Π Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης

Transcript

1 Π Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης Νεοελληνική Γλώσσα Α Γυμνασίου Τίτλος: «Ψηφιακή Ανάγνωση και αναγνωστικά γεγονότα» Συγγραφή: ΕΛΕΝΗ ΞΥΛΑ Εφαρμογή: ΕΛΕΝΗ ΞΥΛΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Θεσσαλονίκη 2015

2 ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ ΠΡΑΞΗ: «Δημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδευση» MIS (κωδ ), - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ, στους άξονες προτεραιότητας του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση», η οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς πόρους. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Ι.Ν. ΚΑΖΑΖΗΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Π Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ Υπεύθυνος υπο-ομάδας εργασίας γλώσσας: Δημήτρης Κουτσογιάννης ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: Καραμαούνα 1 Πλατεία Σκρα Τ.Κ Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη Τηλ.: , Φαξ: , centre@komvos.edu.gr Σελίδα 2 από 36

3 Α. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ Τίτλος Ψηφιακή ανάγνωση και αναγνωστικά γεγονότα Εφαρμογή σεναρίου Ελένη Ξυλά Δημιουργία σεναρίου Ελένη Ξυλά Διδακτικό αντικείμενο Νεοελληνική Γλώσσα Τάξη Α Γυμνασίου Σχολική μονάδα Γυμνάσιο Ν. Επιβατών Χρονολογία Από έως Διδακτική/θεματική ενότητα 1η ενότητα: Οι πρώτες μέρες σ ένα σχολείο [Κείμενο 2: Μιλώ, ζωγραφίζω, γράφω, διαβάζω] 2η ενότητα: Επικοινωνία στο σχολείο [Κείμενο 3: Ηλεκτρονική επικοινωνία, Κείμενο 7: Ιστοσελίδα άσπρη λέξη] Τετράδιο Εργασιών, 2η ενότητα [Κείμενο 8: Μια διαφορετική ιστοσελίδα σχολείου] 3: ενότητα: Κείμενο 12, Ένας λύκος στον υπολογιστή σας Σελίδα 3 από 36

4 Διαθεματικό Όχι Χρονική διάρκεια 8 ώρες Χώρος Ι. Φυσικός χώρος Εντός σχολείου: αίθουσα διδασκαλίας, εργαστήριο πληροφορικής. ΙΙ. Εικονικός χώρος: Εdmodo Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και μαθητή Για να υλοποιηθεί σε ικανοποιητικό βαθμό η συγκεκριμένη διδακτική πρόταση, κρίθηκαν απαραίτητα τα εξής: οι μαθητές/τριες να διαθέτουν τις βασικές δεξιότητες σχετικά με τη χρήση του Η/Υ και ιδιαίτερα με τον επεξεργαστή κειμένου και την πλοήγηση στο διαδίκτυο να είναι εξοικειωμένοι με την ομαδοσυνεργατική μέθοδο και να έχουν εμπλακεί σε συνεργατικές δραστηριότητες. Εφαρμογή στην τάξη Το συγκεκριμένο σενάριο εφαρμόστηκε στην τάξη. Το σενάριο στηρίζεται Ελένη Ξυλά, Ψηφιακή ανάγνωση και αναγνωστικά γεγονότα, Νεοελληνική Γλώσσα Α Γυμνασίου, Το σενάριο αντλεί Β. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ/ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η δημιουργός του σεναρίου υποστηρίζει ότι οι εκπαιδευτικοί του Γυμνασίου έχουν την εντύπωση ότι τα παιδιά στο Δημοτικό έχουν κατακτήσει τις βασικές δεξιότητες Σελίδα 4 από 36

5 στην ανάγνωση. Τα υψηλά ποσοστά παιδιών με δυσλεξία και μαθησιακές δυσκολίες καθώς και το πλήθος των αλλόγλωσσων μαθητών δείχνουν ότι τελικά οι συγκεκριμένες δεξιότητες απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή και δεν έχουν κατακτηθεί πλήρως στο Δημοτικό. Από τους μαθητές η ανάγνωση θεωρείται μια όχι ευχάριστη ενασχόληση, αλλά βαρετή και κοπιαστική την οποία αποφεύγουν σε μεγάλο βαθμό. Πολλά παιδιά αναπτύσσουν μια ψυχαναγκαστική σχέση με το σχολικό εγχειρίδιο, η οποία συνειρμικά μεταφέρεται και καθορίζει τη σχέση τους με τα βιβλία κάθε είδους. Το σύστημα εκπαίδευσης έχει οδηγήσει τα παιδιά, όταν λένε «διαβάζω» αυτό να σημαίνει θυμάμαι, αποστηθίζω, καταγράφω στη μνήμη μου σελίδες επί σελίδων ανούσια και άχρηστα στοιχεία (Μαραγκουδάκη 1994). Είναι αλήθεια ότι στην Ελλάδα δεν έχουν διαμορφωθεί επαρκείς διδακτικές μέθοδοι για την ανάγνωση, τέτοιες που να εξασφαλίζουν την ικανότητα για ταχεία και συνεχή ανάγνωση στους αποφοίτους της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Γ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο Οι πρόσφατες έρευνες σχετικά με την ανάγνωση ως κοινωνική διαδικασία μπορούν να χωριστούν σε τέσσερις ομάδες. Η πρώτη ομάδα έρευνας θεωρεί την ανάγνωση ως μια γνωστική-γλωσσική διαδικασία ενταγμένη σε ένα κοινωνικό-επικοινωνιακό συμφραζόμενο. Το κοινωνικό-επικοινωνιακό συμφραζόμενο επηρεάζει τη φύση της ανάγνωσης ως μιας γνωστικής-γλωσσικής διαδικασίας. Μια δεύτερη ομάδα μελετά τις κοινωνικές χρήσεις της ανάγνωσης. Η ανάγνωση και η γραφή θεωρούνται εκδηλώσεις και αντανακλάσεις της κουλτούρας εκείνης μέσα στην οποία εντάσσονται οι καθημερινές δραστηριότητες των παιδιών. Κάποιες από τις ερωτήσεις που τίθενται σε αυτές τις μελέτες είναι: Ποιος είναι ο ρόλος της ανάγνωσης μέσα στην κοινωνία; Πώς, πού και πότε διαβάζουν οι άνθρωποι; Σελίδα 5 από 36

6 Για ποιο σκοπό; Τι θεωρείται ανάγνωση; Αυτό που θεωρείται ως ανάγνωση διαφέρει από περίπτωση σε περίπτωση; Πώς οργανώνονται διαπροσωπικά οι αναγνωστικές δραστηριότητες; Η τρίτη ομάδα μελετών ασχολείται με τον γραμματισμό ως κοινωνιογνωστική διαδικασία. Τόσο η μάθηση της ανάγνωσης όσο και η ανάγνωση καθαυτή θεωρούνται ως τμήμα μιας διαδικασίας πολιτισμικής υπαγωγής της κοινωνίας. Μέσω της ανάγνωσης, τα παιδιά όχι μόνο ανακαλύπτουν πολιτισμικά κατάλληλες πληροφορίες, δραστηριότητες, αξίες και διαπροσωπικές σχέσεις, αλλά μαθαίνουν επίσης πολιτισμικά κατάλληλους τρόπους να σκέπτονται σχετικά με τον κόσμο, τρόπους επίλυσης προβλημάτων και άλλες γνωστικές διαδικασίες. Κάποιες από τις ερωτήσεις που θέτουν αυτές οι μελέτες είναι: Με ποιο τρόπο η εκμάθηση του γραμματισμού επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο βλέπει κανείς τον κόσμο; Πώς η εκμάθηση του γραμματισμού επηρεάζει τη σκέψη, την επίλυση προβλημάτων και άλλες γνωστικές διαδικασίες; Η τέταρτη ομάδα μελετών αντιλαμβάνεται γενικά την ανάγνωση ως μία ενεργή, προσωπική διαδικασία κατασκευής της γνώσης (νοηματοδότησης) και μετασχηματισμού αυτής από τον αναγνώστη (Συναλλακτικό μοντέλο, transactional model). Ως εκ τούτου, η ανάγνωση μετατρέπεται σε ένα μοναδικό γεγονός και παύει να αποτελεί μια πράξη σύλληψης του μηνύματος του συγγραφέα. Γίνεται διαλεκτική καθώς ο αναγνώστης διαπραγματεύεται εν μέρει με την υπονοούμενη πρόθεση του συγγραφέα και το κείμενο αυτό καθαυτό. Το μοντέλο αυτό βασίζεται στην επιστημολογική παραδοχή ότι ένα κείμενο σημασιοδοτεί εναλλακτικές απόψεις σε διαφορετικούς αναγνώστες, ανεξάρτητα από την πρόθεση του συγγραφέα ή το περιεχόμενο του κειμένου. Ο αναγνώστης αντλεί από τις εμπειρίες του παρελθόντος, τα συναισθήματα και τις προσδοκίες του, προκειμένου να γίνει συνδημιουργός της νοηματοδότησης του κειμένου. Βέβαια, ο συγγραφέας και αναγνώστης αποτελούν Σελίδα 6 από 36

7 δύο διακριτές οντότητες. Καταρχήν, ο συγγραφέας μεταμορφώνει τις σκέψεις του με τη συγγραφή. Ο αναγνώστης έχει την πεποίθηση ότι η νοηματοδότηση ενυπάρχει στο μυαλό του και θα πρέπει να εμπλακεί ενεργητικά με το κείμενο. Στην ανάγνωση που ακολουθεί, ο αναγνώστης ερμηνεύει το μήνυμα του συγγραφέα βασιζόμενος στην πρότερη γνώση/εμπειρία και υποθέσεις του, τα οποία καθοδηγούν την νοηματοδότηση του κειμένου -και όλα αυτά αμβλύνονται από τα κίνητρα, τις πεποιθήσεις και άλλους νοητικούς παράγοντες. Η γνώση μετασχηματίζεται, καθώς ο αναγνώστης ενσωματώνει νέες πληροφορίες στις ήδη υπάρχουσες και προσδοκίες. Σε αντίθεση με το μοντέλο «μετάδοσης πληροφοριών», οι αναγνώστες οι οποίοι εκφράζουν «συναλλακτικού» τύπου πεποιθήσεις για την αναγνωστική πράξη βελτιώνουν τις ικανότητες κατανόησης, αντιμετωπίζουν ολιστικά τη νοηματοδότηση του κειμένου με αποτέλεσμα την ανάπτυξη του αναγνωστικού τους κινήτρου (Schraw & Bruning 1999). Αυτό φαίνεται λογικό, διότι μια τέτοιου είδους αισθητική, διαδραστική συναλλαγή αναγνώστη-συγγραφέα-κειμένου και ανταπόκριση συμβάλλει στην οικειοποίηση του κειμένου και στην εκπλήρωση μιας κοινωνικής ανάγκης με αποτέλεσμα την αύξηση του ενδιαφέροντος και της εκτίμησης του έργου του συγγραφέα. Η αναζήτηση λοιπόν του αναγνώστη για προσωπική κατασκευή του νοήματος του κειμένου μέσα σε κοινότητες αναγνωστών θα μπορούσε να είναι το κλειδί για την ανάπτυξη του αναγνωστικού κινήτρου των μαθητών (Rosenblatt 1978/1994). Ο μαθητής που διαβάζει για λόγους προσωπικής ευχαρίστησης πιθανώς αναζητά μια προσωπική σχέση με τον συγγραφέα και το κείμενο ως προϋπόθεση για την ικανοποίηση μιας κοινωνικής του ανάγκης. Αυτός ο μαθητής, όχι μόνο κατανοεί καλύτερα απομονώνοντας τις ιδέες/πληροφορίες του κειμένου, αλλά διαβάζει χρησιμοποιώντας παράλληλα τις δικές του ιδέες/πληροφορίες, στις οποίες επιτρέπει να αναμειγνύονται με εκείνες του συγγραφέα, ώστε να σχηματίσει μια νοερή εικόνα και/ή μια υπερβατική εμπειρία (Nell 1994). Σελίδα 7 από 36

8 Δ. ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ Γνώσεις για τον κόσμο, αξίες, πεποιθήσεις, πρότυπα, στάσεις ζωής Σύμφωνα με τη δημιουργό του σεναρίου ο προβληματισμός που τίθεται στην προσπάθειά μας να ορίσουμε την έννοια «ανάγνωση», να προσδιορίσουμε το εννοιολογικό περιεχόμενο αυτού του όρου, μας οδηγεί να θέσουμε και αλλά ερωτήματα: Ποιος, πότε και με ποιο σκοπό αναγιγνώσκει; Πώς διαβάζει, τι, πού; Πώς αντιλαμβάνεται τη διαδικασία; Ποιος ο ρόλος της στον αυτοπροσδιορισμό των υποκειμένων; Γιατί τελικά διαβάζουμε; Ο Alberto Manguel (1997) απαντάει λέγοντας: «Όλοι μας διαβάζουμε τον εαυτό μας και τον κόσμο γύρω μας, ώστε να δούμε πού και ποιοι είμαστε. Διαβάζουμε για να καταλάβουμε ή για ν αρχίσουμε να καταλαβαίνουμε. Δεν μπορούμε παρά να διαβάζουμε. Το διάβασμα είναι η ουσιαστικότερη λειτουργία μας μετά την αναπνοή.» Με αυτή την έννοια «διαβάζω» θα πει «καταλαβαίνω», «κατανοώ». Συλλαμβάνω, δηλαδή, με το νου τις σημασιολογικές και λογικές σχέσεις που υπάρχουν ανάμεσα στα στοιχεία ενός γεγονότος, μιας εικόνας, ενέργειας, έννοιας ή φράσης και αποδέχομαι τις σχέσεις αυτές, γιατί ανταποκρίνονται στο σύστημα αξιών μου. Αν μετακινηθούμε στο επίπεδο της επικοινωνίας, η αντίστοιχη της κατανόησης των σημασιολογικών σχέσεων, που συνδέουν μια έννοια σύμφωνα με τον τρόπο που περιγράφεται παραπάνω, είναι η κατανόηση του μηνύματος, σύλληψη, δηλαδή, του περιεχομένου του που αποστέλλεται από κάποιο συγκεκριμένο πομπό σε κάποιο δέκτη. Έτσι, καθίσταται δυνατή η επικοινωνία ανάμεσά τους, αρκεί να κατέχουν αμφότεροι την κλείδα συμβόλων ή σημείων ενός κοινού κώδικα επικοινωνίας (Βάμβουκας 1994). Όπως κι αν ορίσουμε την ανθρώπινη επικοινωνία -είτε ως ανταλλαγή μηνυμάτων μέσω γλωσσικών συμβόλων (προφορικός-γραπτός λόγος), Σελίδα 8 από 36

9 είτε γενικότερα ως αλληλεπίδραση σε επίπεδο σημείων- σημασία έχει ότι γλωσσική επικοινωνία και κοινωνική αλληλεπίδραση αποτελούν δύο επίπεδα πραγμάτωσης του οργανισμού «άνθρωπος» που δεν θα μπορούσαν παρά μόνο για λόγους ανάλυσης να απομονωθούν. Η αλληλεπίδραση στο επίπεδο των σημαντικών συμβόλων (σημείων) παρεμβάλλεται και προσδιορίζει την αλληλεπίδραση του υποκειμένου με τη φύση και την κοινωνία. Για το άτομο που έχει υποστεί τις κοινωνικοποιητικές επιδράσεις του περιβάλλοντος, ο κόσμος είναι ένας κόσμος διαμεσολαβημένος. Διαιωνίζοντας και σταθεροποιώντας το κείμενο των μηνυμάτων, ο γραπτός λόγος εγκατέστησε στις κοινωνίες μας την ανάγνωση σε θέση υποχρεωτικού διαμεσολαβητή όλων των τεχνικών όπως και όλων των τεχνών της επικοινωνίας: από τη στιγμή που άρχισε να επηρεάζει την ιστορία μιας κουλτούρας, ο γραπτός λόγος έγινε ο αριστοτέχνης των συμβολισμών (Passeron 2000). Γνώσεις για τη γλώσσα Ο Πόρποδας (2002) αναφέρει ότι η ανάγνωση αποτελεί μια «δομημένη σύνθεση δύο λειτουργιών, της αποκωδικοποίησης και της κατανόησης», η οποία καταδεικνύει τη διττή θεώρηση της ανάγνωσης «ως γνωστικής λειτουργίας και διαδικασίας επεξεργασίας πληροφοριών». Η ανάγνωση είναι ερμηνεία συμβόλων, που συγκροτούν κοινό επικοινωνιακό κώδικα για όλα τα μέλη μιας κοινωνίας, τα οποία μέσω της αποκωδικοποίησης, καταλαβαίνουν τον κόσμο όπως είναι κωδικοποιημένος στη σκέψη τους, κατανοούν μηνύματα και επινοούν κρίσεις και αξιολογήσεις στην προσπάθειά τους να εξηγήσουν τα υπονοούμενα νοήματα των μηνυμάτων. Η ανάγνωση είναι μια δυναμική διαδικασία, όπου διαπλέκονται ο αναγνώστης, το κείμενο, ο συγγραφέας (παραγωγός του κειμένου πομπός του μηνύματος) και το αναγνωστικό περιβάλλον και λαμβάνει χώρα στο επίπεδο της αποκωδικοποίησης του γραπτού, της κατανόησης του περιεχομένου του και της διερεύνησης και ανακάλυψης των νοημάτων του. Η ανάγνωση είναι μια δεξιότητα, που πρέπει οι μαθητές να αποκτήσουν και να την Σελίδα 9 από 36

10 αναπτύξουν σταδιακά σε τέτοιο βαθμό, ώστε να τη χρησιμοποιήσουν ως εργαλείο γνώσης και ορθής κριτικής σκέψης σε ποικίλες περιστάσεις αναγνωστικής επικοινωνίας. O αναγνωστικός γραμματισμός ορίζεται ως η συνολική κλίση κατανόησης, χρήσης και κριτικής σκέψης πάνω σε γραπτές γλωσσικές μορφές με σκοπό την επίτευξη προσωπικής και κοινωνικής ολοκλήρωσης. Αυτό υπερβαίνει τις γνωστικές συνιστώσες της ανάγνωσης (δηλαδή την αποκωδικοποίηση λέξεων και την κατανόηση γραπτών κειμένων) και φθάνει σε άλλες πτυχές οι οποίες σχετίζονται με την ύπαρξη κινήτρων και την εμβάθυνση γραπτών θεματολογιών. Ο όρος «αναγνωστικός γραμματισμός» εμπεριέχει μια διάκριση μεταξύ του «είμαι σε θέση να διαβάζω» και του «είμαι αναγνώστης». Στο σχολείο οι μαθητές θεωρητικά έχουν μάθει να διαβάζουν και έχουν σχετική ευχέρεια στην «ανάγνωση για τη μάθηση», αφού οι διδάσκοντες έχουν μεριμνήσει με τη διαμόρφωση διαφόρων διαδικασιών και δραστηριοτήτων να βοηθήσουν τα παιδιά να διαβάζουν και να αναπτύσσουν τις αναγνωστικές τους δεξιότητες. Η αξιολόγηση των δεξιοτήτων ανάγνωσης αποτελεί επίσης βασικό στοιχείο της διδασκαλίας της ανάγνωσης, διότι επιτρέπει στους εκπαιδευτικούς να καθορίζουν που θα πρέπει να εστιάσουν τη διδακτική τους προσοχή ώστε να βελτιωθούν οι αναγνωστικές ικανότητες των μαθητών. Για πολλά παιδιά σε όλη την Ευρώπη η γλώσσα εκπαίδευσης δεν είναι η μητρική τους γλώσσα. Η καλή γνώση ωστόσο της γλώσσας εκπαίδευσης αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη σχολική επιτυχία. Πολλές μελέτες υποδεικνύουν ότι οι μετανάστες μαθητές τείνουν να έχουν μειωμένη απόδοση στην ανάγνωση από εκείνους της χώρας φιλοξενίας. Ο τρόπος διδασκαλίας δεξιοτήτων ανάγνωσης σε παιδιά των οποίων η μητρική γλώσσα δεν είναι ίδια με τη γλώσσα εκπαίδευσης, αποτελεί συνεπώς μια πολύπλοκη διεργασία. Έχουν συντελεστεί όμως σημαντικές αλλαγές στον σύγχρονο κόσμο και η σημασία της ανάγνωσης ηλεκτρονικού υλικού βαίνει αυξανόμενη και είναι ένα θέμα το οποίο διατέμνει και τις τρεις θεματολογίες: προσεγγίσεις της διδασκαλίας της Σελίδα 10 από 36

11 ανάγνωσης (συμπεριλαμβανομένων μέτρων για την αντιμετώπιση των δυσχερειών ανάγνωσης), γνώσεις και δεξιότητες των εκπαιδευτικών στη διδασκαλία της ανάγνωσης, προώθηση της ανάγνωσης έξω από το σχολείο. Πράγματι, το Internet και άλλες μορφές τεχνολογίας της κοινωνίας της πληροφορίας και επικοινωνίας (sms, blogs, s, κ.λπ.) έχουν διευρύνει το πεδίο του αναγνωστικού γραμματισμού. Η ικανότητα των μαθητών στην ανάγνωση ηλεκτρονικών κειμένων εμπεριέχει μεγαλύτερο πλαίσιο δεξιοτήτων από εκείνες που είναι απαραίτητες για την ανάγνωση εντύπων. Η γραφή και η ανάγνωση των ηλεκτρονικών μέσων απαιτεί νέες ταυτότητες αναγνωστών και συγγραφέων. Τα ηλεκτρονικά περιοδικά, οι δικτυακοί τόποι, τα γραπτά μηνύματα και τα βιβλία/περιοδικά τηλεοπτικών προγραμμάτων ήταν οι πλέον δημοφιλείς επιλογές εξωσχολικής ανάγνωσης των μαθητών. Η αναγνωστική συμπεριφορά των παιδιών και των εφήβων διέρχεται από αλλαγές. Παρατηρείται μια μετακίνηση από την παραδοσιακή ανάγνωση βιβλίων για προσωπική ευχαρίστηση προς τις νέες ευκαιρίες ανάγνωσης που παρέχονται από το διαδίκτυο και άλλα συστήματα πολυμέσων. Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές και άλλες συσκευές όπου κείμενα, εικόνες, κινηματογραφικές ταινίες και ήχοι μπορούν να παρουσιάζονται συνδυασμένα, αποτελούν εργαλεία κοινής χρήσεως πλέον που μπορούν να αναπτύξουν την ανάπτυξη των αναγνωστικών δεξιοτήτων των παιδιών. Γραμματισμοί Γλωσσικός - Κλασικός γραμματισμός Οι μαθητές/τριες κατάφεραν: να προσεγγίζουν την ανάγνωση ως ενεργή διεργασία να αποκτήσουν στρατηγικές ανάγνωσης να αναπτύξουν την αναγνωστική κατανόηση, όπως επισήμανση των βασικών ιδεών, εξαγωγή λογικών συμπερασμάτων και περιγραφή του ύφους ή της δομής του κειμένου να διαβάσουν περισσότερα βιβλία. Σελίδα 11 από 36

12 Νέοι γραμματισμοί Οι μαθητές/-τριες, διαβάζοντας και ερμηνεύοντας οι ίδιοι/-ες το ηλεκτρονικό κείμενο, κατάφεραν: να αποκτήσουν μεγαλύτερο έλεγχο κι ευθύνη για την εργασία που γίνεται μέσα στη σχολική τάξη και να γίνουν κατασκευαστές νοήματος, συγγραφείς δικών τους κειμένων. Κατόρθωσαν οι μαθητές/τριες: να εξοικειωθούν με τη χρήση νέων πρακτικών ψηφιακού γραμματισμού (λογισμικά παρουσίασης, έρευνα στο διαδίκτυο) να εξοικειωθούν με την παραγωγή πολυτροπικών κειμένων, να ασκηθούν στη χρήση ψηφιακών πηγών, μέσα από έρευνα στο διαδίκτυο. Τα παιδιά, αφού γνωρίσουν τις μεθόδους και τις τεχνικές με τις οποίες παράγεται το οπτικοακουστικό προϊόν, στη συνέχεια, μπόρεσαν να: χρησιμοποιήσουν τα οπτικοακουστικά εργαλεία αναπτύξουν δεξιότητες προσωπικής έκφρασης οργανώσουν και πραγματοποιήσουν απλές οπτικοακουστικές παρουσιάσεις. Κριτικός γραμματισμός Οι μαθητές/-τριες μπόρεσαν: να κατανοήσουν ότι θα πρέπει να είναι προσεκτικοί και ιδιαίτερα επιλεκτικοί στο τι διαβάζουν στο διαδίκτυο να κατανοήσουν τις ιδιότητες του ηλεκτρονικού διαδικτυακού κειμένου και τον τρόπο ανάγνωσης και γραφής του. Διδακτικές πρακτικές Η δημιουργός του σεναρίου υποστηρίζει ότι ο ομαδοσυνεργατικός τρόπος διδασκαλίας είναι κατάλληλος, γιατί βοηθά τα παιδιά στην ανάπτυξη σχέσεων και διάδρασης μεταξύ τους. Άλλωστε έτσι τα παιδιά κοινωνικοποιούνται πιο εύκολα, ενώ στα πλαίσια του σεναρίου μας μαθαίνουν να συνεργάζονται αρμονικά. Με τον Σελίδα 12 από 36

13 ομαδοσυνεργατικό τρόπο εργασίας οι μαθητές αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και εμπλέκονται με άμεσο και ενεργό τρόπο σε όλες τις φάσεις της εργασίας. Αυξάνεται, συνεπώς, η δυνατότητα για αυτενέργεια και δημιουργία, ενώ παράλληλα αναπτύσσεται η κριτική ικανότητα των μαθητών. Ε. ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ Αφετηρία Η δημιουργός του σεναρίου υποστηρίζει ότι μέσα στην ομάδα της τάξης το νόημα «αλλάζει χέρια», μεταλλάσσεται, επαναπροσδιορίζεται. Αν, τελικά, μπορέσουν οι μαθητές να παράγουν τον δικό τους λόγο για το κείμενο, γύρω από το κείμενο ή για τα θέματα για τα οποία μιλάει το κείμενο, τότε το κείμενο κατανοήθηκε. Η ανάγνωση δηλαδή είναι δημιουργική όχι όταν ευθυγραμμίζονται οι νεαροί αναγνώστες με το νόημα που ο εκπαιδευτικός ευαγγελίζεται ότι υπάρχει στο κείμενο, αλλά όταν μπορούν να αρθρώνουν λόγο για αυτό, χρησιμοποιώντας ποικίλα εκφραστικά μέσα και όχι μόνο τη γλώσσα, συνδέοντάς το με τις εμπειρίες τους. Σύνδεση με τα ισχύοντα στο σχολείο Το Π.Σ. επισημαίνει ότι η διδασκαλία των στρατηγικών ανάγνωσης, με τις οποίες επιτυγχάνεται η κατανόηση του νοήματος, πρέπει να ξεκινάει από τα πρώτα στάδια της ανάγνωσης κατά τις πρώτες επαφές του παιδιού με τα κείμενα. Η αποκωδικοποίηση οικοδομείται με την κατανόηση και προοδευτικά εξασκούνται οι μαθητές στην ανάγνωση κειμένων, ενώ σημαντικό στοιχείο για την αποτελεσματική διδασκαλία είναι το να έρχονται τα παιδιά σε επαφή με λέξεις, φράσεις, κείμενα, υπερκείμενα, πολυτροπικά κείμενα. Με τη διδασκαλία στρατηγικών ανάγνωσης το παιδί κινητοποιείται να υποθέσει, να συζητήσει, να παρουσιάσει τις ιδέες του, να ακούσει εκδοχές και άλλες πιθανότητες από τους συμμαθητές και τον δάσκαλο, να φανταστεί το περιεχόμενο του Σελίδα 13 από 36

14 κειμένου, το θέμα, να κάνει σχόλια και στη συνέχεια να επιβεβαιώσει ή να διαψεύσει τις υποθέσεις του κατά την επεξεργασία του κειμένου. Τέτοιες δραστηριότητες δεν αφορούν μόνο τις αρχικές περιόδους ανάγνωσης, αλλά όλη τη διάρκεια της σχολικής του πορείας. Αξιοποίηση των ΤΠΕ Η δημιουργός του σεναρίου υποστηρίζει ότι οι ΤΠΕ χρησιμοποιούνται ευρύτατα από τα παιδιά εκτός σχολείου ως ψυχαγωγικά μέσα και ως μέσα πρακτικής γραμματισμού. Το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό των παιδιών διαθέτει υπολογιστή στο σπίτι, αλλά και τα παιδιά που δεν έχουν χρησιμοποιούν τους υπολογιστές είτε σε φιλικά και συγγενικά σπίτια είτε σε Ίντερνετ καφέ. Στα ίδια υψηλά ποσοστά τα παιδιά είναι εξοικειωμένα με τη χρήση βασικών εργαλείων παραγωγής και πρόσληψης λόγου, όπως τα προγράμματα επεξεργασίας κειμένου και το διαδίκτυο (Κουτσογιάννης 2007). Κείμενα Νεοελληνική Γλώσσα Α Γυμνασίου Βιβλίο Μαθητή, 1η ενότητα «Οι πρώτες μέρες σ ένα σχολείο», Kείμενο 2 [Μιλώ, ζωγραφίζω, γράφω]. Βιβλίο Μαθητή, 2η ενότητα «Επικοινωνία στο σχολείο», Κείμενο 3 «Ηλεκτρονική επικοινωνία». Βιβλίο Μαθητή, 2η ενότητα «Επικοινωνία στο σχολείο», Κείμενο 7 «Ιστοσελίδα άσπρη λέξη». Βιβλίο Μαθητή, 3η ενότητα, Κείμενο 12 «Ένας λύκος... στον υπολογιστή σας». Τετράδιο Εργασιών. 2η ενότητα, Κείμενο 8 «Μια διαφορετική ιστοσελίδα σχολείου» (σελ. 17). Υποστηρικτικό/εκπαιδευτικό υλικό Σελίδα 14 από 36

15 Οπτικοακουστικό υλικό Δ. Σταύρακας, 1999, Το Καναρίνι ποδήλατο. [πηγή: YouTube] Ποικίλα διαδικτυακά κείμενα Χ. Χατζηιωάννου, Θες να διαβάζεις ένα ολόκληρο βιβλίο μόνο σε μία ώρα; [πηγή: oneman.gr] Κ. Χατζοπούλου, Γιατί τα κείμενα για το internet πρέπει να γράφονται διαφορετικά; [πηγή: businesscoachinglab.gr] Πώς πρέπει να γράφονται τα κείμενα για τα sites; [πηγή: clickmedia.gr] Ακούστε τα βιβλία μας: τα νέα audiobooks των εκδόσεων μας Εκδόσεις Μέγας Σείριος [πηγή: drosostalida.com] Ιστοσελίδες Διδακτική πορεία/στάδια/φάσεις Α φάση (1 ώρα): Παρουσίαση του θέματος στους μαθητές. Αφόρμηση Παρακολουθήσαμε ένα μικρό μέρος από την ταινία το Καναρίνι ποδήλατο και συγκεκριμένα τον εντοπισμό στο τελευταίο θρανίο του Λευτέρη, που δεν μπορεί (στην έκτη τάξη) να διαβάσει, να γράψει και να κάνει αριθμητικές πράξεις. Τα παιδιά στο δημοτικό είχαν δει όλη την ταινία και απλώς την θυμήθηκαν, στη συζήτηση που ακολούθησε συμμετείχαν όλα. Αναγνώρισαν ότι το πρόβλημα του Λευτέρη ήταν και δικό τους και ανέφεραν ότι στο δημοτικό οι δάσκαλοι/ες όλων των τάξεων δεν τους έβαζαν να διαβάζουν μέσα στην τάξη. Όταν ρώτησα γιατί συνέβαινε αυτό μου είπαν ότι το θεωρούσαν χάσιμο χρόνου!!! Στη συνέχεια ρώτησα, αν θα τα πείραζε να διαβάσουν φωναχτά την 1η ενότητα Οι πρώτες μέρες σ ένα σχολείο, το κείμενο 2, μου απάντησαν ότι δεν νιώθουν άβολα, επειδή συλλαβίζουν ή τονίζουν τις λέξεις λανθασμένα, έστω και αν δέχονται πειρακτικά σχόλια από τους συμμαθητές τους και ξεκινήσαμε έτσι απλά το φωναχτό Σελίδα 15 από 36

16 διάβασμα. Μάλιστα κάποια παιδιά που δεν είχαν διαβάσει ποτέ στη σχολική ζωή τους μέσα στην αίθουσα, βγήκαν στο διάλειμμα ενθουσιασμένα και έλεγαν στους συμμαθητές τους των άλλων τμημάτων πόσο το χάρηκαν!!! Στο σημείο αυτό ας επισημανθεί ότι έγινε λίγο αργότερα συζήτηση και με τους γονείς για το θέμα οι οποίοι δήλωσαν ότι το γνωρίζουν και προσπαθούν να το αντιμετωπίσουν χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία. Προχωρήσαμε σε χωρισμό των μαθητών σε ομάδες (ομάδες των 3 ατόμων) μέσω δραστηριότητας οικειοποίησης και γνωριμίας του διπλανού τους. Τα παιδιά γνωρίζονταν από το δημοτικό και η διαδικασία προχώρησε γρήγορα. Ήταν επίσης εξοικειωμένα με τη διαμόρφωση του «συμβολαίου» τάξης. Β φάση (6 ώρες): Συνεργασία ατόμων ανά ομάδα. Στο εργαστήρι πληροφορικής τα παιδιά ενημερώθηκαν, για την πλατφόρμα edmodo, τους δόθηκε ο κωδικός εισόδου, διαμόρφωσαν το προφίλ τους και αντάλλαξαν τα πρώτα μηνύματα. Τα σχόλια ήταν: μοιάζει με το Facebook, αλλά είναι πιο σοβαρό. Στην ερώτηση ποιοι έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο από το σπίτι, πήρα δυο αρνητικές απαντήσεις, ωστόσο τα δυο αυτά παιδιά έχουν tablet, κινητό, προφίλ στο Facebook και συνδέονται σε χώρους όπου υπάρχει ελεύθερο δίκτυο. Ζήτησα να επισκεφτούν τα διαδραστικά σχολικά βιβλία και το πρώτο μέλος κάθε ομάδας να διαβάσει, το δεύτερο να συνοψίσει ό,τι διάβασε το πρώτο και το τρίτο να ερμηνεύσει όσα άκουσε από τη 2η ενότητα Επικοινωνία στο σχολείο, Κείμενο 3: «Ηλεκτρονική επικοινωνία». Δυο ομάδες είχαν δυσκολία εύρεσης των βιβλίων και βοηθήθηκαν από τις άλλες στον εντοπισμό. Οι αποστολές ένα και δύο είχαν μεγάλη επιτυχία, άρχισε να κινητοποιείται το ενδιαφέρον για κάτι που μέχρι εκείνη τη στιγμή θεωρούσαν βαρετό και ανιαρό. Ένα παιδί μας έφερε το Samsung Galaxy S5 και επαλήθευσαν την πληροφορία για το πρόγραμμα Spritz βιωματικά! Οι αποστολές τρία και τέσσερα τους παραξένεψαν, γιατί πότε πριν δεν είχαν προβληματιστεί γύρω από το θέμα της ψηφιακής ανάγνωσης. Θεωρούσαν ότι το Σελίδα 16 από 36

17 γράψιμο και τα διάβασμα είναι μια βαρετή διαδικασία, ενώ παραδέχτηκαν ότι διαβάζουν πιο εύκολα και ευχάριστα τα αγαπημένα και δημοφιλή sites σε σχέση με ένα άλλο έντυπο. Όταν μάλιστα συνειδητοποίησαν ότι τα δικά τους κείμενα θα αναρτώνται στο edmodo και θα διαβάζονται από όλους, ενθουσιάστηκαν οι περισσότεροι, ενώ μερικοί προβληματίστηκαν για τη δημοσίευση των έργων. Τα ομιλούντα βιβλία της πέμπτης αποστολής ήταν γνωστά στα παιδιά από το δημοτικό, μάλιστα σε κάποια tablets είχαν εγκαταστήσει αρκετά. Μερικές φορές ο εκπαιδευτικός μένει πίσω στις αλλαγές, ενώ οι μικροί μαθητές/τριες είναι ενήμεροι των εξελίξεων. Οι αποστολές έξι και επτά είχαν επιτυχία ως προς το κατασκευαστικό μέρος, ωστόσο δεν δημιουργήθηκε κάτι εξαιρετικά γοητευτικό για να περιληφθεί στα τεκμήρια. Η αποστολή οκτώ υλοποιήθηκε μετά από μια σχετική ενημέρωση για τη δημιουργία του blog και της σημασίας του ως χώρου διάχυσης των αποτελεσμάτων προς ένα ευρύτερο κοινό. Συγκέντρωσε όλο το ενδιαφέρον η κατασκευή του και συνεχίστηκε ο εμπλουτισμός του σε όλη τη διάρκεια της χρονιάς. Κατά την ομαδική εργασία η διδάσκουσα επέβλεπε, καθοδηγούσε διακριτικά και έδινε διευκρινήσεις. Αξιοποιήθηκαν δημιουργικά τα λάθη των μαθητών σε επίπεδο ορθογραφίας, μορφολογίας, σύνταξης, λεξιλογίου, δομής, επικοινωνιακού πλαισίου. Στόχος ήταν να ενεργοποιηθεί η γλωσσική ενημερότητα των μαθητών, ώστε να επιτευχθεί ένα συγκεκριμένο επικοινωνιακό αποτέλεσμα. Οι μαθητές αντιλήφτηκαν ότι η ανάγνωση, η γραφή, η παραγωγή λόγου συνιστούν δυναμικές διαδικασίες που επιδέχονται τροποποιήσεις και βελτιώσεις. Γ φάση (1 ώρα): Συζήτηση στην ολομέλεια Συμπεράσματα Οι μαθητές στη συζήτηση στην ολομέλεια γύρισαν το χρόνο πίσω και διαπίστωσαν ότι για πρώτη φορά έφερναν σε πέρα εργασίες και αποστολές με ευχαρίστηση και επιτυχία σε θέματα που τα θεωρούσαν κουραστικά και βαρετά. Εκτίμησαν τις ικανότητες των συμμαθητών τους στη σύνθεση και ανάπτυξη, στον ψηφιακό Σελίδα 17 από 36

18 γραμματισμό. Την ολομέλεια παρακολούθησε και η πληροφορικός του σχολείου. Ζητούσαν με αφορμή το μάθημα της γλώσσας από την πληροφορικό του σχολείου περισσότερες πληροφορίες για προγράμματα και πλατφόρμες διαδικτυακές. Υπήρξε ένας αναστοχασμός για το τι κέρδισαν από την εμπλοκή τους στην όλη διαδικασία, τι έμαθαν, πώς το έμαθαν και πώς εκτιμούν ότι μπορούν να το αξιοποιήσουν μελλοντικά. Σελίδα 18 από 36

19 ΣΤ. ΦΥΛΛΟ/Α ΕΡΓΑΣΙΑΣ Αποστολή 1η: Καλούνται οι ομάδες να επισκεφτούν το ψηφιακό σχολείο, να αντιγράψουν το Kείμενο 2 [Μιλώ, ζωγραφίζω, γράφω] από την 1η Ενότητα (Οι πρώτες μέρες σ ένα σχολείο) και να αφαιρέσουν από το κείμενο 20 λέξεις. Kείμενο 2 [Μιλώ, ζωγραφίζω, γράφω] Το πρόσωπο, τα χέρια και η φωνή Οι άνθρωποι πιθανόν ξεκίνησαν να μιλούν με χρόνια πριν. Η επικοινωνία, όμως, είναι μια ιστορία που ξεκινά πολύ παλιότερα! Τα χέρια και το πρόσωπο μπορούσαν και μπορούν να είναι τόσο εκφραστικά όσο οι λέξεις και καμιά φορά περισσότερο από αυτές. Έτσι, πολύ πριν εμφανιστεί η γραφή, οι χειρονομίες και οι γκριμάτσες είχαν δημιουργήσει τη δική τους γλώσσα. Στην αρχή οι άνθρωποι συγκρατούσαν όλες τις πληροφορίες στο μυαλό τους. Οι γονείς μετέφεραν τις γνώσεις στα παιδιά τους μιλώντας σ' αυτά, αφού κανείς δεν ήξερε να γράψει. Όμως, είναι δύσκολο να θυμόμαστε τα πάντα κι έτσι, πολλές φορές, πολύτιμα κομμάτια της ιστορίας χάνονταν μέσα στο χρόνο. Από το λόγο στην εικόνα Ήταν φυσικό, λοιπόν, κάποια στιγμή να δημιουργηθεί έντονη η ανάγκη να καταγράφονται τα πάντα. Έτσι γεννήθηκε η ζωγραφική (ζωγραφίζω = «γράφω τη ζωή»). Η γραπτή επικοινωνία ξεκίνησε με ζωγραφιές. Οι ζωγραφιές, περνώντας από πολλά στάδια, απλοποιήθηκαν και εξελίχτηκαν σε γράμματα. Η επανάσταση του αλφάβητου Χίλια χρόνια πριν από το Χριστό, έγινε μια αληθινή επανάσταση με την επινόηση του αλφάβητου. Οι αρχαίοι Φοίνικες, που ήταν έμποροι και ταξιδευτές και κατοικούσαν στο σημερινό Λίβανο, δημιούργησαν το πρώτο αλφάβητο που αποτελούνταν από 22 γράμματα, τα οποία ήταν όλα σύμφωνα. Μεταξύ 9ου και 8ου Σελίδα 19 από 36

20 αιώνα π.χ., οι Έλληνες πρόσθεσαν στο φοινικικό αλφάβητο τα φωνήεντα α, ε, ι, ο, ου. Βασισμένοι στο ελληνικό αλφάβητο, οι Ρωμαίοι δημιούργησαν το λατινικό, που σήμερα είναι το πιο γνωστό αλφάβητο στον κόσμο. Η γραφή είναι ένας τρόπος να αποθηκεύονται και να μεταφέρονται πληροφορίες σε ανθρώπους που τους χωρίζει ο χρόνος και η απόσταση. 1. Ένα μέλος της ομάδας αναλαμβάνει τον ρόλο του αναγνώστη. Διαβάζει φωναχτά το κείμενο και τα υπόλοιπα παιδιά καλούνται να συμπληρώσουν τα κενά, ώστε να βγαίνει νόημα. 2. Ένα άλλο παιδί γράφει στον πίνακα τις προτεινόμενες λέξεις που απουσιάζουν και στη συνέχεια καλείται με αυτές να φτιάξει μια νέα ιστορία προφορικά ή γραπτά. 3. Στη συνέχεια καλούμε τα παιδιά να διατυπώσουν την προσωπική τους άποψη σε σχέση με το περιεχόμενο του μηνύματος του κειμένου. Να αναρωτηθούν γιατί απουσιάζει το ρήμα διαβάζω και να προσθέσουν στο υπάρχον κείμενο μια παράγραφο για το συγκεκριμένο ρήμα. Αποστολή 2η: Παρακάτω παρουσιάζονται δυο τρόποι διαβάσματος αρκετά ανορθόδοξοι, αλλά ελκυστικοί. Αφού διαβάσετε προσεκτικά τα δυο κείμενα, προσπαθήστε να προτείνετε στους συμμαθητές σας αποτελεσματικότερους τρόπους διαβάσματος σε ένα κείμενο το οποίο θα δημοσιευθεί στο ιστολόγιο του σχολείου. Κείμενο 1: Επιστημονική έρευνα που διεξήχθη στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ απέδειξε ότι μπορούμε εύκολα να διαβάσουμε μια αναγραμματισμένη ή ανορθόγραφη λέξη, αρκεί το πρώτο και το τελευταίο γράμμα της να είναι στη σωστή σειρά! Σελίδα 20 από 36

21 Κι αυτό συμβαίνει γιατί ο ανθρώπινος εγκέφαλος αναγνωρίζει τις λέξεις συνολικά σαν εικόνες και όχι κάθε γράμμα χωριστά. Οι ενδιάμεσες θέσεις μπορούν να καταλαμβάνονται από τα γράμματα της κάθε λέξης σε τυχαία σειρά, «μπερδεμένα» και παρόλα αυτά να διαβάζουμε δίχως κανένα πρόβλημα. Για του λόγου το αληθές παραθέτουμε το κείμενο και προτείνουμε να κάνετε και εσείς μια προσπάθεια... Κείμενο 2: Θες να διαβάζεις ένα ολόκληρο βιβλίο μόνο σε μία ώρα; (του Χ. Χατζηιωάννου) Πες μας παραδοσιακούς αλλά κάποιες εξελίξεις στην τεχνολογία, όπως το Spritz, μας βρίσκουν σκεπτικούς. Έως και γεροπαράξενους μας λες εύκολα. Σελίδα 21 από 36

22 Ενθουσιασμένοι οι φοιτητές της Νομικής ανά την επικράτεια για το νέο app που ονομάζεται Spritz (καμία σχέση με το cocktail) και θα είναι προεγκατεστημένο στα Samsung Galaxy S5 και Samsung Gear 2. Το app αυτό ευαγγελίζεται ότι μπορεί να ταϊσει το μάτι με τον maximum αριθμό λέξεων που μπορεί ο εγκέφαλος να κατανοήσει, σε τέτοια ταχύτητα ώστε να μειώσει κατά πάρα πολύ τον χρόνο που σου παίρνει να διαβάσεις ένα βιβλίο. Αυτή τη στιγμή ο μέσος 20χρονος αναγνώστης διαβάζει 200 με 400 λέξεις το λεπτό, τη στιγμή που το Spritz σού δίνει τη δυνατότητα να διαβάσεις από 250 έως και 1000 λέξεις το λεπτό. Σκέψου δηλαδή να μπορούσες μέσα μία ημέρα να διαβάσεις όλα τα βιβλία που έχουν γραφτεί για το Game of Thrones. Μια Κυριακή θα σου ήταν αρκετή βασικά για να έχεις να spoilάρεις τους φίλος σου για ακόμα 5 χρόνια. Δες πώς λειτουργεί βασικά το Spritz και μετά θα συζητήσουμε το κατά πόσο μας αρέσει αυτή η εξέλιξη ή όχι. Δύο βασικά σημεία πριν το τεστάρεις. 1) Το Spritz σού δίνει μία λέξη τη φορά. Αυτό αναιρεί πλήρως την αίσθηση του κειμένου αλλά βοηθά στο να διαβάσεις πιο γρήγορα τη λέξη. Πολλές μέθοδοι γρήγορης ανάγνωσης χρησιμοποιούν το σύστημα της μίας λέξης τη φορά και μοιάζει να λειτουργεί ιδανικά. Σελίδα 22 από 36

23 2) Σε κάθε λέξη, όπως λένε οι δημιουργοί, υπάρχει ένα βέλτιστο σημείο αναγνώρισής της όταν τη διαβάζεις. Κι αυτό το σημείο το Spritz το τονίζει κοκκινίζοντας το γράμμα. Μάλιστα έχουν θέσει το βέλτιστο σημείο στο ίδιο σημείο της οθόνης που διαβάζεις ώστε να μην κουνάς καθόλου τα μάτια σου όσο διαβάζεις. Αποστολή 3η: Διαβάζουμε τα παρακάτω κείμενα από τα σχολικά εγχειρίδια: Βιβλίο Μαθητή, 2η ενότητα, Κείμενο 3 «Ηλεκτρονική επικοινωνία» και Κείμενο 7 «Ιστοσελίδα άσπρη λέξη». Τετράδιο Εργασιών, 2η ενότητα, Κείμενο 8 «Μια διαφορετική ιστοσελίδα σχολείου». Βιβλίο Μαθητή, 3η ενότητα, Κείμενο 12 «Ένας λύκος... στον υπολογιστή σας». Από ποιο σημείο ξεκινά ο κάθε αναγνώστης; Πώς αιτιολογεί τις επιλογές του; Υπάρχει κάποια ιεράρχηση και ένας συγκεκριμένος τρόπος στην ηλεκτρονική ανάγνωση; Πώς πρέπει να γράφονται τα κείμενα για τα sites; Επισκεπτόμαστε την παρακάτω δ/νση και παίρνουμε πληροφορίες για το ηλεκτρονικό διάβασμα και γράψιμο. Σε άρθρο στη σχολική εφημερίδα προτείνουμε έναν δεκάλογο οδηγό για τη συγγραφή και ανάγνωση πετυχημένων εφηβικών sites. Κείμενο 1: Πώς πρέπει να γράφονται τα κείμενα για τα sites; Όλοι συμφωνούν (ειδικοί, επισκέπτες, μηχανές αναζήτησης) ότι ο σημαντικότερος παράγοντας για την επιτυχία ενός site (δικτυακός τόπος) είναι το περιεχόμενο του και ιδιαίτερα τα κείμενα του. Για αυτό, λοιπόν, όταν προετοιμάζετε τα κείμενα που Σελίδα 23 από 36

24 θέλετε να εμφανίζονται στο site σας, θα πρέπει να έχετε κατά νου τους παρακάτω παράγοντες: Είναι ίσως η σημαντικότερη δουλειά που πρέπει να κάνετε Τα κείμενα θα πρέπει να γράφονται με προσοχή (όχι πρόχειρα) και να είναι σχετικά με την κάθε σελίδα του website. Ένας ειδικός μπορεί να επιμεληθεί τα κείμενα σας αλλά ο μόνος που γνωρίζει τι πρέπει να λένε είστε εσείς! Και, φυσικά, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε τους άλλους παράγοντες όπως: η επιλογή της γραμματοσειράς, το στυλ, το μέγεθος των γραμμάτων τα κενά ανάμεσα στις λέξεις, αλλά και ανάμεσα στις παραγράφους κ.α. Το κείμενο διαβάζεται δύσκολα Οι τυπικές οθόνες υπολογιστών έχουν ανάλυση 96 dpi. Συγκρίνοντας την με μια εκτύπωση από laser εκτυπωτή, ο οποίος έχει ανάλυση 600 dpi, καταλαβαίνουμε γιατί όταν διαβάζουμε από τον υπολογιστή μετά από λίγο πονάνε τα μάτια μας. Τελικά, αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τα κείμενα στην οθόνη του υπολογιστή να είναι πιο δύσκολο να διαβαστούν, να διαβάζονται πιο αργά, να κατανοούμε λιγότερα, να θυμόμαστε λιγότερα και γενικά να ανταποκρινόμαστε λιγότερο. Εξηγήσετε τα σημαντικά σημεία σε μικρές παραγράφους Λόγω της πίεσης στα μάτια των αναγνωστών όταν διαβάζουν από μια οθόνη υπολογιστή, μην περιμένετε ότι θα διαβάσουν μακροσκελή κείμενα. Από έρευνες που έχουν γίνει, έχει διαπιστωθεί ότι οι περισσότεροι αναγνώστες τείνουν να ανιχνεύουν πρώτα ένα άρθρο πριν το διαβάσουν προσεκτικά. Άρθρα μεγαλύτερα των λέξεων αποτρέπουν τους αναγνώστες με αποτέλεσμα λίγοι από αυτούς να το διαβάσουν (και λιγότεροι θα επιστρέψουν στο site σας στο μέλλον). Γι αυτό το λόγο θα πρέπει να προσπαθείτε να περικλείετε τα σημαντικότερα σημεία σε μικρές κατανοητές παραγράφους και να αφήσετε τα υπόλοιπα εκτός. Χρησιμοποιείστε επικεφαλίδες, κουκίδες και λίστες Πρέπει να διευκολύνετε τους αναγνώστες να βρουν αυτό που ψάχνουν χρησιμοποιώντας επικεφαλίδες, έντονους χαρακτήρες και λίστες. Ένας πολύ καλός Σελίδα 24 από 36

25 τρόπος να μετατραπεί ένα τυπωμένο κείμενο σε κείμενο που μπορεί να διαβασθεί στην οθόνη είναι να μετατραπεί σε λίστα. Οι λίστες διευκολύνουν τους αναγνώστες να τις ανιχνεύσουν και έτσι τελικά να διαβάσουν αυτό που τους ενδιαφέρει. Χρησιμοποιείστε πολλές και προφανείς συνδέσεις (links) Δεδομένου ότι οι συνδέσεις είναι το πρωταρχικό πλεονέκτημα ενός κειμένου στο web, πρέπει να χρησιμοποιείται νωρίς και συχνά. Οι συνδέσεις επιτρέπουν στο συγγραφέα να παρέχει στον αναγνώστη ένα «οδικό χάρτη» των πληροφοριών. Με το άρθρο σας ως αφετηρία, ο αναγνώστης σας πρέπει να είναι σε θέση να βρει περισσότερες πληροφορίες για οτιδήποτε σχετικά με όλα τα θέματα που συζητούνται στο άρθρο. Συνηθισμένα πράγματα που γίνονται συνδέσεις είναι οι πηγές ειδήσεων, τα βίντεο, τα φόρουμ, και διάφορες εφαρμογές που θα ενισχύσουν την ανάγνωση. Το καλύτερο πράγμα για τις συνδέσεις είναι ότι ο χρήστης μπορεί να επιλέξει ποια θέλει να ακολουθήσει και ποια να αγνοήσει. Αυτό σας επιτρέπει να αναφερθείτε σε κάτι χωρίς να χρειάζεται να γράψετε μακροσκελές κείμενο. Γράψτε έχοντας υπόψη τις μηχανές αναζήτησης Δεδομένου ότι ένα μεγάλο μέρος του περιεχομένου στο internet βρίσκεται μέσω αναζητήσεων, θα πρέπει να γράφετε έχοντας στο μυαλό σας και τις μηχανές αναζήτησης. Όχι, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να γεμίσετε τα άρθρα σας με λέξεις κλειδιά σε σημείο να μην μπορεί να διαβαστεί τους επισκέπτες σας. Αλλά σημαίνει ότι πρέπει να γράφετε με επικεφαλίδες, τίτλους, που δείχνουν τι ακριβώς περιλαμβάνεται στο άρθρο σας. Π.χ, το άρθρο που διαβάζετε αυτή την στιγμή θα μπορούσε να έχει τίτλο "Εξέλιξη Περιεχομένου" ή "Ψηφιακή Διανομή". Εάν ήταν ένα άρθρο περιοδικού, αυτοί οι τίτλοι θα ήταν ελκυστικοί, αλλά δεν συλλαμβάνουν την ουσία του άρθρου, η οποία είναι "Γράφοντας για το web". Εάν κάποιος επρόκειτο να ψάξει για ένα άρθρο σχετικά με το πώς μπορεί να γράψει online, πιθανότατα θα χρησιμοποιήσει μια φράση όπως "πώς να γράφετε κείμενα για τα sites" ή "πρακτικές γραψίματος για τα Σελίδα 25 από 36

26 sites". Με αυτές τις φράσεις το άρθρο αυτό θα εμφανιζόταν στα αποτελέσματα των μηχανών αναζήτησης κάτι το οποίο δε θα γινόταν με τους παραπάνω τίτλους που αναφέρονται σε έντυπα άρθρα. Ως συμπέρασμα, η προετοιμασία κειμένων για το internet είναι μια δύσκολη διαδικασία, δυσκολότερη από την προετοιμασία κειμένων για έντυπα. Είναι, όμως, μια τεχνική, την οποία μπορείτε να μάθετε και να εφαρμόσετε για να δημιουργήσετε κείμενα που θα είναι ελκυστικά και ενδιαφέροντα τόσο για τους επισκέπτες του site σας όσο και για τις μηχανές αναζήτησης. Αποστολή 4η: Οι κατασκευαστές ιστοσελίδων προτείνουν ένα διαφορετικό στυλ γραφής και ανάγνωσης των ηλεκτρονικών κειμένων. Γιατί τα κείμενα για το internet πρέπει να γράφονται διαφορετικά; Σίγουρα αποφασιστικό ρόλο στο νέο κειμενικό είδος παίζει το target group των αναγνωστών. Διαβάζουμε το παρακάτω άρθρο, για να διαμορφώσουμε μια εικόνα των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της ανάγνωσης και γραφής ηλεκτρονικών κειμένων. Στη συνέχεια να επιχειρηθεί σε άρθρο στην ηλεκτρονική εφημερίδα του σχολείου να περιγραφούν τα χαρακτηριστικά του νέου τρόπου ανάγνωσης των πληροφοριών του διαδικτύου. Θα μπορούσατε να αναφερθείτε π.χ. στα εξής: Πώς η ανάγνωση καθορίζει τον τρόπο γραφής ενός κειμένου; Πώς διαβάζει ο σύγχρονος αναγνώστης το διαδικτυακό κείμενο; Τι είναι το copywriting; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά ενός αποτελεσματικού κειμένου; Τι δηλώνει η επισκεψιμότητα ενός site για την αναγνωσιμότητά του; Τι ονομάζεται επαγγελματική γραφή; Πώς επιτυγχάνεται το ελκυστικό στυλ γραφής; Τι εννοούμε, όταν λέμε αισθητική του κειμένου στο ηλεκτρονικό κείμενο; Σελίδα 26 από 36

27 Κείμενο 1: Γιατί τα κείμενα για το internet πρέπει να γράφονται διαφορετικά; Το άρθρο που ακολουθεί έχει γραφτεί από την Κλειώ Χοντζοπούλου, senior copywriter σε μεγάλες διαφημιστικές εταιρείες και πολύτιμη συνεργάτιδα της Business Coaching Lab. Της αρέσει να γράφει στο προσωπικό της blog και να βοηθάει τους επιχειρηματίες να εκφράσουν τη δύναμη και τις αξίες των προϊόντων και των υπηρεσιών τους με ξεχωριστό και αποτελεσματικό τρόπο στη συνείδηση του αγοραστικού τους κοινού. α) Πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος των τίτλων/επικεφαλίδων στην ιστοσελίδα σας; Είναι πολύ πιθανό να πιστεύετε ότι τα κείμενα που διαβάζετε σε διάφορα διαφημιστικά μέσα π.χ. σε μία καταχώριση στην εφημερίδα ή σε ένα περιοδικό, ένα διαφημιστικό έντυπο ή φυλλάδιο δεν είναι απαραίτητο να διαφέρουν από τα κείμενα μίας ιστοσελίδας. Κι όμως, πρέπει να γράφονται με άλλο τρόπο. Γιατί, όμως; Επειδή πολύ απλά η νοοτροπία όσων θα μπουν στην ιστοσελίδα σας είναι εντελώς διαφορετική. Ας υποθέσουμε ότι βλέπετε μία διαφήμιση στην τηλεόραση, ακούτε ένα ραδιοφωνικό spot, ή διαβάζετε μία καταχώριση σε περιοδικό ή εφημερίδα. Εκείνη τη στιγμή κάνατε κάτι άλλο και το διακόψατε, για να δείτε τις παραπάνω διαφημίσεις. «Βρέθηκαν» στο δρόμο σας τυχαία και τράβηξαν την προσοχή σας. Μία ιστοσελίδα, όμως, στο διαδίκτυο που διαφημίζει εσάς και την επιχείρησή σας είναι μία εντελώς διαφορετική υπόθεση. Οι περισσότερες ιστοσελίδες βρίσκονται μέσω μιας μηχανής αναζήτησης. Και αυτό είναι κάτι που έχει μεγάλη σημασία. Επειδή αυτό σημαίνει ότι οι αναγνώστες σας έχουν ψάξει για εσάς ή κάποιον σαν εσάς. Αυτοί έχουν τον έλεγχο και έναν πολύ συγκεκριμένο στόχο στο μυαλό τους. Σελίδα 27 από 36

28 Έχουν σκοπό να ψάξουν και να βρουν ένα πολύ συγκεκριμένο προϊόν, υπηρεσία ή πληροφορία. Όταν κάποιος, λοιπόν, μπαίνει για πρώτη φορά στη σελίδα σας, μέσω μιας μηχανής αναζήτησης, έχει μία σειρά από ερωτήσεις στο μυαλό του: «Είμαι στο σωστό μέρος; Μπορώ να βρω αυτό που ψάχνω σε αυτή τη σελίδα; Είμαι σίγουρος ότι η αναζήτησή μου ολοκληρώνεται εδώ;» Οι τίτλοι στη σελίδα σας πρέπει να μπορούν να απαντήσουν άμεσα, ξεκάθαρα και αποτελεσματικά σε αυτές τις ερωτήσεις. Είσαστε εταιρεία καλλυντικών, πουλάτε ανταλλακτικά αυτοκινήτων, παιχνίδια ή ρούχα; Πρέπει να το κάνετε ξεκάθαρο από τις πρώτες γραμμές που θα διαβάσει κάποιος στο site σας. Μην τον αφήσετε να αναρωτηθεί ούτε δευτερόλεπτο για το τι ακριβώς είστε και τι πουλάτε. Κάντε τον να σκεφτεί αυτόματα: «Τέλεια! Εδώ μάλλον θα βρω ακριβώς αυτό που ψάχνω!» Γράφοντας κείμενα για να απαντήσουμε στις ανάγκες του αναγνώστη που ξέρει ακριβώς τι ψάχνει, είναι κάτι πολύ διαφορετικό από να γράψουμε ένα κείμενο ή έναν τίτλο που θα τραβήξει την προσοχή κάποιου που εκείνη τη στιγμή, κάνει κάτι εντελώς διαφορετικό, π.χ. να διαβάζει μία εφημερίδα. Στο διαδίκτυο, ο πρωταρχικός στόχος ενός τίτλου/επικεφαλίδας είναι να διαβεβαιώσει τον επισκέπτη ότι βρίσκεται στο σωστό μέρος και ότι θα πρέπει να συνεχίσει την ανάγνωση στη συγκεκριμένη ιστοσελίδα. Έχοντας, λοιπόν, τους σωστούς τίτλους που θα τραβήξουν αμέσως την προσοχή του και θα καταφέρουν να του δώσουν μεστή, άμεση και σωστή πληροφορία για την εταιρεία και το προϊόν σας, έχετε ήδη κάνει ένα πολύ σημαντικό βήμα για να τον «κερδίσετε» και ίσως, να τον μετατρέψετε σε πιθανό πελάτη. Σίγουρα, πάντως, έχετε κάνει μια πολύ καλή αρχή και όλοι γνωρίζουμε ότι η αρχή είναι το ήμισυ του παντός. Αν και η εμφάνιση ενός δικτυακού τόπου παίζει πολύ σημαντικό ρόλο το περιεχόμενο είναι τουλάχιστον το ίδιο σημαντικό. Το κείμενο είναι αυτό που πείθει Σελίδα 28 από 36

29 τον επισκέπτη να πραγματοποιήσει μια ενέργεια, όπως αγορά, συνδρομή σε Newsletter ή επίσκεψη σε ένα κατάστημα. Η διαφορά ενός καλού πειστικού κειμένου με ένα μέτριο συνηθισμένο κείμενο, μπορεί να κάνει τη διαφορά μεταξύ ενός αποτυχημένου και ενός πολύ επιτυχημένου Site. Για να μάθετε να γράφετε αποτελεσματικό κείμενο θα πρέπει να μάθετε τα βασικά του λεγόμενου copywriting. Copywriter είναι αυτός που γράφει το κείμενο μιας διαφήμισης σε ένα περιοδικό, μιας αγγελίας, ή μιας διαφημιστικής επιστολής. Ένας καλός copywriter μπορεί να γράψει κείμενο τόσο πειστικό που να υπνωτίζει σχεδόν τον αναγνώστη να πραγματοποιήσει την ενέργεια που θέλει. Η αποτελεσματικότητα του κειμένου μετριέται με το πόσο πειστικό είναι. Στο διαδίκτυο αυτό μπορεί να μετρηθεί πολύ εύκολα σε πολλές περιπτώσεις με το να δούμε το ποσοστό των επισκεπτών που πηγαίνουν από μια σελίδα σε μια άλλη. Αν για παράδειγμα 1 στους 100 πηγαίνει από την σελίδα με τη διαφήμιση στη σελίδα στην οποία τον ευχαριστούμε για την αγορά, τότε η αποτελεσματικότητα είναι 1%. Ένας πιο σωστός τρόπος να εκφράσουμε την αποτελεσματικότητα είναι ποσοστό μετατροπής (conversion ratio). Το ερώτημα που τίθεται εύλογα είναι... Πώς Αυξάνεται η Αποτελεσματικότητα; Για να γίνει το κείμενο πιο αποτελεσματικό θα πρέπει να γνωρίζετε πολύ καλά σε τι κοινό απευθύνεστε. Ποιοι έρχονται στο δικτυακό τόπο σας; Παιδιά, νέοι, μεσήλικες; Τι επίπεδο μόρφωσης; Τι φύλο, εθνικότητα...; Εκτός από αυτά τα στοιχεία κάτι ακόμα πιο σημαντικό είναι να ξέρετε τι ψάχνουν και ποιες είναι οι βαθύτερες επιθυμίες τους. Αν καταφέρετε να βρείτε τι είναι αυτό που τους κάνει κλικ και ποια είναι τα κουμπιά τους αυξάνετε σημαντικά τις πιθανότητες να γράψετε καλό και αποτελεσματικό κείμενο. (Αν θέλετε να γίνετε πραγματικά καλοί στο να γράφετε κείμενο μελετήστε τα κείμενα επιτυχημένων copywriters και συγγραφέων best-seller) Υπάρχει μια φόρμουλα πολύ γνωστή στο μάρκετιν που ονομάζεται Σελίδα 29 από 36

30 AIDA AIDA είναι αρχικά που σημαίνουν attention (προσοχή), interest (ενδιαφέρον), desire (επιθυμία), action (ενέργεια-δράση). Αυτά είναι και τα τέσσερα φυσικά στάδια που ακολουθεί ο καθένας μέχρι να πραγματοποιήσει μια ενέργεια λόγω μιας πληροφορίας. Η πληροφορία είναι το κείμενο σας. Αρχικά θα πρέπει να τραβήξετε την προσοχή του αναγνώστη. Κάτι τέτοιο είναι ιδιαίτερα δύσκολο ιδιαίτερα στη σημερινή εποχή με τόσα μηνύματα να μας βομβαρδίζουν συνεχώς και τόσους παράγοντες να μας διακόπτουν τον ειρμό της σκέψης. Για αυτό ακριβώς το λόγο θα πρέπει αυτό που θα χρησιμοποιήσετε να είναι τόσο δυνατό που να σταματήσουν αμέσως οτιδήποτε άλλο. Συνήθως αυτό που τραβάει την προσοχή σε ένα κείμενο είναι και το πρώτο στοιχείο, δηλαδή η επικεφαλίδα (συχνά τελευταία χρησιμοποιούνται εντυπωσιακές φωτογραφίες... ή βίντεο). Η επικεφαλίδα είναι το πιο σημαντικό μέρος του κειμένου. Από την επικεφαλίδα σε μεγάλο βαθμό κρίνεται αν κάποιος θα διαβάσει το υπόλοιπο κείμενο ή όχι. Αν για παράδειγμα θέλετε να πουλήσετε χάπια αδυνατίσματος και χρησιμοποιήσετε επικεφαλίδα του στυλ "Χάστε πολλά κιλά γρήγορα και εύκολα", το έχετε χάσει το παιχνίδι! Μια δυνατή επικεφαλίδα έχει τα εξής στοιχεία: Προσωπικό όφελος του αναγνώστη Περιέργεια Σαφήνεια Επόμενο κομμάτι του κειμένου είναι βέβαια η Αρχική Παράγραφος Η παράγραφός αυτή πρέπει να είναι πολύ ενδιαφέρουσα για τον αναγνώστη και να τον ωθεί να διαβάσει τη συνέχεια. Μπορείτε να αρχίσετε χρησιμοποιώντας στοιχεία από την επικεφαλίδα ή κομμάτι από την ιστορία που θέλετε να διηγηθείτε. Μάλιστα αν θέλετε να χρησιμοποιήσετε μια ιστορία δοκιμάστε να αρχίσετε τη διήγηση από τη Σελίδα 30 από 36

31 μέση και μετά να πάτε στην αρχή (δεν είναι τυχαίο ότι αυτή η φόρμουλα χρησιμοποιείται συχνά σε βιβλία και ταινίες). Η τεχνική αυτή κάνει τα πράγματα πολύ πιο ενδιαφέροντα και αυξάνει τη περιέργεια... Για να κρατήσετε το ενδιαφέρον αμείωτο και να βοηθήσετε τα μάτια του αναγνώστη να παρακολουθήσουν τη ροή του κειμένου καλό είναι να σπάτε κάθε τόσο το κείμενο με Επικεφαλίδες Κάπως έτσι μειώνεται η κούραση των ματιών και το κείμενο αποκτά περισσότερο "αέρα". Αποφύγετε τις μεγάλες παραγράφους και τις δύσκολες λέξεις. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε παραγράφους που να είναι μόνο μια γραμμή. Όπως ίσως γνωρίζετε, πολλοί άνθρωποι σκανάρουν το κείμενο με τα μάτια πριν το διαβάσουν κανονικά. Βλέπουν τις επικεφαλίδες, τις φωτογραφίες και ίσως τις έντονες λέξεις, και αν βρουν κάτι ενδιαφέρον τότε ίσως μπαίνουν στο κόπο να διαβάσουν το κείμενο. Οπότε, οι επικεφαλίδες είναι και ένα δόλωμα για την προσοχή του αναγνώστη. Αν είναι αρκετά ενδιαφέρουσες μπορεί να αυξήσουν τον αριθμό των αναγνωστών του κειμένου σας. Το Κλείσιμο Close the deal! Το λάθος που κάνουν πολλοί είναι ότι δεν κλείνουν την πώληση. Θέλετε να συμπληρώσει μια φόρμα επικοινωνίας ο επισκέπτης; Ζητήστε το! Αποστολή 5η: Α) Ομιλούντα βιβλία (audio books) της ελληνικής και ξένης λογοτεχνίας: Διαβάστε ένα ωραίο βιβλίο, με τα μάτια της ακοής σας. Μπορεί αρχικά τα ομιλούντα βιβλία να είχαν σχεδιαστεί με την προοπτική να φανούν χρήσιμα σε άτομα με προβλήματα όρασης, σήμερα χρησιμοποιούνται από όλους γενικά τους βιβλιόφιλους. Μπορείτε να ακούσετε ή να κατεβάσετε σε mp3 με το google chrome έργα λογοτεχνικά, ελληνικά και ξένα. Καλό είναι να κατεβάσετε την εφαρμογή speakit, για Σελίδα 31 από 36

32 να αποκτήσουν και οι ιστότοποι αντίστοιχα τη δική τους φωνή. Στη συγκεκριμένη αποστολή καλείστε να επισκεφτείτε την παραπάνω δ/νση, να διαβάσετε ένα βιβλίο της επιλογής σας με τα μάτια της ακοής σας και να δημιουργήσετε ένα δικό σας. Προσέξτε ιδιαίτερα τον επιτονισμό, χρωματισμό της φωνής. Στη συνέχεια στο Booktrack Studio προσθέστε ένα soundtrack που θα ταιριάζει με το παραπάνω έργο. Μπορείτε να επιλέξετε τα μουσικά κομμάτια από μια εκτεταμένη βιβλιοθήκη θεμάτων, δωρεάν στη χρήση. Β) Διαβάζουμε το παρακάτω κείμενο: Κείμενο 1: Ακούστε τα βιβλία μας: τα νέα audiobooks των εκδόσεων μας Εκδόσεις Μέγας Σείριος Οι ρυθμοί στη σύγχρονη εποχή είναι πολύ γρήγοροι και τα πράγματα που καλείται να κάνει ο καθένας μας μέσα στη μέρα είναι πολλά. Τι καλύτερο όμως από το να μπορούμε να ακούμε ποίηση οδηγώντας ή κάνοντας τις δουλειές του σπιτιού; Σελίδα 32 από 36

33 Η καθημερινότητα έτσι αλλάζει και ακόμα και τα πιο απλά γίνονται μέρος μιας ποιητικής δημιουργίας. Γι αυτό το λόγο αλλά και για να διευκολύνουμε τους αναγνώστες μας έχουμε ξεκινήσει να ηχογραφούμε τα βιβλία μας. Τα audio books είναι ηχογραφημένα βιβλία σε CD όπου η αφήγηση απαγγελία γίνεται από συγγραφείς, ποιητές και μέλη του Λογοτεχνικού μας Εργαστηρίου. Με αυτό τον τρόπο μπορείτε τώρα να ακούτε το αγαπημένο σας βιβλίο στο αυτοκίνητο, στη δουλειά και στο σπίτι. Ήδη κυκλοφορούν σε μορφή audio book οι τίτλοι της ποιητικής τριλογίας του Δημήτρη Κακαλίδη: Ο Κεκρυμμένος Λωτός της Φανέρωσης, Εκπεσούσα Παράδεισος Ύλη Αγία και Λόγος ο Τρίτος, ενώ σύντομα θα ακολουθήσουν και άλλοι τίτλοι μας. Γιατί προωθούνται τα audio books στην εποχή μας, ποιες αλλαγές στο πεδίο της κειμενικότητας, των τρόπων αναπαράστασης του νοήματος, του τρόπου ζωής έχουν επέλθει, ώστε να προωθείται από τους εκδοτικούς οίκους η έκδοση των βιβλίων και σε αυτή τη μορφή; Σε ένα άρθρο στη σχολική εφημερίδα με τίτλο «Ομιλούσα ή παραδοσιακή ανάγνωση» αναφερθείτε στο θέμα και καταγράψτε τους βασικούς προβληματισμούς σας. Αποστολή 6η: Καλείστε με το powtoon, το οποίο αποτελεί ένα διαδικτυακό εργαλείο δημιουργίας παρουσιάσεων με animation, να κατασκευάσετε ένα αναγνωστικό γεγονός. Οι ήρωες του μπορεί να είναι μαθητές μιας τάξης, το θέμα σας μπορεί να είναι η σημασία της γραφής και της ανάγνωσης ή όποιο άλλο θα επιλέξετε εσείς. Ηχογραφήστε την ιστορία και αφήστε τους ήρωες σας να την αφηγηθούν. Ανεβάστε τη δημιουργία σας στο YouTube. Σελίδα 33 από 36

34 Αποστολή 7η: Να δημιουργήσουμε το δικό μας e-αναγνωστικό με δικές μας ηχογραφημένες αναγνώσεις κειμένων. Το βιβλίο που μιλάει... δίνει οδηγίες, περιγράφει, αφηγείται, επιχειρηματολογεί, εξηγεί, συναρπάζει, παραπέμπει σε άλλα βιβλία. Αποστολή 8η: Να δημιουργήσουμε τη δική μας λέσχη ανάγνωσης εντός και εκτός των σχολικών τειχών αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες, ένα ιστολόγιο με προτάσεις για βιβλία ή γενικά αναγνώσματα. Σελίδα 34 από 36

35 Ζ. ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ Σε μια προέκταση του σεναρίου ή σε ένα άλλο σενάριο με αφορμή το βιντεάκι για το βιβλίο θα μπορούσαμε να συγκρίνουμε τις δυο τεχνολογίες και να προβούμε σε έναν αγώνα λόγων για τη χρήση των μέσων ανάγνωσης. Τα παιδιά μας γνωρίζουν πολλά περισσότερα σύγχρονα θέματα και ας έχουν κάποια προβλήματα στο φωναχτό διάβασμα. Με λίγη προσπάθεια υπομονή και επιμονή μετά τις διακοπές των Χριστουγέννων διαπιστώνεται θεαματική βελτίωση. Η. ΚΡΙΤΙΚΗ Η εφαρμογή του συγκεκριμένου σεναρίου έφερε στο φως το θέμα της αναγνωστικής ανετοιμότητας, της σοβαρής αδυναμίας κατανόησης του νοήματος του κειμένου των παιδιών της α γυμνασίου. Παρατηρήθηκε ωστόσο ότι, όταν το κείμενο προβαλλόταν στο διαδραστικό πίνακα, υπήρχε μεγαλύτερη προσοχή, βελτίωση της αναγνωστικής δυνατότητας και περιορισμός των λαθών. Η δημιουργία επίσης του αναγνωστικού ομίλου και η επικοινωνία μέσω edmodo δημιουργούσε ένα πλήθος αναγνωστικών γεγονότων σε καθημερινή βάση και οδήγησε στη σύγχρονη και ασύγχρονη επικοινωνία όλων των μελών με ευεργετικά αποτελέσματα. Θ. BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βάμβουκας, Μ Αξιολόγηση αναγνωστικών δεξιοτήτων. Αθήνα: Γρηγόρη. Freire, P Η διεργασία γραμματισμού ενηλίκων ως πολιτισμική δράση για ελευθερία. Στο J. Maybin (επιμ.), Γλώσσα και γραμματισμός στην κοινωνική πρακτική, Τόμος Γ. (μτφρ. Βλαχόπουλος). Πάτρα: ΕΑΠ Σελίδα 35 από 36