Η ΚΑΛΥΨΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΓΙΑ ΥΨΗΛΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΟΥΣ ΜΗΝΕΣ- ΔΙΚΤΥΟΚΗΠΙΑ

Transcript

1 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΝΕΩΝ ΑΓΡΟΤΩΝ Τ.Ε.Ι. ΠΕΙΡΑΙΑ Η ΚΑΛΥΨΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΓΙΑ ΥΨΗΛΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΟΥΣ ΜΗΝΕΣ- ΔΙΚΤΥΟΚΗΠΙΑ Επιστημονική ομάδα έργου: Δημήτριος Τσελές, καθηγητής, Επιστημονικός Υπεύθυνος Ασπασία Ευθυμιάδου, Λέκτορας του Ανοιχτού Πανεπιστημίου Κύπρου Μαρία Γκούλτα, Γεωπόνος ΠΕΙΡΑΙΑΣ

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Εισαγωγή...σελ.3 2. Δικτυοκήπια...σελ.4 3. Δίχτυα Κάλυψης...σελ.6 Σκίασης...σελ.6 Εντομολογικά...σελ.6 Αντιχαλαζικά...σελ.6 Θερμοκουρτίνες...σελ.7 Φωτογραφίες-Γενική Εξωτερική Άποψη Δικτυοκηπίων για Καλλιέργεια Λαχανικών...σελ.8 Φωτογραφίες- Εσωτερικό Δικτυοκηπίων...σελ.9 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: Ιδιότητες των Χρωματιστών Διχτύων...σελ.11 2

3 1. Εισαγωγή Μια εντελώς καινούρια τεχνολογία, ιδιαίτερα καινοτόμος, έχει αρχίσει να εμφανίζεται στις γεωργικές εφαρμογές σε παγκόσμιο επίπεδο, τα δικτυοκήπια. Εκτενείς έρευνες που έχουν γίνει αλλά και εμπορικές εφαρμογές αποδεικνύουν ότι πραγματικά οι αποδόσεις των καλλιεργειών αυξάνονται κατακόρυφα και η απόσβεση της κατασκευής τους γίνεται σχεδόν από το πρώτο έτος. Πιο αναλυτικά αναφερόμαστε σε μια απλή μεταλλική κατασκευή με κολώνες από γαλβανισμένες εν θερμώ σωλήνες και σύνδεση αυτών με γαλβανισμένα συρματόσκοινα και ειδικά εξαρτήματα συνδεσμολογίας. Η φιλοσοφία βασίζεται στην εξειδικευμένη γνώση και στους ακριβείς στατικούς υπολογισμούς, μιας και πρόκειται για μια ελαφρού τύπου κατασκευή. Παρόλα αυτά ο σκελετός αυτός μπορεί να αντισταθεί σε ανέμους μέχρι 120 χλμ/ώρα, καθώς και να αντέξει αναρτώμενο βάρος μέχρι 25 κιλά / τ.μ. Μία δεύτερη πρωτοτυπία είναι τα υλικά κάλυψης του προαναφερόμενου σκελετού. Πρόκειται για ειδικά εντομοστεγή δίχτυα, τα οποία αποτρέπουν την είσοδο των εντόμων και καλύπτουν την καλλιέργεια τόσο από τα πλαϊνά, όσο και από την οροφή. Έτσι υπάρχει πλήρης στεγανοποίηση και προστασία, με αποτέλεσμα υγιή φυτά και ελάχιστη έως μηδενική χρήση των πιο επικίνδυνων φυτοφαρμάκων, όπως είναι τα εντομοκτόνα. Επίσης, η κατασκευή αυτή μπορεί να εξοπλιστεί και με ειδικά φωτορυθμιστικά δίχτυα σκίασης. Η τεχνολογία αυτή επιτρέπει το φιλτράρισμα του ηλιακού φωτός, καθώς και τη διάχυση αυτού, κάτι που ευνοεί τόσο την φωτοσύνθεση, όσο και την προστασία από τα ηλιοεγκαύματα. Τέλος, με συγκεκριμένη τεχνική στήριξης των διχτυών οροφής, επιτυγχάνουμε και αντιχαλαζική προστασία της καλλιέργειας. Συμπερασματικά, γίνεται αντιληπτό ότι η χρήση της απλής τεχνολογίας του δικτυοκηπίου επιτρέπει την καλλιέργεια, κυρίως, κηπευτικών κατά την καλοκαιρινή περίοδο με την επίτευξη υψηλών και ποιοτικών παραγωγών αντάξιων των θερμοκηπιακών, με πολύ μικρότερο όμως επενδυμένο αρχικό κεφάλαιο. Τα πειράματα που έχουν γίνει ανά το κόσμο με εφαρμογή της τεχνολογίας των δικτυοκυπίων και σε δενδρώδεις καλλιέργειες είχαν πολύ μεγάλη επιτυχία. 3

4 2. Δικτυοκήπια Είναι γεγονός ότι οι συνθήκες καλλιέργειας κατά τους θερινούς μήνες έχουν αλλάξει δραματικά, λόγω της αύξησης της ηλιακής ακτινοβολίας, καθώς και από το γεγονός ότι έχουν δημιουργηθεί ικανές συνθήκες για την ανάπτυξη εντομολογικών εχθρών και κατ επέκταση ιώσεων. Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι οι πολύ μικρές αποδόσεις και η σύντομη ζωή του φυτού. Σε αυτό το πρόβλημα έρχεται σαν απάντηση μια τεχνολογία, η οποία είναι πολύ διαδεδομένη στο Ισραήλ, και η οποία ονομάζεται "δικτυοκήπιο". Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί μια αξιόλογη τεχνογνωσία, η οποία οδήγησε στην δημιουργία ελαφρών και οικονομικών κατασκευών, καθώς και ειδικών εντομολογικών και φωτορυθμιστικών διχτύων κάλυψης. Όσον αφορά την μεταλλική κατασκευή, επιτεύχθηκε η δημιουργία ενός σκελετού, ο οποίος αποτελείται από κολώνες και συρματόσχοινα, αλλά με ιδιαίτερο και έξυπνο τρόπο σχεδιασμού, ώστε να επιτρέπεται η εγκατάσταση δικτυοκηπίων από 3,5 μέτρα ύψος έως και τα 8 μέτρα. Η κατασκευή επιτρέπει όχι μόνο την κάλυψη και προστασία των καλλιεργειών, αλλά ακόμα και την εγκατάσταση αναρριχώμενων φυτών. Έτσι επιτυγχάνεται η δυνατότητα καλλιέργειας σε μεγάλο εύρος ειδών και η χρήση υβριδίων θερμοκηπίου. Ουσιαστικά, με μικρό κόστος δημιουργείται ένα "καλοκαιρινό" θερμοκήπιο. Η επιτυχία όμως της όλης κατασκευής βασίζεται στη τεχνογνωσία των διχτύων σκίασης και των εντομολογικών διχτύων σε συνδυασμό με τα φωτορυθμιστικά δίχτυα. Ο όρος φωτορυθμιστικά δίχτυα περιγράφει μια ομάδα προϊόντων, που βασίζεται τόσο στο ποσοστό σκίασης, όσο και στον κατάλληλο χρωματισμό. Τα φυτά εξαρτώνται από το ηλιακό φώς ως εξαιρετική πηγή για διάφορες βιοχημικές διεργασίες, οι οποίες οδηγούν στην παραγωγή ενέργειας φωτοσύνθεση. Κατά την λειτουργία αυτή γίνεται μετατροπή της ηλιακής ενέργειας σε χημική, προκειμένου να επιτελεστούν όλες οι διαδικασίες ανάπτυξης του φυτού. Γι αυτό δεν πρέπει να μας 4

5 προξενεί έκπληξη το γεγονός ότι τα φυτά είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα τόσο στην ποιότητα, όσο και στην ποσότητα του φωτός. Η διαχείριση του φωτός για καλλιεργητικούς σκοπούς έχει μακρά ιστορία. Συγκεκριμένες προσπάθειες έχουν γίνει για τον απευθείας έλεγχο της ποσότητας του φωτός και την καλύτερη διαχείριση, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του κάθε φυτού. Παρόλα αυτά, τα φυτά αντιδρούν εξίσου θετικά ή αρνητικά και στην ποιότητα του φωτός (ενεργό φάσμα). Αυτή η αντίδραση εκφράζεται από ικανό αριθμό φωτοευαίσθητων αισθητήρων των φυτών, οι οποίοι ελέγχουν σημαντικές διεργασίες στην οικοδόμηση των ιστών και, κατ επέκταση, της ανάπτυξης των φυτών στα διάφορα στάδια. Σήμερα προσφέρονται διάφορα έγχρωμα δίχτυα, που το καθένα διαχειρίζεται ειδικά ένα συγκεκριμένο εύρος του φάσματος του φωτός. Ανάλογα με την σύνθεση του χρωματισμού, με τα κατάλληλα έκδοχα στο πλαστικό κατασκευής τους, και σύμφωνα, επίσης, με τον τρόπο πλέξης, τα ιδιαίτερα αυτά δίχτυα προσδίδουν στην καλλιέργεια ένα μεγάλο εύρος μίξεως φυσικού και φιλτραρισμένου φωτός, το οποίο διαχέεται σε συγκεκριμένο φάσμα. Η νέα αυτή τεχνολογία προωθεί την ελεγχόμενη αντίδραση των φυτών σε προσδιοριζόμενες και επιθυμητές φυσιολογικές λειτουργίες, η οποία είναι φωτοελεγχόμενη και φωτορυθμιστική, σε συνδυασμό με την φυσική -μηχανική προστασία που προσφέρουν τα δίχτυα. Οι στοχευόμενες διεργασίες στα φυτά με την διαχείριση του φωτός οριοθετούν την εμπορική αξία μιας καλλιέργειας σε επίπεδο παραγωγικότητας, ποιότητας καρπού, βλαστικής ανάπτυξης, ρυθμού ωρίμανσης και άλλα πολλά. Πολλές από αυτές τις διαδικασίες ελέγχονται σχετικά με μηχανικό τρόπο όπως κλάδεμα, αραίωμα καρπών, με την χρήση χημικών κ.λ.π. απαιτώντας εργατικό κόστος. Επίσης, σημαντική συνδρομή στην συνολική προστασία της καλλιέργειας δίνει και η χρήση των κατάλληλων εντομολογικών διχτύων, τα οποία προστατεύουν από ποικίλους εντομολογικούς εχθρούς, όπως αλευρώδη, αφίδες, θρίπα και Τούντα και φυσικά από πουλιά. Τέλος, η κάλυψη με δίχτυα δημιουργεί και μηχανικό φράχτη με αποτέλεσμα φυσικά φαινόμενα όπως χαλάζι, έντονη βροχόπτωση, να περιορίζεται η ταχύτητα και το μέγεθος της σταγόνας που τελικά φτάνει στην φυτεία. 5

6 Σαν συμπέρασμα θα λέγαμε ότι οι σύγχρονες γεωργικές τεχνικές, αλλά και οι εμπορικές απαιτήσεις, επιβάλλουν την παραγωγή προϊόντων υψηλής ποιότητας και καθαρότητας, ακόμα και κατά την καλοκαιρινή περίοδο, με μεθόδους που υποκαθιστούν τα θερμοκήπια, μιας και αυτά δεν μπορούν να ανταποκριθούν επαρκώς κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, χωρίς την χρήση κοστοβόρων και ενεργοβόρων λύσεων. 3. Δίχτυα Κάλυψης 1. ΣΚΙΑΣΗΣ Πρόκειται για ειδικά φωτορυθμιστικά δίχτυα. Παράγονται σε διάφορους χρωματισμούς (κόκκινο, περλέ, κίτρινο, γκρι, ασημί, μπλέ, αλουμίνιο) και σε διάφορα ποσοστά σκίασης, από 30% μέχρι και 90 %. Η επιλογή γίνεται ανάλογα με την καλλιέργεια, το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, το επιθυμητό χαρακτηριστικό και την εποχή χρήσης τους. 2. ΕΝΤΟΜΟΛΟΓΙΚΑ Πρόκειται για ειδικά δίχτυα, τα οποία αποτρέπουν την είσοδο των εντόμων και καλύπτουν την καλλιέργεια τόσο από τα πλαϊνά, όσο και από την οροφή μιας κατασκευής. Έτσι, υπάρχει πλήρης στεγανοποίηση και προστασία, κάτι που σημαίνει υγιή φυτά και ελάχιστη έως μηδενική χρήση των πιο επικίνδυνων φυτοφαρμάκων, όπως είναι τα εντομοκτόνα. Υπάρχουν σε διάφορες διαστάσεις, όσον αφορά το μέγεθος της οπής, όπως 17, 25, 40, 50, 75 mesh. Επίσης, υπάρχει και το υψηλής τεχνολογίας σε μέγεθος οπής 40 και 50 mesh, το οποίο θεωρείται ως το μοναδικό με την υψηλότερη μηχανική προστασία έναντι του θρίπα, αφού πέραν του μικρού μεγέθους της οπής διαθέτει (κατά την κατασκευή του) ειδικό αντανακλαστικό χρωματισμό, ο οποίος προκαλεί τύφλωση στην πλειονότητα των εντόμων και κυρίως στον θρίπα. 3. ΑΝΤΙΧΑΛΑΖΙΚΑ Πρόκειται για μια πρωτοποριακή ομάδα διχτυών, τα οποία συνδυάζουν την αντιχαλαζική προστασία με την σκίαση και την διαχείριση του φάσματος του ηλιακού φωτός. Ανήκουν στην κατηγορία των πλεκτών διχτύων και διαθέτουν σταθεροποιητές για υψηλή προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία. Λόγω της κατασκευής τους προστατεύουν την καλλιέργεια από τις 6

7 βλαβερές ακτίνες του ήλιου, προκαλούν διάθλαση του φωτός, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η φωτοσύνθεση και στα κατώτερα στρώματα του φυλλώματος και, τέλος, προστατεύουν τους καρπούς των δέντρων από τα ηλιοκάματα. Το δίχτυ αυτό είναι ανακυκλούμενο και διατίθεται σε διάφορους χρωματισμούς και ποσοστό σκίασης. 4.ΘΕΡΜΟΚΟΥΡΤΙΝΕΣ Πρόκειται για ειδικές κουρτίνες, οι οποίες χρησιμοποιούνται στα θερμοκήπια για εξοικονόμηση ενέργειας και σκίαση. 7

8 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΓΕΝΙΚΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΑΠΟΨΗ ΔΙΚΤΥΟΚΗΠΙΩΝ ΓΙΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ 1.Εντομολογικό δίχτυ κάλυψης. 2.Διάρθρωση οροφής 3. Εξωτερική όψη και Είσοδος. 8

9 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟΚΗΠΙΩΝ 4.Λεπτομέρεια κατασκευής. 5.Εσωτερικό Δικτυοκηπίου. 6.Πλάγια όψη δικτυοκηπίου 6 9

10 7.Λεπτομέρεια εσωτερικού 8.Εσωτερικό μπλέ (δίχτυ σκίασης) δικτυοκηπίου. 10

11 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΧΡΩΜΑΤΙΣΤΩΝ ΔΙΧΤΥΩΝ Κόκκινο Το δίχτυ εκπέμπει περισσότερο φως στο φάσμα του ιώδους και υπεριώδους φάσματος. Το φως, το οποίο αντανακλάται μέσω του διχτυού, είναι μεγάλης διάχυσης. Σε πάρα πολλά φυτά προκαλεί : Μεγάλο βαθμό ανάπτυξης. Προσθέτει φυτική μάζα. Ανάπτυξη του ριζικού συστήματος με ταυτόχρονη αύξηση του βάρους του. Πρόσθετη παραγωγή. Πρωίμηση της ανθοφορίας και μεγαλύτερα ποσοστά επιτυχούς επικονίασης. Μακρύτερα και ισχυρότερα κλαδιά- βλαστοί. Μεγαλύτερους καρπούς. Η ύφανση του κόκκινου διχτυού είναι πιο πυκνή από το κοινό ΜΑΥΡΟ. Κίτρινο Το δίχτυ εκπέμπει περισσότερο φως στο φάσμα του κίτρινου, ιώδους και υπεριώδους φάσματος. Το φως, το οποίο αντανακλάται μέσω του διχτυού, είναι μεγάλης διάχυσης. Σε πάρα πολλά φυτά προκαλεί : Μεγάλο βαθμό ανάπτυξης. Πρόσθεση φυτικής μάζας. Πρόσθετη παραγωγή. Μακρύτερα και ισχυρότερα κλαδιά- βλαστοί. Μεγαλύτερους καρπούς. Η ύφανση του κίτρινου διχτυού είναι πιο πυκνή από το κοινό ΜΑΥΡΟ. Το κίτρινο δίχτυ έχει τις ίδιες εφαρμογές με το κόκκινο, αλλά υπολείπεται του κόκκινου. Μπλε Το δίχτυ εκπέμπει περισσότερο φως στο φάσμα του μπλε φάσματος. 11

12 Σε πάρα πολλά φυτά προκαλεί : Καθυστέρηση ανθοφορίας. Επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης. Κοντύτερους βλαστούς και πιο συμπαγή (κόμπακτ) φυτά. Η ύφανση του μπλέ διχτυού είναι πιο πυκνή από το κοινό ΜΑΥΡΟ. Περλέ Η διαφορά του εκπεμπόμενου φάσματος φωτός μεταξύ του περλέ και του μαύρου διχτυού είναι αμελητέα. Το περλέ δίχτυ μπλοκάρει σημαντικά την υπεριώδη ακτινοβολία (IR). Το περλέ δίχτυ σε μεγάλο ποσοστό σκίασης προστατεύει τα φυτά από παθητικό παγετό. Παρέχει υψηλή διάχυση φωτός. Σε πάρα πολλά φυτά προκαλεί : Πρόσθετη παραγωγή. Μεγαλύτερους καρπούς. Μεγάλη βελτίωση της ποιότητας. Η ύφανση του περλέ διχτυού είναι πιο πυκνή από το κοινό ΜΑΥΡΟ. Γκρι Η διαφορά του εκπεμπόμενου φάσματος φωτός μεταξύ του γκρι και του μαύρου διχτυού είναι αμελητέα. Η διασπορά του φωτός κάτω από το γκρι δίχτυ είναι πολύ μεγαλύτερη. Η ποιότητα του φωτός κάτω από το γκρι είναι πολύ ανώτερη σε σχέση με αυτό που υπάρχει κάτω από το μαύρο. Σε πάρα πολλά φυτά προκαλεί : Πρόσθετη παραγωγή. Αύξηση αριθμού κεντρικών και δευτερευόντων κλαδιών. Η ύφανση του γκρι διχτυού είναι παρόμοια με του κοινού ΜΑΥΡΟΥ (εκτός αυτών με μεγάλα ποσοστά σκίασης). 12

13 ΚΟΚΚΙΝΟ ΜΠΛΕ ΠΕΡΛΕ ΓΚΡΙ ΚΙΤΡΙΝΟ 13