Εβδοµαδιαίο ελτίο Οικονοµικών Εξελίξεων ιεύθυνση Οικονοµικών Μελετών Τετάρτη 13 Αυγούστου Ελληνική Οικονοµία ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

Transcript

1 Εβδοµαδιαίο ελτίο Οικονοµικών Εξελίξεων ιεύθυνση Οικονοµικών Μελετών Τετάρτη 13 Αυγούστου 2014 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Ελληνική Οικονοµία Η ηµοσιονοµική Προσαρµογή συνεχίζεται ταχύτερα από ότι έχει προγραµµατιστεί: Μετά την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσµατος στη γενική κυβέρνηση (ΓΚ) ύψους 1,5 δις (0,8% του ΑΕΠ) ήδη από το 2013 (έναντι πρόβλεψης για µηδενισµό του ελλείµµατος), τα στοιχεία για την εκτέλεση του Προϋπολογισµού της ΓΚ στο 1 ο 6µηνο.2014 δείχνουν ότι είναι τώρα δυνατή η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσµατος στη ΓΚ άνω του προγραµµατισµένου 1,6% του ΑΕΠ ( 2,9 δις) και το Το συµπέρασµα αυτό προκύπτει από τα ακόλουθα: Πρώτον, καταγράφεται ήδη στο 1 ο 6µηνο.2014 πρωτογενές πλεόνασµα στη ΓΚ ύψους 1,8 δις έναντι ελλείµµατος ύψους 1,86 δις στο 1 ο 6µηνο Μάλιστα, αν εξαιρεθούν οι δαπάνες που πραγµατοποιήθηκαν για την υλοποίηση του προγράµµατος αποπληρωµής των ληξιπρόθεσµων οφειλών, τότε το πρωτογενές πλεόνασµα αυξάνει στα 2,2 δις στο 1 ο 6µηνο.2014, από επίσης πλεόνασµα ύψους 0,59 δις και στο 1 ο 6µηνο εύτερον, καταγράφεται ήδη αξιοσηµείωτη αύξηση των εσόδων της γενικής κυβέρνησης κατά 5,6% σε ετήσια βάση στο 1 ο 6µηνο.2014, όταν το ΝΤ (Ιούνιος 2014) εκτιµά την αύξηση αυτών των εσόδων στο 1,1% το 2014 ως σύνολο. Ειδικότερα, καταγράφεται αύξηση των ιδίων εσόδων των Οργανισµών Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ) κατά 0,9% στο 1 ο 6µηνο.2014, µε ταυτόχρονη πτώση των πρωτογενών δαπανών των ΟΚΑ κατά -9,4%. Η αύξηση αυτή σηµειώνεται ταυτόχρονα µε την αύξηση των εσόδων του τακτικού προϋπολογισµού (πριν τις επιστροφές φόρων) κατά 3,9% στο 1 ο 6µηνο Επίσης, η εξέλιξη αυτή σηµειώνεται παρά την απώλεια σηµαντικών εσόδων στο 1 ο 6µηνο.2014 από τον ΦΠΑ και τον ΕΦΚ καυσίµων λόγω των πολύ καλών καιρικών συνθηκών που επικράτησαν στην Ελλάδα στην περίοδο αυτή. Από την άλλη πλευρά, οι εισπραχθείσες κεφαλαιακές µεταβιβάσεις από φορείς εκτός γενικής κυβέρνησης ανήλθαν στα 2,99 δις στο 1 ο 6µηνο.2014, έναντι 1,84 δις στο 1 ο 6µηνο Χωρίς αυτά τα έσοδα η αύξηση των εσόδων της ΓΚ περιορίζεται στο +2,4%. Τρίτον, καταγράφεται πτώση των πρωτογενών δαπανών της ΓΚ κατά -4,9% στο 1 ο 6µηνο Ωστόσο, µε την προσαρµογή για την πληρωµή των ληξιπρόθεσµων υποχρεώσεων στο 1 ο 6µηνο.2013 και στο 1 ο 6µηνο.2014, οι πρωτογενείς δαπάνες της ΓΚ στο 1 ο 6µηνο.2014 εµφανίζονται ελαφρά αυξηµένες κατά περίπου 0,8% έναντι πρόβλεψης του ΝΤ για πτώση τους κατά -0,6%. Σηµειώνεται ότι στις πρωτογενείς δαπάνες της ΓΚ στο 1 ο 6µηνο.2014 έχουν συµπεριληφθεί τα 450 εκατ. που δόθηκαν για το κοινωνικό µέρισµα, αυξηµένα επιδόµατα για αγορά πετρελαίου θέρµανσης και οι πρόσθετες δαπάνες για τις εκλογές του Μαϊου Οι εξελίξεις αυτές σηµατοδοτούν την καλύτερη του αναµενοµένου εκτέλεση του επικαιροποιηµένου Π2014, όπως ακριβώς συνέβη και µε την εκτέλεση του Π2013. Το πρωτογενές πλεόνασµα της ΓΚ µπορεί κάλλιστα να υπερβεί το 1,8% του ΑΕΠ ακόµη και µε αύξηση των εσόδων της ΓΚ κατά 3,0%, από 5,6% στο 1 ο 6µηνο Ωστόσο, η καλή εκτέλεση του Π2014 και των εποµένων ετών απαιτεί εντατικοποίηση της προσπάθειας για είσπραξη των βεβαιωµένων εσόδων από όλους τους υπόχρεους. Είναι χαρακτηριστικό ότι τον Ιούν.2014 σηµειώθηκε νέα πτώση των εσόδων από τον ΦΠΑ λοιπών προϊόντων (εκτός καυσίµων και καπνού) κατά -8,2% σε ετήσια βάση, µετά την πτώση του κατά -13,0% τον Ιούν.2013 και την αύξησή του κατά 2,3% τον Μάιο Στον ίδιο µήνα, τον Ιούν.2013 σηµειώθηκε σηµαντική πτώση σε ετήσια βάση και στις καταγεγραµµένες εισπράξεις εσόδων από τα Ασφαλιστικά Ταµεία (ΑΤ). Είναι πολύ πιθανό ότι οι µεγάλες αυτές διακυµάνσεις στα έσοδα από τον ΦΠΑ και από τα ΑΤ οφείλονται και σε διακυµάνσεις στην ένταση των ελέγχων των αρµόδιων αρχών που πραγµατοποιούνται στην αγορά από µήνα σε µήνα. Αυτό δείχνει ότι οι τυχόν διακυµάνσεις στην ένταση των ελέγχων συνεπάγονται σηµαντικές απώλειες εσόδων από τον ΦΠΑ και από τις εισφορές στα ΑΤ, ιδιαίτερα στην περίοδο που θα απαιτηθεί για την αποκατάσταση και πάλι ενός ικανοποιητικού επιπέδου φορολογικής συνείδησης στη χώρα. Η Έκθεση του ΚΕΑΟ (Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών) Αύγουστος 2014: Η ίδρυση του ΚΕΑΟ αποτελεί µια πολύ σηµαντική µεταρρύθµιση στο χώρο της Κοινωνικής Ασφάλισης και αναµένεται να συµβάλλει στην πιο αποτελεσµατική είσπραξη των ληξιπρόθεσµων εισφορών άνω των στα ΑΤ (ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. ΟΑΕΕ, ΟΓΑ, ΕΤΑΑ) που έχουν διαβιβαστεί σε αυτό. Οι εισφορές αυτές ανέρχονταν στο τέλος Ιουλίου 2014 στα 10,93 δις και έχουν ως βασικό χαρακτηριστικό ότι το 82,96% από αυτές (ύψους 9,07 δις) δηµιουργήθηκαν από ληξιπρόθεσµους οφειλέτες που ήδη χρωστούσαν 6,42 δις στο τέλος του 2009, δηλαδή πριν καν αρχίσει η κρίση. Οι οφειλές που δηµιουργήθηκαν από νέους οφειλέτες που κατέστησαν ληξιπρόθεσµοί από το 2010 και µετά δεν υπερβαίνουν τα 1,86 δις (17,04% του συνόλου). Εποµένως, το «δεν πληρώνω» στον τοµέα της κοινωνικής ασφάλισης δεν είναι τόσο πολύ αποτέλεσµα της κρίσης και της µεγάλης ύφεσης στην οικονοµία, αλλά βασικός παράγων που οδήγησε τη χώρα στην υπερχρέωση και στην κρίση. Οι πιο χαρακτηριστικές µέθοδοι εισφοροδιαφυγής που

2 εντοπίστηκαν καταγράφονται αναλυτικά στην Έκθεση του ΚΕΑΟ. Το ΚΕΑΟ έχει ήδη δραστηριοποιηθεί για την είσπραξη των ληξιπρόθεσµων οφειλών από εισφορές στα ΑΤ και έχει προσφύγει στη λήψη αναγκαστικών µέτρων είσπραξης για ληξιπρόθεσµες οφειλές ύψους 1,45 δις περίπου, ενώ έχει πραγµατοποιήσει 16,08 χιλ. ρυθµίσεις χρεών ποσού 586,6 εκατ. Οι έως τώρα εισπράξεις του ΚΕΑΟ από ληξιπρόθεσµες απαιτήσεις ανέρχονται σε 176,2 εκατ., µε το 98,7% αυτών των εισπράξεων να προέρχονται από οφειλέτες στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. Στην αγορά εργασίας, τα στοιχεία της Έρευνας Εργατικού υναµικού (ΕΕ ) της ΕΛΣΤΑΤ για το 1 ο 5µηνο 2014, δείχνουν µικρή περαιτέρω µείωση του ποσοστού ανεργίας, αλλά και µικρή αύξηση της απασχόλησης σε µηνιαία και σε ετήσια βάση τον Μάιο.2014 και στο 1 ο 4µηνο Ειδικότερα, το ποσοστό ανεργίας µειώθηκε στο 27,1% τον Μάιο.2014, από 27,2% τον Απρ.2014, 27,8% τον Μάρτ.2014 και από 27,7% τον Μάιο Επίσης, στο 1 ο 5µηνο.2014 το ποσοστό ανεργίας διαµορφώνεται στο 27,57%, έναντι 27,68% στο 1 ο 5µηνο Ωστόσο, σύµφωνα µε την ΕΛΣΤΑΤ, αυτή η εξέλιξη στο ποσοστό ανεργίας οφείλεται περισσότερο στη µείωση του εργατικού δυναµικού κατά -0,9% στο 1 ο 5µηνο.2014, αφού η απασχόληση µειώθηκε ελαφρά κατά -0,7% στο ίδιο 5µηνο, παρά το ότι ήταν αυξηµένη τον Μάιο.2014, όπως φαίνεται στον Πίνακα 1. Πίνακας 1. Εξέλιξη της απασχόλησης και της ανεργίας (Στοιχεία ΕΕ χωρίς διόρθωση για την εποχικότητα) 1ο 5μηνο 1ο 5μηνο ο 5μηνο 2014 Εργατικό Δυναμικό 4.896, , ,0 % Μεταβολή -0,87% -0,88% Απασχόληση 3.766, , ,2 % Μεταβολή -6,79% -0,73% Ανεργία 1.130, , ,8 Ανεργία (% Εργ.Δυν.) 23,09% 27,68% 27,57% Μάιος 2012 Μάιος 2013 Μάιος 2013 Απασχόληση 3.733, , ,7 % Μεταβολή -5,90% 0,19% Ανεργία 1.151, , ,2 Ανεργία (% Εργ.Δυν.) 23,60% 27,70% 27,10% Πηγή: Έρευνα Εργατικού Δυναμικού, ΕΛΣΤΑΤ. Με αυτές τις τάσεις εκτιµάται τώρα ότι το ποσοστό ανεργίας, µε βάση τα στοιχεία της ΕΕ της ΕΛΣΤΑΤ, θα µειωθεί στο 27,0% το 2014, από 27,4% το 2013, µε αύξηση της απασχόλησης κατά 0,1% το 2014, µετά την πτώση της κατά -4,9% το Άλλωστε, µε βάση τα νέα εποχικά διορθωµένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ η ανεργία εκτιµάται στο 27,2% τον Μάιο.2014, από 27,3% τον Απρ.2014, 27,3% τον Μάρτ.2014 και από 27,7% τον Μάιο 2013 και 27,9% τον Σεπτ Σε κάθε περίπτωση, τα στοιχεία του Μαΐου 2014 δείχνουν σαφή βελτίωση στην αγορά εργασίας ακόµη και µε βάση τα στοιχεία της ΕΕ της ΕΛΣΤΑΤ. Ωστόσο, η µικρή αυτή βελτίωση δεν είναι ακόµη συµβατή την εικόνα της αγοράς εργασίας, όπως αυτή διαµορφώνεται µε βάση τα στοιχεία του ΕΡΓΑΝΗ που αναλύονται στη συνέχεια, τα οποία δείχνουν καθαρή αύξηση της µισθωτής απασχόλησης κατά 160,94 χιλ. άτοµα στο 1 ο 5µηνο.2014 και κατά 189,56 χιλ. άτοµα στο 1 ο 7µηνο Αντί αυτού µε βάση τα στοιχεία της ΕΕ της ΕΛΣΤΑΤ στο 1 ο 5µηνο.2014 σηµειώθηκε µικρή πτώση της απασχόλησης κατά -25,5 χιλ. άτοµα. 200,0 180,0 160,0 140,0 120,0 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0 0,0 ιάγραµµα 1. Καθαρή αύξηση της µισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τοµέα, στο 1ο 7µηνο (χιλ.), σύµφωνα µε το Σύστηµα ΕΡΓΑΝΗ 79,5 99,5 90,6 116,8 35,7 62,1 30,7 33,4 91,6 189, Πιο αναλυτικά, σύµφωνα µε τα στοιχεία των ροών απασχόλησης (προσλήψεις µείον απολύσεις µείον οικειοθελείς αποχωρήσεις) του συστήµατος ΕΡΓΑΝΗ στο 1 ο 7µηνο.2014 σηµειώθηκε σηµαντική αύξηση της µισθωτής απασχόλησης που σηµατοδοτεί ουσιαστική βελτίωση της αγοράς εργασίας στη χώρα. Τα στοιχεία αυτά, που καταγράφουν τις πραγµατικές συνολικές ροές µισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τοµέα στο σύνολο της χώρας (και όχι µε δειγµατοληπτικό τρόπο, όπως συµβαίνει µε την ΕΕ ) δείχνουν µια πολύ µεγάλη αύξηση αυτής της µισθωτής απασχόλησης κατά 189,56 χιλ. άτοµα στο 1 ο 7µηνο.2014, έναντι αύξησής της κατά 91,61 χιλ. άτοµα στο 1 ο 7µηνο 2013, κατά 33,4 χιλ. άτοµα στο 1 ο 7µηνο.2012 και κατά 30,7 χιλ. άτοµα στο 1 ο 6µηνο Γενικά, η αύξηση της καθαρής απασχόλησης στο 1 ο 7µηνο 2014 ήταν σηµαντικά µεγαλύτερη από την αύξηση της απασχόλησης στο 1 ο 7µηνο σε όλα τα έτη από το 2001 έως και το 2013 ( ιάγραµµα 1.) Επιπλέον, η αύξηση της καθαρής απασχόλησης στο 1 ο 7µηνο.2014 και ιδιαίτερα τον Ιούν-Ιούλ,2014 θα ήταν πολύ µεγαλύτερη αν δεν σηµειώνονταν 41,95 χιλ. λήξεις συµβάσεων εκπαιδευτικών ορισµένου χρόνου τον Ιούν.2014 και επιπλέον 21,97 χιλ. τον Ιούλ.2014, οι οποίες θα ανανεωθούν σε σηµαντικό βαθµό από τον Σεπτ Τα στοιχεία του ΕΡΓΑΝΗ δείχνουν ότι η οικονοµική δραστηριότητα στο ιδιωτικό τοµέα της οικονοµίας ανακάµπτει ουσιαστικά από το 1 ο 7µηνο 2014, αφού η αύξηση της µισθωτής απασχόλησης σε αυτό το 7µηνο ήταν κατά 98 χιλ. µεγαλύτερη από την αύξηση της απασχόλησης στο 1 ο 7µηνο.2013, 2

3 όπου είχε επίσης σηµειωθεί αύξηση της απασχόλησης κατά 58,2 χιλ. άτοµα µεγαλύτερη από το 1 ο 7µηνο Ετσι, παρά τις ανωτέρω ενθαρρυντικές εξελίξεις στην αγορά εργασίας σύµφωνα µε τον ΕΡΓΑΝΗ, η ανεργία εξακολουθεί να διαµορφώνεται σε πολύ υψηλά επίπεδα (27,1% του εργατικού δυναµικού) σύµφωνα µε την ΕΛΣΤΑΤ. Ιδιαίτερα δε η ανεργία των νέων (15-24 ετών) παρά ότι καταγράφηκε χαµηλότερα στο 53,1% τον Μάιο.2014, από 56,3% τον Απρ.2014 και από 59,6% τον Μάιο.2013, εξακολουθεί να βρίσκεται σε πολύ υψηλά επίπεδα. Επίσης, η συνεχιζόµενη πτώση της απασχόλησης κατά -0,73% στο 1 ο 5µηνο.2014 (σύµφωνα µε την ΕΛΣΤΑΤ και αντίθετα µε τα στοιχεία του ΕΡΓΑΝΗ) συνεπάγεται περιορισµένη αύξηση της απασχόλησης και µείωση της ανεργίας το 2014 µε βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Ειδικότερα, τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ στο 1 ο 5µηνο.2014 (αντίθετα µε τα στοιχεία του ΕΡΓΑΝΗ) δεν επιβεβαιώνουν τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για πτώση της ανεργίας στο 26,0% το 2014, µε αύξηση της απασχόλησης κατά 0,6. Ένα άλλο στοιχείο που προκύπτει από το σύστηµα ΕΡΓΑΝΗ είναι ότι η αύξηση της απασχόλησης στο 1 ο 7µηνο,2014 συνδυάζεται µε πολύ µεγάλη αύξηση των προσλήψεων εργαζοµένων που έφτασαν στις 917,34 χιλ. στο 1 ο 7µηνο.2014, έναντι 564,6 χιλ. στο 1 ο 7µηνο.2013, 495,4 χιλ. στο 1 ο 7µηνο.2012 και έναντι 712,8 χιλ. στο 1 ο 7µηνο.2008, αλλά και µε µεγάλη αύξηση των απολύσεων και των οικειοθελών αποχωρήσεων από την εργασία. Ωστόσο, το τελικό αποτέλεσµα αυτής της υψηλής κινητικότητας στην αγορά εργασίας είναι η µεγάλη αύξηση της απασχόλησης που προαναφέρθηκε. Από τις εξελίξεις αυτές προκύπτει η πραγµατικά µεγάλη συνεισφορά στην ανάκαµψη της οικονοµίας και στην αύξηση της απασχόλησης που προκύπτει από την εκ βάθρων µεταρρύθµιση και τον εξορθολογισµό της λειτουργίας της αγοράς εργασίας στην Ελλάδα που υλοποιήθηκε τα τελευταία 4-έτη. Η µεγάλη αύξηση των προσλήψεων µε συµβάσεις µερικής απασχόλησης: Όπως φαίνεται στον Πίνακα 2, σηµαντική συµβολή στην αύξηση των προσλήψεων στο 1 ο 7µηνο.2014 έχουν οι συµβάσεις εργασίας µερικής απασχόλησης, καθώς και οι συµβάσεις εκ περιτροπής απασχόλησης, όπως αναµενόταν στην περίοδο που η οικονοµία εξέρχεται από τη µεγαλύτερη προσαρµογή και ύφεση της ιστορίας της. Έτσι, το ποσοστό των συµβάσεων πλήρους απασχόλησης διαµορφώθηκε στο 53,16% του συνόλου στο 1 ο 7µηνο.2014, έναντι του 34,33% που ήταν οι συµβάσεις µερικής απασχόλησης και 12,51% που ήταν οι συµβάσεις εκ περιτροπής απασχόλησης..με την ανάκαµψη της οικονοµίας το 2014 και τη µετεξέλιξή της σε ικανοποιητική και αυτοδύναµη ανάπτυξη της τάξης του 3,0%-3,5% ετησίως από το 2015 και στα επόµενα έτη (όπως προβλέπεται και από την Τρόικα) το ποσοστό των συµβάσεων πλήρους απασχόλησης θα αυξηθεί σταδιακά και πάλι, µε το ποσοστό, ωστόσο, των συµβάσεων µερικής απασχόλησης να παραµένει επίσης υψηλό σε σύγκριση µε την κατάσταση που επικρατούσε στην Ελλάδα πριν από την κρίση.. Πίνακας 2. Προσλήψεις ανά κατηγορία: Συµβάσεις Εργασίας από έως Εκ περιτροπής Πλήρης Απασχόληση Μερική Απασχόληση Απασχόληση Σύνολο Ιαν Φεβρ Μάρτ Απρ Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Ιαν.-Ιούνιος % Συµµετοχή Ιαν. 54,5% 34,2% 11,3% 100% Φεβρ. 47,7% 37,7% 14,6% 100% Μάρτ. 52,1% 35,6% 12,2% 100% Απρ. 61,5% 28,2% 10,3% 100% Μάιος 57,1% 32,4% 10,5% 100% Ιούνιος 49,5% 37,3% 13,2% 100% Ιούλιος 48,2% 36,2% 15,6% 100% Ιαν.-Ιούνιος 53,16% 34,33% 12,51% 100,00% Ο τοµέας του τουρισµού συµβάλει κατά κύριο λόγο στην αύξηση της απασχόλησης: Τέλος, η υψηλότερη καθαρή αύξηση της απασχόλησης τον Ιούλ.2014 καταγράφεται στα επαγγέλµατα που σχετίζονται µε τους τοµείς του τουρισµού (Ξενοδοχεία Εστίαση) αλλά και σε καταστήµατα λιανικού εµπορίου στη µεταποιητική βιοµηχανία και στη µεταποίηση γεωργικών προϊόντων και τέλος στους τοµείς των µεταφορών (οδηγοί φορτηγών, λεωφορείων και ΤΑΞΙ). Είναι πολύ σηµαντικό ότι ο τοµέας των κατασκευών δεν έχει ακόµη συµβάλλει ουσιαστικά στην αύξηση της απασχόλησης, όπως αυτή καταγράφεται από τα στοιχεία του ΕΡΓΑΝΗ στο 1 ο 7µηνο Οικοδοµική δραστηριότητα: Ωστόσο, ακόµη και στην αγορά ακινήτων φαίνεται τώρα ότι καταγράφονται κάποια πρώτα σηµάδια σταθεροποίησης σε πολύ χαµηλά επίπεδα δραστηριότητας. Η διαδικασία της σταθεροποίησης µε προοπτική για σύντοµη ανάκαµψη φαίνεται ότι αρχίσει από τον τοµέα των αδειών οικοδοµών που αποτελούν προπορευόµενο δείκτη για τις εξελίξεις στην αγορά ακινήτων και, ειδικότερα, στις επενδύσεις σε ακίνητα µερικούς µήνες αργότερα. Ο όγκος των νέων αδειών οικοδοµών που εκδόθηκαν στο 4µηνο Φεβρ.-Μαΐου.2014 σηµείωσε µικρή αύξηση κατά 0,1% σε ετήσια βάση (Μάιος 2014: +10,34% σε ετήσια βάση), έναντι της πτώσης της κατά -43,8% στο αντίστοιχο 4µηνο του Σηµειώνεται ότι ο όγκος των νέων αδειών οικοδοµών που εκδόθηκαν στο 1 ο 5µηνο.2014 διαµορφώθηκε σε εξαιρετικά χαµηλά επίπεδα, στα χιλ. κυβικά µέτρα, από χιλ. κυβικά µέτρα στο 1 ο 5µηνο του Ωστόσο, η διακοπή της ταχείας πτώσης στο 4 ο 3µηνο.2013 (+2,2%) και στο 4µηνο Φεβρ.-Μαϊου.2014 (+0,1) δείχνει ότι η ανάκαµψη στον όγκο των οικοδοµικών αδειών που εκδίδονται δεν θα αργήσει να εµφανιστεί (Μάιος.2014: +10,34%). Η ανάκαµψη στον όγκο των 3

4 αδειών οικοδοµών θα σηµατοδοτήσει και την ανάκαµψη των επενδύσεων σε οικοδοµές που σηµείωσαν νέα τεράστια πτώση κατά -42,3% στο 1 ο 3µηνο.2014, αφαιρώντας και πάλι -1,26 ποσοστιαίες µονάδες από το ρυθµό αύξησης του ΑΕΠ σε ετήσια βάση στο 3µηνο αυτό. Συνολικά, αναµένεται ότι η πτώση των επενδύσεων σε οικοδοµές θα περιοριστεί στο -16,0% το 2014 ως σύνολο και ότι θα µετατραπεί σε θετική αύξηση, άνω του 10%, το Σε απόλυτα µεγέθη οι ανωτέρω εξελίξεις σηµαίνουν ότι οι επενδύσεις σε κατοικίες που θα διαµορφωθούν περί τα 3,1 δις (1,9% του ΑΕΠ) το 2014 (σε πραγµατικές τιµές 2005), µπορεί να αυξηθούν στα 3,6 δις (2,1% του ΑΕΠ) το 2015, από 26,1 δις (12,4% του ΑΕΠ) το 2007 και 17,3 δις (8,2% του ΑΕΠ) το ,00% 12,00% 10,00% 8,00% 6,00% 4,00% 2,00% 0,00% Επενδύσεις σε κατοικίες ως % του ΑΕΠ (Σταθερές τιμές 2005) 10,20% 12,40% 8,20% 6,80% 5,60% 4,90% 3,50% Εκτιμήσεις EAD Alpha Bank 2,30% 2,40% 1,90% 2,60% 2,10% Στην καλύτερη εξέλιξη στους τοµείς των συναλλαγών και των επενδύσεων σε οικιστικά ακίνητα αναµένεται να συµβάλλουν στα επόµενα 3µηνα οι ακόλουθες εξελίξεις στην ελληνική οικονοµία: α) Η αξιοσηµείωτη βελτίωση του οικονοµικού κλίµατος στη χώρα συµπεριλαµβανοµένων και των προσδοκιών των καταναλωτών που έχουν ήδη οδηγήσει στην σταθεροποίηση της ιδιωτικής κατανάλωσης και στη σηµαντική αύξηση των πωλήσεων αυτοκινήτων. Ειδικότερα, στο 7µηνο ο αριθµός των πωλήσεων νέων ΙΧ αυτοκίνητων αυξήθηκε σηµαντικά κατά +28,8%, έναντι µείωσής του κατά -0,5% στο 7µηνο Ειδικότερα δε στο 4µηνο Απρ-Ιούλ.2014 επωλήθησαν καινούργια αυτοκίνητα, έναντι στο αντίστοιχο 4µηνο.2013, µε αύξηση κατά +33,6%, σε ετήσια βάση, έναντι αύξησης κατά +21,3% στο 1 ο 3µηνο 2014 και κατά +7,0% και στο 2 ο 3µηνο β) Οι πολύ χαµηλές τιµές των προσφερόµενων προς πώληση ακινήτων (κυρίως χτισµένων πριν από 7- έτη, ή και παλαιότερων) ακόµη και σε προνοµιούχες περιοχές µε υψηλού επιπέδου υποδοµές, περιβάλλοντος και ποιότητας διαβίωσης. Ήδη η πτώση των τιµών των διαµερισµάτων κατά µέσο όρο στο σύνολο της χώρας, σύµφωνα µε τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος ανήλθε στο 36,3% Μάλιστα, οι πωλήσεις ακινήτων σε πολλές περιπτώσεις αποφασίζονται από τους πωλητές υπό πίεση και πωλούνται σε εξαιρετικά χαµηλές τιµές λόγω της πολύ υψηλής φορολογικής επιβάρυνση των ακινήτων ιδιαίτερα για φορολογούµενους µε ακίνητη περιουσία άνω των Σε αυτό θα πρέπει να προστεθεί και η σηµαντική µείωση του κόστους ανέγερσης οικοδοµών τα τελευταία έτη. γ) Η δυνατότητα συνδυασµού της επιστροφής των καταθέσεων των εγχώριων κατοίκων στη χώρα µε την ανάκαµψη της αγοράς ακινήτων, ενώ ήδη διαφαίνεται και η δυνατότητα εισροής σηµαντικών ξένων κεφαλαίων για αγορά εξοχικής ή άλλης κατοικίας στην Ελλάδα. Ειδικότερα, στο 1 ο 5µηνο.2014 οι εισροές κεφαλαίων από το εξωτερικό για αγορά ακινήτων στην Ελλάδα ανήλθαν στα 92,1 εκατ. και ήταν αυξηµένες κατά 100,2% σε ετήσια βάση, µετά την αύξησή τους κατά 48% το 2013 όπου διαµορφώθηκαν στα 167,8 εκατ., έναντι 113,4 εκατ. το Είναι εποµένως πολύ πιθανό ότι οι εισροές αυτές θα υπερβούν τα 250 εκατ. το 2014 µε σηµαντικά µεγαλύτερη αύξησή τους στα επόµενα έτη. Οι εισροές αυτές, σε συνδυασµό µε την επιστροφή των καταθέσεων των εγχώριων κατοίκων µπορεί να συµβάλλουν στην σταθεροποίηση των τιµών των ακινήτων στα πολύ χαµηλά επίπεδα του 2014 και στην ανάκαµψη των συναλλαγών και των επενδύσεων στην αγορά ακινήτων από τα επίσης πολύ χαµηλά επίπεδά τους το Στους ανωτέρω ευνοϊκούς παράγοντες θα µπορούσε να προστεθεί και η σηµαντική βελτίωση της φορολογίας των ακινήτων έναντι του 2013, ιδιαίτερα όσον αφορά τη µείωση του φόρου µεταβίβασης ακινήτων στο 3,0% και τη βελτιωµένη τελικά εξειδίκευση του πλαισίου επιβολής του φόρου υπεραξίας ακινήτων (15%). Παραµένει, ωστόσο, άλυτο το µεγάλο θέµα της επιβολής διπλής φορολογίας (του ΕΝΦΙΑ + ΦΑΠ 2014 στα ακίνητα µε αντικειµενική αξία άνω των ) που εξακολουθεί να λειτουργεί έντονα αποτρεπτικά στην αύξηση των συναλλαγών και στην ανάκαµψη της αγοράς ακινήτων (όπως αναλύθηκε εκτενώς στο Εβδοµαδιαίο ελτίο της 8 ης Αυγούστου 2014).. Παγκόσµια Οικονοµία Η παγκόσµια οικονοµία συνεχίζει να επηρεάζεται αρνητικά από τις σηµαντικές γεωπολιτικές εξελίξεις στα ακόλουθα µέτωπα: α) Της Ουκρανίας Ρωσίας και ιδιαίτερα από τις νέες κυρώσεις που επιβλήθηκαν εναντίον της Ρωσίας και τα αντίποινα που ήδη ανακοίνωσε ή απειλεί ότι θα εφαρµόσει η Ρωσία ιδιαίτερα έναντι των χωρών της ΕΕ-28 και έναντι των ΗΠΑ του Καναδά και άλλων χωρών. Από την άλλη πλευρά, κάποιες άλλες µεγάλες χώρες, όπως η Τουρκία, η Βραζιλία, η Αργεντινή, κ.ά., αναµένεται να επωφεληθούν µε καλύτερη προώθηση ιδιαίτερα των αγροτικών τους προϊόντων στην αγορά της Ρωσίας. Συνολικά, ωστόσο, οι παγκόσµιες αγορές φαίνεται να θεωρούν ότι ο κίνδυνος µεγαλύτερης εξάπλωσης της κρίσης στην Ουκρανία περιορίζεται ελαφρά: (1) διότι οι δυνάµεις της Κυβέρνησης της Ουκρανίας φαίνεται να έχουν περιορίσει ουσιαστικά τη δράση των 4

5 αυτονοµιστών στις περιοχές του Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ που δηλώνουν φίλοι της Ρωσίας και, (2) διότι η Ρωσία, παρά το ότι φαίνεται να έχει συγκεντρώσει εκ νέου στρατεύµατα στα σύνορα µε την Ουκρανία και παρά της δηλώσεις της για την ανάγκη αποστολής ανθρωπιστικής βοήθειας στις περιοχές που έχουν πληγεί από τον πόλεµο, εκτιµάται ότι δεν θα αποφασίσει τελικά άµεση εισβολή στις ανωτέρω περιοχές της Ουκρανίας που θα συνιστούσε εξαιρετικά επικίνδυνη κλιµάκωση της κρίσης µε πολύ µεγαλύτερες επιπτώσεις. β) Στο Β. και στο Κ. Ιράκ, όπου οι ΗΠΑ αποφάσισαν την έναρξη νέων βοµβαρδισµών για να ανακόψουν την προέλαση των ακραίων ισλαµιστών (του αυτοαποκαλούµενου ισλαµικού κράτους του Ιράκ και της Συρίας ή ISIS, ή των επονοµαζόµενων Τζιχαντιστών) για την κατάληψη σηµαντικών πόλεων και κρίσιµων περιοχών στη χώρα, υπό την αδυναµία της νόµιµης Κυβέρνησης στη χώρα αυτή για οργάνωση των αναγκαίων στρατιωτικών δυνάµεων για αντιµετώπισή τους. Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ προειδοποίησε για µακροχρόνια διένεξη η οποία δεν θα είναι δυνατό να λυθεί χωρίς την ενεργοποίηση της νόµιµης Κυβέρνησης στο Ιράκ και τον σχηµατισµό αξιόµαχων στρατιωτικών δυνάµεων για την υπεράσπιση και την επιβολή του νόµου και της τάξης στη χώρα. γ) Στη Λωρίδα της Γάζας, όπου παρά τις εκεχειρίες που συµφωνούνται για µικρά χρονικά διαστήµατα, οι στρατιωτικές επιχειρήσεις και οι προκλήσεις συνεχίζονται και από τις δύο πλευρές µε πολλές απώλειες αµάχων, καταστροφές πολλών δις και µε αναπόφευκτη δηµιουργία ανθρωπιστικής κρίσης. δ) Στην Αφρική, όπου ο θανατηφόρος υιός Έµπολα φαίνεται ότι έχει καταστεί εκτός ελέγχου. Ωστόσο, κύριο χαρακτηριστικό των ανωτέρω εξελίξεων είναι ότι αυτές εγείρουν σχετικά περιορισµένους κινδύνους όσον αφορά τις αρνητικές επιπτώσεις τους στην οικονοµία των ΗΠΑ, όπου η αύξηση στο ΑΕΠ ξεπέρασε τις προσδοκίες και διαµορφώθηκε στο 4,0% στο 2 ο 3µηνο.2013, ενώ η µεγάλη αύξηση των PMIs σηµατοδοτεί νέα αύξηση του ΑΕΠ ακόµη και κατά 4,0% και στο 3 ο 3µηνο Μάλιστα, οι ευνοϊκές εξελίξεις στα µακροοικονοµικά στοιχεία της συγκυρίας συνέβαλαν στη σηµαντική ανάκαµψη των χρηµατιστηριακών αγορών των ΗΠΑ την Επίσης, δεν αναµένονται, έως τώρα, σηµαντικές αρνητικές επιπτώσεις και στις οικονοµίες των άλλων µεγάλων οικονοµιών, όπως η Ιαπωνία και η Κίνα, µε την τελευταία να καταγράφει εντυπωσιακή αύξηση των εξαγωγών και πλεόνασµα ρεκόρ στο εµπορικό της ισοζύγιο τ6ον Ιούλ Αντίθετα, οι ανωτέρω σοβαρές γεωπολιτικές εξελίξεις φαίνεται να πλήττουν περισσότερο τις χώρες της ΕΕ-28 και ειδικότερα τις χώρες της Ζώνης του Ευρώ συµβάλλοντας στην διατύπωση εκτιµήσεων περί ενίσχυσης των κινδύνων ανατροπής της προοπτικής ανάκαµψης αυτών των οικονοµιών. Επιπλέον, και ο πρόεδρος της ΕΚΤ στις ανακοινώσεις του µετά τη συνεδρίαση του Σ της ΕΚΤ της 7 ης Αυγούστου 2014 αναγνώρισε ότι, ιδιαίτερα οι εµφιλιο-πολεµική κατάσταση στην Ουκρανία και η επιβολή νέων κυρώσεων ενάντια στη Ρωσία µε τα αναπόφευκτα αντίποινα που αφορούν κυρίως εξαγωγές αγροτο-διατροφικών προϊόντων στη Ρωσία δηµιουργούν ένα πρόσθετο κίνδυνο ανατροπής της πορείας ανάκαµψης των ευρωπαϊκών οικονοµιών. Ειδικότερα, οι εκτιµήσεις ότι η ανάκαµψη των χωρών της Ζώνης του Ευρώ συγκλίνουν τώρα στο ότι αυτή µπορεί να είναι τελικά πιο περιορισµένη το 2014 και το 2015 από ότι είχε εκτιµηθεί έως πρόσφατα, όχι µόνο εξαιτίας της κρίσης στην Ουκρανία, αλλά και από την ανακοίνωση των στοιχείων: α) για τη νέα πτώση του ΑΕΠ της Ιταλίας κατά -0,2% σε 3µηνιαία βάση στο 2 ο 3µηνο.2014, µετά την πτώση του κατά -0,1% σε 3µηνιαία βάση και στο 1 ο 3µηνο.2914, β) για τη σηµαντική µείωση των νέων παραγγελιών και της βιοµηχανικής παραγωγής στη Γερµανία και γ) για την νέα πτώση του πληθωρισµού µε βάση το ΤΚ στη ΖτΕ στο 0,4% που φέρνει κοντύτερα την απειλή του αρνητικού πληθωρισµού στη ΖτΕ ως σύνολο. 3,1 3 2,9 2,8 2,7 2,6 2,5 2,4 2,3 2,2 2,2 Αυγ ,8 1,6 1,4 1,2 1 Σεπ-13 Αυγ-13 Διάγραμμα 3. ΗΠΑ: Απόδοση 10ετούς ομολόγου (Bloomberg) Σεπ-13 Οκτ-13 Νοε-13 Νοε-13 Δεκ-13 Ιαν-14 Ιαν-14 Φεβ-14 Μαρ-14 Μαρ-14 Απρ-14 Μαϊ-14 Ιουν-14 ιάγραµµα 4. Γερµανία: Απόδοση 10ετούς οµολόγου (Bllomberg) Σεπ-13 Οκτ-13 Νοε-13 εκ-13 Ιαν-14 Και βέβαια, είναι πολύ εντυπωσιακό το γεγονός ότι στο ανωτέρω γεωπολιτικά αβέβαιο περιβάλλον η Κίνα ανακοίνωσε πλεόνασµα ρεκόρ στα $ 47,3 δις στο εµπορικό της ισοζύγιο τον Ιούλ.2014 ιάγραµµα), από πλεόνασµα $ 31,6 δις τον Ιούλ.2014 και έναντι εκτιµήσεων των αναλυτών για µείωση του πλεονάσµατος στα $ 28 δις τον Φεβ-14 Μαρ-14 Απρ-14 Μαϊ-14 Ιουν-14 Ιουν-14 Ιουλ-14 Ιουλ-14 Αυγ-14 5

6 Ιούλ Μάλιστα, αυτό το αποτέλεσµα επιτεύχθηκε µε αύξηση των εξαγωγών κατά 14,7% σε ετήσια βάση τον Ιούλ.2014, έναντι πτώση των εισαγωγών κατά 1,6% σε ετήσια βάση. Από την άλλη πλευρά, η Ιαπωνία που κατέγραφε πλεονάσµατα στο Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών της στο 4µηνο Φεβρ.-Μαΐου 2014, επανήλθε σε έλλειµµα ύψους 399 δις τον Ιούν.2014 ( ιάγραµµα), από πλεόνασµα ύψους 522,8 δις τον Μάιο Διάγραμμα 5. Ιαπωνία: Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών (Δισ. ) Αυγ-08 Οκτ-08 Δεκ-08 Φεβ-09 Απρ-09 Ιουν-09 Αυγ-09 Οκτ-09 Δεκ-09 Φεβ-10 Απρ-10 Ιουν-10 Αυγ-10 Οκτ-10 Δεκ-10 Φεβ-11 Απρ-11 Ιουν-11 Αυγ-11 Οκτ-11 Δεκ-11 Φεβ-12 Απρ-12 Ιουν-12 Αυγ-12 Οκτ-12 Δεκ-12 Φεβ-13 Απρ-13 Ιουν-13 Αυγ-13 Οκτ-13 Δεκ-13 Φεβ-14 Απρ-14 Ιουν-14 Αυγ-08 Δεκ-08 ιάγραµµα 6. Κίνα: Εξωτερικό Εµπορικό Ισοζύγιο ( ισ $) Απρ-09 Αυγ-09 Δεκ-09 Απρ-10 Αυγ-10 Δεκ-10 Απρ-11 Πίνακας 3.Αποδόσεις 10-ετών κρατικών ομολόγων Αυγ-11 Δεκ-11 Απρ-12 Αυγ-12 Δεκ-12 Απρ-13 Αυγ-13 Δεκ-13 Απρ Ελλάδα 6,479 6,106 6,021 Πορτογαλία 3, ,648 Ιταλία 2,815 2,758 2,841 Ισπανία 2,560 2,560 2,719 Ιρλανδία 2,247 2,228 2,287 Πηγή: Bloomberg Πάντως, οι προαναφερθείσες γεωπολιτικές εξελίξεις έχουν συµβάλλει στην εισροή επενδυτικών κεφαλαίων στις αγορές οµολόγων των χωρών που θεωρούνται ως οι πλέον ασφαλείς τοποθετήσεις µε αποτέλεσµα την µεγάλη πτώση των αποδόσεων των κρατικών οµολόγων των ΗΠΑ, της Γερµανίας και της Ιαπωνίας, µε πτώση των αγορών οµολόγων και των χρηµατιστηριακών αγορών στις χώρες της Νότιας Ευρώπης και ιδιαίτερα από την Ελλάδα και την Πορτογαλία) µε σχετική αύξηση των spread των οµολόγων όλων των ανωτέρω έναντι των αντίστοιχων γερµανικών οµολόγων. Στα ιαγράµµατα 3 και 4 εµφανίζεται η εξέλιξη των αποδόσεων των 10ετών οµολόγων των ΗΠΑ και της Γερµανίας, που διαµορφώνονται σε ιστορικά χαµηλά επίπεδα στην τρέχουσα περίοδο. Από την άλλη πλευρά, στον Πίνακα 3 εµφανίζεται η εξέλιξη των αποδόσεων των 10ετών οµολόγων της Ιταλίας, Ισπανίας, Πορτογαλίας, Ιρλανδίας και της Ελλάδος, που σηµείωσαν µικρή άνοδο, ιδιαίτερα την εβδοµάδα που έληξε την , αλλά των χρηµατιστηριακών αγορών και πτώση των αποδόσεων των κρατικών οµολόγων σηµειώθηκε στο 2ήµερο 11-12/8/2014. Εξελίξεις στην πραγµατική οικονοµία: Στις ΗΠΑ, η παραγωγικότητα της εργασίας αυξήθηκε κατά 2,5% σε ετησιοποιηµένη βάση στο 2 ο 3µηνο 2014, έναντι µείωσής της κατά -4,5% στο 1 ο 3µηνο 2014 και +3,3% στο 4 ο 3µηνο Παράλληλα, το ανά µονάδα κόστος εργασίας αυξήθηκε κατά 0,6% σε ετησιοποιηµένη βάση στο 2 ο 3µηνο 2014, από την µεγάλη αύξησή του κατά 11,8% στο 1 ο 3µηνο 2014 και την πτώση του κατά -1,3% στο 4 ο 3µηνο Επιπρόσθετα, η θετική εικόνα στην αγορά εργασίας ενισχύεται από τις εβδοµαδιαίες αιτήσεις για εγγραφή στα ταµεία ανεργίας, οι οποίες υποχώρησαν περισσότερο από το αναµενόµενο κατά την εβδοµάδα έως στις από που ήταν την περασµένη εβδοµάδα και ενώ η αγορά ανέµενε αύξηση στις Ο µέσος όρος των τελευταίων 4- εβδοµάδων υποχώρησε στις (το χαµηλότερο επίπεδο από τον Φεβρουάριο 2006) από την προηγούµενη εβδοµάδα. 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0-1,0-2,0-3,0-4,0-5,0 2014Q2 2014Q1 2013Q4 2013Q3 2013Q2 2013Q1 2012Q4 2012Q3 2012Q2 Παραγωγικότητα εργασίας ΗΠΑ - Αγορά Εργασίας Ανα µονάδα κόστος εργασίας Στην Ευρωζώνη, οι λιανικές πωλήσεις (όγκος) σηµείωσαν άνοδο κατά +2,4% σε ετήσια βάση και κατά +0,4% σε µηνιαία βάση τον Ιούν Στο 1 ο εξάµ.2014 η µέση άνοδος των λιανικών πωλήσεων ήταν +1,3% σε ετήσια βάση όταν όλο το 2013 σηµειώθηκε πτώση τους κατά -0,9% σε σχέση µε το Οι λιανικές πωλήσεις στην Ευρωζώνη κινούνται στα επίπεδα του 2004 και είναι χαµηλότερες κατά άνω του -5,5% από το µέσο ετήσιο υψηλό επίπεδο του έτους Σηµειώνεται ότι το χαµηλότερο επίπεδο των λιανικών πωλήσεων στην Ευρωζώνη έγινε το έτος 2013, όταν το επίπεδο αυτών ήταν χαµηλότερο κατά -6,4% από τα υψηλά επίπεδα του Τέλος σηµειώνεται ότι κατά την περίοδο ο µέσος ετήσιος ρυθµός ανόδου των λιανικών πωλήσεων ήταν κατά +1,5% ενώ στην µετέπειτα περίοδο ήταν κατά -1,1%. Η βελτίωση που παρατηρείται κατά το 1 ο 6µηνο.2014 εκτιµάται ότι θα οδηγήσει τελικά σε ικανοποιητικό θετικό ρυθµό ανόδου των λιανικών πωλήσεων κατά το έτος 2014 ως σύνολο. 15,0 10,0 5,0 0,0-5,0-10,0 6

7 Στη Γερµανία, µείωση για 8 ο κατά σειρά µήνα κατέγραψε ο δείκτης επενδυτικού κλίµατος ZEW, επιβεβαιώνοντας την εκτίµηση σηµαντική επιβράδυνση του ρυθµού ανάπτυξης της οικονοµίας της Γερµανίας στο 3 ο 3µηνο.2014, µετά την µηδενική ή/και αρνητική αύξηση του ΑΕΠ στο 2 ο 3µηνο Ειδικότερα, η πτώση του δείκτη ZEW ήταν αυτή τη φορά πολύ µεγάλη, στο 8,6 τον Αύγ.2014 (χαµηλό 20 µηνών), από 27,1 τον Ιούλ.2014 και από 29,8 τον Ιούν Η υποχώρηση του δείκτη αποδίδεται στις γεωπολιτικές εξελίξεις σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή και αναµένεται να είναι προσωρινή, ιδιαίτερα µετά την ανάκαµψη των χρηµατιστηριακών αγορών στη Γερµανία και στις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες στο 2ήµερο Αυγούστου Ωστόσο, η µεγάλη πτώση του δείκτη και οι εκτιµήσεις για µεγάλη επιβράδυνση της αύξησης του ΑΕΠ στο 2 ο 3µηνο.2014, ενδέχεται να οδηγήσουν σε προς τα κάτω αναθεώρηση της πρόβλεψης για άνοδο του ΑΕΠ κατά 1,8% το 2014, από 0,4% το Δεκ-91 Μαϊ-93 Γερμανικός Δείκτης Προσδοκιών Ανάπτυξης ΖΕW Οκτ-94 Μαρ-96 Αυγ-97 Ιαν-99 Ιουν-00 Νοε-01 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Απρ-03 Ελληνική Οικονοµία ΕΞΕΛΙΞΗ Ι ΙΩΤΙΚΟΥ ΧΡΕΟΥΣ ΩΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΟΥ ΑΕΠ: Παρά τη συρρίκνωση του Ελληνικού ΑΕΠ τα τελευταία έτη, το ιδιωτικό χρέος των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών της χώρας εξακολουθεί να είναι ιδιαίτερα χαµηλό σε σχέση µε τις άλλες χώρες της Ζώνης του Ευρώ. Με βάση τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), το εγχώριο ιδιωτικό χρέος τα δύο τελευταία τρίµηνα του 2013 σταθεροποιείται στο 129,3% του ΑΕΠ, ελαφρώς αυξηµένο από το 2 ο 3µηνο 2013 (129,1%). Το ποσοστό αυτό παραµένει πολύ χαµηλότερο από τον αντίστοιχο µέσο όρο της Ευρωζώνης, ο οποίος το 3 ο 3µηνο.2013 ήταν στο 169% του ΑΕΠ και το 4 ο 3µηνο % του ΑΕΠ, ελαφρώς µειωµένος από 170% του ΑΕΠ που κατεγράφη το 2 ο 3µηνο Εξαιρετικά χαµηλό είναι το ελληνικό ιδιωτικό χρέος συγκριτικά µε το επίπεδο του ιδιωτικού χρέους οικονοµιών που εντάχθηκαν σε καθεστώς δηµοσιονοµικής προσαρµογής µε ειδική χρηµατοδότηση από τη ΖτΕ και από το ΝΤ, όπως η Ιρλανδία (4 ο τρίµ.2013: 318,8% του ΑΕΠ), η Πορτογαλία (4 ο τρίµ.2013: 252,2% του ΑΕΠ και η Σεπ-04 Φεβ-06 Ιουλ-07 Ιαν-09 Ιουν-10 Νοε-11 Απρ-13 Ισπανία (4 ο 3µην0.2013: 206,1% του ΑΕΠ). Ενδεικτικός είναι ο πίνακας που ακολουθεί: 350,0% 300,0% 250,0% 200,0% 150,0% 100,0% 50,0% 0,0% Ι ΙΩΤΙΚΟ ΧΡΕΟΣ ΩΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΟΥ ΑΕΠ ,9% ΖτΕ 229,7% Βέλγιο 306,6% Ιρλανδία 112,5% Ελλάδα Q4 225,9% Ισπανία 156,6% Γαλλία 134,9% Ιταλία 251,8% Συνεχίζεται η µείωση της εξάρτησης της χρηµατοδότησης του ιδιωτικού τοµέα από την χρηµατοδότηση µέσω Ευρωσυστήµατος. Σήµερα, το 21,5% περίπου της χρηµατοδότησης του ιδιωτικού τοµέα προέρχεται από το Ευρωσύστηµα έναντι ποσοστού περί το 55% περίπου που ήταν κατά µέσο όρο µέσα στο 2012 (67,5% του ΑΕΠ). Σηµαντική πτώση της εξάρτησης της Ελλάδος από το Ευρωσύστηµα φαίνεται να γίνεται µέσα στο 2014, όταν στην περίοδο Ιαν-Ιουλ.2014 η µείωση της εξάρτησης ήταν κατά 26,8 δισ. περίπου, φτάνοντας τον Ιούλ.2014 συνολικά τα 46,2 δισ. (25,4% του ΑΕΠ). Σε κάθε περίπτωση, η εξάρτηση της Ελλάδος από το Ευρωσύστηµα είναι σε χαµηλότερα επίπεδα από το ,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% Ποσοστό (%) της χρηµατοδότησης από το Ευρωσύστηµα στη συνολική χρηµατοδότηση του ιδιωτικού τοµέα 51,1% 19,9% 63,6% 50,0% 46,0% 37,9% 56,5% 56,1% 52,7% 53,2% 47,7% 38,1% 33,4% Πορτογαλ. 33,6% 31,4% 28,1% 25,3% Jul.14 Jun.14 May.14 Apr.14 Mar.14 Feb.14 Jan.14 Dec.13 Nov.13 Oct.13 Sept.13 Aug.13 Jul.13 Jun.13 May.13 Apr.13 Mar.13 Feb.13 Jan.13 Dec.12 Nov.12 Oct.12 Sept.12 Aug.12 Jul.12 Jun.12 May.12 Apr.12 Mar.12 Feb.12 Jan.12 Dec.11 Dec.10 Dec.09 21,5% Βιοµηχανική Παραγωγή: Ο Γενικός είκτης Βιοµηχανικής Παραγωγής υποχώρησε τον Ιούν.2014 κατά -6,7% σε ετήσια βάση, έναντι +1,8% τον Μάιο.2014 και +2,3% τον Ιούν Παράλληλα, στο 1 ο 6µηνο 2014, η βιοµηχανική παραγωγή µειώθηκε κατά -3,2%, έναντι πτώσης κατά -1,2% στο 1 ο 6µηνο Σηµειώνεται ότι στην περίοδο της οικονοµικής κρίσης η βιοµηχανική παραγωγή µειώθηκε κατά -34,6%, ενώ το 2013 η πτώση περιορίσθηκε στο -3,6%. (1) Αξιόλογη αύξηση της παραγωγής στα Ορυχεία και Λατοµεία κατά +4,9% στο 1 ο 6µηνο 2014, σε ετήσια βάση, έναντι πτώσης κατά -11,9% στο 1 ο 6µηνο 2013, λόγω της µεγάλης αύξησης της 7

8 παραγωγής αδρανών υλικών (χαλίκια, αµµοχάλικα κλπ), που χρησιµοποιούνται για την κατασκευή του σκυροδέµατος. Προφανώς η άνοδος της παραγωγής των αδρανών υλικών δείχνει την πρόοδο στην υλοποίηση των έργων βασικής υποδοµής και ιδιαίτερα των 4-µεγάλων αυτοκινητοδρόµων. (2) Οριακή µείωση της παραγωγής στις Μεταποιητικές Βιοµηχανίες κατά -0,9% στο 1 ο 6µηνο 2014, έναντι µικρής ανόδου που παρουσίασε στο 1 ο 6µηνο 2013 (+1,4%). (3) Μειώθηκε αισθητά η παραγωγή στην παροχή Ηλεκτρικού Ρεύµατος κατά -12,4% στο 1 ο 6µηνο 2014, έναντι µικρότερης πτώσης κατά -5,6% στο 1 ο 6µηνο 2013, όπως και της παροχής Νερού (1 ο 6µηνο 2014: -2,4%, 1 ο 6µηνο 2013: -1,2%) Μεταποιητική Παραγωγή % ετήσια μεταβολή κινητός μέσος 6μηνου Δείκτης Εμπιστοσύνης στη Βιομηχανία 10% 5% 0% -5% -10% -15% -20% Από πλευράς των κλάδων της Μεταποιητικής βιοµηχανίας, αύξηση της παραγωγής στο 1 ο 6µηνο 2014 σηµείωσαν: Η Χαρτοποιία, η Χηµική Βιοµηχανία, η Βιοµηχανία των Βασικών Μετάλλων και των Πλαστικών και Ελαστικών Υλών, ο κλάδος των Μηχανοκίνητων Οχηµάτων, των Επίπλων, καθώς και ο καινοτόµος κλάδος των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών (που σηµείωσε σηµαντική αύξηση κατά +53,6%). Ενδείξεις βελτίωσης φαίνεται να σηµειώνει ο κλάδος των Τροφίµων καθώς σηµείωσε οριακή άνοδο κατά 0,4% στο 1 ο 6µηνο 2014, από πτώση κατά -2,0% στο αντίστοιχο 6µηνο Στον κλάδο των βασικών µετάλλων επισηµαίνεται η σηµαντική αύξηση της παραγωγής κατά +8,6% σε ετήσια βάση στο 1 ο 6µηνο 2014, έναντι πτώσης της κατά -6,8% στο 1 ο 6µηνο Η αύξηση της παραγωγής στους σηµαντικούς αυτούς κλάδους της ελληνικής µεταποιητικής βιοµηχανίας οφείλεται κυρίως στην πρόοδο της κατασκευής πολλών έργων βασικής υποδοµής και άλλων µικρότερων δηµοσίων έργων και Σ ΙΤ, τα οποία θα επιταχυνθούν περαιτέρω στους επόµενους µήνες. Απεναντίας, συνεχίζεται η πτώση της παραγωγής στους κλάδους της Ένδυσης και των Κλωστοϋφαντουργικών Υλών, οι οποίοι δεν είναι ακόµη σε θέση να υποκαταστήσουν τις ανταγωνιστικές εισαγωγές από χώρες χαµηλού κόστους, ούτε να αυξήσουν τις εξαγωγές τους. Επίσης, µείωση είτε στασιµότητα της παραγωγής παρατηρείται στους κλάδους, που σχετίζονται µε την οικιστική οικοδοµική δραστηριότητα. Σηµειώνεται η πτώση της παραγωγής στην οικοδοµήσιµη ξυλεία (1 ο 6µηνο 2014: -13,2%, 6µηνο 2013: -18,5%) και στον κλάδο του ηλεκτρολογικού εξοπλισµού (1 ο 6µηνο 2014: -17,5%, 1 ο 6µηνο 2013: -8,1%). Πίνακας: Συµβολή των κλάδων στην µεταβολή του συνόλου της µεταποίησης Κλάδοι Μεταποίησης (εκατοστιαίες μονάδες) Βασικά μέταλλα 0,91 Ηλεκτρονικοί υπολογιστές 0,29 Χημικά προϊόντα 0,25 Χαρτί και προϊόντα από χαρτί 0,16 Προϊόντα από ελαστική ύλη 0,15 Επισκευή και εγκατάσταση μηχανημάτων εξοπλισμού 0,14 Μηχανοκίνητα οχήματα 0,05 Μηχανήματα και είδη εξοπλισμού 0,05 Έπιπλα 0,04 Κατασκευή μεταλλικών προϊόντων -0,01 Άλλες μεταποιητικές δραστηριότητες -0,01 Λοιπός εξοπλισμός μεταφορών -0,01 Δέρματα-είδη υπόδησης -0,02 Εκτυπώσεις -0,03 Μη μεταλλικά ορυκτά -0,03 Ποτά -0,04 Τρόφιμα -0,05 Κλωστουφαντουργικές ύλες -0,10 Είδη Ένδυσης -0,13 Παράγωγα πετρελαίου και άνθρακα -0,19 Ξύλο και φελλός -0,21 Βασικά φαρμακευτικά προϊόντα -0,22 Καπνός -0,28 Ηλεκτρολογικός εξοπλισμός -0,36 Σύνολο Μεταποίησης 0,35 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Ιανουάριος - Ιούνιος 2014 Όσον αφορά την συµβολή των επιµέρους κλάδων της µεταποίησης στη µεταβολή της µεταποιητικής παραγωγής κατά σειρά σηµασίας (βλ. πιο πάνω Πίνακα), σηµειώνεται ότι αυξητικά συνεισέφεραν κυρίως οι κλάδοι: Των προϊόντων από χαρτί, που είναι από τους κυριότερους της ελληνικής βιοµηχανίας, των ηλεκτρονικών υπολογιστών, των χηµικών προϊόντων, της κατασκευής και επισκευής µηχανηµάτων και µηχανοκίνητων οχηµάτων. Αντίθετα, έντονα αρνητικά επέδρασαν οι κλάδοι του ηλεκτρολογικού εξοπλισµού, του καπνού, των βασικών φαρµάκων και της οικοδοµήσιµης ξυλείας. Πωλήσεις ΙΧ Αυτοκινήτων: Συνεχίσθηκε η αύξηση των πωλήσεων ΙΧ επιβατικών αυτοκινήτων κατά τον Ιούλ.2014, αφού: (1) Οι νέες εγγραφές αυτοκινήτων ανήλθαν στις τον Ιούλ.2014 (από τον εκ.2013), έναντι τον Ιούλ.2013, καταγράφοντας αξιόλογη αύξηση κατά +27,4%, σε ετήσια βάση, έναντι αύξησής τους κατά +14,3% και τον Ιούλ (2) Στο 4µηνο Απρ-Ιούλ.2014 επωλήθησαν καινούργια αυτοκίνητα, έναντι στο αντίστοιχο χρονικό διάστηµα του 2013, καταγράφοντας σηµαντική αύξηση κατά +33,6%, σε ετήσια βάση, 8

9 έναντι αύξησης κατά +21,3% στο 1 ο 3µηνο 2014 και κατά +7,0% και στο 2 ο 3µηνο Συνεπώς, στο 7µηνο ο αριθµός των πωλήσεων νέων ΙΧ αυτοκίνητων αυξήθηκε σηµαντικά κατά +28,8%, έναντι µείωσης κατά -0,5% στο 7µηνο % 50% 40% 30% 20% 10% -10% 0% -20% -30% -40% -50% -60% -70% Πωλήσεις Αυτοκινήτων (% ετήσια µεταβολή) 6 month mov.avg. Η βελτίωση των συνθηκών στην αγορά αυτοκινήτων στο 7µηνο 2014 είναι εµφανής και από την σηµαντική βελτίωση των επιχειρηµατικών προσδοκιών στον κλάδο (Πηγή: ΙΟΒΕ). Ειδικότερα, ο δείκτης επιχειρηµατικών προσδοκιών στον κλάδο «Οχήµατα-Ανταλλακτικά» ανήλθε στις 128,7 µον. τον Ιουλ.2014 (Ιούν.2014: 114,5 µον.), έναντι 94,1 µον. τον Ιούλ.2013 και µόλις 63,5 µον. τον Ιούλ Παράλληλα, το ισοζύγιο των προσδοκιών για τις τρέχουσες πωλήσεις βελτιώθηκε στις +41 µον. τον Ιούλ.2014, έναντι +14 µον. τον Ιούν.2014 και του αρνητικού ισοζυγίου των -21 µον. του Ιούλ.2013, ενώ οι προβλέψεις για τις πωλήσεις της επόµενης περιόδου, παραµένουν σε ικανοποιητικά θετικό επίπεδο (Ιούλ.2014: +27, Ιούν.201: +39 µον.), έναντι του αρνητικού ισοζυγίου των -6 µονάδων του Ιούλ Επιπλέον ισχυροποιήθηκε και το ισοζύγιο για την απασχόληση στον κλάδο (Ιούλ.2014: +10, Ιούν.2014: +9, Ιούλ.2013: -13 µον.) Υπενθυµίζεται ότι οι πωλήσεις ΙΧ επιβατικών αυτοκινήτων κατέγραψαν το 2013 µικρή άνοδο µετά από πέντε έτη συνεχούς πτώσης. Συγκεκριµένα, το 2013 επωλήθησαν ΙΧ αυτοκίνητα, έναντι το 2012 σηµειώνοντας αύξηση κατά +3,1%, έναντι πτώσης κατά -41,7% το Σηµειώνεται επίσης η δαπάνη για εισαγωγή αυτοκινήτων κατέγραψε αισθητή άνοδο κατά +26,4% στο 1 ο 5µηνο.2014, σε ετήσια βάση, και ανήλθε στα 459,4 εκατ. από 364 εκατ. στο αντίστοιχο χρονικό διάστηµα του Η σηµαντική άνοδος του αριθµού των νέων επιβατικών αυτοκίνητων ιδιωτικής χρήσης αποτελεί ενθαρρυντικό στοιχείο για την περαιτέρω εξασθένιση του ρυθµού υποχώρησης της κατανάλωσης και σταδιακής βελτίωσης της καταναλωτικής εµπιστοσύνης. Επιδοτούµενη κατάρτιση και απασχόληση: Ανακοινώθηκαν από τον Πρωθυπουργό, επτά νέα προγράµµατα για ανέργους που αφορούν επιδοτούµενη κατάρτιση και απασχόληση συνολικά ανέργων εγγεγραµµένων στον ΟΑΕ. Τα προγράµµατα πρόκειται να ξεκινήσουν άµεσα, τον Σεπτ.2014 και θα χρηµατοδοτηθούν από το νέο ΕΣΠΑ µε 600 εκατ., ενώ έχουν ήδη ξεκινήσει οι αιτήσεις για τα συµµετοχής σε ένα από αυτά. Τα προγράµµατα εστιάζουν στις ευάλωτες οµάδες ανέργων, όπως είναι οι µακροχρόνια άνεργοι (ποσοστό ανεργίας 1 ο 3µηνο 2014: 71,4%), οι νέοι έως 29 ετών (ποσοστό ανεργίας 1 ο 3µηνο 2014: 30,2%) και οι άνεργοι µε χαµηλές δεξιότητες και περιλαµβάνουν διαφόρου τύπου δράσεις. Αναλυτικότερα, το περιεχόµενο των προγραµµάτων έχει ως εξής: (1) Πρόγραµµα απόκτησης εµπειρίας που θα παρέχει θεωρητική κατάρτιση ακολουθούµενη από πρακτική άσκηση στον ιδιωτικό τοµέα, µε συνολική διάρκεια 6 µήνες. (2) Πρόγραµµα απόκτησης εµπειρίας στον ιδιωτικό τοµέα ανεξαρτήτως κλάδου οικονοµικής δραστηριότητας. Στόχος Για ανέργους Πλήθος ωφελουµένων (3) Επαγγελµατική κατάρτιση (4) (5) (6) (7) Πίνακας. ικαιούχοι και αµοιβές των προγραµµάτων κατάρτισης και απασχόλησης. (1) Απόκτηση εµπειρίας (2) Απόκτηση εµπειρίας Ανάπτυξη και προώθηση των Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχ/σεων Προγρ/τα κοινωφελούς εργασίας Προγρ/τα ολοκληρωµένης παρέµβασης Προγρ/τα επαγγελµατικής κατάρτισης ετών άτοµα εκ των οποίων Μεικτές αµοιβές αποφ. ΑΕΙ/ΤΕΙ και Ευρώ αποφ. Β' βάθµιας, µεταδευτεροβάθµιας εκπ/σης Ευρώ ετών στον τουρισµό ετών Άνω των 29 ετών και κατά προτεραιότητα άνεργοι µε χαµηλά τυπικά προσόντα Κάθε ηλικίας και κατά προτεραιότητα οι ιδιαίτερα ευάλωτες και ευπαθείς οµάδες Μακροχρόνια ή που ζουν σε νοικοκυριά χωρίς εργαζόµενο ετών και ευπαθείς οµάδες ετών Ως 24 ετών Πηγή: Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας άτοµα εκ των οποίων αποφ. ΑΕΙ/ΤΕΙ και Ευρώ αποφ. υποχρεωτικής, Β' βάθµιας, µεταδευτεροβάθµιας εκπ/σης άτοµα Τουλάχιστον άτοµα άτοµα άτοµα άτοµα Ευρώ (3) Πρόγραµµα επαγγελµατικής κατάρτισης σε δεξιότητες κλάδων αιχµής, µε πρακτική άσκηση στον ιδιωτικό τοµέα και υποχρεωτική εγγυηµένη απασχόληση τουλάχιστον του 25% των συµµετεχόντων για 2 τουλάχιστον µήνες µετά το πέρας του προγράµµατος. (4) Πρόγραµµα για την ανάπτυξη και προώθηση των Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων που περιλαµβάνει συµβουλευτική, επιµόρφωση, επιχειρηµατική ανάπτυξη, δικτύωση κοινωνικών επιχειρήσεων, µε έµφαση στην ενίσχυση της Κοινωνικής Οικονοµίας. (5) Προγράµµατα κοινωφελούς εργασίας που αφορά απασχόληση για 5 µήνες σε ήµους, περιφέρειες ή άλλες δηµόσιες υπηρεσίες για την κάλυψη αναγκών κοινωφελούς χαρακτήρα. (6) Προγράµµατα ολοκληρωµένης παρέµβασης µε παροχή συµβουλευτικών υπηρεσιών προς ανέργους και προώθησή τους σε προγράµµατα κατάρτισης, 9

10 απασχόλησης ή δηµιουργία νέων θέσεων εργασίας. (7) Προγράµµατα επαγγελµατικής κατάρτισης προς ενίσχυση των δεξιοτήτων, κυρίως σε ειδικότητες αιχµής (πχ τουρισµός, αγροτική παραγωγή, ναυτιλία, πληροφορική). Στον ανωτέρω Πίνακα παρουσιάζονται αναλυτικά η κατηγορία και ο αριθµός των δικαιούχων, καθώς και το ύψος των µεικτών αποδοχών (όπου αυτές είναι διαθέσιµες). Αγορά Εργασίας: Απασχόληση-Ανεργία µε βάση την έρευνα εργατικού δυναµικού (ΕΕ ) της ΕΛΣΤΑΤ: Σύµφωνα µε τα µη εποχικά προσαρµοσµένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο αριθµός των απασχολουµένων (15-74 ετών) αυξήθηκε κατά 40,8 χιλ. άτοµα τον Μάιο.2014, έναντι µείωσης κατά -16,7 χιλ. άτοµα τον Απρ Ως εκ τούτου, ο αριθµός των απασχολουµένων αυξήθηκε στις 3.519,7 χιλ. τον Μάιο από 3.478,9 χιλ. τον Απρ. και 3.513,1 χιλ τον Μάιο Σε ετήσια βάση, ο αριθµός των απασχολουµένων αυξήθηκε οριακά κατά +0,2% τον Μάιο.2014, έναντι µείωσή του κατά -1,8% τον Απρ.2014 και έναντι µείωσής του κατά -5,9% τον Μάιο Σύµφωνα µε τα µη εποχικά διορθωµένα στοιχεία, αυξήθηκε ο αριθµός των ανέργων στα 1.307,2 χιλ. άτοµα τον Μάιο.2014 από 1.299,8 χιλ. τον Απρ.2014 και 1.346,6 χιλ. τον Μάιο Επιπρόσθετα, το ποσοστό ανεργίας µειώθηκε στο 27,1% του εργατικού δυναµικού τον Μάιο.2014 από 27,2% τον Απρ.2014 και 27,7% επίσης τον Μάιο Η ανωτέρω µείωση της ανεργίας τον Μάιο.2014, έναντι του Απρ.2014 είναι συνδυασµός της αύξησης της απασχόλησης κατά 40,8 χιλ. άτοµα και ταυτόχρονα της αύξησης του εργατικού δυναµικού κατά 48,2 χιλ. άτοµα εντός του Μάιου Ήτοι, το εργατικό δυναµικό διαµορφώθηκε στα 4.826,9 χιλ. άτοµα τον Μάιο.2014 από 4.778,7 χιλ. άτοµα τον Απρ.2014 και 4.859,7 χιλ. τον Μάιο Η µείωση του ποσοστού ανεργίας συνοδεύεται από µεταβολές στη σύνθεση των ανέργων, ως προς το φύλο, την ηλικιακή διάρθρωση και το εκπαιδευτικό επίπεδο (εποχικά διορθωµένα στοιχεία). Συγκεκριµένα, µειώθηκε το ποσοστό ανεργίας των νέων στο κλιµάκιο ηλικιών έτη στο 53,1% τον Μάιο.2014 από 56,3% τον Απρ Στο κλιµάκιο ηλικιών η ανεργία µειώθηκε στο 34,3% από 36,1% τον Απρ.2014, ενώ στο κλιµάκιο ηλικιών η ανεργία υποχώρησε στο 24,0% από 24,8% τον Απρ Τέλος, στο κλιµάκιο ηλικιών η ανεργία αυξήθηκε αισθητά στο 21,2% τον Μάιο.2014 από 20,4% τον προηγούµενο µήνα. Το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας εντοπίζεται στη Μακεδονία και Θράκη (Μάιος.2014: 28,1%, Μάιος.2013: 29,2%), στην Ήπειρο- υτική Μακεδονία (Μάιος.2014: 28,0%, Μάιος.2013: 29,7%), στην Αττική (Μάιος.2014: 27,8%, Μάιος.2013: 28,9%), και ακολουθούν η Πελοπόννησος- υτική Ελλάδα και Ιόνια Νησιά (Μάιο.2014: 25,7%, Μάιο.2013: 24,1%), η Θεσσαλία-Στερεά Ελλάδα (Μάιο.2014: 26,2%, Μάιο.2013: 26,2%), τα νησιά του Αιγαίου (Μάιο.2014: 25,3%, Μάιο.2013: 22,2%) και η Κρήτη (Μάιο.2014: 23,4%, Μάιο.2013: 25,1%). Αγορά Κατοικίας: Επιβραδύνθηκε περαιτέρω κατά το 2 ο 3µηνο.2014 ο ρυθµός µείωσης των τιµών των διαµερισµάτων (παλαιών και νέων) στο σύνολο της χώρας. Σύµφωνα µε τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, η µείωση των τιµών των οικιστικών ακινήτων περιορίσθηκε στο -7,3%, σε ετήσια βάση και τρέχουσες τιµές, στο 2 ο 3µηνο.2014, από -8,5% στο 1 ο 3µηνο.2014, (4 ο 3µηνο.2014: -9,5%, σύνολο 2013: -10,8%), έναντι πτώσης κατά -12,0% στο 2 ο 3µηνο Κατά συνέπεια, σωρευτικά στο 1 ο 6µηνο.2014 η µείωση των τιµών των διαµερισµάτων επιβραδύνθηκε σηµαντικά σε -7,9%, σε ετήσια βάση, έναντι πτώσης κατά -11,7% στο 1 ο 6µηνο Σωρευτικά πάντως η πτώση των τιµών των διαµερισµάτων στο σύνολο της χώρας έφθασε στο 2 ο 3µηνο.2014 στο -36,3% έναντι του 3 ου 3µήνου του 2008, όταν σηµειώθηκε η µέγιστη ιστορική τους τιµή. Επίσης, το 2013 η πτώση των τιµών έναντι του 2008 ανήλθε στο -31,2%. Σηµειώνεται ότι στην περίοδο οι τιµές των οικιστικών ακινήτων είχαν αυξηθεί κατά +90,0%, ενώ στην ίδια περίοδο η αύξηση του ονοµαστικού ΑΕΠ ήταν +71,1%. Η µείωση των τιµών κατά το 2 ο 3µηνο.2014 ήταν αισθητά µεγαλύτερη στα παλαιότερα (άνω των 5 ετών) διαµερίσµατα από ό,τι στα νέα (µέχρι 5 έτη). Συγκεκριµένα, οι µειώσεις των τιµών ήσαν: 1. Παλαιά διαµερίσµατα (2 ο 3µηνο.2014: -8,0%. 1 ο 3µηνο.2014: -8,9%), 2. Νέα διαµερίσµατα (2 ο 3µηνο.2014: -6,1%, 1 ο 3µηνο.2014: -7,8%) ιάγραµµα: Αριθµός Συναλλαγών επί Οικιστικών Ακινήτων Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Πηγή: ΤτΕλλάδος Από τα στοιχεία κατά γεωγραφική περιοχή, προκύπτει ότι οι τιµές των οικιστικών ακινήτων συνεχίζουν να µειώνονται περισσότερο στην περιοχή της Αθήνας (2 ο 3µηνο.2014: -9,6%, 1 ο 3µηνο.2014: -10,7%), ενώ στη Θεσσαλονίκη η πτώση είναι µικρότερη (2 ο 3µηνιο.2014: -5,4%, 1 ο 3µηνο.2014: -7,6%) και ακόµα χαµηλότερη στις µεγάλες αστικές περιοχές της περιφέρειας (2 ο 3µηνο.2014: -6,5%, ο 3µηνο.2014: -7,5% ) και τις εξοχικές περιοχές (2 ο 3µηνο.2014: -4,4%, 1 ο 3µηνο.2014: -5,1%). Συνολικά, η σηµαντική επιβράδυνση της τάσης πτώσης των τιµών των διαµερισµάτων στο 1 ο 6µηνο.2014, σηµατοδοτεί και την επιβράδυνση της πτώσης τους το 2014 ως σύνολο περί το -6,3% και 10

11 ενισχύονται σηµαντικά οι προοπτικές για σταθεροποίηση των τιµών των διαµερισµάτων από το 2015, ιδιαίτερα αν επαληθευτεί η πρόβλεψη για αύξηση του πραγµατικού ΑΕΠ κατά 2,9% το Παρά τη µεγάλη πτώση των τιµών των ακινήτων και το σηµαντικό πλήθος των προς πώληση κατοικιών, σε πολλές περιπτώσεις σε τιµές χαµηλότερες της πραγµατικής τους αξίας, οι συναλλαγές εξακολουθούν να διαµορφώνονται σε χαµηλά επίπεδα, καθώς οι πωλητές έχουν αρχίσει ήδη να προσδοκούν ότι δεν θα µειωθεί περαιτέρω η αξία της ακίνητης περιουσίας τους και διστάζουν να πωλήσουν, ενώ οι αγοραστές αναµένουν, προφανώς, περαιτέρω υποχώρηση των τιµών. Η µέση περίοδος αναµονής έως τη διάθεση των προσφερόµενων προς πώληση κατοικιών (από την ηµέρα που τέθηκαν προς πώληση) εκτιµάται ότι έφθασε στο ένα έτος στους πρώτους µήνες του 2014, έναντι πέντε µήνες το 2009 (εκτιµήσεις υπηρεσιών της ΤτΕλλάδος). Επίσης, εκτιµάται τώρα ότι η έκπτωση επί της αρχικής τιµής ήταν κατά µέσο όρο περί 25% στο 1 ο 6µηνο.2014, έναντι 12,6% που υπολογίσθηκε το Κατά συνέπεια, ο αριθµός των συναλλαγών επί των οικιστικών ακινήτων, που πραγµατοποιήθηκαν µε τη διαµεσολάβηση του τραπεζικού συστήµατος, µειώθηκε σηµαντικά και κατέληξε σε ακόµα πιο χαµηλό επίπεδο στο 2 ο 3µηνο.2014 στις συναλλαγές, από ο 1 ο 3µηνο.2014, έναντι το 2 ο 3µηνο του 2013 (βλ. ιάγραµµα). Επισηµαίνεται ότι ο αριθµός των συναλλαγών στα οικιστικά ακίνητα µειώθηκε από το υψηλό των 148,1 χιλ. το 2007, στις 30,9 χιλ. το 2012 και 23,8 χιλ. το 2013 και οδεύοντας προς τις 15 χιλ. το I 2001 I 2002 I 2003 I 2004 I είκτες Αγοράς Κατοικιών (2007=100) Ετήσιες Μεταβολές Τιµών ιαµερισµάτων (αριστερός άξονας) είκτης Τιµών Ενοικίων (δεξιός άξονας) 2005 I 2006 I 2007 I Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος Αναφορικά µε τα ενοίκια, παρατηρείται ότι, ενώ στην περίοδο αυξήθηκαν σωρευτικά κατά +42,9%, από το 2012 αρχίζουν σταδιακά να µειώνονται, µε τη µείωσή τους να λαµβάνει εντονότερο ρυθµό το Ειδικότερα, ενώ η µείωση των ενοικίων των οικιστικών ακίνητων διαµορφώθηκε -2,1% το 2012, ο αρνητικός ρυθµός επιταχύνθηκε στο -6,8% συνολικά το 2013 και ακόµη περισσότερο στο -8,9% σε ετήσια βάση στο 1 ο 6µηνο Ωστόσο, τον Ιούλ.2014 η 2008 I 2009 I 2010 I 2011 I 2012 I 2013 I 2014 I πτώση των ενοικίων επιβραδύνθηκε στο -7,3%, σε ετήσια βάση, έναντι -9,7% τον Ιαν Παράλληλα, τόσο οι µισθωτικές όσο και οι αγοραίες αξίες στον κλάδο των επαγγελµατικών ακινήτων µειώθηκαν το 2 ο 3µηνο.2014, σε ετήσια βάση, σε σηµαντικά µικρότερο βαθµό από το 1 ο 3µηνο.2014 και συνολικά στο 2013 και 2012 (βλ. Πίνακα). Πίνακας: Τιµές Επαγγελµατικών Ακινήτων % 1ο 3µηνο Α. Μισθωτκές αξίες -14,9-16,3-20,1 Β. Αγοραίες αξίες -15,3-16,9-19,5 Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος Σηµειώνεται ότι οι τιµές των επαγγελµατικών ακινήτων υψηλών προδιαγραφών στις κύριες αγορές (prime) έχουν σταθεροποιηθεί το 2014 και ακόµα πιο θετικές είναι οι προβλέψεις για ανώτερης κατηγορίας τουριστικά ακίνητα λόγω έντονης αύξησης της τουριστικής ζήτησης το τρέχον έτος. Αντίθετα, τα επαγγελµατικά ακίνητα χαµηλότερων προδιαγραφών αναµένεται να υποστούν περαιτέρω µείωση στα επόµενα 3µηνα. Γενικά, η αγορά ακινήτων εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από εξαιρετικά χαµηλή ζήτηση και η υπερβάλλουσα προσφορά. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται ασφαλώς στην µεγάλη πτώση των εγχώριων εισοδηµάτων και στην αβεβαιότητα που εξακολουθεί να διέπει τα νοικοκυριά σχετικά µε την απασχόληση και τα µελλοντικά τους εισοδήµατα και τη φορολογική επιβάρυνση της ακίνητη περιουσίας. Επιπρόσθετα, η έλλειψη ρευστότητας, σε συνάρτηση µε την καθυστέρηση επιστροφής των καταθέσεων και τους όρους τραπεζικής χρηµατοδότησης, αποτελούν αποτρεπτικούς παράγοντες για την ανάκαµψη της αγοράς οικιστικών ακινήτων. Ωστόσο, η αγορά κατοικίας επιβαρύνθηκε σηµαντικά, ιδιαίτερα κατά το 2013, εξαιτίας των πολλαπλών φορολογικών επιβαρύνσεων στην ακίνητη περιουσία, όπως αναλύεται εκτενώς στην Επισκόπηση του Εβδοµαδιαίου ελτίου της προηγούµενης εβδοµάδος. Ευνοϊκή, πάντως, εξέλιξη αποτελεί, η σηµαντική µείωση του φόρου µεταβίβασης ακινήτων και ο εξορθολογισµός του πλαισίου των πλειστηριασµών, ενώ αρνητικά εξακολουθούν να επιδρούν ο διπλός φόρος (ΕΝΦΙΑ + ΦΑΠ) καθώς και ο φόρος υπεραξίας που επιβάλλονται στα ακίνητα από τις αρχές του Πάντως, ευνοϊκές προσδοκίες διαφαίνονται για τον κλάδο, δεδοµένου ότι αυξάνεται η ζήτηση από το εξωτερικό για αγορές ακινήτων εισοδήµατος και παραθεριστικής κατοικίας, καθώς η εισροή κεφαλαίων για αγορά ακινήτων ανήλθε σε 168 εκατ. το 2013 από 113 εκατ. το Σηµαντική κινητικότητα παρατηρείται το 2014, λόγω κυρίως της βελτίωσης του οικονοµικού κλίµατος και των προσδοκιών. Είναι ενδεικτικό ότι τα κεφαλαία από το εξωτερικό για αγορά ακινήτων υπολογίζονται στο 1 ο 5µηνο.2014 (τελευταία χρονολόγηση) στα 92 εκατ., έναντι 46 εκατ. στο αντίστοιχο 5µηνο

12 Γενικά, η πτώση των τιµών των κατοικιών αναµένεται να περισταλεί περαιτέρω το 2014, Πάντως, η ανάκαµψη της αγοράς ακινήτων αναµένεται µε σχετική καθυστέρηση, καθώς πρωτίστως εξαρτάται από την εξοµάλυνση του καθεστώτος φορολογίας των ακινήτων, καθώς και από την αποκατάσταση συνθηκών πραγµατικής εµπιστοσύνης στις προοπτικές ανάκαµψης και ανάπτυξης της οικονοµίας - για σταθερή ενίσχυση του εισοδήµατος των νοικοκυριών και για τη σηµαντική αύξηση της σταθερής απασχόλησης. Εµπορευµατικές Συναλλαγές (ΕΛΣΤΑΤ): Οι εξαγωγές αγαθών χωρίς πετρελαιοειδή υποχώρησαν κατά -0,9% σε ετήσια βάση τον Ιούν.2014, έναντι αύξησής τους κατά 2,8% τον Μάιο.2014 και έναντι µείωσής τους κατά -8,2% τον Ιούν Στο 6µηνο 2014 οι εξαγωγές αγαθών χωρίς πετρελαιοειδή υποχώρησαν κατά -3,9% σε ετήσια βάση, έναντι µικρότερης πτώσης τους κατά -1,7% στο 1 ο 6µηνο Συγκεκριµένα, οι εξαγωγές αγαθών χωρίς πετρελαιοειδή διαµορφώθηκαν σε 8,03 δις στο 1 ο 6µηνο 2014 από 8,36 δις στο 1 ο 6µηνο Ειδικότερα, η πτώση των εξαγωγών αγαθών χωρίς πετρελαιοειδή το 1 ο 6µηνο 2014 οφείλεται στην πτώση των εξαγωγών προς τις τρίτες χώρες κατά -5,5% σε ετήσια βάση από -8,4% στο 1 ο 6µηνο Μικρότερη µείωση κατά -3,5% σε ετήσια βάση σηµείωσαν αντίστοιχα οι εξαγωγές προς τις χώρες της ΕΕ-28, µετά την αύξησή τους κατά 1,0% στο αντίστοιχο διάστηµα Οι εισαγωγές αγαθών χωρίς πετρελαιοειδή ήταν σηµαντικά αυξηµένες κατά 8,8% στο 1 ο 6µηνο 2014, έναντι της µείωσής τους κατά -5,7% στο αντίστοιχο περσυνό διάστηµα. Εξαγωγές µε πετρελαιοειδή Ιαν-Ιούν 2013 Ιαν-Ιούν , ,8 % µεταβολή 6,4% -4,6% Εισαγωγές µε πετρελαιοειδή Ιαν-Ιούν 2013 Ιαν-Ιούν , ,1 % µεταβολή -5,7% 1,2% Εξαγωγές χωρίς πετρελαιοειδή Ιαν-Ιούν 2013 Ιαν-Ιούν , ,0 % µεταβολή -1,7% -3,9% Εισαγωγές χωρίς πετρελαιοειδή Ιαν-Ιούν 2013 Ιαν-Ιούν , ,8 % µεταβολή -5,7% 8,8% Οι εξαγωγές αγαθών µε πετρελαιοειδή, µειώθηκαν κατά -4,6% σε ετήσια βάση στο 6µηνο 2014, έναντι αύξησής τους κατά 6,4% στο 6µηνο Πιο συγκεκριµένα, οι εξαγωγές αγαθών µε πετρελαιοειδή ανήλθαν στα 13,13 δις στο 6µηνο 2014, έναντι 13,76 δις στο 6µηνο Η µείωση των εξαγωγών αγαθών στο 6µηνο 2014 σχετίζεται ασφαλώς και µε τα οικονοµικά προβλήµατα που αντιµετωπίζουν κάποιες παραδοσιακές αγορές της Ελλάδος, όπως η Τουρκία, η Κύπρος και στη συνέχεια και η Ρωσία - Ουκρανία. Επίσης, οι εξαγωγές αυτές καταγράφονταν έως τον Ιούν.2014 στο ανατιµηµένο (κατά 4,4% σε ετήσια βάση στο 1 ο 6µηνο.2014) Ευρώ έναντι του δολαρίου. Οι εισαγωγές αγαθών µε πετρελαιοειδή, αυξήθηκαν κατά 1,2% σε ετήσια βάση στο 6µηνο 2014 από µείωση κατά -5,7% στο 6µηνο Ειδικότερα τον Ιούν.2014 οι εισαγωγές αγαθών µε πετρελαιοειδή σηµείωσαν αισθητή αύξηση κατά 9,4%, έναντι της πτώσης τους κατά -8,1% τον Ιούν Η αύξηση των εισαγωγών σηµατοδοτούν τη σταθεροποίηση της ιδιωτικής κατανάλωσης και την έναρξη της διαδικασίας ανάκαµψης των επενδύσεων στη χώρα, ιδιαίτερα από το 2 ο 3µηνο Όσον αφορά την επίπτωση στις ελληνικές εξαγωγές αγαθών από τα αντίποινα της Ρωσίας, στις κυρώσεις που της επιβλήθηκαν από τις ΗΠΑ και την ΕΕ-28 για τον ρόλο της στην κρίση της Ουκρανίας, σηµειώνονται τα ακόλουθα: Σύµφωνα µε τα στοιχεία του Πανελλήνιου Συνδέσµου Εξαγωγέων (ΠΣΕ), οι ελληνικές εξαγωγές αγαθών προς τη Ρωσία ανήλθαν στα 406 εκατ. (1,5% των συνολικών εξαγωγών ύψους 27,28 δις) το 2013, από 462,8 εκατ. το Στο 1 ο 4µηνο.2014, οι εξαγωγές της Ελλάδος προς τη ρωσική αγορά διαµορφώθηκαν σε 84,9 εκατ. που αποτελούσαν το 1,0% περίπου του συνόλου των εξαγωγών της χώρας. Το 56,42% των ελληνικών εξαγωγών στη Ρωσία το 2013 ήταν σε βιοµηχανικά προϊόντα και το 41,23% σε αγροτικά προϊόντα. εδοµένου ότι η απαγόρευση των εισαγωγών ελληνικών προϊόντων στη Ρωσία εξαιρεί το ελαιόλαδο, το κρασί και τις παιδικές τροφές, συνεπάγεται ότι οι εξαγωγές ελληνικών αγροτικών προϊόντων που πράγµατι θα επηρεαστούν για κάποιο χρονικό διάστηµα δεν υπερβαίνουν τα 120 εκατ. σε ετήσια βάση. Για το υπόλοιπο του 2014 η συνολική ζηµιά που µπορεί να προκύψει για την Ελλάδα εκτιµάται στα 50 εκατ. σε εξαγωγές αγαθών. Το πρόβληµα είναι ότι η ζηµιά µπορεί να επικεντρωθεί σε λίγα εποχιακά προϊόντα (όπως, π.χ., τα ροδάκινα και στους επόµενους µήνες η φράουλα) και µπορεί να πλήξει δυσανάλογα έναν αριθµό εξαγωγικών επιχειρήσεων. Οι επιχειρήσεις αυτές επιδιώκεται και θα πρέπει, προφανώς, να αποζηµιωθούν µε την συµβολή και της ΕΕ-28. Όσον αφορά τις µακροοικονοµικές επιπτώσεις στην Ελλάδα από την Ρωσική κρίση εκτιµάται ότι δεν θα είναι προφανώς σηµαντικές, δεδοµένου ότι: α) στον τοµέα των υπηρεσιών οι αεροπορικές αφίξεις ξένων τουριστών στην Ελλάδα ήταν σηµαντικά αυξηµένες κατά 16,5% στο 1 ο 7µηνο.2014, ενώ β) στον τοµέα των αγαθών, οι ελληνικές εξαγωγές στη Ρωσία είναι έτσι κι αλλιώς ελάχιστες παρά το ότι οι εισαγωγές µας από την Ρωσία το 2013 ανήλθαν στα 6,62 δις., από τα οποία ποσοστό άνω του 75% αφορούν πληρωµές για εισαγωγές φυσικού αερίου και πετρελαίου Σε κάθε περίπτωση, η Ρωσία έχει πολύ περισσότερα να χάσει από τη διακοπή των εµπορικών της σχέσεων µε την Ελλάδα, Όσο για την 12

13 Ελλάδα, το πρόβληµα των ελληνικών εξαγωγών αγαθών στη Ρωσία δεν είναι το Ρωσικό εµπάργκο αλλά το τεράστιο κόστος µεταφοράς των ελληνικών εξαγωγών στη µεγάλη αυτή χώρα. Αυτό το κόστος µεταφοράς συµβάλει στο ότι οι ελληνικές εξαγωγές στη Ρωσία δεν υπερβαίνουν τα 410 εκατ. σε µια τεράστια αγορά, όταν οι εισαγωγές µας από τη Ρωσία υπερβαίνουν τα 6,6 δις, όπως προαναφέρθηκε. Παγκόσµια Οικονοµία Πορτογαλία: Οι µετοχή της Τραπέζης Banco Espirito Santo (BES) έπαψε να διαπραγµατεύεται στο Χρηµατιστήριο της Λισσαβόνας την 1 η Αυγ.2014 µετά από µεγάλη πτώση της κατά -40,3% σε µία µόνο ηµέρα, στα 0,12 ανά µετοχή. Η Τράπεζα, στις 30 Ιουλ.2014 είχε ανακοινώσει καθαρή ζηµιά ύψους 3,6 δισ. για το 1 ο 6µηνο Η ζηµιά αυτή, που οφείλεται σε αναγκαστική πρόβλεψη ύψους 4,25 δις, µείωσε το βασικό λόγο CET1 στο 5% που είναι πολύ χαµηλότερος από το κρίσιµο επίπεδο του 7%. Εν τω µεταξύ και τα οµόλογα µειωµένης εξασφάλισης ύψους 750 εκατ. και λήξης το 2024 µε ετήσιο επιτόκιο 7,125% έπεσαν στο 35% της ονοµαστικής τους αξίας, εξαιτίας των φόβων για αναγκαστική ανταλλαγή τους µε µετοχές της Τραπέζης. Με την διαµορφούµενη κατάσταση σε οριακό πλέον σηµείο και προκειµένου να αποφευχθεί µεγάλη συστηµική κρίση στο χρηµατοπιστωτικό σύστηµα της Πορτογαλίας η Κυβέρνηση µε την έγκριση της ΕΕ στις 3 Αυγ.2014 ανακοίνωσε σχέδιο αναδιάρθρωσης της Τραπέζης, βασικό στοιχείο του οποίου είναι η παροχή κεφαλαίων ύψους 4,9 δις για την κάλυψη των ζηµιών και το σπάσιµο της Τραπέζης σε κακή τράπεζα ( BES ) και σε καλή τράπεζα ( Novo Banco ). Στην Novo Banco θα µεταφερθούν οι καταθέσεις, τα περισσότερα στοιχεία του ενεργητικού καθώς και το ανασφάλιστο οµολογιακό χρέος (senior debt). Στην κακή τράπεζα ( BES ), η οποία θα ρευστοποιηθεί, θα παραµείνουν οι µέτοχοι, οι δανειστές µειωµένης εξασφάλισης και οι απαιτήσεις σηµαντικών µετόχων ή µελών του Σ. Τα κεφάλαια των 4,9 δισ. θα προέλθουν από το Ταµείο Ανασυγκρότησης της Πορτογαλίας ( Portugal Resolution Fund) το οποίο και θα λάβει τα 4,4 δισ. από την Κυβέρνηση µε µορφή δανείου. Κατά την Fitch, η ενέργεια αυτή µειώνει το κεφαλαιακό απόθεµα της Πορτογαλίας στα 2 δις περίπου περιορίζοντας τις µελλοντικές της δυνατότητες να επέµβει σε τυχόν παρόµοιες καταστάσεις. Πάντως το δάνειο επιδιώκεται να αποπληρωθεί µε την µελλοντική πώληση της Novo Banco σε ιδιώτες επενδυτές. Η BES είναι η τρίτη σε µέγεθος τράπεζα της χώρας µε ενεργητικό στις 30 Ιουν.2014 ύψους 93,4 δις, καταθέσεις 35,9 δις συν άλλες καταθέσεις ύψους 5,8 δισ. από λοιπά χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα και 51,3 δις δάνεια. Τα επισφαλή δάνεια (NPLs) τον Ιουν.2014 ήταν στο σχετικά χαµηλό επίπεδο του 6,4% επί του συνόλου των δανείων, από 6,0% το 1 ο 3µηνο του Η Τράπεζα δραστηριοποιείται σε τέσσερεις ηπείρους και σε 25 χώρες απασχολώντας σχεδόν 10,000 άτοµα Μετοχή Τραπέζης Banco Espirito Santo (BES) Μετοχή Τραπέζης Banco Espirito Santo (BES) (σε ευρώ) 7/12/1998 7/6/1999 7/12/1999 7/6/2000 7/12/2000 7/6/2001 7/12/2001 7/6/2002 7/12/2002 7/6/2003 7/12/2003 7/6/2004 7/12/2004 7/6/2005 7/12/2005 7/6/2006 7/12/2006 7/6/2007 7/12/2007 7/6/2008 7/12/2008 7/6/2009 7/12/2009 7/6/2010 7/12/2010 7/6/2011 7/12/2011 7/6/2012 7/12/2012 7/6/2013 7/12/2013 7/6/2014 Η τελική κατάληξη της BES να υπαχθεί στην δικαιοδοσία της Τραπέζης της Πορτογαλίας και να σωθεί µε κρατικά χρήµατα ήταν η λύση που αρχικά δεν ήθελαν ούτε η Κεντρική Τράπεζα ούτε το υπουργείο Οικονοµικών της χώρας. Τόνιζαν την ανάγκη εξεύρεσης ιδιωτικής συµµετοχής για την ανάληψη του συνόλου των µετοχών της Τραπέζης. Όµως άλλοι βασικοί µέτοχοι, όπως η Credit- Agricole, δεν έδειξαν ενδιαφέρον όπως και η βραζιλιάνικη τράπεζα Bradesco καθώς και άλλα συµµετέχοντα στο µετοχικό κεφάλαιο funds, µε αποτέλεσµα να προχωρήσει η σωτηρία της Τραπέζης µε κρατική βοήθεια. Κίνα: Ο πληθωρισµός παρέµεινε αµετάβλητος τον Ιούλ.2014 στο 2,3% (υψηλό 4 µηνών) όπως είχαν προβλέψει και οι αναλυτές. Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των τιµών των τροφίµων επιβραδύνθηκε σε 3,6% τον Ιούλ.2014, από 3,7% τον Ιούν.2014 µε την τιµή του χοιρινού να υποχωρεί κατά -3,6% σε ετήσια βάση και τις τιµές των φρέσκων φρούτων να αυξάνονται κατά 20,1% σε ετήσια βάση. Ο δοµικός πληθωρισµός διαµορφώθηκε στο 1,7% τον Ιούλ.2014 για 3 ο συνεχή µήνα. Τους επόµενους µήνες ο πληθωρισµός εκτιµάται ότι θα αυξηθεί κυρίως λόγω της αναµενόµενης ανόδου της τιµής του χοιρινού του οποίου τα αποθέµατα είναι στο χαµηλότερο επίπεδο από τον Φεβρ Ο στόχος της κυβέρνησης για πληθωρισµό στο 3,5% το 2014 κρίνεται ως απολύτως εφικτός κι έτσι η κυβέρνηση θα µπορούσε να λάβει επιπλέον µέτρα για την τόνωση της ανάπτυξης για την οποία ο στόχος είναι 7,5% για το 2014, έναντι 7,4% το 1 ο 3µηνο Οι προοπτικές για λήψη επιπλέον µέτρων από την κυβέρνηση ώθησε σε άνοδο τα χρηµατιστήρια της Σαγκάης και του Χονγκ Κονγκ. Το πλεόνασµα του εµπορικού ισοζυγίου αυξήθηκε στο ιστορικά υψηλό επίπεδο των $ 47,3 δις τον Ιούλ.2014, έναντι $ 31,6 δισ. τον Ιούν.2014 και χαµηλότερης πρόβλεψης των αναλυτών. Η αύξηση ήταν αποτέλεσµα της ανόδου των εξαγωγών κατά 14,5% σε ετήσια βάση τον Ιούλ.2014 (υψηλότερος ρυθµός τους τελευταίους 15 µήνες), έναντι 7,2% σε ετήσια βάση τον Ιούν.2014, µε υψηλότερο ρυθµό από αυτόν που είχαν προβλέψει οι αναλυτές, ως αποτέλεσµα της εντονότερης εξωτερικής ζήτησης 13

14 λόγω της παγκόσµιας ανάκαµψης. Αντίθετα, οι εισαγωγές υποχώρησαν κατά -1,6% σε ετήσια βάση τον Ιούλ.2014, έναντι αύξησης κατά 5,5% σε ετήσια βάση τον Ιούν.2014 και έναντι πρόβλεψης των αναλυτών για αύξηση, κυρίως λόγω επίδρασης βάσης καθώς οι εισαγωγές είχαν αυξηθεί σε µηνιαία βάση τον Ιούλ.2013, αλλά και λόγω αδύναµης εσωτερικής ζήτησης και υποχώρησης των εισαγωγών χαλκού ως αποτέλεσµα της µείωσης της τιµής του. Τους επόµενους µήνες το πλεόνασµα του εµπορικού ισοζυγίου εκτιµάται ότι θα παραµείνει υψηλό καθώς αναµένεται να συνεχιστεί η αύξηση των εξαγωγών λόγω της παγκόσµιας ανάκαµψης. Ιαπωνία: Η ΤτΙαπωνίας, όπως ήταν αναµενόµενο, αποφάσισε στις 8 Αυγ.2014 να συνεχίσει την ενίσχυση της νοµισµατικής βάσης κατά τρις το χρόνο κυρίως µέσω αγοράς κρατικών οµολόγων για όσο χρειαστεί ώστε να επιτευχθεί ο στόχος για πληθωρισµό 2% το 2015, ενώ θα προσαρµόσει τη νοµισµατική της πολιτική εξετάζοντας το ρυθµό οικονοµικής ανάπτυξης και το ύψος των τιµών. Σύµφωνα µε την ΤτΙαπωνίας, ο πληθωρισµός θα αυξηθεί και θα διαµορφωθεί για κάποιο χρονικό διάστηµα σε 1,25% εξαιρουµένης της άµεσης επίδρασης του αυξηµένου φόρου κατανάλωσης σε 8% από 5% από την 1 η Απρ Πολλοί αναλυτές εκτιµούν ότι η ΤτΙαπωνίας δεν θα λάβει περαιτέρω µέτρα για την ενίσχυση της νοµισµατικής βάσης µέσα στο 2014, αλλά πρόσφατα οικονοµικά µεγέθη όπως η εµφάνιση ελλείµµατος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, για πρώτη φορά τους τελευταίους 5 µήνες, οδηγούν σε εκτιµήσεις ότι η ενίσχυση θα είναι απαραίτητη στο µέλλον, πιθανότατα τον Απρ ,3 Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών (Ιούν Ιούν.2014) (σε δισ. γιεν) 577,3 161,5 587,3-127,9-592,8-638, ,0 612,7 116,4 187,4 522,8-399,1 06/13 07/13 08/13 09/13 10/13 11/13 12/13 01/14 02/14 03/14 04/14 05/14 06/14 Πηγή: Υπουργείο Οικονοµικών Ιαπωνίας Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, σύµφωνα µε τα µη εποχικά προσαρµοσµένα στοιχεία, παρουσίασε έλλειµµα (για πρώτη φορά σε 5 µήνες) ύψους 399,1 δισ. τον Ιούν.2014, έναντι πλεονάσµατος 522,8 δισ. τον Μάιο 2014 και 377,7 δισ. τον Ιούν.2013, που ήταν υψηλότερο από το έλλειµµα που είχαν προβλέψει οι αναλυτές. Η εµφάνιση ελλείµµατος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών ήταν αποτέλεσµα της µείωσης του πλεονάσµατος του ισοζυγίου εισοδηµάτων λόγω έντονης υποχώρησης των κερδών από τις επενδύσεις στο εξωτερικό, παρά την υποχώρηση του ελλείµµατος του εµπορικού ισοζυγίου τον Ιούν.2014 σε µηνιαία βάση. Οι εξαγωγές συνεχίσουν να αυξάνονται µε χαµηλό ρυθµό κατά 4,4% σε ετήσια βάση, έναντι 2,0% σε ετήσια βάση τον Μάιο 2014 καθώς πολλές επιχειρήσεις µεταφέρουν την παραγωγική τους δραστηριότητα στο εξωτερικό, ενώ η εξωτερική ζήτηση παραµένει σηµαντική και µε τις εισαγωγές να αυξάνονται κατά 13,9% σε ετήσια βάση τον Ιούν.2014, έναντι υποχώρησης κατά -0,4% τον Μάιο Τους επόµενους µήνες το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών αναµένεται να επηρεαστεί θετικά από την αύξηση των εξαγωγών, τη µείωση του κόστους των εισαγωγών ενέργειας και την εξασθένιση του γιεν που θα επιδράσει αυξητικά στο ισοζύγιο εισοδηµάτων. Έντονη αύξηση (για 3 ο συνεχή µήνα) παρουσίασε ο δείκτης δραστηριότητας της έρευνας των παρατηρητών της οικονοµίας (Economy Watchers Survey-EWS) σε 51,3 τον Ιούλ.2014 από 47,7 τον Ιούν.2014 καθώς συνεχίστηκε η εξασθένιση της υποχώρησης της εσωτερικής ζήτησης µετά την αύξηση του φόρου κατανάλωσης την 1 η Απρ Αντίθετα, ο υποδείκτης που αφορά τις προοπτικές για τους επόµενους µήνες συνέχισε να υποχωρεί (για 2 ο συνεχή µήνα) σε 51,5 τον Ιούλ.2014 από 53,3 τον Ιούν Ο δείκτης καταναλωτικής εµπιστοσύνης συνέχισε να αυξάνεται (για 2 ο συνεχή µήνα) σε 41,5 τον Ιούλ.2014 (υψηλό 8 µηνών) από 41,1 τον Ιούν Αύξηση σηµείωσαν οι υποδείκτες της συνολικής διαβίωσης σε 38,5 από 38,4, της αύξησης των εισοδηµάτων σε 39,1 από 37,9 και της απασχόλησης σε 48,7 από 48,4. Αντίθετα, ο υποδείκτης της προθυµίας των καταναλωτών να προβούν σε αγορές διαρκών αγαθών διατηρήθηκε αµετάβλητος στο 39,6. Η συνέχιση της αύξησης του δείκτη καταναλωτικής εµπιστοσύνης δείχνει εξασθένιση της αρνητικής επίδρασης του υψηλότερου φόρου κατανάλωσης στην ιδιωτική κατανάλωση η οποία τους επόµενους µήνες αναµένεται να αυξηθεί. Η αύξηση των τραπεζικών δανείων συνεχίστηκε (για 34 ο συνεχή µήνα) κατά 2,3% σε ετήσια βάση τον Ιούλ.2014, µε χαµηλότερο ρυθµό έναντι 2,5% σε ετήσια βάση τον Ιούν.2014 και έναντι των προβλέψεων των αναλυτών. Τον Ιούλ.2014, τα δάνεια προς τα νοικοκυριά αυξήθηκαν κατά 3,0% σε ετήσια βάση και τα δάνεια προς τις επιχειρήσεις αυξήθηκαν κατά 2,3%. Τους επόµενους µήνες αναµένεται επιβράδυνση του ρυθµού αύξησης των δανείων καθώς σύµφωνα µε έρευνα της ΤτΙαπωνίας η ζήτηση για δάνεια από τα νοικοκυριά και ιδιαίτερα για στεγαστικά δάνεια ήταν χαµηλή το 2 ο 3µηνο 2014, ενώ οι επιχειρήσεις διαθέτουν επαρκή ρευστότητα και παρουσιάζουν υψηλά κέρδη ώστε να µην χρειάζεται να αυξήσουν περαιτέρω τον τραπεζικό τους δανεισµό. Νοτιανατολική Ευρώπη Βουλγαρία: Ορίσθηκε ο µεταβατικός Πρωθυπουργός κ.bliznashki, µε σκοπό την διεξαγωγή των εκλογών της 5 ης Οκτ Εν τω 14

15 µεταξύ η Κεντρική Τράπεζα της Βουλγαρίας (ΒΝΒ) ζήτησε από το ΝΤ µέσω του Προγράµµατος Επιθεώρησης του Χρηµατοπιστωτικού Τοµέα του ΝΤ (FSAP) να αποστείλει ειδική οµάδα µε σκοπό την εξέταση του Βουλγαρικού χρηµατοπιστωτικού συστήµατος µε στόχο την σύντοµη επαναφορά της εµπιστοσύνης προς αυτό καθώς και τη διατήρηση της χρηµατοοικονοµικής σταθερότητας, όπως είχε γίνει και το Η τράπεζα Corporate Commercial Bank (ΚΤΒ) εξακολουθεί να παραµένει κλειστή ενώ στις 29 Ιουλ.2014 η Moody s υποβάθµισε την εν λόγω τράπεζα στην χαµηλή βαθµίδα Caa1 από προηγούµενο Β3 µε προοπτική και νέας υποβάθµισης. Τα οικονοµικά στοιχεία της Τραπέζης KTB δείχνουν στο 1 ο 6µηνο.2014 καθαρή ζηµιά 33.4 εκατ. σε σχέση µε καθαρό κέρδος 13.9 εκατ. στο 1 ο 6µηνο Το χαρτοφυλάκιο των δανείων ανερχόταν σε 2,8 δις και των καταθέσεων σε 2,9 δις, µε συνολικό ενεργητικό 3,5 δις. Τα επισφαλή δάνεια έφτασαν το 9% του συνόλου των δανείων το 2 ο 3µηνο του 2014 από µόλις 1,3% το 1 ο 3µηνο του 2014, ενώ σηµειώνεται ότι στο συνολικό βουλγαρικό σύστηµα τα επισφαλή δάνεια στο τέλος του 2013 έφταναν στο 16,9% του συνόλου των δανείων. ιάφορες αναλύσεις εκτιµούν σηµαντική περαιτέρω αύξηση των επισφαλών δανείων της ΚΤΒ στο επίπεδο του 23-30% εντός του Ο λόγος κεφαλαιακής επάρκειας της Τραπέζης έπεσε στο 10,5% στο τέλος Ιουν.2014 έναντι ελαχίστου προβλεποµένου ορίου από την ΒΝΒ 12% ενώ ο λόγος βασικών ιδίων κεφαλαίων, Tier 1 υπεχώρησε στο 7,9%. Ο εποπτικός έλεγχος στην ΚΤΒ θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως τις 20 Οκτ ενώ η ΒΝΒ ανακοίνωσε ότι η Τράπεζα δεν θα ανοίξει κανονικά στις 21 Σεπτ.2014, όπως είχε προγραµµατισθεί. Ο οικονοµικός τύπος της Βουλγαρίας εκτιµά ότι η ΒΝΒ θα επεκτείνει την διακράτηση (conservatorship) της Τραπέζης για άλλους τρεις µήνες, δηλαδή µέχρι τις 21 εκ Στις 11.Αυγ.2014 η Κεντρική Τράπεζα της χώρας ανακοίνωσε ότι οι εγγυηµένες καταθέσεις έως 100,000 θα αποδοθούν στους καταθέτες µετά τις εκλογές της 5 ης Οκτ.2014 καθώς το ταµείο εγγύησης καταθέσεων έχει διαθέσιµα µόνο 1,1 δις, έναντι 1,9 δισ. που χρειάζονται για να καλυφθούν όλες οι εγγυηµένες καταθέσεις της Τραπέζης. Το έλλειµµα των 840 εκατ. περίπου θα πρέπει να καλυφθεί µε δάνειο από τον κρατικό Προϋπολογισµό που χρειάζεται όµως κοινοβουλευτική έγκριση. Σηµειώνεται ότι η Corporate Commercial Bank δεν πλήρωσε οµόλογό της που έληξε στις 8 Αυγ.2014 ύψους $ 150 εκατ. αφού προηγουµένως δεν πλήρωσε και το αντίστοιχο κουπόνι που ήταν να πληρωθεί και αυτό µέσα στον Ιούλ.2014 µε αποτέλεσµα η Moody s να το χαρακτηρίσει σαν Ca από προηγούµενο B3. Κύπρος: Απαισιόδοξη εµφανίζεται η Moody s για την κυπριακή οικονοµία όσον αφορά το έτος 2015, που εκτιµά ότι θα είναι έτος ύφεσης µε ανάκαµψη από το έτος Όµως τόσο η Troika όσο και η αγορά εκτιµούν την ανάκαµψη να έρχεται µέσα στο 2015 µε µικρό θετικό ρυθµό λίγο κάτω του +1,0%. Η Moody s καλύπτει την θέση της µε την άποψη ότι τα όρια της δηµοσιονοµικής προσαρµογής είναι περιορισµένα και οι κίνδυνοι από τα µη εξυπηρετούµενα δάνεια στις τράπεζες, τα οποία ανέρχονται στο 45% περίπου είναι σηµαντικοί. Η επίτευξη υψηλών πρωτογενών πλεονασµάτων απαιτεί περαιτέρω περικοπές σε µισθούς και κοινωνικές παροχές. Η Moody s θεωρεί θετικό το γεγονός ότι οι δύο µεγάλες τράπεζες της Κύπρου (Τράπεζα Κύπρου και Ελληνική) ανακεφαλαιοποιούνται µε ίδια µέσα και γενικά το ποσό που έχει προβλεφθεί στο Μνηµόνιο για τις ανάγκες του τραπεζικού συστήµατος ( 2,5 δισ.) είναι επαρκές. Η Moody s επισηµαίνει ότι ακόµα και τώρα (Μάιος 2014) ο λόγος ενεργητικού τραπεζών ως προς το ΑΕΠ είναι πολύ υψηλός στο 485%. Η αξιολόγηση της Κύπρου σε Caa3 µε θετικές προοπτικές απεικονίζει τους κινδύνους βιωσιµότητας των δηµοσιονοµικών της χώρας και τον κίνδυνο χρεοκοπίας σε µεσοπρόθεσµη βάση. Σηµειώνεται ότι η Moody s είναι από του πλέον απαισιόδοξους στην εκτίµηση της µεταβολής του ΑΕΠ της Κύπρου, αφού για το 2013 είχε προβλέψει πτώση του ΑΕΠ της Κύπρου κατά -12,0%, ενώ στην πραγµατικότητα η πτώση δεν ξεπέρασε το -5,4%. Εκτιµήσεις για Κύπρο από Moody's Ρυθµός ανάπτυξης του ΑΕΠ -5,4-4,1-2,0 Ανεργία (µέσο ετήσιο ποσοστό) 15,9 17,1 17,0 ηµόσιο Χρέος (% ΑΕΠ) 111,7 119,7 128,1 Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (% ΑΕΠ) -1,9-1,1 0,4 Πηγή: StockWatch 15

16 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές) Ετήσια στοιχεία * ΑΕΠ (σε σταθερές τιµές αγοράς) -0,2-3,1-4,9-7,1-7,0-3,9 1,0 Ιδιωτική Κατανάλωση 4,3-1,6-6,2-7,7-9,3-6,0 0,3 ηµόσια Κατανάλωση -2,6 4,9-8,7-5,2-6,9-4,1-1,2 Ακαθάριστες Επενδύσεις -14,3-13,7-15,0-19,6-19,2-12,8 1,7 - Κατοικίες -33,6-20,7-21,6-18,0-32,9-37,8-15,7 - Εξοπλισµός -4,7-18,0-8,4-18,0-17,1-7,2 4,9 Ανεργία (%) 7,6 9,5 12,5 17,7 24,2 27,3 26,8 Συνολική Απασχόληση 1,2-0,6-2,6-5,6-8,3-3,7 0,6 είκτης Τιµών Καταναλωτή (µέσα επίπεδα) 4,2 1,2 4,7 3,3 1,5-0,9-1,0 Κόστος εργασίας ανά µονάδα προϊόντος 4,9 5,2-0,1-1,8-6,2-7,8-1,5 Πιστωτική Επέκταση (προς ιδιωτικό τοµέα) 15,9 4,1 0,0-3,1-4,0-3,9 0,8 Έλλειµµα Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) -9,8-15,7-10,9-9,6-5,7-2,1-2,0 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών µε κεφαλαιακές µεταβιβάσεις (% ΑΕΠ) -13,3-10,1-9,2-8,6-1,2 1,3 0,5 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ και ΟΜ Alpha Bank. * Προβλέψεις ΟΑ, Alpha Bank είκτες Οικονοµικής Συγκυρίας έτος Q1 Q2 Q3 Q4 έτος διαθέσιµη περίοδος Οικονοµική ραστηριότητα Όγκος Λιανικών Πωλήσεων (εκτός καυσίµων) -11,8-12,4-8,8-9,8-2,9-8,4-1,9 (5µην.) Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων -41,7-12,5 7,0 6,4 15,2 1,0 29,2 (6µην.) Οικοδοµική ραστηριότητα -30,6-43,5-30,7-21,9 4,2-26,6-14,2 (4µην.) Μεταποίηση -4,2-1,0 1,4-3,8-3,9-2,0-0,9 (6µην.) είκτης Υπευθύνων Προµηθειών ΡΜΙ στη µεταποίηση 41,2 42,3 45,2 47,7 48,7 46,0 48,7 (Ιούλ.) είκτης Οικονοµικού Κλίµατος 80,3 86,9 92,2 91,3 91,1 90,8 102,6 (Ιούλ.) είκτης Επιχειρηµατικών Προσδοκιών στη Μεταποίηση 77,2 85,0 90,6 90,1 85,4 87,8 98,9 (Ιούλ.) είκτης Εµπιστοσύνης Καταναλωτών -75,0-72,0-67,0-73,0-65,0-69,0-51,0 (Ιούλ.) Πιστωτική Επέκταση Ιδιωτικός Τοµέας -4,0-3,5-4,1-3,9-3,9-3,9-3,5 (Ιούν.) Επιχειρήσεις -4,4-3,6-4,9-4,7-4,9-4,9-4,7 (Ιούν.) - Βιοµηχανία -2,1 0,7-1,1-1,9-2,8-2,8-5,5 (Ιούν.) - Κατασκευές -1,9-0,6-0,3 0,4 0,6 0,6-2,2 (Ιούν.) - Τουρισµός 1,1 0,2-0,7-1,5-2,6-2,6-1,5 (Ιούν.) Νοικοκυριά -3,8-3,6-3,6-3,6-3,5-3,5-3,0 (Ιούν.) - Καταναλωτική Πίστη -5,1-5,3-5,2-4,8-3,9-3,9-2,7 (Ιούν.) - Στεγαστικά άνεια -3,4-3,2-3,2-3,2-3,3-3,3-3,2 (Ιούν.) Τιµές είκτης Τιµών Καταναλωτή 1,5 0,0-0,5-1,0-2,2-0,9-0,7 (Ιούλ.) οµικός Πληθωρισµός 0,3-1,3-1,5-2,0-2,1-1,7-0,2 (Ιούλ.) είκτης Τιµών ιαµερισµάτων -11,7-11,4-11,7-9,2-8,5-10,3-7,9 (1ο 6µην.) Επιτόκια Ταµιευτηρίου 0,42 0,42 0,39 0,37 0,33 0,31 0,26 (Ιούν.) άνεια προς επιχειρήσεις 7,61 7,46 7,41 7,29 9,24 7,24 6,91 (Ιούν.) Καταναλωτικών ανείων (σύνολο µε επιβαρύνσεις) 11,16 10,45 9,78 10,83 10,87 10,77 7,89 (Ιούν.) Στεγαστικών ανείων (σύνολο µε επιβαρύνσεις) 3,60 3,23 3,07 2,99 2,99 3,03 3,12 (Ιούν.) Απόδοση 10-ετούς Οµολόγου 22,50 11,14 10,24 10,23 8,60 10,05 6,09 (Ιούλ.) ΑΕΠ σε σταθερές τιµές -7,0-6,0-4,0-3,2-2,3-3,9-0,9 (1ο 3µην.) Τελική Κατανάλωση -8,9-8,9-6,4-6,1-0,8-5,6 0,8 (1ο 3µην) Επενδύσεις -19,2-11,4-11,5-12,9-15,3-12,8-7,9 (1ο 3µην) Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -1,7-2,2 1,6 5,2 0,5 1,8 5,4 (1ο 3µην) Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -13,8-7,0-11,1 2,7-5,6-5,3 2,2 (1ο 3µην) Ισοζύγιο Πληρωµών σε δισ. Εξαγωγές Αγαθών 22,0 5,4 11,1 16,8 22,5 22,5 9,3 (5µην.) Εισαγωγές Αγαθών 41,6 10,0 19,3 29,7 39,8 39,8 17,0 (5µην.) Εµπορικό Ισοζύγιο -19,6-4,5-8,3-12,9-17,2-17,2-7,8 (5µην.) Ισοζύγιο Αδήλων Πόρων 16,3 3,3 6,5 18,2 19,5 19,5 6,7 (5µην.) Aναλογία Αδήλων Πόρων προς Εµπορικό Έλλειµµα 83,4 72,3 78,5 141,4 113,3 113,3 86,4 (5µην.) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών (κεφαλ. µεταβιβ.) -3,3-1,3-1,8 5,3 2,3 2,3-1,1 (5µην.) Άµεσες Επενδύσεις (καθ. µεταβολή ροής) 2,30 1,3 1,1 0,9 2,4 2,4 0,6 (5µην.) Επενδύσεις Χαρτοφυλακίου (καθ. µεταβολή ροής) -99,1 0,5-9,8-7,5-6,6-6,6 5,1 (5µην.) Χρηµατιστήριο Γενικός είκτης Τιµών ΧΑ 908,0 869,2 847, , , , ,01 (Ιούλ.) (% µεταβολή Γ ) 33,4 19,2 38,7 37,2 28,1 28,1 32,2 (Ιούλ.) Χρηµατιστηριακή Αξία (% ΑΕΠ) 17,7 14,8 29,3 31,6 39,6 39,6 39,7 (Ιούλ.) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος και ΕΛΣΤΑΤ.