ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ «ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Υ ΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ»

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ «ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Υ ΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ»"

ŌΣίμων Δράκος
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ «ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Υ ΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ» Η ΠΥΡΚΑΓΙΑ TOY 2007 ΣΤΟΝ ΕΘΝΙΚΟ ΡΥΜΟ ΠΑΡΝΗΘΑΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΝΕΡΟΥ ΠΗΓΗΣ & ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΤΟΠΙΟΥ Ελένη Κατσιρώδη Επιβλέπων: Κ. Χατζηµπίρος, Αναπληρωτής Καθηγητής ΑΘΗΝΑ, ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

ΡΥΜΟ ΠΑΡΝΗΘΑΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΝΕΡΟΥ ΠΗΓΗΣ & ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ

2 ιάρθρωση Παρουσίασης άσος και λειτουργίες Προστασία της φύσης & προστατευόµενες περιοχές Ελλάδας Πυρκαγιές στην Ελλάδα Συνέπειες πυρκαγιάς στο έδαφος Εθνικός ρυµός Πάρνηθας Η πυρκαγιά του 2007 στον Εθνικό ρυµό της Πάρνηθας Επιπτώσεις πυρκαγιάς και µέτρα αποκατάστασης Αναλύσεις ποιότητας νερού στην πηγή Αγ. Πέτρου Μόλας Εφαρµογή αξιολόγησης αισθητικής του τοπίου στην καµένη περιοχή Συµπεράσµατα

στον Εθνικό ρυµό της Πάρνηθας Επιπτώσεις πυρκαγιάς και µέτρα αποκατάστασης Αναλύσεις ποιότητας

3 άσος και λειτουργίες Άγρια φυτά µε ξυλώδηκορµό Αλληλεπίδραση άσος Χλωρίδα Βιοκοινότητα Πανίδα Αλληλεξάρτηση Λειτουργίες Σταθεροποίηση παγκόσµιου κλίµατος επιβράδυνση φαινοµένου θερµοκηπίου. Συγκράτηση νερού βροχής από φύλλωµα πρόληψη διάβρωσης εδάφους. Βελτίωση ποιότητας νερού µικροβιολογικό, χηµικό και φυσικό φίλτρο.

4 Προστασία φύσης Λόγοι προστασίας φύσης Αλλοίωση και καταστροφή φυσικού περιβάλλοντος Κίνδυνος εξαφάνισης πολλών ειδών αυτοφυούς χλωρίδας και πανίδας Υποβάθµιση οικολογικής και αισθητικής αξίας σπάνιων ενδιαιτηµάτων ιεθνής Ένωση για την Προστασία της Φύσης (IUCN) Η µεγαλύτερη περιβαλλοντική οργάνωση Ιδρύθηκε το 1948 και συµµετέχουν οργανώσεις από 140 χώρες Αντικείµενο προστασίας: ολόκληροιβιότοποιήενδιαιτήµατα ή µεµονωµένα είδη φυτών και ζώων

Ένωση για την Προστασία της Φύσης (IUCN) Η µεγαλύτερη περιβαλλοντική οργάνωση Ιδρύθηκε το 1948 και συµµετέχουν 1.

5 Προστατευόµενες περιοχές Ελλάδας Προστατευόµενες περιοχές κατά IUCN (1994) 371 περιοχές που καλύπτουν το 18% της χερσαίας επιφάνειας Κατηγορίες: Εθνικοί ρυµοί (10), Εθνικά Πάρκα (13), Αισθητικά άση (19), Μνηµεία της Φύσης (51), Υγρότοποι Ramsar (11), Καταφύγια Άγριας Ζωής (580), Εκτροφεία Θηραµάτων (21), Αποθέµατα Βιόσφαιρας (2), Βιογενετικά Αποθέµατα (19), ιεθνής Κληρονοµιά (23), Περιοχές Απόλυτης Προστασίας της Φύσης (3), Περιοχές µε Ευρωπαϊκό ίπλωµα (1). Ενταγµένες στο Ευρωπαϊκό ίκτυο Προστατευόµενων Περιοχών (NATURA 2000). 21% χερσαία επιφάνεια 402 περιοχές 5,5% θαλάσσια Κατηγορίες Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) (163) Τόποι Κοινοτικής Σηµασίας (ΤΚΣ) (239)

Βιογενετικά Αποθέµατα (19), ιεθνής Κληρονοµιά (23), Περιοχές Απόλυτης Προστασίας της Φύσης (3), Περιοχές µε Ευρωπαϊκό ίπλωµα (1).

6 Πυρκαγιές στην Ελλάδα Χαρακτηριστικά Φωτιά στοιχείο αναγέννησης µεσογειακών δασικών οικοσυστηµάτων Ορισµέναφυτικάείδη(πεύκη) ανθεκτικά στη φωτιά ανάπτυξη µηχανισµών επιβίωσης ελάτη Στατιστικά στοιχεία 98% οφείλεται σε ανθρώπινα αίτια και 1 στις 2 είναι εµπρησµός Στερεά Ελλάδα και Πελοπόννησος περισσότερες καµένες εκτάσεις Συνεχής αύξηση πυρκαγιών κάθε έτος Επιπτώσεις Παράγοντες Αβιοτικοί Βιοτικοί

στοιχεία 98% οφείλεται σε ανθρώπινα αίτια και 1 στις 2 είναι εµπρησµός Στερεά Ελλάδα και

7 Συνέπειες πυρκαγιών στο έδαφος Φυσικοχηµικές ιδιότητες Αύξηση φαινόµενου ειδικού βάρους και µείωση πορώδους Μείωση ρυθµιστικής ικανότητας και ανταλλαγής κατιόντων Αύξηση κλάσµατος άµµου και µείωση κλασµάτων ιλύος και αργίλου Καύση οργανικής ουσίας ελαστικότητας απώλεια πλαστικότητας και Αύξηση ph 4-5 µονάδες απώλεια ΟΗ - αργίλου Τέφρα Στρώµατα τέφρας βελτίωση γονιµότητας εδάφους Γονιµότητα Επαναλαµβανόµενες πυρκαγιές απώλεια και διάβρωση ιαπερατότητα Ανάπτυξη υδρόφοβου στρώµατος (5-6 cm) υσκολία διήθησης επιφ/κή απορροή

ελαστικότητας απώλεια πλαστικότητας και Αύξηση ph 4-5 µονάδες απώλεια ΟΗ - αργίλου Τέφρα Στρώµατα τέφρας βελτίωση γονιµότητας

8 Εθνικός ρυµός Πάρνηθας Γενικά στοιχεία Ίδρυση το 1961 µε τοβασιλικό ιάταγµα 644 Έκταση πυρήνα: στρ και περιφερειακής ζώνης στρ Μορφολογία Έντονο ανάγλυφο Μεγάλη ποικιλοµορφία τοπίων Αβαθή και διαβρωµένα εδάφη Υδρολογικές συνθήκες Σηµεία επαφής σχιστόλιθου ασβεστόλιθου δηµιουργία πηγών 45 πηγέςσυνεχούςροής

000 στρ Μορφολογία Έντονο ανάγλυφο Μεγάλη ποικιλοµορφία τοπίων Αβαθή και

9 Πανίδα Ιδιαίτερα πλούσια Πτηνά (131 είδη) Θηλαστικά (37 είδη) Εθνικός ρυµός Πάρνηθας Βλάστηση 3 κύριες ζώνες Φρύγανα Ζώνη χαλεπίου πεύκης και ζώνη κεφαλληνιακής ελάτης Εξωδασική µε χαµηλές πόες και θάµνους Χλωρίδα 92 ελληνικά ενδηµικά taxa (είδη και υποείδη) 42 βαλκανικά ενδηµικά 2 ενδηµικά της Πάρνηθας

κεφαλληνιακής ελάτης Εξωδασική µε χαµηλές πόες και θάµνους Χλωρίδα 92

10 Η πυρκαγιά στην Πάρνηθα το 2007 Έναρξη (27/6/07): Βοιωτία δυτικοί άνεµοι Πάρνηθα Κάηκαν στρ. εκ των οποίων στρ. κεφαλληνιακής ελάτης, στρ. χαλεπίου πεύκης, στρ. αείφυλλων - πλατύφυλλων στρ. πυρήνας Εθνικού ρυµού στρ. περιφερειακή ζώνη Καµένη έκταση

κεφαλληνιακής ελάτης, 10.561 στρ. χαλεπίου πεύκης, 3.976 στρ.

11 Η πυρκαγιά στην Πάρνηθα το 2007 Ενδεικτικές επιπτώσεις Υδρογεωλογία ιάβρωση αύξηση µεταφοράς φερτών υλικών ηµιουργία υδρόφοβης κρούστας απορροής αύξηση ποσοστού επιφανειακής Ποιότητα πόσιµου νερού Βλάστηση Κεφαλληνιακή ελάτη µη προσαρµοσµένη σε πυρκαγιές αναδάσωση Αδύνατη η επανεγκατάσταση σε αβαθή και βραχώδη εδάφη Χλωρίδα Μείωση πληθυσµών ενδηµικών και απειλούµενων ειδών Πανίδα Αποτεφρώθηκε µικρός αριθµός θηλαστικών και πτηνών (γηραιά, άρρωστα, ή νεογέννητα άτοµα)

προσαρµοσµένη σε πυρκαγιές αναδάσωση Αδύνατη η επανεγκατάσταση σε αβαθή και βραχώδη εδάφη Χλωρίδα Μείωση πληθυσµών

12 Η πυρκαγιά στην Πάρνηθα το 2007 Μέτρα αποκατάστασης Κατασκευή κλαδοπλεγµάτων ( ,37m 2 ) και ξυλοφραγµάτων (4.045,51m 2 ) για συγκράτηση επιφανειακού εδάφους Κατασκευή 44 λιθοπλήρωτων φραγµάτων για αποφυγή πληµµύρων και συγκράτηση φερτών υλικών Αναδασώθηκε µόνο το 0,04% της αποτεφρωθείσας έκτασης

045,51m 2 ) για συγκράτηση επιφανειακού εδάφους Κατασκευή 44 λιθοπλήρωτων

13 Αναλύσεις ποιότητας νερού Σκοπός Να διερευνηθούν οι επιπτώσεις της πυρκαγιάς στην ποιότητα του νερού που χρησιµοποιείται ως πόσιµο κατά τις διάφορες εποχές του έτους Πηγή Αγ. Πέτρου ειγµατοληψίες Τόπος: Πηγή Αγ. Πέτρου Μόλας στα όρια της περιοχής που αποτεφρώθηκε Χρόνος: Νοέµβριος 2007 Ιούνιος 2008 Τρόπος: είγµατα νερού όγκου 1l Αναλύσεις: Μικροβιολογικές: TC Χηµικές: ph, CND, ολική σκληρότητα, Ca +2, Mg +2, Na +, K +,CO 3-2, HCO 3-, Cl -, SO 4-2, NO 3-, NO 2-, NH 4+, PO 4-3, TOC

Πέτρου Μόλας στα όρια της περιοχής που αποτεφρώθηκε Χρόνος: Νοέµβριος 2007 Ιούνιος 2008 Τρόπος: είγµατα νερού όγκου 1l

14 Αποτελέσµατα αναλύσεων

15 Αποτελέσµατα αναλύσεων ποιότητας νερού ph, CND, Ca +2, Mg +2, Na +, HCO 3 - ίδια εποχική διακύµανση 2 η δειγµατοληψία και µετά αρχίζει η δράση των µ/ων αύξηση ανθρακικών ριζών στα νερά αύξηση ph και κατιόντων Καύση οργανικής ουσίας µικρή αύξηση Ca +2, Mg +2 ιασπορά τέφρας από βροχοπτώσεις στο έδαφος µικρή αύξηση Na + στη 2 η δειγµατοληψία Απουσία µ/ων µικρή µείωση HCO 3- αρχικά µείωση αναπνοής και µετά αύξηση δραστηριότητα µ/ων Έναρξη βλαστητικής δραστηριότητας φυτών και ενεργοποίηση µ/ων πρόσληψη NH + 4 και ΝΟ 3- για κάλυψη αναγκών µείωση συγκέντρωσης NH + 4 και ΝΟ 3 - NH η δειγµατοληψία εκτός ορίου Οδηγίας 98/83 Περιττώµατα ελεύθερων ελαφιών και υπόστρωµα τέφρας αύξηση TC TC 1 η, 2 η,4 η δειγµατοληψία εκτός ορίου Οδηγίας 98/83

3- αρχικά µείωση αναπνοής και µετά αύξηση δραστηριότητα µ/ων Έναρξη βλαστητικής δραστηριότητας φυτών και ενεργοποίηση µ/ων πρόσληψη NH + 4 και ΝΟ 3- για κάλυψη αναγκών µείωση

16 Αισθητική υποβάθµιση τοπίου βιοτικοί Φυσικό τοπίο αλληλεπίδραση οπτική εµπειρία αβιοτικοί Πλούσιο µωσαϊκό φυσικών τοπίων στην Ελλάδα υποβάθµιση τα τελευταία χρόνια Σηµαντική η αξιολόγηση και η κατάλληλη διαχείρισή τους Αξιολόγηση τοπίων Αξιολόγηση τοπίων: ανάλυση οικολογικών και αισθητικών παραµέτρων, που καθορίζουν τη λειτουργία, την εξέλιξη και τη διαµόρφωση της συνολικής εικόνας του κάθε τοπίου. ιαχείριση τοπίων ανάλογα µε τηνεπιτρεπόµενη αλλαγή και καθορίζεται από τους ΟΠΣ (Οπτικούς Ποιοτικούς Σκοπούς): Προστασία (Π) ιατήρηση ( ) Μερική ιατήρηση (Μ ) Τροποποίηση (Τ) Μέγιστη Τροποποίηση (ΜΤ) Αποκατάσταση (Απ) Ανεπίτρεπτη Τροποποίηση (ΑΤ) Βελτίωση (Βε)

λειτουργία, την εξέλιξη και τη διαµόρφωση της συνολικής εικόνας του κάθε τοπίου.

17 Εφαρµογή αξιολόγησης στην Πάρνηθα Μονάδα τοπίου: η καµένη έκταση

18 Εφαρµογή αξιολόγησης στην Πάρνηθα Στόχος: ποσοτικοποίηση αισθητικής αξίας πριν και µετά την πυρκαγιά Επιλογή και χρήση 20 κριτηρίων Κριτήρια βαθµονοµούνται, λαµβάνοντας τιµές από 1-4 1: κατώτερη αισθητικά κατηγορία 4: ανώτερη αισθητικά κατηγορία

20 κριτηρίων Κριτήρια βαθµονοµούνται, λαµβάνοντας τιµές από

19 Εφαρµογή αξιολόγησης στην Πάρνηθα Άθροισµα τιµών 20 κριτηρίων δείχνει τη σηµαντικότητα της αισθητικής αξίας του τοπίου, τον ΟΠΣ

20 Εφαρµογή αξιολόγησης στην Πάρνηθα

21 Εφαρµογή αξιολόγησης στην Πάρνηθα Βαθµολογία πριν την πυρκαγιά: 71 κατηγορία Α ΟΠΣ Π- Βαθµολογία µετά την πυρκαγιά: 22 κατηγορία Ε ΟΠΣ ΑΤ Συµπεράσµατα Αισθητική αξία πριν την πυρκαγιά πολύ σηµαντική και µετά ελάχιστη Η µονάδα τοπίου έχρηζε µόνο προστασίας και διατήρησης πριν την πυρκαγιά και µετά υποβαθµίστηκε ραγδαία Ανεπίτρεπτη Τροποποίηση Όλα τα κριτήρια έλαβαν στην αξιολόγηση χαµηλότερο βαθµό µετά την πυρκαγιά

22 Συµπεράσµατα Αναλύσεις ποιότητας νερού Η πυρκαγιά επηρέασε την ποιότητα του νερού της πηγής αλλά σε µικρό βαθµό Προτείνεται η περιοδική συνέχιση των µετρήσεων λόγω των αποκλίσεων από την Οδηγία 98/83 Αξιολόγηση αισθητικής του τοπίου Η πυρκαγιά υποβάθµισε σε πολύ µεγάλο βαθµό την αισθητική αξία του τοπίου Ανάγκη εφαρµογής δύο πρόσθετων βραχυπρόθεσµων ΟΠΣ: Βε και Απ για διόρθωση της οπτικής εικόνας του τοπίου Στόχος: επαναφορά στην πρότερη κατάσταση Η αποκατάσταση της βιολογικής ισορροπίας στο οικοσύστηµα της Πάρνηθας µετά από µία τόσο έντονη διαταραχή είναι δεδοµένη, το ζητούµενο είναι πόσο θα διαρκέσει η διαδικασία αυτή

23 Ευχαριστώ

Σχετικά έγγραφα

Τα αντιδιαβρωτικά και αντιπληµµυρικά έργα στην αρχαία Ολυµπία. µετά την πυρκαγιά της 26ης Αυγούστου 2007:

ΕΘΝΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ (ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε.) Ινστιτούτο Μεσογειακών ασικών Οικοσυστηµάτων & Τεχνολογίας ασικών Προϊόντων (Ι.Μ..Ο. & T..Π.) Τα αντιδιαβρωτικά και αντιπληµµυρικά έργα στην αρχαία Ολυµπία