Θεατρικό Εργαστήρι: Ο Πρίγκιπας Βάτραχος, κλασικές ιστορίες των Αδελφών Γκριμμ Χάρις Πολυκάρπου

Transcript

1 ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Θεατρικό Εργαστήρι: Ο Πρίγκιπας Βάτραχος ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Δημιουργία και Βελτίωση Κοινωνικού Εαυτού Η ενότητα γίνεται στη διάρκεια ενός δεκαπενθημέρου σε χρόνο του μαθήματος Γλώσσα και Πολιτισμός καθώς και των άλλων γνωστικών αντικειμένων που εμπλέκει στην πορεία. Ειδικότερα, ανταποκρίνεται σε στόχους από τις ακόλουθες ενότητες των γνωστικών αντικειμένων: Διάρκεια: 3Χ80 (ο χρόνος αυτός αναφέρεται αποκλειστικά στη διάρκεια του θεατρικού εργαστηρίου και όχι στις δραστηριότητες που προκύπτουν ως προέκτασή του) Προτεινόμενη τάξη: Α -Γ Εισηγήτρια: Σκοπός: Να αναγνωρίζουν την προσωπική ευθύνη στο να διάγουμε μια καλή ζωή με αξιοπρέπεια, χωρίς να παρασυρόμαστε από πρόσκαιρες υποσχέσεις ή την αλαζονεία, καθώς οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες διερευνούν κριτικά τους παράγοντες που προσδιορίζουν τις υγιείς ανθρώπινες σχέσεις. Παράλληλα, να αναπτύξουν δεξιότητες και ικανότητες που θα τους βοηθήσουν να επικοινωνούν τις ιδέες στις οποίες εμβαθύνουν στη διάρκεια του εργαστηρίου, χρησιμοποιώντας τα μέσα του θεάτρου και του δράματος. Εισηγήτρια: Τάξεις: Α -Γ Στόχοι: Οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες: ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΑΓΩΓΗ 1. Να δημιουργούν, να παραστούν και να ανταποκρίνονται στο δράμα κάνοντας κατάλληλη χρήση των συμβάσεων που δομούν το συγκεκριμένο εργαστήρι. 2. Να αλληλεπιδρούν μέσα από ρόλο, χρησιμοποιώντας όλα τα εκφραστικά τους μέσα, τόσο μεταξύ τους όσο και με τον/την εκπαιδευτικό-εμψυχωτή, για τις ανάγκες της δραματικής κατάστασης που δημιουργούν. 1

2 3. Να διερευνούν μέσα από διάφορες οπτικές το πρόβλημα της μοναξιάς και της αποδοχής όπως και το θέμα της προσωπικής ευθύνης απέναντι στην τήρηση των υποσχέσεων που δίνουμε σε άλλους, καθώς δημιουργούν και ανταποκρίνονται στο δραματικό πλαίσιο. 4. Να διερευνούν μέσα από τις δραματικές καταστάσεις που βιώνουν μέσα και έξω από ρόλο τρόπους έκφρασης των συναισθημάτων τους, και να αναγνωρίζουν μέσα από αντιπαραβολές σκηνών πως η έλλειψη αυτοπεποίθησης αποτελεί ένα σημαντικό εμπόδιο στην εξέλιξή τους ως άτομα, στην επικοινωνία με τους άλλους και στη βελτίωση των όρων ζωής τους. 5. Να παραστούν με το σώμα τους μια στιγμή του δράματος ή μια έννοια (το μαγεμένο δάσος, τα μάγια της Μάγισσας) και να ανταποκρίνονται στην εξέλιξη του δράματος με διάφορους τρόπους, ώστε να διατηρούν το νήμα της αφήγησης του εργαστηρίου. 6. Να ανταποκρίνονται στο δράμα που παραστούν και παρακολουθούν εκφράζοντας με απλά λόγια τον τρόπο που χρησιμοποίησαν τα εκφραστικά τους μέσα για να δημιουργήσουν συγκεκριμένους χαρακτήρες ή ατμόσφαιρα. 7. Να διαπραγματεύονται λύσεις και επιλογές με τους συμμαθητές τους και τις συμμαθήτριες τους, καθώς εργάζονται μαζί για να πετύχουν ένα κοινό στόχο. 8. Να αναπτύσσουν, μέσα από τις δραματικές καταστάσεις στις οποίες συμμετέχουν, δεξιότητες ζωής όπως αυτοεκτίμηση, αυτοπεποίθηση, αυτοσεβασμό, επικοινωνία ώστε να αποκτήσουν την ικανότητα του ενεργού πολίτη. ΑΓΩΓΗ ΖΩΗΣ (3.2 Ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων και σχέσεων) 9. Να αναπτύσσουν καλές σχέσεις με τους γύρω τους και να επεξηγούν ότι κανένας δεν έχει το δικαίωμα να τους κάνει να νιώθουν άσχημα (σωματική, ψυχολογική κακοποίηση). 10. Να περιγράφουν τους τρόπους που τους διευκολύνουν να επικοινωνούν αποτελεσματικά, ώστε να επιλύουν διαφωνίες με τους άλλους. 11. Να αξιολογούν την επίδραση των βασικών συναισθημάτων στη συμπεριφορά του ατόμου και να εφαρμόζουν τεχνικές διαχείρισης του φόβου, του θυμού και της απώλειας. 12. Να κατανοούν τα συναισθήματα των άλλων, μέσω της ενσυναίσθησης, και να δείχνουν κατανόηση και συμπόνια. 2

3 13. Να αναγνωρίζουν την ηθική δέσμευση που συνεπάγεται μια υπόσχεση και να κατανοούν ότι δεν πρέπει να δίνουμε υποσχέσεις που δεν μπορούμε ή δε θέλουμε να τηρήσουμε. ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 14. Να καλλιεργούν τον προφορικό τους λόγο μέσα από το δράμα που δημιουργούν και τις συζητήσεις έξω από αυτό. 15. Να έρθουν σε επαφή με πολυτροπικά κείμενα και να κατανοήσουν τα υπόρρητα νοήματά τους. 16. Να παραγάγουν κειμενικά είδη όπως λεζάντα, παραμύθι, θέατρο, φιλμάκι, που να περιλαμβάνουν επιχειρηματολογία και αφήγηση, και να χρησιμοποιούν για το σκοπό αυτό εργαλεία της Word, όπως το Photo Story ή το Windows Live Movie Maker. 17. Να σκιαγραφούν το πορτρέτο ενός δραματικού χαρακτήρα μέσα από περιγραφές με κατάλληλη χρήση επιθέτων ή/και μετοχών που λειτουργούν ως επίθετα. 18. Να κατανοούν προφορικό λόγο που προέρχεται από μυθοπλασία. 19. Να κατανοούν το ρόλο που επιτελεί η υιοθέτηση της κατάλληλης «γλώσσας σώματος» για την αναπαράσταση υπόρρητων νοημάτων και μετάδοση μηνυμάτων που δημιουργούν μέσα από το δράμα. 20. Να επισημαίνουν τα εξωγλωσσικά στοιχεία των δραματικών κειμένων που δημιουργούν ή παρακολουθούν για τη μετάδοση συγκεκριμένων πληροφοριών (εκφράσεις προσώπου, κινήσεις σώματος, επιτονισμός και ύψος της φωνής). 21. Να είναι σε θέση να αντιπαραβάλλουν τα κείμενα που παράγουν οι ίδιοι. 22. Να χρησιμοποιούν ως παραγωγείς κειμένων τις λειτουργίες των γραμματικο- συντακτικών κανόνων ώστε αυτά να επιτελούν συγκεκριμένες γλωσσικές λειτουργίες, ανάλογα με την περίσταση επικοινωνίας και την πρόθεση να μεταφέρουν μέσα από αυτήν συγκεκριμένα νοήματα ή μηνύματα. ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ 23. Να εκφράζονται ανασυνθέτοντας και αναδιηγούμενοι μια ιστορία, χρησιμοποιώντας τα μέσα του θεάτρου και του δράματος. 24. Να αυτοσχεδιάζουν τετράστιχα ή δίστιχα με ομοιοκοταληξία ή ελεύθερο στίχο που αποφασίζουν οι ίδιοι/ες. 3

4 Υλικά: Θεατρικό Εργαστήρι: Ο Πρίγκιπας Βάτραχος, κλασικές ιστορίες των Αδελφών Γκριμμ - Μικρό τόπι, βάτραχος κούκλα ή ψηλό καπέλο πράσινο, Μεγάλο Βιβλίο «Τα Ξόρκια» ( ενδεχομένως να το κατασκευάσουν τα παιδιά στην πορεία) - κρουστά - HMV Classics. (1995). Classic Moods; Notturno. London: EMI Records LtD. (cd) (tracks 3, 4). Πηγές 1. Γκριμμ, Γ. & Γκριμμ, Β. (1995). Ο Πρίγκιπας Βάτραχος. Τα Παραμύθια των Αδελφών Γκριμμ Α Τόμος. Αγγελίδου, Μ. (μετφρ.). σ Αθήνα: ΑΓΡΑ. 2. Scieszka, J. (1991). The Frog Prince Continued. London: Viking. 3. Pullman, Ph. (2012). Grimm s tales for young and old. London: Penguin. Από το Διαδίκτυο: 4. Tomos-A (ολόκληρος ο πρώτος τόμος των παραμυθιών των Αδελφών Γκριμμ, από όπου μπορούμε να διαβάσουμε και το παραμύθι του Πρίγκιπα Βάτραχου) 5. (κριτική που αναφέρεται στην ομότιτλη ταινία του Disney) 6. (το τρέιλερ της ταινίας του Disney) 7. (κριτική ταινίας) 8. (αρνητικές κριτικές ταινίας) 9. (κείμενο που αντιστρέφει τη θέση του βάτραχου και υπογραμμίζει ότι η ασχήμια είναι χαρακτηριστικό του εσωτερικού μας κόσμου) Ομάδες: τα παιδιά χωρίζονται σε ομάδες ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών της τάξης ή σε σχέση με τη μορφή της κάθε δραστηριότητας. 4

5 ΠΟΡΕΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ (Τα επεισόδια είναι ενδεικτικά της δομής του εργαστηρίου. Η διάρκεια του κάθε επεισοδίου υπολογίζεται σε ένα ογδοντάλεπτο, ώστε να υπάρχει συνέχεια στο περιεχόμενο και τη διαδικασία του δράματος που δημιουργείται και παρίσταται κάθε φορά. Η χρονική απόσταση ανάμεσα στα επεισόδια είναι καλό να μην υπερβαίνει τη μια βδομάδα.) ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ 1: Τα κριτήρια που δημιουργούν μια σχέση και η προσωπική ευθύνη για τις δεσμεύσεις μας 1. Προθέρμανση: Τα παιδιά περπατούν στο χώρο και κάθε φορά που συναντούν ένα άλλο παιδί, το κοιτάζουν με τρόπο που να φανερώνει ότι τα απωθεί. Όταν συναντήσουν το επόμενο παιδί, το κοιτάζουν με τρόπο που να φανερώνει ότι τα προσελκύει. Το παιχνίδι συνεχίζεται με τις παραπάνω εναλλαγές στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τους άλλους. 2. Συζήτηση: Ενθαρρύνεται συζήτηση αναφορικά με τα κριτήρια με τα οποία επιλέγουμε τους ανθρώπους, ώστε να αποτελούν μέρος της ζωής μας (π.χ. η εξωτερική εμφάνιση, η ευγένεια κ.λπ.). Διατυπώνονται απόψεις σχετικές με το θέμα αυτό, και στη συνέχεια ο/η εκπαιδευτικός αναφέρει ότι θα κάνουν μια ιστορία που το πρόβλημα του πρωταγωνιστή ξεκινά από το πώς οι άλλοι τον βλέπουν. 3. Αφήγηση ιστορίας με χρήση αντικειμένου και μιμική: Αφορμή για δημιουργία θεατρικού πλαισίου. Ο/Η εκπαιδευτικός παρουσιάζει στα παιδιά διάφορα αντικείμενα που σχετίζονται με την ιστορία του Πρίγκιπα Βάτραχου (π.χ. ένα πράσινο καπέλο ή βάτραχο κούκλα, μια μπάλα, μια κορώνα, ένα μαγικό ραβδί, ένα καπέλο μάγισσας), και τα καλεί να διατυπώσουν υποθέσεις για τον ιδιοκτήτη τους ή/και για τις πιθανές τους σχέσεις. Κάθε φορά, ένα παιδί διατυπώνει μια υπόθεση και ένα άλλο ή περισσότερα παιδιά καλούνται να χρησιμοποιήσουν το αντικείμενο ή τα αντικείμενα που αναφέρονται στην συγκεκριμένη υπόθεση με τον τρόπο που αυτή υποδεικνύει (π.χ. Υπόθεση: το μαγικό ραβδί ανήκει σε μια μάγισσα, που μεταμόρφωσε έναν πρίγκιπα σε βάτραχο. Μιμική: δυο παιδιά ανταποκρίνονται με κίνηση στην παραπάνω υπόθεση, κάνοντας ταυτόχρονα χρήση των κατάλληλων αντικειμένων). 5

6 4. Αφήγηση και μιμική σε κύκλο: Ο/Η εκπαιδευτικός καλεί τα παιδιά να αφηγηθούν (ή να συμπληρώσουν, ανάλογα με το αποτέλεσμα που έφερε η προηγούμενη δραστηριότητα) όλοι μαζί την ιστορία του Πρίγκιπα Βάτραχου, ώστε να ανακαλύψουν όλες τις λεπτομέρειες. Εξηγεί στα παιδιά ότι, καθώς αυτός/αυτή αφηγείται, ένας/μια εθελοντής/εθελόντρια από τον κύκλο κάθε φορά θα μπαίνει στο κέντρο του κύκλου, όπου διαδραματίζεται η δράση, και θα ανταποκρίνεται στην αφήγηση, χωρίς λόγο, μόνο με κίνηση. Κάθε φορά που κτυπά το ντέφι, όλοι όσοι βρίσκονται μέσα στην σκηνική δράση, επιστρέφουν στις αρχικές τους θέσεις στον κύκλο, και συνεχίζουμε ξανά από την αρχή, με άλλα παιδιά-ηθοποιούς. Είναι σημαντικό, κατά τη διάρκεια αυτής της δραστηριότητας, ο/η εκπαιδευτικός να διασφαλίσει ότι όλα τα παιδιά που επιθυμούν να λάβουν μέρος, θα έχουν την ευκαιρία να το κάνουν (βλ. ενδεικτικό κείμενο στο Παράρτημα, Σημείωση 1). 5. Παγωμένη εικόνα και αφήγηση: Αφορμή για διερεύνηση των υπόρρητων νοημάτων. Σε ομάδες των 4/5. Ο/Η εκπαιδευτικός καλεί τα παιδιά να σκεφτούν ποια είναι η χειρότερη στιγμή για την Πριγκίπισσα και ποια για το Βάτραχο. Οι ομάδες χωρίζονται σε αυτές που θα ασχοληθούν με την προοπτική του Βατράχου και σε αυτές που θα ασχοληθούν με την προοπτική της Πριγκίπισσας. Η κάθε εικόνα συνοδεύεται και από έναν τίτλο που να σχολιάζει τα δρώμενα (π.χ. «έφτασε η ώρα να τηρήσεις την υπόσχεσή σου πριγκίπισσα»: όταν ο βάτραχος χτυπά την πόρτα, «η απρόσμενη μεταμόρφωση του Πρίγκιπα»: όταν η μάγισσα του κάνει μάγια κ.ο.κ.). Ερωτήσεις-προβληματισμοί: - Τι συμβαίνει στην σκηνή; - Ποιοι άλλοι χαρακτήρες συμμετέχουν που κάνουν πιο δύσκολη την στιγμή για τον πρωταγωνιστή; Πώς θα το δείξουμε με το πρόσωπο και το σώμα μας; Ποια η σχέση με τον πρωταγωνιστή; Πώς θα την αποτυπώσουμε στο χώρο; - Τι να σκέφτονται ή να νιώθουν οι χαρακτήρες εκείνη την στιγμή; Ας προετοιμάσουμε τις σκέψεις τους. - Τι τίτλο να βάλουμε που να σχολιάζει το «κακό» που συμβαίνει στον πρωταγωνιστή; 6. Παράσταση, χορικό, ανίχνευση σκέψης, φόρουμ και συζήτηση: Αφορμή για ανάπτυξη θεατρικού αντιπαραβολικού λόγου. Κάθε ομάδα παρουσιάζει με τη 6

7 σειρά την σκηνή της, ενώ τα υπόλοιπα παιδιά-θεατές σχολιάζουν. Ενδεικτικά βήματα: α) Παρουσιάζονται διαδοχικά μια εικόνα της Πριγκίπισσας και μια εικόνα του Βατράχου. Κατά την παρουσίαση, ανιχνεύουμε τις σκέψεις των δραματικών χαρακτήρων που επιλέγουν τα παιδιά-θεατές. Παράλληλα, τα παιδιά-θεατές καλούνται να αντιπαραβάλουν την κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι δυο πρωταγωνιστές (π.χ. πώς το χειρότερο για τον ένα μπορεί να είναι το καλύτερο για τον άλλο), και να διατυπώσουν με απλά λόγια κατά πόσο οι επιλογές που έκαναν οι ομάδες παραγωγής κατά τη δημιουργία της παγωμένης εικόνας ανέδειξε το στοιχείο αυτό. β) Στη συνέχεια, καλούμε τα παιδιά να επιλέξουν μια από όλες τις εικόνες που παρακολουθήσαμε προηγουμένως, στην οποία θα ήθελαν να αλλάξουν την κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο πρωταγωνιστής. Εθελοντές θεατές διατυπώνουν απόψεις σχετικά με το πώς θα μπορούσε να αλλάξει προς το καλύτερο η κατάσταση για τον πρωταγωνιστή. Τα παιδιά-θεατές μπορούν να προτείνουν στους ηθοποιούς τις αλλαγές, ώστε αυτοί να τις εκτελούν, ή να μπαίνουν οι ίδιοι στη θέση των ηθοποιών και να τις πραγματοποιούν (π.χ. η Πριγκίπισσα ανοίγει χαρούμενα την πόρτα στον Βάτραχο και τον καλεί). 7. Ομαδική Γλυπτική: Αφορμή για σωματική αναπαράσταση και σκιαγράφηση χαρακτήρων. Σε κύκλο, ο/η εκπαιδευτικός καλεί τα παιδιά να αναπτύξουν συζήτηση γύρω από την προσωπικότητα του κάθε πρωταγωνιστή και να φτιάξουν τα γλυπτά τους, έτσι όπως τους έχουμε γνωρίσει μέχρι στιγμής, αποδίδοντας συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Κάθε φορά, ένα παιδί δημιουργεί με το σώμα του ένα γλυπτό της Πριγκίπισσας και ένα άλλο παιδί ένα γλυπτό του Βατράχου. Καθώς τα παιδιά παρακολουθούν τα γλυπτά των δυο πρωταγωνιστών το ένα δίπλα στο άλλο, αναπτύσσουν κρίσεις για το χαρακτήρα και τις ενέργειες τους. Εναλλακτικά, μπορούμε να κάνουμε τα γλυπτά των χαρακτήρων, έτσι όπως τους είδαμε σε διάφορες στιγμές στην ιστορία (π.χ. Πριγκίπισσα: παίζει χαρούμενη, κλαίει, υπόσχεται, γυρνά την πλάτη, αηδιασμένη, σκύβει το κεφάλι, ενθουσιασμένη με την έκβαση της ιστορίας, Βάτραχος: περίεργος, διεκδικητικός, χαρούμενος, απογοητευμένος, πονηρός, πιεστικός, χαρούμενος στο τέλος). 8. Κύκλοι κουτσομπολιού, φλασμπάκ: Αφορμή για καλλιέργεια προφορικού λόγου και προέκταση νοημάτων. Ο/Η εκπαιδευτικός αναφέρει ότι θα 7

8 μεταφερθούν πίσω στο χρόνο, προτού ο Βάτραχος γίνει ξανά Πρίγκιπας. Σκιαγραφεί το πλαίσιο: Την επόμενη μέρα που μαθεύτηκε το νέο, ότι δηλαδή η κόρη του Βασιλιά έφαγε στο ίδιο τραπέζι και κοιμήθηκε στο ίδιο δωμάτιο με έναν βάτραχο, τα κορίτσια και τα αγόρια που ζουν κοντά στο παλάτι άρχισαν να το συζητούν και να αναρωτιούνται τι ήταν αυτό που έκανε την Πριγκίπισσα να δώσει όλες αυτές τις υποσχέσεις στο Βάτραχο. Τι μπορεί να συνέβη εκείνη την στιγμή που έπεσε το τόπι της στη λίμνη ή τι το ιδιαίτερο μπορεί να είχε αυτή η μπάλα; Τα παιδιά προσπαθούν να δώσουν εξηγήσεις και να λύσουν το μυστήριο (π.χ. η μπάλα μπορεί να ήταν σημαντική για την Πριγκίπισσα γιατί ένα πολύ αγαπημένο της πρόσωπο της την χάρισε, ίσως να έχει μαγικές ιδιότητες κ.λπ.). Επίσης, σχολιάζουν κατά πόσο έκανε καλά η Πριγκίπισσα που έδωσε αυτή την υπόσχεση, καθώς και για το κατά πόσο είχε δίκιο ο πατέρας της που της είπε ότι δεν μπορεί να αθετεί τις υποσχέσεις της. Ο/Η εκπαιδευτικός μετακινείται από ομάδα σε ομάδα και συζητά με τα παιδιά μπαίνοντας σε ρόλο. 9. Συζήτηση: Τα παιδιά ενθαρρύνονται να αναφέρουν όλα όσα ανακάλυψαν για την Πριγκίπισσα στο ρόλο τους ως γείτονες της. Διατυπώνουν απόψεις αναφορικά με τη σημασία που μπορεί να έχει ένα αντικείμενο για τον καθένα. 10. Αυτοσχεδιασμός σε ζευγάρια: Αφορμή για ανάπτυξη επιχειρηματολογίας. Ο/Η εκπαιδευτικός καλεί τα παιδιά να προβληματιστούν ως προς το πώς η Πριγκίπισσα θα μπορούσε να ενεργήσει πίσω στη σκηνή της λίμνης, ώστε να μη δώσει τις υποσχέσεις που έδωσε τελικά στο Βάτραχο. Τι θα μπορούσε να του πει όταν αυτός της ζήτησε ανταλλάγματα για να της επιστρέψει την μπάλα της από το πηγάδι; Σε ζευγάρια, ο Α στο ρόλο της Πριγκίπισσας και ο Β στο ρόλο του Βατράχου, αυτοσχεδιάζουν ένα μικρό διάλογο ανάμεσα στην Πριγκίπισσα και το Βάτραχο. Ο κάθε χαρακτήρας προσπαθεί να βρει τρόπους να πείσει τον άλλο χαρακτήρα να κάνει αυτό που επιθυμεί. Η Πριγκίπισσα προσπαθεί να πείσει το Βάτραχο να της επιστρέψει την μπάλα της, χωρίς όμως να του υπόσχεται κάτι που δεν είναι διατεθειμένη να κάνει, ενώ ο Βάτραχος προσπαθεί να την πείσει να δεχτεί αυτά που της ζητάει, και την δυσκολεύει. 11. Κυκλική Παράσταση: Τα ζευγάρια τοποθετούνται κυκλικά και ζωντανεύουν μόνο ένα μικρό μέρος του αυτοσχεδιασμού τους, που να περιλαμβάνει τις αντιδράσεις και των δυο χαρακτήρων. 12. Αυτοσχεδιασμός σε ζευγάρια: Τα παιδιά ακολουθώντας την ίδια τεχνική, αυτοσχεδιάζουν το διάλογο ανάμεσα στον Πατέρα και την Κόρη του, τη στιγμή 8

9 που αυτός την παρακινεί να ανοίξει την πόρτα στο Βάτραχο. Τι της λέει που πρέπει να λάβει υπόψη η Πριγκίπισσα και πώς αυτή αντιδρά (π.χ. Πατέρας: Δεν μπορείς να αγνοείς κάποιον που σε βοήθησε όταν εσύ τον είχες ανάγκη. Πριγκίπισσα-Κόρη: Ναι, σε αυτό έχεις δίκιο.). 13. Κυκλική Παράσταση: Επαναλαμβάνεται η ίδια διαδικασία παράστασης με αυτήν στη δραστηριότητα (11). 14. Συζήτηση: Τα παιδιά σχολιάζουν τους αυτοσχεδιασμούς που παρακολούθησαν ως προς το περιεχόμενο και αναπτύσσουν κρίσεις σχετικά με τα θέματα που διερευνήθηκαν: α) τι θα πρέπει να κάνει κανείς όταν, για να ανακτήσει κάτι που έχασε και του είναι πολύτιμο, του ζητείται να κάνει κάτι που δε θέλει, β) κατά πόσο θα ήταν καλύτερο για την Πριγκίπισσα να απορρίψει τις δεσμεύσεις που απαιτούσε ο Βάτραχος, γ) κατά πόσο η Πριγκίπισσα δεν ήθελε το βάτραχο, όχι μόνο για το γεγονός ότι ήταν βάτραχος, αλλά και για το γεγονός ότι ήταν πολύ αγενής, δ) τι συνεπάγεται μια ηθική δέσμευση, όπως είναι η υπόσχεση της Πριγκίπισσας προς το Βάτραχο. 15. Ταύτιση με χαρακτήρα και συζήτηση: Σε μια νοητή γραμμή που δημιουργούν δυο παιδιά, που τοποθετούνται στα δυο άκρα της, στο ρόλο της Πριγκίπισσας και του Βατράχου αντίστοιχα, καλούνται τα υπόλοιπα παιδιά να τοποθετηθούν σε ένα σημείο που να φανερώνει με ποιον συμπάσχουν περισσότερο, και να δικαιολογήσουν την επιλογή τους. Ευκαιρία για παραγωγή γραπτού λόγου, χρήση τεχνολογίας και διαθεματικές συναρτήσεις: α) Ο/Η εκπαιδευτικός φωτογραφίζει τις παγωμένες εικόνες. Στη συνέχεια, σε ένα χαρτόνι ή με τη χρήση του Kidspiration, καλεί τα παιδιά να τοποθετήσουν τις εικόνες με τέτοιο τρόπο που να αφηγούνται τη σχέση ανάμεσα στους δυο δραματικούς χαρακτήρες: του Βάτραχου Πρίγκιπα και της Πριγκίπισσας. Συμπληρώνουν το νόημα με ιδέες που καταγράφουν γύρω από την κάθε εικόνα. Στη συνέχεια, το κάθε παιδί επιλέγει να γράψει το μονόλογο ενός από τους χαρακτήρες των παραπάνω εικόνων. Μπαίνει δηλαδή στο ρόλο του χαρακτήρα και περιγράφει αυτό που του συμβαίνει την συγκεκριμένη στιγμή, καθώς και τις σκέψεις και τα συναισθήματά του. β) Στο μάθημα των Εικαστικών, εικονογραφούν την ιστορία του Πρίγκιπα Βάτραχου ή φτιάχνουν τη χειρότερη στιγμή που βιώνει αυτός ή η Πριγκίπισσα. 9

10 ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ 2: Η προσωπική ευθύνη για τη μεταμόρφωσή μας σε βάτραχο 16. Συμπληρώνουμε την εικόνα: Αφορμή για επαναφορά των βασικών στιγμών της ιστορίας και αναδόμηση της ιστορίας. Τα παιδιά σε ομάδες των 2/3, καλούνται να φτιάξουν διάφορες στιγμές από την ιστορία. Κάθε φορά, ένα παιδί μεταμορφώνεται σε ένα δραματικό χαρακτήρα που κάνει κάτι μια συγκεκριμένη στιγμή στην ιστορία, ενώ το ζευγάρι του συμπληρώνει τη σκηνή τοποθετώντας τον εαυτό του μέσα στην ίδια σκηνή στο ρόλο ενός άλλου δραματικού χαρακτήρα (π.χ. ο Α παγώνει στο χαρακτήρα της Πριγκίπισσας τη στιγμή που βλέπει με έκπληξη το Βάτραχο στην πόρτα του παλατιού, και ο Β γίνεται ο Βάτραχος που συμπληρώνει την εικόνα). Τα παιδιά θα πρέπει να σκεφτούν ποια μπορεί να είναι η σκηνή, ώστε να μπορέσουν να την συμπληρώσουν. Κάθε φορά, ένα παιδί εισέρχεται στη σκηνική δράση, παίρνοντας το ρόλο του άλλου χαρακτήρα που λείπει από την εικόνα. Τα παιδιά ενθαρρύνονται να διαμορφώσουν όσες περισσότερες διαφορετικές σκηνές μπορούν, με τον ίδιο τρόπο: δηλαδή, ένα παιδί παγώνει σε ένα χαρακτήρα και ένα άλλο ή περισσότερα συμπληρώνουν. 17. Σκηνή: Αφορμή για ανάπτυξη προφορικού λόγου και παραγωγή πολυτροπικού κειμένου. Ο/Η εκπαιδευτικός καλεί τα παιδιά να ανακαλύψουν το παρελθόν του Βάτραχου Πρίγκιπα. Τους επισημαίνει ότι η Μάγισσα δεν είχε σκοπό να μεταμορφώσει τον Πρίγκιπα σε Βάτραχο, αλλά τελικά το έκανε γιατί κάτι στη συμπεριφορά του Πρίγκιπα δεν της άρεσε καθόλου, και ήθελε έτσι να του δώσει ένα μάθημα. Τα παιδιά ενθαρρύνονται να διατυπώσουν λόγους που πιθανόν να οδήγησαν την Μάγισσα στην απόφαση να μεταμορφώσει τον Πρίγκιπα σε Βάτραχο. Στις ομάδες τους φτιάχνουν μια σκηνή με κίνηση και λόγο, που να παρουσιάζει το λόγο της μεταμόρφωσης, τον τρόπο και την κατάληξη. Ενδεικτικά: - Τι έγινε που να προκάλεσε το θυμό της Μάγισσας; Τι να έκανε ο Πρίγκιπας που να μην της άρεσε; Πώς να συμπεριφερόταν ως Πρίγκιπας; Ποια να ήταν η σχέση του με τους υπηκόους του ή με την οικογένειά του; - Πώς τον μεταμόρφωσε; Πώς θα το κάνουμε αυτό με το σώμα μας; Για παράδειγμα, θα είμαστε 2 χαρακτήρες, και αν ναι, πώς θα κάνουμε τη μετάβαση, ώστε να φαίνεται ότι πρόκειται για τον ίδιο χαρακτήρα; 10

11 - Πού έγινε αυτή η μεταμόρφωση (στο παλάτι του Πρίγκιπα, στο δάσος κ.λπ.); Ποιοι άλλοι βρίσκονται εκεί (πουλιά, δέντρα, ξωτικά ή άλλα πρόσωπα παραμυθιών) και τι κάνουν; - Τι μπορεί να λένε μεταξύ τους οι διάφοροι δραματικοί χαρακτήρες της σκηνής πριν και μετά την μεταμόρφωση του Πρίγκιπα; Πώς να νιώθουν; 18. Παράσταση καρουζέλ, μοντάζ: Αφορμή για εμβάθυνση των υπόρρητων νοημάτων του κειμένου και ανάπτυξη θεατρικού λόγου. Καθώς οι ομάδες τοποθετούνται σε κυκλική διάταξη για να παρουσιάσουν με τη σειρά το δρώμενο, ο/η εκπαιδευτικός σκιαγραφεί το πλαίσιο: «Κάθε βράδυ ο Βάτραχος Πρίγκιπας βλέπει τον ίδιο εφιάλτη, ότι δηλαδή η Μάγισσα τον μεταμορφώνει και πάλι σε Βάτραχο. Διάφορες σκηνές ζωντανεύουν μπροστά του που τον τρομοκρατούν». Κάθε ομάδα παγώνει στην αρχική εικόνα του δράματος, στη συνέχεια την ζωντανεύει με κίνηση και λόγο, τέλος την παγώνει. Ενδεικτικοί σκηνοθετικοί τρόποι: (α) όλες οι σκηνές εναλλάξ μόνο με κίνηση (β) όλες οι σκηνές παρίστανται ταυτόχρονα μόνο με κίνηση (γ) όλες οι σκηνές εναλλάξ με κίνηση και λόγο (δ) όλες οι σκηνές παρίστανται ταυτόχρονα με κίνηση και λόγο Ο/Η εκπαιδευτικός ή ένα από τα παιδιά στο ρόλο του Πρίγκιπα- Βάτραχου κινείται από τη μια σκηνή στην άλλη, που του θυμίζουν το τραγικό που του συνέβη. 19. Συζήτηση: Τα παιδιά καλούνται να διατυπώσουν τις απόψεις τους σχετικά με το περιεχόμενο του δράματος και το δραματουργικό αποτέλεσμα. Τα παιδιά καλούνται επίσης να εκφράσουν με απλά λόγια τα συναισθήματα και τις σκέψεις τους για το πώς οι ίδιοι βίωσαν, μέσα από ρόλο, την κατάσταση στην οποία βρέθηκε ο Πρίγκιπας. Επίσης, αναπτύσσουν κρίσεις σχετικά με την προσωπικότητα του Πρίγκιπα και την πράξη της Μάγισσας. 20. Εκπαιδευτικός στο ρόλο του Βατράχου, καυτή καρέκλα: Με τη χρήση ενός Βατράχου- κούκλας ή ενός ψηλού πράσινου καπέλου που τοποθετεί στο κεφάλι, ο/η εκπαιδευτικός μπαίνει στο ρόλο του Βατράχου-Πρίγκιπα και αφηγείται την ιστορία του στα παιδιά (βλ. ενδεικτικό κείμενο στο Παράρτημα, σημείωση 2). Μέσα από το ρόλο, ο/η εκπαιδευτικός δίνει πληροφορίες για την προηγούμενη ζωή του Πρίγκιπα και για το χαρακτήρα του, και απαντά στις ερωτήσεις τους. 11

12 21. Ομαδική Γλυπτική, παιχνίδι ρόλων: Αφορμή για δημιουργία του προφίλ των πρωταγωνιστών και ανάπτυξη αντιπαραβολικού λόγου. Σε κύκλο, ο/η εκπαιδευτικός καλεί τα παιδιά να φτιάξουν τα γλυπτά του Πρίγκιπα-Βατράχου, λαμβάνοντας υπόψη τις καινούριες πληροφορίες για τη ζωή του και το χαρακτήρα του, καθώς και τα γλυπτά που θα μπορούσαν να αποδώσουν την προσωπικότητα της Μάγισσας. Καθώς τα παιδιά-θεατές παρακολουθούν κάθε φορά το γλυπτό του δραματικού χαρακτήρα του Πρίγκιπα-Βατράχου δίπλα σε αυτό της Μάγισσας, τα αντιπαραβάλλουν τόσο ως προς την ψυχική κατάσταση των πρωταγωνιστών όσο και ως προς τις πτυχές της προσωπικότητάς τους. Ταυτόχρονα, τα παιδιά που παραστάνουν τα αγάλματα του Πρίγκιπα και της Μάγισσας αυτοσχεδιάζουν σύντομους διαλόγους. 22. Θεατρικό παιχνίδι: Τα παιδιά σε κύκλο, καλούνται να παίξουν μια διασκευή του παιχνιδιού «ο Φύλακας των Κλειδιών». Ένα παιδί κάθεται στο κέντρο με κλειστά μάτια, στο ρόλο της Μάγισσας. Κάτω από την καρέκλα της Μάγισσας τοποθετούμε ένα Μεγάλο Βιβλίο, το Βιβλίο με τα Ξόρκια. Ο/Η εκπαιδευτικός περιγράφει το δραματικό πλαίσιο και τις συνθήκες του παιχνιδιού: «Βαθιά στο δάσος βρίσκεται το σπίτι της Μάγισσας. Όλοι εμείς που βρισκόμαστε στον κύκλο είμαστε τα παιδιά που θέλουμε να βοηθήσουμε το Βάτραχο-Πρίγκιπα να μεταμορφωθεί σε Πρίγκιπα. Θα πρέπει να πάρουμε από τη Μάγισσα το Βιβλίο με τα Ξόρκια, ώστε να βρούμε το σωστό ξόρκι που θα τον μεταμορφώσει. Για να φτάσουμε στο σπίτι της Μάγισσας πρέπει να περάσουμε από πολλά εμπόδια. Όμως, ακόμη και όταν φτάσουμε εκεί, θα πρέπει να μπούμε μέσα στο σπίτι της και να πάρουμε το Βιβλίο με τα Ξόρκια, που το έχει πάντα κάτω από την άνετη πολυθρόνα της όπου χαλαρώνει τα βράδια. Γι αυτό και εμείς τώρα θα κάνουμε μια πρόβα για να δούμε αν θα καταφέρουμε να πάρουμε το Βιβλίο αυτό όταν θα φτάσουμε εκεί. Ας φανταστούμε, λοιπόν, ότι όλοι εμείς βρισκόμαστε τώρα μέσα στο σπίτι της Μάγισσας. Η Μάγισσα μισοκοιμάται στην πολυθρόνα της. Έτσι, κάθε φορά ένα παιδί στον κύκλο θα δοκιμάζει μια φορά να φτάσει μέχρι το σημείο του Βιβλίου, χωρίς να τον ακούσει η Μάγισσα. Σε περίπτωση που η Μάγισσα δείξει με το χέρι της προς το μέρος του παιδιού που προσπαθεί να πάρει το Βιβλίο, αυτό σημαίνει ότι κάτι έχει ακούσει και, επομένως, αυτό το παιδί θα πρέπει να επιστρέψει στη θέση του, και να δοκιμάσει ένα άλλο παιδί. Στόχος μας είναι να πάρουμε το Βιβλίο χωρίς να την ξυπνήσουμε». Το παιχνίδι συνεχίζεται μέχρι να επιτευχθεί ο στόχος. 12

13 23. Σάουντρακ, σωματική αναπαράσταση εμποδίων μαγεμένου δάσους: Αφορμή για σωματική έκφραση νοημάτων και δημιουργία θεατρικού κειμένου. α) Τα παιδιά καλούνται να διατυπώσουν ιδέες αναφορικά με τα διάφορα εμπόδια που είναι πιθανό να συναντήσουν στη διαδρομή τους προς το σπίτι της Μάγισσας, που βρίσκεται βαθιά στο Μαγεμένο Δάσος (π.χ. κινούμενοι βάλτοι που πνίγουν, παράξενα ξωτικά, γέφυρες που ανοιγοκλείνουν με μεγάλη ταχύτητα, σχοινιά που σε δένουν, κ.λπ.). Τα παιδιά σε ομάδες των 4. Κάθε ομάδα αναπαριστά κινητικά ένα εμπόδιο, με 2-3 κινήσεις που να επαναλαμβάνουν όλοι ταυτόχρονα. β) Κάθε ομάδα βρίσκει ήχους που πιθανόν να συνοδεύουν την κίνηση του εμποδίου. Μπορούν να χρησιμοποιήσουν και κρουστά για την παραγωγή των ήχων. Επίσης, αποφασίζουν και για πιθανές φράσεις που συνοδεύουν την κίνηση. Στη συνέχεια, στις ομάδες τους, αποφασίζουν πώς θα ερμηνεύουν τη φράση, καθώς ζωντανεύουν με τα σώματά τους το εμπόδιο. 24. Παράσταση και μοντάζ: Αφορμή για σύνθεση θεατρικού κειμένου. Ο/Η εκπαιδευτικός συναποφασίζει με τα παιδιά τις θέσεις τους στη σκηνική δράση. Συζητά και διαπραγματεύεται μαζί τους τρόπους-επιλογές παράστασης της σκηνής των εμποδίων. Ενδεικτική σκηνοθετική δράση: (α) το κάθε εμπόδιο παρίσταται εναλλάξ μόνο με κίνηση (β) όλα τα εμπόδια παρίστανται ταυτόχρονα μόνο με κίνηση (γ) το κάθε εμπόδιο παρίσταται εναλλάξ με κίνηση και λόγο (δ) όλα τα εμπόδια παρίστανται ταυτόχρονα με κίνηση και λόγο Ο/Η εκπαιδευτικός ή ένα από τα παιδιά στο ρόλο του παιδιού που θέλει να βοηθήσει το Βάτραχο-Πρίγκιπα και προσπαθεί να περάσει τα εμπόδια στο Μαγεμένο Δάσος, κινείται από το ένα εμπόδιο στο άλλο, προσπαθώντας να ξεπεράσει το κάθε εμπόδιο που παρουσιάζεται μπροστά του κάθε φορά. 25. Συζήτηση: Τα παιδιά εκφράζουν με απλά λόγια το πώς βίωσαν οι ίδιοι τις δυσκολίες που συνάντησε ο Βάτραχος Πρίγκιπας μέχρι να φτάσει στον προορισμό του, καθώς και το δραματουργικό αποτέλεσμα που είχε η σκηνική δράση που διαμόρφωσαν. Επίσης, ο/η εκπαιδευτικός προβληματίζει τα παιδιά ως προς το τι είναι σημαντικό στη ζωή μας και πώς θα πρέπει να το αξιολογούμε, ώστε να μην παρασυρόμαστε σε ενέργειες ή συμπεριφορές που 13

14 δεν μας χαρακτηρίζουν και που μπορεί να μας οδηγήσουν σε πιο δύσκολα μονοπάτια, όπως έγινε και με τον Πρίγκιπα. Ευκαιρία για παραγωγή γραπτού λόγου, χρήση τεχνολογίας και διαθεματικές συναρτήσεις: α) Ο/Η εκπαιδευτικός βιντεογραφεί την παράσταση του εφιάλτη του Βατράχου Πρίγκιπα, καθώς και την παράσταση των εμποδίων. Στη συνέχεια, αποθηκεύει το υλικό στο πρόγραμμα του Windows Live Movie Maker, και μαζί με τα παιδιά (δεδομένου ότι το υλικό προβάλλεται σε όλους) μοντάρουν το συγκεκριμένο υλικό, συναποφασίζοντας τις επιλογές. Καθώς μοντάρουν το υλικό, ταυτόχρονα καλούνται να σκεφτούν τις λεζάντες που θα μπορούσαν να συνοδεύουν τις σκηνές και τις προσθέτουν στην αφήγηση που κατασκευάζουν στο πρόγραμμα του Η.Υ. Επίσης, χρησιμοποιούν και άλλα εργαλεία του προγράμματος για να προσθέσουν ήχους ή μουσική, να σχεδιάσουν τον τρόπο προβολής κ.λπ. Με την ολοκλήρωση του μοντάζ, τα παιδιά παρακολουθούν το φιλμάκι και κάνουν παρατηρήσεις αναφορικά με τις επιλογές τους στο μοντάζ και το αποτέλεσμα που αυτό είχε στο πλαίσιο επικοινωνίας. β) Η βιντεοσκόπηση των δραματικών πλαισίων, κατά τη διάρκεια του θεατρικού εργαστηρίου, χρησιμοποιείται αργότερα στη διαδικασία της ανταπόκρισης για αξιολόγηση του δραματικού αποτελέσματος. Καθώς αυτά προβάλλονται στον πίνακα, τα παιδιά καλούνται να σχολιάσουν το αισθητικό αποτέλεσμα της θεατρικής πράξης (η τεχνική της βιντεοσκόπησης ως ερέθισμα για ανταπόκριση μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα επεισόδια του θεατρικού εργαστηρίου ή όπου κρίνει σημαντικό ο/η εκπαιδευτικός). γ) Στο μάθημα των Εικαστικών, σχεδιάζουν με διάφορους τρόπους το Μαγεμένο Δάσος, ενώ στη Μουσική μπορούν να συνθέσουν με τη χρήση κρουστών και μελωδικών οργάνων που έχουν στη διάθεσή τους την ατμόσφαιρα του Δάσους. 14

15 ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ 3: Πώς αξιοποιούμε μια τραυματική εμπειρία προς όφελος μας 26. Συνθέτω και αναπαριστώ το ξόρκι: Αφορμή για δημιουργική γραφή μέσω ρόλου. α) Ο/Η εκπαιδευτικός αναφέρει στα παιδιά ότι το «Βιβλίο με τα Ξόρκια» περιέχει πολλά ξόρκια που θα μπορούσαν να λύσουν τα μαγικά του Βάτραχου- Πρίγκιπα. Τα παιδιά σε ομάδες των 4. Κάθε ομάδα γράφει και ένα δίστιχο ή τετράστιχο που περιγράφει το ξόρκι που θα ελευθερώσει τον Πρίγκιπα. Θα πρέπει να είναι εύηχο και να έχει ομοιοκαταληξία: π.χ. Αν βάτραχος είσαι και Πρίγκιπας θες να γίνεις 1, πήγαινε κάτω απ το φεγγάρι κι ονειρέψου την αγάπη. Πάρε κι ένα σπαθί και χόρεψε με τη βροχή. β) Κάθε ομάδα προετοιμάζει τον τρόπο που θα ερμηνεύσει το ξόρκι. Παράγει κατάλληλους ήχους, με τη φωνή ή τη βοήθεια κρουστών. Μπορεί ακόμη να επινοήσει και απλές κινήσεις που να το ζωντανεύουν. Ένα παιδί στο ρόλο του Βατράχου, προετοιμάζει από πριν την αντίδρασή του απέναντι σε αυτά που θα διαβάζει από το Βιβλίο με τα Ξόρκια, παρακολουθώντας από κοντά την προεργασία της κάθε ομάδας. 27. Παράσταση και μοντάζ: Αφορμή για σύνθεση θεατρικού κειμένου. Οι ομάδες τοποθετούνται σε κυκλική διάταξη, ενώ στο κέντρο της σκηνικής δράσης παίρνει τη θέση του το παιδί στο ρόλο του Βάτραχου-Πρίγκιπα, που κρατάει το Βιβλίο με τα Ξόρκια. Με το συντονισμό του/της εκπαιδευτικού, καθώς ο Βάτραχος «διαβάζει», κάθε ομάδα ερμηνεύει το ξόρκι με ήχο, λόγο ή/και κίνηση. Κάθε φορά, ο Βάτραχος ανταποκρίνεται είτε θετικά είτε αρνητικά στο ξόρκι με ένα δικό του σχόλιο (π.χ. στο ξόρκι του παραδείγματος, ο Βάτραχος θα 1 Το συγκεκριμένο απόσπασμα αποτελεί πραγματικό αυτοσχέδιο κείμενο παιδιών Γ τάξης, που συμμετείχαν στο εργαστήρι. 15

16 μπορούσε να πει: «Μα είμαι τόσο άσχημος, ποια θα έρθει στο όνειρό μου; 2», και να αλλάξει αμέσως σελίδα με θυμό). 28. Ομαδική Γλυπτική, εικόνα μετάβασης: Αφορμή για δημιουργία πολυτροπικού «κειμένου» και ανάπτυξη θεατρικού λόγου. Τα παιδιά σε κύκλο, καλούνται να αποφασίσουν με ποιον τρόπο θα γίνει η μεταμόρφωση του Βάτραχου σε Πρίγκιπα. Κάθε φορά, ένας εθελοντής στο ρόλο του ηθοποιού δέχεται εισηγήσεις από τα υπόλοιπα παιδιά στον κύκλο για το πώς να διαμορφώσει καταρχήν το σώμα του α) ως Βάτραχος, β) ως Πρίγκιπας και στη συνέχεια πώς να μεταβεί από το ένα άγαλμα στο άλλο, ώστε να παρακολουθούμε σταδιακά τη μεταμόρφωση. Ο/Η εκπαιδευτικός συντονίζει τα στάδια της μεταμόρφωσης με τους κτύπους ενός τυμπάνου. Δίνεται η ευκαιρία για δημιουργία 5-6 μεταμορφώσεων. 29. Σκηνή τέλους: Κάθε ομάδα καλείται να αποφασίσει με ποιον τρόπο λύνονται τα μάγια για το Βάτραχο-Πρίγκιπα, και φτιάχνει μια σκηνή με κίνηση και λόγο. Ενδεικτικοί προβληματισμοί: - Τι μήνυμα θέλετε να περάσετε μέσα από την σκηνή τέλους; Για παράδειγμα, ότι ο Πρίγκιπας έμαθε μέσα από την περιπέτειά του να μην παίρνει την ευτυχία ως δεδομένη. - Τι συμβαίνει σε αυτή την σκηνή; Ποιοι άλλοι χαρακτήρες συμμετέχουν στην σκηνή που φανερώνουν με ποιο τρόπο ο Πρίγκιπας εκμεταλλεύεται την απελευθέρωση του από τα μάγια; - Πώς θα δείξουμε τα συναισθήματα των χαρακτήρων; Πώς θα χρησιμοποιήσουμε το σώμα μας για να αποτυπώσουμε τις σχέσεις τους; - Θα πρέπει να δώσουμε σημασία στον τρόπο που θα γίνει η μεταμόρφωση του Βάτραχου σε Πρίγκιπα, έτσι όπως δουλέψαμε στην προηγούμενη δραστηριότητα. 30. Παράσταση και συζήτηση: Αφορμή για αποκωδικοποίηση νοημάτων του πολυτροπικού «κειμένου» και αξιολόγηση προθέσεων της ομάδας παραγωγής. Η κάθε ομάδα παρουσιάζει με σειρά τη σκηνή του τέλους. Ταυτόχρονα, ο/η εκπαιδευτικός προσκαλεί τα παιδιά-θεατές να αποκωδικοποιήσουν τα νοήματα που εμπεριέχονται στο δράμα που παρακολουθούν. Μπορεί ακόμη να τους 2 Η συγκεκριμένη απάντηση δόθηκε από παιδί στο ρόλο του Βατράχου, που ανταποκρίθηκε στο ξόρκι του παραδείγματος. 16

17 ζητήσει να εισηγηθούν τίτλους που θα συνόδευαν τη σκηνή. Τα παιδιά σχολιάζουν με απλά λόγια το δραματουργικό αποτέλεσμα. 31. Συζήτηση: Ο/Η εκπαιδευτικός αναπτύσσει συζήτηση με τα παιδιά σχετικά με τα όσα έχουν βιώσει και δημιουργήσει στη διάρκεια του θεατρικού εργαστηρίου. Ποια είναι η σημασία της ιστορίας για τα ίδια; Τα παιδιά διατυπώνουν τις απόψεις τους για το θέμα της ευθύνης που έχουμε τόσο απέναντι στο εαυτό μας όσο και απέναντι στους άλλους όταν δεσμευόμαστε σε κάτι, για τις σχέσεις μας με τους άλλους και τα χαρακτηριστικά μιας σχέσης σεβασμού, αλλά και για το δικαίωμα που έχουμε να αντιμετωπίζουμε συμπεριφορές που μας προσβάλλουν ή μας κάνουν να νιώθουμε άσχημα. 32. Αναλογία, αυτοσχεδιασμός σε δυάδες: Τα παιδιά καλούνται να σκεφτούν με ποιο τρόπο μοιάζει η περιπέτεια της Πριγκίπισσας με την περιπέτεια του Βάτραχου-Πρίγκιπα. Στη συνέχεια, στα ζευγάρια τους, περιγράφουν μια στιγμή όπου οι ίδιοι βρέθηκαν στη θέση του Πρίγκιπα-Βάτραχου ή της Πριγκίπισσας, δηλαδή να πρέπει να αγωνιστούν για να ανακτήσουν κάτι πολύτιμο που έχασαν εξαιτίας της δικιάς του συμπεριφοράς. Αρχικά παίζουν το σενάριο που θα εισηγηθεί το ένα μέλος της ομάδας και μετά το σενάριο του άλλου, αλλάζοντας ρόλους κάθε φορά. 33. Κυκλική παράσταση: Τα παιδιά τοποθετούνται κυκλικά με το ζευγάρι τους και ζωντανεύουν τους διαλόγους τους, καθώς ο/η εκπαιδευτικός τους πλησιάζει, ενώ σταματούν, καθώς αυτός/αυτή απομακρύνεται. Ευκαιρία για παραγωγή γραπτού λόγου και διαθεματικές συναρτήσεις: α) Τα παιδιά καλούνται να επεξεργαστούν το ποίημα που έγραψαν προηγουμένως και να το αναπτύξουν. β) Μια σελίδα από το ημερολόγιο του Πρίγκιπα, που περιγράφει τη ζωή του προτού αυτός μεταμορφωθεί σε βάτραχο, πέφτει στα χέρια μας. Τι μπορεί να αποκαλύπτει; Στο ρόλο του Πρίγκιπα γράφουμε τη σελίδα. γ) Με βάση το φωτογραφικό και βιντεοσκοπημένο υλικό του θεατρικού εργαστηρίου, καθώς και τα κείμενα που δημιουργήθηκαν στην πορεία, συναποφασίζουμε με τα παιδιά τον τρόπο που θα μπορούσαμε να παραστήσουμε την ιστορία σε ένα άλλο ακροατήριο. Ο/Η εκπαιδευτικός συντονίζει τις προσπάθειες των παιδιών και τα βοηθά να κάνουν επιλογές που έχουν σχέση με το μοντάζ των 17

18 σκηνών που αυτοσχεδίασαν κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου. Ενδεικτικά βήματα: - Γράφουν τους τίτλους των σκηνών που έχουν δημιουργήσει κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου, και αποφασίζουν τον τρόπο που θα τις δέσουν, ώστε να έχουν ένα αφηγηματικό νήμα που να πλέκει την παράσταση. Το φωτογραφικό ή βιντεοσκοπημένο υλικό του εργαστηρίου μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως σημείο αναφοράς. - Κάτω από κάθε τίτλο περιγράφουν με απλά λόγια τη σκηνική δράση, δηλαδή τι ακριβώς συμβαίνει στην κάθε σκηνή, με ποιο τρόπο δρουν οι συγκεκριμένοι χαρακτήρες, πώς αισθάνονται κ.λπ. (ό,τι, δηλαδή, θα περιελάμβανε ένα σκηνοθετικό σημείωμα). - Αποφασίζουν ποιες σκηνές θα κρατήσουν και πώς θα τις εμπλουτίσουν. Ενδεχομένως να πρέπει να επιλέξουν ανάμεσα σε σκηνές που έχουν το ίδιο θέμα. - Αφού γίνει πια ξεκάθαρο ποιες σκηνές μένουν και ποιοι δουλεύουν κάθε φορά σε αυτές, τα παιδιά δουλεύουν ταυτόχρονα, επιχειρώντας να ξαναδημιουργήσουν τις διάφορες σκηνές που έφτιαξαν και να τις βελτιώσουν τόσο σε επίπεδο περιεχομένου όσο και σε αισθητικό επίπεδο. Στο σημείο αυτό, μπορούν να αποφασίσουν για αντικείμενα που μπορούν να χρησιμοποιήσουν για να αναδείξουν το δράμα. - Κάθε ομάδα παιδιών που δουλεύει σε συγκεκριμένη σκηνή καταγράφει τους διαλόγους των χαρακτήρων και στη συνέχεια κάνει πρόβα το κείμενο. Ο/Η εκπαιδευτικός βοηθά τα παιδιά έτσι ώστε το κείμενο να έχει νόημα για έναν τρίτο θεατή, που δεν συμμετείχε στο εργαστήρι. - Με τη βοήθεια του/της εκπαιδευτικού, τα παιδιά αποφασίζουν το τελικό μοντάζ των σκηνών και ξεκινούν τις πρόβες. Περαιτέρω προεκτάσεις: 1. Τα παιδιά παρακολουθούν την ομότιτλη ταινία του Disney (βλ. Πηγές) και επισημαίνουν τις διαφορές σε διάφορα επίπεδα (περιεχομένου, δομής, δραματουργία) ανάμεσα σε αυτήν, τη δικιά τους παράσταση ή εργαστήρι και το παραδοσιακό παραμύθι των Αδελφών Γκριμμ. Συζητούν γύρω από το πώς 18

19 η οπτική του συγγραφέα ή/και σκηνοθέτη δημιουργεί σε κάθε περίπτωση άλλα νοήματα και μεταφέρει άλλα μηνύματα. 2. Γράφουν τη δικιά τους κριτική για την ταινία του Disney και την συγκρίνουν με άλλες κριτικές που έχουν γραφτεί (βλ. Πηγές). Επίσης, καλούν παιδιά που παρακολούθησαν την παράστασή τους να τους δώσουν τις δικές τους κριτικές. Αναπτύσσουν απόψεις αναφορικά με το ρόλο που έχουν οι κριτικές κινηματογράφου και θεάτρου. 3. Αφηγούνται τη συνέχεια του παραμυθιού του Πρίγκιπα Βατράχου, με βάση τις εικόνες του εικονογραφημένου παραμυθιού The Frog Prince Continued (βλ. Πηγές). Επίσης, το παραμύθι μπορεί να χρησιμοποιηθεί με τρόπο που να εξυπηρετεί διάφορους στόχους του μαθήματος των Αγγλικών. Παράρτημα 1. Αφήγηση και Μιμική: Μια φορά κι έναν καιρό μια βασιλοπούλα έπαιζε με το τόπι της στο μαγεμένο δάσος. Στο δάσος τα δέντρα χόρευαν, τα ζώα έπαιζαν κρυφτό, μια μάγισσα στο βάθος φύλαγε ένα βιβλίο με ξόρκια. Στη μέση του δάσους, μέσα σε μια λίμνη, ζούσε ο Πρίγκιπας-Βάτραχος. Κάθε μέρα βουτούσε μέσα στη λίμνη και έπαιζε με ό,τι έβρισκε στο νερό. Τα πουλιά έρχονταν κοντά του και του μιλούσαν. Αλλά αυτός ένιωθε τόσο μόνος. Ονειρευόταν το βασίλειο του, μακριά, σε μια άλλη πολιτεία, όπου ζούσε ο πατέρας του Βασιλιάς μαζί με τα μικρότερα αδέρφια του. Τότε, που ακόμη ήταν Πρίγκιπας και συζητούσε μαζί τους στην αίθουσα συνεδριάσεων, τότε που οι υπήκοοί του υποκλίνονταν και τον χαιρετούσαν, τότε που έπαιζε κυνήγι έξω στο δάσος μαζί με τα αδέλφια του. Προτού η Κακιά Μάγισσα μπει μυστικά στη χώρα του και τον οδηγήσει στο μαγεμένο δάσος, και τον μεταμορφώσει σε βάτραχο. Ο βάτραχος συνεχίζει να θυμάται εκείνη τη φοβερή μέρα. Ο βασιλιάς μόλις κατάλαβε την απουσία του έδωσε διαταγή στους στρατηγούς του να τον ψάξουν. Αυτοί ίππευαν καθημερινά τα άλογα τους και έτρεχαν βαθιά μέσα στο δάσος, αλλά δυστυχώς κάθε βράδυ επέστρεφαν στον πατέρα του, που καθόταν στο θρόνο λυπημένος, λέγοντας του τα κακά νέα, ότι και πάλι δεν κατάφεραν να τον βρουν. Από τότε, ο Βάτραχος-Πρίγκιπας ζει μόνος σε αυτήν εδώ τη λίμνη. Ώσπου, μια μέρα πέφτει στη λίμνη το τόπι της όμορφης Πριγκιποπούλας, που έτρεχε 19

20 χαριτωμένα εδώ και κει στο δάσος, και του άλλαξε τη ζωή. Η Πριγκιποπούλα στην αρχή άρχισε να κλαίει πάνω από τη λίμνη μέχρι που εμφανίστηκε αυτός και της έδωσε τη λύση. Την έβαλε βέβαια να του υποσχεθεί ότι δεν θα τον ξεχνούσε και αυτή δέχτηκε. Την επόμενη μέρα, ο Πρίγκιπας-Βάτραχος περπάτησε, περπάτησε και έφτασε τελικά έξω από την πόρτα του παλατιού της Πριγκίπισσας. Χτύπησε τρεις φορές στην πόρτα μέχρι που αυτή εμφανίστηκε. Αλλά προς μεγάλη του απογοήτευση, μόλις τον είδε, του έκλεισε την πόρτα κατάμουτρα. Η Πριγκίπισσα επέστρεψε τότε στο τραπέζι, χωρίς να πει τίποτα στον πατέρα της και τις αδελφές της, που κάθονταν εκεί και έτρωγαν το γεύμα τους. Ο Βάτραχος ξανακτύπησε. Ο πατέρας γύρισε τότε προς την κόρη του και την ρώτησε τι συμβαίνει. Και αυτή, χαμηλώνοντας το κεφάλι της, του τα είπε όλα με ντροπή. Τότε ο βασιλιάς σηκώθηκε και άνοιξε την πόρτα στον Βάτραχο, καλωσορίζοντάς τον στο παλάτι. Τον πήρε στα χέρια του και τον έβαλε κοντά στην κόρη του. Αυτή γύρισε με αηδία προς την άλλη πλευρά, αλλά ο πατέρας της υπέδειξε να κάνει αυτό που είχε υποσχεθεί. Έτσι οδήγησε τον Βάτραχο στο δωμάτιό της. Ο Βάτραχος σχεδόν πετούσε από τη χαρά του. Όλο το βράδυ την περιτριγύριζε μέχρι που ξάπλωσαν να κοιμηθούν. Την άλλη μέρα, η βασιλοπούλα ξυπνά και τι να δει. Ο Βάτραχος έγινε Πρίγκιπας και της ζήτησε να τον παντρευτεί. Η Πριγκιποπούλα δέχτηκε και έτσι μπήκαν στην άμαξα του Πρίγκιπα και κατευθύνθηκαν προς το βασίλειό του. 2. Εκπαιδευτικός στο ρόλο του Πρίγκιπα-Βατράχου: Νιώθω πολύ μόνος. Κανείς δεν με φωνάζει πια, να ζητήσει τη γνώμη μου, να πάρει οδηγίες για το τι να κάνει, να ζητήσει την παρέα μου ή την υποστήριξη μου σε κάτι. Θα σκέφτεστε ότι είμαι τρελός. Πώς μπορεί ένας Βάτραχος να πιστεύει ότι κάποιοι μπορεί να τον έχουν ανάγκη! Κι όμως, αν σας πω την ιστορία μου θα καταλάβετε. Δεν γεννήθηκα βάτραχος, δεν ξέρω τι θα πει βάτραχος εκτός από αυτά που αναγκάστηκα να μάθω για να επιβιώσω τα τελευταία χρόνια που ζω σαν βάτραχος σε αυτήν εδώ τη λίμνη. Είμαι μόνος μου σε αυτό το μαγεμένο δάσος -το βράδυ όταν πέφτει το σκοτάδι φοβάμαι πολύ- μακριά από την οικογένεια και τους φίλους μου, που νομίζουν βέβαια ότι χάθηκα ή εξαφανίστηκα ή δεν ξέρω και εγώ τι νομίζουν, γιατί από εκείνη την τραγική μέρα της μεταμόρφωσής μου δεν τους ξαναείδα. Φανταστείτε να ζείτε τη ζωή σας με σώμα κάποιου άλλου. Μπορείτε να το νιώσετε; Στην προηγούμενη μου 20

21 ζωή, και σε όλη μου τη ζωή, ήμουν ένα Πρίγκιπας που υπηρετούσε το βασίλειό του με ευσυνειδησία. Είχα υπηκόους περισσότερους από όσους έχει αυτή εδώ η πολιτεία της Πριγκιποπούλας που γνώρισα. Ήμουνα κάποτε και εγώ ένας Πρίγκιπας που γοήτευε πολλές πριγκιποπούλες και δέστε πώς κατάντησα να ανέχομαι τα καμώματα αυτής της εγωίστριας, της ψηλομύτας, να ζητιανεύω τη σημασία της, την αγάπη της, σαν ένας κακομοίρης εγώ που κάποτε υπήρξα ο ένας και μοναδικός διάδοχος του μεγαλύτερου βασιλείου της χώρας. Αλλά πώς να την κατηγορήσω; Ούτε σ εμένα τον ίδιο δεν αρέσω. Τόσο άσχημος, τόσο κοντός, τόσο απελπιστικά βάτραχος!! Πώς είναι δυνατόν να περιμένω ότι θα με δεχτεί ένας άνθρωπος στην παρέα του και ειδικά μια όμορφή Πριγκιποπούλα. Ας μη γελιέμαι αυτό δεν πρόκειται να γίνει ποτέ. Τι να κάνω, πώς να λυθώ από τα μάγια της Κακιάς Μάγισσας που με έκανε βάτραχο; Μόνο εσείς μπορείτε να με βοηθήσετε. Θα το κάνετε; Σας παρακαλώ, σκεφτείτε ότι θα μπορούσε να ήσαστε εσείς στη θέση μου, και να ξέρετε ότι εγώ σίγουρα δεν θα σας άφηνα στο έλεος του θεού. Θα σας βοηθήσω να βρείτε τη Μάγισσα και το Βιβλίο με τα ξόρκια. Είστε έτοιμοι. 21