Newsletter 03-04/2012 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εργατικό 3-88

Transcript

1

2 Newsletter 03-04/2012 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εργατικό 3-88 [ 2 ]

3 ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ Αµοιβή εργασίας - Γενικά ικαστήριο: Άρειος Πάγος Αριθµός απόφασης: 1495 Έτος: Αµοιβή γεωπόνου. - Κατά το άρθρο 10 της από ΣΣΕ "Για τους όρους αµοιβής και εργασίας των γεωπόνων πτυχιούχων ανωτάτων σχολών" (πράξη καταθ. Υπ. Εργασίας 132/ ) στους µισθωτούς γεωπόνους που έχουν ορισθεί από την επιχείρηση ή τον εργοδότη ως υπεύθυνοι ή προϊστάµενοι τµηµάτων χορηγείται επίδοµα υπευθυνότητας, το οποίο ορίζεται σε ποσοστό 20%. Η άνω σύµβαση δεσµεύει τους µισθωτούς και τους εργοδότες που είναι µέλη των συµβαλλόµενων συνδικαλιστικών οργανώσεων σύµφωνα µε τις διατάξεις των άρθρων 3 παρ. 1β, 8 παρ. 2 και 11 παρ. 2 και 3 του Ν. 1876/1990. Νόµοι: 1876/1990, άρθ. 3, 8, 11, ηµοσίευση: INLAW 2010 Αµοιβή εργασίας - Γενικά ικαστήριο: Άρειος Πάγος Αριθµός απόφασης: 191 Έτος: Κυριακάτικη εργασία. Αδικαιολόγητος πλουτισµός. Απόσβεση µε καταβολή. Έλλειψη νόµιµης βάσης. Αναιρείται η προσβαλλόµενη απόφαση. - Aπό τις διατάξεις της 8900/1946 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Οικονοµικών και Εργασίας "περί καθορισµού αυξηµένης αµοιβής εις τους εργαζοµένους εν γένει κατά τας Κυριακάς και εορτάς", όπως ερµηνεύθηκε µε την 25825/1951 οµοία και αρθρ.2 του ν.435/1976, προκύπτει ότι στους εργαζοµένους κατά τις Κυριακές και τις µη εργάσιµες εορτές καταβάλλεται, ανεξαρτήτως του κύρους για την απασχόληση, προσαύξηση του ηµεροµισθίου, η οποία υπολογίζεται επί του νοµίµου µισθού και ισούται µε το 75% ενός ηµεροµισθίου, εφόσον η εργασία εξαντλήσει το κανονισµένο ηµερήσιο ωράριο. Εάν υπολείπεται του νοµίµου ωραρίου µειώνεται ανάλογα και αν υπερβαίνει αυτό αυξάνεται ανάλογα. Έτσι ο υπολογισµός της αµοιβής του µισθωτού από την αιτία αυτή µπορεί να γίνει µε βάση την ωριαία απασχόληση µέσα στα χρονικά όρια των ηµερών αυτών, που είναι γνωστές από το ηµερολόγιο. Σε περίπτωση δε που στερείται και την εβδοµαδιαία ανάπαυση ο εργαζόµενος αυτός δικαιούται και το 1/25 του καταβαλλόµενου µισθού του ως αποζηµίωση του αδικαιολόγητου πλουτισµού, δηλαδή καθετί που ο εργοδότης θα κατέβαλε στον ίδιο εργαζόµενο αν εργαζόταν σε ηµέρα µη αναπαύσεως, χωρίς την προσαύξηση της υπερεργασίας άλλων ηµερών και της αναλογίας επιδοµάτων άδειας και εορτών. - Σύµφωνα µε τα άρθρα 3 της υπ' αριθ / 1931 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Οικονοµικών και Εργασίας,3 του ΑΝ 539/1945 και 3 παρ. 16 του Ν. 4504/ 1966, τα επιδόµατα εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα, οι αποδοχές άδειας και το επίδοµα άδειας υπολογίζονται µε βάση τις τακτικές ή συνήθεις αποδοχές του εργαζοµένου, στις οποίες περιλαµβάνονται ο νόµιµος µισθός και τα επιδόµατα. Περιλαµβάνονται όµως ακόµη πρόσθετες παροχές ή προσαυξήσεις στο µισθό, µεταξύ των οποίων και η κατά 75% προσαύξηση του ηµεροµισθίου ή του 1/25 του µηνιαίου

4 µισθού, µε βάση τις υπ' αριθ. 8900/1946 και 25825/1951 κοινές αποφάσεις των Υπουργών Οικονοµικών και Εργασίας για εργασία κατά τις Κυριακές και από το νόµο καθιερωµένες ως µη εργάσιµες εορτές του έτους, εφόσον η εργασία αυτή παρέχεται σταθερά και µόνιµα. εν περιλαµβάνονται όµως: α) Η κατά το άρθρο 1 παρ. 2 του Ν. 435/1975 και το άρθρο 4 παρ. 4 και 5 του Ν. 2874/2000 αµοιβή για µη νόµιµη υπερωριακή απασχόληση, δηλαδή τόσο η κατά τις εν λόγω διατάξεις βασική αµοιβή λόγω αδικαιολόγητου πλουτισµού του εργοδότη όσο και η κατά τις ίδιες διατάξεις προσαύξηση 100% και 250%, αντίστοιχα, επί της εν λόγω βασικής αµοιβής. Και αυτό γιατί η όλη αυτή αµοιβή για µη νόµιµη υπερωριακή απασχόληση, από την οποία εκείνη της αµέσως πιο πάνω βασικής αµοιβής οφείλεται κατά τις διατάξεις για τον αδικαιολόγητο πλουτισµό (άρθρα 904 και επ. ΑΚ), ακόµη και όταν η υπερωριακή αυτή εργασία παρέχεται σταθερώς και µονίµως, δεν αποτελεί τακτικό µισθό, ακριβώς διότι δεν φέρει το χαρακτήρα νόµιµου ή συµβατικού ανταλλάγµατος για την εργασία του µισθωτού, αφού τούτο προϋποθέτει έγκυρη σύµβαση εργασίας (πρβλ. ΟλΑΠ 39-40/2002). β) Η αµοιβή για την εργασία κατά Κυριακές ή Σάββατα. Και αυτό γιατί, όπως από τις διατάξεις των άρθρων 1 και 10 του Β 748/1966 και του άρθ ρου 904 του ΑΚ προκύπτει, η εκούσια ή εξαναγκασµένη παροχή εργασίας κοιτά την ηµέρα της εβδοµαδιαίας αναπαύσεως ή, για την ταυτότητα του νοµικού λόγου, (και) κατά την ηµέρα της υποχρεωτικής αναπαύσεως λόγω εξαντλήσεως της πενθήµερης εβδοµαδιαίας εργασίας, όπου ισχύει η τελευταία, απαγορευόµενη από κανόνες δηµόσιας τάξεως, είναι άκυρη και γεννά αξίωση για απόδοση της ωφέλειας του εργοδότη από την παροχή µιας τέτοιας εργασίας κατά τις διατάξεις για τον αδικαιολόγητο πλουτισµό. Έτσι και η αµοιβή αυτή, ακόµη και αν η εργασία κατά Κυριακές ή Σάββατα παρέχεται σταθερώς και µονίµως, δεν αποτελεί τακτικό µισθό, ακριβώς διότι δεν φέρει το χαρακτήρα νόµιµου ή συµβατικού ανταλλάγµατος για την εργασία του µισθωτού (πρβλ. ΟλΑΠ 39-40/2002), µε εξαίρεση βέβαια την ως άνω κατά 75% προσαύξηση του ηµεροµισθίου ή του 1/25 του µηνιαίου µισθού για την εργασία κατά Κυριακές και εξαιρετέες εορτές, η οποία, στην περίπτωση κατά την οποία η εργασία αυτή παρέχεται σταθερά και µόνιµα, συνυπολογίζεται, ως από το νόµο απευθείας οφειλόµενη, για την εξεύρεση του ύψους των παραπάνω επιδοµάτων εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα, αποδοχών άδειας και επιδόµατος άδειας, κατά τα προαναφερόµενα. - H επί 8ωρο εκούσια ή εξαναγκασµένη παροχή εργασίας κατά τα Σάββατα, ηµέρα υποχρεωτικής ανάπαυσης λόγω εξάντλησης του πενθηµέρου, απαγορευοµένη από κανόνα δηµόσιας τάξης είναι άκυρη και γεννά απαίτηση απόδοσης της ωφέλειας του εργοδότη από την παροχή µιας τέτοιας εργασίας κατά τις αρχές του αδικαιολόγητου πλουτισµού κατ' αρθρ. 904 ΑΚ. Η ωφέλεια συνίσταται στις αποδοχές που ο εργοδότης θα κατέβαλλε σε άλλον µισθωτό, τον οποίο θ' απασχολούσε εγκύρως υπό τις ίδιες συνθήκες µε τον ακύρως εργασθέντα κατά τον ως άνω χρόνο χωρίς να λαµβάνονται υπόψη οι προσωπικές περιστάσεις του τελευταίου. Επίσης, από τη διάταξη του άρθρου 416 ΑΚ, η οποία ορίζει ότι η ενοχή αποσβήνεται µε καταβολή, συνάγεται ότι στοιχεία για την πληρότητα του σχετικού περί εξοφλήσεως ισχυρισµού αλλά και του αιτιολογικού της αποφάσεως που δέχεται τον ισχυρισµό αυτόν, ώστε να καθίσταται εφικτός ο αναιρετικός έλεγχος, είναι το ποσό που καταβλήθηκε, η αιτία και ο χρόνος της καταβολής. Όταν δε µε την αγωγή ασκούνται πλείονες αξιώσεις πηγάζουσες από διαφορετικές αιτίες, όπως στην περίπτωση των εργατικών αξιώσεων, δεν αρκεί να αναφέρεται στην απόφαση που δέχεται σχετικό περί εξοφλήσεως ισχυρισµό του εναγοµένου, ότι οι συγκεκριµένες αξιώσεις του ενάγοντος εξοφλήθηκαν, αλλά πρέπει να προσδιορίζεται το δικαιούµενο καθώς και το καταβληθέν για κάθε αξίωση ποσό. ιαφορετικά καθίσταται ανέφικτος [4]

5 ο αναιρετικός έλεγχος, αφού ενδέχεται το καταβληθέν ποσό να είναι µικρότερο του οφειλόµενου. - Kατά την έννοια του άρθρου 559 αριθ.19 του ΚΠολ λόγος αναιρέσεως για έλλειψη νόµιµης βάσεως ιδρύεται όταν δεν προκύπτουν σαφώς από το αιτιολογικό της τα περιστατικά, που είναι αναγκαία για την κρίση στη συγκεκριµένη περίπτωση ως προς τη συνδροµή των νόµιµων όρων και προϋποθέσεων της διατάξεως που εφαρµόστηκε και ως προς τη µη συνδροµή τους, που αποκλείει την εφαρµογή της, καθώς και όταν η απόφαση περιέχει ελλιπείς ή αντιφατικές αιτιολογίες στο νοµικό χαρακτηρισµό των πραγµατικών περιστατικών που έγιναν δεκτά και έχουν ουσιώδη επιρροή στην έκβαση της δίκης. ΑΚ: 416, 904, ΚΠολ : 559 αριθ. 19, ΑΝ: 539/1945, άρθ. 2, Νόµοι: 1346/1983, άρθ. 1, ηµοσίευση: INLAW 2011 Αµοιβή εργασίας - Γενικά ικαστήριο: Άρειος Πάγος Αριθµός απόφασης: 4 Έτος: Αποδοχές. Φιλοδωρήµατα. Αναίρεση κατά των αποφάσεων των ειρηνοδικείων, καθώς και των αποφάσεων των πρωτοδικείων, που εκδίδονται σε εφέσεις κατά των αποφάσεων των ειρηνοδικείων. - Από το συνδυασµό των διατάξεων των άρθρων 648, 649, 653 και 361 ΑΚ, 3 παρ. 2 του Ν. 2190/1920, 5 παρ. 1 του Ν. 3198/-1955 και 1 της 95/1949 ιεθνούς Συµβάσεως "περί προστασίας του ηµεροµισθίου", που κυρώθηκε µε το Ν. 3248/1955, σε συνδυασµό µε το άρθρο 6 του Ν. 765/1943 (που διατηρήθηκε σε ισχύ µε την ΠΥΣ324/-1946) προκύπτει ότι τα προαιρετικώς καταβαλλόµενα στον εργαζόµενο από τους πελάτες του εργοδότη φιλοδωρήµατα, έναντι της παρεχόµενης σ' αυτούς εξυπηρετήσεως, αποτελούν µέρος του µισθού µόνον όταν, βάσει ρητής ή σιωπηρής συµφωνίας µεταξύ εργοδότη και εργαζοµένου, ο πρώτος παρέχει στο δεύτερο τη δυνατότητα να λαµβάνει τα φιλοδωρήµατα και αυτά εισπράττονται τακτικά, έτσι ώστε να επαυξάνουν τις αποδοχές του. Εξάλλου, από το άρθρο 4 παρ. 3 της διαιτητικής απόφασης ( Α) µε αριθµό 2/2000 "για τη ρύθµιση των όρων αµοιβής και εργασίας των εργαζοµένων στο Καζίνο Ρίου Πάτρας", που, κατά τη διάταξη του άρθρου 8 παρ. 2 του Ν. 1876/1990, δεσµεύει τους διαδίκους, ορίζονται: "α) Στις παραγωγικές ειδικότητες του άρθρου 3, µε εξαίρεση τους οκίµους και τους Τµηµατάρχες, διανέµονται τα φιλοδωρήµατα του άρθρου 18 παρ. 1α (Υπ. Απ ΦΕΚ Β 440) των πελατών του Καζίνο, β) Το ποσό των φιλοδωρηµάτων αποτελεί κυµαινόµενη οικονοµική παροχή προερχόµενη από τις προαιρετικές παροχές πελατών κατά την διεξαγωγή παιγνιδιών το σύνολο των οποίων διανέµεται από τη ιοίκηση του Καζίνο προς τους δικαιούχους εργαζόµενους σύµφωνα µε τα οριζόµενα στο Παράρτηµα Ι". Κατά δε το Παράρτηµα Ι αυτής: "1. Φιλοδωρήµατα είναι οι κυµαινόµενες οικονοµικές παροχές, που προέρχονται από τις προαιρετικές καταβολές πελατών του Καζίνο κατά την διεξαγωγή παιγνιδιών, σύµφωνα µε τα οριζόµενα στην Υπ. Απ. 962/ Τα φιλοδωρήµατα συλλέγονται στα ειδικά κουτιά των τραπεζιών παιγνίων Τα φιλοδωρήµατα διανέµονται στο προσωπικό ανά µήνα σε ποσοστό 65%, ενώ ποσοστό 35% παρακρατείται από την εταιρεία για την δηµιουργία ειδικού αποθεµατικού για την κάλυψη της εργατικής και [5]

6 εργοδοτικής εισφοράς, του φόρου εισοδήµατος που αναλογεί σε κάθε εργαζόµενο για την αιτία αυτή καθώς και την αναλογία δώρου Χριστουγέννων, Πάσχα και επιδόµατος αδείας. Μέσα στο πρώτο δεκαήµερο του Ιανουαρίου κάθε έτους, η εταιρεία προβαίνει στην εκκαθάριση του αποθεµατικού του προηγουµένου έτους και καταβάλει σε κάθε δικαιούχο το εναποµείναν πλεόνασµα µετά την αφαίρεση των προαναφεροµένων κρατήσεων. 3.2 Σε κάθε εργαζόµενο η αναλογία του φιλοδωρήµατος υπολογίζεται µε τον τρόπο που περιγράφεται κατωτέρω στην παρ. 3.3 και καταβάλεται το καθαρό ποσό, έπειτα από αφαίρεση. 3.3 Το σύνολο των φιλοδωρηµάτων µετά την αφαίρεση των ποσών που αντιστοιχούν στις αιτίες που αναφέρονται στην παρ. 3.1 καταβάλλεται στους δικαιούχους µε κριτήριο την προϋπηρεσία όπως αναφέρεται στην παρ ". Από τις παραπάνω διατάξεις και ιδιαίτερα από αυτήν της προαναφερόµενης του άρθρου 3 παρ. 1 του Παραρτήµατος 1 της 2/2000.Α., κατά την οποία φιλοδωρήµατα διανέµονται στο προσωπικό ανά µήνα σε ποσοστό 65%, ενώ ποσοστό 35% παρακρατείται από την εταιρεία για την δηµιουργία ειδικού αποθεµατικού, και για τον αναφερόµενο σ' αυτή σκοπό, σαφώς προκύπτει αφενός ότι, κατά την ως άνω 2/2000 διαιτητική απόφαση, ο µηνιαίος µισθός των εναγόντων, εκτός από το σταθερώς καταβαλλόµενο ποσό, περιλάµβανε και τα από τους πελάτες προαιρετικώς καταβαλλόµενα φιλοδωρήµατα και αφετέρου οι αναλογούσες στους πιο πάνω εργαζόµενους ασφαλιστικές εισφορές επί του µισθού αυτού, καθώς και φόρος εισοδήµατος που αναλογεί σ' αυτόν σε κάθε εργαζόµενο, καλύπτεται από το ποσοστό 35% που παρακρατείται από τον εργοδότη, για το σκοπό αυτό, ενώ το υπόλοιπο 65% διανέµεται καθαρό στους εργαζόµενους ανά µήνα. Επίσης το παρακρατούµενο ποσοστό 35% καλύπτει και τις βαρύνουσες τον εργοδότη ασφαλιστικές εισφορές, κατά το µέρος που επαρκεί προς τούτο, και στην περίπτωση που, µετά την αφαίρεση όλων των προαναφερόµενων κρατήσεων, υπάρχει πλεόνασµα, αυτό διανέµεται στους εργαζόµενους. - Κατά το άρθρο 560 εδ. 1 ΚΠολ, κατά των αποφάσεων των ειρηνοδικείων, καθώς και των αποφάσεων των πρωτοδικείων, που εκδίδονται σε εφέσεις κατά των αποφάσεων των ειρηνοδικείων, επιτρέπεται αναίρεση αν παραβιάστηκε κανόνας του ουσιαστικού δικαίου, στον οποίο περιλαµβάνονται και οι ερµηνευτικοί κανόνες των δικαιοπραξιών, συνίσταται δε η παραβίαση στην εσφαλµένη ερµηνεία ή εφαρµογή κανόνα, που υπάρχει, στην πρώτη περίπτωση όταν αποδίδεται στον κανόνα έννοια διαφορετική από την αληθινή και στη δεύτερη περίπτωση όταν εφαρµόζεται ή δεν εφαρµόζεται, κατά περίπτωση, κανόνας ουσιαστικού δικαίου, αν και δεν υπάρχουν ή υπάρχουν αντίστοιχα οι πραγµατικές προϋποθέσεις για την εφαρµογή του, σύµφωνα µε όσα ανέλεγκτα δέχτηκε το δικαστήριο της ουσίας. ΑΚ: 361, 648, 649, 653, ΚΠολ : 560, Νόµοι: 2190/1920, άρθ. 3, Νόµοι: 765/1943, άρθ. 6, Νόµοι: 1846/1951, άρθ. 25, Νόµοι: 3198/1955, Νόµοι: 3248/1955, Νόµοι: 1876/1990, άρθ. 3, 8, Νόµοι: 1902/1990, άρθ. 43, ηµοσίευση: INLAW 2012 [6]

7 Αµοιβή εργασίας - Γενικά ικαστήριο: Άρειος Πάγος Αριθµός απόφασης: 125 Έτος: Ωροµίσθιοι εκπαιδευτικοί. Αδικαιολόγητος πλουτισµός. ΑΚ: 904, Νόµοι: 1566/1985, άρθ. 2, 4, 13, 14, 17, Νόµοι: 2942/2001, άρθ. 1, 8, Νόµοι: 3027/2002, άρθ. 6, 7, 8, 11, Νόµοι: 3194/2003, άρθ. 1, ηµοσίευση: INLAW 2012 Αρχή της ίσης µεταχείρισης - Εξαίρεση από την αρχή της ίσης αµοιβής ικαστήριο: Άρειος Πάγος Αριθµός απόφασης: 300 Έτος: Αρχή της ίσης µεταχείρισης. Αναιρετικοί λόγοι σχετιζόµενοι µε την αοριστία της αγωγής. Έλλειψη νόµιµης βάσης. Αναιρείται η προσβαλλόµενη απόφαση. - Από την αρχή της ίσης µεταχείρισης, η οποία απορρέει από τη διάταξη του άρθρου 288 ΑΚ και ευρίσκει έρεισµα και στα άρθρα 4 παρ. 1 και 22 παρ. 1 εδ. β' του Συντάγµατος και 119 της Συνθήκης Ε.Κ., προκύπτει ότι στα πλαίσια της εργασιακής συµβάσεως δεν επιτρέπεται η άνιση µεταχείριση από τον εργοδότη των µισθωτών της αυτής εκµεταλλεύσεως που έχουν τα ίδια προσόντα και παρέχουν τις ίδιες υπηρεσίες υπό τις αυτές συνθήκες, εκτός αν δικαιολογείται η εξαίρεση ή η απόκλιση εξαιτίας αντικειµενικού λόγου. Με βάση την παραπάνω αρχή, ο εργοδότης οφείλει να επεκτείνει σε όλους τους εργαζοµένους που παρέχουν την ίδια εργασία υπό τις αυτές συνθήκες και µε τα αυτά προσόντα, τις προς ορισµένους από αυτούς, όχι συνεπεία νοµικής επιταγής, αλλά οικειοθελείς µισθολογικές ή άλλες εργασιακές παροχές, είτε πρόκειται για µονοµερείς οικειοθελείς παροχές, είτε πρόκειται για παροχές που ο εργοδότης έχει αναλάβει συµβατικώς έναντι ορισµένων εργαζοµένων. Η αρχή, όµως, της ίσης µεταχείρισης δεν επιβάλλει την εξίσωση όλων των περιπτώσεων. Αποκλίσεις από την αρχή αυτή επιτρέπονται, όταν γενικότερα, συντρέχουν - σε κάθε περίπτωση ειδικοί, κατ' αντικειµενική κρίση, λόγοι οι οποίοι καθιστούν διαφορετική µεταχείριση εύλογη και δίκαιη. Τέτοιοι διαφορετικοί λόγοι δύναται να είναι η ανάγκη αναδιοργάνωσης της επιχείρησης, ο διαφορετικός χρόνος προσλήψεως των εργαζοµένων ή η διαφορετική αρχαιότητα στο βαθµό (ιδιαίτερα, αν η παροχή συνδέεται, µε ορισµένα προσδιοριζόµενα από τον εργοδότη προσόντα, που απαιτούν κατά τεκµήριο εµπειρία, ή αν η πρόσληψη έγινε µε διαφορετικές προϋποθέσεις. Επί παροχών που γίνονται σε εκπλήρωση νοµικής υποχρεώσεως, τυχόν ανισότητα ελέγχεται βάσει των διατάξεων των άρθρων 4 παρ. 1 και 22 παρ. 1 εδ. β` του Συντάγµατος. - Η νοµική αοριστία της αγωγής που συνδέεται µε τη νοµική εκτίµηση του εφαρµοστέου κανόνα ουσιαστικού δικαίου, ελέγχεται ως παραβίαση από τον αριθµό 1 του άρθρου 559 ΚΠολ, εάν το δικαστήριο για το σχηµατισµό της περί νοµικής επάρκειας της αγωγής κρίσης του αξίωσε περισσότερα στοιχεία από όσα απαιτεί ο νόµος προς θεµελίωση του δικαιώµατος ή αρκέστηκε σε λιγότερα, ενώ η ποσοτική ή ποιοτική αοριστία της αγωγής, η οποία υπάρχει όταν δεν αναφέρονται όλα τα [7]

8 στοιχεία που απαιτούνται κατά νόµο για τη θεµελίωση του αιτήµατος της αγωγής, ελέγχεται ως παραβίαση από τους αριθµούς 14 ή 8 του άρθρου 559 ΚΠολ. - Κατά την έννοια του άρθρου 559 αριθ. 19 του ΚΠολ, η απόφαση δεν έχει νόµιµη βάση όταν στις αιτιολογίες της που συνιστούν την ελάσσονα πρόταση του δικανικού συλλογισµού, δεν αναφέρονται διόλου ή αναφέρονται ανεπαρκώς ή αντιφατικώς τα πραγµατικά περιστατικά, στα οποία το δικαστήριο της ουσίας στήριξε την κρίση του επί ζητήµατος µε ουσιώδη επιρροή στην έκβαση της δίκης και έτσι δεν µπορεί να ελεγχθεί αν στη συγκεκριµένη περίπτωση συνέτρεχαν οι όροι του κανόνα ουσιαστικού δικαίου που εφαρµόστηκε ή δε συνέτρεχαν οι όροι εκείνου που εφαρµόστηκε. ΚΠολ : 559 αριθ. 1, 559 αριθ. 8, 559 αριθ. 14, 559 αριθ. 19, ΑΚ: 288, Σ: 4, 22, ΣυνθΕΚ: 119, ηµοσίευση: INLAW 2012 Ασφάλεια και υγιεινή εργαζοµένων - Γενικά ικαστήριο: Άρειος Πάγος Αριθµός απόφασης: 391 Έτος: Καταστήµατα υγειονοµικού ενδιαφέροντος. Βιβλιάριο υγείας. εδικασµένο. Υπερηµερία εργοδότη. - Σύµφωνα µε την ΑΙΒ/8577/1983 απόφαση του Υπουργού Υγείας και Προνοίας (ΦΕΚ Β' 526/ ) η οποία εκδόθηκε κατά νοµοθετική εξουσιοδότηση του Α.Ν. 2520/1940, άρθρο 1 παρ. 1. Υγειονοµικός έλεγχος είναι η λεπτοµερής εξέταση από τις αρµόδιες Υγειονοµικές Υπηρεσίες των τροφίµων γενικής ή φυτικής προελεύσεως ή των ποτών, καθώς και των αντικειµένων, των χώρων και των εγκαταστάσεων, που παρουσιάζουν υγειονοµικό ενδιαφέρον, όπως αναλυτικά περιγράφονται στο άρθρο 2, για να διαπιστωθούν τυχόν δυσµενείς επιδράσεις στη δηµόσια Υγεία και το περιβάλλον γενικότερα. Σκοπός του Υγειονοµικού ελέγχου είναι η προστασία της ηµόσιας Υγείας. Αναλυτικά ο Υγειονοµικός έλεγχος ασκείται τακτικά ή έκτακτα, πλην των τροφίµων και ποτών και: Στους χώρους και στα µέσα παραγωγής, επεξεργασίας, βιοµηχανοποιήσεως, εµπορίας, διακινήσεως, αποθηκεύσεως, συντηρήσεως, πωλήσεως και καταναλώσεως τροφίµων και ποτών. Στα µαγειρεία, εστιατόρια και λοιπούς βοηθητικούς χώρους υγιεινής των εργοστασίων γενικά, ιδιωτικών κλινικών, οίκων ευγηρίας και άλλων παρόµοιων επιχειρήσεων. Στα υγειονοµικού ενδιαφέροντος καταστήµατα και γενικά στις εγκαταστάσεις των επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών (ξενοδοχεία ύπνου, αίθουσες δηµοσίων θεαµάτων, κοµµωτήρια, κουρεία, λουτρά, χώροι υγιεινής και κυλικεία υπαιθρίων δηµόσιων θεαµάτων, όπως θερινών κινηµατογράφων και θεάτρων, αθλητικών γηπέδων, καθώς και σε κάθε είδους κατασκηνώσεις κλπ). Περαιτέρω, κατά το άρθρο 14 παρ. 1 της ίδιας αποφάσεως Α1Β/8577/1983 του Υπουργού Υγείας και Πρόνοιας που αντικαταστάθηκε ήδη από µε την 8405/ απόφαση των Υπουργών Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΦΕΚ 665Β'/ ), "όσοι ασκούν ή επιθυµούν να ασκήσουν το επάγγελµα του χειριστή τροφίµων ή ποτών, είτε ως ειδικοί επαγγελµατίες, είτε ως υπάλληλοι ή εργάτες ή βοηθοί αυτών, ή απασχολούνται µε οποιαδήποτε σχέση σε ξενοδοχεία, εστιατόρια, ζαχαροπλαστεία, καφενεία και άλλες επιχειρήσεις υγειονοµικού ενδιαφέροντος, παρέχοντας τις υπηρεσίες τους στο κοινό, πρέπει να είναι εφοδιασµένοι µε βιβλιάριο υγείας, στο [8]

9 οποίο θα βεβαιώνεται ότι ο κάτοχός του δεν πάσχει από µεταδοτικό νόσηµα και δεν είναι φορέας εντερικών παθογόνων µικροβίων, ιών και παρασίτων". Από τις παραπάνω διατάξεις, σε συνδυασµό µε τις διατάξεις των άρθρων 3, 174, 180 του ΑΚ, συνάγεται ότι: 1) η έλλειψη βιβλιαρίου υγείας ή η µη θεώρησή του επιφέρει ακυρότητα της συµβάσεως εργασίας των εργαζοµένων, 2) µε βιβλιάρια υγείας πρέπει να είναι εφοδιασµένοι και οι απασχολούµενοι µε οποιαδήποτε σχέση σε επιχειρήσεις υγειονοµικού ενδιαφέροντος και όχι µόνον οι εργαζόµενοι σ' αυτές µε σύµβαση εξαρτηµένης εργασίας και 3) µε τα βιβλιάρια αυτά πρέπει να εφοδιάζονται όσοι ασκούν εργασία χειριστή τροφίµων ή ποτών ή απασχολούνται σε επιχειρήσεις υγειονοµικού ενδιαφέροντος και ειδικότερα αυτοί που ασχολούνται µε την παρασκευή, συσκευασία και προετοιµασία των τροφίµων ή ποτών για τη διάθεσή τους στην κατανάλωση ή που παρέχουν υπηρεσίες προς το κοινό και έρχονται έτσι σε άµεση επαφή µε τα τρόφιµα ή ποτά ή µε τον καταναλωτή τούτων ή µε τον χρήστη των υπηρεσιών, ώστε να υπάρχει κίνδυνος µεταδόσεως των νοσηµάτων από τα οποία τυχόν πάσχουν ή των µικροβίων, των ιών και των παρασίτων, των οποίων είναι φορείς. Τα κοινωφελή ιδρύµατα, τα οποία δεν έχουν κερδοσκοπικό χαρακτήρα, για την ίδρυση και λειτουργία των οποίων ισχύουν ειδικές διατάξεις (στην προκειµένη περίπτωση τα πδ 733/1974, 711/1992 και ο Α.Ν. 2039/1939), δεν µπορούν να θεωρηθούν ως υγειονοµικού ενδιαφέροντος επιχειρήσεις ή καταστήµατα σύµφωνα µε το άρθρο 2 παρ. 3 και 14 της παραπάνω υγειονοµικής διάταξης και συνεπώς οι εργαζόµενοι σ' αυτές παιδοκόµοι και άλλοι υπάλληλοι, πλην των εργαζοµένων στα µαγειρεία, εστιατόρια και λοιπούς βοηθητικούς χώρους, για τους οποίους ρητά προβλέπει το άρθρο 2 παρ. 2 της ως άνω υγειονοµικής διάταξης, δεν υποχρεούνται να εφοδιαστούν µε βιβλιάριο υγείας (πρβλ. ΑΠ 1277/2001). - Από τα άρθρα 324 και 330 ΚΠολ συνάγεται ότι το δεδικασµένο καλύπτει ολόκληρο το δικανικό συλλογισµό βάσει του οποίου το δικαστήριο κατέληξε στην αναγνώριση της επίδικης έννοµης σχέσεως και συγκεκριµένως καλύπτει όχι µόνο το κριθέν δικαίωµα, δηλαδή την έννοµη σχέση που έχει διαγνωσθεί, αλλά και την ιστορική αιτία που έγινε δεκτή από την απόφαση υπό την έννοια των περιστατικών που ήσαν αναγκαία για την διάγνωση της έννοµης σχέσεως, καθώς και τη νοµική αιτία, ήτοι το νοµικό χαρακτηρισµό που το δικαστήριο έδωσε στα πραγµατικά περιστατικά, υπάγοντάς τα στην οικεία διάταξη νόµου. Ειδικότερα, όταν ζητούνται µισθοί υπερηµερίας, η τελεσίδικη µεταξύ των αυτών διαδίκων απόφαση επί αγωγής µε το ίδιο αντικείµενο για τον ίδιο ή προγενέστερο χρόνο παράγει δεδικασµένο ως προς τα διαγνωσθέντα ζητήµατα που ήσαν αναγκαία για την στήριξη του διατακτικού της αρχικής αποφάσεως, καθώς και τις ενστάσεις που µπορούσαν να προταθούν και δεν προτάθηκαν. Εποµένως, εν όψει της διατάξεως του άρθρ. 656 Α.Κ., κατά την έννοια της οποίας όσο διαρκεί η υπερηµερία του εργοδότη έχει αυτός την υποχρέωση να καταβάλλει στον µισθωτό όλες τις απολαβές που θα έπρεπε να του καταβάλλει κατά το ίδιο διάστηµα σύµφωνα µε την εργατική νοµοθεσία, συνάγεται ότι καλύπτονται από το δεδικασµένο το κύρος της συµβάσεως εργασίας, το είδος της συµφωνηµένης και παρεχοµένης εργασίας και τα πραγµατικά περιστατικά που διαµορφώνουν εκάστοτε σύµφωνα µε τις διατάξεις αυτές το ύψος των αποδοχών, αφού και αυτά είναι αναγκαία για την στήριξη του διατακτικού της αρχικής αποφάσεως. - Από την παραπάνω διάταξη του άρθρου 656 ΑΚ σαφώς προκύπτει ότι προϋπόθεση της άσκησης των αξιώσεων του µισθωτού, που πηγάζουν από την άκυρη καταγγελία της σύµβασης εργασίας, είναι η εγκυρότητα αυτής, διότι σε περίπτωση άκυρης συµβάσεως ο εργοδότης, αν παύσει να αποδέχεται τις υπηρεσίες του µισθωτού, δεν καθίσταται υπερήµερος και δεν είναι υποχρεωµένος να καταβάλει µισθούς υπερηµερίας. Ενόψει του ότι, όπως προαναφέρθηκε, η έλλειψη βιβλιαρίου υγείας καθ' [9]

10 όλη τη διάρκεια της εργασίας του εργαζοµένου ή η µη θεώρησή του, κατ' αυτήν, επιφέρει ακυρότητα της συµβάσεως εργασίας του, το δεδικασµένο για την εγκυρότητα της σύµβασης, για το χρονικό διάστηµα που κρίθηκε µε προηγούµενη τελεσίδικη απόφαση, δεν καλύπτει την εγκυρότητα αυτής και για το µεταγενέστερο, που αναφέρεται στη νέα αγωγή, διότι η κτήση ή η θεώρηση του βιβλιαρίου κατά το επόµενο χρονικό διάστηµα, η οποία αποτελεί αναγκαίο στοιχείο για την εγκυρότητα της σύµβασης εργασίας, είναι µεταγενέστερο πραγµατικό περιστατικό και δεν ήταν αναγκαίο ζήτηµα για τη στήριξη του διατακτικού της αρχικής απόφασης. ΑΚ: 3, 174, 180, 656, ΚΠολ : 324, 330, 559 αριθ. 8, ΑΝ: 2039/1939, Π : 733/1974, Π : 711/1992, ηµοσίευση: INLAW 2011 * ΕΕ 2012, σελίδα 493 ανεισµός εργασίας - Υποχρεώσεις εργοδοτών ικαστήριο: Άρειος Πάγος Αριθµός απόφασης: 17 Έτος: ανεισµός εργασίας. Παραβίαση κανόνα ουσιαστικού δικαίου. Έλλειψη νόµιµης βάσης. Μη λήψη υπόψη πραγµάτων. - Από τον συνδυασµό των διατάξεων των άρθ. 361, 648 και 651 ΑΚ, προκύπτει ότι είναι νόµιµη η συµφωνία, µε την οποία ο εργοδότης, που έχει στην διάθεσή του τις υπηρεσίες του µισθωτού, παραχωρεί µε την συναίνεση του τελευταίου (που µπορεί να δοθεί µε οποιοδήποτε τρόπο, ρητό ή σιωπηρό, προς τον αρχικό ή µεταγενέστερο εργοδότη), τις υπηρεσίες αυτού σε άλλο πρόσωπο (δανεισµός µισθωτού), στο οποίο παρέχονται πλέον οι υπηρεσίες του, καθόσον η σχέση αυτή στηρίζεται στην βούληση και των τριών µερών. Στην περίπτωση αυτή του δανεισµού δεν λύεται η σύµβαση εργασίας και ο παλαιός εργοδότης δεν αποβάλλει την ιδιότητα του εργοδότη, ενώ και ο τρίτος που χρησιµοποιεί τις υπηρεσίες του δανειζοµένου µισθωτού αποκτά την ιδιότητα του εργοδότη, επέρχεται δηλ. διάσπαση (κατάτµηση) της ιδιότητας του εργοδότη, µε συνέπεια τον επιµερισµό των εργοδοτικών αρµοδιοτήτων. Για την έννοια του δανεισµού δεν έχει σηµασία η βραχυχρόνια ή µακροχρόνια αποµάκρυνση (παραχώρηση) του εργαζοµένου από τον αρχικό εργοδότη του, µε τον οποίο δεν αποκόπτεται ο ενοχικός δεσµός και ο οποίος εξακολουθεί να βαρύνεται µε τις υποχρεώσεις από την σύµβαση εργασίας και δη, εκτός από αντίθετη συµφωνία, για την καταβολή του µισθού και των άλλων παροχών που τον βαρύνουν, ενώ ο εργοδότης που δανείζεται τον µισθωτό ασκεί κατά την διάρκεια της παραχώρησης το διευθυντικό δικαίωµα µε τους περιορισµούς και το περιεχόµενο που θα το ασκούσε ο αρχικός εργοδότης. Η προαναφερθείσα γνήσια σύµβαση δανεισµού εργασίας διαφοροποιείται από τη µη γνήσια σύµβαση δανεισµού, που ρυθµίζεται ήδη από τις διατάξεις των άρθρων 20 επ. του Ν. 2956/2001, κατά τις οποίες συνιστώνται Εταιρείες Προσωρινής Απασχόλησης στις οποίες οι εργαζόµενοί τους δεν προσφέρουν την εργασία τους σ' αυτές, αλλά σε τρίτους που θα υποδεικνύει εκάστοτε η εταιρεία αρχικός εργοδότης. -Κατά τη διάταξη του αρθρ. 559 αριθ. 1 του ΚΠολ αναίρεση επιτρέπεται µόνο αν παραβιάστηκε κανόνας του ουσιαστικού δικαίου στον οποίο περιλαµβάνονται και οι ερµηνευτικοί κανόνες των δικαιοπραξιών. Ο κανόνας δικαίου παραβιάζεται, αν δεν εφαρµοστεί ενώ συνέτρεχαν οι πραγµατικές προϋποθέσεις για την εφαρµογή του, ή [10]

11 αν εφαρµοστεί, ενώ δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις αυτές, καθώς και αν εφαρµοστεί εσφαλµένα, η δε παραβίαση εκδηλώνεται είτε µε ψευδή ερµηνεία, είτε µε κακή εφαρµογή, δηλαδή µε εσφαλµένη υπαγωγή. Από την διάταξη του αριθ. 1 περ. β' του ίδιου άρθρου ΚΠολ προκύπτει, ότι η παράβαση (µη λήψη υπόψη) των διδαγµάτων της κοινής πείρας, δηλ. των γενικών και αφηρηµένων αρχών για την εξέλιξη των πραγµάτων που αντλούνται από την εµπειρική πραγµατικότητα µε την βοήθεια της επιστηµονικής έρευνας και της επαγγελµατικής ενασχόλησης και έχουν γίνει κοινό κτήµα, δηµιουργεί λόγο αναιρέσεως, µόνον όταν αυτά αφορούν την ερµηνεία κανόνων δικαίου ή την υπαγωγή σ' αυτούς των πραγµατικών γεγονότων και όχι για την έµµεση απόδειξη κρισίµων γεγονότων ή την εκτίµηση της αποδεικτικής αξίας των προσκοµισθέντων αποδεικτικών µέσων, τούτο δε συµβαίνει, όταν το δικαστήριο εσφαλµένα χρησιµοποιεί ή εσφαλµένα δεν χρησιµοποιεί τα διδάγµατα της κοινής πείρας για ν' ανεύρει µε βάση αυτά την έννοια κανόνα δικαίου, ιδίως όταν αυτός περιέχει αόριστες νοµικές έννοιες, ή για να υπαγάγει ή όχι τα πραγµατικά περιστατικά της διαφοράς στον κανόνα αυτόν. - Κατά την διάταξη του αριθ. 19 του ιδίου ως άνω άρθρου, αναίρεση επιτρέπεται και εάν η απόφαση δεν έχει νόµιµη βάση και ιδίως αν δεν έχει καθόλου αιτιολογίες ή έχει αιτιολογίες αντιφατικές ή ανεπαρκείς σε ζητήµατα που ασκούν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης. εν υπάρχει όµως ανεπάρκεια αιτιολογιών, όταν η απόφαση περιέχει συνοπτικές αλλά πλήρεις αιτιολογίες. Ελλείψεις δε αναγόµενες µόνο στην ανάλυση και στάθµιση των αποδεικτικών µέσων και γενικότερα ως προς την αιτιολόγηση του αποδεικτικού πορίσµατος, αν αυτό διατυπώνεται σαφώς, δεν συνιστούν ανεπαρκείς αιτιολογίες, ενώ δεν δηµιουργείται ο ίδιος λόγος αναιρέσεως του αριθµού 19 του άρθρου 559 του ΚΠολ ούτε εξαιτίας του ότι το δικαστήριο δεν αναλύει ιδιαιτέρως και διεξοδικά τα µη συνιστώντα αυτοτελείς ισχυρισµούς επιχειρήµατα των διαδίκων. - Από τη διάταξη του άρθρου 561 παράγραφος 1 του ΚΠολ, προκύπτει ότι η εκτίµηση από το δικαστήριο της ουσίας των πραγµατικών περιστατικών, εφόσον δεν παραβιάστηκαν µε αυτά κανόνες ουσιαστικού δικαίου, στους οποίους περιλαµβάνονται και οι ερµηνευτικοί, ή εφόσον η εκτίµησή τους δεν ιδρύει λόγους αναιρέσεως από τους αριθµούς 19 και 20 του άρθρου 559 του ΚΠολ, είναι από τον Άρειο Πάγο ανέλεγκτη, ο δε αντίστοιχος λόγος αναιρέσεως, εκ του περιεχοµένου του οποίου προκύπτει ότι δεν συντρέχει καµία από τις προαναφερθείσες εξαιρετικές περιπτώσεις απορρίπτεται ως απαράδεκτος, εφόσον πλέον πλήττεται η ουσία της υπόθεσης που δεν υπόκειται σε αναιρετικό έλεγχο. - Ο λόγος αναιρέσεως του αριθµού 8 του άρθρου 559 ΚΠολ, ιδρύεται όταν το δικαστήριο έλαβε υπόψη πράγµατα που δεν προτάθηκαν ή δεν έλαβε υπόψη πράγµατα που προτάθηκαν και έχουν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης. Ως "πράγµατα" νοούνται οι αυτοτελείς ισχυρισµοί που τείνουν στη θεµελίωση, κατάλυση ή παρακώλυση του ασκουµένου µε την αγωγή, ένσταση ή αντένσταση ουσιαστικού ή δικονοµικού δικαιώµατος και όχι οι αρνητικοί της αγωγής ή ενστάσεως ισχυρισµοί και οι συνιστώντες επιχειρήµατα ή συµπεράσµατα των διαδίκων ή του δικαστηρίου εκ της εκτιµήσεως των αποδείξεων, ενώ αντίθετα αποτελούν πράγµατα οι λόγοι εφέσεως και αντεφέσεως και οι πρόσθετοι λόγοι έφεσης που περιέχουν παράπονα κατά της πρωτοβάθµιας κρίσης. Η παράλειψη όµως του Εφετείου να εξετάσει παραδεκτώς προβαλλόµενο λόγο εφέσεως, συνιστά πληµµέλεια που εµπίπτει στον προβλεπόµενο από την ανωτέρω διάταξη λόγο αναιρέσεως µόνο αν η βασιµότητά του µπορεί να ασκήσει επιρροή στην έκβαση της δίκης. Έτσι, αν ο ισχυρισµός (ή ο λόγος εφέσεως) είναι επουσιώδης, όπως είναι και ο για οποιοδήποτε λόγο µη κρίσιµος, είτε λήφθηκε υπόψη, αν και δεν προτάθηκε, είτε δεν λήφθηκε υπόψη, αν και προτάθηκε, δεν ιδρύεται ο παραπάνω λόγος αναιρέσεως. εν στοιχειοθετείται, επίσης, ο λόγος [11]

12 αυτός αναιρέσεως αν το δικαστήριο έλαβε υπόψη τον προταθέντα ισχυρισµό και τον απέρριψε για οποιονδήποτε λόγο, τυπικό ή ουσιαστικό. ΑΚ: 361, 648, 651, ΚΠολ : 559 αριθ. 1, 559 αριθ. 8, 559 αριθ. 19, Νόµοι: 2956/2001, άρθ. 20, ηµοσίευση: INLAW 2012 ικηγόροι - ικηγορική αµοιβή - Αµοιβή σε περίπτωση συµβιβασµού ικαστήριο: Άρειος Πάγος Αριθµός απόφασης: 1568 Έτος: ικηγορική αµοιβή σε περίπτωση συµβιβασµού. Οφειλή εις ολόκληρον. Παραβίαση κανόνα ουσιαστικού δικαίου. Έλλειψη νόµιµης βάσης. Αναιρείται η προσβαλλόµενη απόφαση. - Κατά το άρθρο 124 παρ. 1 του Κώδικα ικηγόρων (Ν 3026/1954) "δια την σύµπραξιν του δικηγόρου προς επίτευξη συµβιβασµού περιλαµβάνουσαν πάσας εν γένει τα προς τούτο ενεργείας µετά ή άνευ συντάξεως σχετικού εγγράφου επί των πάσης φύσεως διαφορών, είτε εισαχθεισών προς δικαστικήν, διοικητικήν ή διαιτητικήν κρίσιν, είτε µη, το ελάχιστον όριον της αµοιβής κανονίζεται επί τη βάσει του ποσού του συµβιβασµού και των αντικειµένων τούτου αποτιµωµένων σε χρήµα ως εξής: Μέχρι δραχµών προς 10%, από 1001 µέχρι δραχµών προς 7% και από και πέραν προς 5%". Κατά την αληθή έννοια της άνω διατάξεως, το κατ' αυτήν δικαίωµα του δικηγόρου προς λήψη αµοιβής για τη σύµπραξή του σε συµβιβασµό προϋποθέτει σύµφωνα και µε το άρθρο 871 του ΑΚ σύµπραξη αυτού σε σύναψη συµβάσεως δια της οποίας οι συµβαλλόµενοι µε αµοιβαίες υποχωρήσεις διαλύουν έριδα αυτών ή αβεβαιότητα για έννοµη σχέση επί της οποίας επιτρέπεται κατά νόµο συµβιβασµός. Εξάλλου ως ποσό συµβιβασµού βάσει του οποίου καθορίζεται η αµοιβή του συµπράξαντος προς επίτευξή τούτου δικηγόρου νοείται το ποσό στο οποίο µε αµοιβαίες υποχωρήσεις των µερών καθορίστηκε η απαίτηση του εντολέα. Περαιτέρω, κατά τη διάταξη του άρθρου 169 του ίδιου κώδικα, " ι' εργασίας ανατεθείσας κοινώς εις πλείονας ικηγόρους, έκαστος τούτων δικαιούται να λάβη παρά του κοινού εντολέως πλήρη αµοιβήν κατά τας διατάξεις του παρόντος νόµου, εξαιρουµένης της περιπτώσεως του άρθρου 124". Στην περίπτωση αυτή (του άρθρου 124), ισχύει, συνεπώς, η διάταξη του άρθρου 480 ΑΚ, κατά την οποία "αν περισσότεροι οφείλουν διαιρετή παροχή ή αν περισσότεροι έχουν δικαίωµα σε διαιρετή παροχή, σε περίπτωση αµφιβολίας, κάθε οφειλέτης έχει την υποχρέωση να καταβάλει και κάθε δανειστής έχει το δικαίωµα να λάβει ίσο µέρος". - Κατά το άρθρο 559 αριθ. 1, αναίρεση επιτρέπεται και αν παραβιάστηκε κανόνας ουσιαστικού δικαίου, στον οποίο περιλαµβάνονται και οι ερµηνευτικοί κανόνες των δικαιοπραξιών. Ο κανόνας παραβιάζεται αν δεν εφαρµοστεί, ενώ συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις εφαρµογής του, ή αν εφαρµοστεί, ενώ δεν έπρεπε, καθώς και αν εφαρµοσθεί εσφαλµένα. Η παραβίαση εκδηλώνεται είτε µε ψευδή ερµηνεία, είτε µε κακή εφαρµογή, δηλαδή εσφαλµένη εφαρµογή. - Κατά την έννοια του αριθµού 19 του ίδιου ως άνω άρθρου και Κώδικα, λόγος αναιρέσεως για έλλειψη νόµιµης βάσεως της αποφάσεως ιδρύεται όταν από τις αιτιολογίες της δεν προκύπτουν σαφώς τα περιστατικά, που είναι αναγκαία, για να κριθεί αν στη συγκεκριµένη περίπτωση συντρέχουν οι νόµιµοι όροι της διατάξεως του ουσιαστικού δικαίου που εφαρµόστηκε ή δεν συντρέχουν, ώστε να αποκλείεται η εφαρµογή της, καθώς και όταν η απόφαση δεν έχει καθόλου αιτιολογίες ή έχει [12]

13 αιτιολογίες ελλιπείς ή αντιφατικές ως προς το νοµικό χαρακτηρισµό των πραγµατικών περιστατικών, τα οποία έγιναν δεκτά και έχουν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης. Η παράθεση των παραδοχών είναι σύµφωνη µε το άρθρο 6 παρ. 1 της ΕΣ Α, διότι πράγµατι εξασφαλίζει δίκαιη δίκη. ΑΚ: 480, ΚΠολ : 559 αριθ. 1, 559 αριθ. 19, Κωδ ικ: 124, ηµοσίευση: INLAW 2011 ικηγόροι - ικηγορική αµοιβή - Γενικά ικαστήριο: Άρειος Πάγος Αριθµός απόφασης: 1514 Έτος: ικηγορική αµοιβή. Νοµική βοήθεια. Απολογία των κατηγορουµένου στον Ανακριτή. Αναίρεση κατά των αποφάσεων των ειρηνοδικείων, καθώς και των αποφάσεων των πρωτοδικείων, που εκδίδονται σε εφέσεις κατά των αποφάσεων των ειρηνοδικείων. - Με το Ν. 3226/2004 (ΦΕΚ Α' 24) καθορίστηκε το νοµοθετικό πλαίσιο για την παροχή νοµικής βοήθειας σε πολίτες κράτους µέλους της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, οι οποίοι έχουν χαµηλό εισόδηµα. Με τις διατάξεις του εν λόγω νόµου προβλέπονται οι προϋποθέσεις παροχής της νοµικής βοήθειας σε ποινικές, αστικές και εµπορικές υποθέσεις, η διαδικασία διορισµού συνηγόρων, ως και ο τρόπος και η διαδικασία καταβολής αποζηµιώσεως στους δικηγόρους που διορίζονται ως συνήγοροι των δικαιούχων νοµικής βοήθειας. Στο άρθρο 1 παρ. 1 του νόµου αυτού ορίζεται ότι: " ικαιούχοι νοµικής βοήθειας είναι οι χαµηλού εισοδήµατος πολίτες κράτους - µέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. ικαιούχοι είναι, επίσης, οι χαµηλού εισοδήµατος πολίτες τρίτου κράτους και ανιθαγενείς, εφόσον έχουν, νοµίµως, κατοικία ή συνήθη διαµονή στην Ευρωπαϊκή Ένωση". - Στο άρθρο 14 παρ. 1 του ανωτέρω νόµου ορίζεται ότι "Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονοµικών και ικαιοσύνης ορίζεται η αποζηµίωση των δικηγόρων υπηρεσίας, συµβολαιογράφων, δικαστικών επιµελητών και άλλων προσώπων που παρέχουν υπηρεσίες στο πλαίσιο της παροχής νοµικής βοήθειας, σύµφωνα µε τα τυχόν προβλεπόµενα κατώτατα όρια καθορισµού αµοιβής. Η αµοιβή µπορεί να υπολείπεται των κατώτατων ορίων σε περίπτωση αναίρεσης και παράστασης ενώπιον του µικτού ορκωτού δικαστηρίου και του µικτού ορκωτού εφετείου. Με όµοια απόφαση, καθορίζεται το πλαίσιο και η διαδικασία εκκαθάρισης και είσπραξης της αποζηµίωσης". Κατ' εξουσιοδότηση της ως άνω διατάξεως εκδόθηκαν οι ΚΥΑ 64762/ , 67900/ , 7790/ , η πρώτη των οποίων, η οποία ενδιαφέρει την εξεταζόµενη υπόθεση, καθόρισε την αποζηµίωση σε βάρος του ηµοσίου, των ικηγόρων υπηρεσίας, Συµβολαιογράφων, δικαστικών Επιµελητών και προσώπων που παρέχουν υπηρεσίες στο πλαίσιο της παροχής νοµικής βοήθειας, "σύµφωνα µε τα προβλεπόµενα κατώτατα όρια καθορισµού αµοιβής, όπως αυτά προσδιορίζονται εκάστοτε από τις οικείες κοινές υπουργικές αποφάσεις των Υπουργών ικαιοσύνης και Οικονοµικών, εκτός της αµοιβής για παράσταση σε ΜΟΑ, ΜΟΕ και κατά την αναιρετική διαδικασία ενώπιον του Αρείου Πάγου, όπου οι προβλεπόµενες αµοιβές, η βάσει των σχετικών πινάκων προείσπραξης δικηγορικής αµοιβής µειώνονται κατά 20%". Εξάλλου η διάταξη του άρθρου 167 του Κώδικα ικηγόρων ορίζει ότι: "Εάν οι εν τοις προηγουµένοις άρθροις αναφερόµεναι πράξεις και εργασίαι εγένοντο κατ' [13]

14 εντολήν πλειόνων του ενός το ελάχιστον όριον της αµοιβής του δικηγόρου αυξάνεται κατά 5% δι' έκαστον των πέραν του ενός εντολέων, µη δυνάµενου εν πάση περιπτώσει να υπερβή το διπλάσιον". Οι ελάχιστες αµοιβές δικηγόρων προσδιορίζονταν κατά τον κρίσιµο για την παρούσα υπόθεση χρόνο από την ΚΥΑ /1473/ A0012/ ΠΟΛ.1108/ ΦΕΚ Β 1960, 2003, χωρίς να θίγονται οι διατάξεις του Γ' Κεφαλαίου του Κώδικα ικηγόρων (άρθρα 167 έως 179), οι οποίες εφαρµόζονται σε όλα τα είδη αµοιβών των δικηγόρων που ρυθµίζονται από τον ως άνω Κώδικα. (Ήδη από 1ης Ιανουαρίου ισχύει η ΚΥΑ / ). Οι ελάχιστες αυτές αµοιβές καθορίζονται στο συνηµµένο στην εν λόγω ΚΥΑ πίνακα, προκειµένου για την ελάχιστη αµοιβή του δικηγόρου για την παράστασή του σε απολογία κατηγορουµένου για κακούργηµα καθορίζεται στο ποσό των πεντακοσίων είκοσι (520) ευρώ. Από τις πιο πάνω διατάξεις προκύπτει ότι η αποζηµίωση των δικηγόρων που παρέχουν υπηρεσίες στο πλαίσιο παροχής νοµικής βοήθειας, καθορίζεται, καταρχήν, µόνο από στις διατάξεις των κοινών υπουργικών αποφάσεων που εκάστοτε ισχύουν και καθορίζουν τις αµοιβές των προσώπων αυτών για τις εν λόγω υπηρεσίες, όχι και στις σχετικές διατάξεις περί καθορισµού αµοιβών του Κώδικα ικηγόρων (εκτός της αµοιβής για παράσταση σε ΜΟ, ΜΟΕ και στην αναιρετική διαδικασία ενώπιον του Αρείου Πάγου όπου οι ελάχιστες αµοιβές µειώνονται κατά 20%). Οι µη θιγείσες από την εν λόγω ΚΥΑ ως άνω διατάξεις του Κώδικα ικηγόρων, εφαρµόζονται συµπληρωµατικώς και στην περίπτωση παροχής δικηγορικών υπηρεσιών στο πλαίσιο παροχής νοµικής βοήθειας κατά τις διατάξεις του Ν. 3226/2004, καθόσον ρυθµίζουν ζητήµατα που δεν εµπίπτουν στις ρυθµίσεις των διατάξεων αυτής (ΚΥΑ). Η προβλεπόµενη από το άρθρο 167 του Κώδικα ικηγόρων προσαύξηση 5% του ελάχιστου ορίου της αµοιβής του δικηγόρου, για κάθε πέραν του ενός εντολέα χωρίς να µπορεί να υπερβεί το διπλάσιο του ελαχίστου ορίου, αν οι πράξεις και εργασίες του δικηγόρου γίνονται κατ' εντολή πλειόνων, εφαρµόζεται όταν πρόκειται για πράξεις και ενέργειες που εκτελέσθηκαν από δικηγόρο µε εντολή που αφορά την ίδια κοινή υπόθεση των εντολέων. εν εφαρµόζεται, όταν πρόκειται για υποθέσεις της αυτής φύσεως που ενδιαφέρουν πολλούς, οι σχετικές πράξεις όµως και ενέργειες εκτελέσθηκαν από τον δικηγόρο µε την εντολή καθενός ενδιαφεροµένου. Το ίδιο ισχύει και όταν πρόκειται για αµοιβή του δικηγόρου για πράξεις ή εργασίες που έγιναν ύστερα από εντολή περισσοτέρων του ενός εντολέων που είχαν την ιδιότητα του κατηγορουµένου, προκειµένου να παραστεί αυτός ως συνήγορός τους κατά τη λήψη απολογιών κατά το στάδιο της ανάκρισης. Το γεγονός ότι η υπόθεση για την οποία κατηγορούνται οι κατηγορούµενοι βασίζεται στο ίδιο βιοτικό συµβάν, δεν αρκεί για να θεωρηθεί η υπόθεση ως κοινή υπόθεση όλων των κατηγορουµένων, κατά την έννοια της διατάξεως του άρθρου 167 Κωδ. ικ. ηλαδή οι της αυτής φύσης υποθέσεις των κατηγορουµένων, που έχουν ως βάση την τέλεση του ίδιου αδικήµατος, δηλαδή το ίδιο βιοτικό συµβάν, δεν συνιστούν κοινή υπόθεση αυτών, εφόσον ενδιαφέρουν ιδιαίτερα τον καθένα εξ αυτών και εκτελέστηκαν από τον δικηγόρο µε την εντολή καθενός. Έτσι οι περισσότεροι κατηγορούµενοι µπορεί να διέπραξαν το αυτό αδίκηµα, πλην όµως εξ αυτού και µόνο δεν πρόκειται για κοινή υπόθεση όλων, αλλά για υπόθεση που αφορά τον καθένα χωριστά και τα διατυπούµενα κατά την απολογία εκάστου υπερασπιστικά στοιχεία δεν ταυτίζονται, κατ' ανάγκη, µε τα υπερασπιστικά στοιχεία των άλλων. Συνεπώς κατά την απολογία των κατηγορουµένων στον Ανακριτή, η οποία από τη φύση της αποτελεί αυτοτελή νοµική πράξη για τον καθένα, η προετοιµασία και απασχόληση του δικηγόρου δύναται να είναι αυξηµένη και διαφορετική για τον καθένα, ενώ και ο χρόνος που θα απαιτηθεί να αναλώσει αυτός, όχι µόνο για την προετοιµασία, αλλά και - κατά τη διάρκεια της ανάκρισης, συµπαριστάµενος µε τον [14]

15 εντολέα του, ενδέχεται να είναι κατά περίπτωση σηµαντικός. Κατ' ακολουθία η αµοιβή που δικαιούται ο δικηγόρος στην εξεταζόµενη περίπτωση είναι η προβλεπόµενη από τις πιο πάνω ΚΥΑ και όχι από τη διάταξη του άρθρου 167 του Κωδ ικ, η οποία δεν εφαρµόζεται στην περίπτωση αυτή. - Kατά το άρθρο 560 εδ. 1 ΚΠολ, κατά των αποφάσεων των ειρηνοδικείων, καθώς και των αποφάσεων των πρωτοδικείων, που εκδίδονται σε εφέσεις κατά των αποφάσεων των ειρηνοδικείων, επιτρέπεται αναίρεση µόνο αν παραβιάστηκε κανόνας του ουσιαστικού δικαίου, στον οποίο περιλαµβάνονται και οι ερµηνευτικοί κανόνες των δικαιοπραξιών, συνίσταται δε η παραβίαση στην εσφαλµένη ερµηνεία ή εφαρµογή κανόνα, που υπάρχει, στην πρώτη περίπτωση όταν αποδίδεται στον κανόνα έννοια διαφορετική από την αληθινή και στη δεύτερη περίπτωση όταν εφαρµόζεται ή δεν εφαρµόζεται, κατά περίπτωση, κανόνας ουσιαστικού δικαίου, αν και δεν υπάρχουν ή υπάρχουν αντίστοιχα οι πραγµατικές προϋποθέσεις για την εφαρµογή του, σύµφωνα µε όσα ανέλεγκτα δέχτηκε το δικαστήριο της ουσίας. ΚΠολ : 560, Κωδ ικ: 167, Νόµοι: 3226/2004, άρθ. 1, ηµοσίευση: INLAW 2011 ικηγόροι - ικηγορική αµοιβή - Εργολαβία δίκης ικαστήριο: Άρειος Πάγος Αριθµός απόφασης: 1913 Έτος: Εργολαβία δίκης. Ποσοστό άνω του 20%. Αδικαιολόγητος πλουτισµός. Μόνη η άρνηση του εναγόµενου να αποδώσει στον ενάγοντα το χρηµατικό ποσό που έλαβε µε βάση εργολαβική σύµβαση δίκης ως αµοιβή επί πλέον εκείνου που δικαιούται κατά νόµο, χωρίς την παραδοχή πρόθεσης ιδιοποίησης του ποσού αυτού δεν συνιστά αδικοπραξία. Παραβίαση κανόνα ουσιαστικού δικαίου. Αναιρείται η προσβαλλόµενη απόφαση. Μη λήψη υπόψη πραγµάτων. Μη λήψη υπόψη αποδεικτικών µέσων. Παραβίαση των ορισµών του νόµου σχετικά µε τη δύναµη των αποδεικτικών µέσων. Έλλειψη νόµιµης βάσης. - Έτσι που έκρινε, το Εφετείο εσφαλµένα υπήγαγε τα πραγµατικά περιστατικά που δέχθηκε ως αποδειχθέντα στους κανόνες ουσιαστικού δικαίου των άρθρων 914 και 932 του ΑΚ, τους οποίους εφάρµοσε, ενώ δεν ήταν εφαρµοστέοι. Τούτο δε διότι µόνη η άρνηση του εναγόµενου να αποδώσει στον ενάγοντα το χρηµατικό ποσό που έλαβε µε βάση εργολαβική σύµβαση δίκης ως αµοιβή επί πλέον εκείνου που δικαιούται κατά νόµο, χωρίς την παραδοχή πρόθεσης ιδιοποίησης του ποσού αυτού, για την οποία άλλωστε δεν γίνεται επίκληση στην αγωγή, όπως και ο ενάγων υποστηρίζει στην έφεσή του, δεν συνιστά αδικοπραξία, αφού η έννοµη συνέπεια της διάταξης του άρθρου 904 του ΑΚ, που εφαρµόστηκε, η οποία, άλλωστε, ως επικουρική διάταξη προϋποθέτει την ανυπαρξία αξίωσης από σύµβαση ή αδικοπραξία, συνίσταται µόνο στην υποχρέωση απόδοσης της ωφέλειας (πλουτισµού). Εποµένως, ο πέµπτος από το άρθρο 559 αριθ.1 ΚΠολ κατά το δεύτερο σκέλος του λόγος του αναιρετηρίου, όπως αυτός εκτιµάται, µε τον οποίο αποδίδεται στην προσβαλλόµενη απόφαση η άνω νοµική πληµµέλεια, είναι βάσιµος. - Ο από το άρθρο 559 αριθ. 8 ΚΠολ λόγος αναίρεσης ιδρύεται όταν το δικαστήριο παρά τον νόµο έλαβε υπόψη πράγµατα που δεν προτάθηκαν ή δεν έλαβε υπόψη πράγµατα που προτάθηκαν και έχουν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης. Ως πράγµατα νοούνται οι αυτοτελείς πραγµατικοί ισχυρισµοί που τείνουν στη θεµελίωση [15]

16 ή παρακώλυση του ασκούµενου µε την αγωγή, ένσταση ή αντένσταση ουσιαστικού ή δικονοµικού δικαιώµατος (ΟλΑΠ 3/1997). εν αποτελούν, συνεπώς, πράγµατα και άρα δεν ιδρύεται ο παραπάνω λόγος αναίρεσης, αν δεν ληφθούν υπόψη αρνητικοί ισχυρισµοί. Για το ορισµένου του λόγου αυτού πρέπει να αναφέρονται ποια ήταν τα πράγµατα, δηλ. οι αυτοτελείς ισχυρισµοί, που παρά τον νόµο το δικαστήριο δεν έλαβε υπόψη καίτοι προτάθηκαν παραδεκτά ή έλαβε υπόψη χωρίς να προταθούν καθώς και ποία επίδραση ασκούσαν αυτά στην έκβαση της δίκης (ΑΠ 920/199). Επίσης τα στοιχεία από τα οποία προκύπτει ότι ο ισχυρισµός προτάθηκε από τον αναιρεσείοντα στο εφετείο και ήταν νόµιµος ή ότι συνέτρεχε κάποια από τις περιπτώσεις του άρθρου 562 παρ. 2 ΚΠολ (ΟλΑΠ 43/1990). - Ο από το άρθρο 559 αριθ. 11 γ' ΚΠολ λόγος αναίρεσης ιδρύεται όταν το δικαστήριο δεν έλαβε υπόψη του αποδεικτικά µέσα που οι διάδικοι επικαλέστηκαν και προσκόµισαν για την απόδειξη ή ανταπόδειξη ισχυρισµού που έχει ουσιώδη επιρροή στην έκβαση της δίκης. - Ο από το άρθρο 559 αριθ. 12 ΚΠολ λόγος αναίρεσης για παραβίαση των ορισµών του νόµου σχετικά µε τη δύναµη των αποδεικτικών µέσων ιδρύεται όταν το δικαστήριο της ουσίας σε κάποιο αποδεικτικό µέσο προσέδωσε αποδεικτική δύναµη µικρότερη ή µεγαλύτερη εκείνης που καθορίζει ο νόµος και όχι όταν το εξετίµησε ελευθέρως κατά τον κανόνα του άρθρου 340 ΚΠολ, αποδίδοντας σ' αυτό µεγαλύτερη ή µικρότερη βαρύτητα ή αξιοπιστία σε σχέση µε άλλο που έχει κατά νόµο την ίδια αποδεικτική δύναµη, οπότε σύµφωνα µε το άρθρο 561 παρ. 1 του ίδιου κώδικα, η σχετική κρίση του δεν υπόκειται σε αναιρετικό έλεγχο. - Ο από το άρθρο 559 αριθ. 19 ΚΠολ λόγος αναίρεσης για έλλειψη νόµιµης βάσης, ιδρύεται όταν στο αιτιολογικό της αποφάσεως του δικαστηρίου της ουσίας δεν περιέχονται καθόλου ή δεν αναφέρονται µε πληρότητα, σαφήνεια και χωρίς αντιφάσεις τα πραγµατικά εκείνα γεγονότα που είναι αναγκαία για να κριθεί αν στη συγκεκριµένη περίπτωση συντρέχουν ή όχι οι προϋποθέσεις εφαρµογής του κατάλληλου κανόνα ουσιαστικού δικαίου ή αν έγινε ή όχι ορθός νοµικός χαρακτηρισµό; των κρίσιµων πραγµατικών γεγονότων. ΑΚ: 173, 174, 180, 200, 904, 914, 932, ΚΠολ : 340, 559 αριθ. 1, 559 αριθ. 8, 559 αριθ. 11 γ, 559 αριθ. 12, 559 αριθ. 19, 562, Κωδ ικ: 92, ηµοσίευση: INLAW 2011 ικηγόροι - ικηγορική αµοιβή - Καταχρηστική δικαστική επιδίωξη δικηγορικής αµοιβής ικαστήριο: Άρειος Πάγος Αριθµός απόφασης: 1623 Έτος: Καταχρηστική επιδίωξη δικηγορικής αµοιβής.παραµόρφωση εγγράφου. παραβίαση ερµηνευτικών διατάξεων δικαιοπραξιών. - Κατά το άρθρο 281 ΑΚ η άσκηση του δικαιώµατος απαγορεύεται αν υπερβαίνει προφανώς τα όρια που επιβάλλουν η καλή πίστη ή τα χρηστά ήθη ή ο κοινωνικός ή οικονοµικός σκοπός του δικαιώµατος. Κατά την έννοια της διατάξεως αυτής καταχρηστική άσκηση του δικαιώµατος υπάρχει όταν από την προηγούµενη συµπεριφορά του δικαιούχου ή από την πραγµατική κατάσταση που διαµορφώθηκε ή από τις περιστάσεις που µεσολάβησαν, η εκ των υστέρων άσκηση του δικαιώµατος έρχεται σε προφανή αντίθεση προς την ευθύτητα και την εντιµότητα που πρέπει να [16]

17 κρατούν στις συναλλαγές ή προς τα επιβαλλόµενα χρηστά συναλλακτικά ήθη ή προς τον κοινωνικό ή τον οικονοµικό σκοπό του δικαιώµατος, έτσι ώστε η ενάσκηση του δικαιώµατος αυτού να προσκρούει στις περί δικαίου και ηθικής αντιλήψεις του µέσου κοινωνικού ανθρώπου. Εξάλλου, η παραπάνω διάταξη, που έχει έντονο τον χαρακτήρα δηµοσίας τάξεως, εφαρµόζεται και επί δικαιωµάτων που απορρέουν από άλλες, επίσης δηµοσίας τάξεως διατάξεις, όπως είναι οι αξιώσεις των δικηγόρων προς καταβολή της ελάχιστης αµοιβής τους για την παροχή των νοµικών υπηρεσιών τους, που ορίζεται από τις διατάξεις των άρθρων 92, 98, 100 επ. του Ν 3026/1954 "περί κώδικος των δικηγόρων" (ΟλΑΠ 33 και 34/2005). εν συντρέχει, όµως, περίπτωση καταχρηστικής άσκησης της αξιώσεως του δικηγόρου περί της αµοιβής του από το λόγο ότι αυτή, ως εκ της αξίας του αντικειµένου, µε βάση την οποία υπολογίζεται, είναι µεγάλη, όταν ο υπολογισµός της γίνεται βάσει των ελάχιστων ορίων του Κώδικα περί ικηγόρων ή από το ότι για την εργασία του δικηγόρου για την οποία ζητείται αµοιβή, απαιτήθηκε λίγος χρόνος και καταβλήθηκε µικρή επιστηµονική προσπάθεια, εφόσον, κατά το άρθρο 98 του ιδίου Κώδικα, τα στοιχεία αυτά λαµβάνονται υπόψη για την αύξηση του ελάχιστου ποσού της αµοιβής. - Κατά την έννοια του άρθρου 559 αριθ. 20 του ΚΠολ παραµόρφωση εγγράφου που ιδρύει τον προβλεπόµενο από τη διάταξη αυτή λόγο αναιρέσεως, υπάρχει όταν το δικαστήριο της ουσίας από εσφαλµένη ανάγνωση του κειµένου του εγγράφου, στο οποίο στήριξε αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο την κρίση του, απέδωσε σ' αυτό περιεχόµενο καταδήλως διάφορο του αληθινού, µε αποτέλεσµα να καταλήξει σε πόρισµα επιζήµιο για τον αναιρεσείοντα. Αντιθέτως δεν υπάρχει παραµόρφωση όταν το δικαστήριο, αξιολογώντας το αληθινό περιεχόµενο του εγγράφου, οδηγήθηκε σε συµπέρασµα διαφορετικό από εκείνο που θεωρεί ως ορθό ο αναιρεσείων, αφού η κρίση του αυτή εκφεύγει, κατ' άρθρο 561 παρ. 1 ΚΠολ, τον αναιρετικό έλεγχο. Επίσης για να θεµελιωθεί ο προαναφερόµενος λόγος αναίρεσης θα πρέπει το ικαστήριο της ουσίας να έχει στηρίξει το αποδεικτικό του πόρισµα αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο στο έγγραφο, το περιεχόµενο του οποίου φέρεται ότι παραµορφώθηκε, όχι δε όταν το έχει απλώς συνεκτιµήσει µαζί µε άλλα αποδεικτικά µέσα, χωρίς να εξαίρει το έγγραφο αναφορικά µε το πόρισµα στο οποίο κατέληξε για την ύπαρξη ή µη αποδεικτικού γεγονότος. - Από τις διατάξεις των άρθρων 118 αρθ. 4, 566 παρ. 1, 577 παρ. 3 και 578 ΚΠολ συνάγεται ότι στο λόγο αναίρεσης πρέπει να αναφέρεται σαφώς η νοµική πληµµέλεια που αποδίδεται στην προσβαλλόµενη απόφαση, ώστε να µπορεί να διαπιστωθεί αν και σε ποιο από τους περιοριστικώς αναφερόµενους στο άρθρο 559 ΚΠολ λόγους εµπίπτει η προσβαλλόµενη αιτίαση. Ειδικότερα, για να είναι ορισµένος ο από το άρθρο 559 αριθ. 1 ΚΠολ λόγος, όταν αφορά την παραβίαση των ερµηνευτικών κανόνων των δικαιοπραξιών των άρθρων 173 και 200 ΑΚ, πρέπει να αναγράφεται στο αναιρετήριο ότι το δικαστήριο της ουσίας, ενώ είχε διαπιστώσει ευθέως ή εµµέσως την ύπαρξη κενού, ασάφειες ή αµφιβολίες, δεν προσέφυγε στους ερµηνευτικούς κανόνες, αλλιώς είναι αόριστος και απορριπτέος ως απαράδεκτος. ΑΚ: 173, 200, 281, ΚΠολ : 559 αριθ. 1, 559 αριθ. 20, Κωδ ικ: 100, 103, 104, ηµοσίευση: INLAW 2011 [17]

18 ικηγόροι - ικηγορική αµοιβή - Πάγια αντιµισθία ικαστήριο: Άρειος Πάγος Αριθµός απόφασης: 1619 Έτος: Πρόσληψη δικηγόρων µε πάγια αντιµισθία από νοµικά πρόσωπα του δηµόσιου τοµέα. Μη λήψη υπόψη πραγµάτων. - Κατά τις διατάξεις του άρθρου 63 παρ. 3, 4 και 5 Ν. 3026/1954 "περί του Κώδικος των ικηγόρων" είναι ασυµβίβαστη προς το δικηγορικό λειτούργηµα πάσα έµµισθη υπηρεσία σε φυσικό ή νοµικό πρόσωπο. Κατ` εξαίρεση επιτρέπεται στο δικηγόρο: α) η επί παγία, ετήσια ή µηνιαία, αντιµισθία παροχή καθαρώς νοµικών εργασιών, είτε ως δικαστικού ή νοµικού συµβούλου, είτε ως δικηγόρου. β) απαγορεύεται η συµφωνία περί παροχής νοµικών υπηρεσιών µε πάγια περιοδική αµοιβή υπό προθεσµίαν. Τοιαύτη υπό προθεσµία σύµβαση και προ του κώδικος γενοµένη θεωρείται ως αορίστου χρόνου. Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι: 1) η παροχή νοµικών υπηρεσιών από δικηγόρο µε περιοδική αµοιβή είναι επιτρεπτή και έγκυρη µόνο µε τη µορφή της σύµβασης έµµισθης εντολής αορίστου χρόνου και 2) η σύµβαση έργου ως και η συµφωνία παροχής νοµικών υπηρεσιών µε πάγια αντιµισθία για ορισµένο χρόνο αποτελούν απαγορευµένες µορφές συµβατικής απασχόλησης του δικηγόρου, τυχόν δε συναπτόµενες θεωρούνται εξ υπαρχής, από την κατάρτισή τους, ως συµβάσεις µε το παραπάνω αναγκαστικό περιεχόµενο, δηλ. ως συµβάσεις έµµισθης εντολής παροχής νοµικών υπηρεσιών µε πάγια αντιµισθία για αόριστο χρόνο. - Η πρόσληψη δικηγόρων µε πάγια αντιµισθία από νοµικά πρόσωπα του δηµόσιου τοµέα, όπως αυτός προσδιορίζεται στα άρθρα, 9 Ν. 1232/1982, 9 παρ. 6 Ν. 1256/1982, 51 πα. 1 Ν. 1892/1990, µεταξύ των οποίων και το αναιρεσείον Ν.Π.Ι.., γίνεται µε επιλογή ύστερα από προκήρυξη, κατά τη διαδικασία του άρθρου 11 Ν. 1649/1986, όπως έχει αντικατασταθεί µε το άρθρο 18 Ν. 1868/1989, οι δε προσλήψεις που γίνονται µετά την , ηµεροµηνία ενάρξεως ισχύος του Ν. 1868/1989, χωρίς τη διατύπωση αυτή είναι άκυρες. Εξαίρεση όµως ισχύει για τους νοµικούς συµβούλους, δηλ. τους δικηγόρους, οι οποίοι, άσχετα από τον τίτλο που κατέχουν και το χαρακτηρισµό που τους δόθηκε κατά την πρόσληψή τους ή και µεταγενέστερα, δεν ασχολούνται κατά την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους προς τον εντολέα τους, µε τη δικαστική εκπροσώπηση και το χειρισµό δικαστικών υποθέσεων αυτού έναντι τρίτων, αλλά περιορίζονται αποκλειστικά στην παροχή συµβουλών ή γνωµοδοτήσεων σ` αυτόν και τα όργανά του ή και στην κατεύθυνση του χειρισµού των υποθέσεων από άλλους δικηγόρους, για τους οποίους δεν ισχύει η παραπάνω διαδικασία προσλήψεώς τους. Στις περιπτώσεις αυτές εποµένως οι δικηγόροι µπορούν να προσλαµβάνονται χωρίς τις παραπάνω διατυπώσεις (ΑΠ 229/2004). - Πράγµατα που έχουν ουσιώδη επιρροή στην έκβαση της δίκης κατά την έννοια του άρθρου 559 αρ. 8 του ΚΠολ είναι οι πραγµατικοί ισχυρισµοί οι οποίοι παραδεκτώς προτεινόµενοι στηρίζουν κατά το νόµο αυτοτελή αίτηση ή ανταίτηση των διαδίκων (αγωγή, ένσταση, ανακοπή ένδικο µέσο), όχι δε και εκείνοι που συνιστούν αιτιολογηµένη άρνηση των ισχυρισµών ή αιτήσεων του αντιδίκου ή επιχειρήµατα προς υποστήριξη των απόψεων των διαδίκων. ΚΠολ : 559 αριθ. 8, Νόµοι: 3026/1954, άρθ. 63, Νόµοι: 1132/1982, άρθ. 9, Νόµοι: 1256/1982, άρθ. 9, Νόµοι: 1649/1986, άρθ. 11, [18]

19 Νόµοι: 1868/1989, άρθ. 18, Νόµοι: 1892/1990, άρθ. 51, ηµοσίευση: INLAW 2011 Εργατικό ατύχηµα - Συντρέχον πταίσµα ικαστήριο: Μονοµελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης Αριθµός απόφασης: 1809 Έτος: Εργατικό ατύχηµα. Συντρέχον πταίσµα. - Κατά τη σαφή έννοια του άρθρου 1 του Ν. 551/1915, που κωδικοποιήθηκε µε το Β της 24.7/ «περί ευθύνης προς αποζηµίωση των εξ ατυχηµάτων εν τη εργασία παθόντων εργατών ή υπαλλήλων» και διατηρήθηκε σε ισχύ µετά την εισαγωγή του ΑΚ µε το άρθρο 38 του ΕισΝΑΚ, ως ατύχηµα από βίαιο συµβάν, που επήλθε κατά την εκτέλεση της εργασίας ή εξ αφορµής αυτής σε εργάτη ή υπάλληλο των εργασιών επιχειρήσεων των αναφεροµένων στο άρθρο 2 του αυτού β. δ., θεωρείται κάθε βλάβη, η οποία είναι αποτέλεσµα βίαιης και αιφνίδιας επενέργειας εξωτερικού αιτίου, που δεν θα λάµβανε ύπαρξη χωρίς την εργασία και την εκτέλεσή της υπό τις δεδοµένες περιστάσεις εκτελέσεώς της και δεν ανάγεται αποκλειστικά σε οργανική ή παθολογική προδιάθεση του παθόντος (βλ. ΟλΑΠ 1287/1986, ΕΕργ , ΝοΒ , ΑΠ 600/1996, Ελ νη , ΕφΑθ 1758/2000, Ελ νη , ΕφΑθ 5095/1999, Ελ νη ). - Η διάταξη του άρθρου 16 παρ. 4 του Ν. 551/1915, κατά την οποία επί εργατικού ατυχήµατος το συντρέχον πταίσµα του παθόντος εργαζοµένου αντιτάσσεται νοµίµως µόνο εάν αφορά παραβίαση διατάξεων ή κανονισµών, που θέτουν όρους ασφαλείας στην εργασία, αναφέρεται στην επιδίκαση αποζηµίωσης για περιουσιακή ζηµία και όχι χρηµατικής ικανοποίησης λόγω ψυχικής οδύνης. Εποµένως, για τον καθορισµό του ποσού της χρηµατικής ικανοποίησης, το συντρέχον πταίσµα του παθόντος (άρθρο 300 ΑΚ) πρέπει να λαµβάνεται υπόψη από το δικαστήριο της ουσίας, ανεξάρτητα από τη συνδροµή των προϋποθέσεων της παραπάνω διάταξης του άρθρου 16 παρ. 4 του Ν. 551/1915 (βλ. ΑΠ 1667/1999, ΕΕργ , ΕφΘεσ 2422/2001, Αρµ ). ΑΚ: 300, ΕισΝΑΚ: 38, Νόµοι: 551/1915, άρθ. 1, ηµοσίευση: INLAW 2009 Εργατικό ατύχηµα - Υπαιτιότητα εργολάβου ικαστήριο: Άρειος Πάγος Αριθµός απόφασης: 1840 Έτος: Εργατικό ατύχηµα. Μέτρα ασφαλείας. Υπαιτιότητα εργοδότη και εργολάβου. Παραβίαση κανόνα ουσιαστικού δικαίου. Έλλειψη νόµιµης βάσης. Παρά το νόµο αποδοχή πραγµάτων που έχουν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης, ως αληθινών χωρίς απόδειξη. - Από τα άρθρα 914 και 932 του ΑΚ και 1 και 16 του ν. 551/1915, που κωδικοποιήθηκε µε το β.δ. της 24-7/ και διατηρήθηκε σε ισχύ και µετά την εισαγωγή του ΑΚ (άρθρο 38 παρ. 1 ΕισΝΑΚ), προκύπτει ότι χρηµατική ικανοποίηση για ηθική βλάβη ή ψυχική οδύνη οφείλεται και επί εργατικού ατυχήµατος όταν συντρέχουν οι όροι της αδικοπραξίας. Οι διατάξεις του άρθρου 16 παρ. 1 του κ.ν. [19]

20 551/1915, κατά τις οποίες ο παθών σε εργατικό ατύχηµα δικαιούται να εγείρει την αγωγή του κοινού αστικού δικαίου και να ζητήσει πλήρη αποζηµίωση µόνο όταν το ατύχηµα µπορεί να αποδοθεί σε δόλο του εργοδότη ή των προστηθέντων του ή όταν επήλθε σε εργασία στην οποία δεν τηρήθηκαν οι διατάξεις νόµων, διαταγµάτων ή κανονισµών για τους όρους ασφαλείας των εργαζοµένων και εξαιτίας της µη τηρήσεως των διατάξεων αυτών, αναφέρονται στην επιδίκαση αποζηµιώσεως για περιουσιακή ζηµία και όχι στη χρηµατική ικανοποίηση, για την οποία δεν υπάρχει πρόβλεψη στον ανωτέρω νόµο και εφαρµόζονται γι' αυτή µόνο οι γενικές διατάξεις (ΟλΑΠ 1117/1986). Εποµένως, για να δικαιούται ο παθών σε εργατικό ατύχηµα χρηµατική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης, αρκεί να συντέλεσε στην επέλευση του ατυχήµατος πταίσµα του εργοδότη ή των προστηθέντων από αυτόν, µε την έννοια του άρθρου 914 του ΑΚ, δηλαδή αρκεί να συντρέχει οποιαδήποτε αµέλεια αυτών και όχι µόνο η ειδική αµέλεια ως προς την τήρηση των όρων ασφαλείας του άρθρου 16 παρ. 1 του κ.ν. 551/1915 (ΑΠ 1168/2007, 412/2008, 1380/2001, 1185/1993). Πταίσµα του εργοδότη ή των προστηθέντων από αυτόν µπορεί να θεµελιωθεί, στην περίπτωση αυτή, και στο ότι δεν τηρήθηκαν από αυτούς, οι διατάξεις ισχυόντων νόµων, διαταγµάτων ή κανονισµών, που επιβάλλουν όρους υγιεινής και ασφαλείας, για τη διαφύλαξη της υγείας, της σωµατικής ακεραιότητας και της ζωής των εργαζοµένων, σύµφωνα µε τη γενική διάταξη του άρθρου 662 ΑΚ, είτε η τήρηση των µέτρων αυτών από τον εργοδότη, επιβάλλεται από τους παραπάνω νόµους, διατάγµατα ή κανονισµούς που προβλέπουν τα µέτρα αυτά. Τέτοια γενικά µέτρα ασφαλείας, που πρέπει να τηρούν όλοι οι εργοδότες καθορίζονται µε το Ν. 1586/85 "Υγιεινή - Ασφάλεια εργαζοµένων" οι διατάξεις του οποίου εφαρµόζονται, σε όλες τις επιχειρήσεις, εκµεταλλεύσεις και εργασίες, ορίζεται δε στο άρθρο 32 του νόµου αυτού µεταξύ άλλων, ότι ο εργοδότης έχει υποχρέωση να λαµβάνει κάθε µέτρο που απαιτείται, ώστε να εξασφαλίζονται οι εργαζόµενοι και οι τρίτοι που παρεβρίσκονται στους τόπους εργασίας από κάθε κίνδυνο που µπορεί να απειλήσει την υγεία του ή τη σωµατική του ακεραιότητα. Ειδικότερα µέτρα ασφαλείας για τα οικοδοµικά έργα καθορίζονται στο Ν. 1396/1983 "περί µέτρων ασφαλείας σε οικοδοµές και ιδιωτικά τεχνικά έργα", στο άρθρο 4 παρ. 1 του οποίου ορίζεαι ότι "σε περίπτωση που δεν ανατίθεται η εκτέλεση ολόκληρου του έργου σ' έναν εργολάβο, ο κύριος του έργου είναι υποχρεωµένος να λαµβάνει πριν την εγκατάσταση κάθε εργολάβου ή υπεργολάβου τµήµατος του έργου και να τηρεί, όσο διαρκεί το έργο αυτού, όλα τα µέτρα ασφαλείας, τα οποία του υποδεικνύει ο επιβλέπων το έργο, εφόσον αυτά δεν αφορούν σε τµήµατα του έργου που ανέλαβαν και εκτελούν εργολάβοι και υπεργολάβοι". Εξάλλου, κατά το άρθρο 2 του ίδιου νόµου, για την εφαρµογή των διατάξεων του νόµου αυτού θεωρείται " Κύριος του έργου: Ο κύριος, ο νοµέας ή ο κάτοχος του ακίνητου στο οποίο εκτελείται, ύστερα από εντολή του και για λογαριασµό του, τεχνικό έργο...". Τέλος, µε το Π /1981 "περί µέτρων ασφαλείας κατά την εκτέλεσιν εργασιών εις εργοτάξια οικοδοµών και πάσης φύσεως έργων αρµοδιότητος πολιτικού µηχανικού", προβλέπονται τα µέτρα ασφαλείας που πρέπει να τηρούνται κατά την εκτέλεση οικοδοµικών εργασιών και ειδικότερα, στο άρθρο 45 αυτού προσδιορίζονται οι προδιαγραφές που πρέπει να πληρούν τα µηχανήµατα, συσκευές, εργαλεία κλπ, που χρησιµοποιούνται στα εργοτάξια, ενώ στο άρθρο 104 ορίζεται ότι "εις εργασίας, αι οποίαι, είναι δυνατόν να προκαλέσουν βλάβας οφθαλµών ως π.χ. κατεδαφίσεις, συγκολλήσεις, τρόχισµα, κοπή κεφαλών ήλων, τεµαχισµός λίθων, εκκένωσιν ή µετάγγισιν οξέων ή αλκαλίων κ.λ.π. διατίθενται υπό του εκτελούντος το έργον κατάλληλα µέσα προστασίας π.χ. οµατοϋάλια, προσωπίδες, ασπίδα κ.α.". - Κατά το άρθρο 922 του ΑΚ, "ο κύριος ή ο προστήσας κάποιον άλλον σε µια υπηρεσία ευθύνεται για τη ζηµία που ο υπηρέτης ή ο προστηθείς προξένησε σε τρίτον [20]