ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ

Transcript

1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ

2 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ O Υπουργός Οικονομικών ανακοίνωσε στην ομιλία του για τον προϋπολογισμό, ότι προτίθεται να μειώσει τη δημόσια δαπάνη. Πώς θα πρέπει να απαντήσει η νομισματική πολιτική, σ' αυτήν την αλλαγή στη δημοσιονομική πολιτική; Θα πρέπει να μειώσει τα επιτόκια (άρα να επιτρέψει την ταχύτερη επέκταση της προσφοράς χρήματος), να αυξήσει τα επιτόκια ή να τα αφήσει ως έχουν; Για να απαντήσετε στην ερώτηση, πρέπει να εξετάσετε την επίδραση της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής στην οικονομία.

3 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ Η δημοσιονομική πολιτική επηρεάζει την αποταμίευση, την επένδυση και τη μακροχρόνια οικονομική μεγέθυνση. Η κεντρική τράπεζα ελέγχει την προσφορά χρήματος και πώς αυτή επηρεάζει το επίπεδο τιμών στη μακροχρόνια περίοδο. Τώρα, θα μελετήσουμε με ποιον τρόπο αυτά τα εργαλεία της οικονομικής πολιτικής μπορούν : Να μετατοπίσουν την καμπύλη συνολικής ζήτησης και Να επηρεάσουν, κατά συνέπεια, τις βραχυχρόνιες οικονομικές διακυμάνσεις.

4 ΠΩΣ Η ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ Η καμπύλη συνολικής ζήτησης έχει αρνητική κλίση, για τρεις λόγους: Η επίδραση του πλούτου. Ένα χαμηλότερο επίπεδο τιμών αυξάνει την πραγματική αξία του χρήματος που διακρατούν τα νοικοκυριά και ο υψηλότερος πραγματικός πλούτος ενισχύει την καταναλωτική δαπάνη. Η επίδραση του επιτοκίου. Ένα χαμηλότερο επίπεδο τιμών μειώνει το επιτόκιο, καθώς οι άνθρωποι προσπαθούν να δανείσουν το πλεόνασμα χρήματος που διακρατούν και το χαμηλότερο επιτόκιο ενισχύει την επενδυτική δαπάνη. Η επίδραση της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Όταν ένα χαμηλότερο επίπεδο τιμών μειώνει το επιτόκιο, οι επενδυτές μεταφέρουν μέρος των κεφαλαίων τους στο εξωτερικό και προκαλούν υποτίμηση του εγχώριου νομίσματος, σε σχέση με τα ξένα νομίσματα. Αυτή η υποτίμηση καθιστά τα εγχώρια αγαθά φθηνότερα, σε σύγκριση με ξένα και επομένως αυξάνει τις καθαρές εξαγωγές.

5 ΠΩΣ Η ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ Επειδή η ποσότητα χρήματος, που διακρατούν τα νοικοκυριά, είναι ένα μικρό μόνο μέρος του πλούτου τους, η επίδραση του πλούτου είναι η λιγότερo σημαντική, όλων. Το αν η επίδραση της συναλλαγματικής ισοτιμίας είναι σημαντική ή όχι, εξαρτάται από το κατά πόσο ανοιχτή είναι η οικονομία. Για μια σχετικά κλειστή οικονομία, όπως η οικονομία των ΗΠΑ, για παράδειγμα, επειδή οι εξαγωγές και οι εισαγωγές αντιπροσωπεύουν ένα μικρό μόνο ποσοστό του ΑΕΠ της χώρας, η επίδραση της συναλλαγματικής ισοτιμίας δεν είναι πολύ μεγάλη. Στη Μεγάλη Βρετανία και στις περισσότερες άλλες Ευρωπαϊκές οικονομίες, όμως, η οικονομία είναι πολύ πιο ανοιχτή, υπό την έννοια ότι οι εισαγωγές και οι εξαγωγές αντιπροσωπεύουν ένα πολύ μεγαλύτερο ποσοστό του ΑΕΠ, με αποτέλεσμα, η επίδραση της συναλλαγματικής ισοτιμίας να είναι πιο σημαντική.

6 ΠΩΣ Η ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ Ωστόσο, η επίδραση της συναλλαγματικής ισοτιμίας έχει πιθανώς δευτερεύουσα σημασία, σε σχέση με την επίδραση του επιτοκίου, ακόμα και σε σχετικά ανοιχτές οικονομίες και αυτό για δύο λόγους: Πρώτον, η επίδραση του επιτοκίου επηρεάζει άμεσα το σύνολο της οικονομίας. Δεύτερον, πολλές χώρες στην Ευρώπη έχουν ένα κοινό νόμισμα το ευρώ το οποίο μοιράζονται με πολλούς από τους κυριότερους εμπορικούς εταίρους τους, με αποτέλεσμα η επίδραση της συναλλαγματικής ισοτιμίας να ακυρώνεται.

7 Η θεωρία προτίμησης ρευστότητας Ο Τζον Μέιναρντ Κέυνς διατύπωσε τη θεωρία προτίμησης ρευστότητας, για να εξηγήσει ποιοι παράγοντες καθορίζουν το επιτόκιο της οικονομίας. Το επιτόκιο προσαρμόζεται, έτσι ώστε να εξισορροπήσει την προσφορά και τη ζήτηση χρήματος.

8 Προσφορά χρήματος Το πρώτο στοιχείο της θεωρίας προτίμησης ρευστότητας, είναι η προσφορά χρήματος. Η κεντρική τράπεζα μπορεί να μεταβάλλει την προσφορά χρήματος, μεταβάλλοντας την ποσότητα των διαθεσίμων στο τραπεζικό σύστημα, μέσω της αγοράς και πώλησης κρατικών ομολόγων στις απλές συναλλαγές ανοιχτής αγοράς. Οι μεταβολές στα τραπεζικά διαθέσιμα, οδηγούν με τη σειρά τους σε μεταβολές στην ικανότητα των τραπεζών να χορηγούν δάνεια και να δημιουργούν χρήμα.

9 Προσφορά χρήματος Η κεντρική τράπεζα μπορεί να μεταβάλλει την προσφορά χρήματος, μεταβάλλοντας: Τα απαιτούμενα ή υποχρεωτικά ρευστά διαθέσιμα (την ποσότητα διαθεσίμων, που οι τράπεζες πρέπει να διακρατούν ανάλογα με τις καταθέσεις) ή Το επιτόκιο αναχρηματοδότησης (το επιτόκιο, με το οποίο οι τράπεζες μπορούν να δανειστούν από την κεντρική τράπεζα).

10 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 16.1: Ισορροπία στην Αγορά Χρήματος

11 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 16.1: Ισορροπία στην Αγορά Χρήματος Σύμφωνα με τη θεωρία προτίμησης ρευστότητας, το επιτόκιο προσαρμόζεται, ώστε να φέρει την προσφερόμενη ποσότητα χρήματος και τη ζητούμενη ποσότητα χρήματος σε ισορροπία. Αν το επιτόκιο είναι πάνω από το επίπεδο ισορροπίας (όπως το r 1 ), η ποσότητα χρήματος, που οι άνθρωποι θέλουν να διακρατούν (M d 1), είναι μικρότερη από την ποσότητα χρήματος, που έχει δημιουργήσει η κεντρική τράπεζα και αυτό το πλεόνασμα του χρήματος πιέζει το επιτόκιο προς τα κάτω. Αντίστροφα, αν το επιτόκιο είναι μικρότερο από το επιτόκιο ισορροπίας (όπως το r 2 ), η ποσότητα χρήματος, που οι άνθρωποι θέλουν να διακρατούν (M d 2), είναι μεγαλύτερη από την ποσότητα χρήματος, που έχει δημιουργήσει η κεντρική τράπεζα και αυτό το έλλειμμα χρήματος πιέζει το επιτόκιο προς τα πάνω. Επομένως, οι δυνάμεις της προσφοράς και της ζήτησης στην αγορά χρήματος πιέζουν το επιτόκιο προς το επιτόκιο ισορροπίας, στο οποίο οι άνθρωποι θέλουν να διακρατούν την ποσότητα χρήματος, που έχει δημιουργήσει η κεντρική τράπεζα.

12 Ζήτηση χρήματος Το δεύτερο στοιχείο της θεωρίας προτίμησης ρευστότητας, είναι η ζήτηση χρήματος. Αν και πολλοί παράγοντες καθορίζουν τη ζητούμενη ποσότητα χρήματος, εκείνος που επισημαίνεται από τη θεωρία προτίμησης ρευστότητας ως σημαντικότερος, είναι το επιτόκιο. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το επιτόκιο, είναι το κόστος ευκαιρίας της διακράτησης χρήματος.

13 Ισορροπία στην αγορά χρήματος Σύμφωνα με τη θεωρία προτίμησης ρευστότητας, το επιτόκιο προσαρμόζεται, ώστε να εξισορροπήσει την προσφορά και τη ζήτηση χρήματος.

14 Η αρνητική κλίση της καμπύλης συνολικής ζήτησης Έστω, ότι το γενικό επίπεδο τιμών στην οικονομία αυξάνεται. Τι θα συμβεί στο επιτόκιο, που εξισορροπεί την προσφορά και τη ζήτηση χρήματος; Πώς αυτή η μεταβολή επηρεάζει τη ζητούμενη ποσότητα αγαθών και υπηρεσιών; Σε υψηλότερο επίπεδο τιμών, Χρειαζόμαστε μεγαλύτερη ποσότητα χρήματος, για να αγοράσουμε ένα αγαθό η μία υπηρεσία. Επιλέγουμε, κατά συνέπεια, να διακρατούμε μεγαλύτερη ποσότητα χρήματος. Αυξάνοντας τη ζητούμενη ποσότητα χρήματος, για οποιοδήποτε δεδομένο επιτόκιο.

15 Τα επιτόκια στη μακροχρόνια και στη βραχυχρόνια περίοδο Στο Κεφάλαιο 23, μάθαμε ότι το επιτόκιο προσαρμόζεται, έτσι ώστε να εξισορροπεί την προσφορά και τη ζήτηση δανειακών κεφαλαίων. Εδώ, όμως, μόλις είπαμε ότι το επιτόκιο προσαρμόζεται, έτσι ώστε να εξισορροπεί την προσφορά και τη ζήτηση χρήματος. Πώς μπορούμε να συμβιβάσουμε αυτές τις δύο θεωρίες;

16 Τα επιτόκια στη μακροχρόνια και στη βραχυχρόνια περίοδο Τρεις μακροοικονομικές μεταβλητές έχουν τη μεγαλύτερη σημασία: 1. Η παραγωγή (προϊόν) προσδιορίζεται από την ποσότητα κεφαλαίου, την ποσότητα εργασίας και τη διαθέσιμη τεχνολογία, που μπορεί να μετατρέψει το κεφάλαιο και την εργασία σε προϊόν (το φυσικό επίπεδο παραγωγής). 2. Για οποιοδήποτε δεδομένο επίπεδο παραγωγής, το επιτόκιο προσαρμόζεται, έτσι ώστε να εξισορροπεί την προσφορά και τη ζήτηση, για δανειακά κεφάλαια. 3. Το επίπεδο τιμών προσαρμόζεται, έτσι ώστε να εξισορροπεί την προσφορά και τη ζήτηση χρήματος. Οι μεταβολές στην προσφορά του χρήματος, οδηγούν σε αναλογικές μεταβολές στο επίπεδο τιμών.

17 Τα επιτόκια στη μακροχρόνια και στη βραχυχρόνια περίοδο Ωστόσο, αυτές οι προτάσεις δεν ισχύουν στη βραχυχρόνια περίοδο, όπου η βραχυχρόνια καμπύλη συνολικής προσφοράς έχει θετική κλίση και δεν είναι κάθετη. Κατά συνέπεια, το γενικό επίπεδο τιμών δεν μπορεί από μόνο του να εξισορροπήσει την προσφορά και τη ζήτηση χρήματος, βραχυχρόνια. Αυτή η ακαμψία του επιπέδου των τιμών, αναγκάζει το επιτόκιο να μετακινηθεί, ώστε να φέρει την αγορά χρήματος σε ισορροπία. Αυτές οι μεταβολές στο επιτόκιο με τη σειρά τους, επηρεάζουν τη συνολική ζήτηση, για αγαθά και υπηρεσίες.

18 Τα επιτόκια στη μακροχρόνια και στη βραχυχρόνια περίοδο Για ζητήματα που αφορούν την βραχυχρόνια περίοδο, είναι καλύτερο να σκεφτόμαστε για την οικονομία ως εξής: 1. Το επίπεδο τιμών είναι άκαμπτο, σε κάποιο επίπεδο (που βασίζεται σε προσδοκίες οι οποίες έχουν διαμορφωθεί σε προγενέστερο στάδιο) και, βραχυχρόνια, είναι σχετικά αμετάβλητο, σε σχέση με τις μεταβαλλόμενες οικονομικές συνθήκες. 2. Για οποιοδήποτε δεδομένο επίπεδο τιμών, το επιτόκιο προσαρμόζεται, έτσι ώστε να εξισορροπεί την προσφορά και τη ζήτηση χρήματος. 3. Το επίπεδο της παραγωγής ή προϊόντος ανταποκρίνεται στη συνολική ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες, η οποία προσδιορίζεται εν μέρει από το επιτόκιο, που φέρνει σε ισορροπία την αγορά χρήματος.

19 Τα επιτόκια στη μακροχρόνια και στη βραχυχρόνια περίοδο Αυτή η ανάλυση είναι ακριβώς αντίστροφη από την ανάλυση, που χρησιμοποιήσαμε για να μελετήσουμε την οικονομία στην μακροχρόνια περίοδο.

20 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 16.2: Η Αγορά Χρήματος και η Κλίση της Καμπύλης Συνολικής Ζήτησης

21 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 16.2: Η Αγορά Χρήματος και η Κλίση της Καμπύλης Συνολικής Ζήτησης Μια αύξηση στο επίπεδο τιμών από Ρ 1 σε Ρ 2, μετατοπίζει την καμπύλη ζήτησης χρήματος προς τα δεξιά, στο τμήμα (α). Αυτή η αύξηση της ζήτησης χρήματος προκαλεί αύξηση του επιτοκίου, από r 1 σε r 2. Επειδή το επιτόκιο είναι το κόστος δανεισμού, η αύξηση στο επιτόκιο μειώνει τη ζητούμενη ποσότητα αγαθών και υπηρεσιών, από Y 1 σε Y 2. Αυτή η αρνητική σχέση, μεταξύ του επιπέδου τιμών και της ζητούμενης ποσότητας, αποτυπώνεται με μια καμπύλη συνολικής ζήτησης με αρνητική κλίση, όπως στο τμήμα (β).

22 Τα επιτόκια στη μακροχρόνια και στη βραχυχρόνια περίοδο Aυτή η ανάλυση της επίδρασης του επιτοκίου, μπορεί να συνοψιστεί σε τρία βήματα: 1. Το υψηλότερο επίπεδο τιμών αυξάνει τη ζήτηση χρήματος. 2. Η υψηλότερη ζήτηση χρήματος οδηγεί σε υψηλότερο επιτόκιο. 3. Το υψηλότερο επιτόκιο μειώνει τη ζητούμενη ποσότητα αγαθών και υπηρεσιών.

23 Οι μεταβολές στην προσφορά χρήματος Μια σημαντική μεταβλητή, που μετατοπίζει την καμπύλη συνολικής ζήτησης, είναι η νομισματική πολιτική.

24 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 16.3: Μια Νομισματική Ενίσχυση

25 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 16.3: Μια Νομισματική Ενίσχυση Στο τμήμα (α), μια αύξηση στην προσφορά χρήματος από MS 1 σε MS 2, μειώνει το επιτόκιο ισορροπίας, από r 1 σε r 2. Επειδή το επιτόκιο είναι το κόστος δανεισμού, η μείωση του επιτοκίου αυξάνει τη ζητούμενη ποσότητα αγαθών και υπηρεσιών, σε κάθε δεδομένο επίπεδο τιμών, από Y 1 σεy 2. Ως εκ τούτου, στο τμήμα (β), η καμπύλη συνολικής ζήτησης μετατοπίζεται προς τα δεξιά, από AD 1 σε AD 2.

26 Οι μεταβολές στην προσφορά χρήματος Συνοψίζοντας: Όταν η κεντρική τράπεζα αυξάνει την προσφορά χρήματος, αυτό οδηγεί σε: Μείωση του επιτοκίου, Αύξηση της ζητούμενης ποσότητας αγαθών και υπηρεσιών, για οποιοδήποτε δεδομένο επίπεδο τιμών και Μετατόπιση της καμπύλης συνολικής ζήτησης προς τα δεξιά. Όταν η κεντρική τράπεζα μειώνει την προσφορά χρήματος: Το επιτόκιο αυξάνεται, ώστε η αγορά χρήματος να έρθει σε ισορροπία, Η ζητούμενη ποσότητα αγαθών και υπηρεσιών μειώνεται, για κάθε δεδομένο επίπεδο τιμών, Μετατοπίζοντας, έτσι, την καμπύλη συνολικής ζήτησης, προς τα αριστερά.

27 Ο ρόλος των Επιτοκίων Οι αναλύσεις της πολιτικής της κεντρικής τράπεζας, θεωρούν ότι το επιτόκιο και όχι η προσφορά χρήματος, είναι το εργαλείο άσκησης νομισματικής πολιτικής στην κεντρική τράπεζα. Η απόφαση της κεντρικής τράπεζας να καθορίσει τα επιτόκια, αντί να στοχεύσει σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο (ή ρυθμό αύξησης) της προσφοράς χρήματος, δεν αλλάζει εκ βάθρων την ανάλυσή μας για τη νομισματική πολιτική.

28 ΠΩΣ Η ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ Η δημοσιονομική πολιτική είναι οι επιλογές της Κυβέρνησης, σχετικά με το συνολικό επίπεδο των δημοσίων δαπανών ή των φόρων. Μεταβολές στις Δημόσιες Δαπάνες: Οι μεταβολές στην αυτόνομη δαπάνη μεταβάλλουν τη συνολική ζήτηση της οικονομίας. Το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα σημαίνει, ότι η αύξηση στην συνολική ζήτηση θα είναι μεγαλύτερη από τη μεταβολή των δημοσίων δαπανών. Το αποτέλεσμα της εκτόπισης: Αποτέλεσμα εκτόπισης: η μείωση στη συνολική ζήτηση, που προκύπτει όταν η επεκτατική δημοσιονομική πολιτική αυξάνει το επιτόκιο και επομένως μειώνει την επενδυτική δαπάνη.

29 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 16.4: Το Αποτέλεσμα της εκτόπισης

30 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 16.4: Το Αποτέλεσμα της εκτόπισης Το τμήμα (α) παρουσιάζει την αγορά χρήματος. Όταν η Κυβέρνηση αυξάνει τις αγορές της για αγαθά και υπηρεσίες, η αύξηση που προκύπτει στο εισόδημα αυξάνει τη ζήτηση χρήματος από MD 1 σε MD 2 και αυτό αναγκάζει το επιτόκιο ισορροπίας να αυξηθεί από r 1 σε r 2. Το τμήμα (β) δείχνει τις επιδράσεις στη συνολική ζήτηση. Η αρχική επίδραση της αύξησης στις δημόσιες δαπάνες μετατοπίζει την καμπύλη συνολικής ζήτησης από AD 1 σε AD 2. Ωστόσο, επειδή το επιτόκιο είναι το κόστος δανεισμού, η αύξηση στο επιτόκιο τείνει να μειώνει τη ζητούμενη ποσότητα αγαθών και υπηρεσιών, ιδιαίτερα για επενδυτικά αγαθά. Αυτός ο εκτοπισμός της επένδυσης αντισταθμίζει εν μέρει την επίδραση της δημοσιονομικής επέκτασης στη συνολική ζήτηση. Τελικά, η καμπύλη συνολικής ζήτησης μετατοπίζεται μόνο στο AD 3.

31 Μεταβολές στους φόρους Όταν η Κυβέρνηση μειώνει τους φόρους του ατομικού εισοδήματος: Αυξάνει το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών. Ένα μέρος του πρόσθετου εισοδήματος αποταμιεύεται. Ένα άλλο μέρος του πρόσθετου εισοδήματος δαπανάται σε καταναλωτικά αγαθά. Αυτή η αύξηση της καταναλωτικής δαπάνης, λόγω της μείωσης του φόρου, μετατοπίζει την καμπύλη συνολικής ζήτησης προς τα δεξιά.

32 ΧΡΗΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΓΙΑ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Η νομισματική και η δημοσιονομική πολιτική μπορούν να επηρεάσουν τη συνολική ζήτηση της οικονομίας, για αγαθά και υπηρεσίες. Αυτή η θεωρητική γνώση γεννά κάποιες σημαντικές πολιτικές ερωτήσεις: Θα πρέπει οι υπεύθυνοι για τη χάραξη της οικονομικής πολιτικής να χρησιμοποιούν αυτά τα εργαλεία, ώστε να ελέγχουν τη συνολική ζήτηση και να σταθεροποιούν την οικονομία; Αν ναι, πότε; Αν όχι, γιατί όχι;

33 Το επιχείρημα υπέρ της ενεργού πολιτικής σταθεροποίησης Όταν η Κυβέρνηση μειώνει τις δαπάνες της, πώς πρέπει να αντιδράσει η κεντρική τράπεζα; Αν η νομισματική πολιτική αντιδράσει κατάλληλα, οι συνδυαστικές μεταβολές στη νομισματική και τη δημοσιονομική πολιτική, θα μπορούσαν να αφήσουν ανεπηρέαστη τη συνολική ζήτηση, για αγαθά και υπηρεσίες. Η αντίδραση της νομισματικής πολιτικής στη μεταβολή της δημοσιονομικής πολιτικής, είναι ένα παράδειγμα ενός πιο γενικού φαινομένου: Της χρήσης των εργαλείων για σταθεροποίηση της συνολικής ζήτησης και, κατά συνέπεια, της παραγωγής και της απασχόλησης.

34 Το επιχείρημα εναντίον της ενεργού πολιτικής σταθεροποίησης Ορισμένοι οικονομολόγοι ισχυρίζονται ότι η Κυβέρνηση θα πρέπει να αποφεύγει την ενεργή χρήση της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής, στην προσπάθειά της να σταθεροποιήσει την οικονομία. Ισχυρίζονται ότι η χρήση των εργαλείων οικονομικής πολιτικής θα πρέπει επιδιώκει την επίτευξη μακροχρόνιων στόχων, όπως: H γρήγορη οικονομική μεγέθυνση και O χαμηλός πληθωρισμός και ότι η οικονομία θα πρέπει να αντιμετωπίζει μόνη της τις βραχυχρόνιες διακυμάνσεις. Το βασικό επιχείρημα εναντίον της ενεργού νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής είναι ότι: Οι επιδράσεις αυτών των πολιτικών μπορεί σε μεγάλο βαθμό να είναι αβέβαιες, ως προς το μέγεθος και ως προς το χρόνο.

35 Το επιχείρημα εναντίον της ενεργού πολιτικής σταθεροποίησης Οι επικριτές της πολιτικής σταθεροποίησης ισχυρίζονται ότι: Η κεντρική τράπεζα δεν πρέπει να προσπαθεί να σταθεροποιήσει την οικονομία, εξαιτίας αυτών των αβέβαιων χρονικών υστερήσεων. Η κεντρική τράπεζα αντιδρά πολλές φορές πολύ αργά, στις μεταβαλλόμενες οικονομικές συνθήκες, καταλήγοντας να είναι η αιτία και όχι η θεραπεία των οικονομικών διακυμάνσεων. Αυτοί οι επικριτές προτιμούν μια παθητική νομισματική πολιτική, όπως μια αργή και σταθερή αύξηση της προσφοράς χρήματος. Η δημοσιονομική πολιτική μπορεί, επίσης, να λειτουργήσει με χρονική υστέρηση. Επίσης, οι περικοπές στην άμεση και έμμεση φορολογία, μπορούν να διοχετευθούν γρήγορα στην οικονομία.

36 Αυτόματοι σταθεροποιητές Η οικονομία θα ήταν πιο σταθερή, αν οι υπεύθυνοι για τη χάραξη οικονομικής πολιτικής μπορούσαν να βρουν έναν τρόπο να αποφύγουν κάποιες απ' αυτές τις χρονικές υστερήσεις. Στην πραγματικότητα, αυτό γίνεται. Οι αυτόματοι σταθεροποιητές είναι μεταβολές στη δημοσιονομική πολιτική, που ενισχύουν τη συνολική ζήτηση, όταν η οικονομία εισέρχεται σε κάμψη, χωρίς να χρειαστεί οι υπεύθυνοι για τη χάραξη της οικονομικής πολιτικής να υλοποιήσουν κάποιο μέτρο.

37 Αυτόματοι σταθεροποιητές Ο πιο σημαντικός αυτόματος σταθεροποιητής είναι το φορολογικό σύστημα. Οι φόροι, είναι μια εκροή από την κυκλική ροή και αυτό συνεπάγεται τη μείωση της συνολικής ζήτησης. Αν η φορολογία είναι μικρότερη, αυτό σημαίνει ότι: Το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών αυξάνεται και Η καταναλωτική δαπάνη, επομένως, αυξάνεται και Οι επιχειρήσεις αυξάνουν τις δαπάνες για επένδυση. Οι δημόσιες δαπάνες ενεργούν, επίσης, ως αυτόματος σταθεροποιητής.

38 Αυτόματοι σταθεροποιητές Οι αυτόματοι σταθεροποιητές, γενικά, δεν είναι αρκετά ισχυροί, για να αποτρέψουν εξ ολοκλήρου τις κρίσεις. Ωστόσο, χωρίς αυτούς τους αυτόματους σταθεροποιητές, η παραγωγή και η απασχόληση πιθανώς θα ήταν πιο ασταθείς, απ' ό,τι είναι. Ένας αυστηρός κανόνας ισοσκελισμένου κρατικού προϋπολογισμού: Θα εξάλειφε τους αυτόματους σταθεροποιητές, που λειτουργούν στο υπάρχον φορολογικό σύστημα και στις δημόσιες δαπάνες και Θα ήταν ουσιαστικά ένας "αυτόματος αποσταθεροποιητής".