Μια Ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για την υποστήριξη των Συµπράξεων ηµόσιου και Ιδιωτικού Τοµέα στις πόλεις Η πρωτοβουλία JESSICA

Transcript

1 ΝΕΑ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Πώς µπορούν οι πόλεις να αξιοποιήσουν στο έπακρο τις Συµπράξεις ηµόσιου και Ιδιωτικού Τοµέα (Σ ΙΤ); JESSICA 4 CITIES: Ένα έργο του URBACT που αναλύει πώς µπορεί να αξιοποιηθεί η πρωτοβουλία JESSICA µε στόχο την προσέλκυση επενδυτών. Με στόχο την προώθηση των βιώσιµων επενδύσεων, της ανάπτυξης και της απασχόλησης στις αστικές περιοχές της Ευρώπης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε συνεργασία µε την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και το Συµβούλιο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανάπτυξης (CEB) έχει δηµιουργήσει µια πρωτοβουλία που ονοµάζεται JESSICA (Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas), δηλαδή Κοινή Ευρωπαϊκή Στήριξη για Βιώσιµες Επενδύσεις σε Αστικές Περιοχές. Μια Ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για την υποστήριξη των Συµπράξεων ηµόσιου και Ιδιωτικού Τοµέα στις πόλεις Η πρωτοβουλία JESSICA έχει σχεδιαστεί ώστε να υποστηρίξει τη χρήση χρηµατοδοτικών εργαλείων στις επενδύσεις σε έργα αστικής ανάπτυξης. Είναι διαθέσιµο στις αρχές των κρατών µελών της Ε.Ε. που λαµβάνουν χρηµατοδότηση στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Επιχειρησιακών Προγραµµάτων κατά την περίοδο (Προγράµµατα ιαρθρωτικών Ταµείων). Για παράδειγµα, το JESSICA µπορεί να συµβάλει στην ανάπτυξη αποτελεσµατικών Συµπράξεων ηµόσιου και Ιδιωτικού Τοµέα. Η πρωτοβουλία µπορεί να χρησιµοποιηθεί όταν ένα Ταµείο Αστικής Ανάπτυξης (UDF-Τ.Α.Α.), ένα ταµείο που επενδύει σε συµπράξεις δηµοσίου και ιδιωτικού τοµέα, έχει ιδρυθεί είτε σε εθνικό, περιφερειακό, τοπικό επίπεδο ή σε επίπεδο πόλης. Το Τ.Α.Α. περιλαµβάνει ένα ολοκληρωµένο επιχειρηµατικό σχέδιο, προϋπολογισµό και µια υγιή οικονοµική βάση για την υποστήριξη των επενδυτών σε σχέδια βιώσιµης αστικής ανάπτυξης.

2 Ο ρόλος των πόλεων στην πρωτοβουλία JESSICA Σχεδόν εξ ορισµού, οι πόλεις είναι οι κύριοι δικαιούχοι της πρωτοβουλίας JESSICA. Ο ρόλος τους είναι κεντρικής σηµασίας για την ανάπτυξη στρατηγικών που συνάδουν µε κριτήρια για την αειφόρο αστική ανάπτυξη, τον προσδιορισµό έργων και σχεδίων που είναι ικανά να κινητοποιήσουν τους εταίρους και τους επενδυτές, την άµεση διαπραγµάτευση µε τα κατάλληλα µέρη (π.χ. εταιρείες κοινής ωφέλειας, ιδιώτες εργολάβους, κλπ.) ή την υποστήριξη ενός περιβάλλοντος σχεδιασµού όπου έργα τα οποία υποστήριξε το JESSICA µπορούν να υλοποιηθούν από άλλα µέρη για παράδειγµα. Οι πόλεις µπορούν επίσης να δηµιουργήσουν και να αναπτύξουν Ταµεία Αστικής Ανάπτυξης (Τ.Α.Α.) σε επίπεδο πόλης ή να συµµετέχουν σε ένα Τ.Α.Α. που αναπτύσσεται από άλλα µέρη µέσω εισφοράς σε µετρητά ή υπό µορφή εισφορών σε είδος. Ανάλυση της χρήσης του JESSICA για την προσέλκυση επενδυτών Το JESSICA 4 Cities, ένα έργο του URBACT στο οποίο εµπλέκεται η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), δηµοσίευσε πρόσφατα την τελική έκθεσή του. ιερεύνησε το πώς οι πόλεις µπορούν να αξιοποιήσουν στο έπακρο τα Ταµείο Αστικής Ανάπτυξης (Τ.Α.Α.) για να χρηµατοδοτήσουν ολοκληρωµένα σχέδια για την αειφόρο αστική ανάπτυξη. Οι στόχοι του σχεδίου ήταν να καθοριστεί στην πράξη ο τρόπος µε τον οποίο, αφενός, οι ευρωπαϊκές πόλεις µπορούν να αντλήσουν το µέγιστο δυνατό όφελος από τα Τ.Α.Α. και, αφετέρου, να οργανωθεί η εφαρµογή του JESSICA έχοντας υπόψη τους υφιστάµενους κανονισµούς των ιαρθρωτικών Ταµείων προκειµένου να ικανοποιηθούν καλύτερα οι ανάγκες των πόλεων. Κάθε πόλη που συµµετείχε στο έργο ανέπτυξε στρατηγικές και ολοκληρωµένα σχέδια για την αειφόρο αστική ανάπτυξη τα οποία περιλαµβάνουν έργα τα οποία µπορούν να χρηµατοδοτούνται από εργαλεία τύπου JESSICA. Η έκθεση υπογραµµίζει ότι το JESSICA έχει θεωρηθεί από την αρχή ως µια πολύ θετική πρωτοβουλία µέσα στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών εργαλείων για την τοπική αστική ανάπτυξη. Το JESSICA θα προσφέρει στις διαχειριστικές

3 αρχές των προγραµµάτων των.τ. τη δυνατότητα να επωφεληθούν από εξωτερικούς εµπειρογνώµονες και να έχουν µεγαλύτερη πρόσβαση σε δανειακά κεφάλαια για το σκοπό της προώθησης της αστικής ανάπτυξης, συµπεριλαµβανοµένων των δανείων για εργατικές κατοικίες ανάλογα µε την περίπτωση. Παρουσιάζει επίσης τον καλύτερο τρόπο αξιοποίησης των Συµπράξεων ηµόσιου και Ιδιωτικού Τοµέα για αστικές επενδύσεις, τον τρόπο βέλτιστης δυνατής αξιοποίησης των διαρθρωτικών ταµείων για τη χρηµατοδότηση µέρους των πρωτοβουλιών, καθώς και αύξησης της αποτελεσµατικότητας και της παραγωγικότητας µε τη χρήση καινοτόµων και ανακυκλούµενων χρηµατοδοτικών εργαλείων στον αστικό τοµέα. Επιπλέον, βάσει µελετών, παρέχει πληροφορίες σχετικά µε τα καλύτερα εργαλεία για περαιτέρω επενδύσεις σε έργα: όσον αφορά στον τρόπο κινητοποίησης πρόσθετων πόρων µέσω δανειοδοτικών µηχανισµών και αξιοποίησης της οικονοµικής και διοικητικής τεχνογνωσίας επί των έργων προερχόµενη από τον ιδιωτικό τοµέα και από τα χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα της ΕΕ όπως για παράδειγµα την ΕΤΕπ. ιαβάστε περισσότερα: Jessica 4 Cities Final report (τελική έκθεση) ιστοσελίδα URBACT. Περιλαµβάνει µελέτες περιπτώσεων από εταίρους έργων: Region of Tuscany, AGMA Greater Manchester Authority, Porto Vivo - Sociedade de Reabilitação Urbana, Brasov Metropolitan Association, Municipality of Athens Development Agency and Poznan. Jessica 4 cities ιστοσελίδα URBACT Ρεπορτάζ Γεφυρώνοντας την Αστική Αναγέννηση και τον Χωροταξικό Σχεδιασµό: διδάγµατα από το έργο NODUS Η αστική ανανέωση δεν µπορεί πλέον να σχεδιάζεται αποκλειστικά σε τοπικό επίπεδο, δεδοµένου ότι επιφέρει επιπτώσεις στις γύρω περιοχές (δήµοι, περιφέρεια). Οµοίως, εγγενείς µηχανισµοί του

4 κοινωνικού αποκλεισµού και του κοινωνικοχωρικού διαχωρισµού συχνά επηρεάζονται από αποφάσεις που λαµβάνονται σε ένα υπερτοπικό επίπεδο. Η παρατήρηση αυτή κατεύθυνε το έργο NODUS του URBACT, το οποίο ολοκληρώθηκε την άνοιξη του Στόχος του ήταν η δηµιουργία δεσµών µεταξύ των διαφόρων επιπέδων διακυβέρνησης και η βελτίωση του συντονισµού µεταξύ των πολιτικών αστικής ανανέωσης και των προγραµµάτων περιφερειακού χωροταξικού σχεδιασµού. Εδώ παρουσιάζονται συνοπτικά οι διετείς συζητήσεις και τα συγκεκριµένα αποτελέσµατα του σχεδίου αυτού. Σήµερα, οι πρωτοβουλίες για την καταπολέµηση του κοινωνικού αποκλεισµού και της αστικής υποβάθµισης εστιάζουν σχεδόν αποκλειστικά στις πιο υποβαθµισµένες περιοχές. Το κύριο πρόβληµα είναι ότι οι γειτονιές χαµηλότερης προτεραιότητας δεν λαµβάνουν καµία ενίσχυση. Στοχευµένες δράσεις χωρίς υπερ-τοπικό πλαίσιο στρατηγικής συχνά εκτοπίζουν µονάχα τα προβλήµατα σε άλλες γειτονιές (µετατόπιση µειονεκτικών οµάδων, ναρκωτικά, πορνεία, κλπ.) και κάνουν ελάχιστα ή και τίποτα για την επίλυση των βαθύτερων αιτίων. Μια µεθοδολογία τεσσάρων βηµάτων που χρησιµοποιείται από άλλες πόλεις Οι επτά εταίροι του έργου NODUS (3 περιφέρειες, 4 πόλεις) αξιοποίησαν την εµπειρία τους προκειµένου να ορίσουν από κοινού µια µεθοδολογία τεσσάρων βηµάτων που αξιοποιεί τη συνεργασία πολλών µερών για την ανάπτυξη ολοκληρωµένων στρατηγικών αστικής ανάπλασης. Οι στρατηγικές αυτές είναι ταυτόχρονα οριζόντιες (σχεδιασµένες για διάφορες γειτονιές και κοινότητες), κάθετες ( επιλεγµένες από όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης), και εγκάρσιες (ενσωµάτωση της αποκατάστασης, µαζί µε κοινωνικές και οικονοµικές πρωτοβουλίες). Η µεθοδολογία περιλαµβάνει: Βήµα 1: Ένα µοντέλο διακυβέρνησης από πολλά µέρη µε στόχο την οργάνωση των πολιτικών ανανέωσης και χωροταξικού σχεδιασµού σε επίπεδο µητρόπολης ή πόλης-περιφέρειας.

5 Βήµα 2: Μέθοδοι για την χαρτογράφηση υποβαθµισµένων γειτονιών, µε βάση την επιλεγµένη έννοια της στέρησης και τα αντίστοιχα, αξιόπιστα και ακριβή στοιχεία, µε στόχο τη δηµιουργία γεφυρών ανάµεσα σε υποβαθµισµένες γειτονιές και δυναµικές ζώνες. Βήµα 3: Πιθανές δράσεις για την αποτελεσµατικά έργα ανακαίνισης και κοινωνικής ένταξης, ιδίως όσον αφορά στην ολοκληρωµένη αστική ανάπλαση. Βήµα 4: Αξιολόγηση των αποτελεσµάτων σε περιφερειακό επίπεδο, προκειµένου να πολλαπλασιαστούν τα θετικά αποτελέσµατα και να επιτευχθεί µια εδαφική ισορροπία. Τοπικά Σχέδια ράσης: ένας τρόπος για την αντιµετώπιση τοπικών προκλήσεων Κάθε εταίρος του έργου χρησιµοποίησε µέρη αυτής της µεθόδου για τη δηµιουργία των Τοπικών Σχεδίων ράσης του, ανάλογα µε τα τοπικά χαρακτηριστικά του και το επίπεδο ωριµότητας που διέθετε στην αστική ανάπλαση. «Το Άµστερνταµ εστίασε στα παράπλευρα θετικά αποτελέσµατα της ανάπλασης σε άλλες γειτονιές. Η περιφέρεια της Καταλονίας (Ισπανία), η οποία είναι επικεφαλής εταίρος, εµβάθυνε την ήδη εφαρµοζόµενη στρατηγική της για την συγκέντρωση των διαφόρων εµπλεκόµενων µερών γύρω από µια ολοκληρωµένη χωροταξική πολιτική. Στην πόλη Alba lulia (Ρουµανία) και Dobrich (Βουλγαρία), όπου δεν υπήρχαν αρκετά στατιστικά στοιχεία, το µεγαλύτερο µέρος του έργου έγκειται στη συλλογή δεδοµένων σχετικά µε τις γειτονιές ". περιγράφει ο Ivan Tosics, ο επικεφαλής εµπειρογνώµονας για το έργο NODUS, ο οποίος είναι µαθηµατικός και κοινωνιολόγος και ένας από τους διαχειριστές του Μητροπολιτικού Ερευνητικού Ινστιτούτου (Metropolitan Research Institute) στη Βουδαπέστη. Katowice (Πολωνία): ένα καινοτόµο Τοπικό Σχέδιο ράσης για την πόλη Το Κατοβίτσε (Katowice) αντιµετωπίζει µια διπλή πρόκληση όσον αφορά στην αστική ανάπλαση: τη διαχείριση της µετα-βιοµηχανικής κληρονοµιάς και την αναπλήρωση της έλλειψης αξιοποιήσιµων κοινωνικο-οικονοµικών

6 στατιστικών που αφορούν τις πιο υποβαθµισµένες περιοχές. Ως µέρος της NODUS, το Κατοβίτσε δηµιούργησε µια µέθοδο που συνδυάζει ποσοτικές και ποιοτικές πληροφορίες σχετικά µε τις γειτονιές του, µαζί µε µια κλίµακα από 0 έως 2 για τη µέτρηση του βαθµού της επείγουσας ανάγκης για δηµόσια παρέµβαση. Η πρωτοτυπία αυτής της χαρτογράφησης είναι ότι επέτρεψε τον εντοπισµό τόσο των αδυναµιών όσο και των δυνατοτήτων της κάθε γειτονιάς, ώστε, τελικά, να δηµιουργηθούν γέφυρες ανάµεσα στις γειτονιές, στο πλαίσιο µιας υπερ-τοπικής στρατηγικής. Η περιοχή που επιλέχθηκε για το Τοπικό Σχέδιο ράσης (Nikiszoweic) είναι µια πρώην µεταλλευτική γειτονιά µε σπίτια χτισµένα στα τέλη του 19ου αιώνα. Παρά το γεγονός ότι το 80% των κτιρίων χρήζει ανάπλασης, τα ιστορικά χαρακτηριστικά των κτιρίων θα αναδείξουν την πόλη και θα δηµιουργήσουν ενδιαφέρουσες προοπτικές για τον τουρισµό. Το πιλοτικό πρόγραµµα του Nikiszowiec είναι το πρώτο ολοκληρωµένο πρόγραµµα αυτού του τύπου µε τη συµµετοχή του ήµου, των τοπικών κοινοτήτων και της περιφέρειας. Θα χρησιµεύσει ως πρότυπο για ένα τεράστιο πρόγραµµα αναγέννησης για το Κατοβίτσε που αναπτύσσεται µέχρι το ιαβάστε περισσότερα: Nodus ιστοσελίδα URBACT Nodus Final Report τελική έκθεση Ιστοσελίδα URBACT

7 ΝΕΑ Οι επιπτώσεις του προγράµµατος URBACT στις Τοπικές Πολιτικές: Το Πρόγραµµα Κοινωνικής Αστικής Ανάπλασης στο (Ουγγαρία) εξασφαλίζει τη χρηµατοδότηση. Kobanya Το Kobanya είναι εταίρος στο έργο RegGov του URBACT, το οποίο ασχολείται µε τη διαµόρφωση ολοκληρωµένων στρατηγικών για τη βιώσιµη ανάπτυξη των υποβαθµισµένων αστικών γειτονιών. Η πόλη έχει δηµιουργήσει µε τη βοήθεια της Τοπικής Οµάδας Στήριξης του URBACT ένα αποτελεσµατικό Τοπικό Σχέδιο ράσης όσον αφορά το στεγαστικό οικισµό του Pongrac. Ο ήµος Kobanya θεωρεί την αναγέννηση και την αστική ανάπλαση των υποβαθµισµένων κατοικίσιµων περιοχών και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων που ζουν στις περιοχές αυτές ως µία από τις σηµαντικότερες προτεραιότητες του ήµου. Έτσι η πόλη έγινε εταίρος στο έργο RegGov και παρουσίασε µέσα σε αυτό το πλαίσιο ένα Τοπικό Σχεδίο ράσης για τον στεγαστικό οικισµό Pongrac. Το έργο αυτό ήδη αποφέρει καρπούς. Με βάση το εγκεκριµένο Τοπικό Σχέδιο ράσης, ο ήµος Kobanya υπέβαλε µια πρόταση έργου για ένα πρόγραµµα κοινωνικής αστικής ανάπλασης του στεγαστικού οικισµού Pongrac το Μάιο του 2010 προκειµένου να λάβει χρηµατοδότηση από το Επιχειρησιακό Πρόγραµµα της Περιφέρειας Κεντρικής Ουγγαρίας. Το έργο αστικής ανάπλασης του Pongrac προτείνει διάφορους τρόπους για την αναγέννηση της περιοχής: κλασσικούς τρόπους όπως για παράδειγµα η ενίσχυση της οικιστικής λειτουργίας της γειτονιάς και η ανακαίνιση των υπαρχουσών κατοικιών και λιγότερο συνηθισµένα στοιχεία, όπως η συµµετοχή των κατοίκων στο σχεδιασµό των ανανεωµένων κοινόχρηστων χώρων ή η ανάπτυξη «ήπιων» προγραµµάτων όπως για παράδειγµα σεµινάρια για τους κατοίκους. Η πραγµατική δύναµη

8 του έργου είναι ότι θα εφαρµοστεί σε στενή συνεργασία µε όλους τους εµπλεκόµενους φορείς, που έχουν ήδη ασχοληθεί ήδη µε τον σχεδιασµό του! Η πρώτη φάση της αξιολόγησης της πρότασης του έργου ολοκληρώθηκε τον Αύγουστο του Η ιαχειριστική Αρχή των Προγραµµάτων Περιφερειακής Ανάπτυξης υποστήριξε την πρόταση του έργου, και αποφάσισε να χρηµατοδοτήσει σχεδόν το 80% του έργου, εφόσον όλες οι αναγκαίες προϋποθέσεις πληρούνται από το ήµο Kobanya. Η τελική απόφαση θα ληφθεί στις αρχές του επόµενου έτους όταν ολοκληρωθεί η δεύτερη φάση της αξιολόγησης της πρότασης του έργου. ιαβάστε περισσότερα: RegGov Newsletter - Σεπτέµβριος 2010 PDF RegGov & Local Support Groups: Participation processes in integrated neighbourhood development ( ιαδικασίες Συµµετοχής στην ολοκληρωµένη ανάπτυξη της γειτονιάς)- ιστοσελίδα URBACT