Αυτόνοµο νευρικό σύστηµα

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Αυτόνοµο νευρικό σύστηµα"

Μελίνα Ανδρεάδης
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Αυτόνοµο νευρικό σύστηµα Το αυτόνοµο νευρικό σύστηµα νευρώνει όργανα των οποίων οι λειτουργία δεν εξαρτάται από την θέλησή µας, όπως είναι η καρδιά, οι λείοι µύεςτωναγγείωνκαιτωνσπλάχνωνκαιοιαδένες. Xωρίζεται σε : συµπαθητικό και το παρασυµπαθητικό, που σε κάθε όργανο που διανέµονται εξασκούν αντίθετη και υπό φυσιολογικές συνθήκες, ισότιµη δράση. Ηαντίθετηόµως δράση του συµπαθητικού και του παρασυµπαθητικού βρίσκονται συνεχώς σε δυναµική ισορροπία, έτσι ώστε να υπάρχει φυσιολογική λειτουργία. Όταν υπάρχει ανάγκη προσαρµογής της λειτουργίας του οργάνου σε άλλεςσυνθήκεςτότεεπικρατείτοένασύστηµα έναντι του άλλου. Γενικά η δράση του συµπαθητικού είναι διεγερτική (χωρίς να λείπουν οι εξαιρέσεις) των διαφόρων οργάνων, ώστε να κινητοποιούνται οι µηχανισµοί άµυνας του οργανισµού σε µεταβολές του περιβάλλοντος. Αντιθέτως το παρασυµπαθητικό δρα κατασταλτικώς Το παρασυµπαθητικό είναι αναβολικό σύστηµα διότι διατηρεί τις εφεδρείες του οργανισµού µε την εναπόθεση της ενεργητικότητας του σώµατος. Αντίθετα το συµπαθητικό είναι καταβολικό διότι κινητοποιεί τις εφεδρείες σε ενεργητικότητα του οργανισµού.

Ηαντίθετηόµως δράση του συµπαθητικού και του παρασυµπαθητικού βρίσκονται συνεχώς σε δυναµική ισορροπία, έτσι ώστε να υπάρχει φυσιολογική λειτουργία.

2 Τόσο το συµπαθητικό όσο και το παρασυµπαθητικό σύστηµα αποτελούνται από κεντρική µοίρα που βρίσκεται µέσα στο κεντρικό νευρικό σύστηµα και από περιφερική µοίρα που διανέµεται στα διάφορα όργανα µετά διάµεσο σταθµό στα γάγγλια του αυτόνοµου συστήµατος. Το συµπαθητικό και το παρασυµπαθητικό για το συντονισµό της ενέργειας του βρίσκονται υπό την επίδραση ανώτερων κέντρων του αυτόνοµου νευρικού συστήµατος που βρίσκονται κυρίως στο φλοιό του µετωπιαίου λοβού και στον υποθάλαµο. Με την σύνδεση του υποθαλάµου µε την υπόφυση µετέχει και στο συντονισµό της λειτουργίας των άλλων ενδοκρινών αδένων. Συµπαθητικό ΝΣ Αύξηση συχνότητας Αύξηση έντασης συστολής Χάλαση βρόγχων Μυδρίαση Ελάττωση κινητικότητας Σύσπαση σφυγκτήρα Ελαττωµένη παραγωγή ούρων οµή καρδιά καρδιά πνεύµονες οφθαλµός Εντερο Ουροδόχος κύστη Νεφροί Παρασυµπαθητικο ΝΣ Ελάττωση συχνότητας Ελάττωση έντασης συστολής Βρογχοσύσπαση Μύση Αύξηση πέψης Χάλαση σφυγκτήρα Αυξηµένη παραγωγή ούρων

Το συµπαθητικό και το παρασυµπαθητικό για το συντονισµό της ενέργειας του βρίσκονται υπό την επίδραση ανώτερων κέντρων του αυτόνοµου νευρικού συστήµατος που βρίσκονται κυρίως στο φλοιό του µετωπιαίου

3 Το ΑΝΣ είναι σηµαντικό σε δύο καταστάσεις: Επείγουσες καταστάσεις που προκαλούν stress και απαιτούν: "fight" or take "flight Μη επείγουσες καταστάσεις που επιτρέπουν, "rest" and "digest". Σε φυσιολογικές συνθήκες το ΑΝΣ βοηθά στην διατήρηση των λειτουργιών του οργανισµού Μάχεσαι ή άγχεσαι "fight" or "flight Το συµπαθητικό αυξάνει τις αντιδράσεις σε συνθήκες φυσικής ή ψυχολογικής έντασης (stress) Χάλαση βρόγχων αυξηµένηπαροχήοξυγόνου Αύξηση συχνότητας και έντασης συστολής της καρδιάς Αύξηση αρτηριακής πίεσης Αυξηµένηπαροχήαίµατος στον εγκέφαλο, σκελετικούς µύες, καρδιά, ελαττωµένηπαροχήαίµατος στα εσωτερικά όργανα και δέρµα Αυξηµένη µυϊκή τάση το ήπαρ απελευθερώνει γλυκόζη, οι κόρες διαστέλλονται, Αναστέλλει: Τη δραστηριότητα ΓΕΣ (αποτροπή πέψης, προετοιµασία για «µάχη» και «φυγή») Ελάττωση αιµατικής ροής προς δέρµα

έντασης (stress) Χάλαση βρόγχων αυξηµένηπαροχήοξυγόνου Αύξηση συχνότητας και έντασης συστολής της καρδιάς Αύξηση αρτηριακής πίεσης Αυξηµένηπαροχήαίµατος στον εγκέφαλο, σκελετικούς µύες, καρδιά,

4 Γάγγλιο ΑΝΣ

5 Γάγγλιο συµπαθητικού Συµπαθητικό-παρασυµπαθητικό ΑΝΣ ΠΑΡΑΣΥΜΠΑΘΗΤΙΚΟ (ΚΡΑΝΙΟΙΕΡΑ) ΣΥΜΠΑΘΗΤΙΚΟ (ΘΩΡΑΚΟΟΣΦΥΟΙΕΡΗ)

6 Συµπαθητικό-παρασυµπαθητικό (γάγγλια) Συµπαθητικό ΝΣ Οι προγαγγλιακές ίνες του συµπαθητικού εξέρχονται µεταξύ του 1ου θωρακικού και 3ου ιερού, ενώ οι συµπαθητικοί κορµοί εκτείνονται σε όλο το µήκος της ΣΣ Συµπαθητικός κορµός Παράπλευρα γάγγλια

1ου θωρακικού και 3ου ιερού, ενώ οι συµπαθητικοί κορµοί

7 Προγαγγλιακές ίνες συµπαθητικού Τα γάγγλια που βρίσκονται σε τµήµατα από τα οποία δεν εξέρχονται συµπαθητικές ίνες λαµβάνουν προγαγγλιακές ίνες από θωρακοοσφυοϊερές περιοχές επειδή οι γαγγλιακές ίνες ακολουθούν µια ανιούσα ή κατιούσα πορεία για αρκετά µυελοτόµια Επινεφρίδια (συµπαθητική νεύρωση) 80% επινεφρίνη 20% νορεπινεφρίνη

περιοχές επειδή οι γαγγλιακές ίνες ακολουθούν µια ανιούσα ή κατιούσα πορεία για

8 Σύνθεση κατεχολαµινών Παρασυµπαθητικό ΝΣ Τα γάγγλια του παρασυµπαθητικού βρίσκονται πάνω στα όργανα στόχους

9 Νευροδιαβιβαστές ΑΝΣ Νικοτινικοί υποδοχείς Μουσκαρινικοί υποδοχείς Νικοτινικοί υποδοχείς Αδρενεργικοί υποδοχείς Νικοτινικοί υποδοχείς Εγκεφαλονωτιαίο υγρό

10 Μήνιγγες εγκεφάλου χοριοειδής σκληρά αραχνοειδής ΕΝΥ Κοιλίες του εγκεφάλου Πλάγιες κοιλίες Τρίτη κοιλία Τέταρτη κοιλία

11 Παραγωγή ΕΝΥ Χοριοειδές πλέγµα: παραγωγή του ΕΝΥ (90%). Εγκεφαλική ουσία: 10% ΟΜΗ ΤΟΥ ΧΟΡΙΟΕΙ ΟΥΣ ΠΛΕΓΜΑΤΟΣ Εσπειραµένες αγγειακές λάχνες που προβάλλουν από το τοίχωµα της κοιλίας στην κοιλότητα. Κάθε κλάδος του αποτελείται από: Αγγεία Λεπτό δίκτυο κολλαγόνων ινών Μονή στιβάδα κυβοειδών κυττάρων µε λεπτότατους κροσσούς (επενδυµατικάκύτταρα) του τοιχώµατος των κοιλιών

προβάλλουν από το τοίχωµα της κοιλίας στην κοιλότητα.

12 Σύσταση του ΕΝΥ ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΕΣ (meq/l) HCO Ca Mg PO 3 4 ΜΕΤΑΒΟΛΙΤΕΣ (mm) Glucose Lactate Pyruvate Urea Creatinine ΕΝΥ Na K Cl Πλάσµα Πρωτεΐνες (mg/l) Total protein Albumin Transferrin IgG IgA IgM ΕΝΥ Πλάσµα 70,000 36,600 2,040 9,870 1, Όγκος ΕΝΥ: περίπου ml. Σχηµατίζεται µερυθµό περίπου 800ml/24ωρο. Νερό, λιποδιαλυτές ουσίες και αέρια µεταφέρονται ελεύθερα. Γλυκόζη, αµινοξέα, Κ +,Ca 2+, Mg 2+ µεταφέρονται µε µόρια µεταφορείς. Οι πρωτεΐνες δεν περνούν το φραγµό Κυκλοφορία ΕΝΥ Πλάγιες κοιλίες Τρήµα Monro Τρίτη κοιλία Υδραγωγός Sylvius Τρήµα Magendie & Luschka Τέταρτη κοιλία Υπαραχνοειδής χώρος

6 Πλάσµα 70,000 36,600 2,040 9,870 1,750 700 Όγκος ΕΝΥ: περίπου 80-150 ml. Σχηµατίζεται µερυθµό περίπου 800ml/24ωρο. Νερό, λιποδιαλυτές ουσίες και αέρια µεταφέρονται ελεύθερα.

13 Απορρόφηση ΕΝΥ Άνω οβελιαίος κόλπος (φλέβα) Απορρόφηση ΕΝΥ (αραχνοειδής λάχνες)

14 Λειτουργίες ΕΝΥ Προστατεύει τον εγκέφαλο και το ΝΜ από τραυµατισµούς. Ρυθµίζει την ενδοκρανιακή πίεση. Μεταφέρει θρεπτικές ουσίες Αποµακρύνει τις άχρηστες ουσίες. Υδροκέφαλος

15 Υδροκέφαλος Οσφυονωτιαια παρακέντηση

16 Αιµατοεγκεφαλικός φραγµός ΑΙΜΑΤΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΣ ΦΡΑΓΜΟΣ Χωρίζει τον εγκεφαλικό ιστό από το υπόλοιπο σώµα. Εκλεκτικός φραγµός που δεν επιτρέπει σε πολλές ουσίες που υπάρχουν στην κυκλoφορίαναπεράσουνδιαµέσου του τοιχώµατος των τριχοειδών στον εγκεφαλιό ιστό (Επιλεκτική διαπερατότητα).

Εκλεκτικός φραγµός που δεν επιτρέπει σε πολλές ουσίες που υπάρχουν

17 Βρίσκεται στο επίπεδο του τοιχώµατος των τριχοειδών. Το τοιχωµά τουςαποτελείται: Ενδοθηλιακά κύτταρα που επικαλύπτουν το ένα το άλλο σαν κεραµύδια και συνδέονται µε στερεές συνδέσεις. Βασική µεµβράνη Αποφυάδες των αστροκυττάρων που περιβάλλουν τα τοιχώµατα των τριχοειδών Πόδια αστροκυττάρων Βασική µεµβράνη Μη θυριδωτό ενδοθήλιο Ο συντελεστής διόδου µιας ουσίας από το πλάσµα τουαίµατος στο εγκεφαλικό παρέγχυµα εξαρτάται από τον συντελεστή λιποδιαλυτότητας της Οι υδατοδιαλυτές ουσίες ακόµη και εκείνες µε µικρό ΜΒ (Η +, Cl - ) δεν περνούν τον αιµατοεγκεφαλικό φραγµό εκτός αν έχουν ειδικούς µεµβρανικούς φορείς Μικρά µόρια όπως η γλυκόζη περνούν τον αιµατοεγκεφαλικό φραγµό Λιποδιαλυτά µη πολικάµόρια (οξυγόνο, διοξείδιο του άνθρακα, λιποδιαλυτά φάρµακα, στεροειδείς ορµόνες, αλκοόλ, νικοτίνη. Λιποδιαλυτά αναισθητικά) περνούν τον αιµατοεγκεφαλικό φραγµό

τουαίµατος στο εγκεφαλικό παρέγχυµα εξαρτάται από τον συντελεστή λιποδιαλυτότητας της Οι υδατοδιαλυτές ουσίες ακόµη και εκείνες µε µικρό ΜΒ (Η +, Cl - ) δεν περνούν τον αιµατοεγκεφαλικό φραγµό εκτός

18 Μικροκυκλοφορία και µεταβολισµός του εγκεφάλου ΑΡΤΗΡΙΕΣ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ Ο εγκέφαλος αγγειώνεται από τους κλάδους: 2 Έσω καρωτίδες 2 Σπονδυλικές. Κάθε ηµισφαίριο αιµατώνεται µε το αίµα τηςοµόπλευρης καρωτίδας και της οµόπλευρης οπίσθιας εγκεφαλικής αρτηρίας

19 Αιµάτωση του εγκεφάλου σπονδυλική Ηλεπτήρύθµιση της ροής αίµατος στον εγκέφαλο γίνεται στο επίπεδο των εγκεφαλικών αρτηριδίων Η τοπική µερική πίεση του οξυγόνου είναι κατευθείαν ανάλογη προς τη ροή του αίµατος καρωτίδα Τοπική ρύθµιση της ροής του αίµατος Μεταβολική υπόθεση: η διέγερση των νευρώνων και η αύξηση της µεταβολικής δραστηριότητας που επακολουθεί προκαλεί την απελευθέρωση/έκλυση ορισµένων µεταβολικών προϊόντων, µεταξύ των οποίων το CO 2, K + και αδενοσίνη προκαλούν διάταση των αρτηριδίων του εγκεφάλου µε αποτέλεσµα την αύξηση της ροής του αίµατος στην ενεργοποιηµένη περιοχή

νευρώνων και η αύξηση της µεταβολικής δραστηριότητας που επακολουθεί προκαλεί την απελευθέρωση/έκλυση ορισµένων µεταβολικών προϊόντων, µεταξύ των

20 Τοπική ρύθµιση της ροής του αίµατος Νευρογενής υπόθεση: τα µικρά αγγεία στον φλοιό του νεοεγκεφάλου νευρώνονται από νευρώνες που απελευθερώνουν αγγειοδιασταλτικούς νευροδιαβιβαστές, όταν διεγερθούν από άλλους γειτονικούς νευρώνες Ο ρόλος του ΝΟ (προϊόν µεταβολισµού των νευρώνων) Οεγκέφαλος(υπό φυσιολογικές συνθήκες) χρησιµοποιεί ως µεταβολικό υπόστρωµα κατά κύριο λόγο γλυκόζη. Η κατανάλωση οξυγόνου από τον εγκέφαλο είναι πολύ υψηλή και τα αποθέµατα γλυκογόνου περιορισµένα. Εποµένως ο εγκέφαλος έχει ανάγκη µιας σηµαντικής και συνεχούς προσφοράς θρεπτικών ουσιών. Αν και ο εγκέφαλος αντιπροσωπεύει το 2% του σωµατικού βάρους, περίπου το 20% του οξυγονοµένου αίµατος που αντλείται από την καρδιά διέρχεται µέσω της εγκεφαλικής κυκλοφορίας

λόγο γλυκόζη. Η κατανάλωση οξυγόνου από τον εγκέφαλο είναι πολύ υψηλή και τα αποθέµατα γλυκογόνου περιορισµένα.

21 Χυµική ρύθµιση της ροής αίµατος Οι διακυµάνσεις της µερικής πίεσης του CO 2 έχουν σηµαντική επίδραση στη ροή του αίµατος στον εγκέφαλο. Αύξηση της PaCO 2 από 40mmHg (φυσιολογικό) σε 50 mmhg (υπερκαπνία) προκαλεί αύξηση της αιµατικής ροής κατά 40%. Η αύξηση αυτή οφείλεται σε διαστολή των αρτηριδίων. Η υποκαπνία (υπέρπνοια) προκαλεί αγγειοσυστολή Χυµική ρύθµιση της ροής αίµατος CO 2 CO 2 διάχυση αστροκύτταρο Καρβονυλική ανυδράση Η + + HCO 3 - Αύξηση ενδοκυττάριου ασβεστίου Παραγωγή προσταγλανδονών Παραγωγή ΝΟ ΑΓΓΕΙΟ ΙΑΣΤΟΛΗ

22 Οι µεταβολές της µερικής πίεσης του οξυγόνου στο αρτηριακό αίµα έχουν µικρή επίδραση στην αρτηριδιακή ροή του αίµατος. Μια σχετική πτώση PaO 2 από 100mmHg σε 60mmHg δεν προκαλεί µεταβολή στην αιµατική ροή. Αντίθετα µια έντονη υποξαιµία (περίπου 40mmHg) προκαλεί σαφή αγγειοδιαστολή και αύξηση αιµατικής ροής. Σχέση ΝΟ και αίµης Σύζευξη µεταξύ ροής αίµατος και µεταβολισµού. Ο ρόλος του ΝΟ 2% νευρώνων ΚΝΣ

23 Αυτορρύθµιση της εγκεφαλικής κυκλοφορίας Αυτορρύθµιση: εξασφάλιση σταθερής εγκεφαλικής ροής µέσα σε µια περιοχή πιέσεων από 60 έως 150 mmhg Η υπερκαπνία καταστέλλει την αυτορρύθµιση Μεταβολισµός του ΚΝΣ Γαλακτικό οξύ

Σχετικά έγγραφα

Νικολέττα Χαραλαμπάκη Ιατρός Βιοπαθολόγος

Νικολέττα Χαραλαμπάκη Ιατρός Βιοπαθολόγος ΚΝΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΝΩΤΙΑΙΟΣ ΜΥΕΛΟΣ Περιβάλλονται και στηρίζονται με τις εγκεφαλικές και νωτιαίες μήνιγγες μεταξύ των οποίων περικλείεται ο υπαραχνοειδής χώρος γεμάτος