ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΣΤΟ ΥΔ ΔΥΤΙΚΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ (EL01)

Transcript

1 ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΣΤΟ ΥΔ ΔΥΤΙΚΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ (EL01) Ως σημαντικότερα θέματα διαχείρισης των υδατικών πόρων στο Υδατικό Διαμέρισμα Δυτικής Πελοποννήσου αξιολογούνται τα ακόλουθα: 1. Η υπερεκμετάλλευση για την κάλυψη υδρευτικών και αρδευτικών αναγκών και η κακή ποιοτική κατάσταση υπόγειων υδατικών συστημάτων. Οι πηγές ρύπανσης όπως η γεωργία, η κτηνοτροφία και τα αστικά απόβλητα, αποτελούν εν δυνάμει πιέσεις ασκούμενες στους υπόγειους υδατικούς πόρους. Σύμφωνα με την ανάλυση που πραγματοποιήθηκε για την ποσοτικοποίηση των πιέσεων που ασκούνται στα επιφανειακά νερά, προκύπτει ότι ένα τμήμα των ρυπογόνων φορτίων που παράγονται από τις εκάστοτε δραστηριότητες, αποτελούν εισροές με αποδέκτη το υπέδαφος. Αναλυτικότερα, τα υπόγεια υδατικά συστήματα του ΥΔ Δυτικής Πελοποννήσου με τα μεγαλύτερα προβλήματα, λόγω ανθρωπογενών πιέσεων, συνοψίζονται στον ακόλουθο Πίνακα. Πίνακας 1: Υπόγεια υδατικά συστήματα του ΥΔ Δυτικής Πελοποννήσου με τα μεγαλύτερα προβλήματα στην ποσοτική ή/και ποσοτική τους κατάσταση, λόγω ανθρωπογενών πιέσεων Κωδικός συστήματο ς GR GR GR GR Ονομασία Σύστημα Αλφειού Σύστημα Ζαχάρως Σύστημα Καϊάφα Σύστημα Δυτικού Ταϋγέτου Πιέσεις/Χρήσεις δραστηριοτήτων. Αυξημένες τιμές Fe, Mn φυσικής προέλευσης δραστηριοτήτων Αυξημένες τιμές χλωριόντων λόγω θερμομεταλλικής υδροφορίας δραστηριοτήτων. Αυξημένες τιμές Cl λόγω φυσικού υποβάθρου και υπεραντλήσεων GR Σύστημα Παμίσου δραστηριοτήτων. Αυξημένες τιμές Cl λόγω υφαλμύρινσης στην παράκτια ζώνη GR Σύστημα Μεθώνης Τοπικές επιβαρύνσεις λόγω αγροτικών δραστηριοτήτων GR Σύστημα Κυνηγού δραστηριοτήτων. Αυξημένες τιμές Cl λόγω φυσικού υποβάθρου και υπεραντλήσεων GR Σύστημα Ρωμανού - Χώρας δραστηριοτήτων. Αυξημένες τιμές Cl στη παράκτια ζώνη λόγω τοπικών υπεραντλήσεων Αυξημένες τιμές Cl λόγω φυσικού υποβάθρου Κατάσταση Κακή (Cl: , SO4: , NO3: mg/l) GR Σύστημα Γαργαλιάνων GR Σύστημα Χώρας Τοπική επιβάρυνση νιτρικών GR Σύστημα Φιλιατρών - Κυπαρισσίας GR GR Σύστημα Καλού Νερού - Νέδας Σύστημα Άνω Μεσσηνίας δραστηριοτήτων. Αυξημένες τιμές Cl στη παράκτια ζώνη δραστηριοτήτων. δραστηριοτήτων Κακή (Cl: , SO4: , NO3: mg/l) 1

2 2. Στο Υδατικό Διαμέρισμα Δυτικής Πελοποννήσου (ΥΔ01) η ύδρευση ικανοποιείται στο μεγαλύτερο τμήμα από τοπικές πηγές και γεωτρήσεις. Οι αρδευτικές ανάγκες καλύπτονται από επιφανειακά ύδατα, πηγές και γεωτρήσεις που υπάγονται σε ΤΟΕΒ ή είναι ιδιωτικές. Στον πίνακα που ακολουθεί δίδονται τα στοιχεία των αντλήσεων ανά υπόγειο υδατικό σύστημα και για τις 2 λεκάνες απορροής (ΛΑΠ). Από τα υπόγεια υδατικά συστήματα μόνο στη λεκάνη απορροής Πάμισου-Νέδοντος-Νέδας σημειώνονται τα ΥΥΣ Παμίσου (δυτικό τμήμα) (GR ), Φιλιατρών Κυπαρισσίας (GR ), και τοπικά στο παράκτιο τμήμα του Ρωμανού Χώρας (GR ) φαινόμενα υπερεκμετάλλευσης (τοπικά ή πιο εκτεταμένα) που έχουν ως αποτέλεσμα την εντονότερη ή τοπική υφαλμύρινση. Πίνακας 2: Ετήσιες απολήψεις από τα υπόγεια υδατικά συστήματα του ΥΔ Δυτικής Πελοποννήσου Μέσες Ποσοτική Κατάσταση Κωδικός Ετήσιες Ονομασία Υπόγειου Υδατικού Απολήψεις Συστήματος (10^6 m3) GR Σύστημα Αλφειού 60,0 GR Σύστημα Νότιου Ερύμανθου 6,0 GR Σύστημα Λάδωνα 6,5 GR Σύστημα Λαγκαδίων 3,0 GR Σύστημα Μεθυδρίου - Πιάνας 4,5 GR Σύστημα Ελισσώνα 4,0 GR Σύστημα Μεγαλόπολης 0,5 GR Σύστημα Καρίταινας-Στεμνίτσας 20,0 GR Σύστημα Λούσιου - Παλούμπας 3,0 GR Σύστημα Μίνθης 2,2 GR Σύστημα Ζαχάρως 4,2 GR Σύστημα Καϊάφα 0,0 GR Σύστημα Αγ. Φλώρου-Πηδήματος 27,0 GR Σύστημα Δυτικού Ταϋγέτου 0,6 GR Σύστημα Παμίσου 17,0 Κακή GR Σύστημα Κορώνης 5,0 GR Σύστημα Μεθώνης 1,5 GR Σύστημα Κυνηγού 2,0 GR Σύστημα Ρωμανού - Χώρας 9,0 GR Σύστημα Γαργαλιάνων 6,0 GR Σύστημα Χώρας 0,6 GR Σύστημα Φιλιατρών - Κυπαρισσίας 16,0 Κακή GR Σύστημα Καλού Νερού - Νέδας 3,6 GR Σύστημα Κυπαρισσίας - Ιθώμης 8,5 GR Σύστημα Άνω Μεσσηνίας 5,0 GR Σύστημα Διαβολιτσίου - Νέας Φιγαλείας 8,0 3. Σημαντικά προβλήματα ποσοτικής και ποιοτικής υποβάθμισης λόγω διείσδυσης θαλασσινού νερού, έχουν παρατηρηθεί σε υπόγειους υδροφορείς, και οφείλονται τόσο στην υπεράντλησή τους όσο και σε φυσικά γεωλογικά παλαιογεωγραφικά αίτια. Στους παράκτιους υδροφορείς η υπεράντληση οδηγεί, τις περισσότερες φορές, σε υφαλμύρινση των υδροφορέων λόγω της διείσδυσης θαλάσσιου νερού, εκτός των περιπτώσεων που υπάρχει υπόγεια αδιαπέρατος γεωλογικά φραγμός που εμποδίζει τη διείσδυση της θάλασσας. Είναι, επίσης, πιθανό η υφαλμύρινση να μην οφείλεται σε ανθρώπινη δραστηριότητα, αλλά σε γεωλογικά παλαιογεωγραφικά αίτια (π.χ. ζώνες ρηγμάτων, καρστικά συστήματα ανοιχτά στη 2

3 θάλασσα κ.ά.). Στα καρστικά συστήματα το επίπεδο καρστικοποίησης βρίσκεται σε αρκετές δεκάδες μέτρα κάτω από τη σημερινή επιφάνεια της θάλασσας εξαιτίας γεωλογικών παλαιογεωγραφικών δεδομένων. Το φαινόμενο αυτό έχει ως αποτέλεσμα να παρατηρείται στα παράκτια συστήματα που είναι ανοιχτά στη θάλασσα αυξημένη συγκέντρωση χαρακτηριστικών ιόντων του θαλασσινού (Cl, Na, K). Πίνακας 3: Υπόγεια υδατικά συστήματα του ΥΔ Δυτικής Πελοποννήσου με προβλήματα υφαλμύρισης Κωδικός Ονομασία συστήματο Κατάσταση ς GR Σύστημα Δυτικού Ταϋγέτου Λόγω του ανεπτυγμένου καρστ και της τεκτονικής δημιουργούνται ζώνες αποστράγγισης - εκφόρτισης της υπόγειας υδροφορίας, που συγχρόνως επιτρέπουν την προέλαση της θαλάσσιας διείσδυσης προς την ενδοχώρα. Η φυσικής προέλευσης υφαλμύρινση τοπικά, στο δυτικό του τμήμα, μπορεί να εντείνεται λόγω των αντλήσεων. GR GR Σύστημα Παμίσου Σύστημα Κυνηγού Οι αυξημένες τιμές χλωριόντων, ιδιαίτερα στο νοτιοδυτικό τμήμα του, οφείλονται σε ανθρώπινη δραστηριότητα, δηλαδή σε υπεραντλήσεις λόγω αγροτικών δραστηριοτήτων καθώς και σε ρύπανση από λύματα των οικιστικών περιοχών. Το υδροφόρο σύστημα είναι ανοιχτό στη θάλασσα στο δυτικό του τμήμα.. Λόγω του ανεπτυγμένου καρστ και της τεκτονικής δημιουργούνται ζώνες αποστράγγισης - εκφόρτισης της υπόγειας υδροφορίας, που συγχρόνως επιτρέπουν την προέλαση της θαλάσσιας διείσδυσης προς την ενδοχώρα. GR Σύστημα Ρωμανού Χώρας Οι αυξημένες τιμές χλωριόντων στη παράκτια ζώνη του οφείλονται στην ανάπτυξη εκεί της λιμνοθάλασσας της Γιάλοβας που επιτρέπει την ανάπτυξη αλμυρού νερού σε έκταση της παράκτιας ζώνης και αφετέρου σε ανθρώπινη δραστηριότητα, δηλαδή σε υπεραντλήσεις λόγω αγροτικών δραστηριοτήτων. GR Σύστημα Γαργαλιάνων Το καρστικό σύστημα δεν παρουσιάζει προβλήματα υφαλμύρινσης πλην της περιοχής εκφόρτισης του μέσω της υφάλμυρης πηγής του Βρωμονερίου που οφείλεται σε παλαιογεωγραφικά αίτια. GR Σύστημα Φιλιατρών Κυπαρισσίας Το υδροφόρο σύστημα είναι ανοιχτό στη θάλασσα στο δυτικό του τμήμα. Οι αυξημένες τιμές χλωριόντων στη παράκτια ζώνη του οφείλονται σε υπεραντλήσεις για την κάλυψη αρδευτικών κυρίως αναγκών. 4. Η ρύπανση επιφανειακών υδατικών συστημάτων από: α) σημειακές πηγές που σχετίζονται, σε σειρά προτεραιότητας ως προς την επιβάρυνση των συστημάτων, με τις βιομηχανικές μονάδες, τις Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων (Ε.Ε.Λ.), την εκβολή δικτύων αποχέτευσης σε φυσικό αποδέκτη, τις διαρροές από ΧΑΔΑ και ΧΥΤΑ και τις Υδατοκαλλιέργειες - Ιχθυοκαλλιέργειες 3

4 β) διάχυτες πηγές ρύπανσης που σχετίζονται, σε σειρά προτεραιότητας ως προς την επιβάρυνση των συστημάτων, με την ποιμενική κτηνοτροφία, τις γεωργικές δραστηριότητες, τα αστικά λύματα που δεν καταλήγουν σε Ε.Ε.Λ. και τη φυσική ρύπανση. Αναλυτικότερα τα επιφανειακά υδατικά συστήματα του ΥΔ Δυτικής Πελοποννήσου με τα μεγαλύτερα προβλήματα, λόγω πηγών ρύπανσης, συνοψίζονται στον ακόλουθο Πίνακα. Πίνακας 4: Επιφανειακά υδατικά συστήματα του ΥΔ Δυτικής Πελοποννήσου με τα μεγαλύτερα προβλήματα, λόγω σημειακών ή διάχυτων πηγών ρύπανσης Ονομασία Κωδικός Αιτίες ρύπανσης GR0129R N ΑΛΦΕΙΟΣ Π. GR0129R N ΛΕΣΤΕΝΙΤΣΑΣ GR0129R N ΛΕΣΤΕΝΙΤΣΑΣ GR0129R N ΑΛΗΣΙΟ GR0129R N ΑΛΦΕΙΟΣ Π. GR0129R N ΣΕΛΙΝΟΥΣ Π. GR0129R N ΣΕΛΙΝΟΥΣ Π. GR0129R N ΑΛΦΕΙΟΣ Π. GR0129R N ΑΛΦΕΙΟΣ Π. GR0129R N ΛΑΔΩΝ Π. GR0129R N ΛΑΔΩΝ Π. GR0129R N ΛΑΔΩΝ Π. GR0129R N ΛΑΔΩΝ Π. GR0129R N ΛΑΔΩΝ Π. GR0129R N Αροάνιος Π. Υδατοκαλλιέργειες - Ιχθυοκαλλιέργειες GR0129R N ΑΛΦΕΙΟΣ Π. GR0129R N ΑΛΦΕΙΟΣ Π. GR0129R N ΑΛΦΕΙΟΣ Π. GR0129R N ΑΛΦΕΙΟΣ Π. GR0129R H ΑΛΦΕΙΟΣ Π., Θερμοηλεκτρικοί Σταθμοί GR0129R N ΕΛΙΣΣΩΝ Π. GR0129R N ΕΛΙΣΣΩΝ Π., Θερμοηλεκτρικοί Σταθμοί GR0129R H ΑΛΦΕΙΟΣ Π. GR0129R A ΕΚΤΡΟΠΗ ΑΛΦΕΙΟΥ Π. GR0129R N ΞΕΡΙΛΑΣ Απορροές από εξορυκτικές δραστηριότητες GR0129L H ΤΕΧΝΗΤΗ ΛΙΜΝΗ ΛΑΔΩΝΑ GR0129C0002N ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων (Ε.Ε.Λ.) GR0129T0002N ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΑ ΚΑΪΑΦΑ GR0132R H ΠΑΜΙΣΟΣ Π. GR0132R H ΠΑΜΙΣΟΣ Π. GR0132R N ΠΑΜΙΣΟΣ Π. GR0132R H ΑΡΗΣ Π. GR0132R H ΑΓΙΟΥ ΦΛΩΡΟΥ GR0132R H ΑΓΙΟΥ ΦΛΩΡΟΥ GR0132R H ΤΖΙΡΟΡΡΕΜΑ 4

5 GR0132R N ΤΖΙΡΟΡΡΕΜΑ GR0132R N ΜΑΥΡΟΖΟΥΜΕΝΑ GR0132R N ΜΑΥΡΟΖΟΥΜΕΝΑ GR0132R H ΑΡΗΣ Π. GR0132R H ΑΡΗΣ Π. GR0132R N ΑΡΗΣ Π. GR0132R H ΜΕΓΑΛΟ ΠΟΤΑΜΙ GR0132R H ΜΕΓΑΛΟ ΠΟΤΑΜΙ GR0132R H ΤΖΑΜΗΣ GR0132R N ΧΟΥΧΛΟΤΟΣ GR0132R N ΚΛΕΙΣΟΥΡΑΙΙΚΟ 2 GR0132R N ΒΕΛΙΚΑ GR0132R N ΓΙΑΝΝΟΥΖΑΓΑΣ GR0132R N ΓΙΑΝΝΟΥΖΑΓΑΣ GR0132R N ΛΑΓΚΟΥΒΑΡΔΟΣ GR0132R N ΣΕΛΑΣ, Μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες GR0132R N ΑΛΑΦΙΝΟΡΡΕΜΑ GR0132R N ΚΑΜΠΙΡΟΒΑ GR0132R N ΚΑΛΟ ΝΕΡΟ GR0132R N ΚΑΛΟ ΝΕΡΟ GR0132R N ΚΑΛΟ ΝΕΡΟ GR0132R N ΝΕΔΑ Π. Βιομηχανικές μονάδες GR0132R N ΝΕΔΑ Π. Βιομηχανικές μονάδες, αμμοληψίες GR0132R H ΝΕΔΩΝ Π. GR0132R N ΜΥΛΟΙ Βιομηχανικές μονάδες GR0132C0008N GR0132C0003N GR0132T0003N ΚΟΛΠΟΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΚΤΕΣ ΣΤΟ ΙΟΝΙΟ ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΑ ΓΙΑΛΟΒΑΣ Λιμάνια Μαρίνες - Ναυσιπλοΐα Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων Ε.Ε.Λ., Εκβολή δικτύων αποχέτευσης σε φυσικό αποδέκτη Βιομηχανικές μονάδες 5. Η μέχρι σήμερα ανθρώπινη δραστηριότητα, έχει μεταβάλει σε ορισμένα υδατικά συστήματα, τα αρχικά τους μορφολογικά χαρακτηριστικά. Οι αλλαγές αυτές, ανεξάρτητα από το βάθος της αλλοίωσης που έχουν επιφέρει και από τους λόγους για τους οποίους έγιναν, καθιστούν τα συστήματα αυτά κατά μια έννοια ιδιαίτερα. Τέτοιες μορφολογικές αλλοιώσεις ή μέτρα για τη ρύθμιση της ροής του νερού αποτελούν τα εξής: Αντιπλημμυρικά φράγματα / ρουφράκτες Υδροηλεκτρικά έργα Ταμιευτήρες αποθήκευσης νερού Αναχώματα και διώρυγες Μεταφορά νερού 5

6 Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται και στις 2 Λεκάνες Απορροής τα έργα που έχουν προκαλέσει υδρομορφολογικές αλλοιώσεις σε επιφανειακά υδατικά συστήματα, με αποτέλεσμα τον χαρακτηρισμό τους ως Ιδιαιτέρως Τροποποιημένα Υδατικά Συστήματα ή Τεχνητά Υδατικά Συστήματα. Πίνακας 5: Έργα με υδρομορφολογικές αλλοιώσεις σε επιφανειακά υδατικά συστήματα προσδιορισμένα ως ΙΤΥΣ ή ΤΥΣ του ΥΔ Δυτικής Πελοποννήσου Κωδικός Έργο Καθορισμένη χρήση έργου GR0129R A, ΕΚΤΡΟΠΗ ΑΛΦΕΙΟΥ Π. Εκμετάλλευση λιγνιτωρυχείου Μεγαλόπολης GR0129R A GR0129R H, ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗ ΑΛΦΕΙΟΥ Π. Εκμετάλλευση λιγνιτωρυχείου Μεγαλόπολης GR0129R H GR0129L H ΤΕΧΝΗΤΗ ΛΙΜΝΗ ΛΑΔΩΝΑ Παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας, αρδευτικές ανάγκες, Αναψυχή GR0132R H ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗ ΚΟΙΤΗΣ Αρδευτικές ανάγκες, Αντιπλημμυρική προστασία ΤΖΙΡΟΡΕΜΑΤΟΣ GR0132R H ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗ Αντιπλημμυρική προστασία ΝΕΔΩΝΑ Π. GR0132R H ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗ ΚΟΙΤΗΣ Αντιπλημμυρική προστασία ΤΖΑΜΗ GR0132R H, GR0132R H ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗ ΚΟΙΤΗΣ ΑΓ.ΦΛΩΡΟΥ Αρδευτικές και Υδρευτικές ανάγκες, Αντιπλημμυρική προστασία, Αναψυχή GR0132R H, GR0132R H ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗ ΚΟΙΤΗΣ ΠΑΜΙΣΟΥ Π. Αρδευτικές ανάγκες, Αντιπλημμυρική προστασία GR0132R H, ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗ ΚΟΙΤΗΣ ΜΕΓ. ΠΟΤΑΜΙ Αντιπλημμυρική προστασία GR0132R H GR0132R H, ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗ ΚΟΙΤΗΣ Αρδευτικές ανάγκες, Αντιπλημμυρική προστασία GR0132R H, GR0132R H ΑΡΗ Π. GR0132L H ΤΕΧΝΗΤΗ ΛΙΜΝΗ ΦΙΛΙΑΤΡΙΝΟΥ* Αρδευτικές ανάγκες GR0132R Η ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗ ΦΙΛΙΑΤΡΙΝΟΥ ΚΑΤΑΝΤΗ ΤΟΥ ΦΡΑΓΜΑΤΟΣ Αρδευτικές ανάγκες 6