εργασία Υπεύθυνος καθηγητής : δρ. Καταρέλλος Ελευθέριος Επιμέλεια εργασίας: Χαραλάμπους Παναγιώτης (Α.Μ : ) Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών Χίος 2007 Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών

2 Περιεχόμενα Εισαγωγή Κεφάλαιο 1. Τα λιμάνια και η εξέλιξη τους Παράγοντες που επηρεάζουν την εξέλιξη και την ανάπτυξη των λιμανιών Οι κυριότεροι ρόλοι ενός λιμένα Διάκριση λιμένων αναλόγως του σκοπού Διάκριση λιμένων ανάλογα με το ιδιοκτησιακό καθεστώς Κεφάλαιο 2. Τα λιμάνια της Κύπρου Το λιμάνι της Λεμεσού Οι Υπηρεσίες που προσφέρονται στους επιβάτες στο Λιμάνι Λεμεσού περιλαμβάνουν Εγκαταστάσεις του Λιμένα Λεμεσού Το λιμάνι της Λάρνακας Οι Υπηρεσίες που προσφέρονται στους επιβάτες στο Λιμάνι Λάρνακας περιλαμβάνουν Εγκαταστάσεις του Λιμένα Λάρνακας Κεφάλαιο 3. Η Λιμενική Πολιτική της Κύπρου Ναυτιλιακή Κίνηση Επιβατική Κίνηση Φορείς εκμετάλλευσης των Λιμανιών Αρχικές Εκτιμήσεις για το παρόν και το μέλλον των Κυπριακών Λιμένων Κεφάλαιο 4. Στρατηγική ανάλυση των Λιμένων Ανάλυση Εξωτερικού Περιβάλλοντος Ανάλυση του Ευρύτερου-Μάκρο Περιβάλλοντος Ανάλυση του Ανταγωνιστικού Περιβάλλοντος (Μίκρο) Απειλή εισόδου νέων ανταγωνιστών Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών - 1 -

3 4.2.2 Διαπραγματευτική δύναμη των προμηθευτών Διαπραγματευτική δύναμη των αγοραστών Απειλή από υποκατάστατα Ανταγωνισμός ανάμεσα στις υπάρχουσες επιχειρήσεις ενός κλάδου Οι Παράγοντες που Καθορίζουν την Επιλογή Λιμανιού Μεσόγειος Θάλασσα Ανταγωνισμός στην Ευρύτερη Περιοχή της Μεσογείου Αναβάθμιση των σχέσεων ανάμεσα σε Κύπρο και Αίγυπτο Τιμολογιακή Πολιτική Κεφάλαιο 5. Ανάλυση Εσωτερικού Περιβάλλοντος Αποτίμηση της Δυνητικής Απόδοσης των Πόρων και Ικανοτήτων των Κυπριακών Λιμένων Ενδυνάμωση της Ασφάλειας των Κυπριακών Λιμένων Ενδυνάμωση της Διοικητικής Ικανότητας της Αρχής Λιμένων Κύπρου Επιχειρησιακό Σχέδιο Master Plan Λιμενική υποδομή για τη διαχείριση εμπορευματοκιβωτίων: Κεφάλαιο 6. Στρατηγικός Σχεδιασμός Ιδιωτικοποίηση Προτάσεις για ανάπτυξη της Κυπριακής Ναυτιλίας Ανάπτυξη Λιμανιού και Μαρίνας της Λάρνακας Κεφάλαιο 7. Μορφές Οργανωτικών Δομών Λιμένων Κεφάλαιο 8. Συμπεράσματα Βιβλιογραφία Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών - 2 -

4 Πίνακες-Εικόνες Πίνακας 1.1: Τάσεις εξυπηρέτησης ευρύτερης ενδοχώρας Πίνακας 1.4: Το ιδιοκτησιακό καθεστώς στα σημαντικότερα λιμάνια της Ευρώπης Εικόνα 2.1: Κάτοψη του λιμένα Λεμεσού Πίνακας 2.1.1: Εγκαταστάσεις λιμένα Λεμεσού Πίνακας 2.2.1: Εγκαταστάσεις του λιμένα Λάρνακας Εικόνα 2.2.2: Κάτοψη του λιμένα Λάρνακας Πίνακας 2.3: Οι μεγαλύτεροι Λιμένες Πίνακας 2.4: Οι μεγαλύτεροι Containers Λιμένες Πίνακας 2.5: Διακίνηση επιβατών ( ) Πίνακας 2.6: Διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων ( ) Πίνακας 4.2: Το Ανταγωνιστικό Περιβάλλον των Λιμένων Πίνακας 4.6.1: Πάροχοι Λιμενικών Υπηρεσιών Πίνακας 4.6.2: Αναλογία Κόστους Υπό Διαμετακόμιση Πίνακας 7.1: Μορφές Οργάνωσης Λιμένων Πίνακας 7.2: Οργανόγραμμα Λιμενικής Αρχής Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών - 3 -

5 Εισαγωγή Στην προσπάθεια μας να αναλύσουμε τα λιμάνια, το περιβάλλον αυτών αλλά και τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζουν την οικονομία της ενδοχώρας τους, θα πρέπει πρώτα να γνωρίζουμε την εξέλιξη τους, την σημασία των λιμένων στη διακίνηση εμπορευμάτων μέσα στο πέρασμα του χρόνου αλλά και τον επηρεασμό τους από την παγκοσμιοποίηση της αγοράς. Τα λιμάνια πλέον θεωρούνται εμπορικές περιοχές χάρη στο μεγάλο όγκο εμπορευμάτων που διαχειρίζονται. Ο λόγος που με οδήγησε στην εκπόνηση της εργασίας αυτής είναι ο σταθερός αλλά σχετικά μικρός αριθμός επιβατών αλλά και εμπορευματοκιβωτίων που εξυπηρετούνται στα κυπριακά λιμάνια τα τελευταία χρόνια, ενώ οι αντίστοιχοι λιμένες της Μεσογείου εμφανίζουν συνεχώς αύξηση της συνολικής εμπορικής και επιβατικής κίνησης τους. Αυτό που μου κίνησε το ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι στην Μεσόγειο, που είναι ο χώρος στον οποίο δραστηριοποιούνται οι κυπριακοί λιμένες, τα τελευταία χρόνια έχουν αναδειχθεί μεγάλοι διαμετακομιστικοί σταθμοί ενώ εμείς παραμείναμε στάσιμοι σε αρκετούς τομείς που αφορούν την Κυπριακή Ναυτιλία. Η εργασία αυτή έχει σκοπό να βρει τα αίτια τα οποία οδήγησαν τους κυπριακούς λιμένες τα τελευταία χρόνια σε μείωση της εμπορικής και επιβατικής τους κίνησης. Επίσης μέσα από τη μελέτη της εργασίας αυτής θα βρεθούν και θα υιοθετηθούν τρόποι που θα οδηγήσουν τους Κυπριακούς Λιμένες σε ανάκαμψη, σε αύξηση της ναυτιλιακής τους κίνησης αλλά και αύξηση της ανταγωνιστικότητας τους. Για να μπορέσω να εντοπίσω τα προβλήματα τα οποία οδήγησαν τους κυπριακούς λιμένες στην σημερινή κατάσταση, προσπάθησα να μελετήσω τόσο το εσωτερικό όσο και το εξωτερικό περιβάλλον για να προβώ σε μερικά συμπεράσματα. Αν και αντιμετώπισα αρκετές δυσκολίες όσον αφορά την συλλογή πληροφοριών εν τούτοις κατάφερα να καταλήξω σε μερικές προτάσεις-λύσεις που κατά την γνώμη μου θα μπορέσουν να δώσουν μια ώθηση στην Κυπριακή Ναυτιλία και την Κυπριακή Οικονομία ταυτόχρονα. Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών - 4 -

6 Η σημασία της Κυπριακής Ναυτιλίας είναι πολύ μεγάλη για την κυπριακή κοινωνία και οικονομία και για τον λόγο αυτό θα πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη. Είναι υποχρέωση του κυπριακού κράτους να αντιμετωπίζει με μεγάλη σοβαρότητα αλλά και ωριμότητα όλα τα θέματα που αφορούν την Κυπριακή Ναυτιλία, να εντοπίζει τα προβλήματα και να βρίσκει λύσεις που θα την βγάζουν από τα αδιέξοδα. Η ανάπτυξη των κυπριακών λιμένων οδηγεί σε ανάπτυξη της Κυπριακής οικονομίας και του κυπριακού τουρισμού ταυτόχρονα, που είναι η κύρια πηγή εσόδων μας. Στη συνέχεια της εργασίας θα μελετηθούν οι παρακάτω παράγοντες: 1. Τα λιμάνια και η εξέλιξη τους 2. Τα κυπριακά λιμάνια 3. Η λιμενική πολιτική της Κύπρου 4. Ανάλυση του εσωτερικού και εξωτερικού περιβάλλοντος των κυπριακών λιμένων 5. Στρατηγικός σχεδιασμός 6. Προτάσεις για ανάπτυξη των κυπριακών λιμένων αλλά και της Κυπριακής Ναυτιλίας και 7. Συμπεράσματα στα οποία έχω καταλήξει μετά από την μελέτη των παραπάνω. Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών - 5 -

7 Κεφάλαιο 1. Τα λιμάνια και η εξέλιξη τους Στην αρχή της εμφάνισης τους τα λιμάνια ήταν απλά εδαφικές περιοχές στις όχθες των ποταμών σε μέρη απάνεμα όπου τα πλοία φόρτωναν ή εκφόρτωναν τα φορτία τους. Βασική λειτουργία του λιμανιού ήταν το καταφύγιο από τους ανέμους και τους κυματισμούς της θάλασσας. Οι πρώτοι ναυτικοί αναζητούσαν όρμους φυσικούς ή πτυχώσεις της ακτής που σχημάτιζαν θαλάσσια λεκάνη ώστε να προστατεύονται τα πλοία τους από τα κύματα, δηλαδή προσπαθούσαν να βρουν το φυσικό λιμάνι. 1 Φυσικό λιμάνι είναι η θαλάσσια περιοχή η οποία, ως αποτέλεσμα του βάθους και της μορφολογίας της ακτής της που την περιτριγύριζε, αποτελούσε ένα επαρκές καταφύγιο για τα πλοία. 2 Με το πέρασμα του χρόνου το φυσικό λιμάνι εξελίσσεται σε «τεχνητό», χάρη σε μια σειρά από έργα υποδομής. Έτσι ο φυσικός όρμος, με τις ανθρώπινες βελτιώσεις και διευθετήσεις γίνεται τεχνητό λιμάνι. Σήμερα το λιμάνι είναι ένας σταθμός σε μια παραθαλάσσια, παραλίμνια ή παραποτάμια περιοχή όπου άνθρωποι και εμπορεύματα μπορούν να επιβιβαστούν και να εκφορτωθούν από και προς τα πλοία. Ο σταθμός αυτός προϋποθέτει υδάτινο χώρο που τα πλοία εξυπηρετούνται για να ελλιμενιστούν και συνήθως έχει χερσαίους χώρους προσωρινής διαμονής επιβατών και εμπορευμάτων ενώ ταυτόχρονα συνδέεται με άλλες μορφές μεταφοράς, εκτός των θαλάσσιων ή ποτάμιων, παρέχοντας σε αυτές τη συναφή υποδομή. Στα πλαίσια της σύγχρονης αντίληψης για τις μεταφορές δίνεται έμφαση στο λιμάνι όχι ως κατάληξη ή εκκίνηση γενικώς μίας μεταφοράς, αλλά ως ενδιάμεσο σημείο από όπου περνούν προϊόντα και επιβάτες. Οι σύγχρονες εξελίξεις και οι μορφές των σύγχρονων λιμενικών δραστηριοτήτων καθιστούν επίκαιρο τον ορισμό των λιμένων ως εμπορικές περιοχές τοποθετημένες δίπλα σε νερό το οποίο είναι αρκετά βαθύ για τη κίνηση πλωτών σκαφών. Σε αυτές τις περιοχές 1 Παρδάλη Α Χλωμούδης Κ Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών - 6 -

8 δραστηριοποιούνται λιμενικές επιχειρήσεις οι οποίες αξιοποιούν λιμενική υποδομή και ανωδομή, καθώς επίσης και συμβατικές οδικές και σιδηροδρομικές υποδομές. Η λιμενική αγορά ρυθμίζεται ή διοικείται από κάποια αρχή (στη Κύπρο διοικείται από την «Λιμενική Αρχή»). Αν η βασική λιμενική λειτουργία είναι η φόρτωση και η εκφόρτωση των πλοίων, το λιμάνι κανονίζει τη παραλαβή εμπορευμάτων από τους εξαγωγείς για τις θαλάσσιες εξαγωγές και την αποστολή των εισαγόμενων εμπορευμάτων με τις χερσαίες μεταφορές στα σημεία που ζητούνται. Αυτό απαιτεί μια συντονισμένη υποδομή που να ενοποιεί τις υπηρεσίες των χερσαίων μεταφορών με τις υπηρεσίες του λιμανιού. Σταδιακά η ανάπτυξη δίνει έμφαση στο γεγονός ότι τα λιμάνια γίνονται ολοένα και περισσότερο ένας κόμβος μεταφορών στην αυξανόμενη αλληλεξάρτηση των χερσαίων και των θαλάσσιων μεταφορών, ένας κρίκος που συνδέει τα θαλάσσια με τα χερσαία μέσα μεταφοράς. Το «σύγχρονο λιμάνι» δεν αρκείται μόνο στα έργα υποδομής, για να λειτουργήσει, χρειάζεται πολυδάπανα έργα ανωδομής και βέβαια συνδέσεις με την ενδοχώρα Παράγοντες που επηρεάζουν την εξέλιξη και την ανάπτυξη των λιμανιών Στην εξέλιξη και την ανάπτυξη των λιμανιών επέδρασαν πολλοί παράγοντες. Οι σπουδαιότεροι από αυτούς είναι οι κοινωνικοοικονομικοί, οι γεωγραφικοί και οι κλιματολογικοί. Οι γεωγραφικοί παράγοντες παραμένουν αμετάβλητοι για πολύ μεγάλες περιόδους (κατανομή της ξηράς και της θάλασσας, η ροή των ποταμών, το κλίμα, οι πάγοι κ.α.). Εκείνο όμως που αλλάζει στο χρόνο είναι ο τρόπος που οι γεωγραφικοί παράγοντες επιδρούν στην οικονομική εξέλιξη της ανθρωπότητας. Έτσι η γεωγραφική θέση κάποιου λιμανιού μπορεί να είναι ευνοϊκή ή δυσμενής, σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες π.χ ανακάλυψη νέων πηγών πλούτου, διάνοιξη διωρύγων( Σουέζ, Παναμά). Μεγάλη σημασία για την εξέλιξη και την ανάπτυξη ενός λιμανιού έχουν οι θαλάσσιοι δρόμοι και η ενδοχώρα. Τα πλοία περνούν από μερικές περιοχές με μεγαλύτερη 3 Ο.Π Παρδάλη Α. Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών - 7 -

9 συχνότητα. Αυτό έχει σχέση με την μεγαλύτερη ή μικρότερη συγκέντρωση των οικονομικών πόρων της γης σε διάφορες περιοχές. Οι θαλάσσιοι δρόμοι διαμορφώνονται ανάλογα με τις ανθρώπινες δραστηριότητες στο χρόνο(οικονομικές, πολιτικές, κοινωνικές κ.α). Ενδοχώρα (Hinterland) είναι η εδαφική περιοχή που εξυπηρετείται από το λιμάνι για τις θαλάσσιες εισαγωγές ή εξαγωγές της. Το λιμάνι συνδέεται με την περιοχή αυτή με τους εσωτερικούς δρόμους μεταφοράς( στην Κύπρο συνδέεται οδικός και ακτοπλοϊκός). Η ενδοχώρα είναι τοπικής σημασίας όταν από το λιμάνι εξυπηρετείται το τοπικό εμπόριοβιομηχανία. Η ενδοχώρα είναι εθνικής σημασίας όταν από το λιμάνι εξυπηρετείται το εθνικό εμπόριο της χώρας και η ενδοχώρα είναι διεθνούς σημασίας όταν από το λιμάνι εξυπηρετείται το εμπόριο και η βιομηχανία πολλών χωρών. Πολλές φορές μια περιοχή μπορεί να εξυπηρετείται από περισσότερα από ένα λιμάνια της ίδιας χώρας ή διαφορετικών χωρών. 4 Ο Πίνακας που ακολουθεί στη συνέχεια απεικονίζει τις τάσεις εξυπηρέτησης της ενδοχώρας. 4 Ο.Π Παρδάλη Α. Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών - 8 -

10 Πίνακας 1.1: Τάσεις εξυπηρέτησης ευρύτερης ενδοχώρας 1.2 Οι κυριότεροι ρόλοι ενός λιμένα. Το λιμάνι προάγει την ευημερία της τοπικής και εθνικής κοινωνίας, ενώ συμβάλλει ταυτόχρονα στη βελτίωση της ποιότητας ζωής πέρα από τα σύνορα του κράτους που ανήκει. Η οικονομική λειτουργία ενός λιμανιού έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του πλεονάσματος των παραγωγών οι οποίοι εξάγουν εισάγουν αγαθά χρησιμοποιώντας το λιμάνι, καθώς και την αύξηση του πλεονάσματος των καταναλωτών οι οποίοι τελικά καταναλώνουν τις εισαγωγές που διέρχονται από το λιμάνι. Πρέπει να θεωρείται από τους υπεύθυνους για το λιμενικό σχεδιασμό, ότι τα λιμάνια «θα πρέπει να αποτελούν τους θαλάσσιους συνδέσμους μεταξύ των θαλάσσιων και άλλων μέσων μεταφοράς, να επιτρέπουν την ανάπτυξη της θαλάσσιας μεταφοράς και να παρέχουν εξοπλισμό και υπηρεσίες στους χρήστες της μεταφοράς. Η υποδομή τους θα πρέπει να παρέχει μια πολλαπλότητα υπηρεσιών για τη μεταφορά επιβατών και αγαθών Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών - 9 -

11 σε αποστάσεις, που εμπεριέχουν θαλάσσια μεταφορά εντός μίας περιοχής αλλά και ανάμεσα σε αυτή και σε τρίτες περιοχές». 5 Τα λιμάνια αποτελούν σημαντικό και θεμελιώδες τμήμα της συνολικής πρακτικής εμπορίου και μεταφορών. Συγκεκριμένα οι πέντε κυριότεροι ρόλοι ενός λιμανιού συνοψίζονται ως εξής: Διακίνηση εμπορευμάτων και επιβατών. Πρόκειται για την πρωταρχική λειτουργία ενός λιμανιού. Τα λιμάνια είναι πρωτίστως ένας χώρος όπου τα πλοία μπορούν να φορτοεκφορτώσουν και να από-επιβιβάσουν εμπορεύματα ή και επιβάτες. Παροχή προστασίας από τα στοιχεία της φύσης. Προκύπτει όταν λόγω σφοδρής θαλασσοταραχής ή θύελλας τα πλοία καταφεύγουν στο ασφαλές αγκυροβόλιο ενός λιμανιού. Παροχή υπηρεσιών υποστήριξης πλοίου. Περιέχει τροφοδοσία, αποθήκες εμπορευμάτων, δεξαμενές καυσίμων, επισκευές, ναυτιλιακές πρακτορεύσεις, ναυτασφαλίσεις, τραπεζικές εργασίες κ.ο.κ. Σε μεγάλα λιμάνια, υπάρχουν δεξαμενές ή ναυπηγεία για επιθεωρήσεις πλοίων και γενικές επισκευές. Βάση για βιομηχανική ανάπτυξη. Στα λιμάνια και στην ενδοχώρα είναι δυνατή η εγκατάσταση μιας σειράς βιομηχανιών πρώτων υλών 6, όπως η χημική βιομηχανία, η βιομηχανία επεξεργασίας τροφίμων, η χαλυβουργία κ.α. Η εγκατάσταση τέτοιων βιομηχανιών γίνεται για να μειωθεί αισθητά το μεταφορικό κόστος. Ένας τερματικός σταθμός που αποτελεί τμήμα της μεταφορικής αλυσίδας. Ένα τέτοιο σταυροδρόμι συνδέει τις υπηρεσίες ελλιμενισμού με άλλους τρόπους μεταφοράς ώστε να παρέχει διεθνές δίκτυο διανομής εμπορευμάτων, συχνά κάτω από την έννοια της συνδυασμένης λειτουργίας μεταφοράς. Μπορεί να περιλαμβάνει μεταφορές σιδηροδρομικές, οδικές ή μέσω ποταμών και διωρύγων. 5 Απόφαση 1692/96/ΕΟΚ, της 23 Ιουνίου 1996, Άρθρο 12 6 Langen, P.W. 1999, p.p Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών

12 1.3 Διάκριση λιμένων αναλόγως του σκοπού Ανάλογα με το σκοπό που επιδιώκουν, είναι ευδιάκριτες δύο κατηγορίες λιμενικών οργανισμών: 1. Οι λιμενικοί οργανισμοί κοινωφελούς χαρακτήρα: είναι όσοι λιμένες έχουν τελικό σκοπό την ικανοποίηση αναγκών της κοινωνίας με την παροχή λιμενικών υπηρεσιών. 2. Οι λιμενικοί οργανισμοί κερδοσκοπικού χαρακτήρα: είναι όσοι αποσκοπούν να πραγματοποιήσουν κέρδος με τη παροχή λιμενικών υπηρεσιών, οι οποίες ικανοποιούν τόσο ιδιωτικές απαιτήσεις όσο και ανάγκες της κοινωνίας. 1.4 Διάκριση λιμένων ανάλογα με το ιδιοκτησιακό καθεστώς Ανάλογα με το ιδιοκτησιακό τους διακρίνονται σε: καθεστώς, οι λιμένες-οικονομικοί οργανισμοί 1. Δημόσιοι Λιμενικοί Οικονομικοί Οργανισμοί: Είναι οι λιμενικοί οικονομικοί οργανισμοί όπου την ιδιοκτησία διατηρεί ο δημόσιος τομέας, είτε μέσω εθνικών- κρατικών μηχανισμών, είτε μέσω οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και χωρίζονται σε:(α) Αποκεντρωμένες δημόσιες υπηρεσίες και (β) Αυτόνομους λιμενικούς οργανισμούς. 2. Λιμενικοί οργανισμοί που ελέγχονται από το κράτος: Τα λιμάνια που ελέγχονται από το κράτος διοικούνται με ευθύνη της πολιτείας και, σε αρκετές περιπτώσεις με τη συμμετοχή των τοπικών αρχών της περιοχής όπου βρίσκεται ο λιμένας. Η καθημερινή διαχείριση του λιμανιού βρίσκεται άμεσα στην ευθύνη της λιμενικής αρχής. Οι διοικήσεις των κρατικών λιμανιών έχουν την ευθύνη για: την ανάπτυξη του λιμανιού, την οργάνωση και διοίκηση του, Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών

13 το μελλοντικό σχεδιασμό, τον έλεγχο των επενδυμένων και των προς επένδυση κεφαλαίων, τη δημιουργία και διαχείριση συμπλέγματος λιμανιών, τον έλεγχο των εσόδων, δαπανών, κερδών και ζημιών, την εκπαίδευση του προσωπικού και εν γένει του εργατικού δυναμικού, την εξέλιξη της υποδομής και ανωδομής του λιμανιού, και διάφορες άλλες διαχειριστικού χαρακτήρα υποχρεώσεις. 3. Ιδιωτικοί Λιμενικοί Οργανισμοί: Είναι λιμενικοί οργανισμοί που την ιδιοκτησία ή, ως επί το πλείστον, τη διαχείριση τους έχει ο ιδιωτικός τομέας. Πρόκειται για νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου και κατά συνέπεια λειτουργούν στη βάση των αρχών του ιδιωτικού δικαίου. 4. Μικτοί Οικονομικοί Λιμενικοί Οργανισμοί: Εκτός των δημοσίων ή ιδιωτικών λιμένων υπάρχουν λιμενικοί οργανισμοί, που στην ιδιοκτησία ή στη διαχείριση τους μετέχουν τόσο το κράτος ή νομικά πρόσωπα δημόσιου δικαίου, όσο και ιδιώτες ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου. Αυτοί οι λιμένες φαίνεται να ανταποκρίνονται περισσότερο στο σύγχρονο κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον των διεθνών μεταφορών και του ανταγωνισμού που αναπτύσσεται στο περιβάλλον αυτό. Υπάρχουν πολλοί στενοί και δυνατοί δεσμοί μεταξύ των σχετικών κυβερνητικών υπηρεσιών και των λιμενικών οργανισμών, οι οποίοι επηρεάζουν την παραγωγική ικανότητα και τη λειτουργική αποτελεσματικότητα του λιμανιού. Μετά από αυτή τη σύντομη μελέτη των λιμένων και την εξέλιξη τους, μπορούμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα πως η σημασία και ο ρόλος των λιμένων στη παγκόσμια διακίνηση εμπορευμάτων ολοένα και αυξάνεται και για αυτό το λόγο οι λιμενικές εγκαταστάσεις, υποδομές και ανωδομές δέχονται συχνές αλλαγές ούτως ώστε να βρίσκονται σε θέση να μπορούν να αντιμετωπίσουν - εξυπηρετήσουν τον τεράστιο όγκο των διακινηθέντων εμπορευμάτων. Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών

14 Πίνακας 1.4: Το ιδιοκτησιακό καθεστώς στα σημαντικότερα λιμάνια της Ευρώπης. Χώρα Λιμάνι Ιδιοκτησιακό καθεστώς Βέλγιο Αμβέρσα Γάνδη Βρύς Δημοτικό Δημοτικό Αυτόνομο Ολλανδία Ρότερνταμ Δημοτικό Γερμανία Γαλλία Ιταλία Άμστερνταμ Αμβούργο Βρέμη Wilhelmshaven Νορντενχάμ Μασσαλία Χάβρη Δουνκέρκη Καλαί Λα. Σπέτσια Ραβέννα Τεργέστη Βενετία Τάραντας Μ. Βρετανία Associatede British ports 19 λιμένες Μάντσεστερ Λονδίνο Μπρίστολ Δημοτικό Δημοτικό Δημοτικό Δημοτικό Ιδιωτικό Αυτόνομο Αυτόνομο Αυτόνομο Κρατικό Επιμελητηριακό Επιμελητηριακό Αυτόνομο Ιδιωτικό Κρατικό Ιδιωτικό Ιδιωτικό Αυτόνομο Δημοτικό Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών

15 Κεφάλαιο 2. Τα λιμάνια της Κύπρου Αφού έχουμε κάνει μια αναφορά στις εξελίξεις των λιμένων και τους τρόπους με τους οποίους μεταβάλλονται θα προχωρήσουμε σε μια μελέτη των κυπριακών λιμένων για να δούμε πως αυτοί επηρεάστηκαν από τις αλλαγές της παγκόσμιας ναυτιλίας. Η σημασία της Ανατολικής Μεσογείου, στο ναυτιλιακό κόσμο, συνεχίζει να αυξάνεται ως αποτέλεσμα του αναβαθμισμένου εμπορίου αλλά πολύ περισσότερο ως αποτέλεσμα της αυξανόμενης ανάπτυξης των χωρών και των λιμανιών της περιοχής και της βελτίωσης της αποδοτικότητας τους. Το ενδιαφέρον σημαντικών ναυτιλιακών γραμμών να επιλέξουν λιμάνια της περιοχής ως κέντρα εξυπηρέτησης του διαμετακομιστικού τους εμπορίου έχει ενισχύσει τις απαιτήσεις για τη βελτίωση της υποδομής και ανωδομής και την παροχή αποδοτικότερης εξυπηρέτησης σε μεγαλύτερα πλοία. Τέτοιο ενδιαφέρον επέδειξε η εταιρεία «Μ.S.C» (Mediterranean Shipping Company S.A) μια από τις μεγαλύτερες ναυτιλιακές εταιρείες διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων στον κόσμο, για χρησιμοποίηση του λιμανιού Λεμεσού ως κέντρου διαμετακόμισης εμπορευματοκιβωτίων (Ε/Κ) στην Ανατολική Μεσόγειο. Πρόθεση της εταιρείας είναι να μετακινεί μέσω Κύπρου σημαντικές ποσότητες διαμετακομιστικού εμπορίου, πράγμα που αποτελεί σημαντικό βήμα στην επίτευξη ενός από τους κυριότερους στόχους που έχει θέσει η Λιμενική Αρχή για καθιέρωση των κυπριακών λιμανιών ως κέντρων διαμετακομιστικού εμπορίου. Η Κύπρος είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα των προσπαθειών που καταβάλλονται από τις Μεσογειακές χώρες, για την προσαρμογή των λιμενικών συστημάτων τους στις απαιτήσεις της διεθνούς ναυτιλίας και του εμπορίου. Τα λιμάνια της Λεμεσού και της Κύπρου, που είναι οι κύριες πύλες του νησιού για τη ναυτιλία και το εμπόριο, επεκτάθηκαν τρεις φορές από την κατασκευή τους στα μέσα της δεκαετίας του 70, με αποτέλεσμα από μικρά παραδοσιακά λιμάνια, που διαχειρίζονταν γενικό φορτίο εξυπηρετώντας αποκλειστικά τις εισαγωγές και τις εξαγωγές του νησιού, μετατράπηκαν Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών

16 σε λιμάνια χειρισμού εμπορευματοκιβωτίων και εξυπηρέτησης κρουαζιέρων, ενεργώντας ως κέντρα εξυπηρέτησης του διεθνούς εμπορίου, της ναυτιλίας και των επιβατών. Η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί για την Κύπρο, αλλά και για την Λιμενική Αρχή μια μεγάλη πρόκληση με πολλές προοπτικές και ευκαιρίες, που απαιτούν πλήρη ετοιμότητα για τη μέγιστη δυνατή αξιοποίηση των ευκαιριών. Η Λιμενική Αρχή πριν αλλά και μετά την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση επικέντρωσε τις προσπάθειες της στην αναβάθμιση των παρερχομένων υπηρεσιών από άποψη προστασίας, ασφάλειας και αποδοτικότητας. Επένδυσε στα συστήματα ασφάλειας σύμφωνα με τις διεθνείς απαιτήσεις, αύξησε τους χώρους ελλιμενισμού των πλοίων, φορτοεκφόρτωσης και αποθήκευσης φορτίων και στοιβασίας και διαχείρισης Ε/Κ, δημιουργώντας έτσι δυνατότητες, πέραν των αναγκών μιας μικρής χώρας όπως είναι η Κύπρος, για εξυπηρέτηση του διεθνούς εμπορίου. Πρόσθετα συνεχίζει να επεκτείνει τις δυνατότητες της στον τομέα της τεχνολογίας και της πληροφορικής και βρίσκεται σε στενή συνεργασία με άλλες κρατικές υπηρεσίες για να επιλυθούν με το πιο αποδοτικό τρόπο ζητήματα που αφορούν διοικητικές διαδικασίες και ταχεία διεκπεραίωση των εργασιών που οδηγούν σε μείωση του χρόνου παραμονής των πλοίων στα λιμάνια, πράγμα που εξυπακούει σημαντικές εξοικονομήσεις στους πλοιοκτήτες. 2.1 Το λιμάνι της Λεμεσού Το μεγαλύτερο λιμάνι της Κύπρου, βρίσκεται δυτικά της Λεμεσού και μπορεί να εξυπηρετήσει εμπορικά και επιβατικά πλοία χωρίς περιορισμό στο μήκος του σκάφους. Υπάρχει σύνδεση της Λεμεσού με Ελλάδα και Ισραήλ με πλοία τύπου Ferry Boat. Το λιμάνι αποτελεί επίσης βάση και σταθμό για αριθμό κρουαζιερόπλοιων που πραγματοποιούν κρουαζιέρες στην περιοχή ολόχρονα (Αίγυπτος, Ισραήλ, Λίβανος, Ελληνικά νησιά). Το λιμάνι της Λεμεσού ως το κύριο λιμάνι της Κύπρου διαθέτει σήμερα ειδικές εγκαταστάσεις και εξοπλισμό για εξυπηρέτηση διαφόρων κατηγοριών πελατών σε Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών

17 διαφορετικά είδη φορτίων, πλοίων καθώς και επιβάτες, προσφέροντας ταχεία, ασφαλή, αξιόπιστη και απρόσκοπτη σύνδεση της Κυπριακής οικονομίας με το εξωτερικό. Τα είδη φορτιών/εμπορευμάτων που εξυπηρετούνται από το λιμάνι Λεμεσού είναι ξηρού και υγρού φορτίου χύμα, συμβατικό φορτίο καθώς και φορτία σε Ε/Κ. Το λιμάνι εξυπηρετεί επίσης και το διεθνές εμπόριο μια και χρησιμοποιείται για τη διαμετακόμιση κυρίως Ε/Κ. Πέραν από την εξυπηρέτηση των πιο πάνω φορτίων, το λιμάνι της Λεμεσού αποτελεί σημαντικό κέντρο διεξαγωγής κρουαζιέρων. Μάλιστα είναι από τα σημαντικότερα κέντρα κρουαζιέρων στην Ανατολική Μεσόγειο και περιλαμβάνεται στα δρομολόγια πολλών διεθνών κρουαζιερόπλοιων που περιπλέουν στη περιοχή. Αποτελεί ακόμα μόνιμη βάση ενός στόλου κρουαζιέρων Κυπριακής πλοιοκτησίας που διενεργούν εκδρομές στην περιοχή, σε τακτική βάση, τουλάχιστον εννιά μήνες το χρόνο, προς όφελος των κατοίκων και των ξένων περιηγητών. Κατά το 2005 το λιμάνι της Λεμεσού εξυπηρέτησε πλοία, συνολικής καθαρής χωρητικότητας 18 εκ. κόρων, 4 εκ. τόνους φορτίων, εμπορευματοκιβώτια TEUs, και διακινήθηκαν επιβάτες. Τα έργα υποδομής που ολοκληρώθηκαν ή που θα ολοκληρωθούν περιλαμβάνουν τη κατασκευή βαρετού τύπου οδοστρώματος τ.μ. και την έναρξη των εργασιών κατασκευής νέου βαρετού τύπου οδοστρώματος, έκτασης τ.μ. για στοιβασία εμπορευματοκιβωτίων. Όσον αφορά την εξυπηρέτηση της επιβατικής κίνησης στο λιμάνι της Λεμεσού η Λιμενική Αρχή μετά την ολοκλήρωση του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για την δημιουργία ενός σύγχρονου κτιρίου επιβατών προχώρησε σε διαβουλεύσεις τόσο με τους ενδιαφερόμενους εταίρους της όσο και με το Υπουργείο Συγκοινωνιών και Έργων με σκοπό αρχικά την χωροθέτηση του κτιρίου και ακολούθως την προκύρηξη προσφορών για υλοποίηση του έργου. Η νέα αίθουσα επιβατών η οποία προγραμματίζεται να είναι το 2010, αναμένεται αφενός να αυξήσει την ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχονται στους επιβάτες και αφετέρου να δημιουργήσει ένα έργο-σημείο αναφοράς για την Αρχή Λιμένων Κύπρου, την πόλη της Λεμεσού και της Κύπρου γενικότερα. Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών

18 Στο χερσαίο χώρο του λιμανιού η Αρχή διαθέτει στεγασμένους και ανοιχτούς χώρους, για αποθήκευση εμπορευμάτων:- Στεγασμένοι αποθηκευτικοί χώροι που καλύπτουν 5 αποθήκες συνολικού εμβαδού 39,760μ² Αποθήκη αρ. 1, 7,200μ² Αποθήκη αρ. 2, 6,080μ² Αποθήκη αρ. 3, 10,000μ² Αποθήκη αρ. 4, 10,080μ² Αποθήκη αρ. 5, 6,400μ². Μέρος της αποθήκης αρ. 2 παραχωρήθηκε στις Βρετανικές Βάσεις για διακίνηση των φορτίων τους ενώ το υπόλοιπο μέρος της παραχωρήθηκε στο Τμήμα Τελωνείων για την εκποίηση φορτίων που παραμένουν στο λιμενικό χώρο πέραν του νενομισμένου χρόνου (Δημόσια Aποθήκη Αποταμίευσης / Republic Bonded Warehouse). Ανοιχτοί αποθηκευτικοί χώροι, για συμβατικό φορτίο εμβαδού 127,000μ² Χώροι στοιβασίας εμπορευματοκιβωτίων εμβαδού 320,000μ² Υπάρχουν επίσης 148 σημεία παροχής ρεύματος για εμπορευματοκιβώτια ψυγεία. Οσον αφορά τις Κτιριακές Εγκαταστάσεις μέσα στη περιφραγμένη λιμενική περιοχή, αυτές περιλαμβάνουν: Κτίριο Τμήματος Γεωργίας (Φυτοϋγειονομικός έλεγχος) Κτίριο Κτηνιατρικών Υπηρεσιών Γραφείο Τμήματος Τελωνείου Το Εργαστήριο για επιδιορθώσεις του μηχανικού εξοπλισμού της Αρχής και η Αποθήκη Ανταλλακτικών. Γραφεία για το Υπουργείο Εμπορίου και Βιομηχανίας. Εργαστήριο / Γκαράζ για την μηχανικό εξοπλισμό του Συνδέσμου Αδειούχων Λιμενικών Αχθοφόρων Λεμεσού Αίθουσα Επιβατών η οποία τυγχάνει διαφόρων αναβαθμίσεων, σύμφωνα με τις οδηγίες της Ε.Ε. (Schengen). Είναι δε σε εξέλιξη, σύμφωνα με το νέο ρυθμιστικό σχέδιο, Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών

19 κατασκευή νέας αίθουσας επιβατών στην ανατολική προβλήτα που ελπίζεται να είναι έτοιμη το Εκτός του περιφραγμένου χώρου του λιμανιού ευρίσκονται, το Κτίριο Διοίκησης της Αρχής, τα Γραφεία του Τμήματος Τελωνείων καθώς και η αποθήκη σιτηρών (ΣΙΛΟ), η οποία έχει δυνατότητα αποθήκευσης 75,000 τόνων φορτίου. Εξοπλισμός της Αρχής Η Αρχή για εξυπηρέτηση των πλοίων / φορτίων και χρηστών του λιμανιού διαθέτει δικό της σύγχρονο εξοπλισμό που επανδρώνεται με δικό της προσωπικό. Ο πλωτός εξοπλισμός που διαθέτει η Αρχή για την εξυπηρέτηση πρόσδεσης των πλοίων είναι:- Ρυμουλκά:- ΟΘΕΛΛΟ - 1,300 ΒΗP boll pull 16 TNS ΠΡΙΝΙΑΣ - 3,500 ΒΗP boll pull 35 TNS AΣΠΕΛΙΑ - 3,500 ΒHP boll pull 35 TNS Πλοηγίδες: AΛΑΣΙΑ ΑΚΑΜΑΝΤΙΣ για βοηθητικούς σκοπούς η Αρχή διαθέτει το ΑΧΑΙΩΝ ΑΚΤΗ και τη λέμβο πολλαπλής χρήσης NHΡΕΥΣ. Ο χερσαίος εξοπλισμός για την εξυπηρέτηση της φορτοεκφόρτωσης φορτίων περιλαμβάνει:- Δύο (2) γερανογέφυρες Reggiane ανυψωτικής δύναμης 40 τόνων τοποθετήθηκαν στην ανατολική προβλήτα το Δύο (2) γερανογέφυρες Panamax της Ceretti, Tanfani, ανυψωτικής δύναμης 40 τόνων τοποθετήθηκαν αρχικά στην ανατολική προβλήτα το 1992 και μεταφέρθηκαν στη νέα δυτική προβλήτα το Δύο (2) γερανογέφυρες Post Panamax της Ceretti Tanfani, ανυψωτικής δύναμης 45 τόνων τοποθετήθηκαν στη νότια προβλήτα το Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών

20 Δύο (2) κινητοί γερανοί DEMAG 27 και DEMAG 28 ανυψωτικής δύναμης 21 τόνων και 40 τόνων αντιστοίχως. Χρησιμοποιούνται κυρίως για εργασίες φορτοεκφόρτωσης συμβατικού φορτίου. Ένας (1) κινητός γερανός GOTTWALD ανυψωτικής δύναμης 35 τόνων. Ένας (1) κινητός γερανός σε σιδηροτροχιές Stothert & Pit (Luffing Crane) ανυψωτικής δύναμης 35 τόνων, που τοποθετήθηκε στη δυτική προβλήτα το Σε περιπτώσεις όπου οι ανάγκες του λιμανιού δεν ικανοποιούνται με τον εξοπλισμό της Αρχής, καλούνται αδειούχοι ιδιωτικοί γερανοί από τους οποίους η Αρχή εισπράττει δικαιώματα (Royalties). Ηλεκτρολογικός Εξοπλισμός Επίσης για περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης ή διακοπής του ηλεκτρικού ρεύματος, η Αρχή εξοπλίστηκε το 1985 με μια κινητή ηλεκτρογεννήτρια 750 ΚVA και στη συνέχεια με άλλες τρεις ηλεκτρογεννήτριες 8 ΚVA, 40 ΚVA και 60 ΚVA αντίστοιχα.. Στο λιμάνι της Λεμεσού υπάρχει εγκαταστημένο ηλεκτρικό δίκτυο παροχής ψηλής τάσης 11 ΚV, το οποίο τροφοδοτεί εννέα υποσταθμούς με υπόγεια καλώδια. Η τροφοδοσία των περισσοτέρων υποσταθμών της Αρχής γίνεται με κύκλωμα δακτυλιδιού (ring) για απρόσκοπτη παροχή ρεύματος. Εργατικό Δυναμικό Η Αρχή Λιμένων Κύπρου απασχολεί στους διάφορους τομείς εργασίας της στο λιμάνι Λεμεσού, ανάλογα με τα προσόντα και την ειδικότητα, 242 άτομα που κατανέμονται στις πιο κάτω υπηρεσίες: Πλοηγική Υπηρεσία (Πλοηγοί Λεμβοδηγοί Κυβερνήτες Ρυμουλκού Μηχανικοί Ρυμουλκού). Τμήμα Αποθηκών (Λιμενικοί Λειτουργοί). Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών

21 Τεχνικές Υπηρεσίες (Εξειδικευμένα άτομα στους κλάδους Ηλεκτρομηχανολογικής και Πολιτικής Μηχανικής / Αρχιτεκτονικής. Τμήμα Μηχανογράφησης. Υπηρεσία Ασφάλειας & Υγείας. Τμήμα Μηχανοδηγών. Γραμματειακές Υπηρεσίες Λογιστήριο. Φύλακες. Καθαριστές και Οδηγοί. Από τον Οκτώβριο του 2002, μέρος του προσωπικού εργάζεται με το σύστημα βάρδιας για καλύτερη εξυπηρέτηση των λειτουργιών του Λιμανιού. Το λιμάνι, εφ όσον ζητηθεί, παρέχει υπηρεσίες επί 24ώρου βάσεως. Χρήστες Λιμανιού Εκτός από την Αρχή Λιμένων Κύπρου στο λιμενικό χώρο απασχολούνται και άλλες κυβερνητικές υπηρεσίες όπως : Τμήμα Τελωνείων. Υπουργείο Εμπορίου & Βιομηχανίας. Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων & Περιβάλλοντος (Τμήμα Αλιείας / Tμήμα Γεωργίας / Κτηνιατρικές Υπηρεσίες) Λιμενική & Ναυτική Αστυνομία. Υπουργείο Εργασίας Υγειονομικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας. Επίσης στο λιμενικό χώρο απασχολούνται: Αδειούχοι Αχθοφόροι Σύνδεσμος Ναυτικών Πρακτόρων Κύπρου (ΣΝΠΚ). Σύνδεσμος Διαμεταφορέων Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών

22 Σύνδεσμος Τελωνειακών Πρακτόρων (Εκτελωνιστές) Αποσκευοφορείς Τουριστικοί Πράκτορες (Ταξιδιωτικοί Πράκτορες) Τροφοδότες πλοίων Πετρέλευση πλοίων Υδατοπρομήθεια Συνεργεία επισκευών, συντήρησης και δεξαμενισμού πλοίων Ιχθυοκαλλιέργεια Συνεργεία επισκευών εμπορευματοκιβωτίων Αδειούχα σκάφη για μεταφορά πληρωμάτων ή και πρόσδεση πετρελαιοφόρων πετρελαιοφόρων. Αδειούχοι Ιδιωτικοί Γερανοί Ιδιωτικά Ρυμουλκά. Περισυλλογή πετρελαιοειδών καταλοίπων από πλοία Περισυλλογή σκυβάλων. Ασφάλεια Λιμανιού Λεμεσού Σύμφωνα με οδηγίες της Ε.Ε. και της συνθήκης Schengen, όπως επίσης και του Διεθνούς Κώδικα Ασφαλείας Πλοίων και Λιμενικών Εγκαταστάσεων (ISPS) η Αρχή στο λιμάνι Λεμεσού έχει προχωρήσει και στα πιο κάτω μέτρα:- Ελεγχος εισόδων / εξόδων του Λιμανιού από τους Φύλακες της Αρχής επί 24ώρου βάσεως, καθ όλη την εβδομάδα. Ο έλεγχος των ατόμων που εισέρχονται στο λιμενικό χώρο γίνεται με την έκδοση δελτίων εισόδου που εκδίδει και παραχωρεί η Αρχή. Στην κεντρική είσοδο του Λιμανιού έχει τοποθετηθεί κλειστό κύκλωμα παρακολούθησης και καταχώρησης σε βιντεοκασέτα. Ευρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία, για εγκατάσταση κλειστού κυκλώματος παρακολούθησης, για κάλυψη όλου του λιμενικού χώρου και της περίφραξης ( δεύτερη φάση) Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών

23 Εγκατάσταση θερμής τηλεφωνικής γραμμής στην είσοδο του Λιμανιού. Ενίσχυση της περίφραξης του λιμενικού χώρου. Αύξηση προσωπικού ασφαλείας. Διαμόρφωση της Αίθουσας Επιβατών, σύμφωνα με τις πρόνοιες της συνθήκης Schengen. Για την ασφάλεια του Λιμανιού γίνονται συχνές περιπολίες από τους Φύλακες και από μέλη της Λιμενικής & Ναυτικής Αστυνομίας. Η Αρχή έχει εγκαταστήσει σύστημα ραντάρ VTS (Vessel Traffic System) για την συνεχή παρακολούθηση και καταγραφή της διακίνησης πλοίων και σκαφών στο Λιμάνι και αγκυροβόλιο. Ο Σταθμός παρακολούθησης επανδρώνεται από Λειτουργούς της Αρχής που εργάζονται επί 24ώρου βάσεως. Για τυχόν διακίνηση ραδιενεργών φορτίων, το Τμήμα Τελωνείων έχει εγκαταστήσει στο λιμενικό χώρο ειδικούς πυλώνες ανίχνευσης. Στις εικόνες παρακάτω φαίνεται η κάτοψη του Λιμένα Λεμεσού Εικόνα 2.1 Κάτοψη του λιμένα Λεμεσού Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών

24 2.1.1 Οι Υπηρεσίες που προσφέρονται στους επιβάτες στο Λιμάνι Λεμεσού περιλαμβάνουν - Τουριστικές Πληροφορίες (εξυπηρέτηση σε όλα τα επιβατικά πλοία ) - Υπηρεσίες Συναλλάγματος - Τηλέφωνα με τηλεκάρτα ή κέρματα - Καταστήματα Αφορολόγητων Ειδών - Καφετερία - Υπηρεσίες συγκοινωνιών (κυρίως ιδιωτικά ταξί- η χρέωση γίνεται με ταξίμετρο) - Γραφείο Επιθεωρητή Υγείας - Γραφείο ασφάλισης αυτοκινήτων Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών

25 2.1.2 Εγκαταστάσεις του Λιμένα Λεμεσού Πίνακας Εγκαταστάσεις λιμένα Λεμεσού 7 Terminal Area: 45 HA Berthing Space a. Water depth: m. b. Length: 1100 m. c. Special Facilities: Ro- Ro ramp (50m. Wide, water depth 14m.) Sea Shore Cranage: 6(40t) Post Panamax or Panamax Plus size (Gantry Cranes) Stacking Yard a. Area: sq. m. b. Ground Slots: c. Reefer Installations: 58 Container Freight Station sq.m. Transfer and Stacking equipment o RTG's: 4 (40 t) o Straddle Carriers: 13 (30 t) o Front Loaders: 4 (40 t) and 1 (22 t) o Fork lift trucks for empties: 3 (five high stacking) (With telescopic boom) o Tug Masters: 24 o Trailers (8 wheel units): 72 (40 t.) 7 Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών

26 2.2 Το λιμάνι της Λάρνακας Είναι το δεύτερο σε μέγεθος λιμάνι της Κύπρου και βρίσκεται στο νοτιοανατολικό μέρος της Κύπρου. Μέχρι το 1973 το λιμάνι της Λάρνακας λειτούργησε σαν ανοιχτό αγκυροβόλιο, με υποτυπώδεις λιμενικές διευκολύνσεις που η πόλη πρόσφερε, στην περιοχή που είναι σήμερα η μαρίνα, στο κέντρο δηλαδή της πόλης. Με εξαίρεση τα πετρελαιοειδή, είχε μέχρι τότε το λιμάνι εξυπηρετήσει πολύ λίγη εμπορευματική κίνηση και ο αποθηκευτικός του χώρος ήταν λιγοστός και ακατάλληλος. Το λιμάνι της Λάρνακας, στη σημερινή του μορφή βρίσκεται σε απόσταση περίπου 2 χιλιομέτρων από το κέντρο της πόλης και περιστοιχίζεται από οικιστικές μονάδες. Στη βόρεια πλευρά του, βρίσκονται οι χερσαίες εγκαταστάσεις των πετρελαιοειδών και στην νότια πλευρά του συνορεύει με την «Μαρίνα» Λάρνακας. Πλεονέκτημα για το λιμάνι, αποτελεί το γεγονός ότι σε απόσταση 6 χιλιομέτρων βρίσκεται ο Διεθνής Αερολιμένας Λάρνακας. Το νέο λιμάνι της Λάρνακας κατασκευαστικά τελείωσε το Ιούνη του 1973 και αρχικά προοριζόταν να μοιραστεί την ενδοχώρα του λιμανιού της Αμμοχώστου και να συμπληρώσει το λιμάνι της. Aρχισε να λειτουργεί το τέλος του Σήμερα είναι ένα πολλαπλής χρήσης λιμάνι που καταλαμβάνει έκταση 445,000 τετραγωνικών μέτρων και εξυπηρετεί όλων των ειδών τα φορτία από χύμα, (ζωοτροφές, σιτηρά, γύψος) συμβατικά (ξυλεία, σίδηρο, λιπάσματα, αυτοκίνητα καθώς και πετρελαιοειδή. Το θέμα της περαιτέρω ανάπτυξης του λιμανιού Λάρνακας απασχόλησε σοβαρά την Αρχή τα τελευταία χρόνια. Μέσα από μελέτες που έγιναν αποφασίστηκε η μετατροπή του ως το κύριο λιμάνι κρουαζιέρων και επιβατικής κίνησης με κάποιες εμπορικές δραστηριότητες για κάλυψη τοπικών φορτίων και αναγκών. Επειδή παράλληλα προωθείται από πλευράς Κυβέρνησης και η ανάπτυξη της Μαρίνας της Λάρνακας, η Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών

27 Κυβέρνηση αποφάσισε την αναζήτηση στρατηγικού επενδυτή με την μέθοδο B.D.F.O για ενιαία ανάπτυξη του λιμανιού και της Μαρίνας Λάρνακας λόγω του ότι τα δύο έργα παρουσιάζουν σοβαρές συνέργιες στο χερσαίο χώρο. Ακολούθησε προκήρυξη του ενιαίου έργου με Προσφορές και στόχος είναι όπως τον Δεκέμβρη του 2007 γίνει η κατακύρωση της προσφοράς στον επιτυχόντα ανάδοχο. Το λιμάνι άλλοτε και τώρα. Προς το τέλος του 1973 όπως αναφέρθηκε, το λιμάνι άρχισε να λειτουργεί στις νέες εγκαταστάσεις του, αλλά λόγω του περιορισμένου των κρηπιδωμάτων και της έλλειψης κατάλληλου μηχανικού εξοπλισμού καθώς και άλλων λόγων, το λιμάνι λειτουργούσε υποτονικά και τα φορτία του περιορίζονταν βασικά στην εξαγωγή πατατών και τσιμέντου. Το μήκος τότε των κρηπιδωμάτων του ήταν 326 μέτρα με βύθισμα 9.5 μέτρα, δεχόταν δε πλοία μήκους μέχρι 152 μέτρων και βυθίσματος 9 μέτρα. Το λιμάνι διέθετε δύο ρυμουλκά ιπποδύναμης 750 και 650 hp. Όμως, μεταξύ 1976 και 1979, με την εγκατάσταση δύο πλωτών σχεδίων (floating pontoons), το ανάπτυγμα των κρηπιδωμάτων του λιμανιού αυξήθηκε κατά 60% φτάνοντας τα 526 μέτρα. Δημιουργήθηκε ακόμα ανοικτός αποθηκευτικός χώρος εμβαδού 50,000 χιλιάδων τ.μ. και ενδυναμώθηκε ο μηχανολογικός εξοπλισμός του, τόσο με την εγκατάσταση γερανού πάνω σε ράγιες ανυψωτικής δύναμης 35 τόνων και άλλων κινητών γερανών όσο και ειδικών περονοφόρων οχημάτων για την στοιβασία εμπορευματοκιβωτίων. Ετσι, το 1978 στο λιμάνι της Λάρνακας επιπρόσθετα με το γενικό φορτίο, άρχισε να χειρίζεται εμπορευματοκιβώτια καθώς και άλλα βαριά φορτία. Η επόμενη φάση της επέκτασής του ήταν αποτέλεσμα του αναπτυξιακού προγράμματος της Αρχής για το οπόταν και οι εγκαταστάσεις της Λάρνακας σε σύγκριση με το 1973 τριπλασιάστηκαν τόσο από πλευράς κρηπιδωμάτων όσο και από πλευράς κλειστού και ανοικτού αποθηκευτικού χώρου. Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών

28 Το νέο κρηπίδωμα πρόσθεσε στο υφιστάμενο μόλο 340 μέτρα και περιλάμβανε ειδική ράμπα για την πλεύριση πλοίων τύπου ρο-ρο. Το λιμάνι της Λάρνακας προστατεύεται από δύο λιμενοβραχίονες τον Βόρειο και Νότιο. Καθ' όλο το μήκος και των δυο κρηπιδωμάτων υπάρχουν εγκαταστάσεις για παροχή πόσιμου νερού στα πλοία. Για δε τα πλοία που είναι στο αγκυροβόλιο η παροχή πόσιμου νερού μπορεί να γίνει με ιδιωτικές φορτηγίδες. Στο λιμάνι υπάρχουν 3 κλειστές αποθήκες οι οποίες βρίσκονται 2 κοντά στο βόρειο κρηπίδωμα διαστάσεων 3170 τ.μ. η κάθε μια καθώς και 1 στο νότιο κρηπίδωμα της τάξης των 11,500 τετρ. μέτρων. Υπάρχουν επίσης ανοικτοί αποθηκευτικοί χώροι (ασφαλτοστρωμένοι) της τάξης των τ.μ. καθώς και μη ασφαλτοστρωμένοι της τάξης των τετρ.μέτρων. Μέσα στο περιφραγμένο χώρο του λιμανιού ευρίσκονται επίσης το Κτίριο Διοίκησης της Αρχής, η Μοντέρνα Αίθουσα Επιβατών της Αρχής, το Εργαστήριο για επιδιορθώσεις του μηχανικού εξοπλισμού της Αρχής και η Αποθήκη Ανταλλακτικών. Το λιμάνι διαθέτει για εξυπηρέτηση των πλοίων τρία (3) ρυμουλκά με ιπποδύναμη 600 ΒΗΡ 1300 ΒΗΡ και 3500 ΒΗΡ καθώς και δυο (2) πλοηγίδες για μεταφορά των πλοηγών Η Αρχή Λιμένων απασχολεί στο λιμάνι Λάρνακας ανάλογα με τα προσόντα και την ειδικότητα, στους διάφορους τομείς εργασίας της 71 άτομα που κατανέμονται στις πιο κάτω υπηρεσίες: Πλοηγική Υπηρεσία (Πλοηγοί Λεμβοδηγοί Κυβερνήτες Ρυμουλκού Μηχανικοί Ρυμουλκού). Τμήμα Αποθηκών (Λιμενικοί Λειτουργοί). Τεχνικές Υπηρεσίες (Εξειδικευμένα άτομα στους κλάδους Ηλεκτρομηχανολογικής και Πολιτικής Μηχανικής / Αρχιτεκτονικής). Υπηρεσία Ασφάλειας & Υγείας Τμήμα Μηχανοδηγών Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών

29 Γραμματειακές Υπηρεσίες Λογιστήριο. Φύλακες. Καθαριστές και Οδηγοί. Χρήστες Λιμένων Εκτός από την Αρχή Λιμένων Κύπρου στο λιμενικό χώρο απασχολούνται και άλλες Κυβερνητικές υπηρεσίες όπως:- Τμήμα Τελωνείων. Υπουργείο Εμπορίου & Βιομηχανίας. Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων & Περιβάλλοντος (Τμήμα Αλιείας / Tμήμα Γεωργίας / Κτηνιατρικές Υπηρεσίες) Λιμενική & Ναυτική Αστυνομία. Υπουργείο Εργασίας Υγειονομικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας Επίσης στο λιμενικό χώρο απασχολούνται: Σύνδεσμος Αδειούχων Λιμενικών Αχθοφόρων (ΣΑΛΑ) Σύνδεσμος Ναυτικών Πρακτόρων Κύπρου (ΣΝΠΚ) Σύνδεσμος Διαμεταφορέων (ΠΟΒΕΚ) Σύνδεσμος Τελωνειακών Πρακτόρων (Εκτελωνιστές) Αποσκευοφορείς Τουριστικοί Πράκτορες Υδατοπρομήθεια Υπάρχει η δυνατότητα να γίνει εφοδιασμός πλοίων με καύσιμα (bunkering) καθώς επίσης και παραλαβή καταλοίπων πλοίων είτε μέσα στο λιμάνι από βυτιοφόρο και Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών

30 φορτηγίδες ή στο αγκυροβόλιο με ειδικές φορτηγίδες από ιδιωτικές εταιρείες, που είναι αδειούχες από την Αρχή Λιμένων Κύπρου. Υπάρχει ακόμα η δυνατότητα μικροεπισκευών πλοίων από ιδιωτικές εταιρείες μηχανολογικά ή ηλεκτρικά καθώς και ηλεκτρονικών συσκευών εξοπλισμού σκαφών (Radar, VHF. κ.λ.π.) Στα βόρεια του αγκυροβολίου του λιμανιού Λάρνακας υπάρχουν οι ιδιωτικές εγκαταστάσεις πρόσδεσης/εκφόρτωσης των δεξαμενόπλοιων για τις εισαγωγές πετρελαιοειδών (Mobil, Β.Ρ., Petrolina) καθώς και Liquid Petroleum gases (LPG). Επίσης το λιμάνι διαθέτει υπηρεσία παραλαβής σκυβάλων που παρέχεται από την ίδια την Αρχή. Ασφάλεια Λιμανιού Σύμφωνα με οδηγίες της Ε.Ε. και της συνθήκης Schengen, όπως επίσης και του Διεθνούς Κώδικα Ασφαλείας Πλοίων και Λιμενικών Εγκαταστάσεων (ISPS) η Αρχή στο λιμάνι Λάρνακας έχει προχωρήσει και στα πιο κάτω μέτρα: Ελεγχος εισόδου/ εξόδου του Λιμανιού από τους Φύλακες της Αρχής επί 24ώρου βάσεως, καθ όλη την εβδομάδα. Ο έλεγχος των ατόμων που εισέρχονται στο λιμενικό χώρο γίνεται με την έκδοση δελτίων εισόδου που εκδίδει και παραχωρεί η Αρχή. Στην είσοδο του Λιμανιού έχει τοποθετηθεί κλειστό κύκλωμα παρακολούθησης και καταχώρησης σε βιντεοκασέτα. Ευρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία, για εγκατάσταση κλειστού κυκλώματος παρακολούθησης, για κάλυψη όλου του λιμενικού χώρου και της περίφραξης ( δεύτερη φάση). Εγκατάσταση θερμής τηλεφωνικής γραμμής στην είσοδο του λιμανιού με τον Λιμενικό Αστυνομικό Σταθμό. Ενίσχυση της περίφραξης του λιμενικού χώρου. Για την ασφάλεια του Λιμανιού γίνονται συχνές περιπολίες από τους Φύλακες και από μέλη της Λιμενικής & Ναυτικής Αστυνομίας. Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών

31 Για τα θέματα ασφάλειας (Security) η Αρχή έχει υπεύθυνο λειτουργό, ο οποίος προΐσταται του Κλάδου των Φρουρών. Προγραμματιζόμενα Εργα: Η Αρχή ενισχύει τον μηχανολογικό εξοπλισμό του λιμανιού με την αγορά ενός νέου κινητού γερανού ο οποίος θα χρησιμοποιείται βασικά για γενικό φορτίο και για εμπορευματοκιβώτια περιορισμένης ισχύος. Αναβάθμιση της μίας από τις δύο γερανογέφυρες δηλαδή αύξηση του ανυψωτικού της ύψους και επέκταση της εμβέλειας (outreach) ώστε να συνάδει με τις δύο υφιστάμενες Post Panamax που βρίσκονται στο λιμάνι της Λεμεσού όπου και τελικά αποφασίστηκε όπως μεταφερθούν οι δύο γερανογέφυρες του λιμανιού της Λάρνακας Οι Υπηρεσίες που προσφέρονται στους επιβάτες στο Λιμάνι Λάρνακας περιλαμβάνουν - Τηλέφωνα με τηλεκάρτα ή κέρματα - Καταστήματα Αφορολόγητων Ειδών και Καφετερία (παρά την είσοδο του Λιμανιού) - Υπηρεσίες συγκοινωνιών (η χρέωση γίνεται με ταξίμετρο) Εγκαταστάσεις του Λιμένα Λάρνακας Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών

32 Πίνακας Εγκαταστάσεις του λιμένα Λάρνακας 8 Terminal Area: 11 HA Berthing Space a. Water depth: 12 m. b. Length: 340 m. c. Special Facilities: Ro-Ro ramp Sea Shore Cranage a. Gantry Cranes: 2(40t) Panamax Plus size b. Rail mounted Crane with articulate jib: 1 (45t) c. Mobile container crane: 1 (26 t) Stacking Yard a. Area: sq. m. b. Ground Slots: c. Reefer Installations: 20 Container Freight Station sq.m. Transfer and Stacking equipment o Front Loaders: 4 (40 t) and 1 (16 t) o Tug Masters: 12 o Trailers (8 wheel units): 30(40 t.) Στην παρακάτω εικόνα φαίνεται η κάτοψη του Λιμένα Λάρνακας (Εικόνα 2.2.2) 8 Ο.Π Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών

33 Εικόνα Κάτοψη του λιμένα Λάρνακας Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών

34 Στους παραπάνω πίνακες όπου εμφανίζονται οι κατόψεις των λιμένων είναι εμφανές η ελλιπής επέκταση των λιμενικών εγκαταστάσεων αλλά και η μικρή διάμετρος που δεν επιτρέπει την είσοδο μεγάλων πλοίων. Στο λιμάνι της Λάρνακας η είσοδος των πλοίων γίνεται με την βοήθεια ρυμουλκού. Αφού μελετήσαμε την εμπορική και επιβατική κίνηση των κύριων λιμένων της Κύπρου (Λάρνακας και Λεμεσού), στην επόμενη σελίδα παραθέτουμε δύο πίνακες οι οποίοι παρουσιάζουν την αντίστοιχη επιβατική και εμπορική κίνηση των μεγαλύτερων λιμένων της Ευρώπης. Πίνακας 2.3 Οι μεγαλύτεροι Λιμένες Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών

35 Πίνακας 2.4 Οι μεγαλύτεροι Containers Λιμένες Στους παραπάνω πίνακες φαίνεται η κίνηση των μεγαλύτερων λιμένων της Ευρώπης αλλά και των μεγαλύτερων containers λιμένων. Στους πίνακες παρακάτω φαίνεται η κίνηση του λιμένα Λάρνακας και Λεμεσού, (επιβάτες και εμπορευματοκιβώτια) για τα έτη , για να μπορέσουμε να έχουμε μια καλύτερη εικόνα όσον αφορά την διαφορά των λιμένων αυτών σε σύγκριση με τους ευρωπαϊκούς λιμένες. Πίνακας 2.5: Διακίνηση επιβατών ( ) Έτος Λεμεσός Λάρνακα Αφίξεις Αναχωρήσεις Σε Διαμ. Σύνολο Αφίξεις Αναχωρήσεις Σε Σύνολο Διαμ Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών

36 Πίνακας 2.6: Διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων ( ) Έτος Λεμεσός Λάρνακα Κυπ.Φορ. Άδεια Σε Διαμ. Σύνολο Κυπ.Φορ. Άδεια Σε Διαμ. Σύνολο Στην συνέχεια γίνεται μια σύντομη αναφορά στους λιμενικούς εταίρους των κυπριακών λιμένων οι οποίοι χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: 1. ΙΔΙΩΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Κυπριακό και Εμπορικό Βιομηχανικό Επιμελητήριο(Κ.Ε.Β.Ε.) Το Κυπριακό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο είναι οργανισμός Ιδιωτικού Δικαίου οικονομικά ανεξάρτητος, για αυτό και οι δραστηριότητές του δεν επηρεάζονται από το κράτος. Το Κ.Ε.Β.Ε. αντιπροσωπεύει τον εμποροβιομηχανικό κόσμο του τόπου (εισαγωγείς, εξαγωγείς, βιομήχανους, επιχειρηματίες) των οποίων τα αιτήματά υποβάλλει ενώπιον των κυβερνητικών Τμημάτων/ Υπηρεσιών και της Βουλής των Αντιπροσώπων, υποστηρίζοντας και προωθώντας τα συμφέροντά τους. Σύνδεσμος Ναυτικών Πρακτόρων Κύπρου Ο ναυτικός πράκτορας είναι ο αντιπρόσωπος του πλοίου ή της ναυτιλιακής γραμμής ο οποίος αναλαμβάνει να διεκπεραιώσει εκ μέρους του πλοιοκτήτη όλες τις εργασίες αναφορικά με την άφιξη, φορτοεκφόρτωση και αναχώρηση ενός πλοίου στο και από το λιμάνι. Οι Ναυτικοί Πράκτορες (με ελάχιστες εξαιρέσεις), είναι μέλη του Συνδέσμου Ναυτικών Πρακτόρων Κύπρου (Cyprus Shipping Association), ο οποίος σήμερα αποτελεί το σώμα που αντιπροσωπεύει το επάγγελμα του ναυτικού πράκτορα στην Κύπρο. Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών

37 Κυπριακό και Ναυτιλιακό Συμβούλιο To Κυπριακό Ναυτιλιακό Συμβούλιο αποτελεί τον επαγγελματικό σύνδεσμο της λιμενικής βιομηχανίας στην Κύπρο. Τα μέλη του είναι ιδιοκτήτες ή και διαχειριστές πλοίων που έχουν ως βάση των δραστηριοτήτων τους την Κύπρο. Σύνδεσμος Ταξιδιωτικών Πρακτόρων Ο Σύνδεσμος Ταξιδιωτικών Πρακτόρων Κύπρου ACTA (Association of Cyprus Travel Agents) είναι ο κατ εξοχήν φορέας στον τομέα των μη κυβερνητικών Οργανώσεων με έντονη εμπλοκή στα θέματα τουρισμού και ταξιδιών. Μέλη του είναι η πλειοψηφία των Κυπρίων Ταξιδιωτικών Πρακτόρων και Διοργανωτών Ταξιδιών, οι οποίοι εκπροσωπούν το σύνολο σχεδόν των ταξιδιωτικών οργανισμών του εξωτερικού που συνεργάζονται με την Κύπρο. Με βάση τις πρόνοιες του Νόμου 51(Ι)/98, ο ACTA έχει ορισθεί ως η Αρχή Έκδοσης Αδειών για τους Κύπριους Διοργανωτές Ταξιδιών. Ο Σύνδεσμος και τα μέλη του συνεργάζονται με την Αρχή σε ότι αφορά την εξυπηρέτηση των πελατών τους που θα διακινηθούν μέσω των λιμανιών μας. 2. ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Υπουργείο Συγκοινωνιών και Έργων Αρμόδιο υπουργείο για τα θέματα της Αρχής είναι το Υπουργείο Συγκοινωνιών και Έργων. Σύμφωνα με το Νόμο της Αρχής ο Υπουργός Συγκοινωνιών και Έργων μπορεί να εκδίδει προς την Αρχή οδηγίες γενικής φύσης, μετά από διαβούλευση με την Αρχή. Οποιαδήποτε νομοσχέδια, τροποποιητικοί κανονισμοί, καθώς και ο προϋπολογισμός της Αρχής προωθούνται προς το Υπουργικό Συμβούλιο και στη συνέχεια στη Βουλή των Αντιπροσώπων από τον Υπουργό Συγκοινωνιών και Έργων. Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών

38 Τμήμα Εμπορικής Ναυτιλίας Το Τμήμα Εμπορικής Ναυτιλίας είναι κυβερνητικό Τμήμα που ανήκει στο Υπουργείο Συγκοινωνιών και Έργων. Είναι αρμόδιο για την ανάπτυξη της ναυτιλίας. Οι δραστηριότητές του περιλαμβάνουν την τήρηση του κυπριακού νηολογίου (εγγραφή πλοίων, σκαφών αναψυχής κλπ), την τήρηση των περί Εμπορικής Ναυτιλίας Νόμων, τον έλεγχο κράτους σημαίας (flag state control), τον έλεγχο κράτους λιμένα (port state control), γενικά τον έλεγχο της ναυτιλίας, την εφαρμογή των Διεθνών Συμβάσεων που κυρώνει η κυπριακή κυβέρνηση, τη διερεύνηση ατυχημάτων στα οποία εμπλέκονται είτε πλοία με κυπριακή σημαία ή ναυτικοί που υπηρετούν σε αυτά, είτε ξένα πλοία που πλέουν στα χωρικά ύδατα της κυπριακής δημοκρατίας και τέλος την εκπαίδευση ναυτικών και την παραχώρηση σε αυτούς σχετικών πιστοποιητικών. Υπουργείο Οικονομικών Υπουργείο Εμπορίου Βιομηχανίας και Τουρισμού Υπηρεσία Εμπορίου Η Υπηρεσία Εμπορίου είναι κυβερνητική Υπηρεσία που ανήκει στο Υπουργείο Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού. Ένας από τους Κλάδους του Τμήματος είναι ο Κλάδος Αδειών Εισαγωγών - Εξαγωγών. Οι παραπάνω προαναφερθέντες Λιμενικοί εταίροι είναι οι πιο σημαντικοί του Δημόσιου και του Ιδιωτικού τομέα. Στο δημόσιο τομέα δραστηριοποιούνται και άλλοι εταίροι πέραν από αυτούς πού έχουν αναφερθεί. Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών

39 Κεφάλαιο 3. Η Λιμενική Πολιτική της Κύπρου Η λιμενική πολιτική που ακολουθείται από κάθε κράτος για τον/τους λιμένες του έχει μεγάλη σημασία και παίζει ένα σημαντικό ρόλο στην αποδοτικότητα του/τους. Μια ελκυστική λιμενική πολιτική είναι πολύ πιθανό να ελκύσει αρκετούς πελάτες. Και για αυτό το λόγο η πολιτική που ακολουθεί ο κάθε λιμένας επιλέγεται μετά από μια εκτεταμένη και ολοκληρωτική μελέτη. Με το Ν.38 του 1973 η διαχείριση και εκμετάλλευση των Λιμένων της Κύπρου γίνεται από τον οργανισμό που ονομάζεται «Αρχή Λιμένων Κύπρου», η οποία περιλαμβάνει από το 1974 και μετά, μόνο τους Λιμένες της Λεμεσού και της Λάρνακας. Η λιμενική αρχή διοικείται από επταμελές Διοικητικό Συμβούλιο, του οποίου η σύσταση έχει ως εξής: Πρόεδρος Αντιπρόεδρος Τέσσερα (4) μέλη Τα έξι αυτά μέλη διορίζονται από το Υπουργικό Συμβούλιο. Το έβδομο μέλος είναι ο διευθυντής του τμήματος Τελωνείων λόγω θέσεως (ex-officio). Η θητεία των μελών του συμβουλίου πλην του ex-officio, μπορεί οποιαδήποτε στιγμή να τερματιστεί από το Υπουργικό Συμβούλιο. Πέντε από τα μέλη του Συμβουλίου, συμπεριλαμβανομένου του Προέδρου και του Αντιπροέδρου του, συνιστούν απαρτία. Προσωρινή αναπλήρωση μέλους του Δ.Σ γίνεται από το Υπουργικό Συμβούλιο. Η Αρχή Λιμένων Κύπρου ιδρύθηκε με την ψήφιση του Περί Αρχής Λιμένων Κύπρου Νόμου το 1973, ως αποτέλεσμα σχετικού όρου του Δανείου που παραχώρησε στην Κυπριακή Δημοκρατία το 1969 η Διεθνής Τράπεζα Αναπτύξεως και Ανασυγκροτήσεως με σκοπό η Αρχή να λειτουργήσει ως αυτόνομος οργανισμός, αντικαθιστώντας τα διάφορα κυβερνητικά τμήματα, που μέχρι τότε διαμοιράζονταν την διοίκηση, λειτουργία και ανάπτυξη των Κυπριακών Λιμανιών. Η Αρχή Λιμένων Κύπρου είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου και διοικείται από εννιαμελές Διοικητικό Συμβούλιο το οποίο διορίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο για τριετή θητεία. Το Διοικητικό Συμβούλιο εφαρμόζει, σύμφωνα με τη νομοθεσία της Τμήμα Ναυτιλιακών και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών