Παράνοµο Περιεχόµενο στο ιαδίκτυο Η Kυπριακή Εµπειρία στην Αντιµετώπισή του

Transcript

1 Παράνοµο Περιεχόµενο στο ιαδίκτυο Η Kυπριακή Εµπειρία στην Αντιµετώπισή του Μάριος Δ. Δικαιάκος, Ph.D. Αναπληρωτής Καθηγητής Πληροφορικής Πανεπιστήμιο Κύπρου Συντονιστής SafeWeb

2 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 2 ιαδίκτυο: η επιτυχία Το ιαδίκτυο έχει καταστεί το κυριότερο μέσω επικοινωνίας και ανταλλαγής πληροφοριών, επηρεάζοντας τις περισσότερες πτυχές της καθημερινής μας ζωής. Ηχρήση του Διαδικτύου επεκτείνεται διαρκώς. Το 2004: Κάθε δεύτερος Ευρωπαίος (49.8% EU-25) είχε χρησιμοποιήσει το Διαδίκτυο μέσα στους τελευταίους 12 μήνες. Σχεδόν το 54% των Ευρωπαίων χρηστών του Διαδικτύου συνδέονται σχεδόν καθημερινά. Πάνω από το 82% των Ευρωπαίων χρηστών του Διαδικτύου συνδέονται με τον Παγκόσμιο Ιστό τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα. Πηγή: Eurostat 2004

3 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 3 ιαδίκτυο: οι κίνδυνοι Το παράνομο, επιβλαβές ή ανεπιθύμητο περιεχόμενο και αντίστοιχες συμπεριφορές στο Διαδίκτυο δημιουργούν σοβαρούς προβληματισμούς. Σημαντικοί κίνδυνοι προκύπτουν από την διαθεσιμότητα και διακίνηση ακατάλληλου ή και παράνομου περιεχομένου: Πορνογραφία και παιδική πορνογραφία ιαδραστικές υπηρεσίες (chat-rooms) µπορούν να εκθέσουν ανηλίκους σε άσεμνη, προκλητική ή εκφοβιστική συμπεριφορά ενηλίκων Μουσική καιβίντεοάσεμνου περιεχομένου Spam Ηλεκτρονικά Παιχνίδια με βίαιο ή σεξουαλικό περιεχόμενο Τυχερά παίγνια Άλλα θέματα προβληματισμού: Προστασία προσωπικών δεδομένων και ιδιωτικού απορρήτου Οικονομικό έγκλημα

4 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 4 ιαδίκτυο: οι προκλήσεις Σε ποσοτικούς όρους, λόγω του τεράστιου μεγέθους του Διαδικτύου: Σήμερα υπάρχουν πάνω από 8 δις. ιστοσελίδων Το παράνομο περιεχόμενο εξακολουθεί να αυξάνεται. Σε ποιοτικούς όρους, με την άφιξη νέων τεχνολογιών και προϊόντων (multimedia, video, peer-to-peer, real-time communication): Την αύξηση της ισχύος και της χωρητικότητας των Η/Υ Την διείσδυση των ευρυζωνικών υπηρεσιών Την σύγκλιση των τεχνολογιών περιεχομένου με τα δίκτυα Κινητά τηλέφωνα και Κινητό Διαδίκτυο Οι παράγοντες αυτοί διευκολύνουν την εξατομικευμένη παραγωγή και διάδοση περιεχομένου κάθε μορφής και ποιότητας Οι εγκληματίες χρησιμοποιούν τα νέα τεχνολογικά μέσα για να πραγματοποιούν τις δραστηριότητές τους, να διαφεύγουν από το Νόμο και να αυξάνουν τα κέρδη τους.

5 Σε αναζήτηση λύσεων εν υπάρχουν εύκολες ή γρήγορες λύσεις. Συνεπώς, η αντιµετώπιση τέτοιων περιστατικών µπορεί να γίνει µόνο µε συντονισµένες προσπάθειες τόσο διεθνώς, όσο και σε τοπικό επίπεδο Νοµικές πτυχές Τεχνολογικές πτυχές Ασφάλεια προσωπικών δεδοµένων Ενηµέρωση/ευαισθητοποίηση του κοινού! Η προώθηση ενός ασφαλέστερου Διαδικτύου απαιτεί την συνεργασία διαφορετικών φορέων: Γονέων, διδασκάλων, εκπαιδευτικού συστήματος Παροχέων Υπηρεσιών Διαδικτύου, Παροχέων Περιεχομένου, Τηλεπικοινωνιακών Οργανισμών Αστυνομίας και Δικαστικού συστήματος Ρυθμιστικών αρχών Νοµοθετικής εξουσίας ΜΜΕ και εφημερίδων ΜΚΟ Ερευνητικών και Τεχνολογικών Οργανισμών 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 5

6 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 6 Σύνοψη Εισαγωγή Διαδίκτυο στην Κύπρο: δημογραφικά στοιχεία Παράνομο περιεχόμενο: νομικό πλαίσιο SafeWeb: η Κυπριακή ανοικτή γραμμή βοήθειας Συμπεράσματα

7 Το Διαδίκτυο στην Κύπρο Ποσοστό 46,4% των νοικοκυριών διαθέτουν ηλεκτρονικό υπολογιστή. 84,9% των νοικοκυριών διαθέτουν κινητό τηλέφωνο. Σηµαντική αύξηση στο ποσοστό των νοικοκυριών που διαθέτουν κινητό τηλέφωνο µε δυνατότητα σύνδεσης στο ιαδίκτυο (από 29,4% το 2004 σε 42,3% το 2005). Το ποσοστό των ατόµων ηλικίας ετών που έχουν χρησιµοποιήσει ηλεκτρονικό υπολογιστή κατά το πρώτο τρίµηνο του 2005: 40,9%. Ποσοστό των ατόµων που έχουν χρησιµοποιήσει το ιαδίκτυο: 31,1%. Κυριότεροι λόγοι χρήσης του ιαδικτύου είναι η αποστολή ή λήψη ηλεκτρονικών µηνυµάτων ( s) και η αναζήτηση πληροφοριών για προϊόντα και υπηρεσίες, µε ποσοστά 75% και 78,7% αντίστοιχα. Παρατηρήθηκε µικρή αύξηση στο ποσοστό των ατόµων που παράγγειλαν προϊόντα και υπηρεσίες µέσω ιαδικτύου, από 4,3% το 2004 σε 5,1% το Τα άτοµα αυτά παραγγέλλουν κυρίως βιβλία, περιοδικά, εφηµερίδες και υλικό ηλεκτρονικής εκµάθησης. Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Κυπριακής Δημοκρατίας, Δεκ /05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 7

8 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 8 Το Διαδίκτυο στην Κύπρο Ποσοστό νοικοκυριών τα οποία έχουν Προσωπικό ηλεκτρονικό υπολογιστή (Personal Computer) (περιλαµβανοµένων και των φορητών υπολογιστών): 46.4% Προσωπικό υπολογιστή γραφείου (Desktop): 43.2% Φορητό υπολογιστή (Laptop): 12.1% Ηλεκτρονικό υπολογιστή παλάµης (Palmtop): 2.3% Ποσοστό νοικοκυριών µε δυνατότητα πρόσβασης στο ιαδίκτυο από την κατοικία (και έχει γίνει πρόσβαση στο ιαδίκτυο από την κατοικία τουλάχιστον µια φορά κατά το πρώτο τρίµηνο του 2005): 31.7% Τύποι σύνδεσης στο ιαδίκτυο που χρησιµοποιούνται από τα νοικοκυριά Modem (σύνδεση µε σταθερή αναλογική γραµµή) ή ISDN: 27.5% DSL (Σύνδεση ευρείας ζώνης): 4.5% Ασύρµατη: 3.8% Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Κυπριακής Δημοκρατίας, Δεκ. 2005

9 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 9 Χρήση του Διαδικτύου Κατά την διάρκεια του πρώτου τριµήνου του έτους: 31.1% Κατά την διάρκεια των τελευταίων 12 µηνών: 32.8% Συχνότητα χρήσης Καθηµερινώς: 51.5% Εβδοµαδιαίως: 32.9% Μηνιαίως: 11.6% Λιγότερο από µια φορά το µήνα: 4% Χώροι στους οποίους έγινε χρήση Στην κατοικία: 70.3% Στην εργασία (εκτός κατοικίας) : 45.0% Στο χώρο εκπαίδευσης: 15.0% Σε σπίτια άλλων ατόµων: 16.7% Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Σε άλλους χώρους: 8.0% Κυπριακής Δημοκρατίας, Δεκ Μόνο στην κατοικία: 29.9% Μόνο στην εργασία (εκτός κατοικίας) : 17.2% Μόνο στο χώρο εκπαίδευσης: 2.7% Μόνο σε σπίτια άλλων ατόµων: 4.1% Μόνο σε άλλους χώρους: 1.1%

10 Χρήση του Διαδικτύου Επικοινωνία Αποστολήήλήψηηλεκτρονικώνµηνυµάτων: 75.0% Τηλεφώνηµα ή παρακολούθηση τηλε-συνδιάσκεψης µέσω του ιαδικτύου (video-conference) : 7.4% Άλλος λόγος (π.χ. συζήτηση µεταξύ χρηστών του ιαδικτύου κ.α.) : 23.9% On-line υπηρεσίες και αναζήτηση πληροφοριών Αναζήτηση πληροφοριών για προϊόντα και υπηρεσίες: 78.7% Αναζήτηση πληροφοριών για ταξίδια και καταλύµατα: 42.4% Χρήση ραδιοφώνου / web τηλεόρασης: 28.1% Κατέβασµα (download) παιχνιδιών, εικόνων ή µουσικής: 49.7% Κατέβασµα (download) λογισµικού (software) : 28.5% Κατέβασµα (download) εφηµερίδων ή περιοδικών: 48.2% Αναζήτηση εργασίας ή αποστολή αίτησης εργασίας: 8.1% Παραγγελία - Πώληση προϊόντων και υπηρεσιών, τραπεζικές συναλλαγές Τραπεζικές συναλλαγές: 18.2% Χρήση άλλων οικονοµικών υπηρεσιών (π.χ. αγοραπωλησίες µετοχών) : 2.2% Αγορά / παραγγελία προϊόντων ή υπηρεσιών ( εκτός από οικονοµικές υπηρεσίες) : 12.5% Πώληση προϊόντων ή προσφορά υπηρεσιών (π.χ. µέσω πλειστηριασµών) : 1.1% Συναλλαγές µε δηµόσιες υπηρεσίες Λήψη πληροφοριών από ιστοσελίδες δηµόσιων υπηρεσιών: 35.0% Κατέβασµα (download) αιτήσεων, βεβαιώσεων, πιστοποιητικών κλπ: 15.3% Αποστολή συµπληρωµένων αιτήσεων, βεβαιώσεων, φορολογικών δηλώσεων κλπ: 5.6% Υπηρεσίες εκπαίδευσης Αναζήτηση πληροφοριών που σχετίζονται µε κάποια επίσηµη βαθµίδα εκπαίδευσης (π.χ. σχολείο, πανεπιστήµιο) : 29.0% Αναζήτηση πληροφοριών για προγράµµατα µετεκπαίδευσης: 13.3% Αναζήτηση πληροφοριών για άλλες εκπαιδευτικές δραστηριότητες που σχετίζονται µε ευκαιρίες εργασίας: 5.7% ραστηριότητες σχετικές µε την υγεία Αναζήτηση πληροφοριών που σχετίζονται µε την υγεία(π.χ. κακώσεις, ασθένειες, διατροφή, βελτίωση υγείας) : 25.8% ιευθέτηση ραντεβού (on-line) µε κάποιο γιατρό: 0.2% Αίτηση (on-line) για συνταγή από γιατρό: 0.5% Αναζήτηση (on-line) ιατρικής συµβουλής από γιατρό: 0.9% Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Κυπριακής Δημοκρατίας, Δεκ /05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 10

11 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 11 Προληπτικά Μέτρα Λήψη προληπτικών µέτρων που σχετίζονται µε την ασφάλεια του ηλεκτρονικού υπολογιστή: Προστασία συσκευής σύνδεσης στο ιαδίκτυο από την κατοικία µε πρόγραµµα ελέγχου «ιών» (antivirus) : 70.1% Εγκατάσταση ή αναβάθµιση προγράµµατος ελέγχου «ιών» (antivirus) ή hardware ή software firewall: 59.5% Χρήση online πιστοποίησης (online authentication) για πρόσβαση σε ιστοσελίδες στο ιαδίκτυο (π.χ. κωδικός πρόσβασης (password), PIN ή ψηφιακή υπογραφή (digital signature)) : 47.4% Προστασία συσκευής σύνδεσης στο ιαδίκτυο από την κατοικία µε hardware ή software firewall: 27.2% Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Κυπριακής Δημοκρατίας, Δεκ. 2005

12 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 12 Προβλήματα Ασφάλειας Προσβολή από ιό (computer virus), µε αποτέλεσµα ναχαθούν κάποια δεδοµένα ή χρόνος: 24.5% Χρήση πιστωτικής ή χρεωστικής κάρτας µε απάτη: 0.5% Κατάχρηση των προσωπικών στοιχείων που στάλθηκαν µέσω του ιαδικτύου: 8.9% Παραλαβή ανεπιθύµητων ηλεκτρονικών µηνυµάτων (spam, unsolicited s) : 38.9% Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Κυπριακής Δημοκρατίας, Δεκ. 2005

13 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 13 Διαδίκτυο και Επιχειρήσεις Το ποσοστό των επιχειρήσεων που χρησιµοποίησαν Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές κατά τον Ιανουάριο του 2005 είναι 93,9%, σχεδόν το ίδιο σε σχέση µε το2004 που ήταν 93,5%. Όλες οι µεγάλες (250 άτοµα και άνω) και σχεδόν όλες οι µεσαίες επιχειρήσεις ( άτοµα) χρησιµοποιούν Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές και το ιαδίκτυο.. Η πλειοψηφία των µεγάλων επιχειρήσεων διαθέτουν Ιστοσελίδα (95,7%). Στο σύνολο των επιχειρήσεων που χρησιµοποιούν το ιαδίκτυο ποσοστό 51,6% διαθέτουν Ιστοσελίδα. Η Ιστοσελίδα χρησιµοποιείται, από τις επιχειρήσεις, κατά κύριο λόγο για διαφήµιση των προϊόντων τους (97,1%). Όσον αφορά το Ηλεκτρονικό Εµπόριο, παρατηρήθηκε αύξηση στο ποσοστό των µεγάλων επιχειρήσεων που δέχθηκαν παραγγελίες µέσω ιαδικτύου από 22,7% σε 26,5% (ποσοστό επί των επιχειρήσεων που χρησιµοποιούν το ιαδίκτυο). Το ίδιο ποσοστό παρέµεινε σταθερό στις µεσαίου µεγέθους επιχειρήσεις, ενώ µειώθηκε στις µικρές επιχειρήσεις. Η µείωση αυτή του ποσοστού οφείλεται εν µέρει και στην αύξηση των µικρών επιχειρήσεων που χρησιµοποιούν το ιαδίκτυο. Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Κυπριακής Δημοκρατίας, Δεκ. 2005

14 Δημοσκόπηση Eurostat: Ασφαλέστερο Διαδίκτυο 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 14 Στοιχεία δηµοσκόπησης «Special Eurobarometer 250 / Wave 64.4 TNS Opinion & Social» Κατά παραγγελία της Γενικής Διευθύνσεως Κοινωνίας της Πληροφορίας καιμέσωντηςε.ε. Συµπεριέλαβε: Τα 25 κράτη-µέλη της Ε.Ε. Τις 2 υπόένταξηχώρες(βουλγαρία, Ρουµανία) Τις 2 υποψήφιες χώρες (Κροατία, Τουρκία) (Την τουρκοκυπριακή κοινότητα στην Κύπρο) Στην Κύπρο η δηµοσκόπηση διενεργήθηκε από την εταιρεία Synovate την περίοδο 8 εκ Ιαν σε δείγµα 507 ατόµων. Τα αποτελέσµατα της έρευνας δηµοσιοποιήθηκαν τον Μάιο 2006.

15 Χρήση Διαδικτύου στην Κύπρο 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 15 Κατά τον τελευταίο µήνα, έχετε χρησιµοποιήσει το ιαδίκτυο; Ναι, στο σπίτι: 20% (38%) Ναι, στη δουλειά: 12% (18%) Ναι, στο σχολείο ή πανεπιστήµιο ή σε άλλο κέντρο σπουδών: 6% (7%) Ναι, σε άλλο µέρος (καφέ, κλπ.): 3% (5%) Όχι δεν χρησιµοποιήσει το ιαδίκτυο κατά τη διάρκεια του τελευταίου µήνα: 4% (4%) Όχι δεν χρησιµοποιώ το ιαδίκτυο: 64% (47%) Γ: 2% Ναι: 30% (49%)

16 Εξοικείωση µε το ιαδίκτυο 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 16 CY EL Αρχάριος Ενδιάµεσος χρήστης Προχωρηµένος χρήστης Επιδέξιος έµπειρος χρήστης EU-25 0% 20% 40% 60% 80% 100% Πώς θα περιγράφατε τον εαυτό σας σε επίπεδο σύνδεσης και πλοήγησης το ιαδίκτυο;

17 Χρήση του Διαδικτύου από ανηλίκους 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 17 Έχουν πρόσβαση οι ανήλικοι; Όχι: 67% (49%) Ναι Στο σπίτι: 20% (34%) Στο σχολείο: 19% (33%) Σε σπίτια φίλων: 10% (16%) Στο σπίτι κάποιου άλλου: 2% (5%) Σε ίντερνετ καφέ: 1% (3%) Σε µια βιβλιοθήκη ή σε άλλο δηµόσιο χώρο: - (4%) Αλλού: 1% (2%) Είναι εγκατεστηµένο κάποιο λογισµικό φιλτραρίσµατος; Όχι: 32% (36%) εν ξέρω τι είναι το εργαλείο που φιλτράρει/µπλοκάρει-περιορίζει: - (8%) Ναι Στο σπίτι: 21% (28%) Στο σχολείο: 20% (31%) Σε σπίτια φίλων: 5% (5%) Στο σπίτι κάποιου άλλου: - (2%) Σε ίντερνετ καφέ: - (1%) Σε µια βιβλιοθήκη ή σε άλλο δηµόσιο χώρο: - (3%)

18 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 18 Γονική παρακολούθηση EU-25 CY Πάντα Τον περισσότερο καιρό Συχνά Μερικές φορές Σπάνια Ποτέ Γ 0% 20% 40% 60% 80% 100% «Κάθεστε µαζί µε το παιδί όταν χρησιµοποιεί το ιαδίκτυο;»

19 Ανήλικοι και παράνοµο ή επιβλαβές περιεχόµενο 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 19 EU-25 Όχι Γ Ναι CY 0% 20% 40% 60% 80% 100% «Πιστεύετε ότι το παιδί σας έχει ποτέ αντιµετωπίσει βλαβερό ή παράνοµο περιεχόµενο στο ιαδίκτυο;»

20 Ανήλικοι και παράνοµο ή επιβλαβές περιεχόµενο 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου Στο σπίτι 12 Στο σχολείο Σε σπίτια φίλων 10 Στο σπίτι κάποιου άλλου Σε ίντερνετ καφέ CY EU-25 «Πιστεύετε ότι το παιδί σας έχει ποτέ αντιµετωπίσει βλαβερό ή παράνοµο περιεχόµενο στο ιαδίκτυο;»

21 Καταγγελία παράνοµου περιεχοµένου 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 21 Θα λέγατε ότι αυτό το παιδί στο νοικοκυριό σας γνωρίζει τι να κάνει εάν µια κατάσταση στο ιαδίκτυο το κάνει να αισθανθεί αµήχανα; Ναι: 71% (66%) Όχι: 22% (24%) Γ: 7% (10%) Ξέρετε πού ή σε ποιόν µπορείτε να καταγγείλετε παράνοµο περιεχόµενο που βλέπετε στο ιαδίκτυο, για παράδειγµα παιδική πορνογραφία; Ναι, σε ανοικτές γραµµέςβοήθειαςπουφτιάχτηκανγιαυτότοσκοπό: 3% (4%) Ναι, στην αστυνοµία: 41% (47%) Ναι, στο παροχέα υπηρεσιών ιαδικτύου: 4% (6%) Ναι, στα σχολεία: 1% (2%) Ναι, στο σύνδεσµο γονέων: 0% (1%) Ναι, σε ένα σύνδεσµο/µη κερδοσκοπικόοργανισµό/µη κυβερνητικό οργανισµό: 0% (1%) Ναι, στην εκκλησία/θρησκευτικές αρχές: - (0%) Όχι, δεν γνωρίζω: 27% (29%) Άλλα: 2% (3%) Γ: 26% (18%)

22 Aνάγκη Ενηµέρωσης Χρειάζεται περισσότερη ενηµέρωση; Ναι: 79% (44%) Όχι: 21% (51%) Από πού; Τα σχολεία: 49% (36%) Σύνδεσµο γονέων/ Άλλες οµάδες γονέων : 8% (8%) Την κυβέρνηση / τις τοπικές αρχές : 22% (19%) Εταιρεία παροχής υπηρεσιών ιαδικτύου ή τηλεφωνίας : 28% (31%) Συνδέσµους/Μη κερδοσκοπικούς οργανισµούς/µη κυβερνητικούς οργανισµούς : 5% (5%) Τηλεόραση/ραδιόφωνο/εφηµερίδες : 35% (21%) Αστυνοµία : 7% (12%) εν θέλω να λάβω τέτοιες πληροφορίες : 6% (10%) Με ποιο µέσο; Με γράµµα: 37% (47%) Με ηλεκτρονικό µήνυµα : 14% (27%) Σε µια ιστοσελίδα : 7% (14%) Με SMS : 4% (3%) Από το τηλέφωνο (εκτός SMS) : 23% (5%) Στις εφηµερίδες : 24% (20%) Στην τηλεόραση : 46% (29%) Στο ραδιόφωνο : 19% (10%) 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 22

23 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 23 Σύνοψη Εισαγωγή Διαδίκτυο στην Κύπρο: δημογραφικά στοιχεία Παράνομο περιεχόμενο: νομικό πλαίσιο SafeWeb: η Κυπριακή ανοικτή γραμμή βοήθειας Συμπεράσματα

24 Παράνομο περιεχόμενο: το πρόβλημα 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 24 Ηαστυνόμευση του διαδικτυακού περιεχομένου είναι δύσκολη υπόθεση καθώς προσκρούει: Σε θέματα προστασίας της ελευθερίας του λόγου και του προσωπικού απορρήτου. Στο μέγεθος (8 δις ιστοσελίδες) και στον παγκόσµιο χαρακτήρα του ιαδικτύου σε συνδυασµό µε την έλλειψη αποτελεσµατικού/κεντρικού ελέγχου την ανωνυµία την οποία προσφέρει το µέσο Στην έλλειψη ενιαίου νοµοθετικού πλαισίου διεθνώς για την αντιµετώπιση του φαινοµένου Ανεπαρκές νοµικό υπόβαθρο και/ή αστυνόµευση σε ορισµένες χώρες ή περιοχές («νησίδες» παραγωγής και διανοµής παράνοµου περιεχόµενου) Τεχνολογικές εξελίξεις στους τοµείς παραγωγής περιεχοµένου διανοµής περιεχοµένου διασφάλισης ανωνυµίας Το µέγεθος της «αγοράς» παιδοπορνογραφικού υλικού διεθνώς (της τάξεως των δεκάδων δισ. δολαρίων ετησίως!)

25 Το Νομικό Πλαίσιο ΟπερίτηςΣύµβασης κατά του Εγκλήµατος µέσω του ιαδικτύου (Κυρωτικός) Νόµος του 2004 (22(III)/2004) Ο περί Καταπολέµησης της Εµπορίας Προσώπων και περί Σεξουαλικής Εκµετάλλευσης Ανηλίκων Νόµος του 2000 (3(I)/2000) ΟπερίτηςΣυµβάσεως περί των ικαιωµάτων του Παιδιού (Κυρωτικός) Νόµος του 1990 (Αρ. 243 του 1990) Οπερίρυθµίσεως ηλεκτρονικών επικοινωνιών και ταχυδροµικών υπηρεσιών νόµος του 2004 (112(I)/2004) (Μέρος 14)

26 Παράνομο περιεχόμενο: το Νομικό Πλαίσιο 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 26 ΟπερίτηςΣύµβασης κατά του Εγκλήµατος µέσω του ιαδικτύου (Κυρωτικός) Νόµος του 2004 (22(III)/2004) κυρώνει τη Σύµβαση του Συµβουλίου της Ευρώπης κατά του εγκλήµατος µέσω του ιαδικτύου που υπογράφηκε στη Βουδαπέστη στις Αφορά σε: Αδικήµατα κατά της εµπιστευτικότητας, ακεραιότητας και διαθεσιµότητας των δεδοµένων και συστηµάτων υπολογιστών. Ποινικοποίηση: Παράνοµης πρόσβασης Παράνοµης παρέµβασης Επέµβασης σε δεδοµένα Επέµβασης σε σύστηµα ηλεκτρονικού υπολογιστή Κατάχρησης επινοήσεων Αδικήµατα σχετιζόµενα µε υπολογιστές. Ποινικοποίηση: Πλαστογραφίας σχετιζόµενης µε ηλεκτρονικό υπολογιστή Απάτης σχετιζόµενης µε ηλεκτρονικό υπολογιστή Αδικήµατα σχετιζόµενα µε περιεχόµενο (Παιδική Πορνογραφία) Αδικήµατα σχετιζόµενα µε παραβιάσεις δικαιωµάτων πνευµατικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωµάτων Επικουρική ευθύνη

27 Παράνομο Περιεχόμενο και Παιδική Πορνογραφία 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 27 ιαπράττει αδίκηµα όποιοςµε πρόθεση και χωρίς δικαίωµα Παράγει παιδική πορνογραφία µε σκοπό τη διανοµή της δια µέσου συστήµατος ηλεκτρονικού υπολογιστή Προσφέρει, παρέχει πληροφορίες ως προς τον τρόπο που µπορεί να καταστεί διαθέσιµη ή καθιστά διαθέσιµη παιδική πορνογραφία µέσω συστήµατος ηλεκτρονικού υπολογιστή ιανέµει ή διαβιβάζει (εκπέµπει) παιδική πορνογραφία δια µέσου συστήµατος ηλεκτρονικού υπολογιστή Προάγει παιδική πορνογραφία µέσω συστήµατος ηλεκτρονικού υπολογιστή για τον ίδιο ή για άλλον Κατέχει παιδική πορνογραφία σε σύστηµα ηλεκτρονικού υπολογιστή ή σε µέσον αποθήκευσης δεδοµένων ηλεκτρονικού υπολογιστή Οόρος"παιδική πορνογραφία περιλαµβάνει πορνογραφικό υλικό που οπτικώς αναπαριστά ανήλικο πρόσωπο να εµπλέκεται σε σαφώς σεξουαλική συµπεριφορά, πρόσωπο που παριστάνει ανήλικο να εµπλέκεται σε σαφώς σεξουαλική συµπεριφορά, ρεαλιστικές εικόνες που παριστάνουν ανήλικο να εµπλέκεται σε σαφώς σεξουαλική συµπεριφορά.

28 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 28 Σύνοψη Εισαγωγή Διαδίκτυο στην Κύπρο: δημογραφικά στοιχεία Παράνομο περιεχόμενο: νομικό πλαίσιο SafeWeb: η Κυπριακή ανοικτή γραμμή βοήθειας Συμπεράσματα

29 EU Safer Internet Programme 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 29 Ιστορικό : Action Plan (SIAP) (25 εκ. ευρώ) : SIAP-extension (13.3 εκ. ευρώ) : Safer Internet Plus (45 εκ. ευρώ) Κεντρικές κατευθύνσεις ηµιουργία και υποστήριξη εθνικών κόµβων-υπηρεσιών hotline και συντονιστικού φορέα ηµιουργία και υποστήριξη εθνικών κόµβων για την ευαισθητοποίηση του κοινού και συντονιστικού φορέα Προώθηση/αξιολόγηση τεχνολογιών προστασίας έναντι παράνοµου ή επιβλαβούς περιεχόµενου Προώθηση ασφαλέστερου διαδικτυακού περιβάλλοντος Safer Internet Forum (self-regulation)

30 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 30 Οι υπηρεσίες hotline Αποστολή: Η παροχή στο κοινό της δυνατότητας καταγγελίας περιστατικών διακίνησης παράνοµου περιεχοµένου µέσω του ιαδικτύου. ιερεύνηση των περιστατικών και λήψη δράσεων έτσι ώστε το παράνοµο περιεχόµενο άµεσα να πάψει να είναι προσπελάσιµο. ιερεύνηση των περιστατικών και άµεση προώθηση των καταγγελιών στην χώρα προέλευσης του περιεχοµένου Συνεργασία µε τις τοπικές αρχές και τους παροχείς υπηρεσιών ιαδικτύου (ISP). Ενηµέρωση / ευαισθητοποίηση του κοινού σε θέµατα διαδικτυακής ασφάλειας Συνεργασία µε τοπικούς φορείς και συνδέσµους ιοργάνωση εκδηλώσεων και διανοµή ενηµερωτικού υλικού

31 Ευρωπαϊκά/διεθνή δίκτυα υπό το Safer Internet 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 31 INHOPE ιεθνές δίκτυο υπηρεσιών hotline: 25 hotlines-µέλη του δικτύου από 23 χώρες, εκ των οποίων 16 κράτη-µέλη της Ε.Ε. Κεντρικές δραστηριότητες Συζήτηση σχετικών θεµάτων ανταλλαγή εµπειριών Υποστήριξη νέων υπηρεσιών hotline Συνεργασία µε σχετικές µη-ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες Συνεργασία και πληροφόρηση φορέων σε εθνικό και διεθνές επίπεδο Υποστήριξη πρωτοβουλιών ευαισθητοποίησης του κοινού Εγκατάσταση διαδικασιών για λήψη, διερεύνηση και ανταλλαγή καταγγελιών κατά τρόπο αξιόπιστο και αποτελεσµατικό Συµβολή στην καταπολέµηση του παράνοµου περιεχοµένου (στοιχεία 2005) Υποβλήθηκαν συνολικά 534 χιλιάδες καταγγελίες Από όσες καταγγελίες κρίθηκαν ότι αφορούσαν παράνοµο περιεχόµενο 28% αφορούσε παιδική πορνογραφία 7% λοιπές συναφείς δραστηριότητες (child grooming, trafficking and sex tourism activities) 60 χιλιάδες καταγγελίες προωθήθηκαν µέσω του δικτύου σε παροχείς υπηρεσιών (ISPs) Επιπλέον 65 χιλιάδες καταγγελίες προωθήθηκαν σε εθνικές ή διεθνείς αστυνοµικές αρχές INSAFE Ευρωπαϊκό δίκτυο µε στόχο την προώθηση της ασφαλής χρήσης του ιαδικτύου και λοιπών τεχνολογιών επικοινωνίας, µέσω της ενηµέρωσης ευαισθητοποίησης του κοινού. Παρουσία τοπικών κόµβων σε 21 ευρωπαϊκές χώρες

32 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 32 ΗυπηρεσίαSafeWeb ΚΥΠΡΙΑΚΗ Υπηρεσία hotline Παροχή δυνατότητας υποβολής καταγγελιών για περιστατικά διακίνησης παράνοµου περιεχοµένου στο ιαδίκτυο Κυπριακός κόµβος του Ευρωπαϊκού/διεθνούς δικτύου υπηρεσιών hotline, INHOPE Έναρξη λειτουργίας: 08 Φεβρουαρίου 2005 Προϊόν του προγράµµατος SaferNet (Συν-)Χρηµατοδότηση: EU Safer Internet Programme Πανεπιστήµιο Κύπρου Τµήµα Πληροφορικής (HPCL) Ίδρυµα Τεχνολογίας & Έρευνας Ινστιτούτο Πληροφορικής (Ηράκλειο Κρήτης) Κεντρικές κατευθύνσεις: ιαχείριση καταγγελιών εσωτερικές διαδικασίες ελέγχου (hotline operational work) Συνεργασία µε τις τοπικές αρχές, φορείς, επιχειρήσεις και συνδέσµους Προώθηση υπηρεσίας ενηµέρωση ιεθνής συνεργασία

33 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 33 ιαχείριση καταγγελιών Υποβολή καταγγελιών On-line ( Μέσω ηλεκτρονικού ταχυδροµείου Σε κάθε περίπτωση ο χρήστης µπορεί να διατηρήσει την ανωνυµία του µπορεί να παρακολουθεί την πορεία προόδου της καταγγελίας, µέσω του κωδικού που του έχει χορηγηθεί Εσωτερικές διαδικασίες χειρισµού των καταγγελιών ιερεύνηση καταγγελιών φιλτράρισµα Εύρεση προέλευσης περιεχοµένου Εξωτερικό Προώθηση καταγγελίας στην υπηρεσία hotline-µέλος του δικτύου INHOPE- της χώρας προέλευσης του περιεχοµένου Κύπρος Προώθηση καταγγελίας στην αστυνοµία Ενηµέρωση ISP για αφαίρεση του περιεχοµένου

34 ιαχείριση καταγγελιών 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 34

35 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 35 Στατιστικά Υποβολή καταγγελιών (Ιανουάριος Απρίλιος 2006): Αριθµός καταγγελιών: προωθήθηκαν σε κόµβους του INHOPE Εκ των οποίων 7 αφορούσαν κράτη-µέλη της Ε.Ε. Χρήση ιστοσελίδας: Μέσοςόροςεπισκέψεωνσεηµερήσια βάση Ιανουάριος 2006: 23 Φεβρουάριος 2006: 53 Μάρτιος 2006: 36 Απρίλιος 2006: 35 Παράλληλα αύξηση του ποσοστού των Κυπρίων χρηστών

36 WP5: Website 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 36

37 Συνεργασία µε διεθνείς φορείς 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 37 EU Safer Internet Programme INHOPE Η SafeWeb έχει γίνει δεκτή στο δίκτυο ως υποψήφιο προς ένταξη µέλος (Αθήνα, Οκτώβριος 2005). Αναµένεται να λάβει το καθεστώς του πλήρους µέλους εντός του INSAFE Συµµετοχή της Κύπρου σε διαγωνισµούς και λοιπές εκδηλώσεις τις οποίες το δίκτυο INSAFE διοργανώνει Safer Internet Forum Ασφαλής χρήση τεχνολογιών τηλεπικοινωνιών και πληροφορικής: Ανταλλαγή απόψεων από εκπροσώπους της βιοµηχανίας, τοπικών αρχών και κοινωφελών οργανώσεων. 2006: "Children s use of new media" and "Blocking access to illegal content: child sexual abuse images 2005: Child safety and mobile phones

38 Συνεργασία µε τοπικούς φορείς 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 38 «Συµβουλευτική Επιτροπή» Υπ. Παιδείας & Πολιτισµού Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Οµοσπονδία γονέων µέσης εκπαίδευσης Γραφείο Επιτρόπου Προστασίας Προσωπικών εδοµένων Παροχείς Υπηρεσιών ιαδικτύου Επιχειρήσεις προϊόντων πληροφορικής Σύνδεσµος Πληροφορικής Κύπρου Ενδιαφέρον για παρακολούθηση των εργασιών της επιτροπής Αστυνοµία Νοµική Υπηρεσία της ηµοκρατίας Γραφείο Επιτρόπου Ρυθµίσεως Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και Ταχυδροµείων Στόχος ιαχείριση καταγγελιών και θέµατα λειτουργίας της υπηρεσίας Οργάνωση συµµετοχή σε δραστηριότητες ενηµέρωσης / ευαισθητοποίησης του κοινού Ενηµέρωση τοπικών αρχών, φορέων, οργανώσεων και επιχειρήσεων του κλάδου για δραστηριότητες και πρωτοβουλίες που γίνονται ή προγραµµατίζονται διεθνώς.

39 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 39 ραστηριότητες ενηµέρωσης Παρουσιάσεις INHOPE Μάιος 2005, Παρίσι Οκτώβριος 2005, Αθήνα Ηµερίδα «Ασφάλεια στο ιαδίκτυο: ιεθνείς προσπάθειες και Κυπριακή πραγµατικότητα» -Σεπτέµβριος 2005, Λευκωσία 21 η συνάντηση κάρτας νέων (21 st EUCA conference) η οποία διοργανώθηκε από τον Οργανισµό Νεολαίας Κύπρου - Νοέµβριος 2005, Λεµεσός Κατ ιδίαν συναντήσεις µε τοπικές αρχές και φορείς Συµµετοχή σε διεθνείς δραστηριότητες «Ηµέρα Ασφαλέστερου ιαδικτύου 2005»: ιαγωνισµός συγγραφής έκθεσης µε θέµα την ασφάλεια στο ιαδίκτυο «Ηµέρα Ασφαλέστερου ιαδικτύου 2006»: blogathon

40 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 40 ραστηριότητες ενηµέρωσης ΜΜΕ Τηλεοπτικές εκποµπές «ιαδίκτυο: Κίνδυνοι και ορθή χρήση» (Αθηνά SAT), Μάρτιος 2006 Ραδιοφωνικές εκποµπές Αγγλικό πρόγραµµα τουρικ( Round and About ), Σεπτέµβριος 2005 Συνέντευξη στο ράδιο-πάφος («Από το άλφα µέχρι την πολιτική»), Σεπτέµβριος 2005 ελτία τύπου Φεβρουάριος 2005 Σεπτέµβριος 2005 Φεβρουάριος 2006 «Κοινότητα» (ενηµερωτικό δελτίο πανεπιστηµίου Κύπρου) Ιούνιος 2005 Φεβρουάριος 2006 Άρθρα Παρουσίαση της υπηρεσίας «Φιλελεύθερος», Σεπτέµβριος 2005 «ιαδίκτυο: Όρια και Ασφάλεια» «Πολίτης», Μάιος 2006 Αγγλόφωνο τύπο Cyprus Mail Οκτώβριος 2005 Ενηµερωτικό υλικό Αναφορά για τον πρώτο χρόνο λειτουργίας της υπηρεσίας Αφίσες Τρίπτυχο και κάρτες Χριστουγεννιάτικη κάρτα και ηµερολόγιο 2006

41 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 41 Ηµερίδα για την Ασφάλεια στο ιαδίκτυο «Ασφάλεια στο ιαδίκτυο: ιεθνείς προσπάθειες και Κυπριακή πραγµατικότητα», 28 Σεπ. 2005, ξενοδοχείο Hilton-Λευκωσία. ιεθνής εκπροσώπηση INHOPE Internet Watch Foundation (Ην. Βασίλειο) SafeLine/FORTHNET (Ελλάδα) Στόχος η παρουσίαση, λειτουργία και συνεισφορά των υπηρεσιών hotline και του Safer Internet Programme της E.E. γενικότερα, καθώς και των δράσεων τοπικών φορέων µε στόχο την προώθηση της διαδικτυακής ασφάλειας.

42 Συµπεράσματα Εφησυχασμός ή πανικός; Συνεχής ενημέρωση κοινού/γονέων/διδασκάλων/χρηστών διαδικτύου Παρακολούθηση τεχνολογικών εξελίξεων Εκσυγχρονισμός νομοθεσίας Συνεχής εκσυγχρονισμός διωκτικών αρχών Αξιοποίηση διεθνούς εμπειρίας και εθνικής τεχνογνωσίας Συνεργασία τοπικών φορέων 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 42

43 17/05/2006 Μ. ικαιάκος, Παν/µιο Κύπρου 43 Επικοινωνία Υπηρεσία SafeWeb Εργαστήριο Υπολογιστικών Συστηµάτων Υψηλών Επιδόσεων (HPCL) EU Safer Internet Programme INHOPE INSAFE