Διαβητική Νεφροπάθεια. Ηλιάδης Φώτης Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Διαβητολογίας Α ΠΡΠ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Διαβητική Νεφροπάθεια. Ηλιάδης Φώτης Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Διαβητολογίας Α ΠΡΠ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ"

Transcript

1 Διαβητική Νεφροπάθεια Ηλιάδης Φώτης Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Διαβητολογίας Α ΠΡΠ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ

2 Ο ΣΔ αποτελεί τη συχνότερη αιτία ΧΝΝ τελικού σταδίου Seminars in Dialysis 23: , 2010

3 Δομή σπειράματος Glomerular filtration barrier Jefferson JA, Shankland SJ, Pichler RH. Kidney International 74, 22 36; 2008

4 Παθογένεια διαβητικής νεφροπάθειας Diabetes Mellitus Kidney International 74, 22 36; 2008

5

6 Υπεργλυκαιμία: κύριος παράγοντας Gruden G, Viberti G. In Joslin s Diabetes Mellitus 2005

7 Υποστροφή νεφρικών βλαβών 10 έτη μετά από μεταμόσχευση παγκρέατος N Engl J Med 1998;339:69-75

8 Σημαντική μείωση της αύξησης του μεσαγγείου 10 έτη μετά από μεταμόσχευση παγκρέατος σε ασθενείς με ΣΔ τύπου 1 Diabetologia (2008) 51:

9 Υποστροφή της διάμεσης ίνωσης και της ατροφίας των σωληναρίων 10 έτη μετά από μεταμόσχευση παγκρέατος σε ασθενείς με ΣΔ τύπου 1 Kidney Int 69: , 2006

10 Αλληλεπίδραση μεταξύ μεταβολικών, αιμοδυναμικών, ενδοκυττάριων και αυξητικών παραγόντων Endocrine Reviews 25: , 2004

11 Η υπεργλυκαιμία από μόνη της δεν αρκεί για την εμφάνιση της διαβητικής νεφροπάθειας

12 Η επίπτωση της ΔΝ αυξάνεται κατά τη διάρκεια των πρώτων χρόνων από την έναρξη του διαβήτη και στη συνέχεια μηδενίζεται Μόνο το 30%-40% των ασθενών με ΣΔ θα αναπτύξει τελικά ΔΝ και μάλιστα ανεξάρτητα της θεραπείας The Am J Med 1985 May;78(5):

13 Διαβητικοί με οικογενειακό ιστορικό είτε ΔΝ, είτε ΑΥ, είτε ΚΑΝ εμφανίζουν συχνότερα νεφρικές επιπλοκές, σε σχέση με τους διαβητικούς με αρνητικό οικογενειακό ιστορικό Kidney Int 41: , 1992, Diabetologia 39: , 1996, Am J Kidney Dis 25: , 1995

14 Επιλογή γονιδίων που ενέχονται στην παθογένεια της ΔΝ Μεταφορά ηλεκτρονίων Σπειραματική βασική μεμβράνη, μεσαγγειακά κύτταρα, μόρια προσκόλλησης Ρύθμιση ΑΠ και σύστημα ρενίμηςαγγειοτενσίνης ΜΜΡ9, NPHS1, HSPG2, SELL, CNDP1, LAMNA, ELMO1 ACE, ANP, AGT AKR1B1, GFPT2, SLC2A1, ΑGE Μεταγραφικοί παράγοντες Γονίδια που ενέχονται στην παθογένεια της ΔΝ Μεταβολισμός γλυκόζης CCR5, IL1, IL6, IL1RN, TGFBR, RANTES APOE Μεταβολισμός πρωτεϊνών Αμινοξέων- Νουκλεϊκών οξέων Μεταβολισμός λιπιδίων Κυτταροκίνες Αυξητικοί παράγοντες NOS3, ENPP1, MnSOD PPARG, TSC22, PRKCB, BDKRB2 P22phox, SLC12A3

15 Μέχρι σήμερα δεν έχει ταυτοποιηθεί ένα μόνο γονίδιο με καθοριστική επίδραση στην εμφάνιση της νόσου, αλλά μια ποικιλία από πολυμορφισμούς σε διάφορα γονίδια, με μικρότερη όμως επίδραση Με τα υπάρχοντα εργαλεία, δυστυχώς δεν έχουμε καταφέρει να ανακαλύψουμε την κωδικοποιημένη εκείνη πληροφορία του γονιδιώματος που οδηγεί μια μερίδα διαβητικών ασθενών στη νεφρική ανεπάρκεια

16 Αρτηριακή Υπέρταση Υπερλιπιδαιμία Παχυσαρκία Κάπνισμα Γενετική Προδιάθεση Αύξηση ηλικίας Διαβητική Νεφροπάθεια

17 Τι επιπτώσεις έχει η εμφάνιση ΧΝΝ ιδίως στους διαβητικούς; Προοδευτική έκπτωση της νεφρικής λειτουργίας Ανάγκη για εξωνεφρική κάθαρση Κύρια βλαπτική επίδραση ;..όχι

18 Συνύπαρξη ΧΝΝ και διαβήτη: Το καταστροφικό δίδυμο Ο ΣΔ αυξάνει τα καρδιαγγειακά επεισόδια Η ΧΝΝ αυξάνει τα καρδιαγγειακά επεισόδια Οι ασθενείς με ΣΔ και ΧΝΝ παρουσιάζουν μεγάλο κίνδυνο για εμφάνιση καρδιαγγειακών επεισοδίων Οι περισσότεροι ασθενείς με ΧΝΝ σταδίου 3, ιδίως επί συνυπάρξεως ΣΔ, πεθαίνουν από κάποιο καρδιαγγειακό επεισόδιο πριν την εμφάνιση ΧΝΝ τελικού σταδίου.

19 Επιτακτική ανάγκη για πρώιμη διάγνωση της ΧΝΝ ιδίως στους διαβητικούς ασθενείς

20 Διαβητική Νεφροπάθεια Λευκωματινουρία Μείωση GFR Αυξημένο μέγεθος νεφρών για το επίπεδο της νεφρικής λειτουργίας

21 Στάδια χρόνιας νεφρικής νόσου Am J Kidney Dis 2002;39:Suppl 1:S1-S266

22 Kidney International Supplements (2013)

23

24 Η πιο πρώιμα ανιχνεύσιμη νεφρική βλάβη στον ΣΔ είναι η λευκωματινουρία Η νεφρική νόσος που οφείλεται στον ΣΔ ονομάζεται Διαβητική Νεφρική Νόσος

25 Στους περισσότερους ασθενείς με διαβήτη, η ΧΝΝ μπορεί να αποδοθεί στον διαβήτη αν: 1) Υπάρχει μακροαλβουμινουρία 2) Υπάρχει μικροαλβουμινουρία μαζί με αμφιβληστροειδοπάθεια 3) Η διάρκεια του ΣΔ τύπου 1 είναι τουλάχιστον 10 έτη American Journal of Kidney Diseases, Vol 49, No 2, Suppl 2 (February), 2007

26 Εκτίμηση της αποβαλλόμενης με τα ούρα λευκωματίνης

27 Η αύξηση ACR και εφόσον δεν υπάρχει λοίμωξη του ουροποιητικού, πρέπει να επιβεβαιωθεί σε 2 επιπλέον δείγματα πρώτων πρωϊνών ούρων, κατά τη διάρκεια των επόμενων 3 6 μηνών

28 Για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση και να γίνει η κατηγοριοποίηση πρέπει τουλάχιστον τα 2 από τα 3 δείγματα να συμφωνούν μεταξύ τους

29 American Journal of Kidney Diseases, Vol 49, No 2, Suppl 2 (February), 2007

30 Αν και για την οριστική διάγνωση της νόσου απαιτείται νεφρική βιοψία, στις περισσότερες περιπτώσεις προσεκτικός έλεγχος των ασθενών θέτει τη διάγνωση χωρίς τη διενέργεια βιοψίας

31 Αρκεί όμως μόνο ο έλεγχος για αλβουμινουρία;

32 55% των ασθενών με ΣΔ τύπου 2 και ΧΝΝ 3 ου σταδίου είναι νορμοαλβουμινουρικοί Diabetes Care 32: , 2009

33 23% των ασθενών με ΣΔ και ΧΝΝ 3 ου σταδίου είναι νορμοαλβουμινουρικοί ακόμα και μετά την προσαρμογή για λήψη αναστολέων του RAS Diabetes Care 27: , 2004

34 Που μπορεί να οφείλεται η μείωση του GFR σε διαβητικούς χωρίς την ύπαρξη λευκωματινουρίας;

35 Η εμφάνιση ΧΝΝ σε ένα διαβητικό ασθενή μπορεί να οφείλεται ή να μην οφείλεται στον ΣΔ

36 Πρέπει να προσανατολιζόμαστε για άλλες αιτίες ΧΝΝ όταν: Υπάρχει απουσία αμφιβληστροειδοπάθειας Ο GFR είναι χαμηλός ή μειώνεται ταχέως Υπάρχει ταχέως αυξανόμενη πρωτεϊνουρία ή νεφρωσικό σύνδρομο Υπάρχει ανθεκτική υπέρταση Υπάρχει ενεργό ίζημα ούρων Υπάρχουν σημεία και συμπτώματα συστηματικής πάθησης Υπάρχει > από 30% μείωση του GFR μέσα σε 2-3 μήνες από την έναρξη αναστολέων του RAS American Journal of Kidney Diseases, Vol 49, No 2, Suppl 2 (February), 2007

37 Υπαρξη διαβητικής νεφροπάθειας χωρίς λευκωματινουρία

38 Σε ασθενείς με ΣΔ τύπου 1 και ιστολογικές αλλοιώσεις διαβητικής νεφροπάθειας μπορεί να εμφανισθεί μείωση του GFR χωρίς λευκωματινουρία Diabetes 52: , 2003

39 Βιοψία νεφρού μπορεί να απαιτηθεί σε κάποιους ασθενείς για την επιβεβαίωση της διάγνωσης

40 Έλεγχος για εμφάνιση Διαβητικής Νεφροπάθειας Όλοι οι ασθενείς με ΣΔ τύπου 1, 5 έτη μετά τη διάγνωση της νόσου και όλοι οι ασθενείς με ΣΔ τύπου 2 αμέσως μετά τη διάγνωση, πρέπει να ελέγχονται ετησίως για την πιθανότητα εμφάνισης Διαβητικής Νεφρικής Νόσου Ο έλεγχος πρέπει να περιλαμβάνει 1) Μέτρηση του λόγου αλβουμίνης/κρεατινίνης ούρων (ACR) 2) Μέτρηση κρεατινίνης ορού και υπολογισμός του ρυθμού σπειραματικής διήθησης American Journal of Kidney Diseases, Vol 49, No 2, Suppl 2 (February), 2007

41 Εκτίμηση της νεφρικής λειτουργίας Ως ρυθμός σπειραματικής διήθησης (Glomerular Filtration Rate GFR) αναφέρεται η ποσότητα του πλάσματος που διηθείται διαμέσου του σπειράματος στη μονάδα του χρόνου, από το σύνολο των νεφρώνων. Χαρακτηριστικά εκφράζεται σε ml/min/1,73 m 2, όπου 1,73 m 2 η μέση επιφάνεια σώματος νεαρών ανδρών και γυναικών Ο GFR θεωρείται σήμερα, ως ο καλύτερος δείκτης της απεκκριτικής λειτουργίας των νεφρών.

42 Εκτίμηση της νεφρικής λειτουργίας Δυστυχώς όμως δεν μπορεί να μετρηθεί άμεσα, αλλά μόνο έμμεσα μέσω του υπολογισμού της κάθαρσης διαφόρων ουσιών, είτε εξωγενώς χορηγούμενων, είτε ενδογενώς παραγόμενων. Ως κάθαρση μιας ουσίας θεωρείται ο όγκος του πλάσματος που καθαίρεται εντελώς από τη συγκεκριμένη αυτή ουσία στη μονάδα του χρόνου. Όταν μία ουσία είναι μεταβολικά αδρανής, δεν συνδέεται με λευκώματα, διηθείται ελεύθερα από το νεφρικό σπείραμα, δεν παρουσιάζει νεφρικό μεταβολισμό, δεν επαναρροφάται και δεν απεκκρίνεται από τα νεφρικά σωληνάρια, η νεφρική της κάθαρση θα αντικατοπτρίζει τον GFR.

43 Εκτίμηση της νεφρικής λειτουργίας Εξωγενώς χορηγούμενες ουσίες που πληρούν αυτά τα κριτήρια είναι: ινουλίνη, iohexol, 51Cr-ethylenediamine tetraacetic acid (51Cr-EDTA), 99mTc-diethylenetriamine pentaacetic acid (99mTc-DTPA) και 125I-iothalamate. Ωστόσο η μέτρηση του GFR με βάση την κάθαρση των παραπάνω ουσιών είναι πολύπλοκη και δύσκολα εφαρμόσιμη στην καθημέρα πράξη.

44 Εκτίμηση της νεφρικής λειτουργίας Πιο απλή είναι η μέτρηση του GFR με βάση την κάθαρση ενδογενώς παραγόμενων ουσιών και συγκεκριμένα με βάση την κάθαρση της κρεατινίνης. Η κρεατινίνη είναι τελικό προϊόν του μεταβολισμού των μυών και ο πιο συχνά χρησιμοποιούμενος δείκτης της νεφρικής λειτουργίας. Χαρακτηρίζεται από ευκολία και χαμηλό κόστος μέτρησης. Προέρχεται από τον μεταβολισμό της φωσφοκρεατίνης των μυών, αλλά και από τη διαιτητική πρόσληψη κρέατος. Η παραγωγή της κρεατινίνης είναι ανάλογη της μυικής μάζας. Η κρεατινίνη απελευθερώνεται στην κυκλοφορία με σταθερό ρυθμό, δεν συνδέεται με πρωτεΐνες και διηθείται ελεύθερα από το σπείραμα.

45 Η τυφλή περιοχή της κρεατινίνης Όταν η κρεατινίνη αρχίζει να αυξάνει πάνω από το φυσιολογικό όριο ο ρυθμός σπειραματικής δίηθησης ήδη έχει μειωθεί κατά 40% στους νέους και ακόμα περισσότερο στους ηλικιωμένους Current Opinion in Nephrology and Hypertension 2008, 17:

46 Εκτίμηση GFR με βάση την κρεατινίνη ορού J Am Soc Nephrol 20: , 2009

47 Εκτίμηση GFR με βάση την κάθαρση της κρεατινίνης Ο υπολογισμός του GFR μέσω της κάθαρσης της κρεατινίνης παρουσιάζει αρκετά μειονεκτήματα. Καταρχάς η κάθαρση της κρεατινίνης υπερεκτιμά τον GFR λόγω της σωληναριακής έκκρισης της κρεατινίνης. Αυτή η υπερεκτίμηση είναι σημαντικότερη σε χαμηλότερα επίπεδα νεφρικής λειτουργίας. Επίσης η σωστή 24ωρη συλλογή ούρων παρουσιάζει αρκετές τεχνικές δυσκολίες με αποτέλεσμα η μεταβλητότητα της τιμής της κάθαρσης της κρεατινίνης από μέρα σε μέρα στην καθημέρα κλινική πράξη να φθάνει το 27%, γεγονός που περιορίζει την ακρίβεια της μεθόδου.

48 Υπολογισμός του GFR Γι αυτό τον λόγο έχουν αναπτυχθεί εξισώσεις που βασίζονται στην τιμή της κρεατινίνης του ορού και εμπεριέχουν και δημογραφικές αλλά και κλινικές μεταβλητές (ηλικία, φύλο, φυλή, επιφάνεια σώματος) με στόχο την πιο έγκυρη εκτίμηση του GFR σε σχέση με τη μέτρηση μόνο της κρεατινίνης ορού. Η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη εξίσωση είναι η MDRD [Modification of Diet in Renal Disease: MDRDGFR (ml/min/1,73m2) = 186 X Crπλάσματος -1,154 Χ ηλικία - 0,203 Χ 0,742 (αν θήλυ) Χ 1,210 (αν μαύρη φυλή)]. Σε σχέση με τη μέτρηση της κάθαρσης κρεατινίνης η παραπάνω εξίσωση εκτιμά τον GFR πιο εύκολα, πιο γρήγορα και με χαμηλότερο κόστος.

49 Υπολογισμός του GFR Η Chronic Kidney Disease Epidemiology Collaboration (CKD-EPI) είναι μία ερευνητική ομάδα που συστάθηκε από τα Εθνικά Ινστιστούτα του Διαβήτη, των νοσημάτων του πεπτικού και των νεφρικών νοσημάτων Συγκεντρώθηκαν δεδομένα από 10 προηγούμενες μελέτες με στόχο την ανάπτυξη μίας νέας εξίσωσης (8.254 άτομα) Στη συνέχεια έγινε επικύρωση της νέας εξίσωσης με στοιχεία από 16 προηγούμενες μελέτες (3.896 άτομα) Ann Intern Med May 5; 150(9):

50 Ann Intern Med May 5; 150(9):

51 Πρόληψη καρδιαγγειακών συμβαμάτων Αντιμετώπιση Διαβητικής Νεφρικής Νόσου Αναστολή της εξέλιξης της ΔΝΝ

52 Θεραπευτική αντιμετώπιση ΔΝΝ Παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής Φαρμακευτικές παρεμβάσεις

53 Παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής Διακοπή καπνίσματος Απώλεια βάρους Αύξηση φυσικής δραστηριότητας Διαιτητικές παρεμβάσεις

54 Διακοπή καπνίσματος Οι καπνιστές διαβητικοί ασθενείς παρουσιάζουν σε μεγαλύτερο πόσοστό μικροαλβουμινουρία και μακροαλβουμινουρία όπως και μειωμένο GFR (<60 ml/min/1.73 m 2 ) Η διακοπή του καπνίσματος επιβραδύνει την εξέλιξη της διαβητικής νεφροπάθειας Το κάπνισμα αποτελεί κύριο καρδιαγγειακό παράγοντα κινδύνου

55 Συσχέτιση παχυσαρκίας και ΧΝΝ Αρκετές επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει συσχέτιση εμφάνισης ΧΝΝ και αύξησης του ΒΜΙ Διαβήτης Υπέρταση Υπερλιπιδαιμία ΧΝΝ Nephron Clin Pract 2009;112:c121 c127

56 Η παχυσαρκία είναι ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για ΧΝΝ J Am Soc Nephrol 17: , 2006

57 Η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο ΧΝΝΤΣ Ann Intern Med. 2006;144:21-28

58 Απώλεια 1 Kg μειώνει κατά 110 mg τη λευκωματουρία 24ώρου Nephrol Dial Transplant (2010) 25:

59 Απώλεια 1 Kg μειώνει κατά 1,1 mg τη μικρολευκωματινουρία 24ωρου Nephrol Dial Transplant (2010) 25:

60 Απώλεια βάρους Προσπάθεια διατήρησης ιδανικού σωματικού βάρους Αύξηση φυσικής δραστηριότητας Καθημερινό γρήγορο περπάτημα για > 30 min/day

61 Διαιτητικές παρεμβάσεις σε ΔΝΝ

62 Μειωμένη πρόσληψη λευκώματος μειώνει τον κίνδυνο εξέλιξης της διαβητικής νεφρικής νόσου Ann Intern Med 124: , 1996

63 H μειωμένη πρόσληψη λευκώματος μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης ΧΧΝΤΣ και θανάτου Kidney Int 62: , 2002

64 Η μειωμένη πρόσληψη άλατος βελτιώνει αρτηριακή πίεση την Σε ασθενείς με ΣΔ τύπου 1, ο περιορισμός του άλατος μειώνει την ΑΠ κατά -7.11/-3.13 mm Hg Σε ασθενείς με ΣΔ τύπου 2, ο περιορισμός του άλατος μειώνει την ΑΠ κατά -6.90/-2.87 mm Hg Όλοι οι διαβητικοί ασθενείς θα πρέπει να περιορίζουν την πρόσληψη άλατος τουλάχιστον < 5-6 g/day Cochrane Database of Systematic Reviews 2010, Issue 12. Art. No.: CD DOI: /

65 Διαιτητικές παρεμβάσεις σε ΔΝΝ AJKD Vol 49, No 2, Suppl 2, February 2007, Pages S1 S180

66 Γλυκαιμικός έλεγχος Ευνοϊκή επίδραση στην αλβουμινουρία Ευνοϊκότερη επίδραση στα αρχικά στάδια της διαβητικής νεφροπάθειας Αν εμφανισθεί ΔΝΝ με μείωση της σπειραματικής λειτουργίας, ο αυστηρός γλυκαιμικός έλεγχος δεν φαίνεται να μπορεί να επηρεάσει την εξέλιξη της νόσου Μεγάλη σημασία ο πρώιμος γλυκαιμικός έλεγχος από την έναρξη του διαβήτη Mayo Clinic Proc 2011;86:

67 Γλυκαιμικός στόχος HbA1c ~ 7% Mακροχρόνια παρακολούθηση των ασθενών στις μελέτες DCCT και UKPDS δείχνει ότι η αντιμετώπιση της υπεργλυκαιμίας με στόχο A1C κάτω ή γύρω στο 7% στα πρώτα χρόνια μετά τη διάγνωση του διαβήτη σχετίζεται με μακροχρόνια μείωση του κινδύνου εμφάνισης μακροαγγειακής νόσου. Μέχρι περισσότερα δεδομένα να υπάρξουν, ο γενικός κανόνας του στόχου για 7% κρίνεται λογικός. ADA, B-level recommendation; ACC/AHA, class IIb recommendation (level of evidence A). DIABETES CARE, VOLUME 32, NUMBER 1, JANUARY 2009

68 Intensive Glycemic Control and the Prevention of Cardiovascular Events:Implications of the ACCORD, ADVANCE, and VA Diabetes Trials A position statement of the American Diabetes Association and a scientific statement of the American College of Cardiology Foundation and the American Heart Association Η ανάλυση υποομάδων ασθενών από τις DCCT, UKPDS και ADVANCE trial δείχνουν μικρό αλλά αυξανόμενο όφελος στις μικροαγγειακές επιπλοκές όσο η τιμή της A1C πλησιάζει το φυσιολογικό. Έτσι για επιλεγμένους ασθενείς μπορεί να απαιτηθεί στόχος A1C κάτω από 7% αν αυτό είναι εφικτό χωρίς αύξηση του κινδύνου σοβαρής υπογλυκαιμίας ή άλλων ανεπιθύμητων ενεργειών λόγω της θεραπείας Τέτοιοι ασθενείς είναι αυτοί με μικρή διάρκεια διαβήτη, με μεγάλο προσδόκιμο επιβίωσης, χωρίς σημαντική καρδιοαγγειακή και μικροαγγειακή νόσο. ADA, B-level recommendation; ACC/ AHA, class IIa recommendation (level of evidence C). DIABETES CARE, VOLUME 32, NUMBER 1, JANUARY 2009

69 Ιδιαιτερότητες κατά την αντιμετώπιση της υπεργλυκαιμίας σε χρόνια νεφρική νόσο Διαταραχές του μεταβολισμού και της δράσης της ινσουλίνης Διαταραχές του μεταβολισμού και της δράσης των αντιδιαβητικών δισκίων Μείωση νεφρικής γλυκονεογένεσης

70 Διαταραχές στον μεταβολισμό της ινσουλίνης

71 Μεταβολισμός Ινσουλίνης 50% ηπατική κατακράτηση: πρόσληψη γλυκόζης, γλυκογονογένεση και αναστολή γλυκονεογένεσης, ηπατικός μεταβολισμός ινσουλίνης 50% 25% 50% συστηματική κυκλοφορία 100% πυλαία Ινσουλίνη 100% συστηματική κυκλοφορία Ινσουλίνη sc 25% 50% Λιποκύτταρα, ινοβλάστες, μονοκύτταρα, λεμφοκύτταρα, γαστρεντερικά κύτταρα, άλλους ιστούς Endocrine Reviews 1998;19:

72 60% Ινσουλίνη 40%

73 Νεφρικός μεταβολισμός της ινσουλίνης Ινσουλίνη 60% 40% Σπειραματική διήθηση Αυλός Περισωληναριακή πρόσληψη Διάμεσος ιστός Πρόσληψη μέσω υποδοχέα 99% Πρόσληψη χωρίς μεσολάβηση υποδοχέα Αμινοξέα Αμινοξέα Ούρα 1% Αποικοδόμηση ινσουλίνης από το IDE ή Ινσουλυσίνη Περισωληναριακό τριχοειδές Cell Mol Life Sci 2006;63: , Diabetologia 1984;27: , Endocrine Reviews 1998;19:

74 Σε χρόνια νεφρική νόσο Ινσουλίνη Σπειραματική διήθηση Περισωληναριακή πρόσληψη Αυλός Διάμεσος ιστός Πρόσληψη μέσω υποδοχέα (99%) Πρόσληψη χωρίς μεσολάβηση υποδοχέα Αμινοξέα Αμινοξέα Ούρα (1%) Αποικοδόμηση ινσουλίνης από το IDE ή Ινσουλυσίνη Περισωληναριακό τριχοειδές Cell Mol Life Sci 2006;63: , Diabetologia 1984;27: , Endocrine Reviews 1998;19:

75 Η νεφρική πρόσληψη της ινσουλίνης διατηρείται ακόμα και μέχρι μείωσης του GFR στα 20 ml/min/1,73m 2, με αύξηση της περισωληναριακής πρόσληψης The New England Journal of Medicine 282: ,1970

76 Στάδια χρόνιας νεφρικής νόσου Am J Kidney Dis 2002;39:Suppl 1:S1-S266

77 Σε χρόνια νεφρική νόσο Ινσουλίνη Χ Σπειραματική διήθηση (60%) Περισωληναριακή πρόσληψη (40%) Αυλός Διάμεσος ιστός (99%) Χ Χ Πρόσληψη μέσω υποδοχέα Πρόσληψη χωρίς μεσολάβηση υποδοχέα Αμινοξέα Αμινοξέα Ούρα (1%) Αποικοδόμηση ινσουλίνης από το IDE ή Ινσουλυσίνη Περισωληναριακό τριχοειδές Cell Mol Life Sci 2006;63: , Diabetologia 1984;27: , Endocrine Reviews 1998;19:

78 Η ουραιμία μειώνει την ιστική πρόσληψη και διάσπαση ινσουλίνης ουραιμία Ινσουλίνη Endocrine Reviews 19(5): , 1998

79 Σε χρόνια νεφρική νόσο μειώνεται ο μεταβολισμός της ινσουλίνης, ιδίως της εξωγενώς χορηγούμενης Σε χρόνια νεφρική νόσο αύξηση επιπέδων ινσουλίνης : μειώνεται η νεφρική της κάθαρση και ο κυτταρικός μεταβολισμός της Οι διαβητικοί ασθενείς που λαμβάνουν αντιδιαβητικά δισκία και διατηρούν υπολειμματική λειτουργία των β-κυττάρων μπορεί να χρειασθούν μείωση ή και διακοπή των δισκίων Ο νεφρός διαδραματίζει ακόμα σημαντικότερο ρόλο στην κάθαρση της ινσουλίνης σε ινσουλινοθεραπευόμενους ασθενείς. Καθώς η ινσουλίνη χορηγείται με υποδόρια ένεση διαφεύγει την κάθαρση της πρώτης διόδου από το ήπαρ με αποτέλεσμα ο μεταβολισμός της να εξαρτάται κυρίως από τη νεφρική λειτουργία Σε ινσουλινοθεραπεύομενους ασθενείς, η νεφρική ανεπάρκεια μπορεί να μειώσει δραματικά τις ανάγκες σε ινσουλίνη και να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης υπογλυκαιμίας. Οι ασθενείς που διατηρούν υπολειμματική λειτουργία των β- κυττάρων μπορεί σε σπάνιες περιπτώσεις να μη χρειάζονται εξωγενώς χορηγούμενη ινσουλίνη

80 Νεφρική παραγωγή και κατανάλωση γλυκόζης Το ήπαρ και ο νεφρός είναι τα μόνα όργανα που παράγουν γλυκόζη μέσω γλυκονεογένεσης διότι διάθετουν το ένζυμο γλυκοζο-6-φωσφατάση Ωστόσο η καθαρή παραγωγή γλυκόζης από τους νεφρούς είναι αμελητέα γιατί ο νεφρός ταυτόχρονα παράγει και καταναλώνει γλυκόζη (Φλοιός: παραγωγή γλυκόζης, μυελός: κατανάλωση γλυκόζης) Diabetologia (1997) 40:

81 Σημαντική είναι η συμβολή του νεφρού στην αποκατάσταση ευγλυκαιμίας μετά από υπογλυκαιμία Η επινεφρίνη αυξάνει την παραγωγή γλυκόζης από τους νεφρούς Παραγωγή γλυκόζης από ήπαρ και νεφρούς 8 78/22% 64/36% 6 78/22% Μεταπορροφητική Ευγλυκαιμία Υπογλυκαιμία Diabetes 48: , 1999, Diabetes Care 24: , 2001, J Clin Invest 96: , 1995

82 Σε χρόνια νεφρική νόσο μειώνεται η νεφρική γλυκονεογένεση που αποτελεί αντισταθμιστικό μηχανισμό σε υπογλυκαιμία

83 Σε χρόνια νεφρική ανεπάρκεια αυξάνεται η ινσουλινοαντίσταση Current Opinion in Clinical Nutrition and Metabolic Care 2005, 8:

84 AJKD, 52, , 2008

85 Χρόνια νεφρική νόσο Ουραιμική υποθρεψία Μείωση νεφρικής γλυκονεογένεσης Μείωση ινσουλινοπαραγωγής Αύξηση ινσουλινοαντίστασης Μείωση μεταβολισμού ινσουλίνης Προδιάθεση για σοβαρά και παρατεταμένα υπογλυκαιμικά επεισόδια

86 Clin J Am Soc Nephrol 2009

87 Clin J Am Soc Nephrol 2009

88 Διαταραχές μεταβολισμού αντιδιαβητικών δισκίων

89 Θεραπευτικές επιλογές ΣΔ τύπου 2 Σουλφονυλουρίες γλιβενκλαμίδη γλικλαζίδη γλιμεπιρίδη Modified release Γλινίδες/Μεγλιτινίδες repaglinide nateglinide Αναστολείς α-γλυκοσιδασών e.g. acarbose Ινσουλίνη regular intermediate/long acting pre-mixed analogs rapid acting long acting Διγουανίδες Metformin Θειαζολιδινεδιόνες pioglitazone Ινκρετινομιμητικά, ανάλογα GLP-1 Εξενατίδη, λιραγλουτίδη Αναστολείς DPP-IV - Sitagliptin Vildagliptin Σαξαγλιπτίνη

90 Εκκριταγωγά και χρόνια νεφρική νόσο

91 Σουλφονυλουρίες και χρόνια νεφρική νόσο Μεταβολίζονται στο ήπαρ. Μετατρέπονται στο ήπαρ σε δραστικούς ή αδρανείς μεταβολίτες, από τους οποίους ορισμένοι αποβάλλονται με τη νεφρική λειτουργία. Σε νεφρική ανεπάρκεια αυξάνει η δραστικότητα των σουλφονυλουριών, γιατί καθυστερεί η αποβολή τους ή η αποβολή των δραστικών μεταβολιτών

92 Σοβαρά υπογλυκαιμικά επεισόδια μετά από λήψη σουλφονυλουριών σε σχέση με GFR και ηλικία Nephrol Dial Transplant (2009) 24:

93 Νεφρική ανεπάρκεια και σουλφονυλουρίες Γλιβενκλαμίδη Γλικλαζίδη Γλιμεπιρίδη Μεταβολισμός ηπατικός ηπατικός ηπατικός Μεταβολίτες Αδρανείς και ασθενώς δραστικοί Αδρανείς Αδρανείς και ασθενώς δραστικοί Απέκκριση Νεφρά 50% Χολή 50% Νεφρά 70% Χολή 20% Νεφρά 60% Χολή 40% Αυξημένος κίνδυνος υπογλυκαιμίας σε Cr > 2 mg/dl Μικρότερος ο κίνδυνος υπογλυκαιμίας με γλικλαζίδη Harrower DBA. Clin Pharmacokinetic 1996;31:

94 Octreotide for Relapsing Gliclazide-Induced Hypoglycemia in a Dialysis Patient Octreotide is a synthetic somatostatin analogue able to inhibit the release of a number of hormones, including insulin. After being injected subcutaneously, it acts within 20 minutes. It is predominantly metabolized by the liver. As a result, the usual elimination halflife of approximately 100 minutes may be prolonged in patients with severe liver disease. Dialysis & Transplantation 2007

95 Γλινίδες και χρόνια νεφρική νόσο Αναπτύχθηκαν με στόχο τη μείωση της μεταγευματικής κυρίως υπεργλυκαιμίας αποκαθιστώντας το φυσιολογικό πρότυπο της γευματικής έκκρισης της ινσουλίνης, χωρίς να προκαλούν συνεχιζόμενη αύξηση της ινσουλίνης στη μεταπορροφητική φάση. Έτσι μειώνουν την υπεργλυκαιμία χωρίς να αυξάνουν τον κίνδυνο υπογλυκαιμίας. Σ αυτή την κατηγορία ανήκουν η ρεπαγλινίδη και η νατεγλινίδη Φαρμακευτική θεραπεία με δισκία, Φ.Ηλιάδης, Δ.Καραμήτσος: ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΑ 2009

96 Νατεγλινίδη (Starlix) Η νατεγλινίδη είναι παράγωγο της D-φαινυλαλανίνης Υφίσταται εκτεταμένο ηπατικό μεταβολισμό πριν αποβληθεί και το ποσοστό του φαρμάκου που αποβάλλεται χωρίς να μεταβολισθεί είναι μικρότερο του 8%. Μεταβολίζεται μέσω του κυτοχρώματος P450 σε αρκετούς μεταβολίτες, εκ των οποίων οι πιο σημαντικοί παρουσιάζουν αντιδιαβητική δράση 3 έως 6 φορές λιγότερο ισχυρή από τη μητρική ένωση. Η κύρια οδός απέκκρισης τόσο του μητρικού φαρμάκου, όσο και των μεταβολιτών του είναι η νεφρική (85%) Φαρμακευτική θεραπεία με δισκία, Φ.Ηλιάδης, Δ.Καραμήτσος: ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΑ 2009

97 Σοβαρή και παρατεταμένη υπογλυκαιμία από τη χορήγηση νατεγλινίδης σε αιμοκαθαιρόμενο ασθενή Diabetes Research and Clinical Practice 59 (2003)

98 Ρεπαγλινίδη (Novonorm) Η ρεπαγλινίδη είναι παράγωγο του βενζοϊκού οξέος Μεταβολίζεται στο ήπαρ από το ισοένζυμο κυτόχρωμα P450 3A4. Ποσοστό 98% του φαρμάκου μεταβολίζεται σε μεταβολίτες οι οποίοι δεν έχουν υπογλυκαιμική δράση, ενώ λιγότερο από 2% αποβάλλεται αυτούσιο. Η ρεπαγλινίδη και οι μεταβολίτες της αποβάλλονται στη συντριπτική τους πλειοψηφία διά της χολής στα κόπρανα (92%) και μόνο το 8% διά των νεφρών στα ούρα. Δυνατότητα χορήγησης της ρεπαγλινίδης, με σχετική ασφάλεια, σε ήπια έως μέτρια νεφρική ανεπάρκεια καθώς το φάρμακο αυτό μεταβολίζεται σε αδρανείς μεταβολίτες που στην συντριπτική τους πλειοψηφία (92%) αποβάλλονται διά της χολής στα κόπρανα. Μάλιστα στη Γερμανία είναι το μόνο αντιδιαβητικό δισκίο που έχει πάρει έγκριση για ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου. Φαρμακευτική θεραπεία με δισκία, Φ.Ηλιάδης, Δ.Καραμήτσος: ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΑ 2009

99 Νεφρική ανεπάρκεια και γλινίδες Νατεγλινίδη Ρεπαγλινίδη Μεταβολισμός ηπατικός ηπατικός Μεταβολίτες Αδρανείς και ασθενώς δραστικοί Αδρανείς Απέκκριση Νεφρά 85% Χολή 50% Νεφρά 8% Χολή 92% Μικρότερος κίνδυνος υπογλυκαιμίας σε σχέση με σουλφονυλουρίες Malbury et al. Clin Pharmacol Therap 2000;67:7-15 Lebovitz EH in Joslin Diabetes Mellitus 2005;

100 Ρεπαγλινίδη και διαβητική νεφρική νόσος Μικρή μη σταστιστικά σημαντική αύξηση των υπογλυκαιμιών Diabetes Care 26: , 2003

101 Αναστολείς DPPIV Ινκρετινομιμητικά Ανάλογα GLP-1 και χρόνια νεφρική νόσο

102 Sitagliptin (Januvia) FDA

103 Viltagliptin (Galvus) No dose adjustment is required in patients with mild renal impairment (creatinine clearance 50 ml/min) In patients with moderate or severe renal impairment or with end-stage renal disease (ESRD), the recommended dose of Galvus is 50 mg once daily

104 Σαξαγλιπτίνη Σε άτομα με ήπια (>50 έως 80 ml/min), μέτρια ( 30 έως 50 ml/min), ή σοβαρή (19-30 ml/min) νεφρική δυσλειτουργία οι εκθέσεις στην σαξαγλιπτίνη ήταν 1,2, 1,4 και 2,1 φορές υψηλότερες, αντίστοιχα, και οι εκθέσεις στο BMS ήταν 1,7, 2,9 και 4,5 φορές υψηλότερες, αντίστοιχα, από εκείνες που παρατηρήθηκαν σε άτομα με φυσιολογική νεφρική λειτουργία (>80 ml/min). The recommended dose is 2.5 mg once daily in patients with moderate and severe renal impairment, as well as in patients with end-stage renal disease requiring hemodialysis. Saxagliptin is removed by hemodialysis

105 Exenatide (BYETTA) Το BYETTA δεν συστήνεται σε ασθενείς με σοβαρή νεφρική δυσλειτουργία (creatinine clearance < 30 ml/min) ή τελικού σταδίου νεφρική νόσο και πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή σε ασθενείς με νεφρική μεταμόσχευση. Επειδή μπορεί να προκαλέσει ναυτία και εμέτους με συνοδό υποβολαιμία, ιδίως επί συγχορήγησης αναστολέων του RAS, διουρητικών ή μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών, μπορεί να επιδεινώσει προϋπάρχουσα νεφρική δυσλειτουργία FDA

106 Λιραγλουτίδη Υπάρχει πολύ περιορισμένη θεραπευτική εμπειρία σε ασθενείς με μέτρια νεφρική δυσλειτουργία (κάθαρση κρεατινίνης ml/min) και δεν υπάρχει καμία θεραπευτική εμπειρία σε ασθενείς με σοβαρή νεφρική δυσλειτουργία (κάθαρση κρεατινίνης κάτω από 30 ml/min) Το Victoza δε συνιστάται επί του παρόντος για χρήση σε ασθενείς με μέτρια και σοβαρή νεφρική δυσλειτουργία, συμπεριλαμβανομένων ασθενών με νεφροπάθεια τελικού σταδίου

107 Ευαισθητοποιητές και χρόνια νεφρική νόσο

108 Μετφορμίνη και χρόνια νεφρική νόσο Δεν συνδέεται με τις πρωτεΐνες του πλάσματος, δεν μεταβολίζεται και αποβάλλεται αναλλοίωτη από τους νεφρούς Η αποβολή από τους νεφρούς γίνεται με συνδυασμό σπειραματικής διήθησης και σωληναριακής έκκρισης Η γαλακτική οξέωση αποτελεί τη σοβαρότερη ανεπιθύμητη ενέργεια της μετφορμίνης, με θνητότητα που φθάνει στο 50%. Πράγματι η μετφορμίνη αυξάνει ελαφρώς τα επίπεδα του γαλακτικού οξέος (1.86 έναντι 1,58 mmol/l). Μία μελέτη έχει δείξει ότι το φάρμακο αυτό αναστέλλοντας το σύμπλεγμα Ι της αναπνευστικής αλύσου οδηγεί σε αύξηση του κυτταρικού λόγου AMP/ATP. Ωστόσο η αύξηση αυτή δεν είναι ικανή από μόνη της να οδηγήσει σε γαλακτική οξέωση (γαλακτικό οξύ > 5 mmol/l). Αυτός είναι ο λόγος που η ανεπιθύμητη αυτή ενέργεια είναι εξαιρετικά σπάνια (3 περιπτώσεις ανά έτη θεραπείας) και εμφανίζεται μόνο όταν η μετφορμίνη χορηγείται σε ασθενείς που παρουσιάζουν ήδη κάποια αντένδειξη χορήγησής της (νεφρική ανεπάρκεια, αφυδάτωση, μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ, καρδιακή ανεπάρκεια, χορήγηση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, χορήγηση ιωδιούχου σκιαστικού, εγχείρηση καρδιάς). Φαρμακευτική θεραπεία με δισκία, Φ.Ηλιάδης, Δ.Καραμήτσος: ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΑ 2009

109 Νεφρική ανεπάρκεια και μετφορμίνη Αποβάλλεται αναλλοίωτη μέσω σπειραματικής διήθησης και σωληναριακής έκκρισης Αντενδεικνύεται λόγω αυξημένου κινδύνου γαλακτικής οξέωσης σε : Cr 1,5 mg/dl στους άνδρες Cr 1,4 mg/dl στις γυναίκες Σε ηλικιωμένους και παχύσαρκους με μυϊκή μάζα GFR < 40 ml/min A. Holstein. M. Stumvoll. Diabetologia 2005;48: Goodarzi OM. Diabetes, Obesity and Metabolism, 2005;7:

110 Δοσολογία μετφορμίνης σε νεφρική ανεπάρκεια DIABETES CARE, VOLUME 34, JUNE 2011,

111 Πιογλιταζόνη (ACTOS) Μεταβολίζεται πλήρως στο ήπαρ, σε μεταβολίτες εκ των οποίων κάποιοι είναι δραστικοί. Από τους έξι γνωστούς μεταβολίτες της πιογλιταζόνης (ΜΙ-ΜVI) οι 3 είναι δραστικοί (MII, MIII, MIV). Ο MIII έχει παραπλήσια δραστικότητα και ο MIV έχει τριπλάσια δραστικότητα σε σχέση με το πρωτογενές φάρμακο, ενώ η δραστικότητα του MII είναι ασθενής. Η πιογλιταζόνη, σε αντίθεση με τη ροζιγλιταζόνη, αποβάλλεται κυρίως στα κόπρανα (55%) και λιγότερο στα ούρα (45%). Φαρμακευτική θεραπεία με δισκία, Φ.Ηλιάδης, Δ.Καραμήτσος: ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΑ 2009

112 Νεφρική ανεπάρκεια και θειαζολιδινεδιόνες Ροζιγλιταζόνη Πιογλιταζόνη Μεταβολισμός ηπατικός ηπατικός Μεταβολίτες Ασθενώς δραστικοί Δραστικοί Απέκκριση Νεφρά 65% Χολή 35% Νεφρά 35% Χολή 65% Χορηγούνται με σχετική ασφάλεια σε διαταραγμένη νεφρική λειτουργία Nesto WR et al. Circulation 2003;108:

113 Γλιταζόνες και οιδήματα Διέγερση ΑΝΣ Ενδοθηλιακή διαπερατότητα Κατακράτηση Na + Αγγειοδιαστολή The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism 89(3): ,2004 Diabetologia 2003;46: , FASEB J. 20, E367 E380,2006, JPET 312: , 2005

114 Επίδραση γλιταζονών στους επιθηλιακούς διαύλους Νa (ENaC) των αθροιστικών ουροφόρων σωληναρίων Αυλός αθροιστικού σωληναρίου ENaC TZDs Ρετινοϊκό οξύ PPARγ SSNN1G PPRE RXR ΠΥΡΗΝΑΣ καταστολείς RNA-πολυμεράση Συνδιεγέρτες SSNN1GmRNA ENaC Ενδοπλασματικό δίκτυο γenac Nat Med 11(8): ,2005 Biochem. J 371:1-14, 2003, Endocrinology 146: ,2005

115 Γλιταζόνες: νεφρικής επαναρρόφησης Na Αυλός αθροιστικού σωληναρίου ENaC TZDs PPARγ Διάμεσος ιστός Na/K-ATPase Na + K + P K + Na + Nat Med 11(8): ,2005 Physiol Rev 82: , 2002, Endocrine Reviews 23(2): ,2002

116 Γλιταζόνες και καρδιακή ανεπάρκεια Κατακράτηση υγρών αύξηση διαπερατότητας πνευμονικής μικροκυκλοφορίας Αποκαλύπτουν ή επιδεινώνουν προϋπάρχουσα καρδιακή δυσλειτουργία Idris I et al. Diabetologia 2003;46: Nesto WR et al. Circulation 2003;108: Erdmann, E. et al. Eur Heart J :12-20; doi: /eurheartj/ehm529

117 Προσοχή!!!!! Χορήγηση γλιταζονών Σε σακχαροδιαβητικούς ασθενείς: > 65 ετών με στεφανιαία νόσο με χρόνια νεφρική νόσο ιδιαίτερα παχύσαρκοι με σταθερά κακή γλυκαιμική ρύθμιση Κίνδυνος ύπαρξης ή εμφάνισης στο άμεσο μέλλον καρδιακής ανεπάρκειας

118 Οι γλιταζόνες αυξάνουν τον κίνδυνο καταγμάτων ιδίως του ισχίου μετά από μήνες χορήγησης Arch Intern Med. 2008;168(8):

119 Η ΧΝΝ προκαλεί ευθραυστότητα των οστών pqct scans micro-mri HR-pQCT images Kidney International (2008) 74,

120 Αυξημένος κίνδυνος κατάγματος σε ΧΝΝ Kidney International (2008) 74,

121 Γλιταζόνες και χρόνια νεφρική νόσο Αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης συμπτωμάτων καρδιακής ανεπάρκειας Αυξημένος κίνδυνος καταγμάτων Μικρή μείωση του αιματοκρίτη Φαρμακευτική θεραπεία με δισκία, Φ.Ηλιάδης, Δ.Καραμήτσος: ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΑ 2009

122 Η ινσουλινοθεραπεία είναι ο πιο ασφαλής τρόπος αντιμετώπισης της υπεργλυκαιμίας σε χρόνια νεφρική νόσο όταν ο GFR μειώνεται κάτω από 30 ml/min/1,73m 2 με εξαίρεση ίσως τη χορήγηση γλιπτινών και ρεπαγλινίδης

123 Υπάρχουν ωστόσο περιορισμοί και προφυλάξεις κατά τη χρησιμοποίηση της ινσουλίνης σε ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο;

124 Ινσουλινοθεραπεία και χρόνια νεφρική νόσος GFR: 10 έως 50 ml/min, μείωση δόσης ινσουλίνης κατά 25% GFR κάτω από 10 ml /min, μείωση δόσης ινσουλίνης κατά 50% Seminars in Dialysis 17,2004, Diabetes, Obesity and Metabolism, 10, 2008,

125 Επιλογές ινσουλινοθεραπείας σε ΧΝΝ Οι δόσεις θα πρέπει να αναπροσαρμόζονται ανάλογα με τις μετρήσεις του σακχάρου Η βασική ινσουλίνη να αρχίζει με το 50% της συνιστώμενης δόσης Detemir: σύνδεση με λευκωματίνες, όχι σε ασθενείς με νεφρωσικό σύνδρομο CJASN 3: , 2008 AJKD, 50,2007:

126 Ινσουλινοθεραπεία σε αιμοκάθαρση Όταν ο ασθενής αρχίζει αιμοκάθαρση συνήθως χρειάζεται λιγότερο ινσουλίνη γιατί βελτιώνεται η αντίσταση στην ινσουλίνη J Am Soc Nephrol 13: S92 S96, 2002, Seminars in Dialysis 17,2004, Diabetes, Obesity and Metabolism, 10, 2008,

127 Η μείωση της υπολειπόμενης διούρησης κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους της αιμοκάθαρσης σχετίζεται με σημαντική μείωση των αναγκών σε ινσουλίνη. Ασθενείς με υπολειπόμενη διούρηση <500 ml/day παρουσιάζουν μείωση των αναγκών σε ινσουλίνη κατά 29%

128 Μείωση επιπέδων γλυκόζης κατά τη συνεδρία αιμοκάθαρσης Την ίδια ώρα χωρίς συνεδρία αιμοκάθαρσης Κατά τη διάρκεια συνεδρίας αιμοκάθαρσης Nephrol Dial Transplant (2009) 24:

129 Απώλεια γλυκόζης κατά τη συνεδρία της αιμοκάθαρσης κατά 6 g/ώρα Ανάλογα με τη διάρκεια της συνεδρίας απώλεια g γλυκόζης Η απώλεια γλυκόζης είναι μεγαλύτερη σε σακχαροδιαβητικούς ασθενείς

130 Ινσουλινοθεραπεία και χρόνια νεφρική νόσος Οι ασθενείς υπό αιμοκάθαρση συχνά παρουσιάζουν υπογλυκαιμίες οι οποίες μπορεί να αποφευχθούν μειώνοντας τη βασική πρωινή δόση της ινσουλίνης κατά 50% ή λαμβάνοντας γεύμα πριν την αιμοκάθαρση Postgraduate Medicine, Volume 121, 2009

131 Ινσουλινοθεραπεία σε περιτοναϊκή κάθαρση <40 < >400 < >300 Seminars in Dialysis 1988,

132 Έλεγχος Αρτηριακής Πίεσης AJKD Vol 49, No 2, Suppl 2, February 2007, Pages S1 S180

133 Φαίνεται λοιπόν ότι η μείωση της ΣΑΠ < 130 mmhg προσφέρει μικρό και αμφισβητούμενο όφελος στη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου

134 Σύμφωνα με την άποψη κάποιων ειδικών, η εκσεσημασμένη μείωση της ΑΠ, εκτός του ότι δεν είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη, μπορεί να αποβεί επιβλαβής

135 Υπάρχει η υποψία ότι σε ασθενείς υψηλού καρδιαγγειακού κινδύνου, η εκσεσημασμένη μείωση ιδίως της ΔΑΠ μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των καρδιαγγειακών συμβαμάτων, ίσως λόγω της μειωμένης αιμάτωσης του μυοκαρδίου

136 Παρόλο που η μείωση της ΣΑΠ < 130 mmhg στους διαβητικούς ασθενείς παρουσιάζει αμφισβητούμενο όφελος στη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου φαίνεται να επηρεάζει θετικά την εξέλιξη της διαβητικής νεφροπάθειας

137 Στόχος ΑΥ < 140/90 mmhg Ο στόχος αυτός θα πρέπει να προσεγγίζει όσο το δυνατόν την τιμή 130/80 mmhg Η έναρξη της αντιυπερτασικής αγωγής σε ΣΑΠ: mmhg δεν υποστηρίζεται επαρκώς από τυχαιοποιημένες μελέτες παρέμβασης. Ίσως μεγαλύτερο όφελος από την πρόσθετη μείωση της ΑΠ να έχουν οι ασθενείς με διαβητική νεφροπάθεια με GRF<50 ml/min/1.73 m 2 και συνοδό λευκωματουρία > από 500 mg/day

138 Φαρμακευτική αντιμετώπιση της ΑΥ σε ΔΝΝ Hypertensive people with diabetes and CKD stages 1-4 should be treated with an ACE inhibitor or an ARB AJKD Vol 49, No 2, Suppl 2, February 2007, Pages S1 S180

139 Προσοχή στη χορήγηση αναστολέων του RAS σε ασθενείς με 4 ο στάδιο ΧΝΝ Ιδίως σε ηλικιωμένους ασθενείς Κίνδυνος επιδείνωσης της νεφρικής λειτουργίας και κίνδυνος υπερκαλιαιμίας Αν κάλιο > 5,6 meq/l και αύξηση της τιμής της κρεατινίνης κατά > 30% μέσα σε 2-3 μήνες διακοπή του αναστολέα

140 K/DOQI Clinical Practice Guidelines on Hypertension and Antihypertensive Agents in Chronic Kidney Disease

141 Ανταγωνιστές διαύλων Ca χωρίς περιορισμό Χρησιμοποίηση μη διυδροπυριδινικών αποκλειστών διαύλων ασβεστίου σε πρωτεϊνουρία > 300 mg/dl Β- αποκλειστές χωρίς περιορισμό Κλονιδίνη μπορεί να βοηθήσει Am J Kidney Dis 49:S1-S180, 2007 (suppl 2)

142 Λιπιδαιμικός έλεγχος Η δυσλιπιδαιμία μπορεί να συμμετέχει στην εξέλιξη της ΧΝΝ Μείωση της LDL-C, κυρίως με στατίνες, μειώνει την εξέλιξη της ΧΝΝ και τα καρδιαγγειακά συμβάματα Στόχο ι LDL<100 mg/dl LDL<70 mg/dl σε συνύπαρξη καρδιαγγειακού νοσήματος HDL>40 mg/dl στους άντρες, HDL>50 mg/dl στις γυναίκες TG<150 mg/dl

143 Λιπιδαιμικός έλεγχος Στατίνες Εζετιμίμπη Φιμπράτες Νικοτινικό/λαραπιπράντη Κολεσεβελάμη Ω-3 λιπαρά

144 Αποφυφή νεφροτοξικών φαρμάκων και ουσιών Αντιμετώπιση αναιμίας Αντιαιμοπεταλιακή αγωγή Αντιμετώπιση δευτεροπαθούς υπερπαραθυρεοειδισμού

Κατερίνα Παναγοπούλου: Δημιουργώντας κοινωνικό κεφάλαιο την εποχή της κρίσης

Κατερίνα Παναγοπούλου: Δημιουργώντας κοινωνικό κεφάλαιο την εποχή της κρίσης Κατερίνα Παναγοπούλου Πρέσβυς της Ελλάδας στο Συμβούλιο της Ευρώπης, πρόεδρος του σωματείου γυναικών «Καλλιπάτειρα». Πρώτο βραβείο «Γυναίκα και Αθλητισμός» 2012 για την Ευρώπη. Δημιουργώντας κοινωνικό

Διαβάστε περισσότερα

Πρακτικό εργαλείο. για την ταυτοποίηση πρώτου επιπέδου των θυμάτων παράνομης διακίνησης και εμπορίας. τη σεξουαλική εκμετάλλευση

Πρακτικό εργαλείο. για την ταυτοποίηση πρώτου επιπέδου των θυμάτων παράνομης διακίνησης και εμπορίας. τη σεξουαλική εκμετάλλευση Πρακτικό εργαλείο για την ταυτοποίηση πρώτου επιπέδου των θυμάτων παράνομης διακίνησης και εμπορίας με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση Ιούνιος 2013 Στα πλαίσια της επαγγελματικής σας ιδιότητας ενδέχεται

Διαβάστε περισσότερα

Πρότυπο Σχέδιο Δράσης για τα Συμβούλια Ένταξης Μεταναστών

Πρότυπο Σχέδιο Δράσης για τα Συμβούλια Ένταξης Μεταναστών Πρότυπο Σχέδιο Δράσης για τα Συμβούλια Ένταξης Μεταναστών Δράση 4.1/10 - «Δημιουργία δικτύου συνεργασίας σε τοπικό επίπεδο μεταξύ κρατών μελών της ΕΕ» 1 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. Εισαγωγή...3 2. Το σχέδιο

Διαβάστε περισσότερα

Το ολοκαύτωμα της Κάσου

Το ολοκαύτωμα της Κάσου Το ολοκαύτωμα της Κάσου Το βρίκιον Άρης, 1881 Κολοβός Γεώργιος Ερευνητής Συγγραφέας Πτυχιούχος Διοίκησης Ναυτιλιακών και Μεταφορικών Επιχειρήσεων Ανώτατου Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Πειραιά Εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ. Αγγελική Περιστέρη Α 2

ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ. Αγγελική Περιστέρη Α 2 ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Αγγελική Περιστέρη Α 2 ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ Ιρλανδία: Τη νύκτα της παραμονής των Χριστουγέννων όλα τα παράθυρα των σπιτιών που βλέπουν προς το δρόμο, φωτίζονται από ένα αναμμένο κερί, το οποίο

Διαβάστε περισσότερα

Kεντρικός συντονισμός πολιτικών, μόνιμοι υφυπουργοί, μείωση ειδικών συμβούλων, κατάργηση αναπληρωτών.

Kεντρικός συντονισμός πολιτικών, μόνιμοι υφυπουργοί, μείωση ειδικών συμβούλων, κατάργηση αναπληρωτών. ΣΥΝΤΑΓΜΑ Αν η παρούσα Βουλή διαλυθεί χωρίς προηγουμένως να κινήσει την διαδικασία για την αναθεώρηση του Συντάγματος, θα έχουμε άλλη μια απόδειξη ότι το πολιτικό σύστημα δεν έχει επαφή με την πραγματικότητα.

Διαβάστε περισσότερα

Σεπτέμβριος 2011: Εφημερίδα μηνός Αυγούστου, έκδ. 34 η

Σεπτέμβριος 2011: Εφημερίδα μηνός Αυγούστου, έκδ. 34 η Σεπτέμβριος 2011: Εφημερίδα μηνός Αυγούστου, έκδ. 34 η Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΗΣ ΧΛΩΡΑΚΑΣ Την πάσα ελπίδα μου, και όλες μου τις ελπίδες, εις σε ανατίθημι. Μήτηρ του Θεού φύλαξον με υπό την σκέπη σου: Ο Αύγουστος είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΩ ΥΠΕΡ Η ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΣΥΜΒΑΤΙΚΩΝ ΤΖΑΚΙΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΥΣΗΣ ΞΥΛΕΙΑΣ ΓΙΑ ΟΙΚΙΑΚΉ ΘΕΡΜΑΝΣΗ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΩ ΥΠΕΡ Η ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΣΥΜΒΑΤΙΚΩΝ ΤΖΑΚΙΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΥΣΗΣ ΞΥΛΕΙΑΣ ΓΙΑ ΟΙΚΙΑΚΉ ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΩ ΥΠΕΡ Η ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΣΥΜΒΑΤΙΚΩΝ ΤΖΑΚΙΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΥΣΗΣ ΞΥΛΕΙΑΣ ΓΙΑ ΟΙΚΙΑΚΉ ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ 1.Καύση απόδοση καυσίμων υλών (Χημεία) 2.Ενέργεια (Φυσική) 3.Ασθένειες

Διαβάστε περισσότερα

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποτελεί την άμεσα εκλεγμένη δημοκρατική έκφραση της πολιτικής βούλησης των λαών της Ευρώπης.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποτελεί την άμεσα εκλεγμένη δημοκρατική έκφραση της πολιτικής βούλησης των λαών της Ευρώπης. Ομιλία Ευρωβουλευτού Ελίζας Βόζεμπεργκ Βρυωνίδη Ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην εξωτερική πολιτική και στην ανθρωπιστική βοήθεια της ΕΕ Κυρίες και Κύριοι, Λευκωσία, 16-10-2015 Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Διαβάστε περισσότερα

Οι 21 όροι του Λένιν

Οι 21 όροι του Λένιν Οι 21 όροι του Λένιν 1. Όλη η προπαγάνδα και η αναταραχή, πρέπει να φέρουν έναν πραγματικά κομμουνιστικό χαρακτήρα και σύμφωνα με το πρόγραμμα και τις αποφάσεις της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Όλα τα όργανα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2009-201 0

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2009-201 0 1 5 ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2009-201 0 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Φαμέλου Σεβαστή, δασκάλα Α! τάξης Σέντα Θεοδώρα, δασκάλα Β!

Διαβάστε περισσότερα

«Soapbox» για μικρούς οδηγούς αγώνων

«Soapbox» για μικρούς οδηγούς αγώνων «Soapbox» για μικρούς οδηγούς αγώνων Τρύπημα, βίδωμα, γκάζι. «Soapbox» Χωρίς PS, αλλά με πολύ πάθος: Το «Soapbox» κάνει τις καρδιές των μικρών οδηγών αγώνων ράλι να χτυπούν γρηγορότερα 1 Εισαγωγή Είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ 13 Α' ΜΕΡΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΤΟΥ 1897 ΣΤΟ ΓΟΥΔΙ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ 13 Α' ΜΕΡΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΤΟΥ 1897 ΣΤΟ ΓΟΥΔΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ 13 Α' ΜΕΡΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΤΟΥ 1897 ΣΤΟ ΓΟΥΔΙ Του Βασίλη Γούναρη 19 1. Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΗΤΤΑΣ ΤΟΥ 1897 21 η ηττα και η συνθηκολογηση οι συνεπειες της ηττας εξελιξεις και

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΝΙΑΙΟ ΕΛΤΙΟ ΙΟΥΝΙΟΥ 2007

ΜΗΝΙΑΙΟ ΕΛΤΙΟ ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 ΜΗΝΙΑΙΟ ΕΛΤΙΟ ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Κατά τη συνεδρίαση της 6ης Ιουνίου 2007, το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφάσισε να αυξήσει το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς για τις πράξεις κύριας αναχρηµατοδότησης

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΛΑΝΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΑΡΧΙΣΜΟ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΛΑΝΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΑΡΧΙΣΜΟ ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΛΑΝΑΣ ΟΚΙΜΙΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΑΡΧΙΣΜΟ 1 2 Το θέµα µας είναι ο Αναρχισµός. Τι είναι ο Αναρχισµός; Μια διδασκαλία για την πολιτική. Σαν πολιτική διδασκαλία διαθέτει απόψεις για το πολιτικό πρόβληµα, για

Διαβάστε περισσότερα

Υπάρχουν κάποιες στιγμές στην Ιστορία όπου φαίνεται πως οι άνθρωποι σε όλο

Υπάρχουν κάποιες στιγμές στην Ιστορία όπου φαίνεται πως οι άνθρωποι σε όλο ΕΙΣΑΓΩΓΗ Υπάρχουν κάποιες στιγμές στην Ιστορία όπου φαίνεται πως οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ξεσηκώνονται, για να πουν ότι κάτι δεν πάει καλά, για να ζητήσουν αλλαγές. Αυτό συνέβη τα ταραχώδη έτη 1848

Διαβάστε περισσότερα

Δαλιάνη Δήμητρα Λίζας Δημήτρης Μπακομήτρου Ελευθερία Ντουφεξιάδης Βαγγέλης

Δαλιάνη Δήμητρα Λίζας Δημήτρης Μπακομήτρου Ελευθερία Ντουφεξιάδης Βαγγέλης Δαλιάνη Δήμητρα Λίζας Δημήτρης Μπακομήτρου Ελευθερία Ντουφεξιάδης Βαγγέλης Αισθηματικές ταινίες Bιογραφικές ταινίες Βωβές ταινίες Δραματικές ταινίες Επιστημονικής φαντασίας Μικρού μήκους Πολιτικές Πολεμικές

Διαβάστε περισσότερα

Σε ποιες κατηγορίες μειώνεται η σύνταξη από 1/1/2009 (σε εφαρμογή του Ν.3655/2008)

Σε ποιες κατηγορίες μειώνεται η σύνταξη από 1/1/2009 (σε εφαρμογή του Ν.3655/2008) Σε ποιες κατηγορίες μειώνεται η σύνταξη από 1/1/2009 (σε εφαρμογή του Ν.3655/2008) Μείωση μέχρι 10% θα έχουμε στις νέες συντάξεις από 1/1/2009 στις περιπτώσεις που χορηγείται από τα Ταμεία μειωμένη σύνταξη

Διαβάστε περισσότερα

Η Ψυχοπαθολογία του Πολιτικού Του Φ.Μωρόγιαννη *

Η Ψυχοπαθολογία του Πολιτικού Του Φ.Μωρόγιαννη * Η Ψυχοπαθολογία του Πολιτικού Του Φ.Μωρόγιαννη * Ωριμάσαμε ως συντεταγμένη δημοκρατική κοινωνία με κοινοβουλευτικούς θεσμούς, περιφερειακή οργάνωση και τοπική αυτοδιοίκηση έως σήψης λίγο πριν την απόλαυση

Διαβάστε περισσότερα

Υποψήφιοι Σχολικοί Σύμβουλοι 1986 2005

Υποψήφιοι Σχολικοί Σύμβουλοι 1986 2005 Υποψήφιοι Σχολικοί Σύμβουλοι 1986 25 Για τους /τις εκπαιδευτικούς που υπέβαλαν αίτηση υποψηφιότητας για τη θέση Σχολικού Συμβούλου υπάρχουν μας διατέθηκαν από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΕΠΘ, για τα έτη

Διαβάστε περισσότερα

Τοποθέτηση Δημάρχου Γ. Πατούλη. για τεχνικό πρόγραμμα 2010

Τοποθέτηση Δημάρχου Γ. Πατούλη. για τεχνικό πρόγραμμα 2010 Τοποθέτηση Δημάρχου Γ. Πατούλη για τεχνικό πρόγραμμα 2010 Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι Η διοίκηση του Δήμου φέρνει σήμερα προς ψήφιση στο Δημοτικό Συμβούλιο το τεχνικό πρόγραμμα του Δήμου Αμαρουσίου για

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ Κεφάλαιο 3 ο

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ Κεφάλαιο 3 ο ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ Να εξηγηθεί η σειριακή αναζήτηση. Η λειτουργία της αναζήτησης σε πίνακα είναι η εύρεση της θέσης στην οποία υπάρχει μια συγκεκριμένη τιμή που ενδιαφέρει το χρήστη. Οι πιο γνωστές μέθοδοι

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ''ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΟΥ Τ.Ε.Ι. ΗΠΕΙΡΟΥ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΤΟΥΣ'' ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΝΤΑΛΑΟΥΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Κυριακή 4 Μαρτίου 2012 Α. α) η απάντηση βρίσκεται στη σχολικό βιβλίο: Εισαγωγή των «Ποιημάτων για την Ποίηση», σελίδες

Διαβάστε περισσότερα

Oταν ξεκινούσαμε το Κοιτάω Μπροστά πριν από λίγα χρόνια,

Oταν ξεκινούσαμε το Κοιτάω Μπροστά πριν από λίγα χρόνια, Αφιερωμένο στους γονείς μου που μου έδειξαν τον ουρανό και με άφησαν να ονειρευτώ στον αδελφό μου που είναι πάντα η πυξίδα μου όταν χάνω το δρόμο μου στον Ανδρέα που μ αγάπησε όπως ονειρεύτηκα και συνεχίζει

Διαβάστε περισσότερα

Σηµειώσεις στο ταξινοµούµε

Σηµειώσεις στο ταξινοµούµε Σηµειώσεις στο ταξινοµούµε Εισαγωγή... 2 επεξεργαστής βάσεων... 2 Τρόπος εµφάνισης των εγγραφών στη βάση δεδοµένων... 2 Ερώτηση- Σύνολο... 3 Λειτουργία... 3 Ραβδογράµµατα... 6 Γραφήµατα... 7 Εφαρµογή...

Διαβάστε περισσότερα

2004-2006: Aύξηση φόρου εισοδήµατος, και µείωση µισθών

2004-2006: Aύξηση φόρου εισοδήµατος, και µείωση µισθών 2004-2006: Aύξηση φόρου εισοδήµατος, και µείωση µισθών Περίληψη Το Υπουργείο Οικονοµικών έχει κατορθώσει να µειώσει τους πραγµατικούς µας µισθούς, συνδυάζοντας την επίδραση των ακολούθων γεγονότων που

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία του Υφυπουργού Ανάπτυξης κου Θανάση Σκορδά στο CapitalVision 2012

Ομιλία του Υφυπουργού Ανάπτυξης κου Θανάση Σκορδά στο CapitalVision 2012 Ομιλία του Υφυπουργού Ανάπτυξης κου Θανάση Σκορδά στο CapitalVision 2012 Κυρίες, κύριοι, Η έννοια της ανάπτυξης είναι τόσο πολυφορεμένη στο σύγχρονο πολιτικό λεξιλόγιο, που αν δεν δώσουμε, ο καθένας από

Διαβάστε περισσότερα

Σοφία Γιουρούκου, Ψυχολόγος Συνθετική Ψυχοθεραπεύτρια

Σοφία Γιουρούκου, Ψυχολόγος Συνθετική Ψυχοθεραπεύτρια Σοφία Γιουρούκου, Ψυχολόγος Συνθετική Ψυχοθεραπεύτρια Η αντίδραση στο άγχος είναι μία φυσιολογική, ζωτική αντίδραση στην απειλή. Το άγχος είναι ένα συναίσθημα δυσθυμίας που προέρχεται από την υποκειμενική

Διαβάστε περισσότερα

Ο αρτινός συγγραφέας Γιάννης Καλπούζος, μιλάει στην «Γ», με την ευκαιρία της έκδοσης του νέου του βιβλίου

Ο αρτινός συγγραφέας Γιάννης Καλπούζος, μιλάει στην «Γ», με την ευκαιρία της έκδοσης του νέου του βιβλίου Παρασκευή, 28 Μαρτίου 2014 03:54 Ζητούμενο είναι να τεθεί ο προβληματισμός και να προκύψει η αναζήτηση Γράφτηκε από τον Κώστας Γκέτσης Ο αρτινός συγγραφέας Γιάννης Καλπούζος, μιλάει στην «Γ», με την ευκαιρία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΘΗΝΩΝ. Αθήνα, 19 Ιανουαρίου 2015 Α ΝΑΚΟΙΝΩΣΗ 3/15. ΠΡΟΣ : Όλους τους Βαθμοφόρους της Αθήνας ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ :

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΘΗΝΩΝ. Αθήνα, 19 Ιανουαρίου 2015 Α ΝΑΚΟΙΝΩΣΗ 3/15. ΠΡΟΣ : Όλους τους Βαθμοφόρους της Αθήνας ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ : ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΘΗΝΩΝ Αθήνα, 19 Ιανουαρίου 2015 Α ΝΑΚΟΙΝΩΣΗ 3/15 ΠΡΟΣ : Όλους τους Βαθμοφόρους της Αθήνας ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ : ΘΕΜΑ : Συνέδριο Περιφέρειας - Πορίσματα Αγαπητοί βαθμοφόροι Σας γνωστοποιούμε

Διαβάστε περισσότερα

Α. ΟΡΓΑΝΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Α. ΟΡΓΑΝΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Α. ΟΡΓΑΝΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Με την υπαγωγή του τομέα και της πολιτικής για την Έρευνα και την Τεχνολογία στο Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων (ΥΠΔΒΜΘ), το Υπουργείο ανέλαβε

Διαβάστε περισσότερα

Ασυντήρητες και επικίνδυνες οικοδομές

Ασυντήρητες και επικίνδυνες οικοδομές Ασυντήρητες και επικίνδυνες οικοδομές Στα τελευταία πέντε χρόνια έχουν καταγραφεί αρκετά περιστατικά πτώσης τμημάτων οικοδομών, κυρίως μπαλκονιών από πολυώροφες οικοδομές και είναι πραγματικά θαύμα το

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΣΠΟΥ ΑΣΤΗΣ: ΦΟΥΣΚΑΡΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΧΙΙΙ Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας

ΧΙΙΙ Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας ΧΙΙΙ Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας Στο Προτεινόμενο Σχέδιο Αξιολόγησης ο ρόλος της Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας (Ε.Ε.Υ) είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Οι αρμοδιότητες της Ε.Ε.Υ έχουν αναβαθμιστεί ιδιαίτερα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Ελλείψεις στο φορολογικό νομοσχέδιο. Σοβαρές ελλείψεις στη νέα μορφή του φορολογικού νομοσχεδίου

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Ελλείψεις στο φορολογικό νομοσχέδιο. Σοβαρές ελλείψεις στη νέα μορφή του φορολογικού νομοσχεδίου Επαγγελματικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης Γραφείο Τύπου Θεσσαλονίκη, 12 Απριλίου 2010 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Ελλείψεις στο φορολογικό νομοσχέδιο Σοβαρές ελλείψεις στη νέα μορφή του φορολογικού νομοσχεδίου διαπιστώνει

Διαβάστε περισσότερα

Ευρετήριο πινάκων. Ασκήσεις και υπομνήματα

Ευρετήριο πινάκων. Ασκήσεις και υπομνήματα Ευρετήριο πινάκων Ασκήσεις και υπομνήματα Ανάγνωση, για να ταυτιστεί και να προβάλει τα συναισθήματά του Ανακαλύψτε την προέλευση των πιστεύω σας Απαλή μουσική ως φάρμακο για τις εντάσεις και την απογοήτευση

Διαβάστε περισσότερα

5 η Ενότητα Κουλτούρα και στρατηγική

5 η Ενότητα Κουλτούρα και στρατηγική Στρατηγική Διοίκηση και Διαχείριση της Απόδοσης 5 η Ενότητα Κουλτούρα και στρατηγική ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΑΝΟΥΡΓΙΑΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ Έως τώρα έχουμε μιλήσει Κεφάλαιο 2: Σημαντική επιρροή του περιβάλλοντος

Διαβάστε περισσότερα

Συνοπτική Παρουσίαση. Ελλάδα

Συνοπτική Παρουσίαση. Ελλάδα Ελλάδα Συνοπτική Παρουσίαση Η θρησκευτική ελευθερία προστατεύεται από το Σύνταγμα και άλλους νόμους και πολιτικές, με κάποιους περιορισμούς. Γενικώς, η κυβέρνηση σεβάστηκε εμπράκτως τη θρησκευτική ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Ειδικού Θεματικού Προγράμματος: «Διοίκηση, Οργάνωση και Πληροφορική για Μικρο-μεσαίες Επιχειρήσεις»

Τίτλος Ειδικού Θεματικού Προγράμματος: «Διοίκηση, Οργάνωση και Πληροφορική για Μικρο-μεσαίες Επιχειρήσεις» ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΒΑΣΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΠΕΛΑΓΙΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ Τίτλος Ειδικού Θεματικού Προγράμματος: «Διοίκηση, Οργάνωση και Πληροφορική για Μικρο-μεσαίες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΡΑΣΗ-ΕΚΘΕΣΗ Β ΛΥΚΕΙΟΥ 1 ο Λύκειο Καισαριανής ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ: Κείμενα Προβληματισμού

ΕΚΦΡΑΣΗ-ΕΚΘΕΣΗ Β ΛΥΚΕΙΟΥ 1 ο Λύκειο Καισαριανής ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ: Κείμενα Προβληματισμού Τι θα πρέπει να λάβει υπόψη του ο νέος, πριν τελικά επιλέξει το επάγγελμα που θα ασκήσει Το επάγγελμα, είτε είναι λειτούργημα είτε όχι, έχει ζωτική σημασία για τον άνθρωπο. Συντελεί στην προσωπική του

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΙΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΙΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΙΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ Διπλωματική Εργασία Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΣΥΝΟΔΟΣ ΚΟΡΥΦΗΣ ΤΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. 3.1 Εισαγωγή

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. 3.1 Εισαγωγή ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ 3.1 Εισαγωγή Η Ελληνική Προεδρία πραγµατοποιείται σε µια κρίσιµη, για την Ευρωπαϊκή Ένωση, περίοδο. Μια Ένωση που προετοιµάζει την µεγαλύτερη διεύρυνση στην

Διαβάστε περισσότερα

Ο αθλητισμός εμπνέεται από την ειρήνη. Η ειρήνη εμπνέεται από τον αθλητισμό.

Ο αθλητισμός εμπνέεται από την ειρήνη. Η ειρήνη εμπνέεται από τον αθλητισμό. Ο αθλητισμός εμπνέεται από την ειρήνη. Η ειρήνη εμπνέεται από τον αθλητισμό. Αγαπητοί γονείς και εκπαιδευτικοί, Φανταστείτε την ειρήνη... Αυτή μπορεί να ήταν η σκέψη του βασιλιά Ίφιτου της Ήλιδας όταν

Διαβάστε περισσότερα

Ο αναλφαβητισμός ως σύγχρονο πρόβλημα

Ο αναλφαβητισμός ως σύγχρονο πρόβλημα ΚΕΙΜΕΝΟ 1 ο Ο αναλφαβητισμός ως σύγχρονο πρόβλημα 1 Ο σύγχρονος πολιτισμός, παρ όλη τη διάδοση της εικόνας ως μέσου έκφρασης και πληροφόρησης, παραμένει γραπτός πολιτισμός. Ιδιαίτερα οι νέες τεχνολογίες

Διαβάστε περισσότερα

Όμιλος Λογοτεχνίας. Δράκογλου Αναστασία, Κιννά Πασχαλίνα

Όμιλος Λογοτεχνίας. Δράκογλου Αναστασία, Κιννά Πασχαλίνα Όμιλος Λογοτεχνίας Δράκογλου Αναστασία, Κιννά Πασχαλίνα Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Σερρών «Κων/νος Καραμανλής» Δράκογλου Αναστασία, adrakogl@yahoo.gr Κιννά Πασχαλίνα, kinpash@yahoo.gr ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Διαβάστε περισσότερα

Έλλειψη εσωτερικής ελευθερίας

Έλλειψη εσωτερικής ελευθερίας Έλλειψη εσωτερικής ελευθερίας Ανωριμότητα Προκαταλήψεις- Στερεότυπα Απουσία ανθρωπιστικής παιδείας Ημιμάθεια Έλλειψη έμπρακτης χριστιανικής ζωής ΣΤΟΧΟΙ Να αρχίσουν να αναγνωρίζουν και να εκφράζουν τα δικά

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΤΗΓΑΝΕΛΑΙΟΥ ΓΙΑΤΙ - ΠΩΣ - ΠΟΤΕ

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΤΗΓΑΝΕΛΑΙΟΥ ΓΙΑΤΙ - ΠΩΣ - ΠΟΤΕ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΤΗΓΑΝΕΛΑΙΟΥ ΓΙΑΤΙ - ΠΩΣ - ΠΟΤΕ Μετά το τηγάνι.το λάδι γίνεται τοξικό για τη θάλασσα το έδαφος τον υδροφόρο ορίζοντα για όλους μας!!! Tο χρησιµοποιηµένο λάδι ΕΝ το πετάµε στην αποχέτευση γιατί

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΒΕΑ. Το Ασφαλιστικό του 21ο αιώνα; Ανάγκη αναστοχασμού για μια νέα αρχή

ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΒΕΑ. Το Ασφαλιστικό του 21ο αιώνα; Ανάγκη αναστοχασμού για μια νέα αρχή ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΒΕΑ Το Ασφαλιστικό του 21ο αιώνα; Ανάγκη αναστοχασμού για μια νέα αρχή 1 Ιανουάριος 2016 Περιεχόμενα ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 3 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ... 6 1. Ένας κώδωνας κινδύνου... 8 2. Προσανατολισμός:

Διαβάστε περισσότερα

Οι ιοί και οι ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος στα παιδιά

Οι ιοί και οι ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος στα παιδιά Οι ιοί και οι ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος στα παιδιά Θεοφάνης Τσιλιγιάννης Οι ιογενείς λοιμώξεις αποτελούν τη συχνότερη αιτία από την οποία αρρωσταίνουν τα παιδιά και ο άνθρωπος γενικά.

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗ ΤΥΠΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΜΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΙΣ ΑΓΟΡΕΣ

ΜΗ ΤΥΠΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΜΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΙΣ ΑΓΟΡΕΣ ΜΗ ΤΥΠΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΜΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΙΣ ΑΓΟΡΕΣ 31 1 ΜΗ ΤΥΠΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΜΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΙΣ ΑΓΟΡΕΣ Κάθε άτομο πρέπει να έχει το δικαίωμα της ευχαρίστησης των καρπών της εργασίας του. Ντέιβιντ Χιουμ Οι

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Κοινωνικών Δεξιοτήτων Δεκεμβρίου

Πρόγραμμα Κοινωνικών Δεξιοτήτων Δεκεμβρίου Πρόγραμμα Κοινωνικών Δεξιοτήτων Δεκεμβρίου www.asteria.edu.gr info@asteria.edu.gr www.facebook.com/omades.asteria Αγίου Δημητρίου 177 Άγιος Δημήτριος τηλ.: 6979651231-6986795031 Κυριακή 14 Δεκεμβρίου 2014

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ. ΑΡΓΥΡΗ ΔΗΜΗΤΡΑ Σχολής Διοίκησης και Οικονομίας Τμήμα Χρηματοοικονομικής και Ελεγκτικής Επιστήμης Εισηγητής :Λυγγίτσος Αλέξανδρος

ΤΕΙ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ. ΑΡΓΥΡΗ ΔΗΜΗΤΡΑ Σχολής Διοίκησης και Οικονομίας Τμήμα Χρηματοοικονομικής και Ελεγκτικής Επιστήμης Εισηγητής :Λυγγίτσος Αλέξανδρος ΤΕΙ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΑΡΓΥΡΗ ΔΗΜΗΤΡΑ Σχολής Διοίκησης και Οικονομίας Τμήμα Χρηματοοικονομικής και Ελεγκτικής Επιστήμης Εισηγητής :Λυγγίτσος Αλέξανδρος «Φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων στην Ελλάδα» ΚΑΛΑΜΑΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΗ ΒΙΒΑΙΟΥ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΗ ΒΙΒΑΙΟΥ Επιθ. Κοιγ. Ερευνών, 103, Γ' 2000, 170-174 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΗ ΒΙΒΑΙΟΥ από τον Θεόδωρο Π. Οικονόμου Ζήσης Παπαδημητρίου, 2000, Ο ευρωπαϊκός ρατσισμός. Εισαγωγή στο φυλετικό μίσος: Ιστορική, κοινωνιολογική

Διαβάστε περισσότερα

μέρους του και εξυπηρέτηση του υπόλοιπου με ρήτρα ανάπτυξης και απασχόλησης Με επαρκή φορολόγηση του πλούτου, των μεγάλων περιουσιών και εισοδημάτων

μέρους του και εξυπηρέτηση του υπόλοιπου με ρήτρα ανάπτυξης και απασχόλησης Με επαρκή φορολόγηση του πλούτου, των μεγάλων περιουσιών και εισοδημάτων Και η δεύτερη κυβέρνηση του Μνημονίου έφτασε στο τέλος της. Όσο και να ήθελαν να αποφύγουν τις εκλογές, η λαϊκή κατακραυγή τις επέβαλε. Στις 6 Μαΐου έχουμε τη δυνατότητα να πούμε ένα ηχηρό «Όχι!», να επαναλάβουμε

Διαβάστε περισσότερα

Παραμονή Παγκόσμιας Ημέρας Αντικαταναλωτισμού*, 28 Νοεμβρίου 2008

Παραμονή Παγκόσμιας Ημέρας Αντικαταναλωτισμού*, 28 Νοεμβρίου 2008 Ο ΑΦΡΑΓΚΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΡΟΛΟΓΟΣ Παραμονή Παγκόσμιας Ημέρας Αντικαταναλωτισμού*, 28 Νοεμβρίου 2008 Η χρονική συγκυρία δε θα μπορούσε να είναι καλύτερη. Πέντε λεπτά μετά τις έξι το απόγευμα της τελευταίας μου

Διαβάστε περισσότερα

289 ον Σύστημα Αεροπροσκόπων Αγίας Φύλας ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΧΑΛΚΙΝΟΥ ΤΡΙΦΥΛΛΟΥ

289 ον Σύστημα Αεροπροσκόπων Αγίας Φύλας ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΧΑΛΚΙΝΟΥ ΤΡΙΦΥΛΛΟΥ 289 ον Σύστημα Αεροπροσκόπων Αγίας Φύλας ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΧΑΛΚΙΝΟΥ ΤΡΙΦΥΛΛΟΥ 1 2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ Φτιάξε ένα κατάλογο με τα πράγματα που θέλεις να κάνεις στην Ομάδα και συζήτησε με τον Αρχηγό

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕ ΤΗ ΔΙΚΗ ΜΟΥ ΒΟΗΘΕΙΑ, ΤΟΥ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟΥ ΚΗΠΟΥΡΟΥ ΔΗΛΑΔΗ, ΘΑ ΤΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΣΕΤΕ...

ΜΕ ΤΗ ΔΙΚΗ ΜΟΥ ΒΟΗΘΕΙΑ, ΤΟΥ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟΥ ΚΗΠΟΥΡΟΥ ΔΗΛΑΔΗ, ΘΑ ΤΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΣΕΤΕ... ΥΨΗΛΟΤΑΤΕ, ΤΙ ΘΑ ΤΟ ΚΑΝΟΥΜΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΤΕΡΑΣ; ΕΙ ΕΝΑ ΓΙΓΑΝΤΙΟ ΠΑΝΤΑ. ΕΙ ΕΙΡΗΝΙΚΟ, ΕΥΓΕΝΙΚΟ ΚΑΙ ΔΥΝΑΤΟ, ΕΙΜΑΙ ΣΙΓΟΥΡΟΣ ΟΤΙ ΘΑ ΤΟΝ ΦΡΟΝΤΙΣΕΤΕΤΕ ΠΟΛΥ ΚΑΛΑ. ΤΟ ΖΩΟ ΑΥΤΟ ΕΙ ΤΟΣΟ ΣΠΑΝΙΟ, ΟΣΟ ΤΟ ΞΑΚΟΥΣΤΟ ΛΕΥΚΟ ΤΣΑΪ.

Διαβάστε περισσότερα

Το σύμπαν μέσα στο οποίο αναδύεστε

Το σύμπαν μέσα στο οποίο αναδύεστε ΑΝΑΦΟΡΑ ΠΡΩΤΗ Το σύμπαν μέσα στο οποίο αναδύεστε Στέλνουμε χαιρετισμούς. Χαιρόμαστε πολύ που έχουμε αυτήν την ευκαιρία να μιλήσουμε με σας ξανά και να παράσχουμε τις πληροφορίες που είμαστε έτοιμοι να

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΔΟΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ Φυσική Β' Γυμνασίου. Επιμέλεια: Ιωάννης Γιαμνιαδάκης

ΔΙΑΔΟΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ Φυσική Β' Γυμνασίου. Επιμέλεια: Ιωάννης Γιαμνιαδάκης ΔΙΑΔΟΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ Φυσική Β' Γυμνασίου Επιμέλεια: Ιωάννης Γιαμνιαδάκης Σύνδεση με προηγούμενο Μάθημα Στο κεφάλαιο Θερμότητα έχουμε μάθει: Τι είναι θερμότητα & θερμοκρασία μακροσκοπικά & μικροσκοπικά Μέτρηση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ «ΚΑΤΟΙΚΙΔΙΑ ΖΩΑ»

ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ «ΚΑΤΟΙΚΙΔΙΑ ΖΩΑ» ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ «ΚΑΤΟΙΚΙΔΙΑ ΖΩΑ» ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ : Ποιο είναι το αγαπημένο ζώο των εφήβων? ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Από τα αρχαία χρόνια οι άνθρωποι ανέπτυξαν μια ιδιαίτερη σχέση με τα ζώα. Τα χρησιμοποιούσαν

Διαβάστε περισσότερα

Θερινά ΔΕΝ 2011 "ακολουθώντας τη ροή" - η ματιά μου

Θερινά ΔΕΝ 2011 ακολουθώντας τη ροή - η ματιά μου 1/5 Τετάρτη 24 Αυγούστου 2011- Άννη Βασιλείου, Υπεύθυνη δράσης Δ.Ε.Ν. Θερινά ΔΕΝ 2011 "ακολουθώντας τη ροή" - η ματιά μου Μέρη του όλου - Τι ζωγράφισες; ρώτησε η εμψυχώτρια το κορίτσι. - Το όλον. απάντησε

Διαβάστε περισσότερα

Εσωτερικοί Κανονισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης

Εσωτερικοί Κανονισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης Εσωτερικοί Κανονισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης Καταστατικές Πρόνοιες και Εσωτερικοί Κανονισμοί που αφορούν τη Διεύθυνση Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τις εκλογές Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Σχολικών Εφορειών, τη λειτουργία

Διαβάστε περισσότερα

Μια εργασία των μαθητών της Δ τάξης. Νεφέλης Ασπρίδου. Ισαάκ Βενουζίου. Παναγιώτη Μάρκου Αναγνωστόπουλου. με τη βοήθεια συμμετοχή του δασκάλου τους

Μια εργασία των μαθητών της Δ τάξης. Νεφέλης Ασπρίδου. Ισαάκ Βενουζίου. Παναγιώτη Μάρκου Αναγνωστόπουλου. με τη βοήθεια συμμετοχή του δασκάλου τους ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Ι.Κ.Θ. Μια εργασία των μαθητών της Δ τάξης Νεφέλης Ασπρίδου Ισαάκ Βενουζίου Παναγιώτη Μάρκου Αναγνωστόπουλου με τη βοήθεια συμμετοχή του δασκάλου τους Χάρη Καραχλέ Θεσσαλονίκη,

Διαβάστε περισσότερα

Νικόλας Μαυρέσης. ΓΙΑΤΙ Πάρτυ της ταξη του 52. ΖΗΤΟΥΝΤΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ

Νικόλας Μαυρέσης. ΓΙΑΤΙ Πάρτυ της ταξη του 52. ΖΗΤΟΥΝΤΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΤΑΠΑΚΟΥΔΗΣ Υποψήφιος Κοινοτάρχης Χλώρακας Μπορώ: Να προσφέρω καινούργιες ιδέες και να τις μετατρέψω σε πράξεις. Να στηρίξω τα δικαιώματα των πολιτών και του συνόλου ενάντια στα συμφέροντα των

Διαβάστε περισσότερα

Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας

Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας 10 Οκτωβρίου 2011 Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας διοργανώνεται κάθε χρόνο στις 10 Οκτωβρίου, με την υποστήριξη των Ηνωμένων Εθνών. Σκοπός της είναι να προωθήσει ανοικτές

Διαβάστε περισσότερα

Ατομικό ιστορικό νηπίου

Ατομικό ιστορικό νηπίου σημαντικές πληροφορίες στοιχεία επικοινωνίας Ατομικό ιστορικό νηπίου στοιχεία της προσωπικότητας του παιδιού Βοηθείστε μας να γνωρίσουμε καλύτερα το παιδί σας Όνομα Παιδιού: Συμπληρώστε με προσοχή και

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΩΣΧΟΛΙΚΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ. Νικόστρατος Ένα ξεχωριστό καλοκαίρι. Κωνσταντίνα Αντωνοπούλου Α2 Γυμνασίου

ΕΞΩΣΧΟΛΙΚΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ. Νικόστρατος Ένα ξεχωριστό καλοκαίρι. Κωνσταντίνα Αντωνοπούλου Α2 Γυμνασίου ΕΞΩΣΧΟΛΙΚΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ Νικόστρατος Ένα ξεχωριστό καλοκαίρι Κωνσταντίνα Αντωνοπούλου Α2 Γυμνασίου Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων Τίτλος βιβλίου: «Νικόστρατος Ένα ξεχωριστό

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκτρικό φορτίο Ηλεκτρική δύναμη

Ηλεκτρικό φορτίο Ηλεκτρική δύναμη ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΣΜΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΡΑΓΚΑΚΗΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ-ΧΗΜΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ 2ου ΕΚΦΕ Ν. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 1 ΘΕΩΡΙΑ Ηλεκτρικό φορτίο Ηλεκτρική δύναμη Εάν τρίψουμε ένα πλαστικό στυλό σε ένα μάλλινο ύφασμα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΝΟΤΗΤΩΝ Α ΤΑΞΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 3

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΝΟΤΗΤΩΝ Α ΤΑΞΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 3 ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΝΟΤΗΤΩΝ Α ΤΑΞΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 3 Σημειώνεται ότι για την ετοιμασία και εφαρμογή της ενότητας συνέδραμαν και οι συνάδελφοι Μαρία Ανθίμου και Χριστίνα Κκαΐλη (Δημοτικό Σχολείο Μενεού) ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ:

Διαβάστε περισσότερα

Το ρολόι που κρατάς στα χέρια σου κρύβει ένα μυστικό: το μυστικό της κόκκινης ομάδας. Αν είσαι αρκετά τολμηρός, μπορείς κι εσύ να ενημερωθείς για τα

Το ρολόι που κρατάς στα χέρια σου κρύβει ένα μυστικό: το μυστικό της κόκκινης ομάδας. Αν είσαι αρκετά τολμηρός, μπορείς κι εσύ να ενημερωθείς για τα Το ρολόι που κρατάς στα χέρια σου κρύβει ένα μυστικό: το μυστικό της κόκκινης ομάδας. Αν είσαι αρκετά τολμηρός, μπορείς κι εσύ να ενημερωθείς για τα πρόσφατα κατορθώματά μας στο Νέστο και να μπεις στην

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΖΩΗΣ, ΜΙΑ ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΖΩΗΣ, ΜΙΑ ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΖΩΗΣ, ΜΙΑ ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Τα τελευταία χρόνια σημειώθηκε στην χώρα μας αισθητή άνοδος του βιοτικού επιπέδου και της κοινωνικής ευμάρειας. Παράλληλα όμως αυξήθηκαν τα προβλήματα

Διαβάστε περισσότερα

Το συνέδριο σας πραγματοποιείται σε μια εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία για τον τόπο, την οικονομία της χώρας, την κοινωνία και τον κόσμο της εργασίας.

Το συνέδριο σας πραγματοποιείται σε μια εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία για τον τόπο, την οικονομία της χώρας, την κοινωνία και τον κόσμο της εργασίας. ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ του ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗ ΜΠΑΛΑΣΟΠΟΥΛΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ της ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της Π.Ο.Ε.-Ο.Τ.Α. στο ΤΑΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ της Κ.Ε.Δ.Ε. ΚΟΜΟΤΗΝΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 27 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2012 Αγαπητοί Φίλοι, Θέλω εκ μέρους των

Διαβάστε περισσότερα

Υπερθέρμανση σε ηλεκτρικούς πίνακες χαμηλής τάσης

Υπερθέρμανση σε ηλεκτρικούς πίνακες χαμηλής τάσης Υπερθέρμανση σε ηλεκτρικούς πίνακες χαμηλής τάσης Η διάρκεια ζωής ενός ηλεκτρικού πίνακα καθώς και του εξοπλισμού που αυτός περιλαμβάνει, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη σωστή διαχείριση της θερμοκρασίας

Διαβάστε περισσότερα

Φάλουν Ντάφα ιαλέξεις πάνω στον Νόµο του Φο. 1997 ιαλέξεις στις Ηνωµένες Πολιτείες

Φάλουν Ντάφα ιαλέξεις πάνω στον Νόµο του Φο. 1997 ιαλέξεις στις Ηνωµένες Πολιτείες 1 Φάλουν Ντάφα ιαλέξεις πάνω στον Νόµο του Φο 1997 ιαλέξεις στις Ηνωµένες Πολιτείες Λι Χονγκτζί Ελληνική µετάφραση από τα Αγγλικά Ιανουάριος 2008 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ιδάσκοντας τον Φα στη Νέα Υόρκη... 1 ιδάσκοντας

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής

Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Κεφάλαιο 1 ο : Βασικές Οικονομικές Έννοιες ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΙΚΟΛΑΟΣ Χ. ΤΖΟΥΜΑΚΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής 1. Όταν μια καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων είναι ευθεία,

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗΣ

Η ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗΣ Εκπαιδευτήρια Δούκα Δημοτικό Ιούνιος 2013 Η ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗΣ Επιμέλεια : Γ. Τσούκας ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ 1. Εννοιολογική Οριοθέτηση 8. Κριτική θεώρηση Σύνοψη Διαθεματικότητα Διεπιστημονικότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΘΝΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 183 «για την αναθεώρηση της (αναθεωρηµένης) σύµβασης για την προστασία της µητρότητας,»

ΙΕΘΝΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 183 «για την αναθεώρηση της (αναθεωρηµένης) σύµβασης για την προστασία της µητρότητας,» ΙΕΘΝΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 183 «για την αναθεώρηση της (αναθεωρηµένης) σύµβασης για την προστασία της µητρότητας,» Η γενική Συνδιάσκεψη της ιεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, που συγκλήθηκε στη Γενεύη από το ιοικητικό

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ. Η ολοκληρωμένη προσέγγιση θα εφαρμοστεί με τα παρακάτω Εργαλεία

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ. Η ολοκληρωμένη προσέγγιση θα εφαρμοστεί με τα παρακάτω Εργαλεία ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η κρίση υπερχρέωσης και οι πολιτικές δημοσιονομικής προσαρμογής ανέδειξαν τις διαρθρωτικές αδυναμίες της περιφερειακής οικονομίας και προκάλεσαν επιπτώσεις σε σχέση με την οικονομική

Διαβάστε περισσότερα

Μια «γριά» νέα. Εύα Παπώτη

Μια «γριά» νέα. Εύα Παπώτη Εύα Παπώτη Μια «γριά» νέα Πρωτογνώρισα την Κατερίνα ως μαθήτρια λυκείου στο φροντιστήριο μέσης εκπαίδευσης στο οποίο εργαζόμουν ως φιλόλογος. Σήμερα είναι τριάντα ετών. Σε μια συνάντησή μας, λίγο πριν

Διαβάστε περισσότερα

ΙΙ. ΤΟ ΒΑΡΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΔΕΙΞΗΣ

ΙΙ. ΤΟ ΒΑΡΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΔΕΙΞΗΣ Ερμηνευτικό Σημείωμα της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες Το βάρος της απόδειξης και η αποδεικτική ισχύς των ισχυρισμών κατά την εξέταση των αιτημάτων ασύλου Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σκοπός του παρόντος

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΑ ΝΑ ΠΝΙΞΕΙΣ ΤΟ ΦΙΔΙ ΔΕΝ ΑΡΚΕΙ ΝΑ ΤΣΑΚΙΣΕΙΣ ΤΑ (ΧΡΥΣΑ) ΑΥΓΑ ΤΟΥ

ΓΙΑ ΝΑ ΠΝΙΞΕΙΣ ΤΟ ΦΙΔΙ ΔΕΝ ΑΡΚΕΙ ΝΑ ΤΣΑΚΙΣΕΙΣ ΤΑ (ΧΡΥΣΑ) ΑΥΓΑ ΤΟΥ ΓΙΑ ΝΑ ΠΝΙΞΕΙΣ ΤΟ ΦΙΔΙ ΔΕΝ ΑΡΚΕΙ ΝΑ ΤΣΑΚΙΣΕΙΣ ΤΑ (ΧΡΥΣΑ) ΑΥΓΑ ΤΟΥ Φασισμός και αντιφασισμός στα χρόνια της χολέρας Συνέλευση για την ΚΥκλοφορία των Αγώνων Ένθετη έκδοση μαζί με το 7ο τεύχος της Σφήκας

Διαβάστε περισσότερα

Από το ξεκίνημά του ο ΤΙΤΑΝ εκφράζει

Από το ξεκίνημά του ο ΤΙΤΑΝ εκφράζει Ένας Τιτανικός θεσμός επιβράβευσης επιτυχιών νέων ανθρώπων Από το ξεκίνημά του ο ΤΙΤΑΝ εκφράζει έμπρακτα και πολύπλευρα το ενδιαφέρον του για τους νέους ανθρώπους, ιδιαίτερα δε για τα παιδιά, κάθε ηλικίας,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΩΝ ΟΡΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ «ΑΣΦΑΛΩΣ ΚΑΤΟΙΚΕΙΝ» ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΟΙ ΧΩΡΟΙ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΩΝ ΟΡΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ «ΑΣΦΑΛΩΣ ΚΑΤΟΙΚΕΙΝ» ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΟΙ ΧΩΡΟΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΩΝ ΟΡΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ «ΑΣΦΑΛΩΣ ΚΑΤΟΙΚΕΙΝ» ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΟΙ ΧΩΡΟΙ ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΑΡΘΡΟ 1. ΟΡΙΣΜΟΙ Αξία καινούργιου: Είναι το ποσό που απαιτείται για την ανακατασκευή του κτιρίου

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΚΟΛΛΗΣΕΙΣ. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΣ: Ανδρέας Ιωάννου

ΣΥΓΚΟΛΛΗΣΕΙΣ. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΣ: Ανδρέας Ιωάννου ΣΥΓΚΟΛΛΗΣΕΙΣ 1 Ταξινόμηση Συγκολλήσεων 2 Συγκολλήσεις Τήξης Οι συγκολλήσεις τήξης συνοδεύονται από το φαινόμενο της τήξης των μετάλλων στο σημείο συγκόλλησης τους. Η θερμοκρασία αυξάνεται μέχρι του σημείου

Διαβάστε περισσότερα

Καλωσόρισμα επισήμων. Κυρίες και κύριοι,

Καλωσόρισμα επισήμων. Κυρίες και κύριοι, 1 Καλωσόρισμα επισήμων Κυρίες και κύριοι, Εκ μέρους των μελών του Διοικητικού μας συμβουλίου, σας καλωσορίσω στο 17 ο Ετήσιο Συνέδριο της Συνομοσπονδίας μας, μέσα από τις εργασίες του οποίου αισιοδοξούμε

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 4 ο Η αριστοτελική φυσική

Κεφάλαιο 4 ο Η αριστοτελική φυσική Κεφάλαιο 4 ο Η αριστοτελική φυσική 4.1. Φυσική και μεταφυσική στον Αριστοτέλη Στην αριστοτελική εγκυκλοπαίδεια της γνώσης η επιστήμη που κατέχει την κυρίαρχη θέση είναι χωρίς αμφιβολία η «φυσική». Με τον

Διαβάστε περισσότερα

Αυτός που δεν μπορεί να δει τα μικρά πράγματα είναι τυφλός και για τα μεγαλύτερα. (Κομφούκιος, 551-479 πχ)

Αυτός που δεν μπορεί να δει τα μικρά πράγματα είναι τυφλός και για τα μεγαλύτερα. (Κομφούκιος, 551-479 πχ) Αυτός που δεν μπορεί να δει τα μικρά πράγματα είναι τυφλός και για τα μεγαλύτερα (Κομφούκιος, 551-479 πχ) ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στο παιχνίδι αυτό, κάθε παίκτης έχει το ρόλο ενός Κινέζου πρίκγιπα, προσπαθώντας

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Ο.Κ.Ε. κ. Χ. ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ

ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Ο.Κ.Ε. κ. Χ. ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Ο.Κ.Ε. κ. Χ. ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ «ΜΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΗ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ: ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΡΙΤΕΣ ΧΩΡΕΣ;» ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ > 1 ο Νηπιαγωγείο Κορινού κλασικό τμήμα Σχολική χρονιά 2009-10 Ονόματα μαθητών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα Βαρσαμάκης

Διαβάστε περισσότερα

Συνταξιοδοτικός ΠΟΕΔΗΝ. Μετά την εφαρμογή των νόμων Ν.4336/2015, Ν.4337/2015. Πίνακες με τα νέα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης Δημόσιο.

Συνταξιοδοτικός ΠΟΕΔΗΝ. Μετά την εφαρμογή των νόμων Ν.4336/2015, Ν.4337/2015. Πίνακες με τα νέα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης Δημόσιο. Συνταξιοδοτικός οδηγός Μετά την εφαρμογή των νόμων Ν.4336/2015, Ν.4337/2015 Πίνακες με τα νέα όρια ηλικίας Δημόσιο ΙΚΑ ΠΡΟΣΟΧΗ! ΟΠΟΙΟΣ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΣ ΕΝΤΑΣΣΕΤΑΙ ΣΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΥΣ ΤΟΥ ΕΝΟΣ ΠΙΝΑΚΑ ΓΙΑ ΠΛΗΡΗ

Διαβάστε περισσότερα

...ακολουθώντας τη ροή... ένα ημερολόγιο εμψύχωσης

...ακολουθώντας τη ροή... ένα ημερολόγιο εμψύχωσης ...ακολουθώντας τη ροή... ένα ημερολόγιο εμψύχωσης Κυριακή 9 Αυγούστου 2015 Αγαπητό μου ημερολόγιο Δυσκολεύομαι να προσαρμοστώ, από χθες που έχουμε έρθει στη κατασκήνωση ασχολούμαστε με τη γνωριμία με

Διαβάστε περισσότερα

Η ΨΥΧΗ ΚΑΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ( 1 )

Η ΨΥΧΗ ΚΑΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ( 1 ) Η ΨΥΧΗ ΚΑΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ( 1 ) του Κ.Γκ.Γιούνγκ Με έχουν ρωτήσει αρκετές φορές τι πιστεύω για το θάνατο, γι αυτό το τελείωμα της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο θάνατος είναι απλά γνωστός ως το τέλος. Είναι η τελεία

Διαβάστε περισσότερα

Διδάγματα από την Επανάσταση του 1821. Αξίες για μια Δημιουργική Κύπρο

Διδάγματα από την Επανάσταση του 1821. Αξίες για μια Δημιουργική Κύπρο Διδάγματα από την Επανάσταση του 1821. Αξίες για μια Δημιουργική Κύπρο Σταύρος Α. Ζένιος, Πανεπιστήμιο Κύπρου, Δήμος Αγ. Δομετίου, 25 Μαρτίου 2012. Υλικό για την ομιλία από το βιβλίο Δημιουργική Κύπρος.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (Α.Π.Ε)

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (Α.Π.Ε) ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (Α.Π.Ε) Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε) θεωρούνται ανεξάντλητες. Στην κατηγορία αυτή, ανήκουν ο ήλιος, ο άνεμος, τα ποτάμια, οι οργανικές ύλες όπως το ξύλο και τα απορρίμματα

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Σημειώσεις με θέμα «Πιστωτικοί Τίτλοι» Πιστωτικοί τίτλοι καλούνται τα έγγραφα εκείνα με τα οποία αποδεικνύεται τόσο η ύπαρξη της

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστηριακή εξάσκηση στις διαταραχές της κίνησης και της οπτικής αντίληψης. Διδάσκων :Α.Β.Καραπέτσας

Εργαστηριακή εξάσκηση στις διαταραχές της κίνησης και της οπτικής αντίληψης. Διδάσκων :Α.Β.Καραπέτσας Εργαστηριακή εξάσκηση στις διαταραχές της κίνησης και της οπτικής αντίληψης Διδάσκων :Α.Β.Καραπέτσας Περιεχόμενο μαθήματος Διαταραχές κίνησης Διαταραχές οπτικο-χωρικές Διαταραχές οπτικο-κινητικές Δυσπραξία

Διαβάστε περισσότερα

Προδημοσιεύτηκαν τα τέσσερις πρώτα προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ που αφορούν

Προδημοσιεύτηκαν τα τέσσερις πρώτα προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ που αφορούν Προδημοσιεύτηκαν τα τέσσερις πρώτα προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ που αφορούν μικρομεσαίες επιχειρήσεις και ελευθέρους επαγγελματίες. Τονίζεται ότι τα προγράμματα είναι σε προδημοσίευση. Με τη δημοσίευση της

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΑΡΧΕΣ Ι ΙΩΤΙΚΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΙΚΑΙΟΥ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΑΡΧΕΣ Ι ΙΩΤΙΚΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΑΡΧΕΣ Ι ΙΩΤΙΚΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΙΚΑΙΟΥ Από τον διδάσκοντα Ι.Παναγοπουλο Α. ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΣΤΙΚΟΥ ΙΚΑΙΟΥ 1. Ποιες είναι οι πηγές του δικαίου; 2. Μπορεί η ιδιωτική βούληση να αποκλείσει την

Διαβάστε περισσότερα