Δημογραφικές μεταβολές και αποτύπωση των καρδιαγγειακών νοσημάτων στην τρίτη ηλικία

Transcript

1 Δημογραφικές μεταβολές και αποτύπωση των καρδιαγγειακών νοσημάτων στην τρίτη ηλικία Αναστασία Παπαμιχαήλ Νοσηλεύτρια Msc Αναπληρώτρια προϊσταμένη Β & Γ ΚΚ ΙΓΝΘ Σμαράγδα Γιαννακίδου Νοσηλεύτρια Msc προϊσταμένη Β & Γ ΚΚ ΙΓΝΘ

2 Η αυξανόμενη γήρανση του πληθυσμού έχει δημιουργήσει κοινωνικές προσδοκίες και ανησυχίες για τις οικονομικές επιπτώσεις θέτοντας σε κίνδυνο την μελλοντική ισορροπία των συστημάτων υγείας. Η μεταβολή σύνθεσης πληθυσμού αύξηση του δείκτη γήρανσης αποτυπώνεται από στο 86,26%. Το ,7 εκατ θανάτων (7,4 ΣΝ- 6,7 ΑΕΕ) Το 2017 υπολογίζονται ετησίως: 3,9 εκατ Ευρώπη 1,8 εκατ ΕΕ Σαφής υπεροχή γυναικών 2,1εκατ θανάτους έναντι 1,7 ανδρών European Heart Journal (Νοέμβριος 2017)

3 ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ Μεταξύ ο παγκόσμιος πληθυσμός >60 ετών θα διπλασιαστεί από 12% στο 22%. Το προσδόκιμο επιβίωσης κατά την γέννηση αναμένεται να αυξηθεί από το κατά 5%. Τα Κ.Ν. πρώτη αιτία αναπηρίας αντιστοιχούν στο 65 % όλων των εισαγωγών από καρδιαγγειακά αίτια. Παγκοσμίως οι θάνατοι από 12,3 εκατ. (1990) σε17,3 εκατ. (2013). Συνέβαλε η γήρανση (55%) ενώ η αύξηση πληθυσμού (25%). Δυτική Ευρώπη (εκστρατείες πρόληψης αγωγή υγείας). Πηγή: Institute for Health Metrics and evaluation, 2013

4 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 100% ΤΙΜΕΣ ΣΕ ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ % 60% 40% % 0% Συνολικός Πληθυσμός Πληθυσμός άνω των 65 Πηγή: Eurostat, Population Projections, 2014, επεξεργασία στοιχείων ΙΟΒΕ

5 25 Ηλικιωμένοι Συνολικά, (% )του πληθυσμού, στην ΕΛΛΑΔΑ και Ε.Ε. (27) ΕΛΛΑΔΑ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ Σύμφωνα με το διάγραμμα μετά το 1995 ο πληθυσμός των ηλικιωμένων στην Ελλάδα και στην Ε.Ε άρχισε να αυξάνεται και στην Ελλάδα με ανοδικότερους ρυθμούς (19% 2013). ΠΗΓΗ: ΟΟΣΑ Στατιστικές Εργατικού Δυναμικού: Ανακεφαλαιωτικοί πίνακες 2013

6 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΤΙΜΕΣ ΣΕ ΠΟΣΟΣΤΟ (%) Ε.Ε (27) Ελλάδα Πολύ Καλή Καλή Μέτρια Κακή Πολύ Κακή Πηγή: Eurostat, Statistics on Income and Living Condition, 2013

7 ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΕΦΡΑΓΜΑΤΑ ΝΕΟΠΛΑΣΜΑΤΙΚΕΣ ΑΣΦΕΝΕΙΕΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΣΥΝΑΦΗ ΘΕΜΑΤΑ Ανά κατοίκους στην Ευρώπη Σύμφωνα με τον πίνακα κυριαρχούν ως πρώτη αιτία θανάτου στην Ευρωπαϊκή Ένωση τα εμφράγματα με τις καρδιαγγειακές παθήσεις. ΠΗΓΗ: Δείκτες Θνησιμότητας ΕΛ.ΣΤΑΤ και ΕΥΡΟΣΤΑΤ, 2013

8 Τα καρδιαγγειακά νοσήματα (Κ.Ν.) αποτελούν : πρώτη αιτία θανάτου στην Ε.Ε. 42% πληθυσμού νοσεί >65 ετών. Η στεφανιαία νόσος κατά τον Π.Ο.Υ. είναι η αιτία για θανάτους/έτος. Οι καρδιακές παθήσεις στην Ελλάδα αποτελούν: 33% αιτιών θανάτου 2013 ισχαιμική καρδιοπάθεια το 48% θανάτων 2016.

9 ΑΙΤΙΕΣ ΘΑΝΑΤΟΥ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΚΑΡΔΙΑ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ 100 ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΑΙΤΙΑ Aνα άτομα στην ΕΛΛΑΔΑ Στην Ελλάδα η κύρια αιτία θανάτου ανά πληθυσμού είναι οι παθήσεις κυκλοφορικού (έμφραγμα μυοκαρδίου, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο) ΠΗΓΗ: Δείκτες αιτίες θανάτου ΕΛ.ΣΤΑΤ και ΕΥΡΟΣΤΑΤ 2011

10 ΑΙΤΙΕΣ ΘΑΝΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Νοσήματα Αναπνευστικού Συστήματος Σημεια, Συμπτώματα και καθορισμενες καταστάσεις ΤΙΜΕΣ ΣΕ ΠΟΣΟΣΤΟ (%) Νόσος Εγκεφαλικών Αγγείων Λοιπες Αιτίες Κακοήθη Νεοπλάσματα Καρδιαγγειακές Παθήσεις Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, επεξεργασία στοιχείων ΙΟΒΕ,2014

11 Για την αύξηση νοσηρότητας θνητότητας ευθύνονται: Α.Υ., Σ.Δ., παχυσαρκία, κάπνισμα, αλκοόλ. Ο σημαντικότερος Π.Κ. είναι η συστολική υπέρταση (2/3 υπερηλίκων)- κίνδυνος: ορθοστατική υπόταση. Χαμηλό ποσοστό ρύθμισης. Βραδυαρρυθμίες, Ηλεκτρολυτικές διαταραχές, συγκοπτικά επεισόδια, πτώσεις-κατάγματα.

12 Αποκομίζονται οφέλη από τη μη φαρμακευτική αγωγή. Η μελέτη TONE (Trial of Non Pharmacologic Interventions in the Elderly) καταδεικνύει: Μείωση της πρόσληψης νατρίου (31% πτώση Α.Υ. ) Μείωση βάρους (κατά 30% πτώση Α.Υ.) Συνδυασμός (53%) Στόχος μείωση καρδιαγγειακού κινδύνου.

13 Η επίπτωση και ο επιπολασμός Κ.Α. αυξάνεται με την ηλικία. 2% αφορά τους ενήλικες ενώ 6% -10% τους υπερήλικες. Η πρόγνωση είναι φτωχή μετά από νοσηλεία. Η ετήσια θνητότητα είναι 33% - 5ετής 75%. Σε ιδρύματα μετά την 10ετία είναι 60%.

14 Στη μελέτη Framingham, η επίπτωση της ΚΑ είναι πενταπλάσια σε ηλικία >70 ετών Η νοσηρότητα είναι μεγάλη με συχνότητα εισαγωγών 77%, 10ετής κίνδυνος για ΑΕΕ > 65 έτη που εξαρτάται από προηγούμενη παρουσία ΚΝ. Στη μελέτη CHS (Cardiovascular Health study) μελετήθηκαν Π.Κ. για Κ.Α. Γυναίκες >70 επιπολασμός του συνδρόμου αυξημένος 4,1 % και >85 14,1%. Άντρες >70 αυξημένος 7,8% και >85 18,5%.

15 Η πολυφαρμακία αυξάνει την πιθανότητα παρενεργειών. Στις ΗΠΑ κατά μέσο όρο ο ηλικιωμένος λαμβάνει 4-5 φάρμακα. Μελέτες δείχνουν ότι η συγχορήγηση 2 φαρμάκων αυξάνει τον κίνδυνο παρενεργειών κατά 15%, 4 φαρμάκων 50%-60% ενώ με 8 φάρμακα φτάνει το 100%. Για ΦΑ >80 ετών δεν υπάρχουν μελέτες.

16 Υπολογίζονται το φύλλο και το βάρος. Προσοχή στη δοσολογία φόρτισης. Τροποποίηση δοσολογίας (μείωση δόσεων- αργή τιτλοποίηση). Ηπατική νεφρική λειτουργία. Επίβλεψη λήψης φαρμάκων (οπτικά βοηθήματα). Μελέτη: η συνεργασία φαρμακοποιού ιατρού και ασθενούς με στόχο τη συμμόρφωση στη Φ.Α. μείωσε τις εισαγωγές στα νοσοκομεία με Κ.Α. 7%. Πηγή: Cardio Rev 2003, 11:275-98

17 Ο ασθενής διαμένει για ένα μήνα έτσι ώστε να εξοικειωθεί με γνώσεις και πληροφορίες για να μπορέσει να τις αφομοιώσει και να τις εφαρμόσει μέσω προγράμματος. Πρόκειται για οικονομικά αποδοτική παρέμβαση καθώς βελτιώνει την πρόγνωση μειώνει τις επαλαμβανόμενες νοσηλείες 28%. Σε άλλες χώρες λειτουργούν προγράμματα στα οποία συμμετέχει 1-2 ημ εβδομαδιαίως για αρκετούς μήνες συνδετικός κρίκος της επιστημονικής κοινότητας η συνεχής επικοινωνία.

18 Έρευνες αποδεικνύουν πως τα κέντρα αποκατάστασης έχουν εξίσου και ίσως ελαφρώς καλύτερα αποτελέσματα από αντίστοιχα προγράμματα κατ οίκoν φροντίδας. Με συγκεκριμένο πρόγραμμα και εκπαίδευση οι επιπτώσεις και η θνησιμότητα μειώνονται κατά 18%. Πηγή:Taylor, R.S. et all, Home based versus centre - based cardiac rehabilitation.

19 Έναρξη προγράμματος από το νοσοκομείο με ειδικό καρδιολόγο, νοσηλεύτρια με εξειδίκευση στα Κ.Ν.. Ψυχολόγο,σύμβουλο, φυσιοθεραπευτή διαιτολόγο, εργοθεραπευτή και κοινωνικό λειτουργό. Πρόγραμμα 6 εβδομάδων - 1 έτος / γίνονται 2-3 συναντήσεις εβδομαδιαίως. ΠΦΥ: Ειδικός στην φροντίδα για ενήλικες Γιατρός που φροντίζει τα μέλη της οικογένειας

20 Η χρήση νέων τεχνολογιών αποτελεί μέσο αύξησης της συμμετοχής σε προγράμματα εκπαίδευσης και αποκατάστασης με μέτρα που να έχουν διάρκεια και να μην καλύπτουν μόνο τις πρώιμες ανάγκες. Τεχνολογίες (Care, Agnes, Domeo) παρέχουν: Συνεχόμενη ιατρική παρακολούθηση μέσω αισθητήρων μικροηλεκτρονικής και νανοτεχνολογίας παρακολουθούν και διεγείρουν βιοφυσικές ανθρώπινες λειτουργίες, ανιχνεύουν την ψυχολογική κατάσταση βοηθούν στην κίνηση. Υπενθυμίζουν την πρόσληψη φαρμάκων δίνουν οδηγίες για τον εντοπισμό και την αναγνώριση τους. Συνδέονται με βάσεις δεδομένων ιατρικών κέντρων αλληλεπιδρούν με το χρήστη εφόσον υπάρξει καρδιαγγειακός κίνδυνος. (Haluza et.al,2014;γκιουλέ 2012) )

21 Προωθείται η ανάπτυξη συνεργατικών δικτύων. Τα άτομα εμπλέκονται σε διαδικτυακές κοινότητες. Μοιράζονται ενδιαφέροντα ή εργάζονται. Χρησιμοποιούν την εικονική πραγματικότητα εμπλέκοντας την ψυχαγωγία με τη φυσική άσκηση. Στόχοι: κινητοποίηση μέσω κοινωνικής συναναστροφής. Διάγνωση προβλημάτων στο αρχικό στάδιο. Ικανοποίηση αλλαγής μοντέλου - πρωτογενής πρόληψη.

22 23 κράτη μέλη Ε.Ε. χρηματοδοτούν την έρευνα (Ambient assisted living) στοχεύοντας στη βελτίωση και ανεξαρτησία της ζωής των ηλικιωμένων, μέσω ενεργούς γήρανσης Στη βελτίωση συνθηκών διαβίωσης. Μείωση εξόδων για υπηρεσίες ασφάλειας εξάρτηση φροντίδας. Λύσεις σε ιδιάζουσες ανάγκες, προοπτικές προσφοράς εργασίας.

23 Προσωπικά συστήματα υγείας PHS: Τυποποιημένα εξαρτήματα εξατομίκευσης αξιοποιήσιμα στον οικείο χώρο συνδέονται με άλλες συσκευές επικοινωνίας προσελκύουν τους χρήστες. Αποβλέπουν σε δυναμικές αγωγής υγείας, έχουν εύκολη πρόσβαση και χρήση, μειώνουν τις δαπάνες τις μακροχρόνιας φροντίδας και την εξάρτηση από τα μέλη συνεισφέρουν ψυχική ενδυνάμωση. (Peine & Moors, 2016)

24 Υγιής ενεργός γήρανση με συνειδητοποίηση της αξίας απαιτεί δέσμευση για την διατύπωση πολιτικών που ενισχύουν τις ικανότητες των ηλικιωμένων ως ανεξάρτητων ατόμων. Ευθυγράμμιση συστημάτων υγείας με τις ανάγκες τους. Ανάπτυξη συστημάτων παροχής μακροχρόνιας φροντίδας. Δημιουργία καρδιολογικών κέντρων αποκατάστασης. Ενεργοποίηση αυτονομίας-καταπολέμηση διακρίσεων. Φιλικές πόλεις και κοινότητες σε παγκόσμιο δίκτυο. Διαδραστική πλατφόρμα ανταλλαγής πληροφοριών.

25 Στον Ελληνικό χώρο η Γήρανση είναι καλά εδραιωμένη. Οι ενέργειες για την «ενεργό γήρανση» βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο. Το 2030 ο πληθυσμός δεν θα αποτελείται από ομάδα ηλικιωμένων αλλά από διαφορετικές ηλικιακές ομάδες. Πρόταση αποτελεί η δημιουργία ενός «Ελληνικού Δικτύου Γήρανσης» που θα προσφέρει πόρους κίνητρα στις υφιστάμενες ερευνητικές ομάδες για νέες μεθόδους ανάλυσης και μετρήσεων σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων γήρανσης για την υγεία.

26 ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ