ΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΛΑΣΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΜΑΙ Ι ΟΑDΕΑ SALES

Transcript

1 ΤΑ ΑΡΣΤΟΥΡΓ ΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΛΑΣΚΗΣ ΜΟΥΣΚΗΣ ΜΑ ΟΑDΕΑ SALES

2 ΚλασκΩ ΣΥΛΛΟΓΗ 44: ΧΕΝΤΕΛ ορχηστρκά αρστουργήματα ΧΕΝΊΈΛ Η ΜΟΥΣΚΗ Κοντσέρτο Γκρόσο αρ. 5 σε Ρε μείζονα Κοντσέρτο Γκρόσο αρ. 6 σε Σολ ελάσσονα Κοντσέρτο Γκρόσο αρ. 7 σε Σ ύφεση μείζονα Κοντσέρτο γα Όργανο αρ. 13 σε Φα μείζονα ΤΟ ΠΕΡΟΔΚΟ Ο συνθέτης Χέντελ ένας Λονδρέζος επχερηματίας 44/1 Μουσκό σημείωμα Οδηγός γα τη μουσκή 44/4 Μουσκή εκτέλεση Μα απλή παρττούρα από το Κοντσέρτο Γκρόσο αρ. 5 44/5 Ακούγοντας τη μουσκή Ανάλυση των ορχηστρκών αρστουργημάτων rou~~~ 4~9 Αλλες συνθέσες Κοντσέρτ Γκρόσ αρ. 14, Έργο 3 44/12 Η ορχήστρα Η καστανέτα ένα κρουστό Εγγύηση Μουσκής Ποότητας Οπσθόφυλλο Η MOS. λόγω των αυστηρά επλεγμένων κα μεγάλων σε όγκο αγορών που πραγματοποεί, σας εγγυάτα κορυφαία ποότητα κλασκής μουσκής σε απίστευτα χαμηλή τμή. Καμία απολύτως παραχώρηση δεν έχε γίνε ως προς την ποότητα. Ο δίσκο CD έχουν τς υψηλότερες δυνατόν προδαγραφές (DDD σημαίνε ότ έχε γίνε ψηφακή εγγραφή κα επεξεργασία, ώστε να έχουμε τέλεα αναπαραγωγή του ήχου). Γα την έκδοση της σεράς συνεργάστηκαν: Μετάφραση: Δήμητρα Βενέτη Επμέλεα: Γώργος Β. Μσνεμοασίτης Δεύθυνση Έκδοσης: Εκτύπωση: Βασίλης Θυμανός ΑΦΟ ΠΡΩΤΟΠΑΠΑ ΕΠΕ Τίτλος πρωτοτύπου: HANDEL insrumenal maselpieces 1993 Orbis Publishing Limied, London 1993 γα την Ελληνκή γλώσσα: Α. ΑΛΕΞΑ & ΣΑ σε. Εθν. Αντστάσεως ΛυκόΌρυση Τηλ.: , ISSN 11Ο6207Χ ISBN Σπούδασε μουσκή με τη γερμαν Κ11 σχολαστκότητα, αφομοίωσε επί τόπου τα κυραρχκά χαρακτηρστκά της ταλκής όπερας λοξοκοτώντας ταυτοχρόνως τη μουσκ11 που καρποφορούσε στς γαλλκές αυλές, κα εφάρμοσε τς μάλλον ετερόκλητες εμπερίες του στην Αγγλία, χώρα που τον φωξένη σε σαν παδί της, εμπλουτίζοντάς τες με τη σαφήνεα κα την ευλ υγσία του μελωδσμού που κατέλπε ο Χένρ Πέρσελ. Δκαίως, λοπόν, ο Γκέοργκ Φρίντρχ Χέντελ θεωρείτα ο πλέον δεθνίς από τους συνθέτες της εποχ11ς του. Ο ακάματος αυτός υπηρέτης της τέχνης των 11χων δέπρεψε σε κάθε τομέα μουσκ11ς με τον οποίο ασχολήθηκε. Κα αν στην όπερα συνέθεσε σαράντα λυρκά δράματα συνάντησε στο δάοα του κανούς ανταγωνστές, στο ορατόρο ξεπέρασε τα τράντα η παραγωγ11 του 11ταν πραγματκά ασυναγώνστος. Δέολεψε εγκαίρως τη μεταστροφή του ενδαφέροντος του αγγλκού ακροατηρίου προς τα θρησκευτκά δραματκά μουσκά έργα, κα πρώτος αυτός τους χάρσε μαν απρόσμενη δημοτκότητα, απαλλ~σσoντάς τα μάλστα από την αυστηρότητα του χρέους. Λάτρης του ωραίου κα του μεγαλόπρεπου, κόσμησε τα έργα του με φωτενά κα κομψά συμπλέγματα 11χων, επτυγχάνοντας τς απόλυτες σορροπίες ανάμεσα στα συχνά πολυάρθμα οργανκά κα φωνητκά σύνολα τα οποία επζητούσε κα επέοαλλε δά της γραφής του. Η θαυμαστή κα εκτεταμένη ΧΡ11ση του χορωδακού στοχείου στα έργα του καθώς κα η άρνηση της θεοσοφκής συμοατκότητας τον αναδεκνύουν ως τον πλέον θρησκευτκό των κοσμκών συνθετών κα τον πλέον κοσμκό των θρησκευτκών. Γuvργος Β. Μονεμ6ασί της

3 ΛΟΝΔΡΕΖΟΣ ΕΠΧΕΡΗΜΑ ΤΑΣ Ο Χέντελ, τα πρώτα χρόνα της δαμονής του στο Λονδίνο, δέπρεψε ως συνθέτης όπερας. Όταν, όμως, το ακροατ7ίρο έπαψε να ενδαφέρετα γα τη μουσκή του, Ο ταν ο Γκέοργκ Φρίντρχ Χέντελ πρωτοεπσκέφτηκε την Αγγλία το 1710, δεν ήταν άγνωστος στους φλόμουσους κύκλους του Λονδίνου. Ήταν σύνηθες φανόμενο στους εύπορους της εποχής τα μεγάλα ταξίδα ανά την Ευρώπη. Έτσ, όσο δεν είχαν παρ α κολουθίσε συναυλίες του Χέντελ στη Γερμανία, σίγουρα θα τον συνάντησαν στην ταλία, όπου πέρασε κάποα χρόνα συνθέτοντας επτυχημένες όπερες. Το ταλκό ύφος των συνθέσεών του, που άρεσε δαίτερα εκείνη την εποχή, καθώς κα η πρώτη του προσφορά στη μουσκή σκηνή του Λονδίνου, ο Ρνάλντο, το 1711, είχαν τεράστα επτυχία. Επτέλους, κάποος συνθέτης πρότενε κάτ κανούρο όπως η χρήση αυλών, που μμούνταν το τραγούδ των πουλών κα συνοδευόταν συχνά από την απελευθέρωση ενός κοπαδού αληθνά σπουργίτα στην αίθουσα των συναυλών. Ο Χέντελ εργαζόταν τότε ως μουσκός δευθυντής του Εκλέκτορα του ΑνΟΟερου, όπου κα επέστρεψε το 1711 μετά από οκτάμηνη απουσία. Η Α γγλij.., όμως, ταν είχε συναρπάσε, κ έτσ η δεύτερη επίσκεήj11 του το 1712 έμελλε να δαρκέσε σχεδόν 50 χρόνα το υπόλοπο της ζωή; του. Βασλκή εύνοα ο Χέντελ κέρδσε την εύνοα της ηλκωμένης Βασίλσσας Άννας, το 17 13, όταν συνέθεσε μα Ωδή γα τα γενέθλά της. Η αμοοή του ήταν ένα σόο ο ετήσο εσόδημα 200 λρών. Όταν το 1714 η οασίλσσα πέθανε χωρίς να έχε ορίσε κληρονόμο, ο πλησέστερος συγγενής της τη δαδέχτηκε. Ήταν ο πρώην εργοδότης του Χέντελ στη Γερμανία, που μ ετά τη στέψη του επονομάστηκε Γεώργος ο Πρώτος. Ο νέος οασλάς αύξησε το σόοο ετήσο εσόδημα του συνθ έτη στς 600 λίρες. ένα άλλο μουσκό είδος το ορατόρο. Σύντομα ο Χέντελ κέρδζε αρκετά χρήματα. Συνέθεσε ένα από τα σπουδαότερα ορχηστρκά έργα του, τη Μουσκή των Νερών, γα μα θεαματκή νηοπομπή στον Τάμεση, το Πενήντα μουσκοί ερμήνευσαν το έργο του Χέντελ επόοασμένο σε μα φορτηγίδα που ακολουθούσε το Όασλκό σκάφος. Ο μουσκοί Όράχηκαν, αλλά ο Όασλάς κα ο χλάδες θεατές που στρμώχτηκαν στς όχθες του ποταμού έμεναν καταγοητευμένο Στο δάστημα μεταξύ του 1718 κα 1720, ο Χέντελ εργάστηκε ως συνθέτης του Δούκα του Τσάντος στο μεγαλοπρ ε πές παλάτ του κοντά στο μκρό χωρό Έντγουερ, Οόρεα του Λονδίνου. Εκ ε ί ο Χέντελ συνέθεσε τους δάσημους Ύμνους του Τσάντας. ο Χέντελ δεκδίκησε κα πάλ την εύνοά του με Πάνω: Χέντελ, ο επτυχημένος Λονδρέζος μουσκός κ επχερηματίας, το Ως συνθέτης όπερας, όμως, ο Χέντελ ανακάλυψε γρήγορα πως η θεατρκή πραγματκότητα του Λονδίνου δεν μπορούσε να καλύψε τα καλλτεχνκά οράματά του. Έτσ, το 1720 ίδρυσε τη Βασλ Κ11 Ακαδημία της Μουσκής μαζί με κάποους συνεργάτες. Η Ακαδημία δεν ήταν ένα κολέγο, αλλά μα επχείρηση που δρύθηκε με οκοπό την προώθηση των έργων του στο Βασλκό Θέατρο του Λονδίνου. Ο ανταγωνσμός ήταν οξύτατος. Ο ταλός συνθέτης όπερας Τζοοάν Μποναντσίν προσάρμοσε το ύφος του στς προτμήσες των ακροατών. Μέσα στα

4 Ο GVY ~.. + πρώτα δύο χρόνα της παραμονής του στο Λονδίνο ανέοασε 63 παραστάσες όπερας, ενώ ο Χέντελ μόλς 28. Ο Χέντελ απάντησε στην πρόκληση του ταλού συνθέτη ψάχνοντας σ' όλη την Ευρώπη κ ανακαλύπτοντας τους καλύτερους τραγουδστές. Το 1722 έφερε πίσω στην Αγγλία τη δάσημη αλλά δόρρυθμη Φραντσέσκα Κουτσόν, που γοήτευσε το αγγλκό ακροατήρο με την ξεχωρστή σοπράνο φωνή της. Η εργασακή σχέση τους ήταν δύσκολη. Όταν σε κάποα στγμ11 έντασης εκείνη αρνήθηκε να τραγουδήσε μα άρα στη νέα του όπερα Όθων (Oone), που πρωτοπαρουσάστηκε το 1723, ο συνθέτης θυμωμένος απείλησε πως θα την πετούσε από το παράθυρο εάν δεν ακολουθούσε τς οδηγίες του. Περίοδος ύφεσης Κατά τη δάρκεα μας περόδου ύφεσης των εσοδημάτων της Ακαδημίας, το 1726, ο Χέντελ παρουσίασε μα άλλη ποαντόνα τη Φαουστίνα Μπορντόν. Η υψiφωνος ζήτησε λίρες γα κάθε σεζόν κα αρνήθηκε να παίξε δευτερεύοντα ρόλο δίπλα στη δάσημη σταρ του συνθέτη. Ο Χέντελ, γα να μπορέσε να παρουσάσε κα τς δυο σε μα όπερα, χρεάστηκε να γράψε δαφορετκές άρες ίδας δάρκεας, ώστε να μη νώθε καμά τους παραγκωνσμένη από την άλλη. Τς περόδους μεγάλων επτυχών ακολουθούσαν, όμως, όλο κα πο συχνά περίοδο αποτυχών, κα η Ακαδημία Πάνω: Η πρώτη όπερα του Χέντελ βασίστηκε στην στορία του σταυροφόρου ππότη Ρνόλντο κα της παγανίστρας μάγσσας Αρμίντα. άρχσε να χάνε χρήματα. Η πένθμη καμπάνα της ταλκής όπερας ήχησε το 1728, με την πρεμέρα του έργου του Τζον Γκέ Η Όπερα του Ζητάvου. Το ακροατήρο συνεδητοποίησε πως μπορούσε να απολαύσε υψηλ11 τέχνη στην ίδα του τη γλώσσα κα φυσκά ψήφσε υπέρ. Ο Χέντελ αναγκάστηκε να περορίσε τς απώλεες κα έκλεσε την Ακαδημία τον =Τεγονότα.. Ο Χέντελ εν συντομία 171 Ο: Πρώτη επίσκεψη στο Λονδίνο. 1711: Η πρώτη όπερά του στο Λονδίνο, Ρνάλντο. 1712: Εγκαθίστατα στο Λονδίνο. 1714: Ο Εκλέκτορας του Ανόβερου γίνετα βασλάς της Αγγλίας κα μετονομάζετα Γεώργος ο Πρώτος. 1717: Συνθέτε τη Μουσκή των Νερών γα μα νηοπομπή προς χάρη του βασλά. 1718: Αναλαμβάνε τη θέση του προσωπκού συνθέτη του Δούκα του Τσάντος. 1720: δρύε τη Βασλκή Ακαδημία της Μουσκής. 1726: Αποκτά βρετανκή υπηκοότητα. 1727: Συνθέτε ύμνους γα τη στέψη του Βάσλά Γεωργίου του Δεύτερου. 1728: Ο Τζον Γκέ παρουσάζε την Όπερα του Ζητάνου. Η Ακαδημία κλείνε 1732: Η παρουσίαση της Εσθήρ αναγγέλλε την εποχή του ορατόρου. 1734: Αρχίζε να παρουσάζε τς όπερές του στο Κόβεν Γκάρντεν. 1737: Μετά από εγκεφαλκή συμφόρηση πηγαίνε στη Γαλλία, όπου ανακτά την υγεία του κα αργότερα επστρέφε στην Αγγλία. 1738: Εκδίδε τα Έξ Κοντσέρτα γα Όργανο κα Τσέμπαλο, Έργο : Συνθέτε την τελευταία του όπερα, Δηδάμεα Ο ανταγωνσμός μεταξύ των τραγουδστρών του Χέντελ Φραντσέσκα Κουτσόν κα Φαουστίνα Μπορντόν εκδηλώθηκε βίαα το 1727, κατά τη δάρκεα μας παράστασης της όπερας του Μπονοντσίν Αστανάτε, μπροστά στην πργκίπσσα της Ουαλίας. Το ακροατήρο δχάστηκε σε ομάδες που επευφημούσαν την ευνοούμενή τους κα αποδοκίμαζαν την άλλη τραγουδίστρα, έως ότου ξέσπασε καβγάς. Αυτό είχε ως συνέπεα τη συμπλοκή των δυο αντπάλων τραγουδστρών επί σκηνής. Αρστερά: Η Φραντσέσκα Κουτσόν, η πληθωρκή ταλίδα πρμαντόνα που ερμήνευσε πολλές όπερες του Χέντελ στο Λονδίνο.

5 Δεξά: Μα σκηνή από την παράσταση της Όπερας του Ζητάνου του Τζον Γκέ, που ανήγγελε το τέλος της ταλκού ύφους ό περας που υπηρετούσε κα ο Χέντελ. Κλασκές~ ~ Ξέρω ότ είσα ένας πραγματκός θηλυκός δά60λος, αλλά θα 'θελα να ξέρες πως κ εγώ είμα ένας Βελζε60ύλ, ένας ΠρίγκπnςτωvΛα6όλων. 1> Ο Χέντελ προς την ταλίδα σοπράνο Φραvτocaκα Κουτσόν, σε μα δαμάχη τους σχετκά με ταν τρόπο ερμηνείας, το Κάτω: Ο Κήπο του Β6ξολ, ο δημοφλής τόπος αναψυχής του Λονδίνου όπου πρωτοπαρουσίασε ο Χέντελ τα έξ κοντσέρτα του γα πληκτροφόρο, το Στους κήπους προσφέρονταν αναψυκτκά, θεάματα με πυροτεχνήματα, καλλτεχνκές εκθέσες κα συναυλίες. ίδο χρόνο. Ωστόσο, δεν έμενε χωρίς εσόδημα. Συνέχσε να εργάζετα γα το αασλά Γεώργο τον Πρώτο κα το 1726 απόκτησε τη αρετανκή υπηκοότητα που του επέτρεψε να αποδεχτεί τη θέση του συνθέτη στο Βασλκό Παρεκκλήσ. Όταν το 1727 ο Γεώργος πέθανε, ο γος του, Γεώργος ο Δεύτερος, ανέθεσε στον Χέντελ να συνθέσε ύμνους γα τη στέψη του. Ο δασημότερος όλων, ο Zάvτoκ ο ερέας, ερμηνευόταν έκτοτε σε κάθε στέψη. Αν κα συνέχσε να εσπράττε το εniσο εσόδημά του, το επχερηματκό δαμόνο του Χέντελ δεν του επέτρεπε να εγκαταλείψε μα επχείρηση χωρίς να προγραμματίσε τη δημουργία μας άλλης. Συνεδητοποώντας πως ο μέρες της κερδοφόρας όπερας ήταν μετρημένες, έ στρεψε όλες του τς προσπάθεες στην ανάπτυξη μας νέας μορρ1iς μουσκού δράματος, που δεν απατούσε πολυδάπανα σκηνκά κα κοστούμα. Η παράσταση της Εσθήρ στην Crown κα Anchor Tavern στο Στραντ, το 1732, σηματοδότησε την εποχή του ορατορίου. Μεγαλοπρεπές θέαμα Το ακροατήρο αγαπούσε τς ααλκές στορίες, όπου πολυπληθείς χορωδίες ερμήνευαν το ένα συγκνητκό χορωδακό μετά το άλλο. Ο επτυχίες έφεραν τς απομμήσες κα περατκές παραστάσες των έργων του Χέντελ ξεπρόααλαν σε ολόκληρο το Λονδίνο. Ο Χέντελ αντέδρασε αυξάνοντας τη δανομή κα δημουργώντας ακόμα θεαματκότερες παραστάσες. Ωστόσο, δεν εγκατέλεψε ολότελα την όπερα. Το 1734 μετέφερε τς παραστάσες του από το Βασλκό Θέατρο στο Κόαεν Γκάρντεν κα συνέχσε να συνθέτε όπερες έως το Όλη αυτή η δραστηρότητα είχε αντίκτυπο στην υγεία του Χέντελ. Η φυσκή του κατάσταση δεν ήταν δαίτερα καλή η καλοπέραση κα τα τεράστα γεύματα στα καλύτερα εστατόρα του Λονδίνου τον είχαν παχύνε πολύ. Ο ίδος συνήθζε να κάθετα μόνος του σε ένα εστατόρο, να παραγγέλνε τέσσερα γεύματα κα, μπροστά στα έκπληκτα μάτα των σερατόρων, να αδεάζε όλα τα πάτα μονάχος του. Όπως ήταν αναμενόμενο, έπαθε εγκεφαλκή συμφόρηση το 1737, στην ηλκία των 52 χρόνων, κα υπέστη παροδκή παράλυση του δεξού χερού. Ο γατροί τού συνέστησαν να περάσε κάποο δάστημα στην ΕξλαΣαπέλ τής Γαλλίας, όπου θα μπορούσε να ανακτήσε την υγεία του πίνοντας μεταλλκό νερό. Όταν επέστρεψε στην Αγγλία το Νοέμαρο του ίδου χρόνου, η πρώτη του δουλεά ήταν να συνθέσε μουσκή γα την κηδεία της Βασίλσσας Καρολίνας, που είχε πεθάνε στς 20 του μηνός. Αν κα τελκά περόρσε τς υποχρεώσες του, συνέχσε να συνθέτε κα είνα δατέρως άξα προσοχής τα έξ κοντσέρτα του γα πληκτροφόρο, που πρωτοπαρουσίασε στου; δάσημους Κήπους του Βόξολ το Το 1740 συνέθεσε την τελευταία του όπερα, τη Δηδάμεα Τα πρώτα χρόνα της δαμονής του στο Λονδίνο, ο Χέντελ δέπρεψε ως συνθέτης όπερας. Η δεύτερη σταδοδρομία του, αυτή του συνθέτη ορατορίων, επσκίασε ακόμα κα αυτή την πρώτη εκτυφλωτκή επτυχία του.

6 ",~ ΜC!..VG!!:ό GnΡείw = ΧΕΝΤΕΛ Αρστερά: Ο Χέντελ ήταν δάσημος γα τη δεξοτεχνία του στο όργανο αλλά κα γα την αγάπη του γα το καλό κρασί κα φαγητό, όπως δείχνε κ αυτή η σύγχρονή του γελοογραφία. επδεκνύε μα δαφορετκή δάθεση. Το Πέμπτο είνα πληθωρκό, εκτός από ένα εγκάρδο αργό μέρος. είνα μελαγχολκό. Το Έκτο Το Έοδομο είνα στοχαστκό κα δαθέτε ένα παθασμένο μουσκό υπόοαθρο. Σήμερα, όπως άλλωστε κα τότε, τα Κοντσέρτ Γκρόσ του Χέντελ συμπερλαμοάνοντα στα καλύτερα κα πο δεξοτεχνκά ορχηστρκά έργα του 180υ αώνα. Ο Α ΥΥλος μουσκολόγος Τσαρλς Μπέρνεϊ ( ) θεωρούσε πως η φούγκα του δεύτερου μέρους του Έκτου Κοντσέρτο Γκρόσο "ήταν τόσο δύσκολη, ώστε δύσκολα θα την επχερούσε ένας συνθέτης': Κοντσέρτο γα Όργανο αρ. 13 σε Φα μείζονα, Έργο 4 "Ο Κούκος κα το Αηδόν" Κοντσέρτ Γκρόσ Έργο 6 Κοντσέρτο Γκρόσο αρ. 5 σε Ρε μείζονα Largheo e saccao [1] Allegro [2] Preso [3] Largo [4] Allegro [5] Minue: un poco largheo [6] Κοντσέρτο Γκρόσο αρ. 6 σε Σολ ελάσσονα Largheo affeuoso [7] Α empo giuso [8] Musee: Largheo (9] Allegro [10] Allegro [11] Κοντσέρτο Γκρόσο αρ. 7 σε Σ ύφεση μείζονα Largo [12] Allegro [13] Largo [14] Andane [15] Hornpipe [16] Τα Κοντσέρτ Γκρόσ (Μεγάλα Κοντσέρτα) αρ. 5, 6 κα 7 όπως κα τα άλλα εννέα του Έργου 6 γράφτηκαν γα έγχορδα με την "κοντίνουο" συνοδεία τσέμπαλου. Ο Χέντελ συνέθεσε κα τα 12 κοντσέρτα μέσα σ' ένα μονάχα μήνα τον Οκτώορο του Τα κοντσέρτα εκδόθηκαν το 1740 από τον Τζον Ovαλς. Είχαν στόχο τους να προσφέρουν κάποο ξεκούραστο δάλεμμα ανάμεσα στς πράξες μας όπερας, δημουργώντας έναν αντίποδα στα δαίτερα συγκνητκά γεγονότα που δαδραματίζονταν επί σκηνής. Το κάθε ένα Largheo [17] Allegro [18] Largheo [19] Allegro 1[20] Σ' αυτό το κοντσέρτο γα όργανο, ο Χέντελ αναπαράγε το τραγούδ των πουλών που δίνε στο έργο τον δάσημο υπόττλό του. Ήταν μα από τς λίγες περπτώσες όπου χρησμοποίησε τη μουσκή ως μέσο μίμησης. Όπως κα τα άλλα κοντσέρτα γα όργανο του Χέντελ, το Δέκατο τρίτο, Έργο 4, γράφτηκε ως μουσκή που παζόταν στα δαλείμματα των πράξεων των ορατορίων. Πρωτοπαρουσάστηκε δυο μέρεςμετά την ολοκλήρωσή του, στο Βασλκό Θέατρο του Λονδίνου, στς 4 Απρλίου του 1739, μαζί με το ορατόρο Ο σρωίλ στην Αίγυπτο. Πολλά από αυτά τα κοντσέρτα, συμπερλαμοανομένου κα του 130υ, δέθεταν μεγάλα τμήματα "ad libium ': Σ' αυτά, οργανίστας αυτοσχεδίαζε αυθόρμητα κα η μελωδία έπαζε απλά το ρόλο οδηγού. Ο ίδος ο Χέντελ υπήρξε έξοχος οργανίστας, κα κατέπλησσε τους ακροατές του με τους δεξοτεχνκούς αυτοσχεδασμούς του. ο 44/4

7 ΜΕΝΟΥΕΤΟ από τό Κοντσέρτο Γκρόσο αρ. 5, Έργο 6 /,. D Ε F G Α C Κ θάρα ' 1 σ ~ r '" '2: U C ο mp C C Α ~.,.. Ο. U ',. _ο ί F D G "" "" ~ C Ε F i 4 > / J,... n r_...,:ν... θ U Β C Ε G C C f G D F Ε G C Α F# D I. ο':.../ f r... U 7, i i /,ν.... '"" Β G Α F# G Π G C D G Α Β I. ' "".... G ~B mp G G F,

8 ~ ~,._~._ ++ 9vfοV Gl κί ε ΚrέίεG +~~1..&+o'" Τ / C 11 Μ 10 ο _ r Ο I r "' v J G i C F Ε F G Ε G Ε Α D Β,.. " r U Ε C C D ~ r... ~ _... l G Α G G Ρ Ε Ε C i i ~ f1 11 ~ / r "' J F G F G Ε F Ε G D Ε D G C D C C cresc r r " 1. / I~ I r,:.ν "" r, D D G C C Ε F F G Α Α D j j 18 """""" _. ~ Ί. ~... r., f) ",.. Β G C C F D Ε D C C C f G F Ε F G G C Ε G C Α F Ε ~ :mp.~... I.,.",j

9 ..... '" c If 22 _ 11 ". 1* > / ~ U r "" U D Ε F G Α F G Ε D C, Ε F,,~.,. / / ~ " ", L...J Β l, 26 ~, ". ~ Β I C Ε G G G Ε D Ε Ε C,,, L...J. v_... L. U 4 C Α C, _l / C Ε F# "'...,. "' Β G Α G C, I τ F# 2 1 D G Β G G G G G f':j.,..! / fi _... U' 1... r'", "" u G C F Ε F G Ε G Α G G I Ε G Ε Α D Β C C D Ε ~,.,. U' / Ρ ~B F

10 f1 34 / ~, F ' G F G Ε F Ε G D Ε D G r ",.,.. f D C Β C Β C~,.,.," r:j....,j i i =i f1 '31 / l'iiiίiio: '~ " "v. 4" c D C C Β G C " v F D Ε D C C Α Β Α Α G F Ε F G G C r,. r:j " :.;r ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ Ένα εύκολο στην ερμηνεία θέμα από το CD: Θέση [6] Αν συμοουλευτείτε τς οδηγίες στη σελίδα ν του Αξία φθόγγου: ~ =1/8 )1 = I1 1> = IJ J= 1 j= 2 0= 4 1ου τεύχους της σεράς, θα μπορέσετε να παίξετε τς 4 2 Παύση: j= Ί8 ~ = = 1/2 = 1 == 2 = παύσ ολοκλlρου μελωδίες της παρττούρας ακόμα κ αν δεν έχετε Παρεστγμένη νότα Ο.): εππλέον το μσυ της κανονκής χρονκής αξίας μουσκές γνώσες. Κάθε νότα σημεώνετα με το όνομα της (αν ρρ = πολύ σγά 7If = μετρίως δυνατί ~ (1) συνενώνε νότες σε μα φράση πάίζετε πάνο κοτάξτε παρακάτω γα τς θέσες τους ρ = σγά f = δυνατά (σύζευξη προσωδίας), ή (2) ενώνε νότες συνώστα πλ1κτρα). Ο αρθμοί δείχνουν τς θέσες των πρ = μετρίως σγά ff = πολύ δυνατά νυμες (σύζευξη δαρκείας), κα σε αυτή την δαχτύλων αρχίζοντας από το 1 > = περσσότερο τονσμένη νότα περίπτωση χτυπάμε μόνο την πρώτη νότα κα (αντίχερας). 1': = κορόνα αφήνουμε τς άλλες απλώς να δαρκέσουν. Δ & V (τόξα) δείχνουν τα σημεία στα οποία έχε συντομευτεί η μουσκή. =:::::::::::: (cresc.) = αύξηση της έντασης ===== (Dim.) = ελάττωση της έντασης Το χρονκό σlμα στην αρχή του πενταγράμμο' δείχνε τον αρθμό των χρόνων ανά μέτρο.!imi!i!!~ Το Μενουέτο είνα σε τέσσερα τμήματα (μέτρα 18,920,2128 κα 2940). Παίξτε το κάθε τμήμα δυο φορές προτού συνεχίσετε. Εναλλακτκά μπορείτε να αγνοσετε τη δπλή επανάληψη των ΠIΑΝΟ ΕΓΧΟΡΔΑ ΞΥΛΝΑΠΝΕΥΣΤΑ Μέτρο Μέτρο Μέτρο μέτρων κα να παίξετε το έργο κανονκά. ΚΘΑΡΑ Μέτρο

11 ΟΡΧΗΣΤΡΚΑ ΑΡΣΤΟΥΡΓΗΜΑΤΑ Τα Κοντσέρτ Γκρόσ, Έργο 6, καθώς κα το Κοντσέρτο γα Όργανο αρ. 13 είνα έργα της μουσκής ωρμότητας του Χέντελ. Ο συνθέτης fjρίσκετα στο απόγεο των δυνάμεών του κα το αποδεκνύε με τη 1 σύζευξη aρστoτεχνκής οκονομίας κα ζωηρής επνοητκότητας. ΚΟΝΤΣΕΡΤΟ ΓΚΡΟΣΟ ΑΡ. 5 ΣΕ ΡΕ MEIZONA~ ΕΡΓΟ 6 Το πρώτο μέρος αυτού του κοντσέρτου, Largheo e saccao [1], αρχίζε με ένα βολί που ερμηνεύε αρχκά τρες επαναλαμβανόμενες κα στη συνέχεα μα μεγαλύτερη νότα. Αυτό το σχήμα, με παραλλαγές κα τρίλες, επαναλαμβάνετα καθώς η μελωδία αναπτύσσετα με μεγαλοπρεπείς αρμονίες οδεύοντας προς το δεύτερο μέρος, A//egro [2]. Εδώ το βολί ερμηνεύε ένα θέμα από τέσσερς κα στη συνέχεα δυο νότες, που επαναλαμβάνετα κα συνδυάζετα με τς αρμονίες των άλλων οργάνων. Ο αρμονίες συμπλέκοντα μέχρ το αργό επβλητκό τέλος. Στο τρίτο μέρος, Preso [3], το αρχκό σχήμα αποτελείτα από έξ γρήγορες νότες σε καθένα από τα τρία μέτρα, κα ακολουθείτα από ένα χαμηλόφωνο μέτρο από τρες νότες. Το ίδο σχήμα επαναλαμβάνετα με παραλλαγές, καθώς η ορχήστρα εξερευνά μεγαλύτερες κα μκρότερες αρμονίες. Εδώ η μελωδία καθορίζετα από τα βαθύφωνα όργανα, τη βόλα κα το τσέλο, που ερμηνεύουν έναν παρατεταμένο πρώτο χτύπο σε κάθε μέτρο. Στα τελευταία εννά μέτρα η μουσκή επβραδύνετα προετομάζοντας μα άλλη αλλαγή χρόνου κα δάθεσης στο τέταρτο μέρος, Largo [4]. Η ορχήστρα τώρα ερμηνεύε μα επβλητκή μελωδία. Αυτή η μελωδία, αν κα δακοσμείτα παροδκά με τρίλες, δημουργεί μελαγχολκή δάθεση, έως ότου η ατμόσφαρα ξαναζωντανέψε στο πέμπτο μέρος, A//egro [5]. Τα βολά παρουσάζουν στην αρχή του πέμπτου μέρους γρήγορα "τρίτα" (δαστή Πάνω: Απεκόνση χορευτών μενουέτου σε γορτή, από τον ταλό ζωγράφο του 180υ αώνα Τέπολο. ματα από τρες νότες). Τα βαθύφωνα όργανα δατηρούν ένα γρήγορο σταθερό χρόνο, καθώς η μουσκή επταχύνετα κα ολοκληρώνετα μέσα από δάφορες αλλαγές τονκότητας. Το Μενουέτο στο έκτο μέρος [6], υπ poco /argheo, δαθέτε μα κομψή μελωδία με κανονκή συνοδεία τρών χτυπημάτων ανά μέτρο. Η μελωδία δατηρεί το χρόνο της, η συνοδεία της, όμως, τον δπλασάζε Στη συνέχεα, κα η μελωδία υοθετεί έναν ταχύτερο χρόνο, σε μα παραλλαγή που δαρκεί έως το τέλος του μέρους.

12 2 ΚΟΝΤΣΕΡΤΟ ΓΚΡΟΣΟ ΑΡ. 6 ΣΕ ΣΟΛ EΛAΣΣONA~ ΕΡΓΟ 6 Το πρώτο μέρος, Largheo affe uoso [7], δημουργεί μα τραγκή δάθεση με τον αργό χρόνο κα την ελάσσονα τονκότητα. Ακολουθεί μα σερά δραματκές συγχορδίες κα αρμονίες, ενώ μα ανεπαίσθητη παρουσία μας μείζονος τονκότητας ελαφραίνε τη δάθεση, κα το μέ ρος ολοκλη ρώνετα μ' ένα εγκάρδο τέλος. Αν κα το δεύτερο μέρος, a empo giuso [8], είνα πο ευέλκτο με τη σύνθετη Αρστερά: Η κομψή κα μεγαλοπρεπής γκαβότα, που παρουσάζετα στο KoVTop ΤΟ Γκρόσο Αρ. 6, ήταν ένας δημοφλής χορός στς μεγάλες αίθουσες χορού του 180υ αώνα σ' ολόκληρη την Ευρώπη. φojγkα του, αντηχούν κάποες τραγκές αρμονίες, καθώς το μέρος πλησάζε σε μα καταληκτκή ελάσσονα συγχορδία. Παρά τη μείζονα τονκότητά της, η Musee (ή γκαβότα) του τρίτου μέρους, Largheo [9], δατηρεί τη μελαγχολκή ατμόσφαρα στς βαθές νότες της μελωδίας κα στον επβλητκό ρυθμό. Η μουσκή επταχύνετα, αλλά ο αρμονίες στο μπάσο παραμένουν αργές, μελαγχολκές. Στο κάπως πο πληθωρκό τέταρτο μέρος, A//egro [10], τα βολά ανεβοκατεβαίνουν οκτάβες ή πέμπτες (δαστ'ματα από πέντε νότες). Ωστόσο, η ελάσσονα τονκότητα δατηρείτα. Κάθε τόσο, ένα σόλο βολί προσθέτε το θρήνο του, ενώ τα άλλα όργανα ερμηνεύουν περσσότερο παλλόμενες κα επίμονες αρμονίες έως το τέλος. Στο ζωηρό πέμπτο μέρος, A//egro[11], η μελωδία λκνίζετα πάνω κα κάτω κατά μήκος της κλίμακας, με υπόβαθρο ομάδες από τρες νότες, έως ότου καταλήξε σε μα σγανή ελάσσονα συγχορδία. Η ΜΑΓΕΚΑ ΤΗΣ ΜΟΥΣΚΚΗΣ Το εκκλησαστκό όργανο της εποχής του Χέντελ Το εκκλησαστκό όργανο στο Κοντσέρτο α ρ. 13, Έργο 4, ηχεί ασυνήθστα ελαφρά κα ψ ηλ ά. Α υ τό οφελότα ν στο ότ, ό τα ν ο Χέντελ έγραψε αυτό το έργο, το , υπήρχε μόνο ένα όργανο στην Α γγλία στον Καθεδρ κό Ναό του Αγίουπαύλου στο Λο νδ ίνο το οποίο δέθετε έγα ποδοκίνητο χερστήρο μ ε πεντάλ. Α υτό παρήγε 6αθ ές κα ηχηρές μπάσες νό τες. Ως επαγγελμ ατίας μουσκός, ο Χέγτελ έπρεπε να γράφε γ α τα όργανα που είχε στη δ ά θεσή του. Όλα τα άλλα όργανα που ερμ17νευα ν το κοντσέρτο στερού γταν αγάλουο υ χερστηρίου κα δέθε ταν,όνο χεροκίνητα πλήκτρα, γ' αυτό κα ο παραγόμενο ήχο το υς 17ταν πο ανάλ αφρο κα ψηλότερ ο. b.. Υπήρξε ο μεγαλύτερος συνθέτης που έζησε ποτέ. Θα ξεσκεπάσω το κεφάλ μου κα θα γονατίσω μπροστά στον τάφο του. ο ΜπετΟΟεν yw. το Χ έντελ. fj

13 ... ΚΟΝΤΣΕΡΤΟ ΓΚΡΟΣΟΑΡ. 7 3 ΣΕ Σ ΥΦΕΣΗ ΜΕΖΟΝΑ, ΕΡΓΟ 6 Το σύντομο πρώτο μέρος, Largo [12], εναρμονίζετα πλούσα κα επβλητκά. Στο A//egro [13], που ακολουθεί, ο χρόνος δπλασάζετα κα στη συνέχεα τετραπλασάζετα στα πρώτα τρία μέτρα. Ομάδες από τέσσερς νότες που ερμηνεύουν τα βολά κατρακυλούν η μα πάνω στην άλλη, κα στη συνέχεα ερμηνεύοντα από τα άλλα όργανα. Ακολουθεί μα φούγκα, προτού ολοκληρωθεί το μέρος με αργές μελωδκές αρμονίες. Αυτό το τέλος προετομάζε το έδαφος γα ένα πο πένθμο τρίτο μέρος, Largo [14], που δαθέτε αργές κα θλβερές αρμονίες. Παρεμβαίνε μα ζωηρότερη μείζων τονκότητα, αλλά ο ελάσσονες, μάλλον μελαγχολκές, τονκότητες σύντομα επστρέφουν. Στο τέλος, μα τρίλα οδηγεί σε αλλαγή τονκότητας, γα να αρχίσε το επβλητκό τέταρτο μέρος, Andane [15], με την πυκνή μουσκή δομή. Ο αρμονίες, που τονίζοντα με συγκοπτόμενους ρυθμούς, εξερευνούν μείζονες κα ελάσσονες τονκότητες. Προς το τέλος, η μουσκή επβραδύνετα, προετομάζοντας ένα ζωηρό πέμπτο μέρος, Hornρiρe [16]. Στο Hornpipe, η μελωδία μμείτα το λίκνσμα του χορού. Μετά από μερκές περηγήσες σε ελάσσονες τονκότητες, η τελκή αίσθηση αρμονίας προέρχετα από μα πλούσα, σθεναρή μείζονα συγχορδία. Δεξά: Το hornpipe υπήρξε ένας δημοφλής χορός της Βρετανίας. Θυμίζε τη ζίγκα κα συναντάτα στη μουσκή του Πέρσελ. Συνήθως συνοδευόταν από έναν άσκαυλο. 4 ΚΟΝΤΣΕΡΤΟ ΓΑ ΕΚΚΛΗΣΑΣΤΚΟ ΟΡΓΑΝΟ ΑΡ. 13 ΣΕ ΦΑ ΜΕΖΟΝΑ, ΕΡΓΟ 4 Ό ΚΟΥΚΟΣ ΚΑ ΤΟ ΑΗΔΟΝ" Στο πρώτο μέρος, Largheo[17], η ορχήστρα παρουσάζε σε μα σύντομη εσαγωγή το εκφραστκό θέμα. Στη συνέχεα, το όργανο ερμηνεύε το ίδο θέμα με ψηλές νότες. Η ορχήστρα αντηχεί την ερμηνεία του οργάνου, έως ότου το πρώτο μέρος ολοκληρωθεί γαλήνα. Στο δεύτερο μέρος, A//egro [18], η ορχήστρα παρουσάζε μα νέα, ζωηρή μελωδία. Το όργανο κα η ορχήστρα αντηχούν το ένα το άλλο. Στη συνέχεα, το όργανο παρουσάζε κα αναπτύσσε τς δυο κατούσες νότες που μμούντα το κελάηδσμα ενός κούκου, συνυφαίνοντάς τες με τς κελαρυστές τρίλες ενός αηδονού. Το ίδο το όργανο ερμηνεύε το τραγούδ των πουλών, ενώ η ορχήστρα επαναλαμβάνε το αρχκό θέμα που παρεμ Αρστερά: Εκτός του Χέντελ πολλοί άλλο συνθέτες προσπάθησαν να μμηθούν το κάλεσμα του κούκου. Μεταξύ αυτών κα ο Κουπρέν, Ββάλντ κα Ντίλους. βάλλετα μεταξύ των τμημάτων του "κούκου κα του αηδονού". Στο θρηνώδες τρίτο μέρος, Largheo [19], η ορχήστρα παρουσάζε πρώτη το πένθμο θέμα, ακολουθούμενη από το όργανο. Γα μα ακόμη φορά το όργανο κα η ορχήστρα μοράζοντα την ίδα μελωδία, έως ότου το όργανο ολοκληρώσε το τρίτο μέρος με μα ελάσσονα συγχορδία. Μερκές αργές, απλές συγχορδίες που ερμηνεύοντα από την ορχήστρα εσάγουν το τέταρτο κα τελευταίο μέρος, A//egro [20]. Τ α έγχορδα ερμηνεύουν ένα ζωηρό, δαίτερα τονσμένο θέμα, που επαναλαμβάνε το όργανο κα επαναδατυπώνετα στη συνέχεα δαδοχκά από το όργανο κα την ορχήστρα. Μεταξύ των ερμηνεών ξεπροβάλλουν μουσκές φράσες που οδηγούν σε νέες αρμονίες. Στο τέλος, ο μελωδίες επστρέφουν στην κύρα τονκότητα του κοντσέρτου σε Φα μείζονα, κα μοράζοντα την τελκή συγχορδία. 11

14 ΚΟΝΤΣΕΡΤ ΓΚΡΟΣ ΑΡ. 1=4~ ΕΡΓΟ 3 Αν κα το μεγαλύτερο μέρος του μουσκού έργου του Χέντελ αφορούσε φωνητκί μουσκή, ο περηγίσες του στην οργανκή μουσκή δημούργησαν μερκές απολαυστκές στγμές πραγματκής έμπνευσης. Χέντελ υπήρξε ένας εκκεντρκός μουσουργός, που προτμούσε τς Ο παθασμένες επευφημίες μας κατάμεστης αίθουσας όπερας, παρά τα ευγενκά χεροκροτήματα ενός σαλονού. Ίσως επεδή η μουσκή δωματίου δεν ταίραζε στο ταμπεραμέντο του, δε συνέθεσε πολλά τέτοα έργα. Αυτά τα τέσσερα κοντσέρτα (από μα ομάδα έξ) προήλθαν από συνδυασμό έργων που χρησμοποήθηκαν το 1734 γα τον εορτασμό του γάμου της πργκίπσσας 'Αννας, της κόρης του Βασλά Γεωργίου του Δεύτερου, εργοδότη του Χέντελ. Εκείνη την εποχή, ο Χέντελ περνούσε μα κρίσμη περίοδο στη σταδοδρομία του ως μπρεσάρος όπερας, εξατίας της μείωσης του ενδαφέροντος του ακροατηρίου του κα της ακύρωσης κερδοφόρων συμοολαίων. Πθανότατα ο συνθέτης εξέδωσε τα κοντσέρτα γα οκονομκούς λόγους. Ωστόσο, αυτά τα έργα σε καμά περίπτωση δε δίνουν την εντύπωση μας τυχαίας συρραφής γα κερδοσκοπκούς λόγους, αλλά αντίθετα δαθέτουν χάρη κα αποτελούν πραγματκά έργα τέχνης, που μόνο ανεπαίσθητα μαρτυρούν την πραγματκή τους προέλευση από παλαότερες συνθέσες του. Ορχηστρκά εμ6όλμα Γα παράδεγμα, το τρίτο μέρος του Κοντσέρτου αρ. 2 η φούγκα πρωτοεμφανίστηκε στην εσαγωγή των Παθών κατά. Μπρόουκ του Χέντελ, το Εππλέον, κάποα μέρη δοκμάστηκαν γα πρώτη φορά ως οργανκά εμοόλμα σε μερκές όπερες του Χέντελ το Τέταρτο χρησμοποήθηκε το 1726 στον Όθωνα. Όλο αυτοί ο δανεσμοί ήταν αποδεκτοί από τους συνθέτες του 180υ αώνα, που αντ μετώπζαν το κοντσ έρτο σαν ένα πεδίο περαματσμού, όπου ο νέες δέες αναμεγνύονταν με παλές, καθερωμένες μορφές. Τα κοντσέρτα συμπερλαμοάνουν στο συνδυασμό των δαφόρων μερών μερκά αστραφτερά μουσκά δαμάντα. Όπως το Largo, από το Αρ. 2, που λκνίζε τον ακροατή με το αργό νανούρσμά του, το οποίο ερμηνεύουν δυο τσέλα έχοντας ως μουσκό υπόοαθρο την αργή, ρυθμκή ερμηνεία των οολών κα της Οόλας. Κα τς αθέρες νότες του κελαηδίσματος στη Σαραμπάvτα του Πρώτου, που προοάλλουν πάνω από τη συνοδεία του φαγκότου κα των εγχόρδων, δημόυργώντας ηχητκά αποτελέσματα αντίθετα από τα συνήθη του ανταγωνσμού του σολίστ κα της συνοδείας που χαρακτήρζε το κοντσέρτο γα περσσότερο από εκατό χρόνα. Τα κοντσέρτα πρωτοπαρουσάστηκαν μεταξύ Μαρτίσυ του 1735 κα Φεορουαρίου του 1736 κα επονομάστηκαν "Κοντσ έρτα γα Όμποε" από τον εκδότη του Χέντελ, Τζον Ουαλς. Η ονομασία αυτή πθανώς τους αποδόθηκε γα καθαρά δαφημστκούς λόγους, γατί ακούγοντας το κοντσέρτο συνεδητοποεί κανείς πως το όμποε δεν ηγείτα ποτέ κα, εξάλλου, υπάρχουν μέρη όπου το όμποε δεν είνα καθόλου απαραίτητο! ΠΡΟΤΕΝΟΜΕΝΑ ΕΡΓΑ Κοντσέρτο γα Όργανο αρ. 1 σε Σολ ελάσσονα, Έργο 4: Το πρώτο από μα σερά κοντσέρτων του τέλους της δεκαετίας του 1730, που αποτελεί ορόσημο στην στορία της μου σκής. Αυτό το πρώτο κοντσέρτο είνα γεμάτο με νέες δέες, που αφνδάζουν τον ακροατή. Ενώ αρχίζε με το συνήθη τρόπο εσαγωγής, ξεσπά ξαφνκά σ' ένα δάλογο μεταξύ του οργάνου κα της υπόλοπης ορχήστρας. Επίσης, δαθέτε το μεγαλύτερο μέρος κοντσέρτου που έγραψε ποτέ ο Χέντελ το εκπληκτκό μέγεθος των 158 μέτρων. Κοντσέρτο γα Όργανο αρ. 4 σε Φα μείζονα, Έργο 4: Το κάθε μέρος αυτού του έργου προκα λεί κα μα εντελώς δαφορετκή δάθεση. Μεταξύ δυο εξωστρεφών μερών βρίσκε τα το δαίτερα τρυφερό. Andane. Σ' αυτό το μέρος, το όργανο κα η ορχή στρα που το υποστηρίζε εμπλέκοντα σε ένα είδος μουσκού παχνδού, όπου σπά να ερμηνεύουν την ίδα μελωδία. Επλογή αυτών των έργων θα συμπερ ληφθεί σε προσεχές τεύχος. Αρστερά: Η πργκίπσσα Άννα του Orange, κόρη του Γεωργίου του Δεύτερου. Τα κοντσέρτα αυτά γράφτηκαν γα εορτασμό του γάμου της. τον

15 Ο ΚΑΣΤΑΝΕΤΕΣ Ο καστανέτες μπορούν να θεωρηθούν ως το εθνκό μουσκό όργανο της σπανίας, όπου χρησμοποούντα από το Μεσαίωνα. Σήμερα, όπως κα στο παρελθόν, σχετίζοντα με τους χορευτές του φλαμένκο (παραδοσακός ανδαλουσανός χορός). Κρούοντα ρυθμκά ή περστροφκά, συνεσφέροντας δαίτερα στη συνασθηματκή ποότητα του χορού. Πολλοί συνθέτες του 190υ κα 200ύ αώνα χρησμοποίησαν καστανέτες στς συνθέσες τούς γα να προσθέσουν αυτό το δαίτερο "σπανκό ηχόχρωμα". Ο καστανέτες κατασκευάζονταν συνή Tεroνότα Τη Ρωμαϊκή εποχή, ο χορευτές του Καντίθ έπαζαν μεταλλκές καστανέτες. ISBN θως από ξύλο καστανάς. (Η λατνκή λέξη casanea σημαίνε "καστανά"). Ωστόσο, σήμερα χρησμοποούντα δάφορα άλλα σκληρά ξύλα, όπως καρυδά, τρανταφυλλά ή έδενος. Στο παρελθόν ο καστανέτες κατασκευάζονταν κα από ελεφαντόδοντο. Το οστρακοεδές σχτμα του οργάνου είνα σημαντκό, γατί υποδηλώνε πως ο πρώτες καστανέτες κατασκευάζονταν α πό όστρακα. Το γεγονός αυτό, με τη σερά του, υπονοεί ότ το όργανο πρωτσχρησμοποήθηκε από κατοίκους παράκτων περοχών. Πστεύετα πως αυτοί ο πρώτο ερμηνευτές ίσως ήταν ο αρχαίο Φοίνκες, αν κα η προέλευση του οργάνου δεν είνα απόλυτα γνωστή. Στην ορχήστρα, ο καστανέτες προσαρμόζοντα συνήθως σε μα μακρά χερολαδή κα παίζοντα με πρόσκρουση του οργάνου στο ελεύθερο χέρ. Ο καστανέτες αυτού του τύπου αποτελούντα από τρία κύμδαλα, με το κεντρκό να είνα σταθερό κα κοίλο από τς δυο πλευρές. Εναλλακτκά, ο ερμηνευτές στς ορχήστρες χρησμοποούν μα "μηχανκή καστανέτα". Εδώ, ο δυο ξύλνο δίσκο είνα στερεωμένο σ' ένα κομμάτ ξύλο κα περστρέφοντα ξεχωρστά. Είνα πο εύκολο να επτευχθούν ακρδείς ρυθμοί με αυτή τη δεύτερη μέθοδο, απ' ό,τ με τς παραδοσακές καστανέτες. Ο καστανέτες των χορευτών ενώνο 11 Η ΕΠΣΤΗΜΗ ΤΟΥ ΠΩΣ ΛΕΤΟΥΡΓΟΥΝ Ο ΚΑΣΤΑΝΕΤΕΣ Το σχεδόν κυκλκό ξύλνο "όστρακο" του κάθε οργάνου έχε σκαφτεί στο κέντρο της κρουόμενης πλευράς, ώστε να σχηματίζε μα ημσφαρκή κολότητα, που περβόλλετα από μα πλατά επίπεδη επφάνεα. Όταν ο καστανέτες κρούοντα, ο δύο κοίλες πλευρές ενώνοντα δημουργώντας ένα χώρο αντήχησης, που βελτώνε τον ήχο του "χτυπήματος". Εξατίας αυτού του κοίλου τμήματος, ο καστανέτες κα παρόμοα όργανα καλούντα μερκές φορές "κρουόμενα αγγεία". ντα με ένα σκονί που τυλίγετα γύρω από τον αντίχερα κα τον μεσαίο του χερού, κα κρούοντα με τα δάχτυλα. Ο ερμηνευτές συχνά παίζουν δυο καστανέτες δαφορετκού μεγέθους. Ένα μκρότερο, πο υψίφωνο, ζευγάρ καστανέτες παίζετα με το δεξί χέρ, κα ένα μεγαλύτερο με το αρστερό. Το μεγαλύτερο όργανο αποκαλείτα "αρσενκό" κα το μκρότερο "θηλυκό".