Σύσταση, Λειτουργία και Φορολογία μιας Ομόρρυθμης Εταιρίας με Β κατηγορίας βιβλία.

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας Τμήμα Λογιστικής Θέμα πτυχιακής εργασίας: Σύσταση, Λειτουργία και Φορολογία μιας Ομόρρυθμης Εταιρίας με Β κατηγορίας βιβλία. Υποβληθείσα στον Καθηγητή Τσομπανόπουλο Ευάγγελο από την Σπουδάστρια ΒΟΥΛΓΑΡΟΓΛΟΥ ΦΑΝΗ ( Σεβάστειας 15, Καβάλα ) Έναρξη: Παράδοση: Καβάλα 2008

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος Πίνακας Συντμήσεων Σελίδα Εισαγωγή... 7 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΕΤΑ ΙΡΙΕΣ Έννοια Διακρίσεις εταιριών Α. Προσωπικές...10 Β. Κεφαλαιουχικές...10 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ 2.1. Προσωπικές εταιρίες Κύρια χαρακτηριστικά ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ ΚΑΝΟΝΕΣ ΚΟΙΝΟΙ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ Σύσταση μιας προσωπικής εταιρίας Μεταβολές των εταίρων

3 3.3. Λύση της εταιρίας Εκκαθάριση της εταιρίας ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Α. ΟΜΟΡΡΥΘΜΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑ Έννοια - Επωνυμία Χαρακτηριστικά μιας Ο.Ε Σύσταση της Ο.Ε. και δημοσιότητα Τόπος και χρόνος σύνταξης καταστατικού μιας Ο.Ε Έδρα της Ομόρρυθμης Εταιρίας Σκοπός και διάρκεια της Ο.Ε Κεφάλαιο και αναλογία συμμετοχής των εταίρων Διαχείριση - εκπροσώπηση της εταιρίας Β. ΣΥΣΤΑΣΗ ΜΙΑΣ ΟΜΟΡΡΥΘΜΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ Διαδικασίες καταχώρησης στα βιβλία του Πρωτοδικείου Έναρξη - Βήματα και Δικαιολογητικά...39 α. Εγγραφή στο Τ.Ε.Β.Ε. και στο Επιμελητήριο Έναρξη στην εφορία ο. Απογραφή εργοδότη στα βιβλία του Ι.Κ.Α...44 Γ. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΟΜΟΡΡΥΘΜΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ Λειτουργία της Ο.Ε. - βιβλία/στοιχεία και εγγραφές Πάγια στοιχεία της επιχείρησης Προσωπικό και Μισθοδοσία Δ. ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΟΜΟΡΡΥΘΜΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ Φόρος Προστιθέμενης Αξίας

4 4.15. Φορολογία της Ο.Ε. 71 Ε. ΛΥΣΗ ΤΗΣ ΟΜΟΡΡΥΘΜΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ Λύση της Ομόρρυθμης εταιρίας Διαδικασίες διακοπής στους Δημόσιους φορείς ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΣΥΣΤΑΣΗΣ, ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΜΙΑΣ ΟΜΟΡΡΥΘΜΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ...80 Συμπερασματικές Παρατηρήσεις Βιβλιογραφία 4

5 Κατάλογος Συντμήσεων Α.Ε. Α.Κ. Α.Λ.Π. Α.Μ.Ε. Α.Ν. Α.Π.Δ. Α.Π.Υ. Α.Τ. Α.Φ.Μ. Απ. Π. Απόφ. Αρθρ. Αριθμ. Δ.Α. Δ.Ε.Η. Δ.Ο.Υ. Δηλ. Ε.Δ. Ε.Δ.Χ. Ε.Ε. ΕΕ Ε.Ν. Ε.Π.Ε. ΕΡΤ Εδ. Εμπ. Ανώνυμη Εταιρία Αστικός Κώδικας Απόδειξη Λιανικής Πώλησης Αριθμός Μητρώου Εργοδότη Αστικός Νόμος Αναλυτική Περιοδική Δήλωση Απόδειξη Παροχής Υπηρεσιών Αστυνομική Ταυτότητα Αριθμός Φορολογικού Μητρώου Απόφαση Πρωτοδικείου Απόφαση Άρθρο Αριθμός Δελτίο Αποστολής Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία Δηλαδή Εμπορικό Δίκαιο Επαγγελματικό Δημόσιας Χρήσης Ετερόρρυθμη Εταιρία Ευρωπαϊκής Ένωσης Εμπορικός Νόμος Εταιρία Περιορισμένης Ευθύνης Ελληνική Ραδιοτηλεόραση Εδάφιο Εμπορικού 5

6 Ι.Κ.Α. Κ.Β.Σ. Κ.λ.π. Κωδ. Λ.Α.Φ.Κ.Α. Μ.μ. Ο.Α.Ε.Ε. Ο.Γ.Α. Ο.Ε. Ο.Τ.Ε. Παρ. ΠΟΛ. Προϊστ. Π χ. Σ.ΕΠ.Ε. Σελ. Συν. Τ.Α.Ε. Τ.Δ.Α. Τ.Ε.Β.Ε. Τ.Ε.Ι. ΤΙΜ. Τ.Σ.Α. Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε. Φ.Ε.Κ. Φ.Σ.Κ. Φ.Τ.Μ. Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων Κώδικας Βιβλίων και Στοιχείων Και τα λοιπά Κωδικός Λογ/σμός Αλληλεγγύης Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης Μονάδα μέτρησης Οργανισμός Ασφάλισης Επαγγελματιών Ελλάδος Οργανισμός Γεωργικών Ασφαλίσεων Ομόρρυθμη Εταιρία Οργανισμός Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος Παράγραφος Πολιτογραφημένη Διαταγή της Διοίκησης Προϊστάμενος Παραδείγματος χάρη Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας Σελίδα Συνολική Ταμείο Ασφάλισης Εμπόρων Τιμολόγιο - Δελτίο Αποστολής Ταμείο Επαγγελματιών Βιοτεχνιών Ελλάδος Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Τιμολόγιο Ταμείο Συντάξεως Αυτοκινητιστών Ταμείο Σύνταξης Μηχανικών Εργοληπτών Δημόσιων Έργων Φύλλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως Φόρος Συγκέντρωσης Κεφαλαίου Φορολογική Ταμειακή Μηχανή 6

7 Πρόλονο Το βιβλίο αυτό περιέχει μια αναλυτική παρουσίαση όλων των κινήσεων μιας Ομόρρυθμης Εταιρίας από την πρώτη στιγμή ύπαρξής της έως και τον θάνατό της. Έχει ως σκοπό να ενημερώσει, και γιατί όχι να διδάξει, τον αναγνώστη για όλα όσα αφορούν μία τέτοια προσωπική εταιρία. Βέβαια, όπου κρίθηκε σκόπιμο να συμπεριληφθούν ορισμένες λεπτομέρειες προκειμένου να δοθεί μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα κάποιων θεμάτων, συμπληρώθηκε με τη μορφή της παραπομπής, κυρίως σε θέματα σχετικά με τη νομολογία, στο κάτω μέρος της σελίδας. Πέρα από τον ενημερωτικό σκοπό, το εγχειρίδιο αυτό ελπίζουμε να αποτελέσει ένα βοήθημα για οποιονδήποτε θελήσει να αναζητήσει μια γρήγορη απάντηση σε κάποιο διαδικαστικό θέμα το οποίο θα αφορά τους δημόσιους φορείς της χώρας μας. 7

8 Εισαγωγή Στο πρώτο μέρος του βιβλίου αυτού θα ασχοληθούμε γενικά με τις εταιρίες, σαν έννοια, θα δούμε τα χαρακτηριστικά τους, κοινά και μη, και θα ανακαλύψουμε τα κοινά στοιχεία που συνδέουν τις προσωπικές εταιρίες. Θα δούμε δηλαδή, ποιες προϋποθέσεις προβλέπονται για τη σύσταση μιας προσωπικής εταιρίας. Στη συνέχεια θα δούμε τι προβλέπεται και ποιες οι επιπτώσεις στην ύπαρξη της εταιρίας κάποια μεταβολή στους εταίρους. Κατόπιν, θα ασχοληθούμε με το καταστατικό της, το οποίο, ειδικά για τις προσωπικές εταιρίες δεν αποτελεί συστατικό στοιχείο, αλλά τον υποχρεωτικό τρόπο απόδειξης της σύστασής της, πρέπει δηλαδή να δημοσιεύεται. Αφού μελετήσουμε τα παραπάνω, θα ασχοληθούμε με το κεφάλαιο και πιο συγκεκριμένα με τα ποσοστά των εταίρων, καθώς και τα σχετικά με τη διαχείριση και εκπροσώπηση της εταιρίας. Παρακάτω θα ασχοληθούμε πιο αναλυτικά με τις διαδικασίες που προβλέπονται για τη σύσταση μιας ομόρρυθμης εταιρίας και θα αναλύσουμε τα βήματα στους δημόσιους φορείς. Έπειτα, θα μιλήσουμε για τα βιβλία που θα πρέπει να τηρεί μια ομόρρυθμη εταιρία, για τα πάγιά της και πως αποσβένονται, καθώς και για το προσωπικό που μπορεί να απασχολεί μία επιχείρηση. Φυσικά, δεν θα μπορούσαμε να μην αναφερθούμε και στην φορολογία στην οποία υπόκεινται μια Ο.Ε. και η οποία αφορά περιοδικές δηλώσεις Φ.Π.Α., εκκαθαριστικές δηλώσεις, δηλώσεις φόρου μισθωτών υπηρεσιών, οριστικές δηλώσεις και δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος της επιχείρησης Ε3 και Ε5. Τέλος, θα πούμε λίγα πράγματα σχετικά με την λύση μιας ομόρρυθμης εταιρίας η οποία αφορά την εκκαθάριση και διανομή των κερδών και των περιουσιακών στοιχείων στους εταίρους και θα αναφέρουμε απλά τη διαδικασία της διακοπής στους δημόσιους φορείς. 8

9 Στο δεύτερο μέρος, θα ασχοληθούμε πρακτικά με όσα θα αναλύσουμε παραπάνω. Θα παρουσιάσουμε ένα ολοκληρωμένο παράδειγμα σύστασης, λειτουργίας και φορολογίας μιας Ο.Ε. με έντυπα συμπληρωμένα για κάθε ένα βήμα. 9

10 ΜΕΡΟΣ Π Ρ Ω ΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΕΤΑΙΡΙΕΣ 1. Έννοια Εταιρία, είναι μια ένωση προσώπων με κοινό σκοπό που συνίσταται με δημοπρασία, δηλαδή με την ελεύθερη βούληση των μελών της. Ο σκοπός της μπορεί να ποικίλει. Γ ια παράδειγμα, μπορεί να είναι φιλανθρωπικός, πολιτικός, εμπορικός. Η κάθε εταιρία όμως για να επιδιώξει το σκοπό για τον οποίο έχει συσταθεί θα πρέπει να περιβληθεί τον συγκεκριμένο τύπο που καθορίζεται από το νόμο. Δηλαδή, αν ο σκοπός της είναι εμπορικός, για παράδειγμα, δεν μπορεί να τον επιδιώξει παρά μόνο εάν πάρει μια από τις μορφές των εμπορικών εταιριών, βάση νόμου, και φυσικά εφόσον έχει τηρήσει όλες τις απαιτούμενες προϋποθέσεις. Ως εμπορικός σκοπός θεωρείται κάθε δραστηριότητα που μπορεί να επιφέρει την ιδιότητα του εμπόρου σ' αυτόν που την ασκεί. Για να χαρακτηριστεί όμως μια εταιρία ως εμπορική θα πρέπει οπωσδήποτε να περιβληθεί έναν από τους κατάλληλους νομικούς τύπους, διότι υπάρχουν κάποιες εταιρίες που χαρακτηρίζονται ως εμπορικές ανεξάρτητα από τον σκοπό που επιδιώκουν, μόνο και μόνο εξαιτίας του τύπου τους. Τέτοιες εταιρίες είναι οι Ανώνυμες Εταιρίες, οι Εταιρίες Περιορισμένης Ευθύνης και οι Συνεταιρισμοί. Όλες οι υπόλοιπες εταιρίες για να χαρακτηριστούν ως εμπορικές θα πρέπει να έχουν τον κατάλληλο χαρακτήρα.1 1Αντωνία Πουλάκου-Ευθυμιάτου, Επιτομή εμπορικού δικαίου, Δ έκδοση,

11 1.1. Διακρίσεις εταιριών Οι εταιρίες του εμπορικού δικαίου χωρίζονται στις εξής κατηγορίες:.1. Τις προσωπικές ή κατά μερίδια (Ο.Ε. και Ε.Ε.) και.2. Τις κεφαλαιουχικές ή κατά μετοχές (Α.Ε. και Ε.Π.Ε.)2 Οι προσωπικές εταιρίες είναι η ομόρρυθμος εταιρία, η απλή ετερόρρυθμος και η αφανής. Από αυτές, μόνο η ομόρρυθμη εταιρία είναι καθαρά προσωπική ενώ οι άλλες δύο εμφανίζουν και κεφαλαιουχικό χαρακτήρα. Αντίθετα, οι κεφαλαιουχικές είναι αυτές που στηρίζονται κυρίως στην περιουσιακή συμβολή των εταίρων. Καθαρά λοιπόν κεφαλαιουχική είναι μόνο η ανώνυμη εταιρία. Οι υπόλοιπες έχουν στοιχεία και από τις δύο κατηγορίες. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ 2.1. Προσωπικές εταιρίες Εισαγωγή Στις προσωπικές εταιρίες, όπου δύο ή περισσότερα φυσικά πρόσωπα ενώνουν τις δυνάμεις τους για την επίτευξη ενός κοινού σκοπού, είναι πάντα ολιγομελείς. Αυτό συμβαίνει γιατί στηρίζονται στην αρχή της απόλυτης εμπιστοσύνης μεταξύ των εταίρων. Πολύ σημαντικό είναι το γεγονός ότι στις προσωπικές εταιρίες δεν υπάρχουν μηχανισμοί ικανοί να εξασφαλίσουν το είδος και τον χαρακτήρα του νομικού προσώπου της εταιρίας. Έτσι, ένας εταίρος έχει δικαίωμα να ζητήσει τη λύση της εταιρίας οποιαδήποτε στιγμή αρκεί να υπάρχει σοβαρός κατά τη γνώμη του λόγος. Αυτό το δικαίωμα δεν το έχουν οι εταίροι μιας Ε.Π.Ε. ή οι μέτοχοι μιας Α.Ε.. Με άλλα λόγια, η δράση και η ύπαρξη της ομόρρυθμης εταιρίας κινδυνεύει κάθε στιγμή όχι μόνο από δικαστές αλλά και από κάποιο μέλος της εταιρίας.3 2 Ηλιόκαυτος Δημήτρης, Πρακτικός οδηγός Ο.Ε. & Ε.Ε, Μιλτιάδη Λεοντάρη, Προσωπικές Εταιρίες, Ε.Π.Ε.-Κοινοπραξίες,

12 2.2. Τα κύρια χαρακτηριστικά των προσωπικών εταιριών είναι: α) Για τη σύστασή τους δεν χρειάζεται ελάχιστο ποσό εταιρικού κεφαλαίου, ούτε και συμβολαιογραφικό έγγραφο, παρά μόνο ένα ιδιωτικό συμφωνητικό δημοσιευμένο στο πρωτοδικείο της έδρας της επιχείρησης. ύ) Οι προσωπικές εταιρίες συνιστώνται με περιορισμένο αριθμό ατόμων και συνήθως μεταξύ συγγενών ή φίλων με κύρια βάση την εμπιστοσύνη μεταξύ τους. ο) Το εταιρικό κεφάλαιο δεν έχει βασικό ρόλο γιατί κυριότερη είναι η ατομική περιουσία των εταίρων, σύμφωνα με το άρθρο 22 του Εμπ. Νόμου οι ομόρρυθμοι εταίροι, που αναφέρονται στο καταστατικό, ευθύνονται αλληλεγγύως και απεριορίστως και με την ατομική τους περιουσία για όλες τις υποχρεώσεις της εταιρίας ακόμη και αν είναι υπογραμμένες από έναν μόνο εταίρο αυτής. ά) Η προσωπικότητα των εταίρων είναι πολύ σημαντική διότι οι τρίτοι που συναλλάσσονται με την εταιρία αποβλέπουν τόσο στα πρόσωπα όσο και στην περιουσία τους. Ο θάνατος, η πτώχευση ή η απαγόρευση ενός εταίρου επιφέρει λύση της εταιρίας, εκτός και αν έχει συμφωνηθεί μέσω του καταστατικού κάτι διαφορετικό. β) Το εταιρικό κεφάλαιο που καταβάλλεται από τους εταίρους, ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής τους, διαιρείται σε τόσα εταιρικά μερίδια όσοι είναι και οι εταίροι. Το κεφάλαιο φυσικά δεν αρκεί για την ανάπτυξη των εργασιών της, αλλά είναι απαραίτητη και η διαρκής συμμετοχή των εταίρων, γι αυτό η διαχείριση και η εκπροσώπηση ανήκει σε όλους τους εταίρους, εκτός πάντα αν έχει συμφωνηθεί κάτι άλλο στο καταστατικό. ί) Οι αποφάσεις των εταίρων, μετά από την ίδρυση της εταιρίας, λαμβάνονται ομόφωνα ή κατά πλειοψηφία, ανάλογα με τον αριθμό των εταίρων, εκτός αν έχει οριστεί διαφορετικά στο καταστατικό. g) Επιτρέπεται η προσωπική εργασία των εταίρων να δοθεί ως εισφορά, μαζί με τα υπόλοιπα, για την κάλυψη του εταιρικού κεφαλαίου της εταιρίας. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο σε Α.Ε. και Ε.Π.Ε. 12

13 Η) Για την είσοδο ή έξοδο των εταίρων στην ομόρρυθμη και ετερόρρυθμη εταιρία είναι απαραίτητη προϋπόθεση να συμφωνούν όλοι οι εταίροι καθώς επίσης το ίδιο ισχύει και στην τροποποίηση του καταστατικού. Εξαίρεση της περίπτωσης αυτής αποτελεί το άρθ. 771 του Α.Κ. σύμφωνα με το οποίο, αν υπάρχει σπουδαίος λόγος για να καταγγελθεί η εταιρία, ο οποίος αναφέρεται και σε παράβαση των υποχρεώσεων εταίρου έναντι των άλλων ή της εταιρίας, το δικαστήριο μπορεί να αποκλείσει, μετά από αίτηση των υπόλοιπων εταίρων, από την εταιρία τον εταίρο που αθέτησε τις υποχρεώσεις του. Η εταιρία έπειτα συνεχίζει τις εργασίες της. Εδώ πρέπει να σημειωθεί πως ο εταίρος που έχει αποκλειστεί με δικαστική απόφαση, έχει δικαίωμα να καταγγείλει και να λύσει την εταιρία, οπότε ίσως και να χρειαστεί να αποζημιώσει τους υπόλοιπους εταίρους και η εταιρία να έχει ήδη λυθεί.4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ ΚΑΝΟΝΕΣ ΚΟΙΝΟΙ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ 3.1. Σύσταση μιας προσωπικής εταιρίας Για τη σύσταση μιας προσωπικής εταιρίας απαιτείται σύμβαση στην οποία υπάρχουν οι εξής προϋποθέσεις: ^ Ικανότητα των μερών για ενέργεια εμπορικών πράξεων. Όσον αφορά όμως τον εταίρο που συναλλάσσεται με τρίτους, απαιτείται η ικανότητά του να αποκτήσει την εμπορική ιδιότητα. ^ Επιδίωξη κοινού σκοπού με κοινές εισφορές. Δηλαδή, ο κοινός σκοπός. Βάση άρθρου του Α.Κ., αποκλείεται η συμφωνία κατά την οποία ένας από τους 4 Ηλιόκαυτος Δημήτρης, Πρακτικός οδηγός Ο.Ε. & Ε.Ε,

14 εταίρους αποκλείεται από τα κέρδη ή απαλλάσσεται από τις ζημιές. Ο κοινός σκοπός, ουσιαστικά επιδιώκεται με κοινή εισφορά των εταιρών με οποιαδήποτε παροχή, π.χ. χρήμα, άϋλα αγαθά, προσωπική εργασία. ^ Τύπος. Σε γενικές γραμμές δεν είναι υποχρεωτική η τήρηση κάποιου τύπου, εκτός και αν επιβάλλεται από νομοθετικές διατάξεις. Δηλαδή, καταχώρηση στα μητρώα συνεταιρισμών σε περίπτωση αγροτικών ή αστικών συνεταιρισμών. Είναι όμως υποχρεωτικός αν κάποιος από τους εταίρους εισφέρει στην εταιρία πράγμα το οποίο μεταβιβάζεται μόνο μετά από τήρηση συγκεκριμένου τύπου, π.χ. συμβολαιογραφικό έγγραφο για εισφορά ακινήτου Μεταβολές των εταίρων Το πρόσωπο του εταίρου είναι πολύ σημαντικό για μια προσωπική εταιρία, γι αυτό και κάθε μεταβολή σ αυτό μπορεί να επιφέρει τη λύση της. Αυτό συμβαίνει σε περιπτώσεις θανάτου, ελλειπτικής δικαστικής συμπαράστασης, αλλά και σε περιπτώσεις πτώχευσης κάποιου εταίρου της προσωπικής εταιρίας. Φυσικά είναι δυνατό να συμφωνηθεί μεταξύ των εταίρων με ειδική ρήτρα, να συνεχιστεί η ύπαρξη της εταιρίας ακόμη και σε τέτοιες περιπτώσεις. Μπορεί να προβλέπεται, δηλαδή, μέσα στην εταιρική σύμβαση δικαίωμα εξόδου σε περίπτωση σπουδαίου λόγου, ή ακόμη και αποκλεισμός εταίρου και συνέχιση της εταιρίας με τους υπόλοιπους. Ο αποκλεισμός μπορεί να ζητηθεί από το αρμόδιο δικαστήριο μόνο για λόγους που προβλέπει ο νόμος και μόνο υπό την προϋπόθεση ότι οι εταίροι είναι τουλάχιστον τρεις. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι η εταιρική ιδιότητα δεν μπορεί να μεταβιβαστεί χωρίς την λύση της εταιρίας. Μπορεί όμως και σ αυτήν την περίπτωση να υπάρξει 14

15 αντίθετη συμφωνία των εταίρων, γεγονός που ισχύει και σε διάφορες άλλες μεταβολές που μπορεί να προκύψουν Λύση της εταιρίας Με την λύση της η εταιρία δεν παύει κατευθείαν να υπάρχει. Σταματάει απλά η επιδίωξη του εταιρικού σκοπού κα ξεκινά η διαδικασία της εκκαθάρισης. Ενδεχομένως όμως η λύση της εταιρίας να σημαίνει και άμεση παύση της ύπαρξής της. Κυρίως όμως αυτό συμβαίνει σε εταιρίες που δεν έχουν εταιρική περιουσία. Στον Α.Κ. αναφέρονται λόγοι λύσης εταιριών, οι εταίροι όμως μπορούν να προβλέψουν και άλλους τρόπους. Εξάλλου, αυτό είναι επιτρεπτό με βάση τις γενικές διατάξεις. Η λύση μιας εταιρίας μπορεί να οφείλεται σε λόγους που αφορούν είτε το νομικό πρόσωπο, είτε κάποιον από τους εταίρους. Κάποιοι από τους κυριότερους λόγους λύσης εταιριών μπορεί να είναι οι εξής: > Παρέλευση του χρόνου διαρκείας της εταιρίας ο οποίος χρόνος καθορίζεται από το καταστατικό. Υπό αυτές τις συνθήκες, η λύση γίνεται αυτόματα, χωρίς να απαιτείται η δημοσίευσή της. Μάλιστα, εφόσον έχει προβλεφθεί στο καταστατικό, μπορούν οι συνέταιροι να συμφωνήσουν στην παράτασή της. Είναι βέβαια δυνατή η μεταγενέστερη τροποποίηση του καταστατικού. Αμφισβητείται όμως η δυνατότητα της σιωπηρής παράτασης της εταιρίας σε περίπτωση που συνεχίζεται η δράση της και μετά τη λήξη του χρόνου διαρκείας της. > Καταγγελία της εταιρίας από ένα ή περισσότερους εταίρους. Ακόμη και στην περίπτωση που διάρκεια ύπαρξης της εταιρίας είναι προκαθορισμένη, υπάρχει η δυνατότητα λύσης της οποιαδήποτε στιγμή με την καταγγελία ενός εταίρου, με σχετική πάντα μονομερή δήλωσή του. Για να είναι έγκυρη όμως αυτή η καταγγελία, απαιτείται σπουδαίος λόγος. 5 Το κείμενο αυτό προέκυψε από ένα ήδη υπάρχον καταστατικό μιας ομόρρυθμης εταιρίας στο οποίο, μεταξύ άλλων, συμφωνήθηκαν και τα παραπάνω. 15

16 Παρόλα αυτά, υποστηρίζεται πως η καταγγελία έχει έτσι και αλλιώς ως συνέπεια τη λύση της εταιρίας, ακόμη και αν δεν υπάρχει σοβαρός λόγος. Αν όμως πρόκειται για εταιρία αόριστης διάρκειας, η καταγγελία αποτελεί τον κανονικό τρόπο λύσης της και μπορεί να γίνει οποτεδήποτε. Αν όμως που γίνει σε στιγμή που βλάπτει τα συμφέροντα της εταιρίας, ο εταίρος που κάνει της καταγγελία είναι υποχρεωμένος να αποζημιώσει τους υπόλοιπους εταίρους, αν φυσικά δεν υπήρχε σοβαρός λόγος για την καταγγελία αυτή. > Πραγματοποίηση ή αδυναμία πραγματοποίησης του σκοπού της. Ο λόγος αυτός αφορά τις εταιρίες που έχουν συσταθεί για κάποια συγκεκριμένη εργασία. > Πτώχευση της εταιρίας. Εδώ κάποιοι υποστηρίζουν πως η πτώχευση δεν επιφέρει πάντα την λύση της εταιρίας, αλλά κάποιες φορές μόνο την συμπτώχευση των εταίρων. > Κοινή συμφωνία όλων των εταίρων. Ακόμη, λόγοι που επιφέρουν λύση της εταιρίας και αφορούν το πρόσωπο του εταίρου μπορεί να είναι: > Θάνατος του εταίρου. Το εμπορικό δίκαιο δεν συμπεριλαμβάνει διάταξη που να επιβάλλει την λύση μιας προσωπικής εταιρίας σε περίπτωση θανάτου κάποιου από τους εταίρους. Βάση όμως του γεγονότος ότι στις προσωπικές εμπορικές εταιρίες εφαρμόζονται οι διατάξεις του Αστικού Κώδικα, η εταιρία λύεται με το θάνατο ενός από τους εταίρους. Πάντως, σύμφωνα με το άρθρο 773 εδ. 2 Α.Κ., είναι δυνατόν να συμφωνηθεί ότι η εταιρία θα συνεχίσει να υπάρχει μεταξύ των υπόλοιπων εταίρων ή ακόμη και μεταξύ των κληρονόμων του συνεταίρου που απεβίωσε. Μάλιστα, αν υπάρχει τέτοια ρήτρα, ο κληρονόμος υπεισέρχεται αυτοδίκαια στην νομική θέση του ομόρρυθμου εταίρου που πέθανε. Σε περίπτωση όμως που αυτός ο νέος εταίρος είναι ανήλικος, για την αποδοχή της κληρονομιάς, είναι απαραίτητη η άδεια του δικαστηρίου. Το ίδιο ισχύει και για τη συνέχιση της εταιρίας με τον ανήλικο, καθώς επίσης και για κάθε τροποποίηση του καταστατικού. 16

17 > Πτώχευση εταίρου. Η ατομική πτώχευση κάποιου εταίρου έχει ως αποτέλεσμα την άμεση λύση της εταιρίας στην οποία συμμετέχει. Αυτό συμβαίνει αμέσως μετά τη δημοσίευση στο ακροατήριο της απόφασης που κηρύσσει την πτώχευση. Υπάρχει όμως και περίπτωση να διαφέρει το αποτέλεσμα αν έχει οριστεί κάτι διαφορετικό στο καταστατικό. > Δικαστική συμπαράσταση. Εάν κάποιος εταίρος βρεθεί σε δικαστική συμπαράσταση και κυρίως στερητική, η εταιρία λύνεται Εκκαθάριση της εταιρίας. Όπως ήδη γνωρίζουμε, μετά την λύση της εταιρίας ακολουθεί η εκκαθάρισή της. Το στάδιο αυτό είναι το τελευταίο πριν την τελική παύση της. Κατά το στάδιο αυτό, η νομική προσωπικότητα της εταιρίας εξακολουθεί να υπάρχει, μόνο όμως για τις ανάγκες της εκκαθάρισης. Όπως είναι φυσικό, δεν μπορεί να επιχειρήσει νέες δικαιοπραξίες ως νομικό πρόσωπο. Σκοπός της εκκαθάρισης είναι η ρευστότητα της εταιρικής περιουσίας, ούτως ώστε να εξοφληθούν τα εταιρικά χρέη, να επιστραφούν οι εισφορές και να διανεμηθεί το ενεργητικό που απομένει στους εταίρους. Η σειρά των εργασιών αυτών όμως μπορεί να μην τηρηθεί απόλυτα τόσο στις προσωπικές εταιρίες όσο και στις κεφαλαιουχικές. Αυτό συμβαίνει γιατί στις προσωπικές εταιρίες ευθύνονται οι εταίροι με την προσωπική τους περιουσία για τα χρέη της εταιρίας και μετά την λύση της. Αποτέλεσμα του γεγονότος αυτού, είναι ότι μπορούν να συμφωνήσουν, είτε με ρήτρα στο καταστατικό, είτε μεταγενέστερα, παρεκκλίσεις από τη διαδικασία της εκκαθάρισης, όπως αυτή καθορίζεται από τον Α.Κ. Οι εκκαθαριστές καθορίζονται κατά κανόνα από το καταστατικό. Αν αυτό δεν συμβαίνει, η εκκαθάριση γίνεται από όλους τους εταίρους μαζί, βάση του Α.Κ. 6 Αντωνία Πουλάκου-Ευθυμιάτου, Επιτομή Εμπορικού Δικαίου

18 Επιπλέον, οι εταίροι έχουν το δικαίωμα με ομόφωνη μεταγενέστερη απόφαση να καθορίσουν κάτι διαφορετικό από αυτό που προβλέπεται στο καταστατικό. Σε περίπτωση που υπάρχουν διαφωνίες, οποιοσδήποτε από τους εταίρους δικαιούται να ζητήσει τον διορισμό εκκαθαριστή από το δικαστήριο. Με τους ίδιους ακριβώς όρους, είναι δυνατή και η αντικατάσταση του διαχειριστή, πάντα όμως για σπουδαίο λόγο. Πάντως, οι κανόνες που αφορούν την εκκαθάριση μιας προσωπικής εταιρίας δεν είναι αναγκαστικού δικαίου. Μετά την λύση της εταιρίας, μπορεί να ασκηθεί αγωγή για τη διανομή της εταιρικής περιουσίας, χωρίς να είναι αναγκαίο να ακολουθήσει εκκαθάριση. Κάτι τέτοιο όμως δεν ισχύει αν υπάρχει αντίθετη συμφωνία ή αν το δικαστήριο κρίνει ότι επιβάλλεται εκκαθάριση. Για την εκκαθάριση ακολουθούνται κάποια στάδια. Ξεκινάει με την απόδοση αυτούσιων πραγμάτων (επιστρέφονται δηλαδή τα πράγματα που είχαν εισαχθεί στην εταιρία μόνο για χρήση και όχι για κυριότητα) και μετά έχουμε την εξόφληση των χρεών (εφόσον υπάρχουν, πρώτα προς τρίτους και κατόπιν μεταξύ των εταίρων). Ακολουθεί η απόδοση των εισφορών των εταίρων, των οποίων η αξία θεωρείται ότι είναι αυτή του χρόνου καταβολής τους, αν δεν είναι χρηματικές. Εάν φυσικά η εισφορά ήταν εργασία ή χρήση πράγματος, τότε δεν αποδίδεται. Αν τα χρήματα της εταιρικής περιουσίας δεν επαρκούν για τις παραπάνω εργασίες, τότε αυτή ρευστοποιείται όσο αυτό είναι απαραίτητο για την ικανοποίηση των απαιτήσεων αυτών. Η διαδικασία της εκκαθάρισης κλείνει με τη διανομή της εταιρικής περιουσίας που απέμεινε στους εταίρους, ανάλογα με την μερίδα του καθενός στα κέρδη, εφόσον φυσικά δεν έχει συμφωνηθεί κάτι άλλο. Εάν τα εταιρικά πράγματα δεν επαρκούν για την εξόφληση των χρεών και την απόδοση των εισφορών, οι εταίροι ευθύνονται για το υπόλοιπο με την ατομική τους περιουσία, ανάλογα πάντα με τη συμμετοχή τους στις ζημιές. Ως τέλος της 18

19 εκκαθάρισης θεωρούμε τη στιγμή κατά την οποία έχουν ολοκληρωθεί όλες οι,, 7 παραπάνω εργασίες. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Α. ΟΜΟΡΡΥΘΜΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑ 4.1. Έννοια - Επωνυμία ο Ομόρρυθμος εταιρία, σύμφωνα με το αρθρ. 20 του Ε.Ν., ιδρύεται από δύο ή περισσότερα πρόσωπα, φυσικά ή νομικά, με σύμβαση, αποτελεί νομικό πρόσωπο και άρα έχει επωνυμία, περιουσία, έδρα, διάρκεια, ιθαγένεια. Απαραίτητη προϋπόθεση, τα άτομα να επιδιώκουν κοινό εμπορικό σκοπό και φυσικά, ευθύνονται προσωπικά, απεριόριστα και εις ολόκληρο για όλες τις υποχρεώσεις της εταιρίας. Η νομική προσωπικότητα της εταιρίας δεν αποκτάται αν δεν έχουν τηρηθεί οι σχετικές διατάξεις του Ε.Ν. περί της δημοσιότητας αυτής. Γι αυτό, προκειμένου να συσταθεί μια Ο.Ε. (Ομόρρυθμη Εταιρία) πρέπει πρώτα να συμφωνήσουν περί αυτού δύο τουλάχιστον άτομα και έπειτα να αποφασίσουν για τα βασικά στοιχεία του καταστατικού της και ειδικότερα αυτά που ρυθμίζουν τις μεταξύ τους σχέσεις, τα οποία στοιχεία καταγράφουν στο Ιδιωτικό Συμφωνητικό το οποίο υπογράφουν όλα τα συμβαλλόμενα μέλη (εταίροι) το οποίο έγγραφο αποτελεί αποδεικτικό στοιχείο και όχι συστατικό στοιχείο της σύμβασης (Αρθρ. 39 του Ε.Ν.789). Σ αυτό το σημείο πρέπει να τονίσουμε ότι, ο νόμος απαιτεί για την κατάρτιση και δημοσίευση της ομόρρυθμης εταιρίας δύο έγγραφα: 7 Ανδρουτσόπουλου Δ., η εκκαθάριση των προσωπικών εταιριών, και Σκούρα Θ., Η νομική ρύθμιση της εκκαθάρισης της ομόρρυθμης εταιρίας, Βάση του Αρθρ. 20: Ομόρρυθμος είναι η συσταινομένη μεταξύ δύο ή και πολλών, σκοπόν εχόντων να συνεμπορεύονται υπό επωνυμία εταιρική. 9 Βάση του Αρθρ. 39: Αι ομόρρυθμοι ή ετερόρρυθμοι εταιρείαι, πρέπει να αποδεικνύονται δ ι εγγράφων, δημοσίων ή ιδιογράφων, φυλαττομένων εις την τελευταίαν ταύτην περίπτωσιν των διατάξεων του άρθρ.1325 του πολιτικού Νόμου. 19

20 1) Το έγγραφο με το οποίο αποδεικνύεται η εταιρική σύμβαση, το οποίο περιλαμβάνει τους ειδικούς όρους (ρήτρες) λειτουργίες της εταιρίας καθώς και τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των εταίρων, και το οποίο καλείται το καταστατικό και 2) Το έγγραφο το οποίο περιλαμβάνει την περίληψη του καταστατικού και καταχωρείται στο ειδικό βιβλίο των εταιριών του Πρωτοδικείου της έδρας της επιχείρησης, το οποίο σήμερα στην πράξη δεν συντάσσεται, καθότι στο Πρωτοδικείο δημοσιεύεται ολόκληρο το καταστατικό με τις υπογραφές των συνεταίρων της εταιρίας, όπως και στα Πρωτοδικεία της έδρας των υποκαταστημάτων της, αν φυσικά υπάρχουν υποκαταστήματα στην εταιρία. Παρακάτω αναφέρονται μερικές ρήτρες που περιλαμβάνουν ορισμένα: α) Συνέχιση ή μη της εταιρίας σε περίπτωση θανάτου ενός από τους εταίρους, από τους κληρονόμους αυτού. (Άρθρ. 773 του Α.Ν.10) β) Καθορισμός λόγω αποκλεισμού του αθετούντος τις υποχρεώσεις του εταίρου, εκ της εταιρίας. (Απ.Π. 189/1962) γ) Απαγόρευση εισόδου νέων εταίρων στην εταιρία δ) Σιωπηρά, συνέχιση των εργασιών της εταιρίας κατά τη λήξη της ή για το ίδιο ή μη χρονικό διάστημα υπό τον όρο ότι δεν θα έχει καταγγελθεί εγγράφως εκ μέρους κάποιου εταίρου εντός εύλογου χρονικού διαστήματος (π.χ. 1 μήνα) προ της λήξης της ε) Η μη καταβολή των εισφορών εταίρου, εντός του ορισθέντος χρόνου καταβολής θεωρείται αποχωρών χωρίς σχετική δικαστική απόφαση. Το περιεχόμενο της εταιρικής σύμβασης δεν καθορίζεται ευθέως από το νόμο αλλά έμμεσα από το άρθρο 43 του Ε.Ν Άρθρ. 773 του Α.Ν.: ΛΥΣΗ ΛΟΓΩ ΘΑΝΑΤΟΥ: Η εταιρία λύνεται μετά το θάνατο ενός από τους εταίρους. Μπορεί όμως μα συμφωνηθεί ότι η εταιρία θα συνεχιστεί είτε μεταξύ των υπόλοιπων εταίρων είτε μεταξύ αυτών και των κληρονόμων εκείνου που πέθανε. Η ανηλικότητα των κληρονόμων δεν παραβλάπτει το κύρος της συμφωνίας. 11 Άρθρ. 43 του Ε.Ν.: Η περίληψη πρέπει να περιέχει τα ονόματα και πατρώνυμα, την ιδιότητα και την διαμονή των συνεταίρων, όχι όμως και των μετόχων ή ετερόρρυθμων εταίρων, την εμπορική επωνυμία της εταιρίας, τους συνεταίρους οι οποίοι διορίστηκαν να διευθύνουν, να διοικούν και να υπογράφουν ε π 20

21 Σύμφωνα με το εν λόγω άρθρο, το καταστατικό (εταιρική σύμβαση) της εταιρίας πρέπει να περιέχει τουλάχιστον όσα στοιχεία προβλέπει το περιεχόμενο της περίληψης του καταστατικού, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι το καταστατικό δεν μπορεί να περιλαμβάνει και πρόσθετα στοιχεία που να εξασφαλίζουν δικαιώματα και να δημιουργούν υποχρεώσεις για τους υπόλοιπους εταίρους και τρίτους. Τα βασικά στοιχεία του καταστατικού είναι τα εξής: 1 Τόπος και χρόνος σύνταξής τους 1 Ονοματεπώνυμα ιδρυτών, Ιδιότητα, Διεύθυνση κατοικίας. Στοιχεία ταυτότητας και Αριθμός Φορολογικού Μητρώου. 1 Εταιρική επωνυμία και τύπος της εταιρίας: η επωνυμία μπορεί να αποτελείται από τα ονοματεπώνυμα όλων των μελών της εταιρίας με την προσθήκη της φράσης «Ομόρρυθμος Εταιρία» π.χ. «Κ. ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΣ - Π. ΛΑΦΗ Ο.Ε.» Επίσης μπορεί να αποτελείται το ονοματεπώνυμο ενός ή περισσοτέρων εκ των μελών, με την προσθήκη «και ΣΙΑ», π.χ. αν η εταιρία είχε περισσότερους των τριών συνεταίρων τότε θα μπορούσε η επωνυμία της να ήταν ως εξής: «Κ. ΑΛΜΑΖΙΔΗ & ΣΙΑ Ο.Ε.» Φ Έδρα εταιρίας: η πλήρης διεύθυνση που εδρεύει και συναλλάσσεται η εταιρία. Φ Σκοπός της εταιρίας: το αντικείμενο των εργασιών Φ Διαχειριστές: ονοματεπώνυμα των διαχειριστών Φ Εταιρικό κεφάλαιο και αναλογία συμμετοχής των εταίρων. Καθορισμός εισφορών εταίρων και συμμετοχή τους στα κέρδη και στις ζημίες της εταιρίας. 1 Διάρκεια Εταιρίας: αρχή και λήξη της εταιρίας 1 Ρήτρες καταστατικού: για αποχώρηση ή πρόσληψη εταίρου, παράταση διάρκειας, απαγόρευση σφράγισης καταστήματος της εταιρίας κ.τ.λ. Γενικά το καταστατικό της εταιρίας πρέπει να περιέχει την ημερομηνία και τον τόπο που καταρτίσθηκε, είναι ιδιωτικό έγγραφο αλλά όμως αυτό μπορεί να είναι και ονόματι της εταιρίας, την ποσότητα των καταβληθέντων ή καταβληθησομένων χρημάτων, κατά μερίδα ή καθ ετερορρυθμίαν, την εποχή κα θ ην η εταιρία άρχεται και καθ ην παύει. 21

22 δημόσιο (συμβολαιογραφικό), αυτό βεβαίως εξαρτάται από τη θέληση των εταίρων. Υπογράφεται από όλους τους συμβαλλόμενους συνεταίρους με την ιδιόχειρη υπογραφή τους ή αντί αυτής με σημείο που τίθεται από αυτούς που δεν γνωρίζουν γράμματα ή δεν μπορούν να υπογράψουν και επικυρώνεται από Συμβολαιογράφο ή άλλη δημόσια αρχή που βεβαιώνει ότι το σημείο αυτό τέθηκε αντί της υπογραφής και ότι ο εταίρος αυτός δήλωσε ότι αδυνατεί να υπογράψει ή δεν γνωρίζει γράμματα. Όταν το καταστατικό συντάσσεται ενώπιον Συμβολαιογράφου, όπου συμβαίνει πολλές φορές στην πράξη, υπογράφεται από τους συνεταίρους της το πρωτότυπο το οποίο μένει στο αρχείο του Συμβολαιογράφου και αντίγραφα αυτού επικυρωμένα παραδίδονται στους εταίρους για να επιμεληθούν τα σχετικά με τη δημοσίευσή του. Σ αυτό το σημείο θα πρέπει να σημειώσουμε ότι, όταν εταίρος της εταιρίας εισφέρει ακίνητο στην εταιρία ή υπόσχεται να εισφέρει αντικείμενο ή αναλαμβάνει υποχρεώσεις για τις οποίες ο νόμος απαιτεί επί ποινή ακυρότητας συμβολαιογραφικό έγγραφο όπως συμβάσεις που έχουν ως αντικείμενο σύσταση ή μετάθεση ή αλλοίωση ή κατάρτιση εμπράγματων δικαιωμάτων σε ακίνητα (αρθρ. 369 του Α.Κ.), μεταβίβαση ολόκληρης περιουσίας ή ποσοστού αυτής, ή σύσταση επικαρπίας επί αυτής, μίσθωσης ακινήτου για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 9 ετών, πρέπει υποχρεωτικά να συντάσσεται συμβολαιογραφικό (Απόφ. Α.Π. 43/1954). Αν όμως σκοπός της εταιρίας είναι η αγορά, κατασκευή και πώληση οικοδομών και οι εταίροι υποσχέθηκαν ότι θα εισφέρουν χρήματα ή προσωπική εργασία στην εταιρία, δεν απαιτείται σύνταξη συμβολαιογραφικού εγγράφου. Συμβολαιογραφικό απαιτείται στην περίπτωση που εισφέρεται στην εταιρία αυτοκίνητο ή άδεια Φαρμακείου, από εταίρο (Ν. 2367/53 και αρθρ. 7 Α.Ν. 753/37 αντίστοιχα). Εξάλλου αν με το καταστατικό δίνεται πληρεξουσιότητα ή εντολή για επιχείρηση δικαιοπραξίας με την οποία απαιτείται από το νόμο συμβολαιογραφικό έγγραφο, και αυτό πρέπει να συνταχθεί ενώπιον Συμβολαιογράφου, διότι αν συμβεί το αντίθετο, το καταστατικό είναι έγκυρο, αλλά η δοθείσα πληρεξουσιότητα ή εντολή είναι άκυρα. 22

23 Το τι στοιχεία θα πρέπει να περιέχει ένα καταστατικό μιας ομόρρυθμης εταιρίας, για να μη θεωρηθεί άκυρο, δεν προσδιορίζονται από σαφή διάταξη νόμου αλλά αυτό προκύπτει έμμεσα από το άρθρο 43 του Ε.Ν. το οποίο αναφέρει μερικά από αυτά. Τα υπόλοιπα στοιχεία που είναι απαραίτητα για τη σύνταξη ενός καταστατικού μιας εταιρίας όπως ο τόπος, ο χρόνος σύνταξής του, η έδρα της επιχείρησης, ο σκοπός, ο χαρακτήρας της ως ομόρρυθμη ή ετερόρρυθμη, προκύπτουν έμμεσα από διάφορες διατάξεις του Εμπορικού Νόμου και του Αστικού Κώδικα, οι διατάξεις του οποίου εφαρμόζονται συμπληρωματικά στις εταιρίες του Εμπορικού Νόμου. Εδώ πρέπει να σημειωθεί πως ο νόμος δεν προβλέπει την ακυρότητα των καταστατικών των ομόρρυθμων εταιριών όταν λείπουν κάποια στοιχεία στο καταστατικό τους όπως η επωνυμία ή ο ορισμός του διαχειριστή της. Εξάλλου πρέπει να αναφέρουμε ότι όταν στο καταστατικό δεν έχει οριστεί διαχειριστής ή δεν καθορίστηκαν οι εισφορές των εταίρων, τότε διαχειριστές είναι όλα τα μέλη της εταιρίας, ενώ οι εισφορές στο εταιρικό κεφάλαιο κατανέμονται ισότιμα μεταξύ των 12 εταίρων (άρθρ. 742 του Α.Κ.) Όπως προανέφερα, για να συσταθεί μια εταιρία Ο.Ε., χρειάζεται ένα ιδιωτικό ή δημόσιο έγγραφο (καταστατικό) το οποίο υπογράφεται από δύο τουλάχιστον πρόσωπα που έχουν δικαιοπρακτική ικανότητα. Η συμμετοχή εταίρου στην Ο.Ε. προσδίδει στους ομόρρυθμους εταίρους την εμπορική ιδιότητα, δηλαδή, είναι έμποροι και υπόκεινται σε όλες τις συνέπειες της ιδιότητας αυτής. Κατά συνέπεια, ικανός για να συμμετάσχει κάποιος σαν ομόρρυθμος εταίρος σε Ο.Ε., είναι ικανός να γίνει έμπορος και αυτός είναι μετά την ισχύ του Ν. 1329/83, εκείνος που συμπλήρωσε σωστά, εκείνος που συμπλήρωσε το 18ο έτος της ηλικίας του που είναι πλήρως ικανός για διενέργεια εμπορικών πράξεων και απόκτηση της εμπορικής ιδιότητας. 11 Άρθρ. 742 του Α.Κ.: οι εισφορές των εταίρων μπορούν να συνίστανται σε εργασία τους, σε χρήματα ή σε άλλα αντικείμενα, καθώς και σε άλλη παροχή. Αν δεν συμφωνήθηκε κάτι άλλο, οι εταίροι είναι υποχρεωμένοι σε ίσες εισφορές. 23

24 Τα άτομα που είναι κάτω των 18 ετών, καθώς και αυτά που βρίσκονται υπό νόμιμη απαγόρευση και δικαστική αντίληψη, δεν μπορούν να είναι ικανά για να συμμετάσχουν ως ομόρρυθμα μέλη προσωπικών εταιριών, η δε συμμετοχή τους στην εταιρία επιφέρει ακυρότητα αυτής. Επιπλέον, η παντρεμένη γυναίκα μπορεί να ασκεί ελεύθερα εμπορία χωρίς να απαιτείται γι αυτό συναίνεση του συζύγου της και επομένως αυτή μετέχει ελεύθερα σε προσωπικές εταιρίες ως ομόρρυθμος εταίρος ή ως διαχειρίστρια. Όσον αφορά τη συμμετοχή σε προσωπικές εταιρίες αλλοδαπού προσώπου, επειδή αυτό απολαμβάνει όλων των δικαιωμάτων όπως και το ημεδαπό (άρθρ. 4 του Α.Κ.) μπορεί να είναι μέλος, αλλά επειδή όμως η συμμετοχή του ως ομόρρυθμου μέλους αποτελεί άσκηση επαγγέλματος, λόγω του ότι γίνεται έμπορος, είναι απαραίτητο να έχει άδεια εργασίας. Φυσικά εξυπακούεται, ότι η σχετική άδεια εργασίας μόνο για άτομα που είναι κάτοικοι εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης Χαρακτηριστικά μιας Ο.Ε. ί Επωνυμία. Όπως ήδη γνωρίζουμε, η επωνυμία αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο μιας επιχείρησης, γιατί με αυτήν εξατομικεύεται στις σχέσεις της με τρίτους. Σύμφωνα με το άρθρο 21 του Ε.Ν. «μόνο τα ονόματα των συνεταίρων μπορούν να συστήσουν την εταιρική επωνυμία.». πιο συγκεκριμένα, η εταιρική επωνυμία της Ο.Ε. σχηματίζεται είτε από τα ονόματα όλων των συνεταίρων, είτε από τα ονόματα δύο τουλάχιστον από αυτούς, είτε από το όνομα του ενός με την προσθήκη των λέξεων «Και συντροφιά» («Και Σία»). Όσο για τα ονόματα των υπόλοιπων στις τελευταίες περιπτώσεις, οι ενδιαφερόμενοι τρίτοι μπορούν να τα πληροφορηθούν από το καταστατικό που δημοσιεύεται στο πρωτοδικείο. Για παράδειγμα, αν μια ομόρρυθμη εταιρία αποτελείται από 3 μέλη, η 13 Ηλιόκαυτος Δημήτρης, Πρακτικός οδηγός Ο.Ε. & Ε.Ε,

25 εταιρική της επωνυμία μπορεί να αποτελείται από τα ονοματεπώνυμα όλων των εταίρων ή μερικά εξ αυτών, δηλαδή, «Α. ΓΕΩΡΓΙΟΥ, Μ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ, Β. ΕΥΘΥΜΙΟΥ» Ομόρρυθμος Εταιρία ή «Α. ΓΕΩΡΓΙΟΥ & ΣΙΑ» Ομόρρυθμος Εταιρία. Εάν τυχόν η επωνυμία δεν αναγράφεται στο καταστατικό, αυτό δεν συνεπάγεται φυσικά την ακυρότητα της εταιρίας, διότι θεωρείται ότι σχηματίζεται, σύμφωνα με το νόμο, από τα ονόματα όλων των συνεταίρων. Ο Ε.Ν. δηλαδή, επιβάλλει την αρχή της αλήθειας για την επωνυμία της Ο.Ε. Η αρχή αυτή παρακάμπτεται σε μία περίπτωση. Είναι δυνατό να συνεχίζει να υπάρχει στην επωνυμία της Ο.Ε. το όνομα συνεταίρου που πέθανε, με τις παρακάτω προϋποθέσεις: α) η εταιρία βέβαια δεν λύεται εξαιτίας του θανάτου του και β) ότι συναινούν ρητά οι κληρονόμοι του. Είναι ευνόητο ότι και η Ο.Ε. δεν επιτρέπεται να έχει περισσότερες από μία επωνυμίες. Επίσης πρέπει να αναφέρουμε πως στα καταστατικά, εκτός από την εταιρική επωνυμία συχνά παρατηρείται και διακριτικός τίτλος. Στην περίπτωση αυτή, η εταιρία συναλλάσσεται και αναλαμβάνει υποχρεώσεις μετά τρίτων»όνο με την εταιρική επωνυμία και όχι με τον διακριτικό τίτλο, διότι στα μητρώα του Πρωτοδικείου της έδρας της καταχωρείται»όνο η εταιρική της επωνυμία. Κατά συνέπεια, οποιαδήποτε συναλλαγή πραγματοποιείται με τον διακριτικό τίτλο, είναι άκυρη και γι αυτό το λόγο χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στις συναλλαγές της εταιρίας από και προς αυτή. ίί Ευθύνη της εταιρίας και των συνεταίρων Η Ο.Ε. ευθύνεται απέναντι στους δανειστές της για τα χρέη της, δεδομένου ότι έχει νομική προσωπικότητα. Όμως παράλληλα ευθύνονται και οι εταίροι, προσωπικά, απεριόριστα και εις ολόκληρο. Οι εταίροι, λοιπόν, ευθύνονται προσωπικά και απεριόριστα για τις υποχρεώσεις της εταιρίας, οι ίδιοι δηλαδή, και μάλιστα με ολόκληρη την περιουσία 25

26 τους και όχι μόνο μέχρι το ποσό της εισφοράς τους. Επίσης, ευθύνονται «αλληλεγγύως» δηλαδή εις ολόκληρον. Αυτό σημαίνει πως κάθε εταίρος ευθύνεται για όλο το χρέος της εταιρίας. Κατά συνέπεια, ένας δανειστής μπορεί να στραφεί εναντίον οποιουδήποτε εταίρου. Η ευθύνη δεν είναι δυνατόν να αποκλειστεί ή να περιοριστεί από το καταστατικό. Παράλληλα, κάθε εταίρος έχει το δικαίωμα να πληροφορείται αυτοπροσώπως για την πορεία των υποθέσεων της εταιρίας, να εξετάζει τα βιβλία και τα έγγραφα και να καταρτίζει περίληψη της περιουσιακής κατάστασης της εταιρίας. Κάθε αντίθετη,,, 14 συμφωνία είναι άκυρη Σύσταση της Ο.Ε. και δημοσιότητα. ί Σύσταση. Για την σύσταση της ομόρρυθμης εταιρίας ο νόμος απαιτεί την σύνταξη και δημοσίευση του καταστατικού, του οποίου μάλιστα καθορίζει και το ελάχιστο περιεχόμενο. Οι απόψεις βέβαια διχάζονται σχετικά με τη φύση του εγγράφου αυτού, επικρατεί όμως η γνώμη ότι είναι αποδεικτικό και όχι συστατικό. Αυτή η άποψη στηρίζεται στην διάταξη του Ε.Ν. (άρθρ. 42), σύμφωνα με την οποία «η αθέτηση των διατυπώσεων αυτών επιφέρει ακύρωση ως προς τους συνεταίρους, αυτοί όμως δεν έχουν την δυνατότητα να προτείνουν την παράληψη καμίας από αυτές προς τρίτους». Με άλλα λόγια, η εταιρία ακυρώνεται αν δεν τηρηθούν οι νόμοι σχετικά με τις σχέσεις μεταξύ των εταίρων, αλλά όχι ως προς τρίτους.1415 Κατά την σύσταση μιας Ο.Ε. προκύπτουν και κάποια έξοδα:16 14 Παπαπαναγιώτου Π., Το δικαίωνα εταίρου προσωπικής εταιρίας να λαμβάνει γνώση της πορείας των εταιρικών υποθέσεων, ΑΝ 1956, σελ. 253, Μηνούδη Μ., Το δικαίωμα ελέγχου στις προσωπικές εταιρίες, Εμπ.Δ. 1984, σελ. 28 και Ηλιόκαυτος Δημήτρης, Πρακτικός οδηγός Ο.Ε. & Ε.Ε, Πιλάλη Β., Δημοσίευση καταστατικού ομορρύθμου και ετερορρύθμου εταιρίας, Εμπ.Δ. 1978, σελ Λεοντάρης Μιλτιάδης, Προσωπικές εταιρίες Ε.Π.Ε. - Κοινοπραξίες,

27 Ε3 Φόρο 1% στη συγκέντρωση κεφαλαίου, σύμφωνα με το Ν.1676/86 (άρθρ ). Ο φόρος αυτός αντικατέστησε, από 1 Ιανουαρίου 1987, το χαρτόσημο 2,4% που επιβαλλόταν προηγουμένως στο ποσό του κεφαλαίου της εταιρίας. Κατά το Ν. 1676/86, η καταβολή του φόρου 1% γίνεται εντός 15 ημερών από τη σύσταση της εταιρίας, με δήλωση σε ειδικό έντυπο της Δ.Ο.Υ. που υποβάλλεται σε τρία αντίγραφα. Τα δύο από αυτά τα κρατά η Δ.Ο.Υ. για το αρχείο της και το τρίτο επιστρέφεται στην εταιρία ως αποδεικτικό της πληρωμής. Στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. (της έδρας της εταιρίας) υποβάλλονται δύο αντίγραφα του καταστατικού. Η Δ.Ο.Υ. κρατά το ένα και επιστρέφει το άλλο στην εταιρία θεωρημένο (με τη βεβαίωση ότι καταβλήθηκε ο φόρος 1%). Ο φόρος 1% επιβάλλεται κατά τη σύσταση των εταιριών και επί του αναγραφόμενου στο καταστατικό κεφαλαίου. Είναι αδιάφορο αν η σύσταση γίνεται με εισφορές σε χρήμα ή σε είδος και ακόμα αν η ιδρυόμενη εταιρία προέρχεται από μετατροπή ή συγχώνευση άλλων εταιριών. Στην τελευταία περίπτωση όμως, από το εταιρικό κεφάλαιο που αναγράφεται στο καταστατικό της προηγούμενης από μετατροπή ή συγχώνευση εταιρίας, αφαιρείται το κεφάλαιο που αναγράφεται στα καταστατικά της μετατρεπόμενης ή των συγχωνευμένων εταιριών και καταβάλλεται φόρος 1% επί της διαφοράς. Στις περιπτώσεις σύστασης εταιρίας, ο φόρος υπολογίζεται στην «πραγματική αξία» των κάθε είδους εισφερόμενων περιουσιακών στοιχείων. Ως «πραγματική αξία» νοείται η αγοραία αξία, δηλαδή εκείνη στην οποία θα μπορούσε κάποιος να μεταβιβάσει ευχερώς τα δικαιώματά του. Η «πραγματική αξία» των εισφερόμενων κάθε είδους περιουσιακών στοιχείων εξακριβώνεται από τη φορολογική αρχή, η οποία δεν δεσμεύεται από την αποτίμηση των περιουσιακών στοιχείων, που έγινε από τους εταίρους κ.λ.π. Εάν η αποτίμηση της χρηματικής αξίας των περιουσιακών στοιχείων, που έγινε στο καταστατικό ή τη συστατική πράξη αποδεικνύεται ανακριβής, η φορολογούσα αρχή προσδιορίζει, μετά από έλεγχο, την πραγματική αξία επί της οποίας θα επιβάλλει το φόρο. Είδη εισφορών: Οι εισφορές των εταίρων, όπως όλοι γνωρίζουμε, είναι δυνατό να συνίστανται σε χρήματα, κινητά πράγματα, εμπορεύματα, ακίνητα, προσωπική εργασία και γενικότερα σε κάθε πράγμα που μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο 27

28 εισφοράς των εταίρων, καθώς και ασώματα περιουσιακά στοιχεία, όπως φήμη, πελατεία, πίστη κ.λ.π. Για τον υπολογισμό του φόρου, στις παραπάνω αναφερόμενες εισφορές, λαμβάνεται υπόψη η «πραγματική αξία» αυτών, η οποία προσδιορίζεται έπειτα από τις εκτιμήσεις των αρμόδιων οργάνων της Δ.Ο.Υ. Αν η αρμόδια υπηρεσία εκτιμήσει τις εισφορές σε είδος σε μεγαλύτερη αξία από εκείνη που συμφωνήθηκε μεταξύ των εταίρων και αναφέρεται στο καταστατικό, τότε τόσο ο φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίου 1%. Όσο και οι εισφορές υπέρ του Ταμείου Συντάξεως Νομικών και Ταμείου Πρόνοιας Δικηγόρων υπολογίζονται επί της αυξημένης τιμής και όχι επί της αναγραφόμενης στο καταστατικό. Αυτό προβλέπει η διάταξη της παρ. 1 του άρθρ. 10 του Ν.Δ. 4114/60. Αναβίωση εταιρίας: Σε περίπτωση αναβιώσεως της εταιρίας δεν οφείλεται φόρος 1%, επειδή στην αναβίωση δεν έχουμε ίδρυση νέας εταιρίας (δεν έχουμε δηλαδή πράξη υποκείμενη στο φόρο), αλλά συνέχιση του ίδιου νομικού προσώπου με την αρχική του νομική μορφή. Ε1 Εισφορά υπέρ Ταμείου Συντάξεω Νομικών. Με το θεωρημένο από την Δ.Ο.Υ αντίγραφο του καταστατικού, ο ενδιαφερόμενος απευθύνεται στο Ταμείο Συντάξεως Νομικών, όπου καταβάλλει την εισφορά 0,50% υπέρ αυτού. Το θεωρημένο καταστατικό, θεωρείται και από το Ταμείο Συντάξεως Νομικών. Ε3 Εισφορά υπέρ Ταμείου Πρόνοιας Δικηγόρων. Με την ίδια διαδικασία, το θεωρημένο καταστατικό υποβάλλεται και στο Ταμείο Πρόνοιας Δικηγόρων, όπου καταβάλλεται εισφορά 1% επί του ποσού του αναγραφόμενου στο καταστατικό εταιρικού κεφαλαίου. Η αρμόδια υπηρεσία θεωρεί και αυτή το καταστατικό. Με τον τρόπο αυτό βεβαιώνει την είσπραξη της εισφοράς. ίί Δημοσιότητα. Η δημοσιότητα της ομόρρυθμης εταιρίας επιβάλλεται τόσο κατά την έναρξη, όσο και κατά την διάρκεια της ύπαρξής της. Η αρχική δημοσιότητα συνίσταται α) στην καταχώρηση της περίληψης του καταστατικού στο (δημόσιο) βιβλίο που τηρείται από τον γραμματέα 28

29 του πρωτοδικείου της έδρας της εταιρίας και β) στην τοιχοκόλληση αντιγράφου της περίληψης αυτής επί τρεις ημέρες στο ακροατήριο του πρωτοδικείου. Η μεταγενέστερη δημοσιότητα συμπεριλαμβάνει την δημοσίευση γεγονότων που προκύπτουν μετά την σύσταση της εταιρίας και κατά συνέπεια δεν προβλέπονται από το καταστατικό, όπως για παράδειγμα μεταβολές της εταιρικής επωνυμίας, δήλωση περί λύσεως, εξακολουθήσεως ή παρατάσεως της εταιρίας κ.λ.π. Εάν η δημοσίευση είναι ατελής, μπορεί να θεωρηθεί ότι δεν πραγματοποιήθηκε καθόλου. Αυτό εξαρτάται από τα στοιχεία που λείπουν, διότι ορισμένα στοιχεία, κυρίως η επωνυμία, τα ονόματα των εταίρων και ο σκοπός της εταιρίας, αποτελούν το ελάχιστο περιεχόμενο του καταστατικού. Αν αυτά τα στοιχεία λείπουν, τότε θεωρείται ότι δεν υπήρξε καθόλου δημοσιότητα της εταιρίας. Αν όμως λείπει κάποιο από τα υπόλοιπα, απλώς οι εταίροι δεν μπορούν να αντιτάξουν κατά, 17 των τρίτων Τόπος και χρόνος σύνταξης καταστατικού μιας Ο.Ε. Ως τόπος σύνταξης του καταστατικού, δεν είναι απαραίτητο να είναι αυτός που θα αναφέρεται ως έδρα της εταιρίας, αλλά οπουδήποτε αλλού, ενώ ο χρόνος σύνταξής του, είναι ένα από τα βασικά στοιχεία αυτού και έχει μεγάλη σημασία στο γεγονός ότι από την ημερομηνία σύνταξης του καταστατικού αρχίζει να μετρά η 15θήμερη προθεσμία που προβλέπει το άρθρ. 42 του Ε.Ν. για τη δημοσίευσή του στο Πρωτοδικείο της έδρας και των υποκαταστημάτων, αν υπάρχουν Φυσικά Πιλάλη Β., Δημοσίευση καταστατικού ομορρύθμου και ετερορρύθμου εταιρίας, Εμπ.Δ. 1978, σελ. 147 και Ηλιόκαυτος Δημήτρης, Πρακτικός οδηγός Ο.Ε. & Ε.Ε, Άρθρ. 42 του Ε.Ν.: Η περίληψη των καταστατικών εγγράφων των ομορρύθμων και ετερορρύθμων εταιριών πρέπει να παραδίδεται εντός 15 ημερών από την χρονολογία του εγγράφου, στο γραφείο του εμποροδικείου του νομού, όπου βρίσκεται το εμπορικό της εταιρίας κατάστημα, για να αντιγραφεί στο βιβλίο και να τοιχοκολληθεί, να μείνει τρεις ολόκληρους μήνες εκτεθειμένο στο ακροατήριο. 29

30 4.5. Έδρα της Ομόρρυθμης Εταιρίας. Για τις σχέσεις μεταξύ των εταίρων καθώς και της εταιρίας με τρίτους, είναι άκρως επιτακτική η αναγραφή της έδρας της εταιρία. Αυτό βεβαίως είναι αναπόφευκτο γιατί η Δ.Ο.Υ. το απαιτεί κατά την προσκόμιση του καταστατικού για την καταβολή του Φόρου Συγκέντρωσης Κεφαλαίου (Φ.Σ.Κ.). σ αυτό το σημείο θα πρέπει να σημειώσουμε πως δεν αρκεί η αναγραφή ως έδρα η πόλη, αλλά χρειάζεται και συγκεκριμένη οδός όπου θα έχει τα γραφεία της η εταιρία. Από τον καθορισμό της έδρας καθορίζεται η κατά τόπος αρμοδιότητα στην οποία υπάγεται η εταιρία ως νομικό πρόσωπο και η κατά τόπος αποκλειστική αρμοδιότητα των διαφόρων από την εταιρική σχέση μεταξύ εταιρίας και εταίρων ή μεταξύ των εταίρων της. Ακόμη, από τον καθορισμό της έδρας της εταιρίας, προσδιορίζεται και η ιθαγένεια αυτής Σκοπός και διάρκεια της Ο.Ε. Ο σκοπός των προσωπικών εταιριών μπορεί να είναι ευρύτατος, σε αντίθεση με τις Ανώνυμες και τις Ε.Π.Ε., όπου ο σκοπός συνήθως είναι συγκεκριμένος. Επειδή στις προσωπικές εταιρίες τα καταστατικά τους δεν εγκρίνονται από τη διοίκηση, ο σκοπός τους είναι συνήθως αόριστος και περιλαμβάνει πολλές φορές μια ευρεία γκάμα δραστηριοτήτων και μάλιστα για κλάδους που ίσως στο μέλλον πρόκειται να ασχοληθούν. Έτσι, εταιρίες με σκοπό την εμπορία ή την βιομηχανία ορισμένων ειδών, αναγράφουν πολλές φορές ως σκοπό τους και την αντιπροσώπευση οίκων εσωτερικού και εξωτερικού την κατασκευή ακινήτων σε ιδιόκτητα ή μη οικόπεδα, την ανάληψη τεχνικών έργων, την άσκηση τουριστικών επιχειρήσεων ή και την άσκηση ναυτιλιακών επιχειρήσεων. Ακόμη, πολλές φορές στα ιδρυτικά καταστατικά αναφέρεται ως σκοπός και η «συμμετοχή και συνεργασία αυτής με άλλες επιχειρήσεις υφιστάμενες ή ιδρυόμενες 30

31 στο εσωτερικό ή εξωτερικό, οι οποίες επιδιώκουν τον ίδιο ή παρεμφερή με την παρούσα εταιρία σκοπό». Η ευρύτητα του σκοπού που αναγράφεται στο ιδρυτικό καταστατικό, έχει ως αποτέλεσμα την ευελιξία της εταιρίας με τρόπο ώστε ο εκάστοτε διαχειριστής της να ενεργεί έγκυρα τόσο κατά την ανάληψη των υποχρεώσεων, όσο και κατά την διαχείριση των εταιρικών της υποθέσεων. Σημειώνουμε πως, ο σκοπός των προσωπικών εταιριών δεν μπορεί να περιλαμβάνει δραστηριότητες για τις οποίες ο νόμος προβλέπει ότι ασκούνται μόνο από άλλου τύπου εταιρίες, όπως οι ιδιωτικές ασφάλειες ή τραπεζικές εργασίες, ή χρηματιστηριακές εργασίες ή χρηματοδοτικής μίσθωσης κ.λ.π. και απαιτεί να έχουν τον τύπο της Ανώνυμης Εταιρίας. Επίσης, αν ο σκοπός της εταιρίας περιλαμβάνει δραστηριότητες που αντίκειται στο νόμο και τα χρηστά ήθη ή είναι αθέμιτος, τότε αυτή, σύμφωνα με τα άρθρ. 178 και 179 του Α.Κ., είναι άκυρη. Η ακυρότητα αυτής είναι απόλυτη και μπορεί να προταθεί από οποιονδήποτε. Από τον σκοπό της εταιρίας εξαρτάται το αν η εταιρία είναι εμπορική ή αστική. Η εμπορική ιδιότητα έχει ως συνέπεια ότι, η συμμετοχή του εταίρου της σε αυτή του προσδίδει την Εμπορική ιδιότητα όπου με βάση αυτή μπορεί να προσωποκρατηθεί, να κηρυχθεί σε πτώχευση και γενικότερα να έχει όλες τις προβλεπόμενες από το νόμο συνέπειες του εμπορίου. Όσον αφορά την διάρκεια της ομόρρυθμης εταιρίας, αυτή καθορίζεται στο καταστατικό και μπορεί να είναι ορισμένου ή αορίστου χρόνου. Συνήθως τα καταστατικά των προσωπικών εταιριών αναφέρουν συγκεκριμένη διάρκεια π.χ. 4 ετών, και μάλιστα ότι αρχίζει την.../.../2008 και λήγει την.../.../2012. Επίσης, στα καταστατικά ορίζεται ότι κοινή συμφωνία όλων των εταίρων μπορεί να παραταθεί προ της λήξης της, χωρίς βέβαια αυτό να είναι απαραίτητο, αφού στην περίπτωση αυτή, εφόσον όλα τα μέλη συμφωνούν για την παράταση της εταιρίας, η ρήτρα αυτή δεν είναι άνευ αντικειμένου. Αυτό όμως που έχει σημασία είναι ότι, αν στο καταστατικό αναφερθεί η ρήτρα ότι η παράταση της εταιρίας 31

32 ανατίθεται στην πλειοψηφία των εταίρων ή ακόμη και σε έναν από αυτούς, τότε δεν χρειάζεται συναίνεση των υπόλοιπων εταίρων για την παράταση της διάρκειας της εταιρίας, αλλά μόνο αυτών που έχουν το σχετικό δικαίωμα της παράτασης. Στη περίπτωση της παράτασης για οποιονδήποτε λόγο, απαιτείται έγγραφη τροποποίηση του σχετικού άρθρου του καταστατικού της που αναφέρεται στη διάρκεια αυτής και δημοσιεύεται στα βιβλία των εταιριών του Πρωτοδικείου, αφού προηγηθούν όλες οι προβλεπόμενες διαδικασίες, όπως η ενημέρωση της Δ.Ο.Υ. και του Επιμελητηρίου για την εγκυρότητα της παράτασης, γι αυτό το λόγο κρίνεται σκόπιμο να αναφέρεται στο καταστατικό η ρήτρα της αυτόματης παράτασης της διάρκειας για την αποφυγή όλης αυτής της διαδικασίας. Η ρήτρα αυτή συνήθως διατυπώνεται ως εξής: Διάρκεια της εταιρίας ορίζεται π.χ. πενταετής, αρχόμενη την 1 Σεπτέμβρη 2002 και λήγει την 31 Αυγούστου Αλλά η εταιρία συνεχίζει αυτοδικαίως και χωρίς άλλη διαδικασία κάθε φορά για μια νέα πενταετία, εάν το αργότερο τριάντα μέρες πριν τη λήξη κάθε πενταετίας, ένας ή περισσότεροι εταίροι δεν κοινοποιήσουν με δικαστικό επιμελητή έγγραφη δήλωσή τους προς τους άλλους εταίρους περί της επιθυμίας τους μη συνέχισης της εταιρίας για τη νέα πενταετία και δεν δημοσιεύσουν προ αυτού ως άνω χρόνου των τριάντα ημερών τις σχετικές εκθέσεις επίδοσης στα βιβλία των εταιριών του Πρωτοδικείου της έδρας της εταιρίας. Αυτό φυσικά ισχύει μόνο αν η ρήτρα αυτή αναφέρεται στο καταστατικό της εταιρίας και ορίζεται η διάρκεια της παράτασης. Εάν όμως δεν ορίζεται η διάρκεια, τότε αυτή θεωρείται ότι παρατείνεται για τόσο χρόνο διάρκειας όσο αρχικά κατά τη σύσταση της εταιρίας, έχει οριστεί. Αν προσωπική εταιρία, η οποία έχει συσταθεί για ορισμένο χρόνο, συνεχίζεται σιωπηλά και ύστερα από την πάροδο αυτού θεωρείται ότι ανανεώθηκε για αόριστο 32

33 χρόνο, σύμφωνα με το άρθρο 769 του Α.Κ.19 20, έστω και αν δεν τηρηθούν οι απαιτούμενες κατά τα άρθρ. 42, 43 και 44 του Ε.Ν. διατυπώσεις της δημοσιότητας, οι οποίες σύμφωνα με το άρθρ. 46 του ίδιου νόμου πρέπει να τηρούνται και σε αυτήν την περίπτωση. Στην περίπτωση αυτή της σιωπηρής παράτασης της εταιρίας, εξακολουθεί να υπάρχει η νομική προσωπικότητά της, η οποία όμως μπορεί να αμφισβητηθεί από εταίρο ή τρίτο λόγω της μη τήρησης των διατυπώσεων που προαναφέραμε και να προτείνει τη σχετική ακυρότητα, λύνοντας έτσι την εταιρία. Εδώ πρέπει να αναφέρουμε ότι αν στο καταστατικό έχει καθοριστεί η διάρκεια της εταιρίας τότε αυτή θεωρείται ως αορίστου χρόνου. Ο Αστικός Κώδικας στο άρθρο του 768 ορίζει ότι η εταιρία που συστάθηκε εφ όρου ζωής ενός από τους εταίρους, λογίζεται ως αορίστου διαρκείας. Η διάκριση της διάρκειας της εταιρίας ως ορισμένης ή αορίστου χρόνου έχει μεγάλη σημασία στην περίπτωση της καταγγελίας για λύση της εταιρίας. Ακόμη, στο καταστατικό μπορεί να αναφερθούν ορισμένες ρήτρες για τη συνέχιση της εταιρίας όπως σε περίπτωση θανάτου, πτώχευσης και απαγόρευσης συνεταίρου, από τους απομείναντες εταίρους οι οποίες ρήτρες είναι ισχυρές και αυτό γιατί τα άρθρ. 773 και του Α.Κ. προβλέπουν ότι η εταιρία στις περιπτώσεις αυτές λύεται. 19 Άρθρ. 769 του Α.Κ.: Σιωπηρή ανανέωση: Αν η εταιρία που έχει συσταθεί για ορισμένο χρόνο συνεχίζεται σιωπηρά και ύστερα από την πάροδο αυτού του χρόνου, λογίζεται ότι ανανεώθηκε για αόριστο χρόνο. 20 Άρθρ. 44 του Ε.Ν.: η περίληψη των καταστατικών της εταιρίας εγγράφων υποργάφεται, αν είναι δημόσια, παρά των συμβολαιογράφων, αν δε ιδιόργαφα, παρ όλων των συνεταίρων, εάν η εταιρία είανι ομόρρυθμος, υπό μόνων δε των αλληλέγγυων ή των εχόντων την διεύθυνση της εταιρίας συνεταίρων, αν είναι ετερόρρυθμος, είτε διαιρείται εις μερίδα, είτε μη. Άρθρ. 46 του Ε.Ν.: Η μετά προθεσμία εξακολούθησης εταιρίας τινός πρέπει να αποδεικνύεται με δήλωση των συνεταίρων. Η δήλωση αυτή και όλα τα σχετικά έγγραφα περί διαλύσεως της εταιρίας τινός προ της προθεσμίας της δια την διάρκεια αυτής ορισμένης εις το καταστατικό έγγραφο, οποιαδήποτε αλλαγή ή παραίτηση συνεταίρων, οποιαδήποτε νέα συνομολογία, όποιος νέος όρος, κάθε νέα μεταβολή της εταιρικής επωνυμίας, υπόκεινται εις τα διατυπώσεις εις τα άρθρα 42, 43 και 44 διαλαμβανομένης. Η παράληψη των διατυπώσεων αυτών τιμωρείται κατά τις ποινικές διατάξεις της τρίτης παρ. του άρθρ Άρθρ. 775 του Α.Κ.: Λύση με την υποβολή σε δικαστική συμπαράσταση ή την πτώχευση του ενός: Η εταιρία λύεται με την υποβολή σε δικαστική συμπαράσταση ή την κήρυξη σε πτώχευση ενός από τους εταίρους, εκτός αν συμφωνήθηκε ότι σ αυτή την περίπτωση η εταιρία θα συνεχίζεται μεταξύ των υπόλοιπων εταίρων (όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 19 του Ν. 2447/1996). 33