Υγιεινή Αγροτικών Ζώων

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Υγιεινή Αγροτικών Ζώων"

Ἡσίοδος Ζάνος
5 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Υγιεινή Αγροτικών Ζώων Χθες, Σήμερα, Αύριο Ιωάννης Μπόσης

2 Περιεχόμενα Ορισμός Υγιεινής Σύντομη ιστορική αναδρομή για την συνεισφορά της υγιεινής στις βιο-ιατρικές επιστήμες Σημαντικές αλλαγές στην υγεία του ζωικού πληθυσμού με τις σύγχρονες μεθόδους εκτροφής Επιπτώσεις των νέων νομοθετικών ρυθμίσεων για την χρήση αντιβιοτικών Επιπτώσεις της αυξανόμενης πίεσης για πιο ανθρώπινη διαχείριση των ζώων Πρακτικές οδηγίες για την βελτίωση της υγιεινής των παραγωγικών ζώων

3 Ορισμός Υγιεινής Ο κλάδος των βιοϊατρικών επιστημών που ασχολείται με όλους τους παράγοντες που επηρεάζουν την εμφάνιση και την πρόληψη νοσημάτων με σκοπό τη διασφάλιση της υγείας και ευζωίας ανθρώπων και ζώων. Ουσιαστική διαφορά στον σκοπό της Υγιεινής Άνθρωποι και Ζώα συντροφιάς - Μακροζωία - Ποιότητα Ζωής (Εύ Ζείν) - Αισθητική Αγροτικά Ζώα Παραγωγής - Διατήρηση παραγωγικού χρόνου ζωής - Ποιότητα Ζωής (Εύ Ζείν) - Μέγιστη δυνατή παραγωγή - Λογικό κόστος παραγωγής - Αποφυγή ζωωνοτικών ασθενειών

4 Οι μεγαλύτερες ανακαλύψεις της βιοϊατρικής τα τελευταία 200 χρόνια προέρχονται από τον ευρύτερο χώρο της επιστήμης της υγιεινής 1. Ανακάλυψη της μεθόδου του εμβολιασμού (Edward Jenner, 1796) Οι γυναίκες που άρμεγαν τις αγελάδες και προσβάλλονταν από την ευλογιά των βοοειδών, αποκτούσαν ανοσία εναντίον της θανατηφόρας ανθρώπινης ευλογιάς. 2. Το πλύσιμο των χεριών των γυναικολόγων με χλωρίνη μείωσε τη θνησιμότητα των εγκύων στα μαιευτήρια κατά 80% (Ignas Semmelweis, 1839). 3. Η κακή ποιότητα του νερού ήταν η κύρια αιτία της επιδημίας χολέρας (John Snow, 1854).

5 4. Ο καθαρισμός χειρουργικών εργαλείων και πληγών με φαινόλη μείωσε δραστικά τα περιστατικά γάγγραινας και σηψαιμίας (Joseph Lister, 1865). 5. Ανακάλυψη βακτηρίων ως μορφή ζωής και εφαρμογή της μεθόδου παστερίωσης. Εμβόλια χολέρας πτηνών, άνθρακα βοοειδών και Λύσσας (Louis Pasteur, ). 6. Ανακάλυψη Πενικιλίνης (Alexander Fleming, 1928), Σουλφοναμίδης (Gerhard Domagk 1932), στρεπτομυκίνης, νεομυκίνης, χλωραμφαινικόλης, τετρακυκλίνης (Selman Waksman ).

6 Επιζωοτιολογικό/Επιδημιολογικό Τρίγωνο Ασθενειών Περιβάλλον Θερμοκρασία, Υγρασία, Αερισμός, Σύσταση ατμόσφαιρας Ποιότητα νερού/τροφών Ασθένεια Ξενιστής-Ζώο Γενετική σύσταση Ανοσολογική κατάσταση Γενική κατάσταση Υγείας Διατροφική/Μεταβολική κατάσταση Ηλικία-Φύλο Φυσιολογία Παράγοντας Μικροβιολογικός Χημικός/Τοξικός Μηχανικός

7 Σημαντικές αλλαγές στην υγιεινή του ζωϊκού πληθυσμού στις σύγχρονες εκμεταλλεύσεις 1. Αρκετές από τις κλασικές ασθένειες έχουν εξαλειφθεί ή ελέγχονται με φαρμακευτική αγωγή και εμβόλια. Οφείλεται στη βελτίωση των συνθηκών υγιεινής και κτηνιατρικής παρακολούθησης, ιδίως στα πατρογονικά κοπάδια (breeding herds). 2. Αύξηση της συχνότητας μη φανερών και χρόνιων μολυσματικών ασθενειών με ολέθριες επιπτώσεις στην παραγωγικότητα. 3. Αυξανόμενη εμφάνιση μεταβολικών ασθενειών. Προέρχονται από την αύξηση της παραγωγικότητας, την ελλιπή προσαρμογή των σιτηρεσίων ανάλογα με την φυσιολογική κατάσταση, αλλά και τη γενετική προδιάθεση.

8 4. Εμφάνιση καινούργιων ασθενειών. Οφείλεται κυρίως στην εξάπλωση ενδιάμεσων ξενιστών (ποντίκια, κουνούπια, σκνίπεςarthropod vectors). 5. Ταχύτατη εξάπλωση ασθενειών. Οφείλεται στη μεγαλύτερη πυκνότητα των ζώων στις εκμεταλλεύσεις και το αυξανόμενο ζωϊκό εμπόριο. 6*. Αυξανόμενο ενδιαφέρον από κοινωνικές ομάδες και μαζικά μέσα επικοινωνίας για την ευζωία των παραγωγικών ζώων.

9 Παράδειγμα για τις αλλαγές που έχουν προκληθεί στην υγιεινή ενός ζωϊκού πληθυσμού Βιομηχανία Πτηνοτροφίας πριν ~30 χρόνια 13 εβδομάδες-βάρος 2 κιλά Δείκτης μετατρεψιμότητας τροφής 3:1 Θνησιμότητα από μολυσματικές ασθένειες ~25% Βιομηχανία Πτηνοτροφίας σήμερα 5.5 εβδομάδες- βάρος 2 κιλά Δείκτης μετατρεψιμότητας τροφής 1.4:1 Θνησιμότητα από μολυσματικές ασθένειες <3% Υπερβολική εναπόθεση λίπους- (δυσλειτουργία ήπατος, νεφρών, καρδιάς) Ανισορροπία σκελετικής και μυϊκής ανάπτυξης (δυσκινησία, σπάσιμο οστών, ρήξη συνδέσμων)

10 Ραγδαία αύξηση του ποσοστού νεαρών ζώων στις εκμεταλλεύσεις Ανώριμο ανοσοποιητικό σύστημα Ο χρόνος για την επίτευξη του βάρους σφαγής έχει μειωθεί Μείωση του χρόνου γαλουχίας (πρόωρος απογαλακτισμός) Τα ζώα αναπαραγωγής είναι κατά μέσο όρο νεώτερα Η τάση για δημιουργία μεγαλύτερων εκμεταλλεύσεων οδηγεί στην διατήρηση/εισαγωγή πολλών νεαρών ζώων, τα οποία σε αρκετές περιπτώσεις προέρχονται από άλλες περιοχές (διαφορετική γενετική βάση και έλλειψη ανθεκτικότητας σε ενζωοτικές νόσους)

11 Αύξηση του μεγέθους των εκμεταλλεύσεων εντατικής εκτροφής Σε όλα σχεδόν τα μέρη του κόσμου όπου ξεκίνησαν πολύ μεγάλες εκμεταλλεύσεις, εμφανίζονται επιζωοτίες, κυρίως από ιούς! Έλλειψη εμπειρίας στην υγειονομική διαχείριση πολλών ζώων (;) Το μεγάλο αρχικό κόστος της επένδυσης είναι απαγορευτικό για καλύτερο σχεδιασμό εγκαταστάσεων (;) Προμήθεια αρχικού ζωϊκού πληθυσμού από πολλά μέρη με ελλιπή πιστοποίηση (;) Είναι στατιστικά αποδεδειγμένο ότι τα ζώα σε πολύ μεγάλες εκμεταλλεύσεις έχουν χαμηλότερες αποδόσεις. (Στρες;) Dairy Cows 250 Breeding Poultry 5000 Beef Cows 1500 Egg Layers Breeding Pigs 750 Broilers Fattening Pigs 5000 Sheep 1500 Προτεινόμενος μέγιστος αριθμός ζώων ανά μονάδα, DELMARVA, USA

12 Κύριες κατηγορίες μολυσματικών ασθενειών 1. Αναπνευστικές ασθένειες, κυρίως υποκλινικής μορφής - Αυξημένη πυκνότητα ζώων - Ελλιπής κλιματισμός/αερισμός λόγω κοστοβόρου εξοπλισμού και μεγαλύτερου ενεργειακού κόστους - Αυξημένη παραγωγή αερίων (αμμωνία) λόγω υψηλού μεταβολισμού και πρωτεΐνης στα σιτηρέσια 2. Γαστρεντερικές ασθένειες - Μειωμένη χρήση άχυρου λόγω κόστους διαχείρισης και αποθήκευσης με αποτέλεσμα την δυσκολότερη απομάκρυνση των αποβλήτων - Ελλιπής σχεδιασμός δαπέδου 3. Βακτηριακές μολύνσεις (Salmonella, Clostridia, Pasteurella) - Οι μικροοργανισμοί αυτοί βρίσκονται σε όλα τα ζώα - Μεταβολικό στρες, μείωση αντιβιοτικών (;)

13 Χρήση αντιβιοτικών Το 2006 η ΕΕ απαγόρευσε την χρήση αντιβιοτικών ως αυξητικούς παράγοντες - Επιτρέπεται η χρήση για προληπτικούς και θεραπευτικούς σκοπούς Τα αντιβιοτικά ως αυξητικός παράγοντας χρησιμοποιούνται σε μικρές ποσότητες και είναι ευεργετικά κυρίως σε περιπτώσεις που οι πρακτικές υγιεινής και διαχείρησης δεν είναι ιδανικές. Η Δανία στην δεκαετία του 90 σταδιακά προχώρησε σε μείωση αντιβιοτικών και από το 1999 απαγόρεψε τη χρήση τους, ακόμα και για προληπτικούς σκοπούς. - Καθυστέρηση του χρόνου απογαλακτισμού, μείωση πυκνότητας, ανασχεδιασμός εγκαταστάσεων, εισαγωγή γενετικού υλικού με ανθεκτικότητα στις ασθένειες - Αύξηση του κόστους παραγωγής - Αύξηση της χρήσης αντιβιοτικών για θεραπευτικούς σκοπούς - Κατακόρυφη αύξηση της χρήσης 3 ης και 4 ης γενιάς κεφαλοσπορινών

14 Αυξανόμενη πίεση από φιλοζωϊκές και οικολογικές οργανώσεις μπορεί να αλλάξει τελείως τις μορφές εντατικών εκτροφών Τα ζώα παραγωγής πρέπει να απολαμβάνουν την ίδια μεταχείριση με τα ζώα συντροφιάς

15 Γιατί οι παραγωγοί πρέπει να εφαρμόζουν πρόγραμμα υγιεινής; Η ανεπαρκής οργάνωση και η έλλειψη κατάλληλης νοοτροπίας αρκετών κτηνοτρόφων εμποδίζει την εφαρμογή μέτρων υγιεινής που συμβαδίζουν με ένα μοντέλο σύγχρονης επιχειρηματικής γεωργίας Οι κτηνοτρόφοι πρέπει να καταλάβουν ότι τα υγιή ζώα είναι πιο παραγωγικά Τα υγιή ζώα παράγουν ασφαλή προϊόντα για κατανάλωση Η κερδοφορία και η επιβίωση της εκμετάλλευσης βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην υγιεινή Η εμφάνιση επιδημίας σε κάποια εκμετάλλευση θα επηρεάσει οικονομικά και τη γείτονα

16 Η εμφάνιση LPA/HPA Η7Ν2 σε δύο εκμεταλλεύσεις οδήγησε σε προληπτική σφαγή και εκτεταμένη καραντίνα

17 Πώς μπορώ να βοηθήσω τους παραγωγούς να εφαρμόσουν πρόγραμμα υγιεινής; Αυτά που πρέπει να γνωρίζουν: Ποιές ασθένειες είναι ενζωοτικές στην περιοχή τους Ποιές άλλες εκμεταλλεύσεις βρίσκονται στην περιοχή Ποιά η παραγωγικότητα της εκμετάλλευσης τα τελευταία χρόνια Υπάρχουν ξαφνικές αλλάγες στην παραγωγή Ποιό είναι το ιστορικό εμβολίων όλων των εισαγόμενων ζώων Τι ποσό είναι διατεθημένοι να επενδύσουν Πιό είναι το ρίσκο της εκμετάλλευσης με βάση τις υποδομές, την πυκνότητα, το μέγεθος και το ιστορικό της

18 Βασικά μέτρα υγιεινής μονάδων εντατικής εκτροφής 1. Οι ανοικτές εκτροφές πρέπει να εφαρμόζουν αυστηρά μέτρα ελέγχου, όπως απομόνωση των εισερχόμενων ζώων, κλινικές και εργαστηριακές εξετάσεις 2. Απομάκρυνση- all-in, all-out για απολύμανση 3. Έλεγχος θερμοκρασίας, αερισμού και ποιότητας ζωοτροφών και νερού 4. Ομαδοποίηση των ζώων ανάλογα με την ηλικία τους, και συστηματική καταπολέμηση εντόμων και τρωκτικών 5. Εφαρμογή μέτρων ελέγχου-περιορισμού των επισκεπτών και των οχημάτων τους και άλλων ζώων 6. Σχεδιασμός εγκαταστάσεων (κλιματισμός, δάπεδα, ζώνες διαχωρισμού και απομόνωσης), οργανωμένη απομάκρυνση και ταφή αποβλήτων 7. Εμβολιασμός για ενζωοτικές ασθένειες και λογική χρήση αντιβιοτικών 8. Αγορά ζώων και ζωοτροφών από εταιρίες ή εκμεταλλεύσεις με πολύ καλή φήμη 9. Καθημερινός έλεγχος της κατανάλωσης τροφής/νερού και αποδόσεων

19 Βασική αρχή Υγιεινής Check for FLAWSS Feed: Ποιότητα και ποσότητα Light: Διάρκεια και ένταση Air: Ποιότητα (αμμωνία, σκόνη), Θερμοκρασία, Υγρασία Water: Ποιότητα και ποσότητα Sanitation: Καθαριότητα προσωπικού, Εγκαταστάσεων, Εξοπλισμού Space: Πυκνότητα ζώων, Επαρκής χώρος για τροφή και νερό

20 Συμπεράσματα Οι αυξανόμενες πιέσεις των φιλοζωϊκών οργανώσεων στη νομοθετική εξουσία θα δημιουργήσουν ένα ασφυκτικό πλαίσιο για τη βιωσιμότητα των εκμεταλλεύσεων! Οι επιστήμονες του κλάδου της υγιεινής οφείλουν να καταναλώσουν ένα μεγάλο μέρος του ερευνητικού τους χρόνου στην περαιτέρω διερεύνηση υπαρκτών στρεσογόνων παραγόντων και στην αντιμετώπισή τους Λόγω της σταδιακής μείωσης της χρήσης αντιβιοτικών, η υγιεινή των ζώων θα πρέπει να βασίζεται περισσότερο σε προληπτικές παρεμβάσεις: Εμβόλια, απολυμάνσεις, ορθολογικό σχεδιασμό εγκαταστάσεων, βελτίωση διατροφής, και νέα προγράμματα γενετικής βελτίωσης για την αύξηση της ανθεκτικότητας σε ασθένειες

Σχετικά έγγραφα

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή. Αγροτικών Ζώων

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή. Αγροτικών Ζώων 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Ιωάννης Σκούφος Αγροτικών Ζώων Ενότητα 3 : ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΑΝΤΙΜΙΚΡΟΒΙΑΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά