ΤΕΧ Ν Ο Λ Ο ΓΙΚ Ο Ε Κ Π Α ΙΔ Ε Υ Τ ΙΚ Ο ΙΔΡΥΜ Α ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟ ΙΚ ΗΣΗ Σ & ΟΙΚΟΝΟΜ ΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ

Transcript

1 ΤΕΧ Ν Ο Λ Ο ΓΙΚ Ο Ε Κ Π Α ΙΔ Ε Υ Τ ΙΚ Ο ΙΔΡΥΜ Α ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟ ΙΚ ΗΣΗ Σ & ΟΙΚΟΝΟΜ ΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ Υ ποβληθείσα σχην καθηγήχρνα κ. ΤΟ Π Σ Ή ΦΥΛΛΙΩ από χην σπουδάσχρνα ΑΛΕΞΙΑΔΟΥ ΕΙΡΗ Ν Η (Δ ίκαια Ορεσχιάδας Έβρου, Τ.Κ ) Έ ναρξη: Α πρίλιος 2001 Παράδοση: Οκχώβριος 2001

2 ΤΕΧ Ν Ο Λ Ο ΓΙΚ Ο ΕΚ Π Α ΙΔ ΕΥ ΤΙΚ Ο ΙΔΡΥΜ Α ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΑΗ Δ ΙΟ ΙΚ ΗΣΗ Σ & ΟΙΚΟΝΟΜ ΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΥποΒληθείσα στην κ α θ η γή τρ ια κ. ΤΟ Π ΣΉ ΦΥΛΛΙΩ από την σπουδάσχρτα ΑΛΕΞΙΑΔΟΥ ΕΙΡΗΝ Η (ΔΙκαια Ορεσχιάδας Έβρου, Τ.Κ ) Έ ναρξη: Α πρίλιος 2001 Παράδοση: Οκτώβριος 2001

3 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ.. ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ 1.1 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ ΕΙΣΟΛΗΜΑΤΟΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΤΟΥ ΕΙΣΟΛΗΜΑΤΟΣ ΓΕΝΙΚΕΣ Λ1ΑΤΑΞΕΙΣ ΠΕΡΙ ΦΟΡΟΥ... ΚΕΦΑΑΑΙΟ ΠΟΙΟΙ ΘΕΩΡΟVm Ai ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΠΕΣ ΕΝΝΟΙΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΕΝΝΟΙΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΕΠΑΠΈΛΜΑΤ1ΩΝ ΧΡΟΝΟΣ ΑΠΟΚΤΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΤΙ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ ΣΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΤΩΝ. ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΕΠΑΓΓΕ.ΛΜ.ΛΤΙΩΝ ΕΝΝΟΙΑ ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟΥ ΚΑΙ ΚΑΘΑΡΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ.. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΟΓΙΣΤΙΚΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΚΑΘΑΡΩΝ ΑΜΟΙΒΩΝ ΕΞΩ^ΔΟΓΙΣΤΙΚΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΚΑΘΑΡΩΝ ΑΜΟΙΒΩΝ ΠΟΤΕ Ο ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΑΥΤΟΣ ΠΡΟΣΑΥΞΑΝΕΤΑΙ ΜΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΤΉΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ 1 ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 51 ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ 2238/ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΕΠΑΓΓΕΑΜΑΤΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ ΑΠΌΔΟΣΗΣ ΓΙΛ ΟΡΙΣΜΕΝΑ ΕΛΕΥΘΕΡΓΛ ΕΙΕΛΓΙΈΛΜΑΤΑ ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ Δ ΠΡΟΣΑΥΞΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΘΑΡΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΔΤΝΤΕ.ΛΕΣΤΗ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΓΓΛ ΓΓΛΤΡΟΥΣ Κ.ΛΙ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΥΣ ΚΑΤΟΠΟΑ ΤΟΥ ΦΟΡΟΛΟΓΟΥΜΕΝΟΥ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΩΣ ΠΩΣ ΥΠΟΛΟΓΙΖΕΤΑΙ ΤΟ ΤΕΚΜΑΡΤΟ ΜΙΣΘΩΜ.Δ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΠΟΥ ΩΣ ΕΠ.ΛΓΓΕ.\Μ.ΛΤΙΚΗ ΕΓΚΛΤΑΣΤ.ΛΣΗ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ Η ΚΛΎΟΠαΛ ΤΟΥ ΦΟΡΟΛΟΓΟΥΜΕΝΟΥ ΠΩΣ ΥΠΟΛΟΓΙΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΑΟΠΙΕΣ ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΕΠΑΓΓΕ.ΛΜΑΤΙΚΕΣ ΔΑΠΑ ΝΕΣ ( ΕΚΤΟΣ ΕΝΟΠαΟΥ), ΣΤΗΝ ΠΕΡΠΙΤΩΣΗ ΠΟΥ ΩΣ ΕΠΑΓΓΕ VMATHsH ΕΓΚ.ΛΤΑΣΤΑΣΗ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ Η Κ.ΛΤΟΙΚΓΛ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΕΠΑΓΓΕΑΜΑΤΙΑ ΣΥΣΤΕΓΑΣΗ Ε.ΛΕΥΘΕΡΩΝ ΕΠΑΓΓΕ.ΛΜΑΤΙΩΝ ΠΕΡΙΟΡΕΜΟΣ ΣΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΑΠΟ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛ- Μ.ΛΤΩΝ ΚΑΙ ΛΠΟ Κ.ΛΘΕ AAAR ΠΗΓΗ ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟ ΤΟΥ ΕΙΣΟΔΠΜ.ΛΤΟΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΕΙΤΛΓΓΕ.ΛΜ.ΛΤΚΕΣ Α.ΛΙΤΛ.ΝΕΣ... J2 3.7 ΠΩΣ ΥΠΟΛΟΓΙΖΕΤΑΙ ΤΟ ΚΑΘΑΡΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΤΟΥ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗ Ή ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΗ...32

4 3.7.1 ΠΩΣ ΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΠΩΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΕΤΑΙ ΤΟ ΚΑΘΑΡΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΤΩΝ ΔΙΚΗΓΟΡΩΝ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΛΑΧΙΣΤΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΠΡΟΣΑΥΞΗΣΕΙΣ ΜΕΙΩΣΕΙΣ... = 3.9 ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΠΑΡ. 17 ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 51 ΤΟΥ Ν 2238/94 ΣΤΙΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ... ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΤιΊΙΑ ΠΟΥ Σ ιτυιπαπρωνο'ι η Οί ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΕΠΑΓΓΕΑΜΑΤΙΕΣ ΚΑΙ ΠΟΥ ΥΠΟΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΑΥΤΑ... Ε ΣΥΜΙΤΔΗΡΩΝΕΤΑΙ ΤΟ ΕΝΤΥΠΟ Ε ΠΟΙΟΥΣ ΠΙΝΑΚΕΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΟΥΝ ΟΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΕΠΑΓΓΕΑΜΑΤΙΕΣ ΣΤΟ ΕΝΤΥΠΟ Ε ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΠΙΝΑΚΑ ΣΤ. ΠΟΙΟΥΣ ΥΠΟΠΙΝ.ΑΚΕΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΟΥΝ ΟΙ Ε.\ΕΥΘΕΡΟί ΕΗΑΓΓΕ.\Μ.ΑΤΙΕΣ, ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟ ΤΩΝ ΚΑΘ.ΔΡΩΝ ΕΞΩ.ΔΟΓΙΕΤΠίΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΑΟΠΣΤΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΘΑΡΟΥ ΕΙΣΟΑΗΜΑΤΟΣ Ε.ΔΕΥΘΕΡΩΝ ΕΠΑΓΓΕ.Δ ΜΑΤΙΩΝ ΒΑΣΕΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΠΩΣ ΥΠΟΛΟΓΙΖΟΝΤΑΙ ΤΑ ΣΥΝΟ.ΔΙΚΑ ΚΑΘΑΡΑ ΚΕΡΔΗ ΤΩΝ Ε.ΔΕΥΘΕΡΩΝ ΕΠΑΓΓΕΑΜΑΤΙΩΝ ΠΩΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΕΤΑΙ ΤΟ ΦΟΡΟΑΟΓΗΤΕΟ ΚΕΡΔΟΣ ΠΟΙΟΥΣ ΠΙΝΑΚΕΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΟΥΝ ΟΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΕΗΑΠΈ.ΔΜΛΤΙΕΣ ΣΤΗ ΦΟΡΟΑΟΓΤΑ ΕΪΣΟΔΗΜ.ΑΤΟΣ (ΕΝΤΥΠΟ Ε1) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΕΣ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΔΗΛΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΣ ΕΠΙΛΟΓΟΣ...

5 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η εργασία αυτή που έχετε στα χέρια σας, είναι το αποτέλεσμα μιας προσπάθειας να αναλυθεί ο τρόπος φορολόγησης των ελεύθερων επα f ^ελμαrιώv (ος μιας κατηγορίας υπόχρεων και να γίνει κατανοητή η θέση τους μέσα στο όλο ιρορολογητέο σύστημα. Η εργασία αυτή έχει ομαδοποιηθεί σε τέσσερις ενότητες: Στο πρώτο μέρος ξεκινάμε με μια σύντομη ιστορική αναδρομή το φορο>^ογικού συστήματος από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Ετήσης προσδιορίζουμε το Αντικείμενο, Υποκείμενο και το χρόνο υποβολής του (ρόρου, καθώς και τις διάφορες κατηγορίες εισοδήματος. Στο δεύτερο μέρος επικεντρωνόμαστε στους ελεύθερους επαγγελματίες ίος φορολογούμενους (ποιοι θεωρούνται;), ποια εισοδήματα περιλαμβάνονται σ αυτούς, καθώς επίσης το χρόνο και τρόπο απόκτησής τους. Συνεχίζοντας, περνάμε στο κυριότερο μέρος αυτής της εργασίας, το τρίτο κεφάλαιο" στο οποίο έχουμε μια α\/αλυτική περιγραφή προσδιορισμού του (ρορο^^χγητέου πλέον εισοδήματος των ελεύθερων επαγγελμάτιών καθώς και τον τρόπο φορολόγησής τους αλλά και τις διάφορες εξαιρέσεις ατιό τον τρόπο αυτό για ορισμένες κατηγορίες εξ αυτών. Τελειώνοντας, στο τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζουμε το καθαρά πρακτικό μέρος της φορολογίας των προαναφερόμεν'ων υπόχρεων, μέσα από την παρουσίαση των διαφόρων εντύπων, καθώς και τον τρόπο συμπλήρωσής τους, που υποβάλλονται στις αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους (Δ.Ο.Υ). Πριν κλείσουμε το εισαγωγικό αυτό σημείωμα, θα ήθελα να ευχαριστήσω για την πολύτιμη βοήθεια που μου προσέφερε, την κ. Τοπσή Φυλλιώ, εκπαιδευτικό, του τμήματος Λογιστικής Τ.Ε.Ι Καβάλας και να ζητήσω εκ των προτέρων την κατανόησή σας για τυχόν παραλείψεις της όλης προσπάθειας.

6 Γενικές Έννοιες Φορολογίας Φυσικό πρόσωπο: Αρχίζουμε με μυχ ισότητα; Πρόσωπο = Υποκείμενο δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. Συνεχίζουμε με μια παραδοχή: Μόνο ο (ίνθραιπος είναι από τη φύση του υποκείμενο δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, η οποία συνεπάγεται σε μια νέα ισότητα: Άνθρωπος = Φυσικό πρόσωπο.^ Νομικό πρόσωπο: Είναι η ένωση προσώπων ή σύνολο περιουσίας που επιδιώκει ή εξυττηρετεί ορισμένο σκοπό και έχει αΐ'αχθεί σε υποκείμειό δικαιωμάτωΐ' και υποχρεώσεων.^^^ Νομικά πρόσωπα είναι οι εμπορικές επιχειρήσεις (Ο.Ε, Ε.Ε, Α.Ε), δημόσιες, δημοτικές, συνεταιριστικές επιχειρήσεις κερδοσκοπικού χαρακτήρα, οι αλλοδαπές. Πρόσοδος: Είναι τα τιεριοδικοποιημένα έσοδα μιας περιουσίας ή κατ άλλους(τριμερής θεωρία) η πρόσοδος είναι έσοδο που απορρέει από μόνιμη πη-]τή που εκμεταλλευόμαστε και η οποία έχει περιοδικότητα.^ *^ Φόρος: Είναι η πηγή εσόδων του κράτους. Α.ποτελτιύν υποχρεωτική παροχή των οικονομικών φορέων στο κράτος. Προσωπικός Φόρος: Είναι ο (ρόρος που ετηβάλλχται σε ένα πρόσωπο λαμβάνοντας υπ όψιν τη γενική οικονομική κατάστασή του. Προοδευτικός Φόρος: Είναι ο φόρος που το ποσοστό του δεν παραμένει το ίδιο, αλλ.ά αυξάνεται προοδευτικά εφόσον αυξάνεται και το ποσοστό της φορολογητέας ύλης. Για παράδειγμα σε εισόδημα δρχ ποσοστό φόρου 10%, σε εισόδημα δρχ ποσοστό φόρου 15%, σε εισόδημα δρχ ποσοστό φόρου 20% και ου το καθ εξής. Αναλογικός Φόρος: Είναι ο φόρος που το ποσοστό του παραμένει το ίδιο οποιοδήποτε και αν είναι το ποσό της φορο.λογητέας ύλ.ης; π.χ. Φόρος 10% στο εισόδημα. Έτση όποιος πραγματοποιεί εισόδημα δρχ θα πληρώνει φόρο δρχ X 10% = 5.000, εκείνος που πραγματοποιεί εισόδημα X 10% = και ου το καθ εξής.^^ *(1)Βλ. Πο(ν. Β. Παπαδέας σελ. 17 (2) Βλ. Ι,Σ.Σπυρώάισι 1»5 σελ 38 (3) Βλ. Δημ.Π,Σταματοπούλου 1998 σελ 67 {4)Βλ Θ Μπσλής 1997 σελ 207 (5) Βλ Ν.Κίντης κ,ά 1993 σελ 136 (6) Βλ Ν.Τότσηκ,ά 1993α σελ 17-18

7 1 Κεφάλαιο ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΦΟΡΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜ ΑΤΟΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΤΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΠΕΡΙ ΦΟΡΟΥ - Αρθρο 1 - Αρθρο 2 - Αρθρο 3 - Αρθρο 4

8 Κεφάλαιο Ιστορική εξέλιξη του φόρου εισοδήματος Ο φόρος του εισοδήματος ήταν γνωστός με διάφορες μορφές και κατά την αρχαιότητα, δεν είχε όμως προσλάβει τη σημερινή τσο μορφή. Η αρχαία Ελλάδα, η Ινδία, η Αίγυτττος, η Κίνα και άλ5^ς χώρες της εποχής εκείνης είχαν εισάγει, στο φορολογικό τους σύστημα, το φόρο εισοδήματος. Αναφέρεται, ότι η Αθήνα είχε επιβάλλει το φόρο εισοδήματος κατά την εποχή του Σό>αονα. Στην αρχαιότητα, οι φόροι επιβάλλονταν συνήθως πάνω στα προϊόντα της γεωργίας και κτηνοτροφίας, αφού αυτά ήταν η κυριότερη πηγή εισοδήματος, εκείνη την εποχή. Αργότερα, προστέθηκε και το εισόδημα της ακίνητης ιδιοκτησίας. Τότε, τα εισοδήματα υπολογιζόταν μάλλον σε είδος και όχι σε χρήμα, γιατί το τελευταίο δεν είχε προσλάβει τη σημερινή του έκταση κυκλοφορίας. Κατά το Μεσαίωνα, ετηβαλλόταν σποραδικοί φόροι πάνω σε μερικές μορφές εισοδήματος, αλλά γενικότερα οι φόροι αυτοί ήταν μικρής σημασίας. Στη μακρινή εκείνη εποχή, ο φόρος του εισοδήματος δεν είχε αποκτήσει τη σημερινή του μορφή, επιβαλλόταν δε, ως επί τω πλείστον στο ακαθάριστο και όχι στο καθαρό εισόδημα. Ο φόρος του εισοδήματος, με τη σημερινή τελειοποιημένη μορφή του, είναι δημιούργημα της τελευταίας εκατονταετίας. Η φορολογία εισοδήματος εισήχθη για πρώτη φορά στη χώρα μας με το Νόμο 1640./1919 «Περί φορολογίας εισοδήματος καθαρών προσόδων». Με το νόμο αυτό ίσχυε ο μεικτός τύπος (ρορολογίας εισοδήματος, επιβαλλόταν δηλαδή ο φόρος ^ σταθερό συντελεστή στα εταμέρους εισοδήματα, ανάλογα με την πηγή προέλευσής τους.^'' Ο νόμος αυτός είχε ισχύ 35 περίπου έτη. Καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε, για τα (ρυσικά πρόσωπα με το ΝΔ 3323/55 και για τα νομικά πρόσωπα με το ΝΑ 3843/58. Έτσι με το ΝΔ 3323/55 καθιερώθηκε στη χώρα μας ο προσωπικός προοδευτικός φόρος, ο οποίος επιβάλλεται στο συνολικό εισόδημα των φυσικών προσώπων. Ο φόρος αυτός ονομάστηκε «ενιαίος φόρος». Αίγο αργότερα, με το ΝΔ 3843/58, καθιερώθηκε ο αναλογικός φόρος εισοδήματος των νομικών προσώπων, ο οποίος επιβάλλεται στο συνολικό εισόδημα των νομικών προσώπων από οποιεσδήποτε πηγές. *(1)ΒλΝ.Τότση κ.ά 1993σελ49 (2)ΒλΡεκλείτης 1994 σελ 103

9 Τα δύο νομοθετήματα δε χρησιμοποιούν τον όρο «Πρόσοδθ9 >, όπως ο νόμος 1640/1919, αλλ.ά τον όρο «Εισόδημα»/*^ Με τον όρο ασόδημα εννοούμε το άθροισμα των κάθε πηγής «Προσόδων» που έχει ένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο και για το οποίο φορολογείται συνολικά/"^ Σταθμός στη φορο>α>γία ασοδήματος αποτε>χί και ο νόμος 2065/1992, ο οποίος επέφερε ριζικές αλλαγές στο μέχρι τότε ισχύον σύστημα. Με το νόμο αυτό η φορολογία εισοδήματος έχασε μερικώς τσν προσωπικό και προοδευηκό χαρακτήρα, αφού οι προσωπικές εταιρείες φορολογούνται πλέον ως νομικά πρόσωπα, ενώ παλαιότερα υπαγόταν σε φόρο κατ ιδίαν μέλη της εταιρείας. 1.2 ΘΕΩΡΙΕΣ ΤΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ Στη οικονομική επιστήμη διδάσκονται πο)λ. ς θεωρίες για την έννοια του εισοδήματος. Από τις θεωρίες αυτές δύο έχουν ετηκρατήσει και εΐ )αρμόζονται στα (ρορολογικά συστήματα των διάιρορων χωρών. α)τριμερής θεωρία (στενή έννοια του εισοδήματος) : Σύμφωνα με την οποία για να χαρακτηρισθεί ένα έσοδο ως εισόδημα θα πρέτιει να έχει περιοδικό χαρακτήρα δηλαδή να επαναλαμβ(ΐνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα, να έχει μόνιμη ττηγή προέλευσης και να γίνεται τακηκή εκμετάλλευση αυτής της πηγής. β)η θεωρία περιουσιακής επαύξησης ή λογιστικής θεωρία (ευρεία έννοια) ; Εδώ θεωρείται εισόδημα η κάθε αύξηση της καθαρής περιουσίας ενός προσώπου που σημειώνεται μέσα σε μια ορισμένη χρονική περίοδο (συνήθως ετήσια) δίχως να εξετιίζεται η προέλευση των εσόδων και ο τρόπος χρησιμοποίησής τους. Στη χώρα μας επικράτησε και εςκχρμόζεται ένας συγκερασμός των τπο πάνω θεωριών. Καταρχήν εφαρμιίζεται η τριμερής θεωρία του εισοδήματος, αλλά όχι αμιγής, γιατί σε μερικές περιπτώσεις ειραρμόζονται ορισμένες αρχές από τη θεωρία της περιουσιακής επαύξησης. Κατά την Ελληνική νομοθεσία φορολογείται κάθε έσοδο, που προέρχεται από κεφάλαιο ή από εργασία ή από σύμπραξη κεφαλαίου και εργασίας (π.χ. επιχείρηση), το οποίο επαναλαμβάνεται κατά κιχνονικά χρονικά διαστήματα όπως υποστηρίζει η τριμερής θεωρία. Εταπλέον όμιος (ρορολογούνται και στοιχεία κεφαλαίου, τα οποία δεν αποτελούν μεν ασόδημα, επαυξάΐ'ουν όμως τη φοροδοτική ικαιώτητα του Φυσικού ή Νομικού προσώπου. Τέτοια έσοδα είναι π.χ. τα κέρδη από την εκχώρηση δικαιωμάτων εμπορικής επιχείρησης (αέρας), η αυτόματη υπερτίμηση κεφαλαίου κ.ά. Σημειώνεται ότι πουθενά στον κόσμο δεν ε(οαρμ<>ζεται αμιγής η τριμερής θεωρία του εισοδήματος. Γιατί θεωρητικά μεν, υπερέχει σε σύγκριση με κάθε ολλη θεωρίιχ, πρακτικά όμως υστερεί με το να αιρήνει αιρορολόγητα έσοδα, που προέρχονται από μη διαρκή πηγή και τα οποία έχουν πολύ μεγάλη σπουδαιότητα για την οικονομική αντοχή του κράτους.^^^ *(1)ΒλΝ.Τότοη κ.ά 1993 σελ 5 (2) ΒλΡεκλόίτης 1994 σελ 103 (3) Βλ Ν.Τότση κ.ά 1993 σελ 5-6, 89-90

10 1.3 ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΠΕΡΙ ΦΟΡΟΥ ΕΠΙΒΟΑΗ ΦΟΡΟΥ [Ν.2238/94] Άρθρο 1 Αντικείμενο του φόρου Ετηβάλλεται ο φόρος στο συνολικό καθαρό που προκότπώ είτε στην ημεδαπή, είτε στη α?>_λοδαπή και αποκτάται από κάθε φυσικό πρόσωπο για το οποίο συντρέχουν οι προϋποθέσεις των παρ. 1 και 2 του άρθρου Αρθρο 2 Υποκείμενο του φόρου Ι.Σ ε φόρο υπόκειται κάθε φυσικό πρόσωπο, το οποίο αποκτά Ώσόδημα που προκύπτει στην Ελλάδα ανεξάρτητα από την ιθαγένεια και τον τόπο κατοικίας ή διαμοντίς του. Ετήσης, ανεξάρτητα από την ιθαγένειά του, σε φόρο υπόκειται κάθε φυσικό πρόσωπο για το εισόδημά του που προκύπτει στην αλ>νθδατγή, εφόσον έχει την κατοικία του στην ΕΙλΧάδα. 2. Οι έμμισθοι δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στην αλλοδαπή θεωρείται κατοικούν στην Ελλάδα. 3. Σε φόρο υπόκεινται και η σχολάζουσα κληρονομιά. 4. Σε φόρο υπόκεινται ετάσης, οι ομόρρυθμες και οι ετερόρρυθμες εταιρείες, κοινωνίες αστικού δικαίου, που ασκούν επιχείρηση ή επάγγελμα, οι αστικές κερδοσκοπικές ή μη εταιρείες, οι συμμετοχικές ή αφανείς καθώς και οι κοινοπραξίες της παρ. 2 του άρθρου 2 του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων. Αρθρο 3 Χρόνος επιβολής του φόρου 1.0 (ρόρος επτβάλλεται κάθε οικονομικό έτος στο εισόδημα που αποκτάται μέσα σ αμέσοις προηγούμενο οικονομικό έτος, κατά τις διακρίσεις που ορίζει αυτός ο νόμος. 2.Η χρονική διάρκεια του οικονομικού έτους αρχίζει από την 1η Ιανουαρίου και λήγει την 31η Δεκεμβρίου του ίδιου ημερολογιακού έτους.^^^ (1 )Βλ Σταμοτόπουλος κ.ά 2000 σελ 51 (2)Βλ Καβαλάκης κ.ά 2001 σελ 48

11 Αρθρο 4 Εισόδημα και εξεύρεσή του φόρου Εισόδημα που φορολογείται: Εισόδημα στο οποίο ετηβάλλεται ο φόρος είναι το εισόδημα που προέρχεται από κάθε ττηγή ύστερα από την αφαίρεση των δαπανών για την απόκτησή του, όπως αυτό προσδιορίζεται ειδικότερα στα άρθρα 20 έως φόρος αυτός του νόμου, τα πρόστιμα και οι πρόσθετοι φόροι δεν ανα-^νωρίζονται για έκπτωση από το Ώσόδημα αυτό. Διάκριση εισοδήματος: Το εισόδημα αν'ά/ο)γα με την πηγή από την οποία προέρχεται διακρίνεται σε ορισμένες κατηγορίες. Αυτές είναι: Α-Β:Εισόδημα από ακίλητα Γ : Εισόδημα από κινητές αξίες Δ: Εισόδημα από εμπορικές επιχειρήσεις Ε: Εισόδημα από γεωργικές επιχειρήσεις ΣΤ: Εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες Ζ: Εισόδημα από υπηρεσίες ελευθέρων επαγγελμάτων και από κάθε άλλη πηγή/'^ * * (1)Βλ Σταματόπσυλος κ,ά 2000 σελ 60

12 2^ Κεφάλαιο ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΑΠΟ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΑΕΥΘΕΡΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΑΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΑΑΑΗ ΠΗΓΗ (ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΙ) > ΠΟΙΟΙ ΘΕΩΡΟΥΝΤΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ > ΕΝΝΟΙΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ > ΕΝΝΟΙΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ > ΧΡΟΝΟΣ ΑΠΟΚΤΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ > ΤΙ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ ΣΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΤΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ > ΕΝΝΟΙΑ ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟΥ ΚΑΙ ΚΑΘΑΡΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ

13 Κεφάλαιο 2 ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΑΠΟ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΑΕΥΘΕΡΩΝ ΕΠΑΓΓΕΑΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΑΑΑΗ ΠΗΓΗ 2.1 ΠΟΙΟΙ ΘΕΩΡΟΥΝΤΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ Σύμφωνα με το Άρθρο 48 παρ. 1 του Ν2238/1994 της φορολογικής μας νομοθεσίας θεωρούνται ως ελεύθεροι επαγγελματίες όσοι ασκούν το επάγγελμα του ιατρού, οδοντιάτρου, κτηνιάτρου, φυσιοθερατιευτή, βιολόγου, ψυχολόγου, μαίας, δικηγόρου, δικολάβου, συμβολαιογράφου, άμισθου υποθηκοφύλακα, δικαστικού επιμελητή, αρχιτέκτονα, μηχανικού, τοπογράφου, χημικού, γεωπόνου, γεωλάγου, δασολόγου, ωκεανογράφου, σχεδιαστή, δημοσιογράφου, συγγραφέα, διερμηνέα, ξεναγού, μεταφραστή, καθηγητή ή δασκάλου, καλλιτέχνη, γλύπτη ή ζωγράφου ή σκιτσογράφου ή χαράκτη, ηθοποιού, εκτελεστή μουσικών έργων ή μουσουργού, καλλιτεχνών των κέντρων διασκέδασης, χορευτή, χορογράφου, σκηνοθέτη, σκηνογράφου, ενδυματολόγου, διακοσμητή, οικονομολόγου, αναλυτή, προγραμματιστή, ερευνητή ή συμβούλου επιχειρήσεων, λογιστή ή φοροτέχνη, αναλογιστή, κοινωνιολόγου και εμπειρογνώμονα. Κοινό χαρακτηρισηκό γνώρισμα των επαγγελμάτων αυτών είναι η παροχή ανεξάρτητων υπηρεσιών από πρόσωπα που έχουν επιστημονικές, καλλατεχνικές ή ειδικές γνώσεις, δηλαδή κατά την παροχή των υπηρεσιών αυτών προέχει το πνευματικό στοιχείο.^^^ 2.2 ΕΝΝΟΙΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Ως παροχή υπηρεσιών θεωρείται κάθε εξυπηρέτηση οποιασδήποτε φύσεως προς το κοινό, προς άλλους επαγγελματίες, προς το δημόσιο κ.λ.π, η οποία δε δύναται να χαρακτηρισθεί ως πώληση αγαθών όπως π.χ. η εμπορική διαμεσολάβηση, οι υττηρεσίες ελευθέρων επαγγελματιών.'"' 2.3 ΕΝΝΟΙΑ ΕΙΣΟΑΗΜΑΤΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΕΠΑΓΤΕΑΜΑΤ1ΩΝ Οι αμοιβές των ανωτέρω ελευθέρων επαγγελματιών θεωρούνται εισόδημα ελευθερίων επαγ ι^ελμάτων (Ζ πη-/ής) και υπόκεινται σε παρακράτηση φόρου 20%(χωρίς χαρτόσημο 2,40%, καταργήθηκε από με το άρθρο 57 παρ. 2 του Ν 1642/86) από το κράτος, δημόσιο.^'^ (1) Βλ Σταμοττόπουλος 1998 σελ 786 (2) ΒλΝ.Τότση κ.ό 1993 σελ (3) Βλ Μπαλής 1997 σελ 224

14 2.4 ΧΡΟΝΟΣ ΑΠΟΚΤΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ Χρόνος απόκτησης του εισοδήματος από ελευθέρια επαγγέλματα θεωρείται ο χρόνος κατά τον οποίο ο δικαιούχος εισέπραττε την αμοιβή του/ ^Κατ εξαίρεση για διατροφή που καταβάλλεται αναδρομικά με δικαστική απόφαση, χρόνος κτήσης εισοδήματος θεωρείται ο χρόνος τον οποίο αφορά η διατροφή.'"^ 2.5 ΤΙ ΠΕΡΙΑΑΜΒΑΝΕΤΑΙ ΣΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΤΩΝ ΕΑΕΥΘΕΡΩΝ ΕίΤ4ΓΓΕΛΜ.\ΤΙΩΝ Στο εισόδημα από ελευθέρια επαγγέλματα περιλαμβάνεται και κάθε αμοιβή που καταβάλλεται; α)σε πραγματογνώμονες, διαιτητές, εκκαθαριστές γενικά, ελεγκτές ανώνυμων εταιρειών, εκτελεστές διαθηκών, εκκαθαριστές κληρονομιών και κηδεμόνες σχολάζουσας κληρονομιάς. β)σε συγγραφείς και μουσουργούς από συγγραφικά δικαιώματα γενικά. γ)σε αντιπροσώπους επα^γ'ελ-μαηκών οργανώσεων και σε ιδιώτες για τη συμμετοχή τους σε κάθε είδους επιτροπές ή συμβούλια του Δημοσίου, ΝΠΑΔ ή ΝΓΠΑ, των σωματείων, ιδρυμάτων, συνεταιρισμών και οργανισμών γενικά (ευκαιριακές ενασχολήσεις). δ)στη σύζυγο ή στο σύζυγο λόγω διατροφής η οποία εκδικάστηκε σε αυτούς ή συμφωνήθηκε με συμβολαιογραφική πράξη. Εξαίρεση αποτελεί το ποσό της διατροφής που καταβάλλεται σε τέκνα, το οποίο δε θεωρείται εισόδημά τους. ε)εισόδημα από ελευθέρια επαγγέλματα θεωρείται ακόμη: Κάθε εισόδημα που δεν μπορεί να υπαχθεί σε μια από τις κατηγορίες (Α-Ζ) και ως τέτοια χαρακτηρίζονται οι αμοιβές των μανεκέν, φωτομοντέλων, των διαιτητών ποδοσφαιρικών ή άλλ.ων αγώνων. στ)εισόδημα ετήσης λογίζονται και οι πάσης (ρύσεως τόκοι που καταβάλλονται σε αρχιτέκτονες, μηχανικούς και τοπογράιρους, λόγω καθυστέρησης είσπραξης των αμοιβών τους από προγενέστερες προσφερθείσες υττηρεσίες τους (τόσο από τον ιδιίοτικό όσο και από το δημόσιο τομέα).^^^ 2.6 ΕΝΝΟΙΑ ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟΥ ΚΑΙ ΚΑΘΑΡΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ Ως ακαθάριστο εισόδημα από υττηρεσίες ελευθέριων επαγγελμάτων λαμβάνεται το σύνολ.ο των αμοιβών που εισπράττονται από την άσκηση του ελευθέριου επαγη-έλματος, όπως αυτό προκύπτει από τα επαρκή και ακριβή βιβλία και στοιχεία, που τηρεί ο υπόχρεος. Το καθαρό εισόδημα προσδιορίζεται αν από το ακαθάρκττο εισόδημα αιραιρεθούν οι επαγγελματικές δαπάλ^ες, οι οποίες αναφέρολται στην παρ. 1 του άρθρου 31, μόνο ε<ρόσον αποδεικνύεται η καταβολή τους με νόμιμα (ρορολογικά στοιχεία και έχουν αναγραφεί στα βιβλία του υπόχρεου. (1) Βλ Ρεκλείτης 1994 σελ 121 (2) Βλ Σταματόπουλος κ.ά 2000 σελ 660 (3) Βλ Τσχνιάς 1996 σελ 157

15 Σύμφωνα λοιπόν με το άρθρο 31 το καθαρό εισόδημα βρίσκεται λογιστικώς αν αφαιρέσουμε από τα ακαθάριστα έσοδα τα ακόλουθα έξοδα; α)γενικά έξοδα διαχείρισης όπως έξοδα μισθοδοσίας, τεκμαρτό ενοίκιο, δωρεές χρηματικών ποσών στο δημόσιο, ιδρύματα, σωματεία κ.τ.λ. β)δαπάνες για συντήρηση και ετησκευή μηχανημάτων. γ)των δεδουλευμένων κάθε είδους τόκων, δανείων ή τηστώσεων γενικά της επιχείρησης. δ)των ποσών κάθε είδους φόρων, τελών και δικαιωμάτων που βαρύνουν την ετηχείρηση. ε)το ποσό των αποσβέσεων της κινητής ή ακίν-ητης περιουσίσ.ς της επιχείρησης. στ)της ζημιάς που πραγματοποιήθηκε από φθοράς απώλεια ή υποτίμηση κεφαλαίου. ζ)των μαθηματικών αποθεμάτων των ασιραλιστικών εταιρειών. η)του ποσού των προβλέψεων για απόσβεση επισφαλών απαιτήσειον. θ)των δικαιωμάτων ή αποζημιώσεων που καταβάλλονται σε ετηχειρήσεις και οργανισμούς για χρήση σημάτων, τεχνικής βοήθειας, σχεδίων, ευρεσιτεχνιών, μυστικών βιομηχανικών μεθόδων και τύπων, πνευματικής ιδιοκτησίας και άλλων συναφών δικαιωμάτων. ι)των δαπανών επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας. κ)έξοδα πρώτης εγκατάστασης. λ)των δαπανών ειασκευής και συντήρησης που -^ονται σε μισθωμένα ακίνητα. μ)των ποσών των δαπανών για διαφημίσεις. ν)των ποσών προβλέψεων για αποζημίωση προσωπικού λόγω συνταξιοδότησης. ξ)των ποσών που δίνονται για μισθώματα leasing. ο)των ζημιών που προκύπτουν από συμβάσεις ή πράξεις επί παραγωγών χρηματοοικονομικών προϊόντων. π)τα έξοδα διοικητικής υποστήριξης, οργάινωσης, αναδιοργοινωσης και γενικά των υπηρεσιών, που παρέχονται στην ετηχείρηση. ρ)των ποσών για αγορά Η. Υ. και του λογισμικού (softvvare).^^^ * * (1)Βλ Σταμχιτόπουλος κ.ά 2000 σελ

16 3 Κεφάλαιο ΠΩΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΕΤΑΙ ΤΟ ΦΟΡΟΛΟΓΗΤΕΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΤΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΕΠΑΓΓΕΑΜΑΤΙΩΝ ^ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ^ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΚΑΘΑΡΩΝ ΑΜΟΙΒΩΝ ^ ΕΞΩΛΟΠΣΤΙΚΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΚΑΘΑΡΩΝ ΑΜΟΙΒΩΝ ΜΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ 1 ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 51 ΤΟΥ Ν 2238/1994 ^ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΓΙΑ ΟΡΙΣΜΕΝΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ^ ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟ ΤΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ ^ ΠΩΣ ΥΠΟΛΟΓΙΖΕΤΑΙ ΤΟ ΚΑΘΑΡΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΤΟΥ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗ Ή ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΗ V" ΠΩΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΕΤΑΙ ΤΟ ΚΑΘΑΡΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΤΩΝ ΔΠαίΓΟΡΩΝ ^ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΠΑΡ. 1-7 ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 51 ΤΟΥ Ν 2238/94 ΣΤΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΕΠΑΓΓΕΑΜΑΤΙΩΝ

17 Κεφάλαιο 3 ΠΩΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΕΤΑΙ ΤΟ ΦΟΡΟΛΟΓΗΤΕΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΤΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΕΠΑΓΓΕΑΜΑΤΙΩΝ 3.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο τρόπος φορολόγησης του εισοδήματος των ελευθέρων επαγγελματιων ποικίλει και προέρχεται από λ.ογιστικές πράξεις μεταξύ δύο τρόπων προσδιορισμού του καθαρού εισοδήματος. Οι τρόποι αυτοί είναι: 1, Εισόδημα βάση βιβλίων (λογιστικός προσδιορισμός καθαρών αμοιβών). 2. Εισόδημα βάση το Μοναδικό Συντελ.εστή Καθαρών Α.μοιβών (εξωλ,ογιστ προσδιορισμός καθαρών αμοιβών). Δηλαδή το καθαρό εισόδημα που θα φορολογηθεί, θα πρέπει πρώτα να προσδιοριστεί (βάση των 2 τρόπων) και στη συνέχεια μέσα από λογιστικές πράξεις συγκρίσεως του αποτελέσματος των δύο αυτών τρόπων προκύπτει και το τελικό καθαρό ποσό φορολόγησης. Με την έννοια λογιστικές πράξεις συγκρίσεως εννοούμε ότι όποιος από τους ανωτέρω τρόπους προσδιορισμού καθαρών αμοιβών μας δώσει το μεγαλύτερο καθαρό αποτέλεσμα, σε αυτό το καθαρό ποσό θα φορολογηθεί ο υπόχρεος. Εξαίρεση στα ανωτέρω αποτε.^εί μία σειρά ελεύθερων επαγγελ,ματιών για τους οποίους έχει θεσπιστεί και ένας τρίτος τρόπος προσδιορισμού του εισοδήματός τους. Ο τρόπος αυτός είναι ο προσδιορισμός του εισοδήματος με βάση τις σταθερές επαγγελματικές δαπάνες και το συντελεστή απόδοσης. Εάν το αποτέλεσμα (καθαρό κέρδος) είναι μεγαλύτερο των δύο άλλων τρόπων, τότε φορολογούνται με αυτόν τον τρόπο. Δηλχίδή για να βρεθεί το φορολ.ογητέο εισόδημα γίνεται σύγκριση μεταξύ τριών εισοδημάτων και λαμβάνεται υπ όψιν το υψηλότερο.^ Πριν προχωρήσουμε στην ανάλυση των τρόπων προσδιορισμού και φορολόγησης καθαρών αμοιβών θα πρέπει να τονίσουμε ότι ο υπόχρεος θα πρέπει πρώτα να κάνει σωστό κλείσιμο των βιβλίων της χρήσης. Να βεβαιωθεί ότι έχει εκδώσει και έχει καταχωρήσει στο βιβλίο εσόδων-εξόδων, όλα τα τιμολόγια ή δελτία παροχής υττηρεσιών της χρήσης που κλείνε και μετά να προχωρήσει στον προσδιορισμό του φορολογητέου εισοδήματος. (1) Ετιεξεργασία στοιχείων του σπουδαστή (2) Βλ Κυριακάτικη, Φεβρουάριος 2001 σελ 5

18 3.2 ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΚΑΘΑΡΩΝ ΑΜΟΙΒΩΝ Το καθαρό ασόδημα (καθαρές αμοιβές) των ελεύθερων επαγγελματιών που τηρούν βιβλία δεύτερης ή προαιρετικά τρίτης κατηγορίας του Κ.Β.Σ βρί?κεται με το λογιστικό τρόπο, αν από τα ακαθάριστα έσοδα αφαφεθούν τα έξοδα. Τα ποσά αυτά προκύπτουν από τα βιβλία του υπόχρεου. Με την παρ. 2 του άρθρου 49 του Ν 2238/1994, ορίζεται ότι από το ακαθάριστο εισόδημα των ελευθέρων επαγγελματιών εκπίπτουν επαγγελματικές δαπάνες τις οποίες αναφέραμε στο προηγούμενο κεφάλαιο.^'' Όσον αφορά όμως, τις δαπάνες συντήρησης λειτουργίας, επισκευής, κυκλοφορίας, αποσβέσεων και μισθωμάτων που καταβάλλονται σε εταιρείες χρηματοδοτικής μίσθωσης για επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης που χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες του ελευθέριου επαγγέλματος, εφόσον αποδεικνύεται η καταβολή τους με νόμιμα φορολογικά στοιχεία και έχουν αναγραφεί στα βιβλία του υπόχρεου, εκπίπτουν κατά ποσοστό 25% του συνολικού ύψους αυτών, μη δυνάμει να υτιερβεί το ποσοστό 3% του δηλαοθέντος ακαθάριστου εισοδήματος από υπηρεσίες ελευθέριων επαγγελμάτων.^^^ Εξαιρετικώς, το ακαθάριστο ασόδημα από το έργο της πνευμαηκής παραγωγής τιον συγγραφέων, των μουσουργών και των καλλιτεχνών ζωγράφων ή γλυπτών ή χαρακτών κατανέμεται ισομερώς στο πρώτο έτος αποκτήσεως του εισοδήματος από αυτό το έργο και τα αμέσως επόμενα τρία έτη, εκτός αν ο υπόχρεος ετηθυμεί να φορολο-;τ]θεί με το ακαθάριστο εισόδημα που εισπράττεται όπως αυτό προκύπτει από τα επαρκή και ακριβή βιβλία και στοιχεία που τηρεί. Αυτά εφαρμόζονται, επίσης και προκειμένου για τις κάθε είδους επαγγελμαηκές δαπάνες οι οποίες επιβαρύνουν το κόστος του έργου των παραπόινω προσώπων ανεξάρτητα από το χρόνο που πραγματοποιήθηκαν, εκτός αν ο υπόχρεος επιθυμεί να φορολογηθεί με τις επαγγελματικές δαπάνες που εκτήταουν στο ακαθάριστο εισόδημα σύμφωνα με τα βιβλία του. Το ποσό που απομένει μετά τις εκπτώσεις που αναφέραμε τπο πάνω αποτελεί το καθαρό εισόδημα από υπηρεσίες ελευθέριων επαγγελμάτων για το οποίο θα ιρορολογηθεί ο υπόχρεος. Αυτός είναι ο λογιστικός τρόπος προσδιορισμού του εισοδήματος. Αν δηλαδή το σύνολο των ακαθάριστων αμοιβών είναι δρχ και οι δαπάνες δρχ, το καθαρό κέρδος είναι δρχ με την προϋπόθεση ότι τα βιβλία του ελεύθερου επαγγελματία θα κριθούν ακριβή και επαρκή. *(1)Ετιεξεργασία στοιχείων σπουδαστή (2) Βλ.\.Κ ράτσησελ204 (3) ΒλΤστνώς 1996 σελ 158 (4) Βλ Έθνος της Κυριακής, Φεβρουάριος 2000 σελ 26

19 3.3 ΕΞΩΛΟΓΙΣΤΙΚΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΚΑΘΑΡΩΝ ΑΜΟΙΒΩΝ Το καθαρό εισόδημα των ελευθέρων επαγγελματιών με τον εξωλογιστικό τρόπο ορίζεται στην παρ. 1 του άρθρου 51 του Ν 2238/1994. Ο τρόπος αυτός προσδιορίζει τις καθαρές αμοιβές των ελεύθερων επαγγελματιών που τηρούν βιβλία Β' ή προαιρετικά Γ' κατηγορίας του Κ.Β.Σ, με την εφαρμογή των μοναδικών συντελεστών καθαρών αμοιβών. Δηλαδή, το καθαρό ασόδημα εξευρίσκεται αν πολλαπλασιάσουμε τα ακαθάριστα έσοδα με το Μοναδικό Συντελεστή Καθαρών Αμοιβών (ΜΣΚΑ) που αντιστοιχεί σε κάθε επάγγελμα.^^^ Οι συντελεστές καθαρών αμοιβών περιλαμβάνονται σε ειδικό ττίνακα, ο οποίος καταρτίζεται με αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών που δημοσιεύονται στην εφημερίδα της Κυβερνήσεως.^^^ Οι συντελεστές αυτοί έχουν οριστεί με την Ε Τ10Λ 374/ Α.Υ.Ο που εκδόθηκε κατ εφαρμογή της εξουσιοδοτικής διάταξης της παρ. 4 του άρθρου 50 είναι οι εξής; ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΕΑΕΣΤΩΝ ΚΑΘΑΡΩΝ ΑΜΟΙΒΩΝ ΕΑΕΥΘΕΡΩΝ ΕΠΑΓΓΕΑΜΑΤΙΩΝ (ΣΕ ΕΞΩΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟ) ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΙΑΤΡΟΙ ΓΕΝΙΚΑ: Προσοοπική εργασία... 55% Με ponftrftiko JtfKXjoiHiKO...50 /ό ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΙ ΓΕΝΙΚΑ: Προσοτπκη εργασία... 50% Με βοηθητικό τιροσωπικο...45% ΚΤΗΝΙΑΤΡΟΙ... 50% ΔΙΚΗΓΟΡΟΙ... 50% ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΓΡΑΦΟΙ 50% ΑΜΙΣΘΟΙ ΥΉΟΘΗΚΟΦΥ.\ΑΚΕΣ 50 /» ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΙ ΕΠΙΜΕΛΗΤΕΣ... 50% ΧΤΙΜίΚΟΙ 50 /, ΚΑΘΗΓΗΤΈΣ /, ΗΘΟΙΙΟΙΟΙ /, ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ ΖΩΓΡΑΦΟΙ ή ΓΛΥΠΤΕΣ ή ΧΑΡΑΚΤΕΣ ή ΣΚΙΤΣΟΓΡΑΦΟΙ...45 /i ΜΟΥΣΟΥΡΓΟΓ ΣΥΝΘΕΤΕΣ, ΕΝΟΡΧΗΣΤΡΩΤΕΣ, ΣΤΙΧΟΥΡΓΟΙ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ...45% ΧΟΡΟΓΡΑΦΟΙ... 45% ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΙ, ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ, ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ 50% ΙΔΙΟΚΤΗΤΕΣ ή ΔΙΕΥΘΥΝΤΈΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ή ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ Προσοοπική εργασία...55% 0(γγσνωμένα γραφείο...50 ^ ΔΑΣΟΛΟΓΟΙ...15% ΞΕΝΑΓΟΙ...55% Σε όσα ελευθέρια επαγγέλματα δεν προβλέπεται μοναδικός συντελεστής καθαρών αμοιβών, ως τέτοιος θα λνπμβάν'εται άμεσος όρος των μοί'αδικών σοιτελεστών που ορίζονται στην πιο πάνω απόφαση και ο οποίος ανέρχεται σε σαράντα εταά και εβδομήντα πέντε τοις εκατό (47,75 %)/^ Αυτά δεν εφαρμόζονται όταν από την άσκηση του ελευθέριου επαγγέλματος τα ακαθάριστα έσοδα υπερβαίνουν τα δρχ.^'^^ (Ι)Επεξεργασία στοιχείων σπουδαστή (2) Βλ Στοματόπου?Λς κ.ά 2000 σελ 683 (3) Βλ Φορολογική επιθεώρηση 2001 σελ (4) Βλ Καβαλάκης κ.ά 2001 σελ 219

20 Στην περίπτωση την οποία κάποιος που ασκεί ελευθέριο επάγγελμα δεν τηρεί τα βιβλία και στοιχεία που προβλέπονται γι αυτόν από τον κώδικα βιβλίων και στοιχείων ή αυτά που τηρεί κρίνονται ανακριβή. Ο συντελεστής καθαρών αμοιβών που εφαρμόζεται προσαυξάνεται κατά σαράντα τοις εκατό (40%). Αν από τα στοιχεία που προσκομίζει ο φορολογούμενος, αποδεικνύεται ότι από γεγονότα ανώτερης βίας, οι πραγματικές καθαρές αμοιβές είναι κατώτερες από αυτές που προσδιορίζονται με την εφαρμοίτ) του συντελεστή, οι αμοιβές αυτές μπορεί να καθορίζονται με χρήση κατώτερου συντελεστή, όχι όμως κατώτερου από το μηδέν.^'^ Κατ εξαίρεση στις ακαθάριστες αμοιβές των αρχιτεκτόνων και μηχανικών χρησιμοποιούνται ειδικοί συντελεστές για τη σύνταξη μελετών και σχεδίων, οικοδομικών και λοιπών τεχνικών έργων, την επίβλεψη της εκτέλεσής τους, τη διεύθυνση εκτέλεσης (διοίκηση του έργου) και την ενέργεια πραγματογνωμοσυνών και διαιτησιών σχετικών με αυτά τα έργα. Σ αυτούς το καθαρό εισόδημα βρίσκεται με τη χρήση των συντελεστών στις ακαθάριστες αμοιβές τους, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται και οι πάσης φύσειος τόκοι υττηρημερίας λόγου καθυστέρησης στην καταβολή των παραπάνω αμοιβών τους (ος εξής; α)τριάντα οκτώ τοις εκατό (38%) για μελέτη - επίβλεψη κτιριακών έργων. Ειδικότερα ο συντελεστής αυτός εφαρμόζεται στις παρακάτω κατηγορίες μελετών: 1 )Αρχιτοαοντκές μελέτες κπρχακών έργων. 2 )Ειδικές αρχιτεκτονικές μελέτες (διαμόρφωση εσωτερικών και εξωτερικών χώρων, μνημείων, αποκατάσταση - διατήρηση παραδοσιακών κτιρίων και οικισμών και τοπίου). 3 )Με^έτες φυτοτεχνικής διαμόρφωσης περιβάλ.λλντος χώρου και έργων πρασίνου. β)είκοσι δυο τοις εκατό (22%) για μελέτη - επίβλεψη χωροταξικών, πολεοδομικών, σαγκοινωνιακών, υδραυλικών έργων και για ακαθάριστες αμοιβές από διεύθυνση εκτέλεσης έργου. Ειδικότερα ο συντελεστής αυτός εφαρμόζεται στις παρακάτω κατηγορίες μελετών: 1^)Χωροταξικές και ρυθμιστικές μελέτες. 2^)Πολεοδομικές και ρυμοτομικές μελέτες. 3^)Μελέτες συγκιηνωνιακών έργων (οδών, σιδηροδρομικών γραμμών, μικρών τεχνικών έργων, έργων υποδομής αερολιμένων και κυκλοφοριακές). 4^)Με^έτες υδραυλακών έργων (εγγειοβελ.τιωτικών έργοης φραγμάτων, υδρεύσεων και απογετεύσεων). δ^μελέτες οργάνωσης και επιχειρησιακιίς έρευνας. 6^)Μελέτες λιμενικών έργων. 7^)Μελέτες γεωργικές (γεωργοοικονομικές - γεωργοτεχνικές εγγείων βελτιώσεων, γεωργοκτηνοτροφικού προγραμματισμού, γεωργοκτηνοτροφικών εκμεταλ^\εύσεων). 8^)Μελέτες αλιευτικές. γ)είκοσι έξι τοις εκατό (26%) για μελέτη - επίβλεψη ηλεκτρομηχανολογικών έργων. Ειδικότερα ο συντελ^εστής αυτός εφαρμόζεται στις παρακάτω κατηγορίες μελετών; 1^)Μελέτες μηχανολογικές - ηλεκτρολογικές - ηλεκτρονικές. 2')Μελέτες οικονομικές. 3^Μελέτες κοινοινικές. 4^)Μελέτες μεταφορικών μέσων (χερσαίων, πλωτών, εναέριων). 5^Ενεργειακές μελέτες (θερμοηλεκτρικές, υδροηλεκτρικές, πυρηνικές). 6^)Μελέτες βιομηχανιών (προγραμματισμός - σχεδιασμός - λειτουργία). * * (1)ΒλΣταμ(ΐτόπουλος κ.ά 2(ΧΚ) σελ 678 & 684

21 7^)Χημικές μελέτες και έρευνες. 8^)Χημικοτεχνικές μελέτες. 9^)Μεταλλευτικές μελέτες και έρευνες. 10^)Μελέτες και έρευνες γεωλογικές, υδρογεωλογικές και γεωφυσικές. 11^)Γεωτεχνικές με}~έτες και έρευνες. 12^)Εδαφολογικές μελέτες και έρευνες. 13^)Μελέτες δασικές (διαχείριστι δασών και ορεινών βοσκότοπων, δασοτεχνικί] διευθέτηση ορεινών λεκανών χειμάρρων, αναδασώσεων, δασικών οδών και δασικών μεταφορικών εγκαταστάσεων). 14^)Σταηκές με>χτες (μελέτες φερουσών κατασκευών κτιρίων και μεγάλων ή ειδικών τεχνικών έργων). δ)αεκαεπτά τοις εκατό (17%) για μελέτη - επίβλεψη τοπογραφικών έργων. Ειδικότερα ο συντε>χστής αυτός εφαρμόζεται σε μελέτες τοπογραφίας (γεωδαιτικές, φωτογραμετρικές, χαρτογραφικές, κτηματογραφικές και τοπογραφικές). ε)εξήντα τοις εκατό (60%) για ακαθάριστες αμοιβές αρχιτεκτόνων και μηχανικών από την προσφορά ανεξάρτητων υπηρεσιών σε οργανωμένα γραφεία με τη χρησιμοποίηση της υποδομής και της οργάνωσης των γραφείων του εργοδότη και για την ενέργεια πραγματογνωμοσυνών και διαιτησιών σχετικών με αυτά τα έργα. Στο καθαρό εισόδημα που προκύπτει με τους συντελεστές αυτούς προστίθενται τα ποσά από; Ι.Τόκους που γίνονται από συναλλακτικές πράξεις. 2.Αυτόματη υτιερτίμηση κεφαλαίου του ελεύθερου επαγγελματία.^*^ Όταν όμως οι αμοιβές των μηχανικών από μελέτες δεν αφορούν τεχνικά έργα, όπως είναι οι μελέτες χημικού μηχανικού για την παραγωγή ενός αγαθού, μελέτη για λήψη ετηδοτήσεων, επιχορηγήσεων, συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα αμοιβές από εκπαίδευση, συγγραφική δραστηριότητα κ.τ.λ, τότε για τις αμοιβές αυτές εφαρμόζονται οι γενικές διατάξεις φορολογίας, δηλαδή το αποτέλεσμα υπολογίζεται όπως αυτό προκύπτει από τα τηρούμενα βιβλία τους ΠΟΤΕ Ο ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΑΥΤΟΣ ΠΡΟΣΑΥΞΑΝΕΤΑΙ Οταν από τα βιβλία και στοιχεία του υπόχρεου προκύπτει ότι οι δαπάνες της χρήσης βρίσκονται σε προφανή δυσαναλσγία με το υπόλοιπο των ακαθάριστων αμοιβών, που προκύπτουν από την εφαρμογή του συντελεστή, ο προϊστάμενος της δημόσιας οικονομικής υπηρεσίας προσαυξάνει το συντελεστή αυτόν κατά ποσοστό 20%. Δε θεωρείται ότι υπάρχει προφανής δυσαΐ'αλογία, ότα\' η διαφορά μεταξύ δαπανών που προκύτιτουν από τα βιβλία και στοιχεία και τεκμαρτών δαπανών, κατά τα ανωτέρω είναι μέχρι ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%) των τεκμαρτών δαπανών.^'^ ' (1)Βλ Καβαλάκης κ.ά 2001 σελ (2)Βλ Τσινιάς 1996 σελ 161

22 Παραδείγματα λογιστικού και εξωλογιστικού τρόπου Παράδειγμα 1 : Ο λογιστής ψ με οργανωμένο γραφείο τηρεί βιβλία εσόδων-εξόδων (Β' κατηγορίας του ΚΒΣ), από τα οποία για τη χρήση 2000 προκύταουν ακαθάριστα έσοδα δρχ και έξοδα δρχ. Μοναδικός συντελεστής καθαρού κέρδους 50%. Με βάση τα παραπάνω προσδιορίζουμε τις καθαρές αμοιβές του λογιστή με α)λογιστικό τρόπο και β)εξωλογιστικό τρόπο. α)λογισηκός τρόπος προσδιορισμού των καθαρών αμοιβών; -Α,καθάριστες αμοιβές μείον = δρχ καθαρές αμοιβές. β)εξωλογιστικός τρόπος προσδιορισμού καθαρών αμοιβών; Ακαθάριστες αμοιβές X 50% = δρχ καθαρές αμοιβές. Με βάση τα παραπάνω ο λογιστής για το οικονομικό έτος 2001 θα φορολογηθεί το ποσό των δρχ, καθόσον οι καθαρές αμοιβές που προέκυψαν με το λογιστικό τρόπο είναι μεγαλύτερες αυτών που προέκυψαν εξωλογιστικά.^^^ Παράδειγμα 2 : Ο συμβο>ναΐίχγράφος χ τηρεί βιβλία εσόδιον-ε.ξόδων (Β' κατηγορίας του ΚΒΣ). Από τα βιβλία του για τη χρήση 2000 προκύπτουν ακαθάριστες αμοιβές και έξοδα δρχ. Μοναδικός συντελεστής καθαρού κέρδους 50%. Με βάση τα παραπάνω δεδομένα προσδιορίζουμε τις καθαρές αμοιβές του συμβολαιογράφου με α)λογιστικό τρόπο και β)εξωλογιστικό τρόπο. α)λογιστικός τρόπος προσδιορισμού των καθαρών αμοιβών; Ακαθάριστες αμοιβές μείον έξοδα = δρχ καθαρές αμοιβές. β)εξωλογιστικός τρόπος προσδιορισμού καθαρών αμοιβών; Ακαθάριστες αμοιβές X 50% = δρχ καθαρές αμοιβές. Με βάση τα παραπάνω ο συμβολαιογράφος για το οικονομικό έτος 2001 θα φορολογηθεί το ποσό των δρχ καθόσον οι καθαρές αμοιβές που προέκυψαν με το λογιστικό τρόπο είναι μεγαλύτερες αυτών που προέκυψαν εξωλογιστικά.^^^ Παράδειγμα 3 : Ο ιατρός-μικροβιολόγος ' χ'' χωρίς βοηθητικό προσωπικό τηρεί βιβλία εσόδωνεξόδων (Β' κατηγορίας του ΚΒΣ), από τα οποία για τη χρήση 2000 προκύπτουν ακαθάριστα έσοδα δρχ και έξοδα δρχ. Λύση; α)κατά το.λσ^ιστικό προσδιορισμό του εισοδήματος προκύπτει ζημιά δρχ δηλαδή ακαθάριστες αμοιβές μείον = ζημιά. β)κατά τον ειδικό (εξωλογιστικό) προσδιορισμό του εισοδήματος προκύπτει καθαρό εισόδημα δρχ. Ακαθάριστες αμοιβές X μοναδικό συντελεστή 55% = καθαρές αμοιβές. Ο ιατρός-μικροβιολόγος θα υπαχθεί σε φόρο με το ποσό των δρχ.^^^ * * (1 )Βλ Δηλώσεις 2001 σελ 364 (2) Βλ Φορολογόσί επιθεώρηση 2001 σε λ 138 (3) Βλ Δηλώσεις 2001 σελ 364

23 Παράδειγμα 4" : Ο χημικός Α τηρεί βιβλία Β' κατηγορίας του ΚΒΣ(εσόδων-εξόδων), από τα βιβλία του για τη χρήση 2000 προκύτττουν ακαθάριστες αμοιβές δρχ και έξοδα δρχ. Μοναδικός συντελεστής κέρδους 50%. Με βάση τα παραπάνω δεδομένα του βιβλίου εσόδων-εξόδιον προσδιορίζουμε τις καθαρές αμοιβές του χημικού Α' α)με λογιστικό τρόπο και β)με εξωλογισηκό οος εξής: Αύση: Α. Αογιστικός τρόπος προσδιορισμού των καθαρών αμοιβών Ακαθάριστες αμοιβές μείον έξοδα = δρχ καθαρές αμοιβές. Β. Εξωλο-μστικός τρόπος προσδιορισμού των καθαρών αμοιβών. Ακαθάριστες αμοιβές X 50% = δρχ καθαρές αμοιβές. Με βάση τα παραπάνω ο χημικός Α' για το οικονομικό έτος 2001 (διαχείριση 1/1-31/12/00) θα φορολογηθεί με το ποσό των δρχ καθόσον οι καθαρές αμοιβές που προέκυψαν με τον εξωλογισηκό προσδιορισμό (άρθρο 50 Ν 2238/94) είναι μεγαλύτερα αυτών που προέκυψαν λογιστικά (άρθρο 49 Ν 2238/94).^*' Παράδειγμα 5": Ο Δικαστικός επιμελητής Α.Σ. με οργανωμένο γραφείο τηρεί βιβλία εσόδων-εξόδων (Β' κατηγορίας του ΚΒΣ), από τα οποία για τη χρήση 2000 προκύτττουν ακαθάριστα έσοδα δρχ και έξοδα δρχ. Α. Αογισπκός τρόπος προσδιορισμού εισοδήματος Ακαθάριστες Αμοιβές - Έξοδα = Καθαρές Αμοιβές = δρχ Β. Εξωλογιστικός τρόπος προσδιορισμού εισοδήματος Ακαθάριστες Αμοιβές X Μοναδικό Συντελεστή Καθαρών Αμοιβών = Καθαρό Εισόδημα X 50% = δρχ Με βάση τα παραπάνω ο Δικασηκός επιμελητής για το οικονομικό έτος 2001 θα φορολογηθεί για το ποσό των δρχ που προσδιορίστηκε λογιστικά, καθόσον οι :<αθαρές αμοιβές που προσδιορίστηκαν εξωλογιστικά είναι μικρότερες από αυτές λογιστικά. ' (1)Β λ Φορολογική επιθεώρηση 2001 σελ 138 (2)Βλ Έθνος της Κυριακής Φεβρουάριος 2000 σελ 28

24 3.4 Μ Η Ε Φ Α ΡΜ Ο ΓΗ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ Τ Η Σ Π Α ΡΑ ΓΡΑ Φ Ο Υ 1 ΤΟ Υ Α ΡΘ ΡΟ Υ 51 ΤΟΥ Ν 2238/1994 (ΤΩΝ ΑΥΟ ΤΡΟ Π Ω Ν Π Ρ Ο Σ Δ ΙΟ Ρ ΙΣ Μ Ο Υ ΤΩΝ ΚΑΘΑΡΩΝ ΑΜΟΙΒΩΝ ΤΩΝ ΕΑΕΥΘΕΡΩΝ ΕΠΑΓΤΕΑΜΑΤ1ΩΝ) Η παρ. 1 του άρθρου 51 του ν 2238/1994 ορίζει ότι το καθαρό εισόδημα που εξευρίσκεται λογιστικώς δεν μπορεί να είναι μικρότερο από αυτό που προκύπτει από το γινόμενο των ακαθάριστων εσόδων με το μοναδικό (για κάθε επάγγελμα) συντελεστή καθαρών αμοιβών. Δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις της πιο πάνω παραγράφου στις εξής περιπτώσεις: Ι.Ακαθάριστες αμοιβές που υπερβαίνουν τα δρχ. Όταν τα ακαθάριστα έσοδα από την άσκηση του ελευθέριου επαγγέλματος υπερβαίνουν τα δρχ το καθαρό εισόδημα προσδιορίζεται μόνο λογιστικά και όχι εξωλογιστικά. 2. Ακαθάριστες αμοιβές που αποκτούν οι αρχιτέκτονες και οι μηχανικοί. Το καθα εισόδημα ταιν αρχιτεκτόνων και μηχανικών προσδιορίζεται μόνο με τον εξωλ.ογιστικό τρόπο. 3. Ακαθάριστες αμοιβές που αποκτούν τα πρόσωπα που αναφέρονται σπς περιπτώσ α', γ' και δ' της παρ. 213 του άρθρου 48 του Ν 2238/1994. Οι παραπάνω διατάξεις αναφέρονται σπς αμοιβές που καταβάλλονται σε πραγματογνώμονες διαιτητές, εκκαθαριστές γενικά, ελεγκτές Α.Ε, εκτελεστές διαθηκών, εκκαθαριστές κληρονομιών και κηδεμόνες σχολάζουσας κληρονομιάς (περίπτωση α παρ. 2 άρθρου 48), σε ανππροσώπους επαγγελμαπκών οργανώσεων και ιδιώτες για τη συμμετοχή τους σε κάθε είδους επιτροπές ή συμβούλια, από το Δημόσιο, νομικά πρόσωπα δημοσίσο ή ιδιωτικού δικαίου, σωματεία, ιδρύματα, συνεταιρισμούς και οργανισμούς γενικά (περίπτωση γ παρ. 2 άρθρου 48), και τέλος στη διατροφή που καταβάλλεται στη σύζυγο ή στο σύζυγο, η οποία εκδικάστηκε σε αυτές ή συμφωνήθηκε με συμβολαιογραφική πράξη (περίπτωση δ παρ. 2 άρθρου 48). Επίσης σε εισόδημα από υπηρεσίες ελευθέριων επαγγελμάτων, που δεν μπορούν να υπαχθούν σε κάποια από τις κατηγορίες Α' έως Ζ ' της παρ. 2 του άρθρου 4 (τις κατηγορίες αυτές τις αναφέραμε στο πρώτο κειράλαιο). 4. Ελεύθεροι επαγγελματίες, οι οποίοι απαλλάσσονται από την τήρηση βιβλίων στοιχείων ή δεν τηρούν βιβλία αν και υπόχρεοι Από την παρ. 1 του άρθρου 51, εξ αντιδιαστολής προκύπτει ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες, που απαλλάσσονται νόμιμα από την τήρηση βιβλίων και στοιχείων ή δεν τηρούν αν και υπόχρεοι δε\' εφαρμόζομαι οι διατάξεις αυτής της παραγράφου.^*' ' (1)Βλ ΦορολογυοΓ) επιθεώρηση 2001 σελ 137

25 3.5 ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΕΠΑΓΓΕΑΜΑΤΙΚΕΣ ΔΑΙΤΔΝΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΔΤ^ΤΕΑΕΣΤΗ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΓΤΔ ΟΡΙΣΜΕΝΑ ΕΑΕΥΘΕΡΙΑ ΕΠΑΓΓΕΑΜΑΤΑ Με τις διατάξεις της παρ 2 του άρθρου 51 του Ν 2238/94, καθώς ισχύει μετά την αντικατάσταση του με το άρθρο 7 του Ν 2753/99, ορίζεται ότι για τα ε>χυθέρια επαγγέλματα του ιατρού, οδοντιάτρου, κτηνιάτρου, ψυχολόγου, φυσιοθεραπευτή, οικονομολόγου, συμβούλου επιχειρήσεων, λογιστή ή φοροτέχνη και αναλυτή προγραμματιστή, προβλ,έπεται και τρίτος τρόπος προσδιορισμού του καθαρού εισοδήματος αυτών/*^ Σύμφωνα με τον τρόπο αυτό το καθαρό ασόδημα είναι το αποτέλεσμα του πολλαπλασιασμού των σταθερών επαγγελματικών δαπανών με το συντελεστή απόδοσης, που ορίζεται στην παρ. 5 του ίδιου άρθρου.^"^^ Ο συντελεστής αυτός είναι ανάλογος με τα έτη άσκησης του eza^fi}^aioq και προσδιορίζεται ως ακολχύθως; Έτη άσκησης επαγγέλματος Συντελεστής απόδοσης Πάνω απ» 4 μέχρι 10 2,5 Πάνω από 10 μέχρι 15 3 Πάνω από 15 μέχρι 20 3,5 Πάνω από 20 3 Τα πρόσωπα που είδαμε παραπάνω, εφόσον πριν από την έναρξη επαγγέλματος άσκησαν το επάγγελ,μα τους ως μισθωτοί με οποιαδήποτε άλλη σχέση εργασίας περισσότερο από μια δεκαετία, τότε για τον προσδιορισμό του συντελεστή απόδοσης, στα έτη άσκησης του ελευθέριου επαγγέλματος προστίθεται χρονικό διάστημα δέκα (10) ετών.^^^ Παράδειγμα: Φυσιοθεραπευτής από το έτος 1973 μέχρι και το έτος 1983 (11 χρόνια) ως μισθωτός σε κλινική και από το έτος 84 μέχρι και το 1999 (16 χρόνια) ασκεί το επάγγελμα του φυσιοθεραπευτή. Στην περίπτωση του παραδείγματος αυτού ο συντελεστής απόδοσης που θα εςκχρμοστεί είναι 3 γιατί έχουμε 16 χρόνια + 10 χρόνια = 26 xj)0via άσκησης του επαγγέλματος. Στον πίνακα αυτό βλέπουμε ότι πάνω από 20 χρόνια ο συντελεστής απόδοσης είναι 3. *(])Βλ Έψιλον σελ 497 (2) Επεξεργασία στοιχείων σπουδαστή (3) Βλ Καβαλάκης κ.ά 2001 σελ 220

26 'Οταν έχουμε διακοτττόμενη χρονικά απασχόληση μισθοπού ή άλλης σχέσης εργασίας λαμβάνεταχ υπ όψιν το άθροισμα του χρόνου απασχόλησης ιος μισθωτού ή με οποιαδήποτε άλλη σχέση εργασίας ανεξάρτητα από το πρόσωπο του εργοδότη. Για τον υπολογισμό της δεκαετίας προσμετράται, σύμφωνα με την /211/Α0012/ΠΟΛ. 1030/ εγκύκλιο Υπουργείου Οικονομικών ο χρόνος παροχής μισθωτών υπηρεσιών ή με οποιαδήποτε άλλη σχέση ομοίων με τις υττηρεσίες του ασκούμενου ή συναφούς ελεύθερου επαγγέλματος. Επίσης σύμφωνα με την παραπάνω ΠΟΛ. 1030/ εγκύκλιο του Υπουργείου Οικονομικών για την εφαρμογή της παρ. 2 του άρθρου 51 λαμβάνονται υπ όψιν οι ιατροί, οδοντίατροι, κτηνίατροι, ψυχοϊ^γοι και φυσιοθεραπευτές που απασχολ,ήθηκσν σε δημόσια ή ιδιωτικά νοσηλευτικά ιδρύματα και συναφείς υπηρεσίες όπως π.χ. κτηνίατροι σε Υγειονομικές Υττηρεσίες του Δημοσίου και όσοι παρείχαν οικονομολογικές, λλγιστικές, φορολ-ογικές, καθώς και υπηρεσίες αναλ.υτή προγραμματιστή σε οποιονδήποτε εργοδότη δημόσιου ή ιδιωτικού τομέα.^'^ Διευκρινίζεται όη για τον ασκούντο, το ελευθέριο επάγγελμα του συμβούλου επιχειρήσεων λογίζεται, η σε ευρεία έννοια παροχή, ως μισθωτού ή με άλλη σχέση εργασίας, υπηρεσιών οικονομολογικού, λογιστικού, φορολογικού χαρακτήρα ή υπηρεσιών αναλυτή πρσ^ραμμαΰ.στή. Επίσης διευκρινίζεται ότι στην περίπτωση που τα ακαθάριστα έσοδα των υπόχρεων των παραπάνω προσώπων ξεπερνούν τα δρχ, τότε στην περίπτωση αυτή μόνο το εισόδημα που προσδιορίζεται λογιστικά δεν μπορεί να είναι μικρότερο από το ποσό του εισοδήματος που προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό των σταθερών δαπανών με το συντελεστή απόδοσης.'"^ Ομως σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 7 του άρθρου 51 όλοι οι προαναφερόμενοι ελεύθεροι επαγγελματίες της παρ. 2 του ίδιου άρθρου καθώς και οι καλλιτέχνες ή τραγουδιστές των κέντρων διασκέδασης μπορούν να μην αποδεχθούν τον προσδιορισμό του εισοδήματος με βάση τα κριτήρια των βασικών επαγγελματικών δαπανών και της επαγγελματικής αμοιβής με το Συντελεστή Εμφάνισης, Συντελεστή Δισκογραφίας και Συντελεστή Προβολής (θα τα δούμε παρακάτω). Στην περίπτωση όμως αυτή υποχρεούνται με την υποβολή της ετήσιας δήλωσης εισοδήματός τους να συνυποβάλλουν και κατάσταση δήλωσης των περιουσιακών τους στοιχείων. Οι δηλώσεις αυτές της φορολογίας εισοδήματος ελέγχονται κατά προτεραιότητα και υποχ_οε(οτικά από τις αρμόδιες ελεγκτές Αρχές.^*^ ΠΟΙΕΣ ΕΊΝΑΙ ΟΙ ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΕΠΑΓΓΕΑΜΑΤΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ Με την παρ. 3 του άρθρου 51 του Ν 2238/94 ορίζονται οι σταθερές επαγγελματικές δαπάνες που λαμβάνονται υπ όψιν για τον προσδιορισμό του εισοδήματος των προσώπων που είδαμε στο κεφάλαιο αυτό. Το άθροισμα των δαπανών αυτών αποτελείται από τις ακόλουθες επιμέρους δαπάνες της χρήσης που διανύθηκε: α)τη Δαπάνη για το δεδουλευμένο καταβα)λ.όμενο ή τεκμαρτό μίσθωμα β) Τη Δαπάνη για ηλεκτρικό ρεύμα (1)ΒλΦορολογυ<ή επιθεώρηση 2001 σελ (2)Βλ Δηλώσε^ 2001 σελ 373

27 γ) Τη Δαπάνη για ύδρευση δ)τη Δαπάνη για τηλεφωνική επικοινωνία γενικά, κινητή ή σταθερή, συμπεριλαμβανομένων και των δαπανών για σύνδεση στο διαδίκτυο ή για παροχή τηλεομοιοτυπικών εργασιών κ.τ.λ (Υπουργείο οικονομικών /211/Α0012/ΉΟΛ. 1030/ Κατά ρητή διάταξη του νόμου, ειδικά για τους κτηνιάτρους που διαθέτουν επαγγελματική ε'fκατάσταση, λαμβάνεται υπ όψιν ποσοστό ογδόντα τοις εκατό (80?^) του καταβαλλόμενου ή τεκμαρτού μισθώματος.^'^ Το καθαρό εισόδημα που προσδιορίζεται με βάση αυτές τις δαπάνες και το συντελεστή απόδοσης, δε\/ μπορεί να υπερβαίνει τα δρχ. Σε κάθε περίπτωση υτιέρβασης του ανώτατου αυτού ορίου, το ποσό του καθαρού εισοδήματος θα τιεριορίζεται στα δρχ.^ ^ Παράδειγμα: Έστω ο οδοντίατρος χ ασκεί το επά'^γελμα 16 χρόνια, χωρίς βοηοητεκό προσωτηκό. Κατά τη χρήση 2000 πραγματοποίησε ακαθάριστα έσοδα και οι δαπάνες του ανήλθαν σε Οι σταθερές επαγγελματικές δαπάνες ανήλθαν σε δρχ. Ο Μοναδικός συντε>χστή καθαρού κέρδους που προβ>.έπεται για οδοντίατρο, ο οποίος δε χρησιμοποιεί βοηθητικό προσωπικό είναι 50%. Έχουμε: α)λογιστικός τρόπος: = δρχ καθαρό εισόδημα β)εξωλογιστικός τρόπος: X 50% = δρχ καθαρό εισόδημα γ)τεκμαρτέ ς προσδιορισμός: X 3,5 = δρχ Επειδή όμως έχει τεθεί πλαφόν , θα φορολογηθεί για το ποσό καθαρού εισοδήματος 10.Θ δρχ. Ο οδοντίατρος έχει τη δυνατότητα να αρνηθεί τη φορολογία βάσει τεκμαρτού προσδιορισμού, δηλαδή να αρνηθεί να φορολογηθεί για καθαρό κέρδος , οπότε θα φορολογηθεί -,τα καθαρό ασόδη^αα δρχ, που έχει προκόψει με την εφαρμο-ρή του εξωλογιστικού προσδιορισμού. * * (1)Βλ Σταματόπουλος κ.ά 2000 σελ 709 (2) ΒλΚοφαλάκηςκ.ά2001 c3sx219 (3) Βλ Έθνος της Κυρ«ικής. Φεβρουάριος 2000 σελ 29

28 3.5.2 ΠΡΟΣΑΥΞΗΣΗ TOY ΚΑΘΑΡΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΕΠΑΓΤΕΛΜΔΤίΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΝΤΕΑΕΣΤΗ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΓΙΑΤΡΟΥΣ ΚΑΙ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΥΣ Για τους παραπάνω ελεύθερους επαγγελματίες το προσδιοριζόμενο με βάση τις σταθερές επαγγελ.ματικές δαπάνες και το συντελεστή απόδοσης καθαρό εισόδημα τους προσαυξάνεται ανάλογα με την αδικότητα ως εξής; α)κατά σαράντα τοις εκατό (40%) για τους χειρούργους όλων των ειδικοτήτων, εφόσον ασκούν χειρουργική ειδικότητα σε οποιοδήποτε νοσηλευτικό ίδρυμα ή νοσοκομείο. Δημόσιο ή ιδιωτικό και μαιευτήρες. β)κατά δεκαπέντε τοις εκατό (15%) 'μα όλες τις άλλες κλινικές ειδικότητες ιατρών, καθώς και για αυτούς που ασκούν ορθοδοντικές εργασίες.^^^ Τονίζεται ότι, το καθαρό εισόδημα των άλλων ιατρών που ασκούν εργαστηριακή ειδικότητα ή δεν έχουν αδικότητα, δεν προσαυξάνεται με βάση Τις σταθερές επαγγελματικές δαπάνες. Σημειώνεται ότι, η διάκριση των ειδικοτήτων σε κλινικές και εργαστηριακές περιλ,αμβάνεται στην υπ αριθμό /459.ΤΙΟΛ. 1063/Α' 0012/ εγκύκλιο Υπουργείου Οικονομικών, που εκδόθηκε ύστερα από την απόφαση της 112ης ολομέλειας του κεντρικού Συμβουλίου Υγείας (Κ.Ε.Σ.Υ) της και είναι οι παρακάτω; Α' Κλινικές Ειδικότητες 1.Αγγειοχειρουργική 2.Κλινική αιματολογία (εφόσον διατηρεί ιατρείο) 3.Ακπνοθεραπευτική - Ογκολογία 4. Αλνλεργιολογία 5. Αναισθησιολογία (εφόσον ο αναισθησιολόγος ιατρός διατηρεί ιατρείο) 6. Γ αστρεντερολογία Τ.Γεντκή Ιατρική δ.δερματολογία - Αφροδισιολογία 9.Ενδοκρινολνθγία ΙΟ.Ιατρική της Εργασίας (εφόσον διατηρεί ιατρείο) 11.Καρδιολογία 12. Κοινωνική Ιατρική (εφόσον διατηρεί ιατρείο) 13. Μαιευτική - Γυναικολογία 14 Νευρολογία 15.Νεφρολογία! ό.νευροχειρουργική 17. Ορθοπεδική 18. Ουρολογία 19. Οφθαλμολογία 20. Π αθολ^α 21. Παιδιατρική 22. Παιδοψυχιατρική (])ΒλΚυριακάπκη, Φεβρουάριος2001 σελ4

29 23. Πλαστική Χαρουργική 24. Ρευματο?Λγία 25.Πνευμονολογία 26. Φυσική Ιατρική και Αποκατάσταση 27. Χειρουργική 28. Χειρουργική Θώρακος 29. Χειρουργική Παίδων 30. Ψυχιατρικής 31.Ωτονορινο>ναρυτγο>νθγία Β' Εργαστηριακές Ειδικότητες 1.Ερ"^αστηριακή Αιμοτο/'.ογία 2. Ακτινοδιαγνωστική 3. Ιατροδικαστική 4. Κυτταρολογία 5. Ιατρική Βιοπαθολογία (Μικροβιολογία) 6. Πα9ο?>χ)γική Ανατομική ν.πυρινική Ιατρική^ ^ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΤΟΥ ΦΟΡΟΑΟΓΟΥΜΕΝΟΥ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΩΣ ΕΠΑίΤΕΑΜΑΤΙΚΚ ΣΤΕΓΗ Αν ως επαγγελματική στέγη χρησιμοποιείται η κατοικία του φορολογούμενου, για τον υπολογισμό της δαπάνης του καταβαλλόμενου ή τεκμαρτού μισθώματος, προκειμένου α)για ιατρό, οδοντίατρο και ψυχο?λγο, ως επιφάνεια )ειμβάν'ονται υπ όψιν σαρά'/τα (40) τετραγωνικά μέτρα, ενώ Ρ)για τους υπόλοιπους ελεύθερους επαγγελματίες λαμβάνονται υπ όψιν είκοσι (20) τετραγοινικά μέτρα. Παράδειγμα: ΙΑΤΡΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΣΤΕΓΗ μισθωμένο γραφείο 100 τ.μ ΧΡΟΝΙΑ ΑΣΚΗΣΗΣ επαγγέλματος 14 Καταβαλλόμενο ενοίκιο δρχ. Μσναδικός Συντελεστής Καθαρού Κέρδους για ιατρό χωρίς προσωπικό 55% Κατά τη διαχειριστική περίοδο 2000 από τα Β' Κατηγορίας του ΚΒΣ που τήρησε έχουμε: ΕΣΟΔΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΔΑΠΑΝΕΣ Ενοίκια ΔΕΗ - ΟΤΕ - ΕΥΔΑΠ - ΟΤΕ Διάφορα Έξοδα ΣΥΝΟΔΟ ΑΑΠ.ΑΝΩΝ (1)Βλ Δηλώσεις 2001 σελ (2) Βλ Σταματόπουλος κ.ά 2000 σελ 690

30 ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΘΑΡΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ Α. ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΣ ΤΡΟΠΟΣ Έσοδα από Παροχή Υπηρεσκσν Μείον: Δαπάνες ΚΑΘ ΑΡΑ ΚΕΡΔΗ Β. ΕΞΩΛΟηΣΤΚΟΣ ΤΡΟΠΟΣ Ακαθάριστα Έσοδα Παροχής Υπηρεσκίιν Μοναδικός Συντελεστής Καθαρού Κέρδους 55% ΚΑΘΑΡΑ ΚΕΡΔΗ Γ. ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΕΠΑΓ/ΚΕΣ AAHAIVF.E Ενοίκια ΔΕΗ-ΟΤΕ-ΕΥΔΑΠ ΣΥΝΟΛΟ ΑΥΞΗΣΗ ΔΑΠΑΝΩΝ ΛΟΓΩ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ( X 3) ΠΡΟΣΑΥΞΗΣΗ ΛΟΓΩ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ 40% ( X 40%) ΚΑΘΑΡΑ ΚΕΡΔΗ % ΑΡΑ Ο Ιατρός για τη διαχειριστική περίοδο 2000 θα φορολογηθεί με το ποσό των κερδών που προσδιορίστηκαν με τον Λογιστικό τρόπο και είναι μεγαλύτερα από τα προκύψαντα από τον ΕξωλνΟγισρ,κό τρόπο α?-λά και από τις σταθερές επαγγελματικές δαπάι'ες (μπορεί οι σταθερές δαπάνες να μας δίδουν αποτέλεσμα αλλά ο νόμος δεν επιτρέπει να υπερβαίνουν τα δρχ).^^^ Π Ω Σ ΥΠ Ο Λ Ο ΓΙΖΕΤΑ Ι ΤΟ ΤΕΚ Μ Α ΡΤΟ Μ ΙΣ Θ Ω Μ Α Σ ΤΗ Ν Π Ε Ρ ΙΠ Τ Ω Σ Η ΠΟΥ Ω Σ ΕίΤΔΓΤΈΛΜ ΑΤΙΚΗ Ε Γ Κ Α Τ Α Σ Τ Α Σ Η ΧΡΗΣΙΜ ΟΠΟΙΕΙΤΑΙ Η ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΤΩΝ ΦΟΡΟΛΟΓΟΥΜΕΝΩΝ Για τον υπολογισμό του τεκμαρτού μισθώματος στην περίπτωση που ως επαγγελματική εγκατάσταση χρησιμοποιείται η κατοικία, εφαρμόζονται ανάλχτ)ΐα οι διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 22 του Ν. 2238/94. Πιο συγκεκριμένα, το τεκμαρτό μίσθωμα από ιδιόχρηση επαγγελματικής εγκατάστασης που βρίσκεται στην κατοικία του φορολογούμενου, δε\^ μπορεί να είναι μικρότερο από το 3,5% της αξίας της ιδιοχρησιμοποιούμενης στέγης (του ακινήτου).^^^ Για τον υπολογισμό της αξίας αυτής λαμβάνεται οπόψη το γνόμενο των εξής παραγόντων. α)της κύριας επιφάνειας της οικοδομής, στην οποία προστίθεται και ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%) της επιφάνεισ,ς των απoθηκευrικώv χώρων στάθμευσης αυτοκινήτων που ενδεχόμενα υπάρχουν στην οικοδομή - κατοικία. * (1)Βλ Κυριχικάτικη, Φεβρουάριος 2000 σελ (2)Βλ Φορολογική επιθεώρηση 2001 σελ 140 (3)Βλ A Κράτση σελ 104