Κέντρο Συμβουλευτικής και Ψυχολογικής Υποστήριξης - ΚΕ.ΣΥ.Ψ.Υ. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Transcript

1 1 Κέντρο Συμβουλευτικής και Ψυχολογικής Υποστήριξης - ΚΕ.ΣΥ.Ψ.Υ. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Αναστασία Κωσταρίδου-Ευκλείδη Καθηγήτρια Ψυχολογίας Πρόεδρος της Επιτροπής Κοινωνικής Πολιτικής Α.Π.Θ. Το Κέντρο Συμβουλευτικής και Ψυχολογικής Υποστήριξης (ΚΕ.ΣΥ.Ψ.Υ.) του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ.) λειτουργεί στο πανεπιστήμιο από το ακαδημαϊκό έτος Η ίδρυσή του ήταν αποτέλεσμα των ενεργειών της Επιτροπής Κοινωνικής Πολιτικής (ΕΚΠ) του Α.Π.Θ., η οποία ξεκίνησε τη δράση της το 1997 μετά από απόφαση του Πρυτανικού Συμβουλίου του Α.Π.Θ. Επειδή η δημιουργία του ΚΕ.ΣΥ.Ψ.Υ. αλλά και η λειτουργία του εκφράζουν την πολιτική και τη γενικότερη φιλοσοφία της ΕΚΠ, θα δοθούν πρώτα βασικές πληροφορίες και στοιχεία για τη δράση της ΕΚΠ και στη συνέχεια για το ΚΕ.ΣΥ.Ψ.Υ. Η Επιτροπή Κοινωνικής Πολιτικής Η Επιτροπή Κοινωνικής Πολιτικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ιδρύθηκε από το Πρυτανικό Συμβούλιο το 1997 και έχει ως αντικείμενό της την παροχή ψυχοκοινωνικών υπηρεσιών προς όλους τους φοιτητές του πανεπιστημίου, την ενδυνάμωση της εσωτερικής ζωής του πανεπιστημίου και τη σύνδεσή του με την ευρύτερη κοινωνία. Η ΕΚΠ αποτελείται από 12 μέλη διάφορων Τμημάτων του Α.Π.Θ. και 2 συνεργάτες. Επιχορηγείται από την Εταιρεία Αξιοποίησης και Διαχείρισης της Περιουσίας του Α.Π.Θ. Στόχος της ΕΚΠ είναι η καλύτερη προσαρμογή των φοιτητών στο περιβάλλον του πανεπιστημίου και η ανάπτυξη όλου του δυναμικού και ενδιαφερόντων τους (πνευματικών και πολιτιστικών) ώστε να ολοκληρώσουν την προσωπικότητά τους και να πετύχουν τους ακαδημαϊκούς και προσωπικούς τους στόχους.

2 2 Είναι πεποίθηση της ΕΚΠ ότι οι φοιτητές και φοιτήτριες του Α.Π.Θ. μέσα από την επιτυχή ένταξή τους στην πανεπιστημιακή ζωή, τον εμπλουτισμό τους με δεξιότητες που διευκολύνουν την αποτελεσματικότητά τους στις σπουδές και στις προσωπικές και κοινωνικές τους σχέσεις, την καλλιέργεια αξιών και ιδεών που προάγουν την ανθρώπινη ύπαρξη, την κοινωνική αλληλοσύνδεση και την ευαισθησία απέναντι σ αυτούς που είναι διαφορετικοί και σ αυτούς που έχουν την ανάγκη μας, θα πλουτίσουν τον εαυτό τους και θα αποτελέσουν άξιους πολίτες μιας καλύτερης κοινωνίας. Για την επίτευξη των στόχων της η ΕΚΠ έχει αναπτύξει μια σειρά δράσεων που μπορούν να συνοψιστούν σε πέντε βασικούς άξονες: 1. Πολιτιστική δράση 2. Δράση με φοιτητές ΑμΕΑ 3. Δράση με αλλοδαπούς φοιτητές 4. Δράση στον εθελοντισμό 5. Κέντρο Συμβουλευτικής και Ψυχολογικής Υποστήριξης (ΚΕ.ΣΥ.Ψ.Υ.) Στη συνέχεια θα παρουσιαστούν περιληπτικά οι τέσσερις πρώτες δράσεις και αναλυτικά το ιστορικό και το έργο του ΚΕ.ΣΥ.Ψ.Υ. Πολιτιστικό έργο Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων η ΕΚΠ μέσα στα τέσσερα χρόνια της λειτουργίας της ενίσχυσε και ενισχύει οικονομικά το πολιτιστικό έργο φοιτητικών ομάδων. Οργάνωσε, επίσης, τη Φοιτητική Εβδομάδα 1999, 2000 και Η Φοιτητική Εβδομάδα προβλέπεται να συνεχισθεί ως θεσμός του Α.Π.Θ., πλέον, και για το λόγο αυτό διοργανώνεται και το Παράλληλα, η ΕΚΠ, για την ενίσχυση του πολιτιστικού προσώπου του πανεπιστημίου, ανέλαβε και διαμόρφωσε αμφιθέατρο του Α.Π.Θ. σε αίθουσα πολλαπλών χρήσεων με θεατρική σκηνή. Η Φοιτητική Εβδομάδα (ΦΕ) του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης είναι ένας αυτόνομος θεσμός του Πανεπιστημίου μας με πολύ μακρά ιστορία, ήδη από τη δεκαετία του Προάγει τον πολιτισμό και την ειρήνη τόσο στο πανεπιστήμιο όσο και στην ευρύτερη κοινωνία και συμβάλλει στην προβολή των πολιτιστικών δραστηριοτήτων των φοιτητών. Η ΦΕ περιλαμβάνει κάθε φορά πάνω από 40 εκδηλώσεις, πολιτιστικές (θέατρο, μουσική, χορός, εικαστικά, έντυπα, φωτογραφία, κ.ά.), αθλητικές και γενικότερου προβληματισμού σε σύγχρονα

3 3 κοινωνικά θέματα. Τις εκδηλώσεις αυτές παρακολουθούν πάνω από θεατές συνολικά. Διευκόλυνση φοιτητών με ειδικές ανάγκες Mία εξέχουσα δραστηριότητα της ΕΚΠ είναι η αντιμετώπιση των προβλημάτων των φοιτητών με ειδικές ανάγκες (ΑμΕΑ). Η ΕΚΠ, σε συνεργασία με την Πρυτανεία, προχώρησε σε καταγραφή των κτιριακών ρυθμίσεων που απαιτούνται για τη διευκόλυνση της κίνησης στα πανεπιστημιακά κτίρια των ατόμων με κινητική αναπηρία. Ήδη κατασκευάστηκαν ράμπες σε κτίρια του Α.Π.Θ., ενώ προχωρεί η μελέτη για τα άλλα κτίρια. Η ΕΚΠ προμηθεύτηκε, επίσης, συσκευές που διευκολύνουν τις σπουδές φοτητών ΑμΕΑ, όπως ο φωνητικός αναγνώστης για τυφλούς φοιτητές καθώς και άλλες συσκευές που διευκολύνουν την παρακολούθηση των μαθημάτων σε άλλες σχολές. Η ΕΚΠ συνεργάζεται με το Γραφείο Διασύνδεσης του Α.Π.Θ. σε θέματα επαγγελματικών προοπτικών των φοιτητών ΑμΕΑ και με μέλη ΔΕΠ των διάφορων Τμημάτων για θέματα σπουδών. Αυτά τα μέλη ΔΕΠ λειτουργούν ως Ακαδημαϊκοί Σύμβουλοι. Επίσης, σε τακτικές επαφές με τους φοιτητές ΑμΕΑ οργανώνονται εκδηλώσεις πολιτιστικές, συζητήσεις και εκδρομές για την ενδυνάμωση της κοινωνικής συμμετοχής τους στα δρώμενα του πανεπιστημίου. Διευκόλυνση αλλοδαπών φοιτητών Μια άλλη πρωτοβουλία της ΕΚΠ είναι η επαφή με τους αλλοδαπούς φοιτητές του Α.Π.Θ. με τη διοργάνωση τακτικών συναντήσεων μαζί τους για τον εντοπισμό και επίλυση, στο μέτρο του δυνατού, των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν, ειδικών και γενικών. Έτσι, η ΕΚΠ εξέδωσε βιβλίο, το οποίο περιέχει τις νομικές διατάξεις που τους αφορούν για τη διαμονή και σπουδές στην Ελλάδα, στα ελληνικά, αγγλικά, και γαλλικά, ώστε να μην αντιμετωπίζουν προβλήματα παραμονής. Η ΕΚΠ συνεργάζεται με τους αλλοδαπούς φοιτητές σε πολιτιστικές εκδηλώσεις, που βοηθούν στην ανάδειξη της παρουσίας τους στο Α.Π.Θ. και στη γνωριμία τους με τον πολιτισμό και την ιστορία της Ελλάδος. Εθελοντισμός Ένας άλλος στόχος της ΕΚΠ, που ήδη υλοποιείται, είναι η καλλιέργεια του πνεύματος εθελοντισμού και κοινωνικής προσφοράς. Η κατ έτος οργάνωση της

4 4 Ημέρας Αιμοδοσίας είναι έκφραση αυτού του στόχου. Επίσης, πραγματοποιήθηκαν σεμινάρια εθελοντισμού για τους φοιτητές του Α.Π.Θ. σε συνεργασία με την Εθελοντική Εργασία Θεσσαλονίκης. Για την προβολή της εθελοντικής προσφοράς οργανώθηκε τιμητική εκδήλωση, στα πλαίσια της Φοιτητικής Εβδομάδας 2001, για τους Γιατρούς χωρίς Σύνορα (Τμήμα Ελλάδος), ενώ κατά το ακαδημαϊκό έτος πραγματοποιήθηκε η Εβδομάδα Γνωριμίας με τον Εθελοντισμό σε συνδιοργάνωση με τη Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς. Έρευνες Εκτός από τις παραπάνω δράσεις η ΕΚΠ προχώρησε, με απόφαση της Συγκλήτου του Α.Π.Θ., σε εκπόνηση ερευνών, για θέματα που δημιουργούνται από εξωπανεπιστημιακές ομάδες που δρουν στην πανεπιστημιούπολη του Α.Π.Θ. εκμεταλλευόμενοι το πανεπιστημιακό άσυλο. Επίσης, σε συνεργασία με μέλη ΔΕΠ του Τμήματος Ψυχολογίας του Α.Π.Θ. εκπόνησε έρευνα σε θέματα ψυχολογικών αναγκών και προβλημάτων των φοιτητών, ενώ σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς εκπονεί δύο έρευνες που αφορούν την προσαρμογή στην ελληνική πανεπιστημιακή ζωή των ξένων και των φοιτητών ΑμΕΑ. Συμβουλευτική - ΚΕ.ΣΥ.Ψ.Υ. Tο ΚΕ.ΣΥ.Ψ.Υ. λειτούργησε για πρώτη φορά το ακαδημαϊκό έτος μετά από πρόταση της Επιτροπής Κοινωνικής Πολιτικής (ΕΚΠ) του Α.Π.Θ. και απόφαση του Πρυτανικού Συμβουλίου. Η χρηματοδότηση του ΚΕ.ΣΥ.Ψ.Υ. πραγματοποιείται από την Εταιρεία Αξιοποίησης και Διαχείρισης της Περιουσίας του Α.Π.Θ. (Ε.Α.Δ.Π.A.Π.Θ.). H λειτουργία του έκτοτε εγκρίθηκε και αποφασίστηκε με απόφαση της Συγκλήτου του Α.Π.Θ. Το ΚΕ.ΣΥ.Ψ.Υ. έχει ως κύριο σκοπό την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών και ψυχολογικής υποστήριξης στους φοιτητές/τριες του Α.Π.Θ. Οι προσφερόμενες υπηρεσίες του είναι απολύτως δωρεάν. Στοχεύει στο γενικό φοιτητικό πληθυσμό αλλά και σ αυτούς που αντιμετωπίζουν προβλήματα. Προσφέρει ατομική ή ομαδική συμβουλευτική σε θέματα όπως άγχος, στρες, δυσκολίες στην οικογένεια ή στις σχέσεις με τους άλλους, σεξουαλικά θέματα, ψυχοσωματικά συμπτώματα, δυσκολίες προσαρμογής σε νέο περιβάλλον. Βοηθά τους φοιτητές να συζητήσουν και να λύσουν

5 5 προβλήματα οργάνωσης του χρόνου και των σπουδών, και να αποκτήσουν δεξιότητες που τους κάνουν ικανούς να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τα προβλήματα που τους απασχολούν. Το ΚΕ.ΣΥ.Ψ.Υ. συνεργάζεται και με το Συμβουλευτικό Σταθμό της Φοιτητικής Λέσχης του Α.Π.Θ., καθώς και με το Κοινοτικό Κέντρο Ψυχικής Υγείας του Κεντρικού Τομέα Θεσσαλονίκης για την αντιμετώπιση σοβαρότερων ψυχικών διαταραχών. Το ΚΕ.ΣΥ.Ψ.Υ. εδρεύει στο Υγειονομικό Τμήμα της Φοιτητικής Λέσχης του Α.Π.Θ. αλλά δεν έχει καμιά διοικητική ή άλλη σχέση με αυτό. Η λειτουργία του, εκτός των ημερών που είναι αργίες και διακοπές μαθημάτων, είναι καθημερινή από 3:00 μ.μ. έως 7:00 μ.μ. Η λειτουργία του παρατείνεται μέχρι τις 9:00 μ.μ. όταν υπάρχουν εκδηλώσεις του, όπως σεμινάρια ή ομιλίες, ή λειτουργικές ανάγκες (συνεδρίες). Το ΚΕ.ΣΥ.Ψ.Υ. εποπτεύεται από την ΕΚΠ και διοικείται από 5-μελές διατμηματικό Διοικητικό Συμβούλιο με ετήσια θητεία. Από της ιδρύσεώς του μέχρι σήμερα το Δ.Σ. αποτελείται από τα παρακάτω μέλη ΔΕΠ: 1. Αναστασία Κωσταρίδου-Ευκλείδη, Καθηγήτρια Τμήματος Ψυχολογίας, Πρόεδρο 2. Ιωάννη Μυλωνά, Καθηγητή Τμήματος Ιατρικής 3. Μαρία Τζουριάδου, Καθηγήτρια Τμήμα Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης 4. Βασίλειο Κόκκα, Αναπληρωτή Καθηγητή Τμήματος Ιατρικής 5. Ζωή Πασιά-Παπασιώπη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Τμήματος Νομικής Στο ΚΕ.ΣΥ.Ψ.Υ. εργάζονται σήμερα δύο επαγγελματίες ψυχολόγοι (τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του εργάσθηκε μόνο μία), αλλά όποτε κριθεί αναγκαίο ζητείται και υπάρχει εθελοντική συνδρομή και παροχή υπηρεσιών Συμβούλων, οι οποίοι είναι μέλη ΔΕΠ του Τμήματος Ψυχολογίας Α.Π.Θ. Επίσης, στο ΚΕ.ΣΥ.Ψ.Υ. προσφέρουν έργο και ασκούνται μεταπτυχιακοί φοιτητές του Τμήματος Ψυχολογίας στα πλαίσια της πρακτικής τους άσκησης. Οι μεταπτυχιακοί φοιτητές ασκούν γραμματειακά καθήκοντα, παρακολουθούν την ανάλυση περιπτώσεων και συμμετέχουν ενεργά στην οργάνωση και πραγματοποίηση ομιλιών και σεμιναρίων.

6 6 Αποτελέσματα λειτουργίας του ΚΕ.ΣΥ.Ψ.Υ. Η δράση του ΚΕ.ΣΥ.Ψ.Υ. μπορεί να αναλυθεί σε τρεις άξονες, οι οποίοι εκφράζουν και την πολιτική του: 1. Αντιμετώπιση των ψυχολογικών προβλημάτων των φοιτητών του Α.Π.Θ. με ατομική συμβουλευτική. 2. Άσκηση δεξιοτήτων των φοιτητών μέσω σεμιναρίων για αποτελεσματική προσαρμογή στο ακαδημαϊκό περιβάλλον. 3. Ενημέρωση σε θέματα υγείας, πρόληψης, και γενικότερου προβληματισμού μέσω διαλέξεων, συζητήσεων, και εντύπων. Πίνακας 1 Προσέλευση φοιτητών/τριών στο ΚΕ.ΣΥ.Ψ.Υ. για συμβουλευτική Ν Παραπομπή σε Μία συνάντηση Συμβουλευτική Άνδρες Γυναίκες άλλο κέντρο παρέμβαση Οκτώβριος Τα στοιχεία που αφορούν τη συμβουλευτική δράση του ΚΕ.ΣΥ.Ψ.Υ. δίνονται στους Πίνακες 1 και 2. Ειδικότερα, κατά το ακαδημαϊκό έτος ζήτησαν τη συνδρομή του ΚΕ.ΣΥ.Ψ.Υ. 68 φοιτητές/τριες, ενώ το επόμενο έτος 63. Το φετινό ακαδημαϊκό έτος και κατά το μήνα Οκτώβριο παρουσιάστηκαν στο ΚΕ.ΣΥ.Ψ.Υ. για βοήθεια 12 φοιτητές/τριες (βλ. Πίνακα 1). Τα προβλήματα που αντιμετωπίσθηκαν δίνονται στον Πίνακα 2. Ο μέσος όρος συνεδριών ανά περίπτωση ήταν περίπου 3. Τα κυριότερα προβλήματα που έχουν καταγραφεί είναι αυτά της επικοινωνίας με τους άλλους (γονείς, φίλους,...), σχέσεις με το άλλο φύλο, άγχος, κατάθλιψη, ακαδημαϊκές δυσκολίες, χαμηλή αυτο-εκτίμηση, κ.ά. (βλ. Πίνακα 2).

7 7 Πίνακας 2 Συχνότητα προβλημάτων που αντιμετωπίσθηκαν στο ΚΕ.ΣΥ.Ψ.Υ. Είδος Προβλήματος ος / 2001 Προβλήματα επικοινωνίας και κοινωνικών σχέσεων Σχέσεις με το άλλο φύλο Χαμηλή αυτο-εκτίμηση Ακαδημαϊκές δυσκολίες Κατάθλιψη Άγχος Φοβίες Εξάρτηση από ουσίες / Αλκοόλ Διαζύγιο (ιδίου ή γονέων) Κακοποίηση Σύνολο Ως προς την άσκηση δεξιοτήτων πραγματοποιήθηκαν τα παρακάτω σεμινάρια (βλ. Πίνακα 3). Τα σεμινάρια αυτά έχουν πολύ καλή αποδοχή από το φοιτητικό πληθυσμό του Α.Π.Θ. και οι αξιολογήσεις είναι θετικές. Αφορούν δεξιότητες μελέτης, διαχείριση στρες, διαχείριση χρόνου, κοινωνικές δεξιότητες και πρώτες βοήθειες (σε συνεργασία με τον Ερυθρό Σταυρό). Κατά το φετινό ακαδημαϊκό έτος προβλέπονται και σεμινάρια στην τέχνη της επιχειρηματολογίας και της γραφής. Ο στόχος των σεμιναρίων είναι η ενδυνάμωση των ενδιαφερόμενων φοιτητών με δεξιότητες που τους επιτρέπουν να αναπτύξουν την ψυχολογική τους αντοχή και να πετύχουν με τον καλύτερο τρόπο τους στόχους τους.

8 8 Πίνακας 3 Προσέλευση φοιτητών/τριών στο ΚΕ.ΣΥ.Ψ.Υ. για παρακολούθηση σεμιναρίων και ομιλιών Θέμα σεμιναρίου Ν Διαχείριση του στρες 15 Δεξιότητες μελέτης 15 Πρώτες βοήθειες Δεξιότητες μελέτης 32 Άγχος εξετάσεων 14 Κοινωνικές δεξιότητες 19 Πρώτες βοήθειες 25 Οκτώβριος 2001 Κοινωνικές δεξιότητες 25 Πρώτες βοήθειες 35 Οκτώβριος 2001 Ομιλία: Ψυχιατρική και Τέχνη 45 Όσον αφορά την ενημέρωση σε θέματα αγωγής υγείας και γενικότερου προβληματισμού, στο ΚΕ.ΣΥ.Ψ.Υ. και σε εκδηλώσεις της ΕΚΠ, καλύπτονται θέματα όπως οι εξαρτήσεις, το AIDS, σεξουαλικές δυσλειτουργίες, αντισύλληψη, ψυχιατρική και τέχνη, κ.ά. Η συμμετοχή στα σεμινάρια και στις ομιλίες είναι δωρεάν αλλά περιορισμένη σε συγκεκριμένο αριθμό ατόμων κατά σειρά προτεραιότητας της δήλωσης συμμετοχής. Αυτό είναι απαραίτητο για να γίνει δυνατή η αλληλεπίδραση και συζήτηση με τους ομιλητές. Ομιλητές είναι μέλη ΔΕΠ του Α.Π.Θ. ή προσωπικότητες που έχουν ασχοληθεί ιδιαιτέρως με ένα θέμα.

9 9 Στο ενημερωτικό έργο του ΚΕ.ΣΥ.Ψ.Υ. εντάσσεται και η έκδοση εντύπων. Μέχρι στιγμής έχουν εκδοθεί τα παρακάτω φυλλάδια: 1. Κέντρο Συμβουλευτικής και Ψυχολογικής Υποστήριξης, ΚΕ.ΣΥ.Ψ.Υ. 2. Πότε και πώς συμβουλευόμαστε το ΚΕ.ΣΥ.Ψ.Υ. 3. Τι είναι η συμβουλευτική: Ερωτήσεις και απαντήσεις. 4. Η καλλιέργεια των δεξιοτήτων μελέτης: Αποτελεσματική χρήση του χρόνου. 5. Η αντιμετώπιση του πένθους. Τη σημασία των υπηρεσιών που προσφέρει το ΚΕ.ΣΥ.Ψ.Υ., και η ΕΚΠ γενικότερα, αναγνώρισαν τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας αλλά και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης της Θεσσαλονίκης, γεγονός που συνέβαλε στην καθιέρωσή του ως αναγκαίου θεσμού του πανεπιστημίου. Η απήχησή του πέρασε τα όρια της πανεπιστημιακής κοινότητας και ήδη δέχεται οργανωμένες επισκέψεις μαθητών σχολείων, οι οποίοι συζήτησαν θέματα όπως το άγχος εξετάσεων, κ.ά. Συμπέρασμα Η συνοπτική παρουσίαση του μέχρι σήμερα έργου της ΕΚΠ και η αναλυτικότερη του ΚΕ.ΣΥ.Ψ.Υ. δείχνει ότι η ολοκληρωμένη προσέγγιση που έχει ακολουθηθεί στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης από το 1997 εντάσσεται στο πνεύμα της Θετικής Ψυχολογίας, δηλαδή της ψυχολογίας που τονίζει τις θετικές ιδιότητες και συναισθήματα των ανθρώπων, την ψυχολογική αντοχή, και την προαγωγή του ατόμου και μέσω αυτού της κοινωνίας. Η έμφαση είναι στην υγεία, στην ποιότητα και στην ικανοποίηση από τη ζωή, στην κοινωνική συμμετοχή και ευαισθησία. Την προσέγγιση αυτή η ΕΚΠ τη μοιράζεται με τις πρυτανικές αρχές, τα μέλη ΔΕΠ, και τους φοιτητές του Α.Π.Θ. και βρίσκεται σε συνεχή συνεργασία μαζί τους. Η ανάπτυξη της δράσης της και η διάδοση των σκοπών της είναι μια κοινή προσπάθεια που αξίζει το χρόνο, τον κόπο του καθενός αλλά και τα χρήματα που διαθέτει από το υστέρημά του το πανεπιστήμιό μας.