ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΥΠΟΓΕΙΩΝ Υ ΡΟΦΟΡΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ. Εφαρµογή του Άρθρου 5 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Transcript

1 ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΥΠΟΓΕΙΩΝ Υ ΡΟΦΟΡΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ. Εφαρµογή του Άρθρου 5 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ ÉÍÓÔÉÔÏÕÔÏ ÃÅÙËÏÃÉÊÙÍ ÊÁÉ ÌÅÔÁËËÅÕÔÉÊÙÍ ÅÑÅÕÍÙÍ ΤΟΜΕΑΣ Υ ΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΙΕΥΘΥΝΣΗ Υ ΡΟΓΕΩΛΟΓΙΑΣ Π ΠΕ ΕΡ ΡΑ ΑΙΙΤΤΕ ΕΡ ΡΩ ΩΧ ΧΑ ΑΡ ΡΑ ΑΚ ΚΤΤΗ ΗΡ ΡΙΙΣΣΜ ΜΟ ΟΣΣ ΤΤΩ ΩΝ ΝΥ Υ Ρ ΡΟ ΟΦ ΦΟ ΟΡ ΡΩ ΩΝ Ν ΣΣΥ ΥΣΣΤΤΗ ΗΜ ΜΑ ΑΤΤΩ ΩΝ Ν ΩΝ ΝΥ ΥΠ ΠΟ ΟΓΓΕ ΕΙΙΩ Οδηγία 2000/60/ΕΚ Εφαρµογή του Άρθρου 5 Γ2836 / Υ2064 ΑΘΗΝΑ 2008 report 1

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΥΠΟΓΕΙΩΝ Υ ΡΟΦΟΡΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Υ ΑΤΙΚΟ ΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΥΤΙΚΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ (01) GR0101 Σύστηµα Αλφειού GR0105 Σύστηµα Ζαχάρως Γιαννιτσοχωρίου GR0111 Σύστηµα Αρκαδικού GR0112 Σύστηµα Φιλιατρών Μαραθούπολης GR0115 Σύστηµα Φιλιατρών Γαργαλιάνων GR0116 Σύστηµα Ρωµανού Χώρας GR0117 Σύστηµα Παµίσου Καλαµάτας GR0119 Σύστηµα Πυλίας Μεθώνης Υ ΑΤΙΚΟ ΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΒΟΡΕΙΑΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ (02) GR0201 Σύστηµα Αίνου, Ν. Κεφαλλονιά GR0203 Σύστηµα Βραχίονα, Ν. Ζάκυνθος GR0204 Σύστηµα Πηνειού GR0205 Σύστηµα ΒΑ/κής Αχαϊας GR0206 Σύστηµα Β /κής Αχαϊας GR0209 Σύστηµα Καλαβρύτων GR0212 Σύστηµα Κιάτου Κορίνθου GR0213 Σύστηµα Νεµέας Υ ΑΤΙΚΟ ΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ (03) GR0301 Σύστηµα Αν.Αρκαδίας υτ. Αργολίδας GR0302 Σύστηµα Αργολικού πεδίου 51 report.doc 2

3 GR0303 Σύστηµα Αραχναίου GR0304 Σύστηµα Τροιζήνας GR0305 Σύστηµα Πόρτο Χέλι GR0306 Σύστηµα Τρίπολης GR0308 Σύστηµα Άστρους GR0309 Σύστηµα Άστρους Λεωνιδίου GR0312 Σύστηµα Ευρώτα GR0314 Σύστηµα Σκάλας GR0315 Σύστηµα Μαυροβουνίου GR0317 Σύστηµα Ζάρακα (Πάρνων) GR0318 Σύστηµα Ασωπού Γλυκόβρυσης GR0319 Σύστηµα Νεαπόλεως Υ ΑΤΙΚΟ ΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΥΤΙΚΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑ ΑΣ (04) GR0402 Σύστηµα Ακαρνανικών Ορέων GR0403 Σύστηµα Κανδήλας GR0404 Σύστηµα Κάµπου Αµφιλοχίας GR0406 Σύστηµα Αγρινίου GR0409 Σύστηµα Μεσσολογγίου Ευήνου Υ ΑΤΙΚΟ ΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΗΠΕΙΡΟΥ (05) GR0501 Σύστηµα Λακώνων Κρήνης, Ν. Κέρκυρα GR0511 Σύστηµα Ιωαννίνων GR0514 Σύστηµα Χερσονήσου Πρέβεζας GR0515 Σύστηµα Λούρου GR0516 Σύστηµα Άρτας report.doc 3

4 GR0517 Σύστηµα Πάργας Υ ΑΤΙΚΟ ΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΑΤΤΙΚΗΣ (06) GR0601 Σύστηµα Λουτρακίου GR0602 Σύστηµα Πατέρα GR0603 Σύστηµα Μεγάρων GR0604 Σύστηµα Θριασίου πεδίου GR0605 Σύστηµα Οινόης GR0608 Σύστηµα Μαραθώνα (β) GR0609 Σύστηµα Μεσογαίας GR0610 Σύστηµα Υµηττού Υ ΑΤΙΚΟ ΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑ ΑΣ (07) GR0701 Σύστηµα Σπερχειού GR0702 Σύστηµα Λαµίας GR0703 Σύστηµα Οίτης Καλλίδροµου GR0706 Σύστηµα Άµφισσας GR0707 Σύστηµα Άνω Μέσου ρου Βοιωτικού Κηφισσού GR0708 Σύστηµα Παρνασσού GR0709 Σύστηµα ιστόµου GR0710 Σύστηµα Αταλάντης GR0712 Σύστηµα Βασιλικών Ορχοµενού GR0713 Σύστηµα Κάτω ρου Βοιωτικού Κηφισσού GR0714 Σύστηµα Υλίκης Παραλίµνης GR0715 Σύστηµα Υπάτου GR0717 Σύστηµα Θηβών Υλίκης report.doc 4

5 GR0718 Σύστηµα Ασωπού GR0721 Σύστηµα ίρφυος GR0723 Σύστηµα Ψαχνών GR0724 Σύστηµα Χαλκίδας Ερέτρειας GR0725 Σύστηµα Όχη Υ ΑΤΙΚΟ ΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ (08) GR0803 Σύστηµα υτ. Θεσσαλίας GR0811 Σύστηµα Ανατ. Θεσσαλίας GR0814 Σύστηµα Αλµυρού (β) GR0815 Σύστηµα Μαυροβουνίου Υ ΑΤΙΚΟ ΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ (09) GR0902 Σύστηµα Καστοριάς GR0903 Σύστηµα Γρεβενών Καλονερίου Κοζάνης GR0906 Σύστηµα Πτολεµαϊδος Σαριγκιόλ GR0916 Σύστηµα Κολινδρού Υ ΑΤΙΚΟ ΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ (10) GR1001 Σύστηµα Λουδία GR1003 Σύστηµα Αξιού GR1004 Σύστηµα οϊράνης GR1005 Σύστηµα Γαλλικού GR1006 Σύστηµα Επανωµής Μουδανιών GR1007 Σύστηµα Μυγδονίας GR1008 Σύστηµα Ανθεµούντα GR1009 Σύστηµα Χερσονήσου Κασσάνδρας report.doc 5

6 GR1010 Σύστηµα Ορµυλίας Υ ΑΤΙΚΟ ΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ (11) GR1101 Σύστηµα Σερρών Υ ΑΤΙΚΟ ΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΘΡΑΚΗΣ (12) GR1201 Σύστηµα Ορεστιάδος GR1205 Σύστηµα Ξάνθης Κοµοτηνής GR1206 Σύστηµα έλτα Νέστου Υ ΑΤΙΚΟ ΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΚΡΗΤΗΣ (13) GR1305 Σύστηµα Ρεθύµνου (β) GR1306 Σύστηµα Ψηλορείτη Ταλλέων GR1308 Σύστηµα Μεσσαράς GR1310 Σύστηµα Καστελίου GR1311 Σύστηµα ίκτη Σελένα GR1314 Σύστηµα Σητείας GR1315 Σύστηµα Ζάκρου Υ ΑΤΙΚΟ ΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΝΗΣΩΝ ΑΙΓΑΙΟΥ (14) GR1402 Σύστηµα Ζεφυρίας, Ν.Μήλος GR1405 Σύστηµα Άνω Σύρου, Ν.Σύρος GR1407 Σύστηµα Γύρλας, Ν.Τήνος GR1408 Σύστηµα Μαραθίου, Ν.Πάρος GR1409 Σύστηµα Χώρας, Ν.Ίος GR1410 Σύστηµα Μελάνων Κινίδαρου, Ν.Νάξος GR1411 Σύστηµα Λιβαδίου, Ν.Νάξος GR1412 Σύστηµα Καµαρίου - Φηρών, Ν.Θήρα report.doc 6

7 GR1414 Σύστηµα Καλλονής, Ν. Λέσβος GR1417 Σύστηµα Κάµπου, Ν. Χίος GR1419 Σύστηµα Κορακάρη, Ν. Χίος GR1426 Σύστηµα Νεροµυλίων, Ν. Πάτµος GR1427 Σύστηµα Βαθέος, Ν. Κάλυµνος GR1428 Σύστηµα Πόθειας, Ν. Κάλυµνος GR1432 Σύστηµα βορείου τµήµατος Ν. Ρόδου ΠΙΝΑΚΕΣ Πίνακες στους οποίους περιλαµβάνονται στοιχεία για τον Περαιτέρω Χαρακτηρισµό των υπόγειων υδροφόρων συστηµάτων της χώρας, σύµφωνα µε την παράγραφο 2.1 του Παραρτήµατος ΙΙ της Οδηγίας 2000/60/Ε.Κ. (Ανά Υδατικό ιαµέρισµα). ΧΑΡΤΕΣ Χάρτης των κυριοτέρων υπόγειων υδροφόρων συστήµατων της χώρας (κλιµ. 1 : ). 14 Χάρτες των κυριοτέρων υπόγειων υδροφόρων συστήµατων της χώρας για περαιτέρω χαρακτηρισµό (κλιµ. 1 : ). (Ανά Υδατικό ιαµέρισµα). CD Ένα (1) CD που περιέχει σε ψηφιακή µορφή : α) Χάρτη των κυριοτέρων υπόγειων υδροφόρων συστηµάτων της χώρας (map.pdf, map.shp) β)14 Πίνακες µε στοιχεία περαιτέρω χαρακτηρισµού των υπόγειων υδροφόρων συστηµάτων της χώρας (ανά Υδατικό ιαµέρισµα) (tab.xls) και γ) Την παρούσα Έκθεση (report.pdf, report.doc) 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Μετά τη σύνταξη της Έκθεσης για τον «Αρχικό Χαρακτηρισµό των Υπόγειων Υδροφόρων Συστηµάτων», που εκπόνησε το ΙΓΜΕ σύµφωνα µε την Οδηγία 2000/60/ΕΚ (Άρθρο 5) ακολουθεί η παρούσα Έκθεση, η οποία αναφέρεται στον «Περαιτέρω Χαρακτηρισµό των Υπόγειων Υδροφόρων Συστηµάτων», όπου γίνεται αναφορά για τους κινδύνους, που τα συστήµατα αυτά διατρέχουν ώστε να µην πληρούν τους στόχους της ανωτέρω Οδηγίας. report.doc 7

8 Οι πληροφορίες που παρέχονται έχουν εξαχθεί από τα αρχεία του Ινστιτούτου καθώς και από τα ερευνητικά προγράµµατα, που βρίσκονται σε εξέλιξη και είναι εντεταγµένα στο Γ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης (Γ Κ.Π.Σ.). Όπως και στον «Αρχικό Χαρακτηρισµό» έχει αναφερθεί, οι συχνότερες πιέσεις στον Ελλαδικό χώρο προέρχονται από τη νιτρορύπανση λόγω των αγροτοκτηνοτροφικών δραστηριοτήτων και τα αστικά απόβλητα και δευτερευόντως από τη διάθεση βιοµηχανικών αποβλήτων, που χωρικά περιορίζονται σε ορισµένες βιοµηχανικές περιοχές (ΒΙ.ΠΕ.). Επίσης συχνή και εκτεταµένη παρουσιάζεται η υφαλµύριση των παράκτιων υδροφόρων συστηµάτων λόγω της υπερεκµετάλλευσής τους σε σχέση µε την ανατροφοδότησή τους. Οι πιέσεις από υπεραντλήσεις υδροφόρων παρουσιάζουν αυξητική τάση λόγω οικονοµικο-κοινωνικών αναπτυξιακών δραστηριοτήτων και έχουν ως αποτέλεσµα την µερική εξάντληση των υδροφόρων συστηµάτων ή/και την υφαλµύρισή τους (παράκτιοι). Η σύνταξη της Έκθεσης αυτής πραγµατοποιήθηκε για λογαριασµό της Κεντρικής Υπηρεσίας Υδάτων (Κ.Υ.Κ.) του Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε., προκειµένου η χώρα µας να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Επιστηµονική Οµάδα εργασίας, που συνέταξε και επιµελήθηκε την παρούσα Έκθεση, αποτελείται από τους κάτωθι : Ν. Κουρµούλης, Υδρογεωλόγος Π. Παρασκευοπούλου, Φυσικός - Πληροφορικός Ν. Σιέµος, Υδρογεωλόγος Χ. Κουρής, Υδρογεωλόγος Α. Στάµος, Υδρογεωλόγος Α. Πολυχρονάκη, Υδρογεωλόγος Ι. Ρωµαΐδης, Υδρογεωλόγος Ν. Βεράνης, Υδρογεωλόγος Χ. Σµυρνιώτης, Υδρογεωλόγος Α. Μανάκος, Υδρογεωλόγος Κ. Καλούµενος, Υδρογεωλόγος Β. Τσιούµας, Υδρογεωλόγος report.doc 8

9 Κ. Νίκας, Υδρογεωλόγος Η. άνδολος, Υδρογεωλόγος Ε. Νικολάου, Υδρογεωλόγος Π. Σαµπατακάκης, Υδρογεωλόγος Π. Γιαννουλόπουλος, Υδρογεωλόγος Κ. Μανάκος, Γεωλόγος Ι. Κοϊνάκης, Γεωλόγος Ε. Καλούση, Υδρογεωλόγος. Μαραβέγιας, Υδρογεωλόγος Μ. Λαζαρίδου, Υδρογεωλόγος Σ. Στουρνάρα, Υδρογεωλόγος- Πληροφορικός Α. Πρατανόπουλος, Υδρογεωλόγος. Ματθαιόπουλος, Γεωλόγος Σ. Παυλίδου, Υδρογεωλόγος Β. Ζόραπας Κ. Κοντοδήµος, Υδρογεωλόγος Γ. Ζαχαριουδάκης, Υδρογεωλόγος Γ. Κούκης 2. ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΥΠΟΓΕΙΩΝ Υ ΡΟΦΟΡΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Μετά τον «Αρχικό Χαρακτηρισµό» διαπιστώνεται ότι 110 υπόγεια υδροφόρα συστήµατα από τα 236 πιο σηµαντικά από πλευράς εκµεταλλευσιµότητας που διαθέτει η χώρα, υπάρχει ο κίνδυνος να µην πληρούν τους ποιοτικούς στόχους, που έχουν τεθεί από την Οδηγία 2000/60/ΕΚ. Η διαπίστωση αυτή βασίζεται σε στοιχεία, που έχουν προκύψει από συστηµατικούς υδροχηµικούς ελέγχους, που το ΙΓΜΕ έχει εκτελέσει και report.doc 9

10 που σαφώς προσδιορίζουν αυξητική ποιοτική επιβάρυνση των υπόγειων νερών. Οι τάσεις αυτές προκαλούνται από τις αναπτυξιακές δραστηριότητες, που επιτελούνται σε όλους τους τοµείς, χωρίς παράλληλα να εφαρµόζονται απαρέγκλιτα οι κανόνες περιβαλλοντικής προστασίας. Επίσης και η υπερεκµετάλλευση των υπόγειων υδροφόρων συστηµάτων παρουσιάζει αυξητική τάση, η οποία συνδυαζόµενη µε τη µειωµένη ανατροφοδότηση λόγω κλιµατικών αιτιών (αλλά και υδρογεωλογικών συνθηκών), δηµιουργεί προβλήµατα επάρκειας νερού σε ορισµένες περιοχές της χώρας. Παρόλα αυτά θεωρείται ότι οι πιέσεις αυτές είναι αναστρέψιµες και αντιµετωπίσιµες αρκεί να ληφθούν και να εφαρµοστούν τα κατάλληλα µέτρα προστασίας, διατήρησης και ανάταξης αυτών. Στους επισυναπτόµενους Πίνακες «Περαιτέρω Χαρακτηρισµού Υπόγειων Υδροφόρων Συστηµάτων» καθώς και στις αναλυτικότερες ανά υδροσύστηµα αναφορές παρατίθενται στοιχεία, που αφορούν τα γεωλογικά, υδρογεωλογικά, υδροχηµικά και λοιπά χαρακτηριστικά τους, κατ εφαρµογή των όσων η Οδηγία 2000/60/ΕΚ απαιτεί. Κατωτέρω παρουσιάζονται ανά Υδατικό ιαµέρισµα τα υπόγεια υδροφόρα συστήµατα για «Περαιτέρω Χαρακτηρισµό». ΧΑΡΤΗΣ ΤΩΝ Υ ΑΤΙΚΩΝ ΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ report.doc 10

11 1 ΥΤΙΚΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ 8 2 ΒΟΡΕΙΑΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ 9 3 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ 10 4 ΥΤΙΚΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑ ΑΣ 11 5 ΗΠΕΙΡΟΥ 12 6 ΑΤΤΙΚΗΣ 13 ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ ΚΡΗΤΗΣ 7 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑ ΑΣ 14 ΝΗΣΩΝ ΑΙΓΑΙΟΥ 2.1 Υ ΑΤΙΚΟ ΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΥΤΙΚΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ (01) ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ-ΓΕΩΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Το Υδατικό ιαµέρισµα υτικής Πελοποννήσου ορίζεται βόρεια από τους ορεινούς όγκους του Ερυµάνθου και Αροανείων, ανατολικά από τον όγκο του Μαινάλου και του Ταΰγετου και δυτικά και νότια από τον Κυπαρισσιακό και Μεσσηνιακό κόλπο αντίστοιχα. Το ανάγλυφο χαρακτηρίζεται ως ορεινό ηµιορεινό στο εσωτερικό και ανατολικό τµήµα του διαµερίσµατος (600 2,400 m), ηµιορεινό λοφώδες στην report.doc 11

12 περίµετρο ( m) και πεδινό στην παραλιακή ζώνη και στις κοιλάδες των ποταµών Αλφειού, Λάδωνα και Παµίσου. Οι µεγαλύτερες πεδινές εκτάσεις αναπτύσσονται στον κάµπο του Αλφειού, στην παραλιακή ζώνη Πύργου Πύλου, στο Μεσσηνιακό πεδίο και εσωτερικά στο υψίπεδο της Μεγαλόπολης. Στη γεωλογική δοµή του διαµερίσµατος συµµετέχουν οι παρακάτω γεωλογικές ενότητες: Ενότητα αλπικών ιζηµάτων Μεσοζωϊκής Ηωκαινικής ηλικίας, τα οποία εµφανίζονται πτυχωµένα και επωθηµένα και δοµούν το ορεινό τµήµα του διαµερίσµατος µε γεωλογικό υπόβαθρο τα Παλαιοζωϊκά ηµιµεταµορφωµένα πετρώµατα της Πελοποννήσου. Ενότητα των µεταλπικών ιζηµάτων Πλειο-Πλειστοκαινικής ηλικίας, που πληρώνουν τις τεκτονικές τάφρους και διαµορφώνουν το ηµιορεινό και λοφώδες τµήµα. Σηµαντική είναι η ανάπτυξή τους στις πεδινές εκτάσεις και στο υψίπεδο της Μεγαλόπολης και αποτελούνται από µάργες, αργίλους, κροκαλοπαγή και ψαµµίτες και σύγχρονες αποθέσεις (λιµναίες και ποτάµιες). Ενότητα των Τεταρτογενών και συγχρόνων αποθέσεων, που αναπτύσσονται στις πεδινές εκτάσεις και στις ενδιάµεσες κοιλάδες. Τα αλπικά ιζήµατα ανήκουν γεωτεκτονικά από δυτικά προς ανατολικά στις ζώνες Ιονίου Ωλονού Πίνδου Γαβρόβου Τρίπολης, ενώ στα ανατολικά όρια του διαµερίσµατος συναντώνται και οι ηµιµεταµορφωµένοι γεωλογικοί σχηµατισµοί των φυλλιτών χαλαζιτών και µαρµάρων. Τα αλπικά ιζήµατα αποτελούνται κυρίως από ανθρακικά πετρώµατα σε µεγάλα πάχη και σχιστοκερατολίθους, τα οποία έχουν υποστεί έντονο τεκτονισµό µε ρήγµατα βαρύτητας κύριας διεύθυνσης Β -Ν και επωθήσεις µεταξύ των ζωνών, µε τη σηµαντικότερη την επώθηση και πολυπτύχωση της ζώνης Πίνδου επί της ζώνης της Τρίπολης και την εµφάνιση των τεκτονικών λεπιώσεων, που καταλαµβάνουν και τη µεγαλύτερη έκταση στο Υδατικό ιαµέρισµα. Υ ΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ Συνεπεία των λιθοστρωµατογραφικών, τεκτογενετικών, παλαιογεωγραφικών, νεοτεκτονικών κ.λ.π. χαρακτήρων των γεωλογικών σχηµατισµών που προηγούµενα αναφέρθηκαν, διαµορφώνονται στα όρια του Υδατικού report.doc 12

13 ιαµερίσµατος ή και επεκτείνονται στα γειτονικά διαµερίσµατα επί µέρους εννέα (9) κοκκώδη και δέκα (10) καρστικά υδροφόρα συστήµατα. Τα κοκκώδη υδροφόρα αναπτύσσονται κυρίως στις πεδινές παράκτιες περιοχές (Κάτω Ρου Αλφειού, οροπέδιο Λάλα, Ζαχάρω, Χώρας, πεδιάδα Παµίσου, Κυπαρισσία και Μεθώνη), αλλά και εσωτερικά όπως στη Λεκάνη Μεγαλόπολης. Στην πρώτη περίπτωση, η υδροφορία εντοπίζεται εντός των Tεταρτογενών αποθέσεων µε τη δηµιουργία φρεάτιων οριζόντων, αλλά και στα Πλειο- Πλειστοκαινικά κροκαλοπαγή, που ανάλογα του πάχους των δηµιουργούν υπό πίεση υδροφόρους. Στη λεκάνη της Μεγαλόπολης αναπτύσσονται φρεάτιοι αλλά και υπό πίεση ορίζοντες στις εναλλαγές χονδροκόκκων και λεπτοµερών υλικών σε µέσα βάθη. Τα καρστικά υδροσυστήµατα αναπτύσσονται κυρίως στις ορεινές περιοχές του διαµερίσµατος σε ανθρακικά πετρώµατα, όλων των ζωνών. Ανάλογα της τοπικής γεωλογικής δοµής σχηµατίζουν απλά και σύνθετα καρστικά υδροσυστήµατα. Απλά καρστικά υδροσυστήµατα εντοπίζονται στις ασβεστολιθικές µάζες της πολυπτυχωµένης ζώνης της Πίνδου, όπου και παρουσιάζονται πολλαπλά επίπεδα της βάσης εκφόρτισης του υπόγειου νερού καθώς και στους ασβεστολίθους της Ιονίου ζώνης και Τρίπολης µε επίπεδα βάσης περί το επίπεδο της θάλασσας. Σύνθετα καρστικά υδροσυστήµατα εντοπίζονται στις περιοχές επώθησης κυρίως της ζώνης Πίνδου σε αυτή της Τρίπολης, όπου το υπόγειο νερό µεταγγίζεται σταδιακά από την πρώτη στη δεύτερη µε τελικό επίπεδο βάσης το επίπεδο της θάλασσας. report.doc 13

14 Υ ΑΤΙΚΟ ΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΥΤΙΚΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ (01) / Περαιτέρω Χαρακτηρισµός των Υπόγειων Υδροφόρων Συστηµάτων ΚΩ ΙΚΟΣ Υ ΡΑΥΛΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΑ ΑΛΛΗΛΕΠΙ ΡΑΣΗ ΦΥΣΙΚΗ ΥΠΟΓΕΙΟΥ ΕΚΤΑΣΗ ΤΥΠΟΣ ΤΥΠΟΣ ΥΠΕΡΚΕΙΜΕΝΑ Υ ΡΟΧΗΜΙΚΗ Α/Α ΟΝΟΜΑΣΙΑ Υ ΑΤΙΚΟΥ km 2 ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΑ ΣΩΜΑΤΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ/ ΑΝΑΤΡΟΦΟ ΟΤΗΣΗ Υ ΡΟΦΟΡΕΑ Υ ΡΟΦΟΡΟΥ ΣΤΡΩΜΑΤΑ ΣΩΜΑΤΟΣ K S 10 6 m 3 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ - ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΣΩΜΑΤΩΝ /y m/d % GR0101 Σύστηµα Αλφειού Τεταρτογενείς και Νεογενείς αποθέσεις 843 Κοκκώδης Φρεάτιος και υποκείµενοι µερικώς υπό πίεση 1 έως 5 5 έως 8 Τεταρτογενείς και Νεογενείς αποθέσεις µέτριας έως χαµηλής περατότητας Αλφειός ποταµός Τροφοδοτείται από τον Αλφειό ποταµό 55.0 Παρουσία τοπικά ΝΟ 3 έως150 mg/l. Στην παράκτια ζώνη αυξηµένες συγκεντρώσεις Fe και Mn. 2 GR0105 Σύστηµα Ζαχάρως- Γιαννιτσοχωρίου Τεταρτογενή και Νεογενή κροκαλοπαγή 145 Κοκκώδης Φρεάτιος και υποκείµενοι µερικώς υπό πίεση 5 έως έως 15 Τεταρτογενείς και Νεογενείς αποθέσεις µέτριας έως χαµηλής περατότητας ΟΧΙ ΟΧΙ 6.5 Παρουσία τοπικά ΝΟ3 έως150 mg/l. Στην παράκτια ζώνη αυξηµένες συγκεντρώσεις Fe και Mn και Cl έως 500 mg/l. 3 GR0111 Σύστηµα Αρκαδικού Τεταρτογενή και Νεογενή κροκαλοπαγή 86 Κοκκώδης Φρεάτιος και υποκείµενοι µερικώς υπό πίεση 10 έως έως 20 Κροκαλοπαγή µέτριας έως υψηλής περατότητας ΟΧΙ ΟΧΙ 4.5 Παρουσία ΝΟ3 έως150 mg/l. Στην παράκτια ζώνη αυξηµένες συγκεντρώσεις Cl έως 500 mg/l. 4 GR0112 Σύστηµα Φιλιατρών- Μαραθούπολης Τεταρτογενείς αποθέσεις 101 Κοκκώδης Φρεάτιος και υποκείµενοι µερικώς υπό πίεση 3 έως 5 5 έως 10 Τεταρτογενείς αποθέσεις µέτριας έως χαµηλής περατότητας ΟΧΙ ΟΧΙ 4.0 Παρουσία ΝΟ3 έως 200 mg/l. Στην παράκτια ζώνη αυξηµένες συγκεντρώσεις Cl έως 1200 mg/l. 5 GR0115 Σύστηµα Φιλιατρών- Γαργαλιάνων Ηωκαινικοί ασβεστόλιθοι Ζώνης Ιονίου. 45 Καρστικός Ελεύθερος 10 έως 20 2 έως 4 Ασβεστόλιθοι υψηλής περατότητας. ΟΧΙ ΟΧΙ 12.5 Στo νότιο τµήµα υφαλµύριση µε Cl έως 400 mg/l. 6 GR0116 Σύστηµα Ρωµανού-Χώρας Τεταρτογενή και Νεογενή κροκαλοπαγή 258 Κοκκώδης Φρεάτιοι και υποκείµενοι µερικώς υπό πίεση 15 έως 20 5 έως 10 Κροκαλοπαγή µέτριας έως υψηλής περατότητας ΟΧΙ ΟΧΙ 10.5 Παρουσία ΝΟ3 έως 100 mg/l. Στην παράκτια ζώνη αυξηµένες συγκεντρώσεις Cl έως 1000 mg/l. report.doc 14

15 Υ ΑΤΙΚΟ ΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΥΤΙΚΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ (01) / Περαιτέρω Χαρακτηρισµός των Υπόγειων Υδροφόρων Συστηµάτων ΚΩ ΙΚΟΣ Υ ΡΑΥΛΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΑ ΑΛΛΗΛΕΠΙ ΡΑΣΗ ΦΥΣΙΚΗ ΥΠΟΓΕΙΟΥ ΕΚΤΑΣΗ ΤΥΠΟΣ ΤΥΠΟΣ ΥΠΕΡΚΕΙΜΕΝΑ Υ ΡΟΧΗΜΙΚΗ Α/Α ΟΝΟΜΑΣΙΑ Υ ΑΤΙΚΟΥ km 2 ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΑ ΣΩΜΑΤΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ/ ΑΝΑΤΡΟΦΟ ΟΤΗΣΗ Υ ΡΟΦΟΡΕΑ Υ ΡΟΦΟΡΟΥ ΣΤΡΩΜΑΤΑ ΣΩΜΑΤΟΣ K S 10 6 m 3 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ - ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΣΩΜΑΤΩΝ /y m/d % GR0117 Σύστηµα Παµίσου-Καλαµάτας Τεταρτογενείς αποθέσεις 304 Κοκκώδης Φρεάτιος 5 έως έως 15 Τεταρτογενείς αποθέσεις µέτριας έως χαµηλής περατότητας Πάµισος ποταµός Τροφοδοτείται από τον Πάµισο ποταµό 12.0 Παρουσία ΝΟ3 έως 350 mg/l. Στην παράκτια ζώνη αυξηµένες συγκεντρώσεις Cl έως 500 mg/l. 8 GR0119 Σύστηµα Πυλίας-Μεθώνης Τεταρτογενή και Νεογενή κροκαλοπαγή 223 Κοκκώδης Ελεύθεροι και µερικώς υπό πίεση 5 έως 10 8 έως 10 Κροκαλοπαγή µέτριας έως υψηλής περατότητας Οικοσυστήµατα Βοϊδοκοιλιάς και Γιάλοβας ΟΧΙ 12.5 Παρουσία ΝΟ3 έως 80 mg/l. Στην παράκτια ζώνη αυξηµένες συγκεντρώσεις Cl έως 500 mg/l. report.doc 15

16 GR0101 Σύστηµα Aλφειού ΓΕΝΙΚΑ Έχει έκταση 843 km 2. Πρόκειται για εκτεταµένο κοκκώδες σύστηµα, που αφορά τον Κάτω Ρου της λεκάνης Αλφειού. Γεωγραφικά ανήκει στο Ν. Ηλείας. Έχει αξιόλογη δυναµικότητα και καλύπτει υδρευτικές και αρδευτικές ανάγκες. Υψοµετρικά εκτείνεται από το επίπεδο της θάλασσας µέχρι τα 850 m περίπου. Έχει µεγάλη σηµαντικότητα στην υδροοικονοµία της περιοχής αλλά και στη διατήρηση του παράκτιου οικοσυστήµατος του Αλφειού. οµείται κατά κύριο λόγο από Πλειοκαινικούς και Πλειστοκαινικούς σχηµατισµούς και δευτερευόντως από Ολοκαινικούς. Οι σχηµατισµοί που υδροφορούν είναι άµµοι του Πλειόκαινου και κροκαλοπαγή του Πλειόκαινου Πλειστόκαινου. Οι προσχώσεις κατά µήκος του άξονα του Αλφειού σχηµατίζουν µεγάλης δυναµικότητας υδροφορία. Τα πάχη των παραπάνω υδρογεωλογικών και για τις τρεις κατηγορίες είναι >60 m. Υ ΡΟ Οι υδροφορίες των Πλειοκαινικών άµµων είναι σε αρκετές περιπτώσεις υπό πίεση ή µερικώς υπό πίεση. Οι υδροφορίες εντός των κροκαλοπαγών είναι «ελευθέρου» τύπου και συνήθως εκφορτίζουν µέσω πηγών. Η υδροφορία εντός της προσχωµατικής ζώνης του Αλφειού είναι µεγάλης δυναµικότητας λόγω συνθηκών άµεσης τροφοδοσίας από την κοίτη του Αλφειού. Η µέση υπερετήσια βροχόπτωση εκτιµάται σε 880 mm. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ Απολήψεις γίνονται είτε µέσω γεωτρήσεων είτε µέσω πηγαδιών. Το µεγαλύτερο µέρος των απολήψεων νερού χρησιµοποιείται στην άρδευση. Η επανατροφοδότηση εξασφαλίζεται µε άµεση κατείσδυση στους υδροφόρους των κροκαλοπαγών και των άµµων και µε πλευρική µετάγγιση από τον Αλφειό στην παρόχθια υδροφορία. Το ισοζύγιο είναι αρκετά πλεονασµατικό και θα πρέπει να παραµείνει σε αυτό το επίπεδο για να διασφαλίζεται και το παρόχθιο οικοσύστηµα του κάτω Ρου του Αλφειού. report.doc 16

17 Υ ΡΟΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Πρόκειται για νερά ισανθρακικά Μαγνησιούχα και ισανθρακικά Ασβεστούχα. Προβλήµατα ποιότητας παρουσιάζονται λόγω ανθρωπογενών δραστηριοτήτων, αστικών και γεωργικών, σε τοπικό επίπεδο. Όµως υπάρχουν και φαινόµενα φυσικής ρύπανσης λόγω αυξηµένης παρουσίας Fe και Mn στους υδροφόρους των λεπτόκοκκων άµµων. Οι τιµές των δυο αυτών στοιχείων φτάνουν σε ορισµένες περιπτώσεις 2,00 και 0,2 mg/l αντίστοιχα. Οι ρυπάνσεις από ανθρώπινες δραστηριότητες έχουν είτε συστηµατική είτε περιστασιακή παρουσία στους υπόγειους υδροφόρους GR0105 Σύστηµα Ζαχάρως - Γιαννιτσοχωρίου ΓΕΝΙΚΑ Έχει έκταση 145km 2.. Εκτείνεται κατά το µεγαλύτερο µέρος εντός των διοικητικών ορίων του Ν. Ηλείας και το νότιο τµήµα του εντός του Ν.Μεσσηνίας. Αποτελείται από επιµέρους υδροφόρους µε περιορισµένη οριζόντια κυρίως ανάπτυξη και µε περιορισµένο πάχος. Η σηµαντικότητά τους συνδέεται µε την κάλυψη αναγκών άρδευσης συστηµατικών καλλιεργειών (κηπευτικών), παρότι δεν είναι υδροσύστηµα µεγάλης δυναµικότητας. Οι επιµέρους υδροφόροι αναπτύσσονται σε κοκκώδεις σχηµατισµούς (κροκαλοπαγών, άµµων και προσχώσεων) Ολοκαινικής, Πλειστοκαινικής και Πλειοκαινικής προέλευσης. Τα πάχη των σχηµατισµών δεν υπερβαίνουν τα 80m περίπου. Πυκνές λιθολογικές διαφοροποιήσεις ως προς το πάχος και ως προς την στρωσιγενή ανάπτυξη των γεωλογικών σχηµατισµών. Υ ΡΟ Πρόκειται για υδροφόρους «ελευθέρους» και «µερικώς υπό πίεση». Χαρακτηρίζονται από την άµεση γειτνίαση µε τη θάλασσα και την περιορισµένη ενδοχώρα. Αυτό τους καθιστά ευάλωτους στη θαλάσσια διείσδυση. Τα φαινόµενα αυτά µέχρι σήµερα είναι περιορισµένα στο νότιο τµήµα και αυτό οφείλεται στις περιορισµένες γεωργικές εκτάσεις νότια του Κακόβατου, άρα και των περιορισµένων απολήψεων στη στενή λωρίδα νότια της Ζαχάρως. report.doc 17

18 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ Γίνεται συνεχής εκµετάλλευση πλήθους παραδοσιακών φρεάτων και υδρογεωτρήσεων που εξυπηρετούν αρδευτικές ανάγκες συστηµατικών καλλιεργειών, ιδιαίτερα στη πεδιάδα Ζαχάρως, η οποία πρόκειται για περιοχή υψηλής παραγωγικότητας. Η τροφοδοσία του συστήµατος εξασφαλίζεται από άµεση κατείσδυση και από τις απορροές των χειµάρρων, που διατρέχουν την περιοχή. Το ισοζύγιο είναι ελαφρά πλεονασµατικό στην ευρύτερη περιοχή Ζαχάρως, ελαφρά ελλειµµατικό στο νότιο τµήµα µε φαινόµενα υφαλµύρισης, που δεν ξεπερνούν τα 350 mg/l σε σε ορισµένες ζώνες. Υ ΡΟΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Πρόκειται για νερά ισανθρακικά Μαγνησιούχα και ορισµένες περιπτώσεις Θειικά Ασβεστούχα - Μαγνησιούχα. Παρατηρούνται σε τοπικό επίπεδο ρυπάνσεις από γεωργικές και αστικές δραστηριότητες. Επίσης καταγράφονται και εµφανίσεις Fe και Mn που οφείλονται σε φυσικά αίτια και συνδέονται µε πολύ λεπτόκοκκους υδροφόρους των Πλειοκαινικών άµµων µε τιµές όχι τόσο έντονες όσο στο σύστηµα Αλφειού GR0111 Σύστηµα Αρκαδικού ΓΕΝΙΚΑ Έχει έκταση 86 km 2. Αναπτύσσεται εξ ολοκλήρου στην βορειοδυτική Μεσσηνία. Αποτελεί µια λεκάνη απορροής και αποχετεύει στον κόλπο Κυπαρισσίας. οµείται από επιµέρους υδροφόρους, τους οποίους εκµεταλλεύονται κυρίως αρδευτικές γεωτρήσεις στη χαµηλή ζώνη. Στις υψηλότερες θέσεις του υδροσυστήµατος εκφορτίζει ένας αξιόλογος αριθµός πηγών µέτριας δυναµικότητας. Οι απολήψεις, που γίνονται από τις πηγές, καλύπτουν υδρευτικές ανάγκες. Σηµαντικός αριθµός γεωτρήσεων και πηγαδιών έχουν διανοιχθεί στις χαµηλές θέσεις και χρησιµοποιούνται για άρδευση. Ο κάτω και µέσος ρους της Λεκάνης του Αρκαδικού δοµείται από Πλειοκαινικούς και Πλειστοκαινικούς σχηµατισµούς. Στον άνω ρου υπάρχουν report.doc 18

19 και γεωλογικοί σχηµατισµοί της Ζώνης Πίνδου που επικαλύπτονται µερικώς στη χαµηλή ζώνη από τους νεότερους σχηµατισµούς. Υ ΡΟ Το υδροσύστηµα αποτελείται από επιµέρους υδροφόρους, οι οποίοι στον άνω ρου της Λεκάνης είναι συνδεδεµένοι µε Κρητιδικούς ασβεστόλιθους της Ζώνης Πίνδου. Στο δε Μέσο Κάτω ρου αποκλειστικά από κροκαλοπαγή του Πλειόκαινου Πλειστόκαινου και τις ποτάµιες προσχώσεις. Οι υδροφόροι στο Μέσο Κάτω ρου έχουν πλευρική υδραυλική επικοινωνία. Η επανατροφοδοσία εξασφαλίζεται στους µεν ασβεστολιθικούς υδροφόρους µε απευθείας κατείσδυση, στους δε κοκκώδεις (κροκαλοπαγή και προσχώσεις) µε απευθείας κατείσδυση, πλευρικές µεταγγίσεις και τροφοδοσία από τις απορροές της κοίτης του Αρκαδικού. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ Οι απολήψεις στην ορεινή ζώνη (Άνω Ρου) γίνονται από τις πηγές για υδρευτική κυρίως χρήση. Στη δε χαµηλή ζώνη (Μέσω Κάτω ρου), µέσω γεωτρήσεων που χρησιµοποιούνται για την άρδευση. Το ισοζύγιο στην παράκτια ζώνη είναι ελαφρά ελλειµµατικό την καλοκαιρινή περίοδο και παρουσιάζει φαινόµενα υφαλµύρισης της τάξης µέχρι 300 mg/l σε ορισµένες περιοχές την καλοκαιρινή περίοδο. Υ ΡΟΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Με βάση τη λιθολογική καταρχήν σύσταση των υδροφόρων στους Κρητιδικούς ασβεστόλιθους τα νερά χαρακτηρίζονται ισανθρακικά Ασβεστούχα έως ισανθρακικά Μαγνησιούχα. Τα νερά των υδροφόρων στα κροκαλοπαγή και στις προσχώσεις χαρακτηρίζονται ισανθρακικά Ασβεστούχα έως Θειικά Ασβεστούχα Μαγνησιούχα. Επιβαρύνσεις εντοπίζονται σε υδροφόρους της χαµηλής ζώνης που οφείλονται σε γεωργικές και αστικές δραστηριότητες και στους υδροφόρους του Μέσο ρου, που έχουν άµεση υδραυλική επικοινωνία µε την επιφανειακή απορροή του Αρκαδικού. Έχουν παρατηρηθεί τοπικά συγκεντρώσεις σε ΝΟ 3 έως 150 mg/l. Οι τάσεις δεν είναι αυξητικές και οι γεωργικές δραστηριότητες παραµένουν αµετάβλητες την τελευταία 15ετία. report.doc 19

20 Αυξάνεται όµως η αστικοποίηση της παράκτιας ζώνης προκαλώντας όλο και περισσότερα προβλήµατα ρύπανσης στο παράκτιο τµήµα του συστήµατος GR0112 Σύστηµα Φιλιατρών - Μαραθούπολης ΓΕΝΙΚΑ Εκτείνεται αποκλειστικά εντός των διοικητικών ορίων του Ν. Μεσσηνίας και συγκεκριµένα της επαρχίας Τριφυλίας. Αποτελείται από επιµέρους υδροφόρους µέτριας δυναµικότητας, που όµως έχουν µεγάλη αξία στην τοπική υδροοικονοµία γεωργικών δραστηριοτήτων (κηπευτικών). Έχει έκταση 101 km 2. Η εκµετάλλευση των υπογείων νερών γίνεται µέσω µεγάλου αριθµού υδρογεωτρήσεων, που έχουν διανοιχθεί κυρίως την τελευταία 15ετία. Πρόκειται για περιοχή υψηλής παραγωγικότητας. Οι υδροφόροι δοµούνται είτε από κροκαλοπαγή του Α. Πλειόκαινου Πλειστόκαινου είτε από άµµους Νεογενείς. Η ανάπτυξή τους είναι κυρίως οριζόντια. Το πάχος τους για µεν τα κροκαλοπαγή εκτιµάται στα 130 m για δε τους άµµους µερικά µέτρα σε επάλληλες στρώσεις και µε εναλλαγή µαργαϊκών υλικών. Υ ΡΟ Πρόκειται για «ελευθέρους» υδροφόρους στα κροκαλοπαγή. Οι δε υδροφόροι στις Νεογενείς άµµους είναι «µερικώς υπό πίεση» ή «υπό πίεση». Οι υδροφόροι εντός των κροκαλοπαγών έχουν µεγάλη αγωγιµότητα σε σύγκριση µε του υδροφόρους των Νεογενών άµµων. Υπάρχει και πλευρική και κάθετη υδραυλική επικοινωνία µεταξύ των επιµέρους υδροφόρων εντός των Νεογενών. Η µέση υπερετήσια βροχόπτωση εκτιµάται σε 790 mm. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ Οι απολήψεις που γίνονται είναι πολύ σηµαντικές και αφορούν την κάλυψη αρδευτικών αναγκών. Η επανατροφοδότηση των επιµέρους υδροφόρων γίνεται κατά κύριο λόγω µέσω κατείσδυσης αλλά και µέσω πλευρικών µεταγγίσεων report.doc 20

21 σε ορισµένες θέσεις και από ασβεστόλιθους του υδροσυστήµατος «GR0115 Σύστηµα Φιλιατρών Γαργαλιάνων». Το ισοζύγιο είναι ελλειµµατικό ήδη από τις αρχές του 90 και η ελλειµµατικότητα αυτή επιτείνεται λόγω των αυξανοµένων αρδευτικών αναγκών. Την αρδευτική περίοδο εντοπίζονται µέτωπα θαλάσσιας διείσδυσης σε αρκετές περιοχές τα οποία δεν υποχωρούν την υγρή περίοδο. Σε ορισµένες παράκτιες ζώνες έχουν παρατηρηθεί τιµές σε Cl µέχρι και 1000 mg/l. Η αξιοποίηση των επιφανειακών απορροών αποτελεί τη λύση σε συνδυασµό µε τη βελτίωση των αρδευτικών συστηµάτων. Έχει εκτιµηθεί ότι στις χαµηλές ζώνες απαιτούνται επιπλέον περί τα m 3 ετησίως. Υ ΡΟΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Ο χηµισµός που κυριαρχεί έχει χαρακτηριστικά Χλωριούχο Θειικό Ασβεστούχο και ισανθρακικό Μαγνησιούχο. Όµως υπάρχουν και αποκλίσεις όπως Χλωριούχο Νατριούχο λόγω της επίδρασης της θάλασσας. Λόγω των πυκνών γεωργικών δραστηριοτήτων παρουσιάζονται µόνιµα προβλήµατα επιβάρυνσης µε ΝΟ 3 την τελευταία 15ετία τουλάχιστον στους ρηχούς υδροφόρους της παράκτιας ζώνης. Έχουν καταγραφεί τιµές µέχρι και τα 250 mg/l GR0115 Σύστηµα Φιλιατρών - Γαργαλιάνων ΓΕΝΙΚΑ Εκτείνεται στη υτική Μεσσηνία και αποτελείται από έναν ενιαίο υδροφόρο. Πρόκειται για σηµαντικής αποθεµατικής ικανότητας σύστηµα παρόλο την περιορισµένη έκτασή του (45 km 2 ). Χρησιµοποιείται για την κάλυψη υδρευτικών και αρδευτικών αναγκών. Οι µεγάλες αντλήσεις µέσω γεωτρήσεων ενισχύουν την ύδρευση των δήµων Φιλιατρών και Γαργαλιάνων. Η πολύ καλή υδραυλική αγωγιµότητα του υδροφόρου επιτρέπει την απόληψη σηµαντικών ποσοτήτων ηµερησίως µέχρι και 2,000 m 3. οµείται αποκλειστικά από ασβεστόλιθους της Ζώνης Παξών, το πάχος των οποίων ξεπερνά τα 450 m. Η εµφάνιση περιµετρικά του φλύσχη Τρίπολης δεν report.doc 21

22 επηρεάζει τα χαρακτηριστικά του υδροφόρου. Παλαιότερες γεωλογικές χαρτογραφήσεις παρουσιάζουν τους ασβεστόλιθους να ανήκουν στην Ιόνιο Ζώνη. Τελευταία όµως το ΙΓΜΕ µε νέες χαρτογραφικές έρευνες κατατάσσει τους ασβεστόλιθους αυτούς στη Ζώνη Παξών. Υ ΡΟ Πρόκειται για «ελευθέρου» τύπου υδροφόρο µε υδραυλική κλίση από Β Ν και εκφόρτιση πλησίον του θαλασσίου χώρου. Η µέση ετήσια βροχόπτωση κυµαίνεται στα 790 mm. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ Οι απολήψεις είναι σηµαντικές και γίνονται µέσω µεγάλου αριθµού υδρογεωτρήσεων. Η επανατροφοδότηση του συστήµατος γίνεται µε απευθείας κατείσδυση και δια µέσου των επιφανειακών απορροών, που διατρέχουν εγκάρσια την ανάπτυξη του υδροσυστήµατος. Το ισοζύγιο είναι οριακό και το νότιο τµήµα του την τελευταία 15ετία παρουσιάζει φαινόµενα υφαλµύρισης λόγω θαλάσσιας διείσδυσης. Οι τιµές σε Cl που έχουν καταγραφεί είναι της τάξης των 430 mg/l την καλοκαιρινή περίοδο µε αντλήσεις ~50 60 m 3 /h. Υ ΡΟΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Πρόκειται για νερά ισανθρακικά Μαγνησιούχα λόγω της λιθολογικής σύστασης των υδροφόρων. Φαινόµενα ρύπανσης εντοπίζονται στο νοτιοδυτικό τµήµα του υδροφόρου λόγω υπερκείµενων αστικών δραστηριοτήτων. Οι ρυπάνσεις αυτές σε ορισµένες θέσεις είναι έντονες και µόνιµες και οφείλονται σε συστηµατικές ή περιοδικές απορρίψεις στερεών και υγρών αποβλήτων σε συγκεκριµένες ζώνες. Φαινόµενα νιτρορύπανσης δεν είναι σηµαντικά λόγω του µεγάλου βάθους αφενός του καρστικού υδροφόρου αλλά και των περιορισµένων γεωργικών δραστηριοτήτων αφετέρου στις περιοχές, όπου εµφανίζονται οι ασβεστόλιθοι GR0116 Σύστηµα Ρωµανού - Χώρας report.doc 22

23 ΓΕΝΙΚΑ Εκτείνεται στη νοτιοδυτική Μεσσηνία και αποτελείται από επιµέρους υδροφόρους. Το δυναµικό του χρησιµοποιείται για την κάλυψη υδρευτικών και αρδευτικών αναγκών. Πρόκειται για αρκετά εκτεταµένο υδροσύστηµα µε «έξοδο» στην παράκτια περιοχή Ρωµανού. Οι υδροφόροι δοµούνται αποκλειστικά από κροκαλοπαγή του Α. Πλειόκαινου Πλειστόκαινου και Νεογενείς άµµους. Υπόβαθρο των Νεογενών είναι ο φλύσχης Τρίπολης. Το πάχος των κροκαλοπαγών υπερβαίνει τα 180 m ενώ των άµµων είναι µερικά µέτρα. Λόγω έντονων τεκτονικών επεισοδίων τα κροκαλοπαγή παρουσιάζουν µεγάλες κλίσεις (έως κάθετες) σε ορισµένες θέσεις, µε αποτέλεσµα οι στρωµατογραφικές δοµές που επηρεάζουν τις δοµές των υδροφόρων, να είναι πολύπλοκες. Υ ΡΟ Πρόκειται για «ελευθέρου» τύπου υδροφορία στην ορεινή ζώνη και «υπό πίεση» στη χαµηλή ζώνη, σε ότι αφορά τα κροκαλοπαγή. Οι ρηχοί υδροφόροι των Nεογενών άµµων είναι «ελευθέρου» τύπου ενώ οι βαθύτεροι είναι «µερικώς υπό πίεση». Στην πεδινή ζώνη Ρωµανού τα φαινόµενα των υπό πίεση υδροφόρων είναι αρκετά σηµαντικά. Η µέση βροχόπτωση είναι της τάξης των 780 mm. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ Ο αριθµός των απολήψεων µε γεωτρήσεις αυξάνεται διαρκώς. Η επανατροφοδότηση του συστήµατος γίνεται µε απευθείας κατείσδυση. Στη χαµηλή ζώνη (Ρωµανού) ενισχύεται και από την τροφοδοσία των επιφανειακών απορροών. Όµως οι διαρκώς αυξανόµενες ανάγκες σε νερό ιδιαίτερα την καλοκαιρινή περίοδο έχουν ήδη δηµιουργήσει οριακές συνθήκες στο παράκτιο τµήµα του υδροφόρου µε έντονο τον κίνδυνο της υφαλµύρισης. Υ ΡΟΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ report.doc 23

24 Πρόκειται για νερά µε χηµισµό ισανθρακικό Ασβεστούχο έως Θειικό Ασβεστούχο Μαγνησιούχο. Παρατηρούνται επιβαρύνσεις τοπικού χαρακτήρα από γεωργικές και αστικές δραστηριότητες. Φαινόµενα υφαλµύρισης παρουσιάζονται στην παράκτια ζώνη Ρωµανού και εκτιµάται ότι αποτελούν «πρώιµη» φάση θαλάσσιας διείσδυσης εάν δεν ληφθούν µέτρα. Ειδικότερα τα τελευταία χρόνια και σε συνδυασµό µε τις µειωµένες βροχοπτώσεις τα φαινόµενα υφαλµύρισης σε τµήµατα της παράκτιας ζώνης του υδροφόρου έχουν καταγραφεί την καλοκαιρινή περίοδο Cl έως 380 mg/l GR0117 Σύστηµα Παµισού - Καλαµάτας ΓΕNIKA Έχει έκταση 304 km 2 και αναπτύσσεται στην Κεντρική Μεσσηνία. Εκτείνεται στο µέσο και κάτω ρού της Λεκάνης Παµίσου και της Λεκάνης Καλαµάτας. Αποτελείται από επιµέρους επάλληλους κοκκώδεις υδροφόρους καλής δυναµικότητας. Αξιοποιούνται µέσω γεωτρήσεων κυρίως οι υδροφόροι στα περιθώρια του συστήµατος περισσότερο και όχι στην κεντρική ζώνη. Κι αυτό γιατί µεγάλο µέρος των αρδευτικών αναγκών αξιοποιεί τα νερά του Πάµισου. Οι επιµέρους υδροφόροι δοµούνται από Τεταρτογενείς κοκκώδεις σχηµατισµούς σε επάλληλες στρώσεις µε πλευρικές αλλά και κάθετες επικοινωνίες. Το πάχος των υδροφόρων στρωµάτων δεν είναι µεγάλο και συνήθως δεν υπερβαίνει τα 2-3 m. Υ ΡΟ Πρόκειται για ελεύθερους, µερικώς υπό πίεση και υπό πίεση υδροφόρους µε πλευρικές και κάθετες επικοινωνίες και εκτεταµένη στρωσιγενή ανάπτυξη. Η µέση υπερετήσια βροχόπτωση κυµαίνεται περίπου στα 780 mm. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ Οι απολήψεις κυρίως γίνονται µέσω υδρογεωτρήσεων για την κάλυψη αρδευτικών αναγκών. Η επανατροφοδότηση γίνεται µε απευθείας κατείσδυση και µέσω απορροών, περιφερειακά των λεκανών Πάµισου και Καλαµάτας στις report.doc 24

25 ζώνες των χειµαρρωδών αποθέσεων και σ αυτό συµβάλουν και οι παροχές του Πάµισου, οι οποίες αξιοποιούνται στην άρδευση. Το ισοζύγιο είναι θετικό. Υ ΡΟΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Πρόκειται για νερά µε χηµισµό ισανθρακικό Μαγνησιούχο και ισανθρακικό Ασβεστούχο. Προς την παράκτια ζώνη παρουσιάζονται τάσεις Θειϊκών Ασβεστούχων και Χλωριούχων λόγω γειτνιάσεις µε τη θάλασσα. Όµως δεν παρατηρούνται φαινόµενα υφαλµύρισης από υπεραντλήσεις. Φαινόµενα ρύπανσης από γεωργικές δραστηριότητες αλλά και αστικές παρατηρούνται στην παράκτια ζώνη (νότια του αεροδροµίου µέχρι και την αστική ζώνη Καλαµάτας). Πρόκειται όχι για τοπικά φαινόµενα αλλά για γενικευµένα, όπου παρατηρούνται τιµές σε ΝΟ 3 έως και 250 mg/l. εν έχουν περιοδικό ή περιστασιακό χαρακτήρα αλλά µόνιµο µε διακυµάνσεις στη ρύπανση. Αυτό οφείλεται και στο µικρό βάθος του υδροφόρου, εκτός από την πυκνότητα και συστηµατικότητα των αστικών και γεωργικών δραστηριοτήτων ρύπανσης. Στις περιοχές Μέσου και Άνω Ρου τα φαινόµενα έχουν τοπικό χαρακτήρα και λιγότερο µόνιµο. Οι τάσεις επιβάρυνσης είναι στάσιµες GR0119 Σύστηµα Πυλίας - Μεθώνης ΓΕNIKA Έχει έκταση 223 km 2 και εκτείνεται στην Νότια Πυλία (Κορώνη Φοινικούντα Μεθώνη Πύλος). Αποτελείται από επιµέρους υδροφόρους διαφορετικής γεωλογικής και λιθολογικής σύστασης. Μέτριας έως χαµηλής δυναµικότητας µεγάλης όµως σηµαντικότητας για τις ανάγκες ύδρευσης της περιοχής. Μεγάλο τµήµα της έκτασης δοµείται από αδιαπέρατους σχηµατισµούς του φλύσχη Τρίπολης. Οι υδροφόροι αξιοποιούνται κύρια για την ύδρευση. Η περιορισµένη δυναµικότητά τους δεν επιτρέπει την ανάπτυξη αρδευτικών δραστηριοτήτων καίτοι η περιοχή προσφέρεται εδαφολογικά. report.doc 25

26 Οι υδροφόροι έχουν ποικίλη λιθολογική σύσταση. Άλλοι αναπτύσσονται εντός των Κρητιδικών Ασβεστολίθων της Πίνδου άλλοι εντός κροκαλοπαγών του Πλειστόκαινου και άλλοι εντός άµµων Nεογενών. Εντός της εκτεταµένης εµφάνισης του φλύσχη Τρίπολης αναπτύσσονται ασθενικές υδροφορίες µικρού βάθους, που δεν συµβάλλουν στην υδροοικονοµία της περιοχής. Υ ΡΟ Οι υδροφόροι εντός των ασβεστόλιθων είναι «ελεύθεροι» και οι περισσότεροι εκφορτίζονται µέσω πηγών. Το ίδιο συµβαίνει και µε τους υδροφόρους εντός των κροκαλοπαγών. Οι υδροφόροι εντός των άµµων (Νεογενή) αναπτύσσονται στις πεδινές και χαµηλές ζώνες, είναι χαµηλής δυναµικότητας και παρόλο ότι έχουν µεγάλη γεωγραφική ανάπτυξη, δεν συνεισφέρουν σηµαντικά στην υδροοικονοµία της περιοχής λόγω της αργιλικής φάσης η οποία κυριαρχεί στις αποθέσεις των Νεογενών. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ Οι απολήψεις σχετίζονται µε την αξιοποίηση κατά κύριο λόγο των πηγαίων νερών. Οι απολήψεις µέσω γεωτρήσεων είναι περιορισµένες. Η µεγαλύτερη χρήση νερών σχετίζεται µε την ύδρευση. Το περιορισµένο υδατικό δυναµικό δεν επιτρέπει την ανάπτυξη της άρδευσης. Το ισοζύγιο είναι ελλειµµατικό και διαρκώς επιδεινώνεται λόγω της τουριστικής ανάπτυξης, την οποία γνωρίζει η περιοχή την τελευταία 15ετία. Απαιτείται άµεσα η αξιοποίηση των επιφανειακών απορροών του Μιναγιώτικου υδρορέµατος µε τη µορφή είτε εξωποτάµιας λιµνοδεξαµενής είτε χαµηλού φράγµατος. Υ ΡΟΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ Λόγω διαφορετικής λιθολογικής σύστασης των υδροφόρων ο χηµισµός των νερών διαφέρει και παρουσιάζονται τρείς τύποι: ισανθρακικά Ασβεστούχα και Μαγνησιούχα στους ανθρακικούς υδροφόρους Υ ΑΤΙΚΟ ΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΒΟΡΕΙΑΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ (02) report.doc 26

27 ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ-ΓΕΩΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Το γεωµορφολογικό ανάγλυφο χαρακτηρίζεται γενικά ορεινό ( m) και ισχυρό στο εσωτερικό τµήµα του Υδατικού ιαµερίσµατος, µε κυριότερα όρη από τα δυτικά, το Παναχαϊκό, τον Ερύµανθο, τα Αροάνια (Χελµό), την Κυλλήνη (Ζήρια), ηµιορεινό ( m) στην εξωτερική περίµετρό του και πεδινό (0-100 m) στην παράκτια ζώνη. Οι µεγαλύτερες πεδινές εκτάσεις αναπτύσσονται στις λεκάνες των ποταµών Πηνειού, Πείρου, Σελινούντα, Βουραϊκού καθώς και στην παράκτια ζώνη των λεκανών της ΒΑ Κορινθίας. Στο εσωτερικό αναπτύσσονται πεδινές εκτάσεις στις κλειστές λεκάνες Φενεού, Στυµφαλίας και Μάνας Λουσών. Παράκτιες λίµνες και λιµνοθάλασσες σχηµατίζονται στο Β τµήµα στην περιοχή Αράξου και Κυλλήνης. Γεωλογικά, η ευρύτερη περιοχή του διαµερίσµατος χαρακτηρίζεται από ποικιλία γεωλογικών σχηµατισµών. Από τα δυτικά προς τα ανατολικά απαντώνται οι εξής γεωτεκτονικές ζώνες: Ιόνιος Ζώνη. Εµφανίζεται περιορισµένα στο ακρωτήριο του Άραξου και συνίσταται από εναλλαγές ασβεστόλιθων, σχιστοκερατολίθων και φλύσχη. Ζώνη Γαβρόβου-Τρίπολης. Εµφανίζεται νοτιοδυτικά της Πάτρας (βουνό Σκόλις) και στις περιοχές του Χελµού και της Ζήρειας. Αποτελεί µια ανθρακική νηριτική πλατφόρµα µε ασβεστόλιθους και δολοµίτες, η οποία κλείνει µε την απόθεση του Ηωκαινικού φλύσχη. Ζώνη Ωλονού - Πίνδου. Καταλαµβάνει µεγάλο µέρος του διαµερίσµατος και συνίσταται από εναλλαγές ασβεστόλιθων, κερατόλιθων, µαργών, ψαµµιτών και φλύσχη. Αποτελεί µια πελαγική πλατφόρµα. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της ζώνης είναι η ύπαρξη τεκτονικών λεπίων, που καθορίζουν σε σηµαντικό βαθµό την ανάπτυξη και την αυτονοµία των υδροφόρων συστηµάτων. Σειρά Φυλλιτών. Εµφανίζονται στο κεντρικό τµήµα του διαµερίσµατος και συνίστανται από εναλλαγές σχιστόλιθων και φυλλιτών, στους οποίους παρεµβάλλονται και µάρµαρα. report.doc 27

28 Υποπελαγονική Ζώνη ή Ζώνη Ανατολικής Ελλάδος. Εµφανίζεται στην περιοχή Κορινθίας-Αργολίδας. Συνίσταται από Παλαιοζωικούς ασβεστόλιθους, σχιστολίθους και σώµατα οφιολίθων. Τεκτονικά, η ζώνη Γαβρόβου -Τρίπολης θεωρείται ως µια σχετικά «αυτόχθονη» ή «πάρα αυτόχθονη» γεωτεκτονική ζώνη, πάνω στην οποία έχει επωθηθεί σε µεγάλη κλίµακα τόσο το αλλόχθονο τεκτονικό κάλυµµα της ζώνης Πίνδου όσο και η Υποπελαγονική ζώνη, η οποία σύµφωνα µε κάποιους ερευνητές αποτελεί και το ανατολικό περιθώριο της ζώνης Πίνδου. Η ίδια η ζώνη Γαβρόβου - Τρίπολης εµφανίζεται επωθηµένη πάνω στην Ιόνιο ζώνη ή πάνω στη σειρά των «Φυλλιτών». Σε όλο το Υδατικό ιαµέρισµα αναπτύσσονται εκτεταµένες περιοχές σύγχρονων Πλειο- Τεταρτογενών αποθέσεων, που αποτελούνται από µάργες, αργίλους, κροκαλοπαγή, ψαµµίτες και σύγχρονες αλλουβιακές αποθέσεις. Οι αποθέσεις αυτές απαντώνται σε µεγάλη έκταση στο δυτικό τµήµα του υδατικού διαµερίσµατος, καθώς και στη βόρεια παράκτια ζώνη (Πάτρα - Αίγιο - Κόρινθος). Τα κροκαλοπαγή απαντώνται κυρίως στην ηµιλοφώδη λοφώδη περιµετρική ζώνη. Υ ΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ Στην περιοχή αναπτύσσονται επτά (7) κοκκώδη και τέσσερα (4) καρστικά υδροφόρα συστήµατα. Τα κοκκώδη υδροφόρα αναπτύσσονται κυρίως στις πεδινές παράκτιες περιοχές, αλλά και σε ορισµένες εσωτερικές λεκάνες ιζηµατογένεσης, όπως αυτή των Καλαβρύτων και της Νεµέας. Στην πρώτη περίπτωση η υδροφορία αναπτύσσεται κυρίως εντός Ολοκαινικών σχηµατισµών, όπου δηµιουργούνται φρεάτιοι υδροφόροι ορίζοντες, αλλά και εντός Πλειο-Πλειστοκαινικών σχηµατισµών, όπου δηµιουργούνται υπό πίεση υδροφόροι ορίζοντες. Στην περίπτωση των εσωτερικών λεκανών η υδροφορία αναπτύσσεται κυρίως εντός κροκαλοπαγών του Πλειστοκαίνου και έχει κατά κανόνα φρεάτιο χαρακτήρα. Τα καρστικά υδροφόρα συστήµατα αναπτύσσονται κυρίως στις ορεινές ζώνες του υδατικού διαµερίσµατος, όπου η υδροφορία εντοπίζεται κυρίως εντός των Άνω Κρητιδικών ασβεστολίθων της ζώνης Πίνδου αλλά και της ανθρακικής σειράς της ζώνης Τριπόλεως. report.doc 28

29 Στην περίπτωση των Άνω Κρητιδικών ασβεστολίθων της ζώνης Πίνδου η υδροφορία αναπτύσσεται κατά κανόνα σε µικρά βάθη και µε πολλαπλά επίπεδα βάσεως, λόγω της λεπιοειδούς δοµής της ζώνης αυτής και δεν έχει τα χαρακτηριστικά της τυπικής καρστικής υδροφορίας αλλά της υδροφορίας, που αναπτύσσεται σε σκληρά διαρρηγµένα πετρώµατα. Αντίστοιχα στην περίπτωση της ζώνης Τρίπολης αναπτύσσεται τυπική καρστική υδροφορία µε καρστικά έγκοιλα και καταβόθρες. ΝΗΣΟΣ ΖΑΚΥΝΘΟΣ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ-ΓΕΩΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Γεωµορφολογικά το νησί διακρίνεται σε τρεις βαθµίδες. α) Ορεινή, που καταλαµβάνει το υτικό Ν τµήµα του νησιού. β) Λοφώδη, που εκτείνεται στις παρυφές των ορεινών όγκων. γ) Πεδινή, που εκτείνεται στο Κεντρικό και Ανατολικό τµήµα του νησιού. Το υτικό τµήµα του νησιού καλύπτεται από την οροσειρά Βραχίωνα, η οποία αποτελείται από ένα µορφολογικό αντίκλινο µε διεύθυνση ΒΒ -ΝΝΑ και µε υψόµετρο 758 m. Η δυτική πλευρά του µορφολογικού αντικλίνου είναι η πλέον ορεινή µε απόκρηµνες ακτές. Στο ΝΑ τµήµα του νησιού έχουµε το όρος Σκοπό µε υψόµετρο 491 m. Το υπόλοιπο τµήµα χαρακτηρίζεται λοφώδες µε υψόµετρο m και πεδινό. Το νησί της Ζακύνθου γεωλογικά δοµείται από σχηµατισµούς των εξωτερικών ζωνών και πιο συγκεκριµένα από τη γεωτεκτονική ζώνη Παξών και την Ιόνιο ζώνη. Η Ιόνιος ζώνη χωρίζεται από τη ζώνη Παξών µε επώθηση και είναι ορατή στην περιοχή του όρους Σκοπός. Οι γεωλογικοί σχηµατισµοί της ζώνης Παξών καταλαµβάνουν το δυτικό τµήµα του νησιού. Τα ασβεστολιθικά πετρώµατα της ζώνης Παξών είναι Κρητιδικά και Ηωκαινικά. Το Κρητιδικό αποτελείται από λεπτοπλακώδεις έως παχυπλακώδεις λευκούς ασβεστολίθους. Οι ασβεστόλιθοι αυτοί παρουσιάζουν τη µεγαλύτερη ανάπτυξη από όλους τους άλλους γεωλογικούς σχηµατισµούς και εκτείνονται από το Ακρωτήρι Σχινάρι µέχρι την περιοχή Κερί. Οι παραπάνω ασβεστόλιθοι παρουσιάζουν υψηλή διαπερατότητα. Το Ηώκαινο αποτελείται από στρωµατώδεις, πλακώδεις έως λεπτοπλακώδεις λευκούς µαργαΐκούς ασβεστολίθους, οι οποίοι χαρακτηρίζονται από µέτρια έως χαµηλή διαπερατότητα. report.doc 29

30 Η Ιόνια ζώνη, η οποία συναντάται στο όρος Σκοπό στα ανατολικά, είναι επωθηµένη πάνω στην αυτόχθονη ενότητα των Παξών. υτικά παρουσιάζεται ένα αντίκλινο µε βασικό άξονα διεύθυνσης Β.Β -Ν.ΝΑ, το οποίο διατέµνουν ρήγµατα µε κύρια διεύθυνση.β -Α.ΝΑ και Α.ΒΑ-.Ν. Υ ΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ Στο νησί αναπτύσσεται ένα καρστικό υδροφόρο σύστηµα εντός των Κρητιδικών ασβεστολίθων του όρους «Βραχίονα», το οποίο παρουσιάζει υψηλή αποκάρστωση και σηµαντική υδροδυναµικότητα. Από το σύστηµα αυτό εξυπηρετούνται οι υδρευτικές ανάγκες του νησιού. ΝΗΣΟΣ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ-ΓΕΩΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Γεωµορφολογικά η Κεφαλλονιά χαρακτηρίζεται σαν ορεινή και ηµιορεινή περιοχή. Στο νοτιοδυτικό τµήµα του νησιού υπάρχει ο µεγάλος ορεινός όγκος του Αίνου µε υψόµετρο 1,268 m, ο οποίος αναπτύσσεται Β -Ν. Από γεωλογική πλευρά η Κεφαλλονιά δοµείται από ασβεστόλιθους της ζώνης Παξών κατά το µεγαλύτερο µέρος της. Νοτιοανατολικά είναι η Ιόνιος ζώνη µε ασβεστολιθικές και Νεογενείς αποθέσεις. Οι Κρητιδικοί ασβεστόλιθοι της ζώνης Παξών καθώς και οι ασβεστόλιθοι του Ιουρασικού («Παντοκράτορας») της Ιονίου ζώνης, είναι έντονα διαρηγµένοι και καρστικοποιηµένοι, ενώ οι Ηωκαινικοί ασβεστόλιθοι είναι λεπτοπλακώδεις και λιγότερο καρστικοποιηµένοι σε σχέση µε τους ασβεστόλιθους του Κρητιδικού. Από τεκτονικής πλευράς η Κεφαλλονιά εµφανίζεται σαν ένα αντίκλινο, του οποίου ο άξονας συµπίπτει µε τη διεύθυνση ανάπτυξης των κορυφογραµµών του Αίνου, δηλαδή ΒΒ -ΝΝΑ και του οποίου η δυτική πλευρά έχει βυθισθεί σχεδόν κατακόρυφα κατά την ίδια διεύθυνση. Ο άξονας του αντικλίνου βυθίζεται προς βορρά. Υ ΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ Στο νησί αναπτύσσονται δύο καρστικά υδροφόρα συστήµατα : report.doc 30

31 «Σύστηµα Αίνου» εντός κατακερµατισµένων και καρστικοποιηµένων Κρητιδικών ασβεστολίθων και «Σύστηµα Άτρους» εντός ασβεστολίθων του «Παντοκράτορα». Από τα υδροσυστήµατα αυτά το πρώτο παρουσιάζει µεγαλύτερη υδροδυναµικότητα και για το λόγο αυτό υφίσταται µεγαλύτερες πιέσεις (απολήψεις) για την ικανοποίηση υδρευτικών κυρίως αναγκών. report.doc 31

32 Υ ΑΤΙΚΟ ΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ (02) / Περαιτέρω Χαρακτηρισµός των Υπόγειων Υδροφόρων Συστηµάτων Α/Α ΚΩ ΙΚΟΣ Υ ΡΑΥΛΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΑ ΑΛΛΗΛΕΠΙ ΡΑΣΗ ΦΥΣΙΚΗ ΥΠΟΓΕΙΟΥ ΕΚΤΑΣΗ ΤΥΠΟΣ ΤΥΠΟΣ ΥΠΕΡΚΕΙΜΕΝΑ Υ ΡΟΧΗΜΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΑ ΣΩΜΑΤΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ/ ΑΝΑΤΡΟΦΟ ΟΤΗΣΗ Υ ΑΤΙΚΟΥ km 2 Υ ΡΟΦΟΡΕΑ Υ ΡΟΦΟΡΟΥ ΣΤΡΩΜΑΤΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 10 K S - ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΣΩΜΑΤΩΝ 6 m 3 /y ΣΩΜΑΤΟΣ m/d % GR0201 Σύστηµα Αίνου, Ν. Κεφαλλονιά Κρητιδικοί ασβεστόλιθοι 297 Καρστικός Ελεύθερος 5 έως 15 3 έως 4 Ασβεστόλιθοι µέτριας έως υψηλής περατότητας. Tera rossa (µικρού πάχους) χαµηλής περατότητας. ΟΧΙ ΟΧΙ Παρουσία Cl από 300 έως 6000 mg/l. 2 GR0203 Σύστηµα Βραχίονα, Ν. Ζάκυνθος Κρητιδικοί έως Ηωκαινικοί ασβεστόλιθοι 262 Καρστικός Ελεύθερος 5 έως 15 2 έως4 Ασβεστόλιθοι υψηλής περατότητας. Tera rossa µικρού πάχους χαµηλής περατότητας. ΟΧΙ ΟΧΙ Παρουσία τοπικά Cl από 100 έως 1800 mg/l. 3 GR0204 Σύστηµα Πηνειού Τεταρτογενείς και Νεογενείς αποθέσεις 680 Κοκκώδης Φρεάτιος, υπό πίεση στα Νεογενή 1 έως 5 5 έως 15 (Φρεάτιος) 0.03 έως 0.07 (υπό πίεση) Τεταρτογενείς και Νεογενείς αποθέσεις, µέτριας περατότητας Πηνειός ποταµός και λίµνη Πηνειού Τροφοδοσία από τα ποτάµια, κυρίως την υγρή περίοδο Παρουσία ΝΟ 3 έως 50 mg/l και Cl έως 250mg/l. 4 GR0205 Σύστηµα, ΒA/κής Αχαϊας Τεταρτογενείς αποθέσεις 72 Κοκκώδης Ελεύθερος 80 έως έως 25 Σύγχρονες αποθέσεις, µέτριας έως υψηλής περατότητας Σελινούντας, Βουραϊκός, Φοίνικας, Κερυνίτης και Μεγανείτης ποταµός Τροφοδοσία από τα ποτάµια, κυρίως την υγρή περίοδο Παρουσία τοπικά ΝΟ 3 έως 40 mg/l και Cl έως 200mg/l. 5 GR0206 Σύστηµα, Β /κής Αχαϊας Νεογενείς και Τεταρτογενείς αποθέσεις 665 Κοκκώδης Φρεάτιος, υπό πίεση στα Νεογενή 1 έως 5 5 έως 15 (Φρεάτιος) 0.03 έως 0.07 (υπό πίεση) Σύγχρονες αποθέσεις, µέτριας περατότητας Λιµνοθάλασσες Κοτυχίου και Καλόγριας και δάσος Στροφιλιάς Τροφοδοσία από τα ποτάµια, κυρίως την υγρή περίοδο Παρουσία ΝΟ 3 έως 80 mg/l και Cl έως 1000mg/l. 6 GR0209 Σύστηµα Καλαβρύτων Κροκαλοπαγή Πλειστοκαίνου 156 Κοκκώδης Ελεύθερος 40 έως έως 20 Κροκαλοπαγή και αλουβιακές αποθέσεις, µέτριας περατότητας Βουραϊκός ποταµός Τροφοδοσία από τα ποτάµια, κυρίως την υγρή περίοδο Παρουσία τοπικά ΝΟ 3 έως 40 mg/l report.doc 32

33 Υ ΑΤΙΚΟ ΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ (02) / Περαιτέρω Χαρακτηρισµός των Υπόγειων Υδροφόρων Συστηµάτων Α/Α ΚΩ ΙΚΟΣ Υ ΡΑΥΛΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΑ ΑΛΛΗΛΕΠΙ ΡΑΣΗ ΦΥΣΙΚΗ ΥΠΟΓΕΙΟΥ ΕΚΤΑΣΗ ΤΥΠΟΣ ΤΥΠΟΣ ΥΠΕΡΚΕΙΜΕΝΑ Υ ΡΟΧΗΜΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΑ ΣΩΜΑΤΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ/ ΑΝΑΤΡΟΦΟ ΟΤΗΣΗ Υ ΑΤΙΚΟΥ km 2 Υ ΡΟΦΟΡΕΑ Υ ΡΟΦΟΡΟΥ ΣΤΡΩΜΑΤΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 10 K S - ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΣΩΜΑΤΩΝ 6 m 3 /y ΣΩΜΑΤΟΣ m/d % GR0212 Σύστηµα Κιάτου- Κορίνθου Τεταρτογενείς αποθέσεις 238 Κοκκώδης Φρεάτιος, υπό πίεση στα Νεογενή 4 έως 10 5 έως 15 (Φρεάτιος) 0.03 έως 0.07 (υπό πίεση) Σύγχρονες αποθέσεις χαµηλής έως µέτριας περατότητας. Ασωπός, Ράχιανης και Ζαπάντης ποταµός Τροφοδοσία από τα ποτάµια, µόνο κατά την υγρή περίοδο Παρουσία τοπικά ΝΟ 3 έως 150 mg/l και Cl έως 350mg/l 8 GR0213 Σύστηµα Νεµέας Κροκαλοπαγή Πλειστοκαίνου και Τεταρτογενείς αποθέσεις 110 Κοκκώδης Ελεύθερος 60 έως έως 25 Κροκαλοπαγή και αλλουβιακές αποθέσεις µέτριας περατότητας. Ασωπός ποταµός Τροφοδοσία από τα ποτάµια, κυρίως την υγρή περίοδο Παρουσία τοπικά ΝΟ 3 έως 200 mg/l report.doc 33

34 GRO201 Σύστηµα Αίνου Ν. Κεφαλονιά ΓΕΝΙΚΑ Η Κεφαλονιά χαρακτηρίζεται ως ορεινή έως ηµιορεινή περιοχή. Στο νοτιοδυτικό τµήµα του νησιού είναι ο µεγάλος ορεινός όγκος του Αίνου, µε υψόµετρο 1,268m, ο οποίος αναπτύσσεται Β -Ν. υτικά το ανάγλυφο παρουσιάζεται ηπιότερο σε σχέση µε την υπόλοιπη Κεφαλονιά. Γενικά η µορφολογική εικόνα που παρουσιάζει το νησί, είναι αποτέλεσµα των εντόνων τεκτονικών κινήσεων. Από γεωλογική πλευρά ο Αίνος δοµείται από Κρητιδικούς και Ηωκανικούς ασβεστόλιθους της ζώνης Παξών, κατά το µεγαλύτερο µέρος του, ενώ ΝΑ/κά παρουσιάζεται η Ιόνιος ζώνη. Οι επικρατέστεροι σχηµατισµοί στο νησί είναι ασβεστολιθικές και Νεογενείς αποθέσεις. Οι Κρητιδικοί ασβεστόλιθοι της ζώνης Παξών είναι έντονα διαρηγµένοι και καρστικοποιηµένοι, ενώ οι Ηωκαινικοί είναι λιγότερο καρστικοποιηµένοι σχετικά µε τους ασβεστόλιθους του Κρητιδικού. Η Κεφαλονιά εµφανίζεται σαν ένα αντίκλινο, του οποίου ο άξονας συµπίπτει µε τη διεύθυνση ανάπτυξης των κορυφογραµµών του Αίνου δηλαδή Β -ΝΑ. Υ ΡΟ Η έντονη διάρρηξη και ο κατακερµατισµός βοήθησαν στην καρστική διεργασία, µε αποτέλεσµα να αναπτύσσεται ένα πλούσιο και πολύπλοκο δίκτυο καρστικών αγωγών και καρστικών µορφών. Η πιο γνωστή καρστική µορφή είναι οι καταβόθρες στην περιοχή Μύλος στο Αργοστόλι, στις οποίες εισέρχεται θαλασσινό νερό και σε απόσταση περίπου 15 km, στην περιοχή Καραβόµυλος αναβλύζει σε θετικά και αρνητικά υψόµετρα υφάλµυρο νερό λόγω ανάµιξης µε το γλυκό νερό των ασβεστολίθων της ορεινής µάζας. Επίσης σηµαντικών παροχών µέτωπα καρστικών αναβλύσεων υπάρχουν στις περιοχές Κούταβου - Παπαδάτου και στην µεγάλη Άβυθο. Οι µεγάλες πόλγες (οροπέδια) των Οµαλών και Τρωιανάτων αποτελούν καρστικές µορφές, δηµιούργηµα της report.doc 34

35 καρστικής διάβρωσης των ασβεστολίθων. Εντός των έντονα κατακερµατισµένων και καρστικοποιηµένων Κρητιδικών ασβεστολίθων του Αίνου διαµορφώνεται µεγάλης δυναµικότητας υδροφόρος ορίζοντας περί την επιφάνεια της θάλασσας- ο οποίος εκφορτίζεται στα Α/κά του νησιού µε τις παράκτιες και υποθαλάσσιες πηγές του «Καραβόµυλου» (Cl ~ mg/l), καθώς και µε τις πηγές του «Κούταβου» της λιµνοθάλασσας του Αργοστολίου περιεκτικότητας σε χλωριόντα από 300 έως 550 mg/l- ΝΑ/κά του νησιού. Η ασβεστολιθική µάζα του Αίνου, περιβάλλεται στο /κό, Ν/τιο και εν µέρει στο Α/κό µέρος από αδιαπέρατους σχηµατισµούς, οι οποίοι αποτελούν φυσικό φράγµα, εµποδίζοντας την αποστράγγιση των ασβεστολίθων στη θάλασσα από τις πλευρές αυτές. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ Με µέσο ετήσιο ύψος βροχής τα 1,100 mm το σύστηµα δέχεται φυσική ανατροφοδότηση από τα ατµοσφαιρικά κατακρηµνίσµατα περίπου m 3 /y. Επιφανειακά υδάτινα σώµατα απουσιάζουν από το σύστηµα. Λαµβάνοντας υπόψη ότι οι απολήψεις από το σύστηµα υπολογίζονται ότι ανέρχονται σε m 3 /y, προκύπτει το συµπέρασµα ότι το ισοζύγιο του συστήµατος είναι µεν πλεονασµατικό, αλλά ευάλωτο σε υφαλµύριση λόγω του ότι είναι «ανοικτό» εν µέρει στη θάλασσα. Υ ΡΟΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Όπως έχει αναφερθεί το καρστικό σύστηµα του Αίνου παρουσιάζει αυξηµένη ποιοτική επιβάρυνση (Cl από 300 έως 6,000 mg/l) στις περιοχές άµεσης επικοινωνίας µε τη θάλασσα. Η κατάσταση αυτή µπορεί να επεκταθεί και στην κύρια µάζα του συστήµατος λόγω των εντατικών αντλήσεων που πραγµατοποιούνται, προκειµένου να αντιµετωπισθούν οι υδρευτικές ανάγκες του νησιού και κυρίως οι ανάγκες της τουριστικής περιόδου GRO203 Σύστηµα Βραχίονα, Ν. Ζάκυνθος ΓΕΝΙΚΑ Το σύστηµα αυτό καταλαµβάνει το /κό τµήµα του νησιού, το οποίο αποτελείται από ένα µορφολογικό αντίκλινο, οροσειρά Βραχίονα, µε διεύθυνση report.doc 35