ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ -5- Δι-ιδρυματικό Π.Μ.Σ. «ΦΥΣΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ» NATURAL HAZARDS AND DISASTER MITIGATION

Transcript

1 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ -5- Δι-ιδρυματικό Π.Μ.Σ. «ΦΥΣΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ» NATURAL HAZARDS AND DISASTER MITIGATION Σύντομη περιγραφή των μαθημάτων του Ενδεικτικού προγράμματο σπουδών που παρουσιάζεται στο άρθρο του παρόντο κανονισμού: Κωδικό Υ 01 Υ 02 Τίτλο Μαθήματο 1ο ΕΞΑΜΗΝΟ Περιβαλλοντικέ Αλλαγέ και Φυσικοί Κίνδυνοι Environmental Changes and Natural Hazards Είδο Μαθήματο Π.Μ. (ECTS ) Διερεύνηση τη δράση των φυσικών περιβαλλοντικών διεργασιών που μπορεί να αποτελέσουν κινδύνου και να προκαλέσουν καταστροφέ στη φύση και στην ανθρώπινη κοινωνία. Εξετάζονται γεωλογικέ διεργασίε (π.χ. σεισμοί, ηφαιστειακέ εκρήξει, κατολισθήσει, παλιρροϊκά κύματα βαρύτητα/τσουνάμι), ατμοσφαιρικέ διεργασίε (π.χ. τροπικοί κυκλώνε, σίφωνε, ακραίε βροχοπτώσει, πλημμύρε, ξηρασία), σε σχέση με την κλιματική αλλαγή και συναφεί επιπτώσει (π.χ. πυρκαγιέ). Μελετάται το ενδεχόμενο κατά το οποίο η παγκόσμια αλλαγή κλίματο να οδηγήσει σε μια μεταβαλλόμενη γεωγραφία των φυσικών κινδύνων και των πληθυσμών που είναι ευπαθεί. Εξετάζονται προβλήματα και δράσει αντιμετώπιση τη ευπάθεια των συστημάτων, μέσα από μεθόδου εκτίμηση και διαχείριση τη επικινδυνότητα (π.χ. διαχείριση κρίσεων και κινδύνων, συστήματα πληροφοριών καταστροφών, νέε τεχνολογίε). Τέλο, συζητείται η επιχειρησιακή αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών (π.χ. σχεδιασμό πρόληψη, επιχειρησιακή οργάνωση, αντιμετώπιση επιπτώσεων, ανταπόκριση και ανάκαμψη από καταστροφέ, κοινωνικοοικονομικά συστήματα, πολιτική προστασία). Γεωστατιστική Ανάλυση Κινδύνου και Ακραίων Γεγονότων Geostatistical Analysis of Hazards and Extreme Events 35

2 ΚΕΥ 03 ΚΕΥ 04 ΚΕΥ 05 Εισαγωγή στι βασικέ έννοιε τη χωρική στατιστική που αφορούν στην ανάλυση γεωχωρικών δεδομένων. Έμφαση δίνεται στην ανάλυση χωρικών σημειακών προτύπων (spatial point patterns), στην ανάλυση δεδομένων μεταβλητών συνεχού χωρική κατανομή (continuous spatial variables) και στην ανάλυση δεδομένων χωρικά διακριτών μεταβλητών που συλλέγονται σε γεωγραφικέ οντότητε (areal data). Χρήση εξειδικευμένων λογισμικών για την κατανόηση βασικών μεθόδων τη χωρική στατιστική, και την εφαρμογή του στην πράξη για την ανάλυση γεωγραφικών δεδομένων. Στατιστική ανάλυση επικινδυνότητα. Μέθοδοι χωρική ανάλυση κινδύνων. Μετεωρολογικοί Κίνδυνοι και Καταστροφέ Meteorological Hazards and Disasters ΚΕ Η έννοια του μετεωρολογικού κινδύνου. Μετεωρολογικά φαινόμενα και κίνδυνοι (βροχόπτωση, καύσωνε, παγετό, καταιγίδε, σίφωνε, κυκλώνε, ισχυροί άνεμοι, χαλαζόπτωση, χιονόπτωση). Πρόγνωση μετεωρολογικών κινδύνων. Επιπτώσει μετεωρολογικών κινδύνων και καταστροφέ. Πυρομετεωρολογία και Συμπεριφορά Πυρκαγιών Fire Weather and Wildfire Behavior ΚΕ Ανάλυση των κύριων χαρακτηριστικών που συνθέτουν τη μετεωρολογία των δασικών πυρκαγιών (άνεμοι, θερμοκρασία, σχετική υγρασία, σύννεφα, βροχόπτωση, καταιγίδε και κεραυνοί). Κατανόηση των στοιχείων που αφορούν τη φυσικοχημεία και την πρόβλεψη τη συμπεριφορά των δασικών πυρκαγιών. Επιμέρου περιβαλλοντικοί παράγοντε (τοπογραφία, καύσιμη ύλη και καιρό) που πρέπει να παρακολουθούνται για την κατανόηση και την εκτίμηση τη συμπεριφορά μία δασική πυρκαγιά, καθώ και οι αλληλοεπιδράσει των παραγόντων αυτών μαζί με τι ενέργειε που απαιτούνται για την ορθολογική αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών σε ένα μεταβαλλόμενο κλίμα. Χρήση μοντέλων συμπεριφορά φωτιά σε μεθόδου πρόληψη και καταπολέμηση πυρκαγιών. Γεωλογικοί Κίνδυνοι Γεωλογία Τεταρτογενού Νεοτεκτονική Geological Hazards Quaternary Geology and Neotectonics ΚΕ Η έννοια του γεωλογικού κινδύνου. Γεωλογικέ διεργασίε και κίνδυνοι Βασικά γεωλογικά, στρωματογραφικά και παλαιοκλιματικά στοιχεία τη Τεταρτογενού περιόδου. Παγετώδει και μεσοπαγετώδει περίοδοι, παλαιοεδάφη, από την Younger Dryas στο Ολόκαινο. Νεοτεκτονικά, ενεργά και σεισμικά ρήγματα. Επικινδυνότητα και δόμηση παρά τα ρήγματα Παλαιοσεισμολογικέ μέθοδοι και τεχνικέ για τη μελέτη τη 36

3 ΚΕΥ 06 Υ 07 Ε 08 Ε 09 γεωλογική-σεισμική ιστορία των ρηγμάτων. Ενεργά ρήγματα σε αστικέ και περιαστικέ περιοχέ. Σεισμικό Κίνδυνο Σεισμικότητα Ελληνικού Χώρου Seismic Hazard and Seismicity of Greece ΚΕ Γεωλογική και Σεισμοτεκτονική δομή του Ελληνικού χώρου. Ποσοτικό καθορισμό τη σεισμικότητα. Επιφανειακοί και Σεισμοί ενδιαμέσου βάθου. Σεισμική επικινδυνότητα και διακινδύνευση (ορισμοί). Ο ρόλο τη γεωλογία και τη νεοτεκτονική. Μέθοδοι εκτίμηση τη σεισμική επικινδυνότητα. Προσομοίωση σεισμικών πηγών. Αιτιοκρατική μέθοδο ανάλυση τη σεισμική επικινδυνότητα. Πιθανοτική μέθοδο ανάλυση τη σεισμική επικινδυνότητα. Γενικέ αρχέ εκτίμηση τη σεισμική επικινδυνότητα. Σεισμικέ καταστροφέ, τρωτότητα, ανθρώπινε απώλειε και τραυματισμοί. Σεισμική επικινδυνότητα τη Ελλάδα κατά ΕΑΚ Σεισμική επικινδυνότητα τη Ευρώπη και τη Μεσογείου. Σεισμική επικινδυνότητα τη Γη. Σεμινάριο Γεωλογικών-Μετεωρολογικών Κινδύνων και Καταστροφών Seminar of Geological Meteorological Hazards and Disasters Διαλέξει από διεθνού κύρου επιστήμονε σε θέματα φυσικών κινδύνων και αντιμετώπιση καταστροφών Ηφαιστειότητα και Ηφαιστειακό Κίνδυνο Volcanology and Volcanic Hazard Ηφαιστειότητα. Γεωλογική δομή του Ελληνικού χώρου και ηφαιστειακή δραστηριότητα. Ηφαιστειακή επικινδυνότητα και διακινδύνευση (ορισμοί). Ο ρόλο τη γεωλογία και τη νεοτεκτονική. Μέθοδοι εκτίμηση τη ηφαιστειακή επικινδυνότητα. Ενεργά ηφαίστεια. Ηφαιστειακέ εκρήξει. Ηφαιστειακοί κίνδυνοι: Ροή λάβα, Θόλο λάβα, Πυροκλαστική ροή, Ηφαιστειακέ βόμβε, Πτώση στάχτη, Εκπομπέ αερίων, Θύσανο από την επιφάνεια του ηφαιστείου. Λαχάρ. Τα Ελληνικά ηφαίστεια. Ρύπανση Υπόγειων και Επιφανειακών Υδάτων Pollution of Ground and Surface Waters Χαρακτηριστικά και λειτουργίε των υδατικών συστημάτων. Υδραυλική επικοινωνία επιφανειακού και υπόγειου νερού, επιφανειακέ και υπόγειε ροέ, υδραυλικέ παράμετροι, 37

4 Ε 10 μαθηματική περιγραφή και ποσοτικοποίηση. Ρύπανση υδάτων, πηγέ ρύπανση, κατηγορίε και σχετική επικινδυνότητα ρύπων. Διεργασίε μεταφορά, εξάπλωση και φυσική εξασθένιση των ρύπων, μαθηματική περιγραφή και ποσοτικοποίηση, εφαρμογέ με χρήση αριθμητικού μοντέλου προσομοίωση. Σχεδιασμό συστημάτων παρακολούθηση και αποκατάσταση ρύπανση, εφαρμογέ. Γεώτοποι Φυσικών Καταστροφών Geosites of Natural Disasters Εισαγωγή στι έννοιε τη Γεωποικιλότητα και Γεωδιατήρηση. Διεθνέ και Εθνικό Πλαίσιο. Γεωπάρκα: Ευρωπαϊκό και Εθνικό Δίκτυο. Παραδείγματα διατήρηση και αξιοποίηση θέσεων φυσικών καταστροφών για την εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση του πληθυσμού στην αντιμετώπιση φυσικών κινδύνων. Δημιουργία επιτόπιων μουσείων. Μουσειολογικέ και εκπαιδευτικέ προσεγγίσει- προοπτικέ. Σημ. Οι φοιτητέ/τριε επιλέγουν δύο (2) από τα ανωτέρω τέσσερα (4) ΚΕΥ μαθήματα και ένα (1) από τα ανωτέρω τρία (3) Επιλογή μαθήματα ΣΥΝΟΛΟ 30 Κωδικό Υ 11 Υ 12 Τίτλο Μαθήματο 2 ο ΕΞΑΜΗΝΟ Θεωρία Καταστροφών Εκτίμηση Επικινδυνότητα Τρωτότητα Disaster Theory Hazard Assessment Vulnerability Είδο Μαθήματο Π.Μ. (ECTS ) Εξέλιξη τη θεωρία των καταστροφών. Εισαγωγή στι στοιχειώδει καταστροφέ, Ταξινόμηση των καταστροφών. Η έννοια τη τρωτότητα. Μέθοδοι εκτίμηση τη τρωτότητα. Χαρτογράφηση περιοχών ευάλωτων σε καταστροφέ. Αξιολόγηση και εκτίμηση τη επικινδυνότητα και τη διακινδύνευση των φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών. Βασικέ αρχέ γεωκινδύνων. Μέθοδοι εκτίμηση τη επικινδυνότητα και τη διακινδύνευση σε τοπική και σε περιφερειακή κλίμακα. Χάρτε πρόγνωση - εκτίμηση κινδύνου. Μέτρα προστασία για την αντιμετώπιση καταστροφών. Μαθηματικά μοντέλα προσομοίωση καταστροφών. ΓΣΠ και Χαρτογραφία στη Διαχείριση Κινδύνων GIS and Cartography in Hazard Management 38

5 Υ 13 Ε 14 Ε 15 Ε 16 Γεωπληροφορική τεχνολογία στην εκτίμηση, παρακολούθηση, ανάλυση και αντιμετώπιση των κινδύνων. Παρουσίαση μελετών περιπτώσεων Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών (GIS). Ανάλυση σύγχρονων τάσεων και προοπτικών. Εργαστηριακέ ασκήσει με λογισμικό χαρτογραφική 2-διάστατη και 3- διάστατη μοντελοποίηση και οπτικοποίηση των καταστροφικών φαινομένων, με τη χρήση τεχνολογιών αιχμή (μη επανδρωμένα αεροσκάφη/ drones, κάμερε υψηλή ανάλυση, 3D laser scanners κ.α.). Σεμινάριο Γεωλογικών-Μετεωρολογικών Κινδύνων και Καταστροφών Seminar of Geological Meteorological Hazards and Disasters Διαλέξει από διεθνού κύρου επιστήμονε σε θέματα φυσικών κινδύνων και αντιμετώπιση καταστροφών Μικροζωνικέ Μελέτε Microzonation Studies Ορισμοί Μικροζωνικών και Μελετών Γεωλογική Καταλληλόλητα. Προδιαγραφέ-Νομοθεσία. ΕΑΚ-2000, ΕΥΡΟΚΩΔΙΚΑΣ-8. Γεωλογικέ και Γεωτεχνικέ έρευνε και μελέτε. Ρευστοποιήσει Εδαφών. - Βασικά στάδια μια μικροζωνική μελέτη. Δυναμικέ ιδιότητε των εδαφών. Εκτίμηση των αναμενόμενων σεισμικών εδαφικών κινήσεων. Μελέτη τοπικών γεωλογικών και εδαφοτεχνικών συνθηκών. Σεισμικό υπόβαθρο (ορισμοί). - Ανάλυση εδαφική απόκριση. -Συνάρτηση μεταφορά. - Συνάρτηση ενίσχυση. - Επίδραση των εδαφικών συνθηκών στι κινήσει σχεδιασμού. Αντισεισμική δόμηση και προστασία. Κατολισθήσει Landslides Μηχανισμοί κατολισθήσεων. Θέματα γεω-έρευνα και τεχνική γεωλογία. Ανάλυση, όργανα και παρακολούθηση κατολισθήσεων. Χαρτογράφηση περιοχών ευάλωτων σε κατολισθήσει. Χάρτε πρόγνωση - εκτίμηση επικινδυνότητα. Μέτρα προστασία και αντιμετώπιση. Διάβρωση Ερημοποίηση Erosion Dessertfication Εδαφική διάβρωση ορισμοί / διεργασίε. Μελέτη του φαινομένου τη εδαφική διάβρωση. Εκτίμηση δριμύτητα εδαφική διάβρωση. Ανάλυση υπολογισμό εδαφική απώλεια. Ακραία κλιματικά φαινόμενα. Κλιματικέ μεταβολέ-αλλαγέ και φαινόμενα ερημοποίηση. Η ερημοποίηση ω διαδικασία οικολογική εξαλλοίωση. Δείκτε ερημοποίηση. Ο ρόλο του νερού στην αντιμετώπιση ακραίων κλιματικών φαινομένων. Ε 17 Πλημμύρε Ξηρασία 39

6 Floods Drought Ε 18 Ε 19 Ε 20 Ε 21 Υδρογραφικά δίκτυα, πλημμύρε και διαβρωτικά φαινόμενα. Αίτια και ποσοτικά στοιχεία πλημμυρών. Εκτίμηση τη κατακόρυφη διάβρωση και τη οριζόντια μετατόπιση κοιτών ποταμών. Μέθοδοι εκτίμηση πλημμυρικών παροχών. Στερεοπαροχή. Διόδευση πλημμύρα. Δείκτε πλημμυρικού κινδύνου. Προσομοίωση πλημμυρών. Είδη ξηρασιών. Δείκτε ξηρασία. Αντιμετώπιση ξηρασιών και πλημμυρών. Διάβρωση και πλημμυρικό κίνδυνο. Μέτρα Προστασία. Θεσμικό πλαίσιο. Οδηγία 2007/60/ΕΚ για την αξιολόγηση και διαχείριση των κινδύνων πλημμύρα. Κλιματική Αλλαγή και Ακραία Φαινόμενα Climate Change and Extreme Events Στοιχεία του κλίματο. Αίτια κλιματικών αλλαγών. Εκτίμηση μελλοντικού κλίματο. Μετεωρολογικά, υδρολογικά και άλλα ακραία φαινόμενα (καύσωνε, καταιγίδε, πλημμύρε, ξηρασία, στάθμη θάλασσα, παγετώνε). Επίπτωση τη κλιματική αλλαγή στα ακραία φαινόμενα. Προσαρμογή και μετρίαση των επιπτώσεων τη κλιματική αλλαγή στα ακραία φαινόμενα. Δασικέ Πυρκαγιέ: Οικολογία και Διαχείριση Forest Fires: Ecology and Management Θέματα διαχείριση του κινδύνου πυρκαγιά, σχεδιασμό πρόληψη, επιχειρησιακή οργάνωση και αντιμετώπιση επιπτώσεων. Ανθρωπογενεί επιδράσει και κοινωνικοοικονομικέ προεκτάσει. Οικολογία και αποτελέσματα φωτιά σε βιοτικά και αβιοτικά στοιχεία οικοσυστημάτων. Εφαρμογή τη επιστήμη των πυρκαγιών στον σχεδιασμό διαχείριση φυσικών πόρων. Δορυφορική Τηλεπισκόπηση για τη Διαχείριση Κινδύνων Satellite Remote Sensing for Hazard Management Βασικέ αρχέ τη Τηλεπισκόπηση. Σύγχρονα δορυφορικά συστήματα Παρατήρηση τη Γη. Εφαρμογέ των δεδομένων δορυφορική Τηλεπισκόπηση στη διαχείριση κινδύνων, πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την κρίση-φάση εξέλιξη του γεγονότο. Το πρόγραμμα Copernicus για το περιβάλλον και την ασφάλεια. Η διεθνή υπηρεσία "International Charter" για την παρακολούθηση και την αντιμετώπιση κινδύνων. Σύγχρονε και πρόσφατε περιπτωσιολογικέ μελέτε. Ανθρωπογεωγραφία των Καταστροφών Human Geography of Disasters Μέσα από μελέτε περιπτώσεων ανάλυση τη ανθρώπινη γεωγραφία των καταστροφών, το μάθημα τεκμηριώνει, αναλύει 40

7 και αποσαφηνίζει τον τρόπο με τον οποίο εκτυλίσσεται ο κίνδυνο και η αβεβαιότητα σε παγκόσμια κλίμακα, καθώ και τι συνέπειε που έχει αυτό σε διάφορα επίπεδα. Πολιτικό κίνδυνο, ασφάλεια, υγιεινή, περιβάλλον, πληροφορική είναι παντού στη ζωή μα. Το κλίμα δεν είναι πλέον ένα απλό περιβαλλοντικό ζήτημα, έχει μετατραπεί αναπόφευκτα σε ένα (γεω)πολιτικό θέμα, επηρεάζοντα ταυτόχρονα την ισορροπία δυνάμεων και εξουσιών, τα μοντέλα ανάπτυξη, του τρόπου παραγωγή και κατανάλωση. Οι πλημμύρε στο Μπαγκλαντέ μπορεί να είναι στον ίδιο χρόνο ένα φυσικό, ένα πληθυσμιακό, ένα οικονομικό και ένα γεωπολιτικό ζήτημα. Οι επιχειρηματικοί παράγοντε που ασκούν διεθνή δραστηριότητα αναλύουν οικονομικού παράγοντε αλλά επίση και το πολιτικό πλαίσιο του περιβάλλοντο επένδυση το οποίο είναι αποφασιστική σημασία για τον υπολογισμό των κινδύνων του. Ε 22 Εκπαίδευση για την Αντιμετώπιση Φυσικών Κινδύνων Education for Natural Hazard Mitigation Το μάθημα στοχεύει να παρέχει σε εκπαιδευτικού, εκπαιδευτέ και σπουδαστέ πληροφορίε που του βοηθούν να ανταποκριθούν αποτελεσματικά στι εκπαιδευτικέ ανάγκε που σχετίζονται με την αντιμετώπιση φυσικών κινδύνων. Αξιοποιεί τι βασικέ αρχέ, τα πρότυπα, τι εκπαιδευτικέ παρεμβάσει και μεθόδου καθώ και τη χρήση κατάλληλου ψηφιακού υλικού και εκπαιδευτικών εργαλείων, που ήδη υπάρχουν, ώστε οι εκπαιδευόμενοι να ασκηθούν και να δύνανται να εισάγουν τη χρήση του στην εκπαιδευτική διαδικασία με αποτελεσματικό τρόπο. Οι εκπαιδευόμενοι κατά τη διάρκεια του μαθήματο πρόκειται να σχεδιάσουν και να χρησιμοποιήσουν ψηφιακά αντικείμενα και δραστηριότητε μάθηση, σχετικά με την αντιμετώπιση των φυσικών κινδύνων, που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν την τυπική, μη τυπική ή και άτυπη εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένων την εκπαίδευση ενηλίκων, των εκπαιδευτών εκπαιδευτικών, αλλά ακόμα και των τοπικών αρχών (κοινοτήτων). Επιπλέον, το μάθημα στοχεύει στην αύξηση τη ευαισθητοποίηση των εκπαιδευόμενων σχετικά με τι επιπτώσει και τι αιτίε των φυσικών καταστροφών, η οποία είναι απαραίτητη για την εκπαίδευση για την αειφόρο ανάπτυξη. Σημ. Οι φοιτητέ/τριε επιλέγουν τρία (3) από τα ανωτέρω εννέα (9) Επιλογή μαθήματα ΣΥΝΟΛΟ 30 3 ο ΕΞΑΜΗΝΟ Κωδικό Τίτλο Μαθήματο Είδο Π.Μ. 41

8 Υ 23 Υ 24 Μεταπτυχιακή Διπλωματική MSc Thesis Μαθήματο Μεταπτυχιακή εργασία σε θέματα φυσικών κινδύνων και αντιμετώπιση καταστροφών Μεταπτυχιακή Πρακτική Graduate Internship (ECTS) Υ 25 Κάθε φοιτητή/τρια οφείλει να συγκεντρώσει τουλάχιστον 25 ημέρε σε δειγματοληψίε και έρευνα πεδίου ή/και εργαστηριακή έρευνα ή/και συμμετοχή σε εκπαιδευτικέ και ερευνητικέ δράσει των συμμετεχόντων Τμημάτων και του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών καθώ και συνεργαζόμενων Μουσείων Φυσική Ιστορία ΣΥΝΟΛΟ 30 42