Α/Α ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελ

Transcript

1 Α/Α ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ -ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑ ΡΟΜΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΟΚΡΑΤΗΣΗΣ. 2 2 ΠΡΟΣΩΠΟΚΡΑΤΗΣΗ ΓΙΑ ΧΡΕΗ ΠΡΟΣ ΤΟ ΗΜΟΣΙΟ. 5 3 Η ΠΡΟΣΩΠΟΚΡΑΤΗΣΗ ΣΤΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΠΤΩΧΕΥΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ. 9 4 Η ΠΡΟΣΩΠΟΚΡΑΤΗΣΗ ΥΠΟ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΙΚΑΙΟΥ. Α) Προσωποκράτηση και ανθρώπινη αξία. Β) Προσωποκράτηση και αρχή της αναλογικότητας Η ΠΡΟΣΩΠΟΚΡΑΤΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 20 8 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΛΗΜΜΑΤΩΝ 21 9 ΠΑΡΑΘΕΣΗ ΑΥΤΟΥΣΙΑΣ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑΣ Σελ

2 ΠΡΟΣΩΠΟΚΡΑΤΗΣΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ - ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑ ΡΟΜΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΟΚΡΑΤΗΣΗΣ. Οι ρίζες του θεσµού της προσωπικής κράτησης είναι πανάρχαιες. Κατά την αρχαιότητα και µέχρι της ισχύος της νοµοθεσίας του Σόλωνα, όσοι δανείζονταν χρήµατα πρόσφεραν στο δανειστή τους το σώµα τους ως ενέχυρο. Σκληρότερη ήταν η ρύθµιση της ισχύουσας στη Ρώµη ωδεκαδέλτου. Σύµφωνα µε αυτή ο δανειστής είχε δικαίωµα να θανατώσει τον οφειλέτη του ή να τον πουλήσει σαν δούλο «πέραν απ τον Τίβερι ποταµό» και αργότερα είχε το δικαίωµα να τον αλυσοδέσει και να τον αναγκάσει να εργάζεται γι αυτόν, µέχρις ότου, τρίτοισυγγενείς ή φίλοι συγκέντρωναν και απέδιδαν το ποσό του χρέους του. Με τη «δηµοσιοποίηση» του θεσµού της προσωπικής κράτησης ο οφειλέτης δεν εργαζόταν πια για λογαριασµό του δανειστή του αλλά φυλακιζόταν. Από πλευράς Κοινοτικού δικαίου, διαπιστώνεται ότι όλα τα κράτη µέλη πλην της ανίας προβλέπουν διατάξεις ανάλογες µε τις διατάξεις του ΚΕ Ε για την είσπραξη των δηµοσίων εσόδων τους. Σοβαρή, όµως, διαφοροποίηση υπάρχει σε σχέση µε το θεσµό της προσωπικής κράτησης, ο οποίος δεν υπάρχει µε τη µορφή που συναντιόταν στον ΚΕ Ε ( άρθρα 63 επ. ) και έχει καταργηθεί από τα µέσα του περασµένου αιώνα. Απλά και µόνο, σε ορισµένες νοµοθεσίες κρατών µελών της ΕΟΚ, τίθενται διαδικαστικές δικλείδες πριν από τη διενέργεια προσωπικής κράτησης, όπως λ.χ. στη Γαλλία όπου αποφαίνεται (=εγκρίνει την προσωποκράτηση ) ο Tresorier Payeur

3 General (βλ. Μ. Lenain «Cours de Recouvrement κ.λπ.» σελ , παράγραφος 2). Στη Γερµανία, δεν προβλέπεται προσωποκράτηση ως τακτικό µέσο εκτέλεσης για τις οφειλές προς το ηµόσιο. Τακτικά µέσα είναι κυρίως η κατάσχεση, ο πλειστηριασµός κ.ά. Μόνον επικουρικά και κατ εξαίρεση µπορεί να διαταχθεί η προσωπική κράτηση από το Ειρηνοδικείο και µέχρι έξι µήνες. Ανάλογες ρυθµίσεις ισχύουν στην Αυστρία και την Ελβετία. Στην Αγγλία, το δίκαιο δεν προβλέπει τον θεσµό της προσωπικής κράτησης ως µέσον εξαναγκασµού, αντίθετα προβλέπεται η επιβολή τόκου επί του οφειλόµενου φόρου, εάν δεν καταβληθεί εµπροθέσµως. Στο Βέλγιο, επίσης δεν υφίσταται στη νοµοθεσία ο θεσµός της προσωποκράτησης. Ως µέσα εκτελέσεως για οφειλή στο δηµόσιο, ορίζονται η κατάσχεση και ο πλειστηριασµός. Μοναδική εξαίρεση ένας νόµος του 1871 που προβλέπει δυνατότητα φυλακίσεως µέχρι οκτώ ηµερών από τα επαρχιακά συµβούλια για την είσπραξη των φόρων, των δασµών ή άλλων επιβαρύνσεων που οφείλονται προς τις επαρχιακές αρχές. Στην Ελλάδα, ο ΚΠολ προσπάθησε να µη θίξει υπερβολικά την προσωπική ελευθερία. Έτσι, η προσωπική κράτηση διατηρήθηκε µόνο για τα εµπορικά χρέη των εµπόρων, για τις αποζηµιώσεις που προέρχονται από αδίκηµα, καθώς και για τα χρέη προς το ηµόσιο. Ο ΚΕ Ε, που επέκτεινε το θεσµό της προσωπικής κράτησης στη διοικητική εκτέλεση, επέφερε σοβαρά ρήγµατα στην αντίθετη νοµοθεσία. Λ.χ. όρισε ότι προσωποκρατούνται και οι διαχειριστές των ΕΠΕ, ακόµα δε και οι απλοί εταίροι των ΕΠΕ εφόσον δεν υπήρχαν διαχειριστές. Οι ρυθµίσεις του ΚΕ Ε ήταν φυσικό να ξεσηκώσουν θύελλα αντιδράσεων που ξεκίνησαν από τη θεωρία και σιγά-σιγά, τα πορίσµατα της θεωρίας, άρχισαν να υιοθετούνται από τα ουσιαστικά δικαστήρια.

4 Συγκεκριµένα, υποστηρίχθηκε ότι η ρύθµιση του ΚΕ Ε ήταν αντίθετη 1) προς το άρθρο 2 παρ.1 του Συντάγµατος, 2) στο άρθρο 5 παρ. 3 και 4, 3) στο άρθρο 6 παρ.1, 4) στο άρθρο 20 παρ.1 του Συντάγµατος και 5) στο άρθρο 5 της Ευρωπαϊκής σύµβασης που αναφέρεται στα δικαιώµατα του ανθρώπου. Ας σηµειωθεί, ότι η αντισυνταγµατικότητα της προσωπικής κράτησης των εκπροσώπων νοµικών προσώπων είχε υποστηριχτεί και υπό την ισχύ του Συντάγµατος του Όταν το θέµα της ευθύνης των εκπροσώπων τέθηκε, για δεύτερη φορά, µετά την ισχύ του ΚΕ Ε, στον Άρειο Πάγο σε συνάρτηση µε την αντισυνταγµατικότητα του θεσµού, εκδόθηκε η υπ αριθµόν 1753/1983 απόφαση, η οποία δέχτηκε ότι η έκδοση εντάλµατος προσωπικής κράτησης για χρέη προς το ηµόσιο, δεν αντίκειται στο άρθρο 2 παρ. 1 του Συντάγµατος γιατί το επιτρεπτό ή όχι της προσωπικής κράτησης ρυθµίζεται από τα άρθρα 5 και 6 αυτού. Ούτε αντίκειται στη διάταξη του άρθρου 6 παρ.1 του Συντάγµατος γιατί το άρθρο αυτό αναφέρεται αποκλειστικά στις εγγυήσεις της προσωπικής ελευθερίας έναντι ποινικής και µόνο δίωξης, ενώ τέτοιο χαρακτήρα δεν έχει η προσωπική κράτηση για χρέη προς το ηµόσιο η οποία αποτελεί στέρηση της προσωπικής ελευθερίας και µέσο αναγκαστικής εκτέλεσης που ρυθµίζεται από το άρθρο 5 παρ.3 του Συντάγµατος. Ούτε αντίκειται στο άρθρο 4 παρ. 1 του Συντάγµατος (συνεχίζει ο Άρειος Πάγος) γιατί το άρθρο αυτό δεν αποκλείει τη ρύθµιση των καθέκαστα θεµάτων κατά κατηγορίες υποθέσεων ή προσώπων που τελούν υπό τις αυτές περιστάσεις εφόσον η νοµοθετική ρύθµιση δεν ασκείται κατά τρόπο αυθαίρετο ή ανεπίδεκτο δικαιολόγησης. Ούτε, τέλος, αντίκειται στη διάταξη της παρ. 2 του άρθρου 20 του Συντάγµατος, κατά τη γνώµη του ΑΠ, γιατί πριν από την έκδοση του

5 εντάλµατος προηγείται ειδοποίηση του ενδιαφερόµενου µε την προς αυτόν κοινοποίηση ατοµικής ειδοποίησης. Όπως ήταν φυσικό, τα ουσιαστικά δικαστήρια εναρµονίστηκαν έκτοτε, στην πλειοψηφία τους, µε τη νοµολογία του Ακυρωτικού. Παρ όλα αυτά υπήρξαν αποκλίσεις από ορισµένα δικαστήρια ή από µειοψηφίες που, παρά την άνω νοµολογία του ΑΠ, θεωρούσαν αντισυνταγµατικό το θεσµό. Οπωσδήποτε υπήρξαν πολλοί προβληµατισµοί για το θεσµό της προσωπικής κράτησης και µετά την ΑΠ 1753/1983. Όλα αυτά, συνδυαζόµενα µε το ότι οι τροποποιήσεις του ΚΕ Ε που επήλθαν µε το άρθρο 6 του ν. 1858/1989 κρίθηκαν ανεπαρκείς, οδήγησαν στην ψήφιση του ν. 1867/1989. Ας σηµειωθεί ότι µε το άρθρο 6 του ν. 1858/1989 το minimum όριο για την προσωποκράτηση είχε οριστεί στο ένα εκατοµµύριο. Αλλά και ο ν. 1867/1989, δύσχρηστος, δύσκαµπτος και µε χρονοβόρες διαδικασίες, αποδείχτηκε αλυσιτελής, γι αυτό και θεσπίστηκαν τα άρθρα του ν.1882/1990, τα οποία όµως δεν βοήθησαν αποτελεσµατικά στην είσπραξη των δηµόσιων εσόδων, ή τουλάχιστον, δεν έγινε ευρεία χρήση αυτών. Έτσι, φτάσαµε στη θέσπιση του άρθρου 46 του ν. 2065/1992, το οποίο δεν διακρίνεται για νοµοτεχνική αρτιότητα και φιλελεύθερο πνεύµα και διαλαµβάνει πολλές διατάξεις αµφίβολης συνταγµατικότητας. ΠΡΟΣΩΠΟΚΡΑΤΗΣΗ ΓΙΑ ΧΡΕΗ ΠΡΟΣ ΤΟ ΗΜΟΣΙΟ. Με το Ν.1867/1989 επήλθε ριζική αναδιάρθρωση στο θεσµό της προσωπικής κράτησης και προσαρµογή του στις σύγχρονες απαιτήσεις του κράτους δικαίου, ώστε να µπορεί να λεχθεί ότι η Ελλάδα, καταργώντας το απαρχαιωµένο σύστηµα της προσωπικής κράτησης που

6 διαγραφόταν κυρίως στα άρθρα του ΚΕ Ε, προσπάθησε να συµβαδίσει µε τις νοµοθεσίες των κρατών-µελών της ΕΟΚ. Στα Κράτη-µέλη της ΕΟΚ ή είναι άγνωστος ο θεσµός της προσωποκράτησης για χρέη προς το κράτος ή έχει θεσµοθετηθεί σε τελείως διαφορετικά και φιλελεύθερα νοµοθετικά πλάνα, ενώ σε ορισµένα κράτη-µέλη, όπως στη ανία, είναι άγνωστη και αυτή ακόµη η ρύθµιση του ΚΕ Ε σχετικά µε την είσπραξη των δηµόσιων εσόδων. Στην Ελλάδα, ο θεσµός της προσωπικής κράτησης, όπως περιλαµβανόταν στο κείµενο του ΚΕ Ε και σε άλλους ειδικούς νοµούς, είχε υποστεί, ιδίως κατά τα τελευταία χρόνια, δριµύτατη κριτική, κυρίως από τη θεωρία, αλλά και από τα ουσιαστικά δικαστήρια, τα οποία δεν δίσταζαν να έρχονται σε αντίθεση µε την υπ αριθµόν 1753/1983 απόφαση του Αρείου Πάγου, η οποία είχε θεωρήσει συνταγµατικό το θεσµό της προσωπικής κράτησης του ΚΕ Ε. Έτσι, είχε ωριµάσει πλέον η ιδέα και είχε καλλιεργηθεί η αντίληψη ότι ο θεσµός της προσωπικής κράτησης, όπως καθοριζόταν στον ΚΕ Ε, έπρεπε να καταργηθεί, ώστε η Ελλάδα να εναρµονιστεί προς τις διεθνείς υποχρεώσεις της και προς τις απαιτήσεις της σύγχρονης πραγµατικότητας. Ο Ν. 1867/1989 ρύθµισε την προσωπική κράτηση κατά τρόπο σχεδόν όµοιο µε την προσωπική κράτηση που προβλέπει ο Κπολ (άρθρ. 1047επ.). Όµως µε το άρθρο 46 του Ν. 2065/1992 υπό τον τίτλο «τροποποίηση και συµπλήρωση του ν. 1867/1989» επήλθαν σοβαρές τροποποιήσεις στο νόµο αυτό, που φέρει τον τίτλο «Προσωπική κράτηση κατ εφαρµογή των διατάξεων του ΚΕ Ε και άλλες διατάξεις.» Οι τροποποιήσεις αυτές συνοψίζονται στα ακόλουθα επιµέρους σηµεία:

7 Α) Ρυθµίστηκαν µόνο τα οφειλόµενα προς το ηµόσιο και το ΙΚΑ κάθε φύσης χρέη, εκτός από το φόρο µεταβίβασης και το φόρο κληρονοµιών, ενώ για τα χρέη τα οφειλόµενα προς ΝΠ, το καθεστώς του Ν. 1867/1989 παρέµεινε το ίδιο, δηλαδή τα ΝΠ µπορούν να ζητήσουν την προσωπική κράτηση των οφειλετών τους µόνο µε τους όρους και τις προϋποθέσεις του άρθρου 2 παρ. 2 εδ. β του Ν. 1867/1989, οι διατάξεις του οποίου δεν θίχτηκαν, µε το άρθρο 46, στο σηµείο αυτό. Β) Ορίστηκε ότι την αίτηση περί προσωπικής κράτησης, που υποβάλλεται από το ηµόσιο ή το ΙΚΑ, δικάζει ο πρόεδρος του διοικητικού δικαστηρίου (αντί του διοικητικού πρωτοδικείου), ενώ παρέµεινε η τακτική διαδικασία για την υπαγόµενη στα τακτικά πολιτικά δικαστήρια αίτηση και, έτσι, δηµιουργήθηκε δυαδικό δικονοµικό σύστηµα εκδίκασης της αίτησης. Γ) Ορίστηκε ότι, για χρέη προς το ηµόσιο και το ΙΚΑ, δεν απαιτείται η αποστολή ατοµικής ειδοποίησης, η οποία προβλεπόταν - γενικώς - µε ποινή απαραδέκτου της αίτησης από την παρ. 2 του άρθρου 2 του Ν.1867/1989 και έτσι δηµιουργείται θέµα ως προς τη δυνατότητα άσκησης του δικαιώµατος ακρόασης του οφειλέτη, που οχυρώνεται από το Σύνταγµα (άρθρ.20). ) Επανήλθε η δυνατότητα προσωπικής κράτησης των εκπροσώπων ΑΕ και ΕΠΕ, χωρίς όµως να οριστεί µε ευθεία (θετική) διάταξη, τουλάχιστον για τους εκπροσώπους της ΑΕ, ποιοι απ όλους υπόκεινται σε προσωπική κράτηση (διευθύνοντες, συµπράττοντες, εντεταλµένοι σύµβουλοι, γενικοί διευθυντές, πρόεδροι, αντιπρόεδροι, µέλη των Σ/ΑΕ, αναµιχθέντες ενεργά στη διοίκηση) και χωρίς, παράλληλα, να οριστεί αν πλείονες εκπρόσωποι διώκονται σωρευτικώς ή διαζευκτικώς, παραλείψεις οι οποίες ενδέχεται να δηµιουργήσουν ερµηνευτικά προβλήµατα.

8 Ε)Ορίστηκε ότι δεν εφαρµόζεται για τα προς το ηµόσιο και το ΙΚΑ χρέη το ακραίο όριο ηλικίας για την προσωποκράτηση (65 ο ) και συνεπώς για τα χρέη αυτά, µπορούν να προσωποκρατηθούν και οι υπέργηροι. Στ) εν εφαρµόζονται, επίσης για τα άνω χρέη, οι διατάξεις του άρθρου 9 του Ν. 1867/1989, δηλαδή οι οφειλέτες αποστερούνται των ενδίκων βοηθηµάτων του άρθρου αυτού, έπαυσε δε να υπάρχει γι αυτούς η έννοµη δυνατότητα αναστολής σε περίπτωση ύπαρξης βλάβης (άρθρ. 9 παρ. 3). Ας σηµειωθεί ότι η εισηγητική έκθεση του Ν αναφέρει ότι το άρθρο 9 ολοκληρώνει την «αποτελεσµατική δικονοµική πανοπλία». Ζ) Έπαυσαν να εφαρµόζονται για τα παραπάνω χρέη οι παρ. 3,4 και 5 του άρθρου 3 του Ν. 1867/1989. Έτσι, µε τη νέα ρύθµιση, επιχειρείται να καταστεί απρόσβλητος ο νόµιµος τίτλος και των τριών εδαφίων της παρ. 2 του άρθρου 2 του ΚΕ Ε, έστω και αν έχει ασκηθεί κατ αυτού ανακοπή του άρθρου 3 του ΚΕ Ε µε βάσιµους λόγους, έστω και αν ο τίτλος αυτός είναι του εδαφίου γ, δηλαδή στηρίζεται σε απλή πιθανολόγηση. Η) Ορίστηκε ως κατώτατο όριο το ποσό των δραχµών και έτσι καταργήθηκε, χωρίς ειδική αιτιολογία, το όριο του δραχµών που είχε οριστεί µε το άρθρο 6 του Ν. 1858/1989 ( ισχύει µόνο για χρέη προς ΝΠ ). Θ) Κατά ρητή επιταγή του άρθρου 46, δεν έχει εφαρµογή, για τα παραπάνω χρέη, το άρθρο 12 του Ν

9 ΠΡΟΣΩΠΟΚΡΑΤΗΣΗ ΣΤΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΚΑΙΟ. Το ζήτηµα 1 της εµπορικής ιδιότητας του πτωχεύσαντος που επιχειρεί νέα εµπορία έχει απασχολήσει κατά καιρούς τη θεωρία και τη νοµολογία. Παραδοσιακά το άρθρο 1 α. του ν.6351/1937 ερµηνεύεται κατά την έννοια ότι ο πτωχεύσας περιέρχεται σε ανικανότητα να είναι έµπορος. Αν ο πτωχεύσας έµπορος ασκεί εµπορία µετά την πτώχευση του, µπορούν οι τρίτοι να επικαλεστούν εναντίον του την εκ νέου κτηθείσα εµπορική ιδιότητα και να ζητήσουν την προσωποκράτησή του ή και την κήρυξή του εκ νέου σε πτώχευση. Η ΠΡΟΣΩΠΟΚΡΑΤΗΣΗ ΣΤΟ ΠΤΩΧΕΥΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ 2 Η κήρυξη της πτώχευσης επιφέρει ηθικές µειώσεις για τον πτωχό που συνίστανται σε περιορισµούς της ατοµικής του ελευθερίας και σε διάφορες µειωτικές κυρώσεις. Μία ουσιαστική συνέπεια προσωπικής φύσης για τον πτωχό είναι και η προσωποκράτηση. Το πτωχευτικό δικαστήριο έχει τη δυνατότητα να διατάξει την προσωπική κράτηση του πτωχού είτε µε την απόφαση που κηρύσσει την πτώχευση είτε µε µεταγενέστερη απόφασή του. Το µέσο αυτό δεν είναι µέσο αναγκαστικής εκτέλεσης ούτε συνιστά ποινική κύρωση. Η δυνητική αυτή κράτηση εξυπηρετεί τόσο όλη την πτωχευτική διαδικασία, εξασφαλίζοντας την παρουσία του πτωχού κάθε φορά που χρειάζεται, ιδιαίτερα για συνδροµή του συνδίκου, όσο και την παρεµπόδιση του πτωχού ν αποφύγει τυχόν ποινική δίωξή του. Γι αυτό η προσωπική κράτηση διατάσσεται κυρίως σε περιπτώσεις δολίων και κακόπιστων πτωχών 3. Το δικαστήριο µπορεί να διατάξει την προσωποκράτηση του πτωχού όχι µόνο στις περιπτώσεις που ενδεικτικά 1 Περάκης Ευάγγελος Γενικό Μέρος Εµπορικό ίκαιο 2000 σελ Κοτσίρης Λάµπρος Πτωχευτικό ίκαιο προσωπική κράτηση επιβαλλόµενη για άλλους σκοπούς π.χ. για να εκκενώσει ένα ακίνητο είναι παράνοµη.

10 αναφέρονται στη διάταξη του άρθρου 530 Ε.Ν. αλλά και σε κάθε περίπτωση που κρίνεται αναγκαίο λόγω της επιλήψιµης συµπεριφοράς του πτωχού πριν ή µετά την παύση των πληρωµών. Αµφισβητήθηκε αν η προσωπική κράτηση µπορεί να επιβληθεί και σε εκπροσώπους πτωχεύσαντος νοµικού προσώπου ( ΑΕ ). Ο Άρειος Πάγος δέχτηκε τελικά ότι η κύρωση του άρθρου 530 Ε.Ν. εφαρµόζεται µόνο σε πτώχευση φυσικών προσώπων. Η προσωποκράτηση του πτωχού επιβάλλεται είτε αυτεπαγγέλτως είτε µε πρόταση του εισηγητή είτε µε αίτηση του συνδίκου είτε κάποιου δανειστή. Λόγω του ασφαλιστικού χαρακτήρα του, το µέτρο αυτό είναι προσωρινό και µπορεί να αρθεί και να επανεπιβληθεί. Το πτωχευτικό δικαστήριο µπορεί, κατά την κρίση του, να µετατρέψει την προσωπική κράτηση που απαγγέλθηκε κατά του πτωχού σε κατ οίκον φύλαξη, µε ή χωρίς εγγύηση. ΠΡΟΣΩΠΟΚΡΑΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΑΞΙΑ Στη θεωρία 4 υποστηρίζεται ότι γενικά η προσωποκράτηση για χρέη είτε προς το ηµόσιο σύµφωνα µε τις διατάξεις του ΚΕ Ε είτε προς ιδιώτες σύµφωνα µε τον Κπολ παραβιάζει το άρθρο 2 παρ. 1 του Συντ. διότι υποβιβάζει τον οφειλέτη σε µέσο για την είσπραξη των χρεών αυτών, δηλ. σε αντικείµενο. Η επιχειρηµατολογία όµως αυτή δεν γίνεται δεκτή από την κρατούσα στην νοµολογία γνώµη. Σε κάθε περίπτωση το µέτρο της προσωποκράτησης αντίκειται στην προσωπική ελευθερία stricto sensu (αρ.5παρ.3 εδ.α ), εάν διατάσσεται κατά παράβαση των απαιτήσεων που απορρέουν από την αρχή της αναλογικότητας. Εξάλλου το άρθρο 11 ΣΑΠ ορίζει ότι κανείς δεν φυλακίζεται αποκλειστικά λόγω της αδυναµίας του να εκπληρώσει συµβατική υποχρέωση. Η διάταξη αυτή, ορθά ερµηνευόµενη, σηµαίνει ότι η δόλια αποφυγή της 4 Χρυσογόνος Κ. Ατοµικά και Κοινωνικά ικαιώµατα 2002.

11 εκπλήρωσης συµβατικών υποχρεώσεων µπορεί ν αναχθεί σε ποινικό αδίκηµα (π.χ. απάτη, δόλια χρεοκοπία), ενώ αντίθετα δεν είναι θεµιτή η προσωποκράτηση του οφειλέτη ως µέσο αναγκαστικής εκτέλεσης, αφού άλλωστε είναι πρακτικά δύσκολο να αποδειχτεί ποτέ υπάρχει απροθυµία και πότε αδυναµία εκπλήρωσης. Θα έπρεπε λοιπόν να γίνει δεκτό ότι µετά την κύρωση του ΣΑΠ µε τον ν. 2462/1997 κατέστη µερικώς ανεφάρµοστη η διάταξη του αρ παρ. 1 Κπολ και προσωπική κράτηση µπορεί να διαταχθεί πλέον µόνο επί απαιτήσεων από αδικοπραξίες και όχι κατά εµπόρων για εµπορικές απαιτήσεις προερχόµενες από συµβάσεις. Ωστόσο η κρατούσα στη νοµολογία γνώση έχει περιστείλει ασφυκτικά το πεδίο εφαρµογής του άρθρου 11 ΣΑΠ, δεχόµενη ότι επιτρέπεται να διαταχθεί προσωποκράτηση κατά εµπόρου, εφόσον αυτός δεν αδυνατεί αλλά κακόπιστα αποφεύγει να εκπληρώσει τις συµβατικές του υποχρεώσεις. Στασιάζεται µόνο το ζήτηµα αν το βάρος επίκλησης και απόδειξης της κακοπιστίας του οφειλέτη φέρει ο δανειστής ή αντίθετα το βάρος επίκλησης και απόδειξης της αδυναµίας του φέρει ο ίδιος ο οφειλέτης ( ο οποίος βέβαια, υπό την εκδοχή αυτή, καλείται παραδόξως να αποδείξει αρνητικά γεγονότα). Με το Σύνταγµα του 1975 η κρατική υποχρέωση για το σεβασµό και την προστασία της ανθρώπινης αξίας δε συνιστά συµπέρασµα που προκύπτει απλώς από το σύµπλεγµα κάποιων διατάξεων της κείµενης νοµοθεσίας, αλλά ρητή συνταγµατική επιταγή (αρ. 2παρ.1). Ο ορισµός της ανθρώπινης αξίας περιλαµβάνει το σεβασµό της δυνατότητας του ανθρώπου, του κάθε ατόµου, να είναι και να έχει το αδιαφιλονίκητο δικαίωµα να είναι ο εαυτός του. Η ανθρώπινη αξία ανήκει σε κάθε άνθρωπο. Αντίθετα η προσωπικότητα πέρα απ την ανθρώπινη αξία - εµφανίζεται και στην ατοµικότητα καθενός, δηλαδή στα προσδιοριζόµενα για κάθε άτοµο ιδιαίτερα καθήκοντα στις ατοµικές του περιστάσεις και την ατοµική του ευθύνη. Ακόµη εµφανίζεται και στις

12 σχέσεις του ατόµου προς τους άλλους ανθρώπους, το περιβάλλον και τις ηθικές αξίες. Αποδέκτες 5 της συνταγµατικής επιταγής για το σεβασµό και την προστασία της ανθρώπινης αξίας είναι οι φορείς της δηµόσιας εξουσίας. Οι σχετικές διατάξεις δεσµεύουν όχι µόνο τη νοµοθετική, εκτελεστική και δικαστική εξουσία αλλά και την ίδια την αναθεωρητική, αφού το άρθρο 110παρ.1 του Συντάγµατος απαγορεύει, µεταξύ άλλων, και την αναθεώρηση του άρθρ. 2 παρ. 1. Εξάλλου το κράτος δεν υποχρεούται να σέβεται µόνο αλλά και να προστατεύει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και από προσβολές που προέρχονται από ιδιώτες ή τρίτους (νοµικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου ή άλλες κοινωνικές δυνάµεις). Είναι αδιάφορο αν ορισµένο άτοµο παραιτείται από την αντίστοιχη συνταγµατική προστασία, αφού η ανθρώπινη αξία ως, γενική και αυτοτελής αξία, είναι ανεξάρτητη από την πραγµάτωση της σε συγκεκριµένο άνθρωπο. Υπάρχουν µέτρα καθεαυτά απάνθρωπα. Είναι εκείνα τα οποία δεν ταιριάζουν µε την ανθρώπινη φύση και έχουν αποδοκιµαστεί από την ανθρωπιστική παράδοση, µε βάση το σύγχρονο πολιτισµό µας. Άλλα πάλι όχι καθεαυτά απάνθρωπα, µε την παραπάνω έννοια, µέτρα αντιφάσκουν προς την ανθρώπινη αξιοπρέπεια µόνο όταν επιβάλλονται αυθαίρετα, αφού µε τον τρόπο αυτό µειώνεται το αίσθηµα ασφάλειας, που πρέπει να επικρατεί σε µια σύγχρονη δηµοκρατική κοινωνία.. Η προσωποκράτηση λοιπόν, µόνο όταν είναι αυθαίρετη, δηλαδή όταν δε συντρέχουν οι αναγκαίοι λόγοι και οι απαραίτητες προϋποθέσεις επιβολής της, θίγει την ανθρώπινη αξία και προσωπικότητα. Όπως σωστά λέγεται χαρακτηριστικό της προσβολής της ανθρώπινης αξίας είναι ότι, και αν ακόµη επέρχεται, στο πρόσωπο ενός, είναι οδυνηρά αισθητή σαν τέτοια από τον κάθε άνθρωπο. Και η αυθαιρεσία, η 5 Κωνσταντινίδης Κ. Ποινικό ίκαιο και Ανθρώπινη Αξία 1987 σελ και

13 αυθαίρετη κρατική παρέµβαση, είναι ιδιαίτερα οδυνηρή όχι µόνο για το άτοµο σε βάρος του οποίου ασκείται, αλλά για όλους, αφού µειώνει το αίσθηµα ασφάλειας που πρέπει να κυριαρχεί σε µια φιλελεύθερη και δηµοκρατικά οργανωµένη κοινωνία. Η άποψη ότι η προσωπική κράτηση έρχεται σε αντίθεση µε τη γενική αρχή που προστατεύει την ανθρώπινη αξία δε µπόρεσε, ούτε έπρεπε άλλωστε, να επικρατήσει. Το ευγενικό και φιλελεύθερο πάθος όσων υποστηρίζουν ότι η προσωποκράτηση για χρέη γενικώς προσβάλλει την από το Σ. διασφαλισµένη ανθρώπινη αξιοπρέπεια κρύβει κάποια δόση ροµαντισµού, αν σκύψουν όµως λίγο περισσότερο πάνω στη δικαστική πρακτική και αντιληφθούν τις συνθήκες της καθηµερινής συναλλακτικής πραγµατικότητας θα διαπιστώσουν ότι ο δανειστής σήµερα όχι µόνο δεν είναι πάντοτε ο Shylock 6 ο ασυνείδητος και σκληρόκαρδος εβραίος τοκογλύφος, αλλά αντίθετα συχνά είναι το θύµα. ΠΡΟΣΩΠΟΚΡΑΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑΣ Η αρχή της αναλογικότητας αναγνωρίστηκε ρητά από τη νοµολογία του ΣτΕ από το 1984, ενώ υπονοούνταν και σε παλαιότερες αποφάσεις. Συµπυκνώνεται στην απαίτηση «οι εκ µέρους του νοµοθέτου και της διοικήσεως επιβαλλόµενοι περιορισµοί εις την άσκησην των ατοµικών δικαιωµάτων να είναι µόνον αναγκαίοι και να συνάπτονται προς τον υπό του νόµου επιδιωκόµενον σκοπόν». Ηδη το νέο εδάφιο δ της παρ. 1 του αρ. 25 του Σ. καθιερώνει ρητά την αρχή αυτή. 6 Το κύριο πρόσωπο του δράµατος του Σαίξπηρ, Ο έµπορος της Βενετίας.

14 Η αρχή της αναλογικότητας, η προέλευση της οποίας εντοπίζεται στο γερµανικό και γαλλικό αστυνοµικό δίκαιο, χρησιµοποιείται κατά κόρον από το Γερµανικό Οµοσπονδιακό Συνταγµατικό ικαστήριο. Το τελευταίο έχει αναλύσει, σ ένα εκτεταµµένο obitet dictum, ως εξής την αρχή «α) ο νοµοθέτης οφείλει να µπορεί να θεµελιώσει την επέµβαση στο θεµελιώδες δικαίωµα µε ανταποκρινόµενες προς τα πράγµατα και έλλογες παραµέτρους δηµοσίου συµφέροντος και δεν επιτρέπεται να καταχρασθεί της νοµοθετικής εξουσίας για σκοπούς ξένους προς τη φύση του πράγµατος. β) το µέσον που χρησιµοποιεί ο νοµοθέτης πρέπει να είναι κατάλληλο και αναγκαίο για την επίτευξη του επιδιωκόµενου σκοπού. Το µέσον είναι κατάλληλο όταν µπορεί µε τη βοήθειά του να επιτευχθεί το ζητούµενο αποτέλεσµα. Είναι αναγκαίο, όταν ο νοµοθέτης δεν θα µπορούσε να είχε επιλέξει ένα άλλο, εξίσου αποτελεσµατικό µέσο, το οποίο δεν θα περιόριζε ή θα περιόριζε λιγότερο αισθητά το θεµελιώδες δικαίωµα. Γ) Σε µια συνολική αποτίµηση, µεταξύ της βαρύτητας της προσβολής και του βάρους και της πιεστικότητας των δικαιολογητικών της βάσεων, θα πρέπει να τηρεί και το όριο της λογικής επιβάρυνσης. Όσο πιο σοβαρά περιορίζονται (οι φορείς δικαιώµατος) τόσο ισχυρότεροι πρέπει να είναι οι λόγοι δηµοσίου συµφέροντος, τους οποίους εξυπηρετεί η νοµοθετική ρύθµιση». Από τις τρείς αυτές «φάσεις» ελέγχου της τήρησης της αρχής της αναλογικότητας κατά τη γερµανική νοµολογία η πρώτη παρουσιάζει οµοιότητες προς τον έλεγχο του δηλωµένου σκοπού του νόµου από τα ελληνικά δικαστήρια. Καίρια σηµασία έχει η αρχή της αναλογικότητας για την προσωποκράτηση 7 των οφειλετών του δηµοσίου. Η προσωποκράτηση, ως περιορισµός in stricto sensu προσωπικής ελευθερίας (αρ.5 παρ. 3) δεν αρκεί να προβλέπεται από διάταξη νόµου. Θα πρέπει επιπλέον, 7 Χρυσογόνος Κ. Ατοµικά και Κοινωνικά ικαιώµατα.2002 σελ και

15 προκειµένου να είναι θεµιτή η επιβολή αυτού του έσχατου και πλέον δυσµενούς µέτρου αναγκαστικής εκτέλεσης, να εκτιµάται κάθε φορά ad hoc κατά πόσο αυτό είναι αναγκαίο και πρόσφορο προς τον συγκεκριµένο οφειλέτη, ενόψει της πραγµατικής του κατάστασης (π.χ. πιθανολόγηση ύπαρξης αφανών περιουσιακών στοιχείων ή πηγών εισοδήµατος). Η ΠΡΟΣΩΠΟΚΡΑΤΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ. ΑΡΧΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑΣ. Η προσωπική κράτηση επιτρέπεται µόνο εφόσον δεν παραβιάζεται η αυτοτελής συνταγµατικού επιπέδου, απορρέουσα από την έννοια του κράτους δικαίου αρχή της αναλογικότητας, κατά την οποία οι νοµοθετικοί περιορισµοί των ατοµικών δικαιωµάτων και ειδικότερα της προσωπικής ελευθερίας, πρέπει να είναι µόνο οι αναγκαίοι και να συνάπτονται µε τον επιδιωκόµενο νόµιµο σκοπό, επί επάλληλων δε περιορισµών πρέπει να εφαρµόζεται ο ηπιότερος. (Προέδρου Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης 9/99 ). Κρίση ότι η προσωπική κράτηση είναι το µόνο πρόσφορο και αναγκαίο µέσο για την είσπραξη απαίτησης ήµου, λαµβανοµένων υπόψη της µη εµφάνισης στο δικαστήριο του καθ ου η αίτηση, παρά τη νόµιµη κλήτευσή του, για να προβάλει ότι κατέχει περιουσιακά στοιχεία ικανά, σε περίπτωση εκποίησής τους, να εξασφαλίσουν την απαίτηση του ήµου, της αναχώρησής του από τη δηλωθείσα διεύθυνση χωρίς να δηλώσει νέα και του ύψους της οφειλής. (Τριµελές ιοικητικό Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης 4117/98.) ε διατάσσεται προσωπική κράτηση προσώπου που τελεί σε πτώχευση και για όσο χρόνο διαρκούν οι εργασίες αυτής. ( Προέδρου Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης 43, 44/98 ).

16 Προσωπική κράτηση επιτρέπεται µόνο εφόσον δεν παραβιάζεται η αρχή της αναλογικότητας ( άρθ. 5 παρ. 3 και 2 παρ. 1 του Συντάγµατος ), κατά την οποία οι νοµοθετικοί περιορισµοί των ατοµικών δικαιωµάτων, ιδιαίτερα δε της προσωπικής ελευθερίας, θα πρέπει να βρίσκονται σε µια εύλογη σχέση καταλληλότητας και αναγκαιότητας µε τον επιδιωκόµενο νόµιµο σκοπό. Έτσι, αν, ενόψει της συγκεκριµένης κάθε φορά πραγµατικής κατάστασης, διαπιστώνεται από το δικαστήριο, στα πλαίσια ελέγχου της νοµιµότητας λήψης του συγκεκριµένου µέτρου, ότι η ικανοποίηση των απαιτήσεων του ΙΚΑ µπορεί να επιδιωχθεί µε την αναγκαστική κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη, η χρήση του µέτρου της προσωπικής κράτησης, του έσχατου και επαχθέστερου µέτρου αναγκαστικής εκτέλεσης, θα ήταν αντίθετη µε την ανωτέρω συνταγµατική αρχή αλλά και µε το σκοπό του νοµοθέτη, που απέβλεψε στην είσπραξη των απαιτήσεων του ΙΚΑ. ( Τριµελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης 2081/98, Προέδρου Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης 2,11,10,16/98.) ΑΛΛΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑΣ. Ασθένεια οφειλέτη. Το άρθρο 8 του ν. 1867/89, αφορά µεν την περίπτωση που ο οφειλέτης είναι ήδη κρατούµενος, για την ταυτότητα όµως του λόγου, η κατάσταση της υγείας του οφειλέτη είναι δυνατόν ν αποτελέσει λόγο που εµποδίζει τη λήψη του µέτρου αυτού. Αν δηλαδή από τα στοιχεία του φακέλου πιθανολογείται ότι είναι µεγάλη η σοβαρότητα της πάθησης του οφειλέτη, απαιτείται ο µη εγκλεισµός του στις φυλακές, προκειµένου ν αποφευχθεί κίνδυνος για τη ζωή ή για σοβαρή επιδείνωση της κλονισµένης υγείας του και το δικαστήριο οφείλει ν απορρίψει την αίτηση προσωποκράτησης. (Προέδρου Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης 45/98. )

17 Όριο ηλικίας. εν ισχύει η απαγόρευση προσωποκράτησης προσώπων που συµπλήρωσαν το 65 ο έτος της ηλικίας. Οι λόγοι ότι ο οφειλέτης είναι συνταξιούχος ( του ΤΕΒΕ ), ετών 68 και πάσχει από καρδιοπάθεια δεν µπορούν από µόνοι τους να συντελέσουν σε εφαρµογή της αρχής της αναλογικότητας. (Πρόεδρος Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης 50/98 ). Ποσό οφειλής που επιτρέπει την προσωπική κράτηση. Βάσει της παραγράφου 6 του άρθρου 22 του ν. 2523/97 δεν διατάσσεται η προσωπική κράτηση για χρέη κατώτερα των δρχ. ή δρχ. προκειµένου για παρακρατούµενους, επιρριπτόµενους φόρους και δάνεια µε εγγύηση του Ελληνικού ηµοσίου. (Προέδρου Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης 5/98 ). Προσωπική κράτηση σε βάρος εταίρου Ο.Ε. που πτώχευσε και κηρύχθηκε η παύση των εργασιών της πτώχευσης λόγω έλλειψης ενεργητικού. Ηλικία και υγεία προσωποκρατούµενου. Επί παύσης των εργασιών της πτώχευσης λόγω έλλειψης ενεργητικού η πτώχευση τελεί σε αδράνεια και οι πτωχεύσαντες µπορούν να προσωποκρατηθούν, αφού οι πιστωτές (άρα και το ηµόσιο για τις απαιτήσεις του ) αναλαµβάνουν την ενάσκηση των ατοµικών διώξεων κατ αυτών. Με την κρίση ότι ενόψει της παρακράτησης του ¼ της σύνταξής του από το ΙΚΑ για την εξόφληση του χρέους, της ηλικίας του καθ ου ( 70 ετών), της επισφαλούς υγείας του (σοβαρά καρδιακά προβλήµατα), της µη απόδειξης ύπαρξης άλλων αφανών πόρων ικανών να καλύψουν το χρέος, το µέτρο της προσωπικής κράτησης καθίσταται απρόσφορο. (Προέδρου Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης 21/98 ). Προσωπική κράτηση σε βάρος διαχειριστή Ε.Ε., για είσπραξη οφειλόµενων στο ΙΚΑ εισφορών της Ε.Ε. Τυχόν πρόσληψη προσωπικού από τον ένα µόνο διαχειριστή και εκπρόσωπό της αφορά τις εσωτερικές σχέσεις των εταίρων και δεν

18 µπορεί να αντιταχθεί έναντι των τρίτων, όπως το ΙΚΑ, έναντι του οποίου ευθύνεται η Ε.Ε. ως εργοδότρια. Εφόσον οι πράξεις ταµειακής βεβαίωσης και οι καταστάσεις οφειλετών έχουν εκδοθεί στο όνοµα της εταιρίας, ισχυρισµοί του καθ ου η αίτηση ότι παραιτήθηκε από συνδιαχειριστής και ότι δεν ευθύνεται για τα χρέη της εταιρίας, γιατί συµµετείχε σ αυτήν ως εκπρόσωπος Α.Ε., η οποία ήταν το οµόρρυθµο µέλος και ότι δεν µπορεί να προσωποκρατηθεί ούτε ως πρόσωπο εντεταλµένο από ιδιωτική βούληση, γιατί τέτοιου είδους ενοχή προβλέπεται νόµιµα µόνο για Α.Ε. και Ε.Π.Ε., δεν πλήττουν τη νοµιµότητα των ανωτέρω πράξεων. (Τριµελές ιοικητικό Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης 1430/98. ) Προσωποκράτηση λόγω µη δόσεως του όρκου.(864 Κπολ ). Η αναφορά στον όρκο, του τόπου όπου βρίσκεται το επίδικο πράγµα, δεν είναι αναγκαία αν ο ορκισθείς δεν κατέχει το πράγµα. Εποµένως παρά το νόµο διατάχθηκε η προσωποκράτηση λόγω µη δόσεως του (πρέποντος) όρκου. (Ειρηνοδικείο Πειραιά 199/1999). Προσωποκράτηση: Προϋποθέσεις για την απαγγελία προσωποκρατήσεως. Περιστατικά. (Εφετείο Θεσσαλονίκης 1687/1997). Προσωπική κράτηση - Ν.Π... (Κ.Ε..Ε.). Τα Ν.Π... τα έχοντα τα προνόµια του ηµοσίου δεν νοµιµοποιούνται στην υποβολή αίτησης προσωποκράτησης.. Λόγοι. Αντίθετος προς το Σύνταγµα ο θεσµός της προσωποκράτησης. Λόγοι. Παραποµπή. Ζητήµατα αντισυνταγµατικότητας στην Ολοµέλεια. ( ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ 1623/2002). Προσωπική κράτηση. Απόρριψη αιτήµατος για προσωπική κράτηση των εναγοµένων ως αόριστου. (Μονοµελές Πρωτοδικείο ράµας 52/2000.)

19 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Στην Ελλάδα ο θεσµός της προσωποκράτησης συναντάται σε πολλούς κλάδους του ικαίου, τόσο του ηµοσίου όσο και του Ιδιωτικού (π.χ. Εµπορικό, Πτωχευτικό ίκαιο). Στα κράτη-µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή είναι άγνωστος σαν θεσµός ή έχει θεσµοθετηθεί σε διαφορετικά και τελείως φιλελεύθερα πλάνα. Στη χώρα µας η προσωποκράτηση εφόσον λαµβάνει χώρα σεβόµενη τις οριοθετήσεις που θέτουν η προσωπική ελευθερία (άρθρο 5 παρ. 3 του Συντάγµατος) και η ανθρώπινη αξία (άρθρο 2 παρ. 1 του Συντάγµατος) καθώς και την αρχή της αναλογικότητας, φανερώνει την εναρµόνισή της προς τις απαιτήσεις της σύγχρονης πραγµατικότητας, που διαµορφώνεται υπό το πρίσµα των συνταγµατικά κατοχυρωµένων δικαιωµάτων. CONCLUSION In Greece the institution of imprisonment is met in many branches of the Law ( in the Civil Law, in the Commercial Law, in the Law of bankruptcy ). In some of the states members of the European Union the institution of imprisonment for public debts is unknown and in some others it takes place under completely different and more liberalistic presuppositions. In our country if the institution of imprisonment takes place with respect of the limits that are put by the right of pesonal freedom and the general human values, shows that it has been harmonized to the demands of modern societies which are formed, based on the consolidated human rights.

20 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Γεωργόπουλος Κ. Επίτοµο Συνταγµατικό ίκαιο. 2001, 12 η έκδοση. ηµητρόπουλος Α. Σηµειώσεις στα Συνταγµατικά ικαιώµατα Κοτσίρης Λ. Πτωχευτικό ίκαιο Κωνσταντινίδης Κ. Ποινικό ίκαιο και Ανθρώπινη Αξιοπρέπεια Μάνεση Α. Συνταγµατικό ίκαιο και Ατοµικές Ελευθερίες Περάκης Ε. Γενικό Μέρος Εµπορικού ικαίου Παπαχρήστος Β. Η προσωπική κράτηση για χρέη προς το ηµόσιο -Ι.Κ.Α.- Ν.Π Χρυσογόνος Κ. Ατοµικά και Κοινωνικά ικαιώµατα 2002.

21 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΛΗΜΜΑΤΩΝ Άρθρο 2 παρ. 1 του Συντάγµατος «Ο σεβασµός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου αποτελούν την πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας.» Άρθρο 5 παρ. 3 του Συντάγµατος «Η προσωπική ελευθερία είναι απαραβίαστη. Κανένας δεν καταδιώκεται ούτε συλλαµβάνεται ούτε φυλακίζεται ούτε µε οποιονδήποτε άλλο τρόπο περιορίζεται, παρά µόνο και όπως ορίζει ο νόµος.» Άρθρο 25 παρ. 1 του Συντάγµατος «Τα δικαιώµατα του ανθρώπου ως ατόµου και ως µέλους του κοινωνικού συνόλου και η αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου τελούν υπό την εγγύηση του Κράτους. Όλα τα κρατικά όργανα υποχρεούνται να διασφαλίζουν την ανεµπόδιστη και αποτελεσµατική άσκησή τους. Τα δικαιώµατα αυτά ισχύουν και στις σχέσεις µεταξύ ιδιωτών στις οποίες προσιδιάζουν. Οι κάθε είδους περιορισµοί που µπορούν κατά το Σύνταγµα να επιβληθούν στα δικαιώµατα αυτά πρέπει να προβλέπονται είτε απευθείας από το Σύνταγµα είτε από νόµο, εφόσον υπάρχει επιφύλαξη υπέρ αυτού και να σέβονται την αρχή της αναλογικότητας. ΚΕ Ε νοµοθετικό διάταγµα 356/1974 «περί κώδικος εισπράξεως δηµοσίων εσόδων.» Άρθρο 4 παρ. 1 του Συντάγµατος «Οι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του νόµου.» Άρθρο 6 παρ. 1 του Συντάγµατος «Κανένας δε συλλαµβάνεται ούτε φυλακίζεται χωρίς αιτιολογηµένο δικαστικό ένταλµα, που πρέπει να επιδοθεί τη στιγµή που γίνεται η σύλληψη ή η προφυλάκιση. Εξαιρούνται τα αυτόφωρα εγκλήµατα.» Άρθρο 20 παρ. 1 του Συντάγµατος «Καθένας έχει το δικαίωµα στην παροχή έννοµης προστασίας από τα δικαστήρια και µπορεί να αναπτύξει σ αυτά τις απόψεις του για τα δικαιώµατα ή συµφέροντά του, όπως νόµος ορίζει.» Άρθρο 20 παρ. 2 του Συντάγµατος «Το δικαίωµα της προηγούµενης ακρόασης του ενδιαφεροµένου ισχύει και για κάθε διοικητική ενέργεια ή µέτρο που λαµβάνεται σε βάρος των δικαιωµάτων ή συµφερόντων του.» ΚΠολ Κώδικας Πολιτικής ικονοµίας. Άρθρο 1047 παρ. 1 ΚΠολ «Προσωπική κράτηση διατάσσεται, εκτός από τις περιπτώσεις που ορίζει ρητώς ο νόµος και κατά εµπόρων για εµπορικές απαιτήσεις µπορεί να διαταχθεί επίσης και για απαιτήσεις από αδικοπραξίες. Η διάρκεια της προσωπικής κράτησης ορίζεται µε απόφαση,ως ένα έτος. Η αγωγή για απαγγελία προσωπικής κράτησης µπορεί να ασκηθεί και αυτοτελώς. Στην περίπτωση αυτή εκδικάζεται κατά το άρθρο 270 και υπάγεται στο ειρηνοδικείο, αν η απαίτηση δεν υπερβαίνει κατά κεφάλαιο το όριο της καθ ύλην αρµοδιότητας του ειρηνοδικείου,

22 και στο µονοµελές πρωτοδικείο, αν υπερβαίνει το όριο αυτό. Η αγωγή αυτή, όταν ασκείται αυτοτελώς, εισάγεται είτε στο δικαστήριο της γενικής δωσιδικίας του εναγοµένου, είτε στο δικαστήριο που είναι κατά τόπον αρµόδιο για την απαίτηση. Αίτηση απαγγελίας προσωπικής κράτησης που περιέχεται σε αγωγή για την απαίτηση εκδικάζεται κατά τη διαδικασία στην οποία υπάγεται η αγωγή. ΣΑΠ ιεθνές Σύµφωνο για τα ατοµικά και πολιτικά δικαιώµατα.