ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ, ΗΘΙΚΗ ΚΑΙ ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ

Transcript

1 ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ, ΗΘΙΚΗ ΚΑΙ ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ Καθηγητής Π. Φωτήλας Λέκτορας Ι. Γιαννατσής ΜΟΡΦΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ Διανεμητική (Distributive justice): πόσο δίκαια θεωρούν τη διανομή των αποτελεσμάτων οι συμμετέχοντες στην οργάνωση (τι/πόσο) Όσοι νοιώθουν αδικημένοι παρουσιάζουν υψηλά επίπεδα άγχους και μικρότερη παραγωγικότητα Συνδέεται με το πρόβλημα της «δίκαιης αμοιβής» Διαδικαστική (Procedural justice): πόσο δίκαια θεωρείται η διαδικασία διανομής των αποτελεσμάτων ή απονομής της δικαιοσύνης (πως) Ποιοι συμμετέχουν στην διαδικασία διανομής Συνέπεια/αντικειμενικότητα στην απονομή/διανομή προς όλους Δυνατότητα διόρθωσης διαδικαστικών λαθών 1

2 ΜΟΡΦΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ Διαπροσωπική (Interpersonal justice): πόσο δίκαια/σωστή θεωρείται η συμπεριφορά των άλλων Συνδέεται συνήθως με την αντιμετώπιση που έχουν οι κατώτεροι στην ιεραρχία από τους ανώτερους ειδικά σε δύσκολες καταστάσεις (π.χ. απολύσεις) Πληροφοριακή (Informational justice): πόσο σωστές / κατάλληλες θεωρούνται οι πληροφορίες/δεδομένα στις οποίες βασίζεται μία απόφαση Μελέτες δείχνουν ότι όταν παρέχεται πλήρης και σωστή πληροφόρηση για τις αποφάσεις που λαμβάνονται αυξάνεται το αίσθημα ομαδικότητας/αφοσίωσης. ΣΧΕΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΔΙΑΝΕΜΗΤΙΚΗΣ & ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ Σχέση αλληλεπίδρασης J.Greenberg, R.Baron, Behavior in Organizations 9th Ed., Pearson Συμπέρασμα: Είναι πρωτεύουσας σημασίας να θεωρείται η διαδικασία απονομής /διανομής δίκαιη. 2

3 ΣΧΕΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΔΙΑΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ Συμπληρωματική σχέση J.Greenberg, R.Baron, Behavior in Organizations 9th Ed., Pearson Συμπέρασμα: Είναι σημαντικό για το αίσθημα δικαιοσύνης να υπάρχει σωστή συμπεριφορά και πληροφόρηση προς όλους. ΑΡΧΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΤΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ Η αμοιβή να είναι ανάλογη του έργου Καταγραφή της γνώμης/άποψης των εργαζομένων Τακτικός διάλογος με τους εργαζόμενους Διενέργεια έρευνας μεταξύ των εργαζομένων Πολιτική «ανοικτών θυρών» Ενθάρρυνση και επιβράβευση προτάσεων Δίκαιες και ανοικτές διαδικασίες Πλήρης και με σεβασμό δικαιολόγηση αποφάσεων Εκπαίδευση όλων σε «δίκαιες πρακτικές» 3

4 ΑΞΙΕΣ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗ Στο πεδίο της οργανωσιακής συμπεριφοράς: Αξίες: Βασικές πεποιθήσεις και πιστεύω ενός ανθρώπου/ οργανισμού σχετικά με το τι είναι καλό/κακό και σωστό/λάθος Ηθική: Βασικά πρότυπα και τρόποι συμπεριφοράς και δράσης (δεν είναι μόνο η συμμόρφωση στους νόμους της πολιτείας) ΑΞΙΕΣ ΗΘΙΚΗ ΑΠΟ- ΦΑΣΕΙΣ ΣΥΜΠΕ- ΡΙΦΟΡΑ ΗΘΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΕΣ Ποιά θα ήταν η αντίδρασή σας απέναντι σε μία επιχείρηση που ακολουθεί μη-ηθικές πρακτικές; Εξέταση του ενδεχόµενου επιλογής προϊόντων άλλης εταιρίας υσφήµιση εταιρίας σε φίλους και γνωστούς Επένδυση σε άλλες εταιρίες Επιλογή άλλης εταιρίας προς εργασία Μποϋκοτάζ προϊόντων Μείωση εργασιακής αφοσίωσης προς την εταιρία 0% 20% 40% 60% 80% 100% 4

5 ΗΘΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ Σε διαφορετικές κουλτούρες/πολιτισμούς υπάρχουν διαφορετικά ηθικά πλαίσια Τα δύο άκρα: Ηθικός σχετικισμός και ηθική απολυταρχία Κεντρικές ηθικές αρχές που πρέπει να ακολουθούνται: Σεβασμός των βασικών ανθρώπινων αξιών (π.χ. όχι συνεργασία με επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν παιδική εργασία) Αποδοχή/ανοχή διαφορετικών παραδόσεων Αναγνώριση της σημασίας που έχει το περιβάλλον και του βαθμού στον οποίο επηρεάζει την διάκριση μεταξύ σωστού και λάθους ΘΕΩΡΙΑ ΗΘΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Επίπεδα ηθικής ανάπτυξης (Kohlberg s theory) Προ-συμβατικό/Ατομικό: Αποφυγή τιμωρίας (παιδική ηλικία) Συμβατικό/Κοινωνικό: Συμμόρφωση στους κοινωνικούς κανόνες για το καλό του συνόλου Μετα-συμβατικό/Οικουμενικό: Συμμόρφωση σε οικουμενικές αξίες και πεποιθήσεις Δοκιμή ηθικότητας μιας απόφασης Δημοσίευση (τι θα πουν οι άλλοι;) Αντιστροφή (πως θα ένιωθα στην θέση του άλλου;) Γενίκευση (πως θα ήταν αν λειτουργούσαν όλοι έτσι;) 5

6 ΑΙΤΙΕΣ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΗΘΙΚΩΝ ΠΑΡΕΚΚΛΙΣΕΩΝ Άτυπη επιβολή κανόνων/πρακτικών στην επιχείρηση που αποθαρρύνουν την ηθική συμπεριφορά (π.χ. χρήση δωροδοκίας για λήψη δημόσιων έργων) Πεποιθήσεις που αποθαρρύνουν την ηθική συμπεριφορά Η χρηματοοικονομική επιτυχία του οργανισμού είναι το μόνο πράγμα που έχει σημασία Το ατομικό συμφέρον είναι υπεράνω του κοινωνικού Σημασία έχει το πως εμφανίζονται τα πράγματα και όχι η ουσία Ανήθικη συμπεριφορά ηγετών/στελεχών που λειτουργούν ως παράδειγμα ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ Κατάρτιση ενός κώδικα ηθικής που περιλαμβάνει τις υποχρεώσεις των εργαζόμενων και πρότυπα συμπεριφοράς απέναντι σε συναδέλφους και πελάτες και περιγραφή μη αποδεκτών πράξεων Εκπαίδευση/Συζήτηση για ηθικά διλήμματα Συγκρότηση επιτροπών και υπεύθυνων για την ηθική συμπεριφορά εντός του οργανισμού Δημιουργία μηχανισμού ενίσχυσης/ενημέρωσης Τακτικές/περιοδικές εκτιμήσεις και καταγραφή περιστατικών ανήθικης συμπεριφοράς 6

7 ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ A business that makes nothing but money is a poor kind of business Henry Ford Φιλανθρωπία Ηθική ευθύνη Νομική ευθύνη Ενίσχυση των κοινωνικά αδύναμων και της κοινωνίας γενικά Σεβασμός των κοινωνικών ηθικών αξιών Τήρηση των νόμων Λειτουργική ευθύνη Προσφορά ποιοτικών υπηρεσιών/ προϊόντων ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ-ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ Ενίσχυση της τοπικής κοινωνίας Προστασία του περιβάλλοντος Επιλογή επενδυτικών σχεδίων με βάση και ηθικά κριτήρια Ενίσχυση της ευημερίας των εργαζομένων 7

8 Ο «ΚΥΚΛΟΣ ΤΗΣ ΑΡΕΤΗΣ» Οι πλούσιες επιχειρήσεις µπορούν να είναι περισσότερο κοινωνικά υπεύθυνες Οι κοινωνικά υπεύθυνες επιχειρήσεις εµφανίζουν µεγαλύτερα κέρδη Είστε ένα ανερχόμενο στέλεχος και μόλις προαχθήκατε στην θέση του επιχειρησιακού διαχειριστή. Αμέσως σας προσέγγισαν αρκετά ανώτερα στελέχη και σας πιέζουν να παραποιήσετε τα έξοδα αναμόρφωσης έτσι ώστε να δείχνουν καλύτερα. Λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν θα έχετε οποιεσδήποτε νομικές συνέπειες τι κάνετε; A. Εξηγείτε ευγενικά στα ανώτερα στελέχη ότι δεν δέχεστε να παραποιήσετε τους αριθμούς B. Αλλάζετε τα έξοδα αφού δεν είναι παράνομο, όταν εδραιωθείτε στο μέλλον θα σταματήσετε αυτή την πρακτική C. Ερευνάτε τι έκανε η επιχείρηση στο παρελθόν σε παρόμοιες καταστάσεις και ακολουθείτε την ίδια τακτική. D. Παρακάμπτετε τα ανώτερα στελέχη και αναφέρετε το περιστατικό στον Διευθύνοντα Σύμβουλο 8

9 Ενταχθήκατε πριν μερικές ημέρες στο λογιστήριο μιας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης. Καθώς ελέγχετε τις ετήσιες δωρεές παρατηρείτε ότι δεν υπάρχει μία σταθερή διαδικασία αποτίμησης των δωρεών σε είδος. Κάποιοι από τους πιο μεγάλους χορηγούς «φουσκώνουν» την αποτίμηση των δωρεών για να εξαπατήσουν την Εφορία. Ο εξαιρετικά κουρασμένος εκτελεστικός διευθυντής τονίζει ότι είναι καλύτερο να διατηρηθούν οι καλές σχέσεις με τους χορηγούς. Τι κάνετε; A. Τίποτα. Τι δηλώνουν οι χορηγοί στην Εφορία είναι δική τους υπόθεση και δεν υπάρχει η πολυτέλεια να χαθούν χορηγίες. B. Αναφέρετε το θέμα στην αμέσως επόμενη συνάντηση του προσωπικού. Είστε ακόμα νέος στην οργάνωση και δεν μπορείτε να κάνετε κάτι παραπάνω. C. Βρίσκετε έναν σύμμαχο σε ανώτερη θέση και πιέζετε για επίλυση του θέματος. D. Αναπτύσσετε ένα νέο σύστημα αποτίμησης για το επόμενο έτος και το παρουσιάζετε όταν ολοκληρωθεί στα ανώτερα στελέχη. Είστε νέος υπάλληλος σε μία επενδυτική τράπεζα. Λίγες ώρες πριν από μία ενημερωτική συνάντηση με τους πελάτες, ο διαχειριστής του χαρτοφυλακίου σας λέει να αναθεωρήσετε την απόδοση του χαρτοφυλακίου ενός μικρού σχετικά πελάτη, έτσι ώστε να δείχνει κάπως καλύτερη (μέσω αλλαγής του χαρτοφυλακίου αναφοράς). Ξέρετε επίσης ότι ο συγκεκριμένος πελάτης παραμένει χαριστικά στην τράπεζα λόγω της φιλικής του σχέσης με έναν εργαζόμενο. Τι κάνετε; A. Επισημαίνετε ότι είναι λάθος και πως έτσι κι αλλιώς ο πελάτης δεν θα φύγει. Καλύτερα να είστε ειλικρινείς, υπάρχουν και κακές αποδόσεις στην χρηματαγορά B. Αναφέρετε κατευθείαν σε ανώτερο στέλεχος C. Αλλάζετε το χαρτοφυλάκιο αναφοράς. Αφού κρατάτε υποσημείωση για την αλλαγή δεν τρέχει τίποτα. D. Αγνοείτε την παράκληση του διαχειριστή και ετοιμάζετε μία παρουσίαση προς τον πελάτη που τον καλεί να σκεφτεί την μακροχρόνια μελλοντική απόδοση 9